«ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ»

Α.Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΑΝΝΑ, 867 ΜΠΕΛΛΟΥ ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ, 388 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΛΑΠΠΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Στους γονείς μας για όλα αυτά τα χρόνια... Στον κ. Λάππα για την βοήθεια και την υποστήριξη... 1

ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η παρούσα μελέτη ερευνά το θέμα «Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις στο διαδίκτυο». Το θέμα αυτό εξετάζει και αναλύει την ύπαρξη αλλά και την σύνθεση των ιστοσελίδων των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων στο διαδίκτυο, καθώς επίσης αξιολογεί την εικόνα τους τόσο μεμονωμένα όσο και σφαιρικά. Ουσιαστικός στόχος αυτής της εργασίας είναι να προσφέρει τόσο στον ερευνητή όσο και στον αναγνώστη την δυνατότητα να πληροφορηθεί για το επίπεδο κατάρτισης των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων στο διαδίκτυο, όπως επίσης τις επιλογές που δίνονται για περάτωση των προσωπικών υποθέσεών τους, είτε ως πολίτες της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας, είτε ως τουρίστες της περιοχής. Ένα δεύτερο στοιχείο της συγκεκριμένης μελέτης είναι η συνεισφορά στην κατανόηση της σημαντικότητας χρήσης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. ABSTRACT The present study examines the subject Prefectoral Self-governments in the internet. This subject examines and analyzes the existence but also the composition of web pages of prefectoral self-governments in the internet, furthermore it evaluates their picture such individually as in general. Essential objective of this work is that it offers as much to the researcher as to the reader the possibility of informing themselves about the stage of development of prefectoral self-governments in the internet, as also the choices that are given for finalisation of their personal affairs, either as citizens of each local society or as tourists of region. A second element of particular study is the contribution in the comprehension of importance by using the electronic governing. 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟ σελ.2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ σελ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ σελ.4 1. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ σελ.8 1.1. ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΘΕΩΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ σελ.8 1.2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ σελ.15 1.2.1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΠΟΛΙΤΕΙΑ» σελ.15 1.2.2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΣΤΕΡΙΑΣ» σελ.18 1.2.3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΣΥΖΕΥΞΙΣ» σελ.18 1.2.4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΡΙΑΔΝΗ» σελ.19 1.2.5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ σελ.20 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ» 1.2.6. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΙΜΑGINE» σελ.22 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ σελ.23 3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ σελ.29 3.1. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΤΑΔΙΟ σελ.29 3.1.1. ΕΥΚΟΛΙΑ ΕΥΡΕΣΗΣ σελ.29 3.1.2. ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ σελ.31 3.1.3. ΠΛΟΗΓΗΣΗ σελ.33 3.1.4. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ σελ.34 3.1.5. ΕΠΑΝΑΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΤΗΤΑ σελ.39 3.2. ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ σελ.41 3.3. ΣΤΑΔΙΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ σελ.43 3.4. ΣΤΑΔΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ σελ.43 3.5. ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ σελ.44 4. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ ΣΤΙΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ σελ.46 4.1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΜΙΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ. σελ.46 4.2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥ SITE σελ.50 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ σελ.53 6. ΕΠΙΛΟΓΟΣ σελ.60 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑTA σελ.62 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ σελ.63 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ σελ.65 3

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σελ.104 σελ.105 σελ.107 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρακάτω μελέτη εξετάζει το θέμα «Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις στο διαδίκτυο». Το θέμα αυτό ερευνά, αναλύει και αξιολογεί, την ύπαρξη και την σύνθεση των ιστοσελίδων των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων στο διαδίκτυο. Το διαδίκτυο, γνωστό σε όλους μας ως internet είναι ένα μέσο μέθεξης που η δύναμή του αυξάνεται με έντονους ρυθμούς, ενώ τα τελευταία χρόνια, οι δημόσιοι φορείς συμπεριλαμβανομένων και των νομαρχιών, συνειδητοποιούν την ανάγκη προβολής και ανάπτυξης τους στον εικονικό κόσμο. Σύμφωνα με τον Adam Green, MoveOn.org, «Η μαγεία του ίντερνετ βρίσκεται στο ότι είναι δωρεάν και ανοιχτό σε όλους έτσι οι μικρές ιδέες μπορούν να γίνουν μεγάλες». ( The magic of the Internet is that it is Free and open to everybody so small ideas Can become big ideas. ) (Γουλανδρης, 2006) Τα οφέλη του διαδικτύου είναι πολλά και οι νομαρχίες σπεύδουν να εκμεταλλευτούν κάθε δυνατότητα που τους παρέχεται, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα, προσαρμόζονται σταδιακά στην πραγματικότητα του 21 ου αιώνα. Είναι γεγονός ότι η ανάπτυξη του Internet επηρεάζει όλο και περισσότερο την καθημερινότητα μας και άνθρωποι όλων των ηλικιών επωφελούνται από τις παροχές του, όπως την διεκπεραίωση προσωπικών τους ζητημάτων αλλά και την ενημέρωσή τους για επίκαιρα θέματα. Ο συνδυασμός των παραπάνω παραγόντων οδηγεί τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις να χρησιμοποιούν τις ιστοσελίδες τους ως μέσο αμφίδρομης επικοινωνίας καθώς και άσκησης πολιτικής δράσης. Υπάρχουν παρόλα αυτά κάποιοι ανασταλτικοί παράγοντες που δεν καθιστούν εύκολη την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Τρεις είναι οι πιο σημαντικοί λόγοι, αρχικά η χαμηλή εισχώρηση του διαδικτύου στην χώρα μας που πιθανότατα οφείλεται στο υψηλό ακόμα κόστος του internet (Flash Eurobarometer 2002), δεύτερον η οικονομική εξάρτηση των τοπικών αρχών από την κυβέρνηση της χώρας δεν επιτρέπει την 4

