Vente d art grec du XX e siècle

Vente d art grec du XX e siècle 26 novembre 2012 Hôtel Drouot, Paris 1

VENTE / ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ Hôtel Drouot, Paris 26 novembre 2012 / DROUOT, Παρίσι, 26 Νοεμβρίου 2012 EXPOSITION / ΕΚΘΕΣΗ Hôtel Grande-Bretagne, Athènes du 14 au 16 novembre 2012 / Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία, Αθήνα, 14-16 Νοεμβρίου 2012 Hôtel Drouot, Paris les samedi 24 et lundi 26 novembre (matin) 2012 / Drouot, Παρίσι, 24 και 26 (πρωί) Νοεμβρίου 2012 UNe grande première en FRaNcE Le 26 novembre 2012, Piasa organisera la première vente d art grec du XX e siècle à Paris. Pour l occasion, un catalogue de vente bilingue (français/grec), enrichi de notices biographiques et de textes inédits, sera publié. L exceptionnel ensemble de près de 200 lots en provenance d importantes collections privées françaises et grecques, constituera un panorama inédit de la richesse et de la diversité de la création des peintres et sculpteurs grecs installés à Paris au XX e siècle. Une exposition préalable aura lieu à l hôtel Grande-Bretagne à Athènes en novembre 2012. En organisant cette vente de prestige à Paris, Piasa rappelle l importance de l extraordinaire contribution des artistes grecs au rayonnement culturel de Paris dans la seconde moitié du XX e siècle. Cette vente d art grec est portée par M e James Fattori, commissaire-priseur directeur de PIASA. C est à Deauville, à l occasion des ventes d art moderne et contemporain qu il organisait en parallèle à celles de chevaux de course, que M e Fattori a pris conscience de l importance des artistes grecs de Paris dans le cœur des collectionneurs. Aujourd hui, plus de la moitié des acheteurs d art grec n ont aucun lien avec la Grèce, preuve de la reconnaissance publique des artistes grecs sur le marché de l art. Pour mener à bien ce projet d envergure, PIASA a fait appel à l historien de l art Dimitri Joannidès, spécialiste de l art grec du XX e siècle. Journaliste à l hebdomadaire La Gazette Drouot, Dimitri Joannidès est l expert du peintre Alkis Pierrakos. Déjà auteur de plusieurs préfaces d exposition (Pierrakos, Christoforou, Lindström ), il sera notamment en charge de la rédaction des notices biographiques et des textes présentés dans le catalogue. COMMISSAIRE-PRISEUR / ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ James Fattori RESPONSABLE DE LA VENTE / ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ François de Malafosse Tél. : + 33 (0)1 53 34 10 16 f.demalafosse@piasa.fr CONSULTANT EN ART GREC DU XX e SIÈCLE / ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ 20 ου ΑΙΩΝΑ Dimitri Joannidès Tél. : + 33 (0)6 20 71 14 87 dimitrijoannides@deburg.com ATTACHÉE DE PRESSE / ΑΚΟΛΟΥΘΟΣ ΤΥΠΟΥ Isabelle du Puységur Tél. : +33 (0)1 53 34 10 10 i.puysegur@piasa.fr CONTACT EN LANGUE GRECQUE / ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Anne Personnaz Tél. : + 33 (0)6 76 04 89 29 anne.personnaz@gmail.com Μια μεγάλη πρεμιέρα στη Γαλλία Το Νοέμβριο του 2012, ο οίκος PIASA θα οργανώσει την πρώτη δημοπρασία έργων ελληνικής τέχνης του 20 ου αιώνα στο Παρίσι. Για την περίσταση θα εκδοθεί ένας δίγλωσσος κατάλογος δημοπρασίας (γαλλικά/ ελληνικά), εμπλουτισμένος με βιογραφικά σημειώματα και ανέκδοτα κείμενα. Το εξαιρετικό σύνολο 200 περίπου κομματιών, οι οποίες προέρχονται από σημαντικές γαλλικές κι ελληνικές ιδιωτικές συλλογές, θα αποτελέσει ένα πρωτόγνωρο πανόραμα του πλούτου και της ποικιλομορφίας του έργου των Ελλήνων ζωγράφων και γλυπτών που εγκαταστάθηκαν στο Παρίσι τον 20 οu αιώνα. Θα προηγηθεί έκθεση στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία της Αθήνας το Νοέμβριο του 2012. Οργανώνοντας αυτή τη δημοπρασία αναγνωρισμένου