αυτόνομη ανάπτυξη τους, καθώς χρειάζονται την ηθική και οικονομική υποστήριξη των κομμάτων (Lalenis, 2003) ενώ τέλος οι πολίτες προτιμούν την προσωπική επαφή από την απρόσωπη επικοινωνία μέσω διαδικτύου (Norris, 2000). Ουσιαστικός στόχος αυτής της εργασίας είναι να προσφέρει τόσο στον ερευνητή όσο και στον αναγνώστη την δυνατότητα να ενημερωθεί για το επίπεδο οργάνωσης των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων στο διαδίκτυο, όπως επίσης τις επιλογές που δίνονται για περάτωση των εξατομικευμένων απαιτήσεών τους, είτε ως πολίτες της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας, είτε ως απλοί επισκέπτες της. Ένα δεύτερο στοιχείο της συγκεκριμένης μελέτης είναι η συμβολή στην κατανόηση της σημαντικότητας χρήσης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Πρόκειται για ένα ζήτημα τόσο πρακτικό όσο και θεωρητικό καθώς από την μια προϋποθέτει έρευνα στο διαδίκτυο ενώ από την άλλη η θεωρητική υποδομή αυξάνει το κύρος του. Η αξιολόγηση των ιστοχώρων γίνεται ουσιαστικά σε τέσσερα στάδια ωριμότητας που εξετάζουν αρχικά τις παρεχόμενες πολιτικές πληροφορίες, δεύτερον τους τρόπους επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τους χρήστες, τρίτον ένα υψηλότερο βαθμό αλληλεπίδρασης και συμμετοχικότητας μέσω πιο προσωποποιημένων υπηρεσιών και τέλος το στάδιο της ολοκλήρωσης που περιλαμβάνει απόλυτα ασφαλείς συναλλαγές κατά ομάδες πρόσβασης (πολιτικοί, υπάλληλοι, ψηφοφόροι κ.α.). (Lappas, Yannas, 2006) Κατά την διάρκεια της έρευνας προέκυψαν ορισμένα θέματα, που είναι εξίσου αξιόλογο να διερευνηθούν καθώς θα συνεισφέρουν στην πληρέστερη κατανόηση του θέματος. Μερικά από αυτά αναφέρονται παρακάτω: Διερεύνηση ύπαρξης επίσημων ιστοσελίδων των νομαρχιών. Αξιολόγηση ιστοσελίδων με γνώμονα την ελκυστικότητα και την σχεδιαστική τακτική που ακολουθείται. Εξέταση θεμάτων πλοηγησιμότητας και χρηστικότητας. Ανάλυση του περιεχομένου των sites σχετικά με τοπικά ζητήματα, έγκυρη ενημέρωση, προβολή του τόπου αλλά και των ανθρώπων της διοίκησης. Εξέταση του κατά πόσο υφίσταται έγκαιρη ανανέωση των πληροφοριών που παρέχονται στην κάθε σελίδα. Αξιολόγηση των δυνατοτήτων που παρέχονται στον χρήστη να επικοινωνήσει τόσο με τον οργανισμό όσο και με άλλους επισκέπτες του δικτυακού τόπου. 5

Το θέμα που εξετάζεται στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται ξεκάθαρα καθώς υποδεικνύει τόσο την μεθοδολογία όσο και τα μέσα που απαιτούνται για την έρευνά του, δηλαδή την ενδελεχή έρευνα στον κυβερνοχώρο αλλά και την συστηματική αξιολόγησή της, βάσει συγκεκριμένης πλατφόρμας. (βλ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2). Ολοκληρώνοντας την αναζήτηση των διευθύνσεων (url) των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων καταλήξαμε σε ένα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό συμπέρασμα, καθώς από τις 53 συνολικά νομαρχίες που υπάρχουν στην Ελλάδα, οι 48 διαθέτουν ενεργή και επίσημη ιστοσελίδα, ποσοστό που μεταφράζεται σε 90,6% (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ πίνακας 1. σελ.104), ενώ τέσσερις (4) δηλαδή το 7,5% ήταν υπό κατασκευή, οι ιστοσελίδες των νομών Ευρυτανίας, Μεσσηνίας, Κυκλάδων και Χανίων (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ πίνακας 2. σελ.105). Μόνο ο νομός Καρδίτσας, με άλλα λόγια το 1,9% του αρχικού συνόλου, δεν είχε ιστοσελίδα. Συνεπώς η παρακάτω εργασία είναι απόρροια επισταμένης έρευνας 48 ιστοσελίδων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων ενώ για λόγους συντομίας αναφέρονται μόνο οι πέντε (5) νομαρχίες που δεν αποτελούν υλικό εξέτασης οι οποίες είναι η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Ευρυτανίας, η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Μεσσηνίας, η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Κυκλάδων, η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Χανίων και τέλος η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Καρδίτσας. Βασικό μέλημα απέναντι στον αναγνώστη είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη και ευχερέστερη συστηματοποίηση της διάρθρωσης των πληροφοριών με στόχο την διευκόλυνση του στην ανεύρεση του απαραίτητου υλικού. Στο πρώτο κεφάλαιο συγκαταλέγεται μια πιο ουσιαστική εισαγωγή στο θέμα καθώς και χρήσιμα δεδομένα σχετικά με το υλικό που δίνεται προς εξέταση. Στο δεύτερο κεφάλαιο προσδιορίζονται ορισμένες θεωρίες για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση (e-government) καθώς επίσης παρουσιάζονται επιμέρους αναπτυξιακά προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, το Υπουργείο Ανάπτυξης και τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται διεξοδικά η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε τόσο για την συλλογή των απαιτούμενων στοιχείων όσο και για την ολοκλήρωση και συγγραφή της παρούσας εργασίας. Στο τέταρτο κεφάλαιο εκθέτονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των ιστοσελίδων των 48 νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων σε 10 κατηγορίες ανάλυσης διαδικτύου. 6

Στο πέμπτο κεφάλαιο επιχειρείται η προβολή των καλύτερων ιστοσελίδων των νομαρχιών στο σύνολο συγκεκριμένων κατηγοριών διαδικτύου σε σχέση με τα αθροιστικά αριθμητικά αποτελέσματα που προκύπτουν στο φύλλο αξιολόγησης. Είναι σαφές πως η προσωπική μας άποψη αν και ήσσονος σημασίας, εμπεριέχεται στην διαμόρφωση των εξαγόμενων συμπερασμάτων. Στο έκτο κεφάλαιο περιέχονται τα συμπεράσματα και οι προτάσεις μας σχετικά με τα ενθαρρυντικά και αποφατικά στοιχεία που εξετάσαμε για τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται μέσω του διαδικτύου. Στο έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο γίνεται μια ανακεφαλαίωση της εργασίας. Στο τέλος της εργασίας παρατίθενται όλες οι πηγές, τα άρθρα και οι εργασίες που χρησιμοποιήθηκαν για την εκπόνηση της μελέτης αλλά και οι διευθύνσεις των ιστοσελίδων των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων σε αλφαβητική σειρά. Τέλος παρέχεται παράρτημα των πινάκων και των διαγραμμάτων. 7

1 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 1.1. ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Οι τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ) επιδρούν και διεισδύουν σήμερα στο σύνολο της ανθρώπινης δραστηριότητας, ατομικής και κοινωνικής, και δημιουργούν αυτό που ονομάζεται Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) και κοινωνία της γνώσης. (Κοινωνία της Πληροφορίας, 2006) Η χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών μετατρέπουν το πολιτικό τοπικό περιβάλλον και καθιστούν την τοπική διαχείριση πιο αποτελεσματική και τους τοπικούς άρχοντες πιο προσιτούς απέναντι στα ζητήματα και τις απαιτήσεις των πολιτών. Είναι γεγονός ότι συγκριτικά με τα εθνικά ή διεθνή πολιτικά δρώμενα, ο μέσος πολίτης συμμετέχει και νιώθει πιο χρήσιμος όταν ασκεί επιρροή στην τοπική πολιτική. (Yannas, 2005) Το σύνολο των ανθρώπινων δομών και δραστηριοτήτων, όπως τις ξέραμε μέχρι σήμερα, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, αλλάζουν μέσα στο πλαίσιο της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Αυτή η αλλαγή έρχεται τόσο μέσα από νομικές διαδικασίες που προωθούνται και επιβάλλονται από διάφορες πολιτικές, για παράδειγμα e-europe πολιτικές, όπως επίσης και μέσα από δεδομένες διαδικασίες, οι οποίες στηρίζονται κυρίως στην διείσδυση και στην αυθόρμητη υιοθέτηση από τον πολίτη ως τελικό καταναλωτή των ΤΠΕ προϊόντων και υπηρεσιών στην καθημερινή του ζωή, τόσο σε επαγγελματικό επίπεδο όσο και σε προσωπικό. Σήμερα πλέον στα πλαίσια της Κοινωνίας της Πληροφορίας έχουμε μία πραγματικότητα από υπηρεσίες και τομείς δραστηριότητας που άπτεται παντός ατομικού και κοινωνικού επιστητού. Σε αυτή την πραγματικότητα συμπεριλαμβάνονται υπηρεσίες και τομείς δραστηριότητας όπως e-government (ηλεκτρονική διακυβέρνηση), e-commerce (ηλεκτρονικό εμπόριο), e-procurement (ηλεκτρονικές προμήθειες), e-learning (ηλεκτρονική μάθηση), e-health (ηλεκτρονική 8

υγεία), e-inclusion (ηλεκτρονική ενσωμάτωση ειδικών κοινωνικών ομάδων), e- culture (ηλεκτρονικός πολιτισμός). (Κάκαρης, 2005) Ειδικότερα, ο όρος e-government που επιχειρείται να εξεταστεί σε αυτό το κεφάλαιο ως ένας «εναλλακτικός» θεσμός δημοκρατίας δεν είναι απλά μία νέα τεχνολογία, ένα λογισμικό ή μια υπηρεσία. Αρχικά θεωρείται σκόπιμο να γίνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή του όρου ο οποίος εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1993 στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (Η.Π.Α.) στην εκλογική αναμέτρηση μεταξύ B.Clinton και Al Gore με ουσιαστικό στόχο τη μείωση του κόστους λειτουργίας, την ευκολία των συναλλαγών, τη μείωση του χρόνου, την αύξηση συµµετοχής και την ενημέρωση των πολιτών.( Μποζίνης, 2004) Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δεν είναι πανάκεια, αφορά τη συμμετοχή και την πρόσβαση του πολίτη στα πολιτικά δρώμενα με στόχο να ακουστεί και να γίνει σεβαστή η γνώμη του. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση αφορά τη δημοκρατία και όχι τη τεχνολογία. Το όραμα της ηλεκτρονικής πολιτικής συμμετοχής για μια αμεσότερη μορφή δημοκρατίας προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ιδανικού πολίτη, ο οποίος αναζητά τις πολιτικές πληροφορίες συχνά, ανησυχεί για τα πολιτικά ζητήματα και τα προβλήματα και είναι πρόθυμος να εκφράσει τις απόψεις του σχετικά με ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων. (Γεωργιάδης, 2004) Οι τεχνολογίες επικοινωνιών είναι αποτελεσματικά εργαλεία για τους πολίτες, ώστε να επιλέξουν τους κυβερνήτες και να συμμετέχουν στο μετασχηματισμό των νόμων και των πολιτικών. Η διαλογική τεχνολογία προσφέρει την πρόσβαση στις πληροφορίες και αυτό φαίνεται να είναι ένα απαραίτητο συστατικό για τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων. (Oblak, T. 2003). Οι υπηρεσίες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης καλύπτουν διάφορους τομείς με βασική προϋπόθεση τη χρήση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο δημόσιο τομέα. (Μποζίνης, 2004) Αναλυτικότερα, εξετάζονται οι επιμέρους κλάδοι του e-government ανά κατηγορία κοινού: G2C (Government to Citizen), με σκοπό τη βελτίωση της επικοινωνίας και των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες G2E (Government to Employee) με σκοπό τη βελτίωση των εσωτερικών δραστηριοτήτων και διαδικασιών των οργανισμών δημοσίου τομέα G2B (Government to Business), με σκοπό τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ οργανισμών του δημοσίου τομέα με άλλους οργανισμούς δημοσίου ή 9