κύρους στο Παρίσι, ο οίκος PIASA θέλει να υπενθυμίσει τη σημασία και τη μοναδική συνεισφορά των Ελλήνων καλλιτεχνών στην πολιτιστική ακτινοβολία του Παρισιού κατά το δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα. Αυτή η δημοπρασία έργων ελληνικής τέχνης διοργανώνεται από τον James Fattori, διευθυντή του οίκου PIASA. Ο κ. Fattori συνειδητοποίησε τη σημασία των Ελλήνων καλλιτεχνών του Παρισιού στις καρδιές των συλλεκτών στη Dauville, με αφορμή τη δημοπρασία έργων μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης που διοργάνωνε παράλληλα με τις δημοπρασίες αλόγων ιπποδρομίας. Σήμερα, πάνω από τους μισούς αγοραστές έργων ελληνικής τέχνης δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα, απόδειξη της δημόσιας αναγνώρισης που χαίρουν οι Έλληνες καλλιτέχνες στην αγορά τέχνης. Για να φέρει σε πέρας αυτό το μεγαλόπνοο σχέδιο, ο οίκος PIASA αποτάνθηκε στον ιστορικό τέχνης Dimitri Joannidès, ειδικό σε θέματα ελληνικής τέχνης του 20 ου αιώνα. Δημοσιογράφος στο εβδομαδιαίο περιοδικό Gazette de Drouot, ο Dimitri Joannidès είναι γνώστης του έργου του ζωγράφου Άλκη Πιερράκου. Έχοντας ήδη συγγράψει πολλούς προλόγους σε καταλόγους εκθέσεων (Πιερράκος, Χριστοφόρου, Lindström), ο Joannidès θα είναι κυρίως υπεύθυνος για τη σύνταξη των βιογραφικών σημειωμάτων και των κειμένων που θα παρουσιαστούν στον κατάλογο. James Fattori Dimitri Joannidès 2

En France, le statut de commissaire-priseur est réglementé depuis 1556. Officier ministériel agréé par le ministère de la Justice, il ne peut proposer à la vente des biens lui appartenant, garantissant ainsi un jeu des enchères libre, transparent et non faussé. Il est en outre responsable des biens qu il adjuge pour une période de 10 ans. Plus d informations sur www.piasa.fr Στη Γαλλία, το νομικό καθεστώς του διοργανωτή δημοπρασιών είναι κατοχυρωμένο από το 1556. Βοηθητικός δικαστικός λειτουργός εξουσιοδοτημένος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ο διοργανωτής δημοπρασιών μπορεί να θέσει προς πώληση αγαθά που του ανήκουν, εγγυώμενος κατ αυτό τον τρόπο ένα ελεύθερο, διαφανές και αδιαστρέβλωτο παιχνίδι δημοπρασίας. Πέραν τούτου, είναι υπεύθυνος για τα αγαθά που κατακυρώνει για μια περίοδο 10 ετών. Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε www.piasa.fr Les artistes grecs de Paris au XX e siècle Depuis l Antiquité, la Grèce occupe une place particulière dans le cœur du monde. Pythagore, Platon, Périclès, Ptolémée autant de grandes figures qui ont permis à l Occident de se construire et aux hommes de parfaire leur connaissance du monde. Depuis lors, et bien que son influence sur le monde des idées et de la pensée soit moins importante que jadis, les créateurs et intellectuels grecs bénéficient toujours d une aura particulière : les poètes Constantin Cavafis et Yannis Ritsos, les philosophes Cornelius Castoriadis et Kostas Alexos, les auteurs Vassilis Alexakis et Odysseas Elytis, les réalisateurs Costa Gavras et Theo Angelopoulos, les compositeurs Yannis Xenakis et Georges Aperghis Au début du XIX e siècle pourtant, l administration bavaroise de la Grèce par le roi Othon, fils de Louis I er de Bavière, poussa les peintres grecs à se tourner quasi exclusivement vers Münich. En 1837, cette influence fut renforcée par la création de l'école des Beaux-Arts d'athènes par les Allemands. Et si certains créateurs choisissaient d aller étudier à Copenhague, Paris ou Bruxelles, la majorité se rendaient dans la capitale bavaroise. Pourtant, à Paris, on retrouve trace de certains artistes grecs dès 1863. Cette année-là, plusieurs artistes devenus aujourd hui des classiques, dont Manet et son célèbre Déjeuner sur l herbe, sont rejetés par les jurés du Salon officiel. Ils créent alors une