ιδιωτικού τομέα, μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις και σχέσεις με οργανισμούς άλλων κρατών. G2G (Government to Government), με σκοπό τη βελτίωση των διακρατικών σχέσεων. (Τριανταφύλλου,2005) ( Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 2006) Η χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από δημόσιους οργανισμούς κρίνεται αναγκαία καθώς μέσω αυτής επιτυγχάνεται μείωση της γραφειοκρατίας που ταλανίζει το Ελληνικό κράτος επί σειρά ετών. Επίσης βασικό πλεονέκτημα είναι η επίτευξη της μείωσης του χρόνου εξυπηρέτησης τόσο από την μεριά των υπαλλήλων όσο και από αυτή των πολιτών. Είναι αδύνατον να υπολογιστεί η ωφέλεια που καρπώνεται ο κρατικός μηχανισμός από τη μείωση κόστους τόσο των παροχών και υπηρεσιών του όσο και της επικοινωνίας. Τέλος, μέσω των παραπάνω διαδικασιών είναι τώρα πιο εύκολο να επιτευχθεί έλεγχος ενώ γίνεται δυνατή η επανίδρυση του δημόσιου τομέα Η έννοια της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης δεν εξετάζει ένα τεχνοκρατικό πρόβλημα ή την έλλειψη τεχνολογικών έργων υποδομής. Πρόκειται για ένα πολιτικό και κοινωνικό όραμα που απαιτεί ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχεδιασμό. Δεν αποτελεί αντικείμενο αποκλειστικά μιας και μόνο επιστήμης και κατά κύριο λόγο της πληροφορικής όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό. Είναι μια διεπιστημονική προσέγγιση πολλών επιμέρους γνωστικών περιοχών. Δεν αφορά οικονομικά, κοινωνικά ή γεωγραφικά προνομιούχους, αλλά το σύνολο των πολιτών χωρίς διακρίσεις ώστε να περιοριστεί το ψηφιακό χάσμα. (Moon, 2002) Δεν είναι η απλή εφαρμογή της τεχνολογίας για να γίνει μια διακυβέρνηση καλύτερη και αποτελεσματικότερη. Είναι η ριζική αλλαγή του τρόπου σκέψης και των ενεργειών της ίδιας της διακυβέρνησης. Δεν είναι θέμα τακτικής σε επιμέρους τομείς ούτε στρατηγικών επιδιώξεων της ανώτερης ηγεσίας. Η μετάβαση από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση (e-government) στην ηλεκτρονική δημοκρατία (e-democracy) είναι κάτι περισσότερο από την ηλεκτρονική παροχή δημόσιων υπηρεσιών. Η ηλεκτρονική δημοκρατία είναι η συμμετοχή του πολίτη, που εκμεταλλεύεται το ηλεκτρονικό βήμα που του δίνεται, στις δημοκρατικές διαδικασίες. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ηλεκτρονικής δημοκρατίας αποτελούν οι ηλεκτρονικές δημοσκοπήσεις, δημοψηφίσματα και ψηφοφορίες, η καταμέτρηση της κοινής γνώμης, η συμμετοχή στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, η ενημέρωση των πολιτών για τα πολιτικά δρώμενα και τα κομματικά ή κυβερνητικά προγράμματα, η ηλεκτρονική συμπλήρωση και αποστολή αιτήσεων, οι 10