exposition parallèle, le Salon des Refusés, où expose un certain Nicolaos Xydias, un Grec, l un des premiers à prendre part à un mouvement d avant-garde qu on appellera l Impressionnisme. Mais il faut attendre le début du XX e siècle pour voir un artiste grec, Demetrios Galanis, être reconnu comme membre à part entière de l avant-garde européenne. Ami de Derain, Matisse, Maillol et Malraux, il participe dès 1912 aux expositions de la Section d Or, un mouvement épigone du cubisme de Braque et Picasso. Dans l entre deux guerres, la France, consciente de son pouvoir d attraction, structure sa diplomatie culturelle. Οι Έλληνες καλλιτέχνες στο Παρίσι του 20 ου αιώνα Από την Αρχαιότητα, η Ελλάδα κατέχει μια ξεχωριστή θέση στο κέντρο του κόσμου. Ο Πυθαγόρας, ο Πλάτωνας, ο Περικλής, ο Πτολεμαίος όλοι τους μεγάλες μορφές που επέτρεψαν στη Δύση να οικοδομηθεί και στους ανθρώπους να τελειοποιήσουν τις γνώσεις τους για στον κόσμο. Από τότε, παρόλο που η επιρροή της στον κόσμο των ιδεών και της σκέψης είναι λιγότερο σημαντική απ ό,τι άλλοτε, οι Έλληνες δημιουργοί και διανοούμενοι εξακολουθούν να τυγχάνουν μιας ιδιαίτερης αύρας : οι ποιητές Κωνσταντίνος Καβάφης και Γιάννης Ρίτσος, οι φιλόσοφοι Κορνήλιος Καστοριάδης και Κώστας Αξελός, οι συγγραφείς Βασίλης Αλεξάκης και Οδυσσέας Ελύτης, οι σκηνοθέτες Κώστας Γαβράς και Θεόδωρος Αγγελόπουλος, οι συνθέτες Γιάννης Ξενάκης και Γιώργος Απέργης Στις αρχές του 19ου αιώνα, ωστόσο, η βαυαρική διοίκηση της Ελλάδας υπό τον βασιλέα Όθωνα, γιο του Λουδοβίκου Α της Βαυαρίας, ώθησε τους Έλληνες ζωγράφους να στραφούν σχεδόν αποκλειστικά προς το Μόναχο. Η επιρροή αυτή ενισχύθηκε το 1837 με την ίδρυση από τους Γερμανούς της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Και παρόλο που μερικοί δημιουργοί επέλεγαν να πάνε να σπουδάσουν στην Κοπεγχάγη, στο Παρίσι ή στις Βρυξέλλες, η πλειοψηφία μετέβαινε στη βαυαρική πρωτεύουσα. Εντούτοις, ίχνη Ελλήνων καλλιτεχνών στο Παρίσι βρίσκουμε από το 1863. Τη χρονιά εκείνη, αρκετοί καλλιτέχνες που σήμερα θεωρούνται κλασικοί, μεταξύ των οποίων ο Manet με τον περίφημο του πίνακα με τίτλο Γεύμα στη Χλόη, απορρίπτονται από τα μέλη της επιτροπής του επίσημου Σαλονιού. Δημιουργούν, λοιπόν, μια παράλληλη έκθεση, το Σαλόνι των Απορριφθέντων, όπου και εκθέτει τα έργα του ένας Έλληνας, κάποιος Νικόλαος Ξυδιάς, ένας από τους πρώτους που συμμετείχαν σε ένα πρωτοποριακό κίνημα, το οποίο αργότερα ονομάστηκε ιμπρεσιονισμός. Πρέπει, όμως, να περιμένει κανείς μέχρι τις αρχές του 20 ου αιώνα, για να δει έναν Έλληνα καλλιτέχνη, το Δημήτριο Γαλάνη, να αναγνωρίζεται ως ισότιμο μέλος της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας. Φίλος των Derain, Matisse, Maillol και Malraux, ο Γαλάνης συμμετέχει από το 1912 στις εκθέσεις της Χρυσής Τομής (Section d Or), ενός κινήματος επιγόνου του κυβισμού των Braque και Picasso. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η Γαλλία οικοδομεί την πολιτισμική της διπλωματία, έχοντας πλήρη συνείδηση της ελκτικής δύναμης που ασκεί. Στα μάτια των νεαρών δημιουργών ολόκληρου του κόσμου αρχίζει να 3

Elle commence à devenir, aux yeux des jeunes créateurs du monde entier, la «Mecque des arts» qu Ernest Hemingway décrit dans son roman Paris est une fête. En parallèle, la politique très active de l Institut français d Athènes incite davantage de Grecs à choisir la France pour y poursuivre des études, ou pour s y réfugier, au gré des événements politiques qui ont émaillé le XX e siècle, comme l invasion ottomane de la Grèce d Asie mineure dans les années 1920, la dictature de Metaxas entre 1936 et 1941 ou, bien plus tard, la junte des colonels entre 1967 et 1974. Sous l occupation allemande et durant la guerre civile qui a suivi la libération de la Grèce, l