ηλεκτρονικές εγγραφές, οι ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί, οι ηλεκτρονικές οικονομικές δοσοληψίες με το δημόσιο και η υποστήριξη υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης, πρόνοιας και υγείας, εν ολίγοις η συμμετοχή των πολιτών στον ψηφιακό δημόσιο διάλογο. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναπτύσσουν δράσεις, συνθέτουν και προτείνουν νόμους που προωθούν την εξέλιξη ηλεκτρονικών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης με στόχο την εξυπηρέτηση του πολίτη και την σταδιακή μετάβαση σε μορφές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Στην προσπάθειά τους αυτή είναι απολύτως απαραίτητο να εξασφαλίσουν κάποιες αξιόλογες ποιοτικές παραμέτρους της ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης και κυβέρνησης όπως η συμβατότητα, η διασύνδεση και η προστασία των πληροφοριακών τους συστημάτων. Στις 8 Δεκεμβρίου 1999 με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δρομολογήθηκε ως κατεξοχήν πολιτική πρωτοβουλία, το σχέδιο δράσης eeurope1, με τίτλο «e-europe Κοινωνία των πληροφοριών για όλους». Το σχέδιο δράσης αυτό είχε ως πρωταρχική επιδίωξη την επιτάχυνση της ανάπτυξης του Internet και της νέας οικονομίας στην Ευρώπη καθώς και την εξασφάλιση της συμμετοχής όλων των πολιτών στην κοινωνία της πληροφορίας. (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2000) Στις 24 Μαΐου 2000 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το δεύτερο σχέδιο δράσης «e-europe 2002 - Κοινωνία των πληροφοριών για όλους». Σε αυτό παρουσιάζονταν οι απαραίτητες πολιτικές δράσεις με στόχο την εφαρμογή νέων τεχνολογιών που καθιστούν προσβάσιμη τη δημόσια πληροφορία αλλά και την υποχρέωση των κρατών-μελών να παρέχουν γενική ηλεκτρονική πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες μέχρι το 2003. Οι στόχοι του σχεδίου δράσης e-europe 2002 διέρχονται μέσα από τρία πεδία εφαρμογής: Φθηνότερο, ταχύτερο και ασφαλές Διαδίκτυο Επένδυση σε άτομα και δεξιότητες Τόνωση της χρήσης του Διαδικτύου Το Ε-Europe 2002 επέφερε σημαντικές αλλαγές, καθώς αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των πολιτών και των επιχειρήσεων που εκμεταλλεύτηκαν τις δυνατότητες που τους δόθηκαν μέσω Internet. Επιπλέον, αναδιαμόρφωσε το ρυθμιστικό περιβάλλον στα δίκτυα και τις υπηρεσίες επικοινωνιών, ενώ άνοιξε το δρόμο για νέες πολυμεσικές υπηρεσίες. Παράλληλα, παρείχε στους πολίτες ευκαιρίες κοινωνικής συμμετοχής και συνέβαλλε ώστε το εργατικό δυναμικό να αποκτήσει τις δεξιότητες 11

που απαιτούνται μέσα στην οικονομία της γνώσης. Εισήγαγε τους υπολογιστές και το Internet στα σχολεία, σε κοινοτική κλίμακα, συνέδεσε τις κυβερνήσεις ηλεκτρονικά και εστίασε την προσοχή στην ανάγκη επίτευξης ενός ασφαλέστερου ηλεκτρονικά συνδεδεμένου κόσμου. (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2001) Η νεότερη και τελευταία έκδοση του σχεδίου, το E-Europe 2005, επικεντρώνεται σε ένα περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων. Αυτές αφορούν κυρίως την αποτελεσματική χρήση του Internet για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων σχολείων και επιχειρήσεων. Επικεντρώνεται στα αποτελέσματα της σύνδεσης με το Διαδίκτυο και ειδικότερα στην αύξηση της οικονομικής παραγωγικότητας και στην παροχή βελτιωμένων και ευκολότερα προσπελάσιμων υπηρεσιών για όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Με το σχέδιο αυτό επιχειρούνται, αφενός δράσεις για την τόνωση της ανάπτυξης νέων υπηρεσιών, εφαρμογών και περιεχομένου ως προς την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ηλεκτρονική μάθηση, ηλεκτρονική υγεία και το ηλεκτρονικό επιχειρείν και αφετέρου τη δρομολόγηση παρεμβάσεων που αφορούν την υποκείμενη ευρυζωνική τεχνολογία και την ασφάλεια, στο πλαίσιο εξάπλωσης της υποδομής. (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2002) Σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός εκ των αντιπροσώπων που συμμετείχαν στο Συμπόσιο του ΟΟΣΑ: «Πρέπει να σχεδιάσουμε το μέλλον. Η κυβέρνηση οφείλει να γίνει ηγέτης, και ο δημόσιος τομέας μπορεί να συμβάλλει και να διευκολύνει αυτήν την πορεία. Ασφαλώς έχουμε και την υποχρέωση και την ανάγκη να κοιτάζουμε μπροστά και όχι απλώς να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες του παρελθόντος. Ο κίνδυνος για τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα βρίσκεται στο να συνεχίσει να κοιτά τις ανάγκες του παρελθόντος, χωρίς να στραφεί στο μέλλον.» (Organization for Economic Cooperation and Development, 2001) Ο τελικός σκοπός της Ελληνικής προσπάθειας, είναι η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πληροφοριακών συστημάτων του δημοσίου μεταξύ τους, µε τον πολίτη, τις επιχειρήσεις και στο άμεσο μέλλον µε άλλες κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς. Το άμεσο αποτέλεσμα της προσπάθειας είναι η ανάπτυξη και υιοθέτηση από ολόκληρο το δημόσιο τοµέα, του Ελληνικού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ενώ το έµµεσο είναι η διευκόλυνση της ανάπτυξης Ελληνικών υποδομών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης που θα προσφέρουν αποτελεσματικότερες και µε χαμηλότερο κόστος δημόσιες υπηρεσίες. Η υλοποίηση αυτού του οράματος, του e-government, βασίζεται στην ικανότητα των 12