Institut français d Athènes s est attelé à défendre la liberté d expression et l ouverture aux idées en organisant des conférences et en allouant des bourses d études à ceux qui désiraient rejoindre Paris. Autant de prises de position qui confortèrent la place de la France dans le cœur des créateurs et intellectuels grecs épris de liberté. On l aura compris, cette francophilie des Grecs et ce philhellénisme des Français est séculaire. Et depuis le début du XX e siècle, ce sont des centaines de jeunes hommes et de jeunes femmes qui ont rejoint la capitale française pour parfaire leur apprentissage. Au final, et à l instar des apports des artistes russes, chinois, italiens, polonais ou roumains, les Grecs ont contribué à faire de Paris la capitale mondiale de l art au sortir de la seconde guerre mondiale. Parmi les premiers artistes à bénéficier des bourses de l État français, on trouve Nonda, Constantin Andreou, Memos Makris, Costas Coulentianos... Pour beaucoup d entre eux, la présentation de leurs premiers travaux organisée par la Fondation hellénique de la Cité Universitaire de Paris en 1946 sera leur toute première exposition. Conscient de la vitalité, de la diversité et de l intérêt du travail des jeunes artistes de cette diaspora particulière, l École des Beaux-Arts de Paris organise en 1947 une exposition de tous les artistes grecs boursiers du gouvernement français. Puis, au fil des ans, ce sont des dizaines et des dizaines de peintres et sculpteurs grecs qui s installent définitivement à Paris : Tsingos en 1947, Prassinos en 1949, Takis, Pavlos ou Molfessis en 1950, Voyatzis et Pierrakos en 1954, Constantin Xenakis en 1950, Tsarouchis en 1967 Et ainsi de suite jusqu à aujourd hui, où de nombreux Grecs continuent encore à choisir Paris, temporairement ou définitivement (Koukos, Mytaras, Fassianos, Kottis ). γίνεται «η Μέκκα των τεχνών» που περιγράφει ο Ernest Hemingway στο μυθιστόρημά του Μια Κινητή Γιορτή. Παράλληλα, η ιδιαίτερα δραστήρια πολιτική του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών παρακινεί περισσότερους Έλληνες να επιλέξουν την Γαλλία για να συνεχίσουν τις σπουδές τους ή για να βρουν καταφύγιο από τα πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν τον 20 ο αιώνα, όπως η τουρκική επιδρομή κατά της Μικράς Ασίας στη δεκαετία του 20, η δικτατορία του Μεταξά μεταξύ 1936 και 1941 ή, πολύ αργότερα, η χούντα των Συνταγματαρχών από το 1967 έως το 1974. Επί γερμανικής κατοχής και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών εργάζεται σκληρά για να υπερασπίσει την ελευθερία έκφρασης και το διάλογο ιδεων, οργανώνοντας διαλέξεις και χορηγώντας υποτροφίες για σπουδές σε όσους επιθυμούν να πάνε στο Παρίσι. Πρόκειται στο σύνολό τους για στάσεις που ενδυναμώνουν τη θέση που κατείχε η Γαλλία στην καρδιά των παθιασμένων για ελευθερία Ελλήνων δημιουργών και διανοούμενων. Γίνεται κατανοητό ότι η γαλλοφιλία αυτή των Ελλήνων και ο φιλελληνισμός αυτός των Γάλλων είναι παμπάλαια φαινόμενα. Και από τις αρχές του 20 ου αιώνα, εκατοντάδες νεαροί άνδρες και νεαρές γυναίκες καταφτάνουν στη γαλλική πρωτεύουσα, για να αποπερατώσουν τις σπουδές τους. Τελικά, όπως οι Ρώσοι, οι Κινέζοι, οι Ιταλοί, οι Πολωνοί και οι Ρουμάνοι καλλιτέχνες, έτσι και οι Έλληνες συνεισφέρουν στη μετατροπή του Παρισιού σε παγκόσμια πρωτεύουσα τέχνης μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ των πρώτων καλλιτεχνών που έτυχαν υποτροφιών από το γαλλικό κράτος, συναντάμε τους Νώντα, Κωνσταντίνο Ανδρέου, Μέμο Μακρή, Κώστα Κουλεντιανό Για πολλούς από αυτούς, η παρουσίαση των πρώτων έργων τους που οργάνωσε η Ελληνική Εστία της Πανεπιστημιούπολης του Παρισιού στα 1946 θα αποτελέσει την πρώτη τους έκθεση. Αντιλαμβανόμενη τη ζωτικότητα, την ποικιλομορφία και το ενδιαφέρον της δουλειάς των νεαρών καλλιτεχνών αυτής της ξεχωριστής κοινότητας της διασποράς, η Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού οργανώνει το 1947 μια έκθεση όλων των Ελλήνων καλλιτεχνών που ήταν υπότροφοι της γαλλικής κυβέρνησης. Έπειτα, με το πέρασμα των χρόνων, δεκάδες Έλληνες ζωγράφοι και γλύπτες εγκαθίστανται οριστικά στο Παρίσι : ο Τσίγκος το 1947, ο Πράσινος το 1949, οι Τάκης, Παύλος και Μολφέσης το 1950, οι Βογιατζής και Πιερράκος το 1954, ο Κωνσταντίνος Ξενάκης το 1950, ο Τσαρούχης το 1967 και ούτω καθεξής μέχρι σήμερα, οπότε και πολυάριθμοι Έλληνες εξακολουθούν να επιλέγουν το Παρίσι για μόνιμη ή προσωρινή εγκατάσταση (Κούκος, Μυταράς, Φασιανός, Κόττης ). 4

Dans les années 1950, d autres personnalités grecques prennent part au développement du marché de l art à Paris. Iris Clert (1917-1986), qui a ouvert sa galerie en 1955, a participé à l émergence des Nouveaux Réalistes, découvrant des artistes majeurs comme Chaissac, Fontana ou Takis. Christian Zervos (1889-1970) fonde les Cahiers d Art en 1926 et rédige le catalogue raisonné de référence de Picasso. Quant à Tériade (1897-1982), éditeur et fondateur de la revue Le Minotaure, il créé en 1937 sa propre maison d édition. Il collectionne et fréquente Giacometti, Bonnard, Chagall, Matisse, Picasso Au début des années 1980, il créé le musée Tériade, en Grèce, dont il confie la direction à Manolis Calliyannis, un peintre grec qu il a connu à Paris dans les années 1950. À partir de 1964, Alexandre Iolas ouvre de nouvelles perspectives en inaugurant des galeries à Milan, Genève et New York, en plus de Paris et Athènes. Arrivés à maturité, les travaux respectifs de tous ces artistes grecs se sont petit à petit détachés du carcan d une école vue comme nationale par certains critiques. L école grecque de Paris n est plus : les artistes ont conquis de nouveaux publics et ont fait leur trou dans les collections, les galeries et les musées les plus prestigieux. Non plus pour leur seul intérêt communautaire, aussi unique en son genre soit-il, mais bien pour la qualité de leur travail et la singularité de leurs œuvres respectives. Bien qu attirés par New York ou Berlin, les artistes grecs du XXI e siècle conservent une attirance pour la capitale française, point de passage obligé sur l échiquier mondial de la reconnaissance publique et critique. Certains des artistes présentés dans cette vente sont déjà des vedettes du marché de l art, d autres ne vont pas tarder à le devenir. À l heure où la génération des artistes nés dans les années 1920 et arrivés à Paris au tournant des années 1950 s éteint à petit feu, il était nécessaire de rappeler l extraordinaire contribution des artistes d origine grecque à l art du XX e siècle en France, en Europe et dans le monde. Κι άλλες προσωπικότητες από την Ελλάδα λαμβάνουν μέρος κατά τη δεκαετία του 50 στην ανάπτυξη της αγοράς τέχνης στο Παρίσι. Η Iris Clert (1917-1986), η οποία ανοίγει τη γκαλερί της στα 1955, συμμετέχει στην ανάδυση των Νέων Ρεαλιστών, ανακαλύπτοντας μείζονες καλλιτέχνες όπως τους Chaissac, Fontana και Τάκης. Ο Christian Zervos (1889-1970) ιδρύει το 1926 τα Τετράδια Τέχνης (Cahiers d Art) και συντάσσει τον αναλυτικό κατάλογο των έργων του Πικάσο. Όσο για τον Tériade (1897-1982), εκδότη και ιδρυτή της επιθεώρησης Μινώταυρος (Le Minotaure), το 1937 δημιουργεί τον δικό του εκδοτικό οίκο. Συλλέγει και συναναστρέφεται τους Giacometti, Bonnard, Chagall, Matisse, Picasso Στις αρχές της δεκαετίας του 80, ιδρύει το Μουσείο Tériade στην Ελλάδα, την διεύθυνση του οποίου εμπιστεύεται στον Μανόλη Καλλιγιάννη, έναν Έλληνα ζωγράφο που γνώρισε στο Παρίσι κατά τη δεκαετία του 50. Από το 1964, ο Αλέξανδρος Ιόλας ανοίγει νέες