συστημάτων πληροφορικής του δημοσίου να παρέχουν σαφή και προτυποποιημένα σημεία επικοινωνίας εναρμονισµένα µε διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Για αυτό το λόγο το Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας θεωρείται το κρηπίδωμα της ευρύτερης στρατηγικής του e-government. Έτσι, για την επιτυχή υλοποίηση πολιτικής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης η Διαλειτουργικότητα θα πρέπει να εξασφαλίζεται μεταξύ όλων των Ελληνικών δημοσίων οργανισμών (Υπουργεία, Νομαρχίες, Δήμοι, Περιφέρειες), ιδιωτικών επιχειρήσεων, του πολίτη, καθώς και ιδανικά μεταξύ Ελλάδος και συστημάτων άλλων χωρών (EU, USA, Asia, κλπ.) και να καλύπτει ένα μεγάλο αριθμό τομέων της Οικονομίας.( Θαλής Ψηφιακή Βιβλιοθήκη, 2006) Η ανταγωνιστικότητα ενός κράτους στο σημερινό περιβάλλον υψηλής τεχνολογίας και ψηφιακής σύγκλισης συσχετίζεται έντονα με την ύπαρξη προηγμένων δικτυακών υποδομών υψηλής ποιότητας και απόδοσης, οι οποίες προσφέρουν εύκολη, ασφαλή και αδιάλειπτη πρόσβαση στο διεθνές "ηλεκτρονικό πλέγμα" της γνώσης. Η ταχύτατη ανάπτυξη των νέων δικτυακών τεχνολογιών και η επερχόμενη σύγκλιση τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, επιδρούν καθοριστικά στα κοινωνικά μοντέλα οργάνωσης που σκοπό έχουν την εξασφάλιση της συμμετοχής, της συνοχής και της ισονομίας των πολιτών, την ισότιμη επικοινωνία και την πρόσβαση στη γνώση. Ο όρος ο οποίος έχει επικρατήσει διεθνώς για την περιγραφή των παραπάνω δικτύων είναι ο όρος «Broadband» και η ελληνική του μετάφραση «ευρυζωνικότητα». (Αλεξανδρίδης, 2006) Ειδικότερα, με τον όρο «ευρυζωνικότητα» ορίζεται με ευρεία έννοια το προηγμένο, εφικτό και καινοτόμο από πολιτική, κοινωνική, οικονομική και τεχνολογική άποψη περιβάλλον αποτελούμενο από: την παροχή γρήγορων συνδέσεων στο Διαδίκτυο σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, με ανταγωνιστικές τιμές χωρίς εγγενείς περιορισμούς. την κατάλληλη δικτυακή υποδομή που επιτρέπει την κατανεμημένη ανάπτυξη υπαρχόντων και μελλοντικών δικτυακών εφαρμογών και πληροφοριακών υπηρεσιών, που είναι ικανή να αναβαθμίζεται συνεχώς και με μικρό επιπλέον κόστος και να δίνει τη δυνατότητα αδιάλειπτης σύνδεσης των χρηστών ικανοποιώντας τις εκάστοτε ανάγκες τους όπως αυτές αυξάνουν και μετεξελίσσονται με ρυθμό και κόστος που επιτάσσονται από την πρόοδο της πληροφορικής και της τεχνολογίας επικοινωνιών. 13

τη δυνατότητα του πολίτη να επιλέγει ανάμεσα σε εναλλακτικές προσφορές σύνδεσης που ταιριάζουν στον εξοπλισμό του, μεταξύ διαφόρων δικτυακών εφαρμογών και υπηρεσιών πληροφόρησης και ψυχαγωγίας και με πιθανή συμμετοχή του ίδιου του πολίτη στην παροχή περιεχομένου, εφαρμογών και υπηρεσιών. το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο που συγκροτείται από πολιτικές, μέτρα, πρωτοβουλίες, άμεσες και έμμεσες παρεμβάσεις, αναγκαίες τόσο για την ενδυνάμωση της καινοτομίας όσο και για την προστασία του ανταγωνισμού και την εγγύηση σοβαρής και ισορροπημένης οικονομικής ανάπτυξης, ικανής να προέλθει από τη γενικευμένη συμμετοχή στην Ευρυζωνικότητα και την Κοινωνία της Πληροφορίας. Κάθε δημοκρατία από την φύση της είναι συμμετοχική, όμως η ποιότητα της εξαρτάται από το βαθμό συμμετοχής των πολιτών, η οποία προϋποθέτει μια ριζική αλλαγή κουλτούρας τόσο στη διοίκηση όσο και στους πολίτες. Απαιτεί την ενεργοποίηση τόσο των πολιτών όσο και των κοινωνικών και πολιτικών οργανώσεων, σε νέα σχήματα δράσης και αυτοδιαχείρισης, πέρα από τα κομματικά στεγανά και τις ταμπέλες των παραδοσιακών ιδεολογιών. Οι πολίτες θα την αποδεχτούν μόνο ως ώριμη ανάγκη και όχι ως ψευδεπίγραφη υπόσχεση. Η συμμετοχή θα έχει νόημα, όταν τα forum και τα τοπικά δημοψηφίσματα εκφράζουν όλο και πιο συλλογικές αποφάσεις, όταν θα καλύψει το όραμα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και δημιουργήσει τις βάσεις για τη λήψη αποφάσεων από τις ρίζες στο κέντρο, με ενίσχυση μιας κουλτούρας διαλόγου. 14

1.2.ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ 1.2.1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΠΟΛΙΤΕΙΑ» (Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, 2005) Ένα από τα προγράμματα που δημιουργήθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (ΥΠΕΣΔΔΑ) για την ανάπτυξη των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων είναι το πρόγραμμα «ΠΟΛΙΤΕΙΑ : Επανίδρυση της Δημόσιας Διοίκησης». Η αποσαφήνιση του προγράμματος ως προς τη φύση του δημιουργεί τους όρους σχεδιασμού των αναγκαίων υποπρογραμμάτων, έργων και δράσεων όπως και τον τρόπο οργάνωσής του. Συνοπτικά τα στοιχεία της φύσης του προγράμματος είναι: 1) Η πλήρης αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης που δεν αφορά το «φαίνεσθαι» αλλά το «είναι» των δημοσίων υπηρεσιών. Υπό την έννοια αυτή, θεμελιώδης προσδιοριστικός παράγοντας του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η διαμόρφωση μιας δέσμης μέτρων λειτουργικά αρθρωμένων και οργανικά αλληλοεξαρτώμενων. 2) Το δεύτερο συστατικό στοιχείο του προγράμματος «ΠΟΛΙΤΕΙΑ» είναι αυτό της διαμόρφωσης εφαρμοσμένων δημοσίων πολιτικών. Υπό την προϋπόθεση αυτή η διαχείριση του προγράμματος δεν έχει μελετητική ουσία απεναντίας, έχει κυρίως, περιεχόμενο απτού και εφαρμοσμένου χαρακτήρα. 3) Συναφές με τα δύο παραπάνω συστατικά στοιχεία είναι η διαμόρφωση απαντήσεων λειτουργικής υπόστασης, ούτως ώστε το διοικητικό σύστημα να αποκτήσει επιχειρησιακή ικανότητα δράσης. Επομένως, τα μέτρα ή τα έργα θα πρέπει να διακρίνονται από τη λογική της λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών ως επιχειρήσεις, αλλά που δεν νοούνται θεσμικά ως τέτοιες. Οι στρατηγικοί σκοποί του Προγράμματος «Πολιτεία» είναι η νέα διακυβέρνηση, που θα προκύψει από την επανίδρυση της δημόσιας διοίκησης, προωθεί τις παρακάτω αξίες, οι οποίες θα πρέπει να διέπουν τη λειτουργία της: 1. Διαφάνεια στις δράσεις της δημόσιας διοίκησης 15