προοπτικές εγκαινιάζοντας γκαλερί, πέραν του Παρισιού και της Αθήνας, στο Μιλάνο, τη Γενεύη και τη Νέα Υόρκη. Ωριμάζοντας, τα έργα καθενός από τους παραπάνω Έλληνες καλλιτέχνες απελευθερώνονται από τα δεσμά μιας σχολής η οποία από ορισμένους κριτικούς αντιμετωπίζεται ως εθνική. Κάτι που δεν ισχύει πια για την ελληνική σχολή του Παρισιού : οι καλλιτέχνες κατακτούν νέα είδη κοινού και βρίσκουν τη θέση τους στις συλλογές, στις γκαλερί και στα μουσεία με το μεγαλύτερο κύρος. Όχι πια μόνο για το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν ως εκπρόσωποι μιας κοινότητας, όσο ξεχωριστή κι αν είναι η τελευταία στο είδος της, αλλά και για την ποιότητα της δουλειάς τους και τη μοναδικότητα των έργων του καθενός τους. Αν και, πλέον, τους έλκει περισσότερο η Νέα Υόρκη και το Βερολίνο, η γαλλική πρωτεύουσα, υποχρεωτικό πέρασμα στην παγκόσμια σκακιέρα της δημόσιας και κριτικής αναγνώρισης, διατηρεί τα θέλγητρά της για τους Έλληνες καλλιτέχνες του 21 ου αιώνα. Μερικοί από τους καλλιτέχνες που παρουσιάζονται στο πλαίσιο αυτής της δημοπρασίας αποτελούν ήδη γνωστά ονόματα της αγοράς τέχνης, άλλοι δεν θα αργήσουν να έχουν την ίδια τύχη. Την ώρα που η γενιά των καλλιτεχνών που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 20 και έφτασαν στο Παρίσι στις αρχές της δεκαετίας του 50 σιγά-σιγά σβήνει, είναι αναγκαίο να επαναφέρουμε στη μνήμη μας την ξεχωριστή συμβολή των καλλιτεχνών ελληνικής καταγωγής στην τέχνη του 20 ου αιώνα στη Γαλλία, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. 5

Yannis GAÏTIS Γιάννης ΓΑΪΤΗΣ (1923-1984) Sans titre Χωρίς τίτλο, 1966 Huile sur toile signée en bas à droite Ελαιογραφία σε καμβά υπογεγραμμένη στο κάτω μέρος δεξιά 100,5 x 81 cm Provenance ροέλευση : collection privée, Athènes (acquis directement auprès de l artiste) Ιδιωτική Συλλογή, Αθήνα (αποκτήθηκε απευθείας από τον καλλιτέχνη) Bibliographie Βιβλιογραφία : Catalogue raisonné de l œuvre de Yannis Gaïtis, Angers, 2003, page 349, n 818 (reproduit) Αναλυτικός κατάλογος του έργου του Γιάννη Γαΐτη, Angers 2003, σ. 319, αριθ. 818 (αναπαραγωγή) 20 000 / 30 000 À la façon des icônes byzantines, Gaïtis scinde l espace de la toile pour y créer des zones distinctes qui accueillent des êtres fabuleux : hommes, femmes, enfants, oiseau Ce nouveau type de personnage, qui sert de genèse aux «Bonshommes» qui naîtront de l imagination de l artiste quelques années plus tard, est tendre et poétique. Il s agit d un intermède, d une certaine forme de retour vers l enfance, à une époque où l artiste est un assidu des galeries françaises et italiennes. Comme souvent dans son travail, Gaïtis s intéresse au comportement collectif, avec ses rites et ses mythes. Durant sa première période parisienne, l artiste a délaissé la représentation de l être humain. Gaïtis y revient ici en tant qu entité déclinable à l infini, à l image d une condition de vie qui renoncerait à l humanisme. Et pourtant ce tableau diffuse une extraordinaire joie de vivre à travers ses couleurs chaudes, séduisantes, presque électriques au sein d une composition parfaitement maîtrisée. Il y a même un peu d art brut dans la vision légère et presque naïve que nous propose ici Gaïtis. 6

Costa COULENTIANOS Κώστας ΚΟΥΛΕΝΤΙΑΝΟΣ (1918-1995) Acrobate Aκροβάτης, 1956 Bronze 2/6 Μπρούντζος 2/6 242 x 94 x 63 cm Cette œuvre étant actuellement présentée à l exposition rétrospective organisée par le Musée Benaki à Athènes, sa vente se fera sur désignation. L acquéreur pourra prendre possession de cette sculpture à l issue de l exposition à partir du 6 janvier 2013. Η πώληση αυτού του έργου, το οποίο παρουσιάζεται αύτη τη στιγμή στην αναδρομική έκθεση που οργανώνει το Μουσείο Μπενάκη της Αθήνας, θα πραγματοποιηθεί βάσει ονομαστικού καταλόγου. Ο αγοραστής θα αποκτήσει το εν λόγω γλυπτό μετά το πέρας της έκθεσης στις 6 Ιανουαρίου 2013. Cette œuvre est accompagnée d un certificat d authenticité de Ben Coulentianos, fils de l artiste. Το έργο συνοδεύεται από πιστοποιητικό γνησιότητας του Μπεν Κουλεντιανού, γιου του καλλιτέχνη. Expositions Εκθέσεις : - Gallery Obelisk, Londres, novembre et décembre 1956 (pour la sculpture originale en fer) Γκαλερί Obelisk, Λονδίνο, Νοέμβριος και Δεκέμβριος 1956 (για το πρωτότυπο γλυπτό από σίδηρο) - Galerie Jean-Louis Danant, Coulentianos-Philolaos, Paris, mars 2011 Γκαλερί Jean-Louis Danant, Κουλεντιανός-Φιλόλαος, Παρίσι, Μάρτιος 2011 - Musée Benaki, Rétrospective Costa Coulentianos, Athènes, 18 septembre-novembre 2012 Μουσείο Μπενάκη, Αναδρομική Έκθεση Κώστα Κουλεντιανού, Αθήνα, 18 Σεπτεμβρίου-Νοέμβριος 2012 Bibliographie Βιβλιογραφία : - Gallery Obelisk, Londres, novembre et décembre 1956 (la sculpture originale en fer est reproduite sur le carton d invitation) Γκαλερί Obelisk, Λονδίνο, Νοέμβριος και Δεκέμβριος 1956 (το πρωτότυπο γλυπτό από σίδηρο αναπαράγεται στην προσκλητήρια κάρτα) - Galerie Jean-Louis Danant, Coulentianos-Philolaos, Paris, mars 2011 (reproduit en couverture) Γκαλερί Jean-Louis Danant, Κουλεντιανός- Φιλόλαος, Μάρτιος 2011 (αναπαραγωγή στο εξώφυλλο) 60 000 / 70 000 7

Yannis GAÏTIS (Athènes, 1923 - Paris, 1984) Diplômé de l Ecole des Beaux-Arts d Athènes en 1942, où il eut notamment Parthenis pour professeur, Gaïtis a également fréquenté l Académie de la Grande Chaumière à Paris. Installé dans la capitale française de 1958 à sa mort, Gaïtis s est brièvement essayé à la figuration, se tournant assez vite vers l abstraction et la peinture gestuelle. Mais ce sont surtout ses hommes anonymes, portant chapeaux et vêtements à rayures, qui l ont rendu célèbre. Dénonçant l uniformisation de notre mode de vie et la stérilité des rapports humains qui en découlent, ces personnages, qu il a également représentés en sculpture, ont été déclinés en jouets, en mobilier et même en film. EXPOSITIONS ET COLLECTIONS PUBLIQUES Pinacothèque Nationale d Athènes, Biennale de São Paulo (Brésil), Carnegie International Exhibition (Pittsburgh), Tel Aviv Museum (Israël), Salon de mai (Paris)... Costa COULENTIANOS (Athènes, 1918 Plan d Orgon, 1995) Diplômé de l Ecole des Beaux-Arts d Athènes en 1940, Coulentianos arrive à Paris en 1945 où il fréquente l atelier de Zadkine. Au fil de ses expérimentations, il se passionne pour le fer, le bronze et différents alliages. L une des grandes particularités de cet artiste a toujours été de travailler directement la matière, sans planification préalable. Professeur aux Arts Décoratifs de Paris puis à l Ecole des Beaux-Arts de Marseille à la fin des années 1970, Coulentianos a toujours voulu réaliser des sculptures de très grande dimension. Pour ce faire, il s installe dans l Ain, au nord est de Lyon, pour ensuite finir ses jours dans les Bouches-du-Rhône. Certaines pièces de sa série Nouvelle Génération ont représenté la Grèce à la Biennale de Venise de 1980. Son atelier du boulevard Saint-Jacques à Paris a été un important lieu de rencontre des artistes grecs de Paris dans les années 1950 et 1960. Costa Coulentianos fait actuellement l objet d une rétrospective de son oeuvre au Musée Benaki à Athènes jusqu au 6 janvier 2013. EXPOSITIONS ET COLLECTIONS PUBLIQUES Musée d art moderne de Santiago (Chili), Zomboulaki Gallery (Athènes), Institut français de Salonique, Galerie de France (Paris), Pain Gallery (Londres), Musée Benaki (Athènes) 8