Η διαφάνεια στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Ένας δραστικός τρόπος για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών συναλλαγών μεταξύ πολιτών και δημόσιας διοίκησης. 2. Συμμετοχικότητα Η συμμετοχικότητα, ως αξία της νέας διακυβέρνησης, αφορά στην προώθηση και στην αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας, προς την κατεύθυνση της προώθησης της ηλεκτρονικής δημοκρατίας. 3. Ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών Η αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, αποτελεί βασική μέριμνα της νέας διακυβέρνησης. Η αναβάθμιση αυτή θα προέλθει μέσα από την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών. 4. Εμπιστοσύνη του πολίτη προς τους θεσμούς Στους στόχους και στις αξίες της νέας διακυβέρνησης περιλαμβάνεται και η καλλιέργεια σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του πολίτη και του κράτους και των θεσμών που αυτό πρεσβεύει, ως βασική προϋπόθεση για την επιτυχή επανίδρυση της δημόσιας διοίκησης. 5. Αξιοκρατία και παροχή ίσων ευκαιριών για όλους Η αρχή της αξιοκρατίας, αναφέρεται τόσο στην παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους πολίτες, όσο και στην επιλογή, αμοιβή, εκπαίδευση, αξιολόγηση και επιβράβευση των υπαλλήλων της δημόσιας διοίκησης με βάση την απόδοσή τους. 6. Αποτελεσματικότητα Η αξία της αποτελεσματικότητας αφορά σε μια νέα φιλοσοφία διοίκησης, προσανατολισμένη στο στρατηγικό σχεδιασμό καθώς και στην καθιέρωση και εφαρμογή δεικτών και κριτηρίων μέτρησης της επίδοσης της δημόσιας διοίκησης. 7. Αποκέντρωση Η αξία της αποκέντρωσης συνίσταται στην εξυπηρέτηση του πολίτη στο πλησιέστερο προς αυτόν σημείο, στη διασφάλιση της ισότιμης εθνικής ανάπτυξης, καθώς και στην ορθολογική οργάνωση των υπηρεσιών της περιφέρειας. 8. Έμφαση στη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής & επικοινωνιών (ΤΠΕ) Ανάπτυξη ηλεκτρονικής διακυβέρνησης 16

Η ανάπτυξη διοικητικών υπηρεσιών βασισμένων στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) που θα βρίσκονται στη διάθεση όλων των πολιτών χωρίς αποκλεισμούς. 9.Αναπροσαρμογή της διοικητικής ικανότητας των υπαλλήλων Η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης για να λειτουργεί αποτελεσματικά στο νέο ψηφιακό περιβάλλον. 10. Πολιτοκεντρική προσέγγιση Η μεταστροφή του εσωστρεφούς διοικητικού περιβάλλοντος σε ένα σύγχρονο περιβάλλον, που διέπεται από εξωστρέφεια και μετατοπίζει τον προσανατολισμό του προς την κοινωνία και τον πολίτη. Οι επιχειρησιακοί στόχοι του προγράμματος «ΠΟΛΙΤΕΙΑ» είναι: Προσανατολισμός της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών προς τις ανάγκες των πολιτών. Αύξηση της δυνατότητας προσπέλασης στις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη και αξιοποίηση και άλλων μέσων επικοινωνίας για τη δημιουργία ενός πλουραλιστικού περιβάλλοντος για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού ατόμων που ανήκουν σε ειδικές κατηγορίες πολιτών και γενικότερα του ψηφιακού χάσματος. Βελτιστοποίηση της διαχείρισης της πληροφορίας τόσο στο στάδιο επεξεργασίας της όσο και κατά την φάση διάχυσής της. Αύξηση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης με την χρήση της τεχνολογίας και της πληροφορικής προς όφελος του πολίτη. Προώθηση του συνόλου των θεσμικών και διοικητικών ρυθμίσεων για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση αλλά και τον ανασχεδιασμό των διαδικασιών και την ηλεκτρονική οργάνωση της δημόσιας πληροφορίας. Αναγκαίες προσαρμογές στις γνώσεις και δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού για να μπορέσουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στο νέο ψηφιακό περιβάλλον. Αναδιοργάνωση της διοίκησης και κατάργηση της κλασσικής πελατοκεντρικής φιλοσοφίας. Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής δημοκρατίας 17