Alecos FASSIANOS (né à Athènes en 1935) Diplômé de l Ecole des Beaux-Arts d Athènes en 1960, où il eut Moralis pour professeur, Fassianos s est installé à Paris en 1966. Peintre onirique, il puise ses inspirations majoritairement dans la mythologie grecque et les icônes byzantines. Artiste complet, Fassianos est peintre, lithographe, illustrateur, décorateur de théâtre, poète, essayiste ou encore musicien. D éminents critiques et écrivains ont très tôt commenté et collectionné son œuvre, parmi lesquels Louis Aragon qui disait à son sujet qu il y aurait «une peinture avant Fassianos et une peinture après Fassianos». En vente publique, une dizaine de ses oeuvres ont dépassé le seuil des 100 000, la plus haute adjudication à ce jour étant de 585 000. EXPOSITIONS ET COLLECTIONS PUBLIQUES Galerie Paul Faccheti (New York), Zomboulaki Gallery (Athènes), Galerie Alexandre Iolas (Athènes), Musée Benaki (Athènes), Musée Paul Valéry (Sète), Galerie Grafika (Tokyo), Galerie Origrafika (Malmö), Centre Georges Pompidou (Paris), Musée d art contemporain de Macédoine Alecos FASSIANOS (né en 1935) Cycliste à cravatte, c. 1995 Huile sur toile 138 x 94 cm 35 000 / 45 000 9

Mario PRASSINOS (Constantinople 1916 Eygalieres 1985) Mario PRASSINOS (1916 1985) Les Pierres rouges, 1954 Huile sur toile 75 x 130 cm 20 000 / 25 000 Fuyant l invasion ottomane de l Asie mineure, la famille Prassinos, d origine greco-italienne, arrive en France en 1922. Jeune adulte, Mario Prassinos vit le surréalisme de l intérieur, rencontrant Man Ray, André Breton, Paul Eluard ou Salvador Dali. Le catalogue de sa première exposition personnelle, en 1938, est préfacé par le poète René Char. Il s éloigne du mouvement surréaliste à partir de 1939. Graveur de talent ayant illustré des ouvrages de Queneau, Sartre ou Apollinaire, Prassinos réalise également des décors et costumes de théâtre, pour Jean Vilar notamment, et de nombreux cartons de tapisserie. C est au début des années 1950 que son travail plastique se singularise et que Prassinos développe le style qui lui est propre et qui a fait de lui un artiste de renommée internationale. EXPOSITIONS ET COLLECTIONS PUBLIQUES Galerie Billiet-Worms (Paris), Kunsthalle Basel (Suisse), Galerie de France (Paris), Galerie Colette Ryster (Zürich),... 10

INfoRmatioNs pratiques Χρήσιμες Πληροφορίες : Les photographies de ce dossier de presse sont disponibles en version haute définition pour la presse. Le catalogue papier (édité à 8 000 exemplaires en version bilingue français/grec) sortira début novembre 2012. Il sera également consultable sur : - www.piasa.fr, le site de la maison de ventes - www.gazette-drouot.com, l hebdomadaire des ventes aux enchères - www.auction.fr, base de données de catalogues de ventes aux enchères en France - www.encheres.lefigaro.fr, service d enchères en ligne du quotidien «Le Figaro» - www.artfact.com, leader mondial des ventes en live Οι φωτογραφίες αυτού του δελτίου τύπου θα είναι διαθέσιμες για τον Τύπο σε εκδοχή υψηλής ανάλυσης. Ο έντυπος κατάλογος, ο οποίος θα τυπωθεί σε 8.000 έντυπα σε δίγλωσση γαλλο-ελληνική έκδοση, θα κυκλοφορήσει στις αρχές Νοεμβρίου του 2012. Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να τον συμβουλεύονται στα - www.piasa.fr, τον ιστότοπο του οίκου δημοπρασιών - www.gazette-drouot.com, τον ιστότοπο του εβδομαδιαίου περιοδικού δημοπρασιών - www.auction.fr, τη βάση δεδομένων των καταλόγων δημοπρασιών στη Γαλλία - www.encheres.lefi garo.fr, την υπηρεσία online δημοπρασιών της εφημερίδας Le Figaro - www.artfact.com, τον παγκόσμιο ηγέτη στις ζωντανές δημοπρασίες Nos partenaires / ΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΜΑΣ Le Centre culturel hellénique (www.cchel.com) La Communauté hellénique de Monaco (www.hellenicmonaco.net) L Hôtel Grande-Bretagne, Athènes (www.grandebretagne.gr) Kouvela-Piquet & Associates (www.kouvela-piquet.com) 11