Ενίσχυση των υποδομών και υπηρεσιών πολιτικής προστασίας και σχεδιασμός μέτρων για τη διαχείριση κρίσεων προερχόμενων από καταστροφές φυσικές ή τεχνολογικές. 1.2.2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΣΤΕΡΙΑΣ» (Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, http://www.ypai.gr/ypai/asterias,page,uid,1170.asp) Στόχος του προγράμματος «ΑΣΤΕΡΙΑΣ», που πραγματοποιήθηκε από το Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (ΥΠΕΣΔΔΑ), ήταν η δημιουργία ενός συστήματος δικτύωσης των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων και επαρχείων του Αιγαίου και των λοιπών κρατικών υπηρεσιών. Ο πολίτης του κάθε νησιού που διαμένει σε περιοχή που δεν λειτουργεί η αρμόδια υπηρεσία δεν χρειάζεται με το τρόπο αυτό να μετακινείται για την διεκπεραίωση προσωπικών του υποθέσεων. Για τη λειτουργία του προγράμματος «ΑΣΤΕΡΙΑΣ» δημιουργήθηκε σε κάθε νομαρχία, επαρχείο και δήμο του Αιγαίου, Γραφείο του Πολίτη. Το γραφείο αυτό με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή και εξειδικευμένο προσωπικό αναλαμβάνει την εξυπηρέτηση των πολιτών. Η βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης σε όλα τα επίπεδα, κεντρική, περιφερειακή και αυτοδιοίκηση Α και Β βαθμού, πρέπει είναι σταθερή επιδίωξη της πολιτείας. 1.2.3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΣΥΖΕΥΞΙΣ» (Σύζευξις, http://www.syzefxis.gov.gr/) Το Έργο «ΣΥΖΕΥΞΙΣ» είναι ένα έργο του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (ΥΠΕΣΔΔΑ), που χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», στο πλαίσιο του Μέτρου 2.2, με το οποίο επιδιώκεται η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός της τηλεπικοινωνιακής υποδομής του Δημόσιου Τομέα, αποτελεί τυπικό έργο παροχής 18

τηλεπικοινωνιακών και τηλεματικών υπηρεσιών μεγάλης έκτασης και κλίμακας. Καλύπτει το σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας με παρουσία σε περίπου 1800 σημεία. Αναφέρεται σε ένα δίκτυο πρόσβασης και κορμού για τους Φορείς του Ελληνικού Δημόσιου Τομέα, συμπεριλαμβανομένων των νομαρχιών, οι ανάγκες των οποίων δεν περιορίζονται σε απλές τηλεφωνικές συνδέσεις αλλά επεκτείνονται περιλαμβάνοντας προηγμένες υπηρεσίες φωνής, δεδομένων και εικόνας, με σκοπό να καλύψει όλες τις ανάγκες για τη μεταξύ τους επικοινωνία με Τηλεφωνία (τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στους φορείς), Δεδομένα (επικοινωνία υπολογιστών - Internet) και Video (τηλεδιάσκεψη - τηλεεκπαίδευση). Στόχος είναι να αποτελέσει το Εθνικό Δίκτυο της Δημόσιας Διοίκησης, το οποίο για τρία χρόνια χωρίς κανένα κόστος θα προσφέρει στους φορείς που εντάσσονται σε αυτό υπηρεσίες όπως : Διασύνδεση σε ένα Ενιαίο Δίκτυο Δεδομένων και φωνής περί των 2000 φορέων της Δημόσιας Διοίκησης Ευρυζωνικές υπηρεσίες πρόσβασης στο Internet και υπηρεσίες Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Διαδικτυακή Πύλη με υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας σε όλους τους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης Υποδομή ασφάλειας για την έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών Ηλεκτρονικό σύστημα Τηλεκπαίδευσης (Σύγχρονης και Ασύγχρονης) Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης Δωρεάν τηλεφωνία τόσο μεταξύ των Υπηρεσιών του Φορέα, όσο και για όλες τις συνδεδεμένες Υπηρεσίες. Η μεγαλύτερη προσδοκία από το πρόγραμμα αυτό είναι η δημιουργία εσωτερικού διαδικτύου (Intranet) στο δημόσιο τομέα, ένα δίκτυο υψηλής ταχύτητας που ουσιαστικά θα συνδέει τα υπουργεία και τις υπηρεσίες των νομαρχιών ενώ ταυτόχρονα θα λειτουργούν αυτοματοποιημένα και φιλικά προς τον χρήστη συστήματα πληροφόρησης και διεκπεραίωσης συναλλαγών με το Δημόσιο. 1.2.4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΡΙΑΔΝΗ» (Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, http://www.kep.gov.gr/kep/ergoariadni.asp) 19

Το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης σχεδίασε και υλοποιεί το πρόγραμμα «ΑΡΙΑΔΝΗ.». Πρόκειται για ένα δικτυακό τόπο-πύλη, όπου μπορεί κανείς να πληροφορείται αλλά και να υποβάλει αιτήσεις για την έκδοση πιστοποιητικών. Το πρόγραμμα «ΑΡΙΑΔΝΗ» αποσκοπεί στη βελτίωση της επικοινωνίας και της ποιότητας της εξυπηρέτησης που λαμβάνει ο πολίτης από τις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας. Στόχος είναι ο κάθε πολίτης και κυρίως εκείνος που βρίσκεται μακριά από τα διοικητικά κέντρα, να έχει έγκυρη πληροφόρηση αναφορικά με τις διαδικασίες που ισχύουν για την παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών, αλλά και να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει μεγάλο μέρος των υπηρεσιών αυτών. Ταυτόχρονα, στόχος είναι να διευκολυνθεί ο πολίτης στις συναλλαγές του με το Δημόσιο με όσο το δυνατόν μικρότερες μετακινήσεις και κάνοντας χρήση των δυνατοτήτων που δίνουν οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Οι τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών αλλάζουν ραγδαία όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής, για αυτό όλες οι ανεπτυγμένες και κυρίως οι υπό ανάπτυξη χώρες κινούνται με ταχύτατους ρυθμούς προς την υλοποίηση της "Κοινωνίας της Πληροφορίας". Οι τεχνολογίες αυτές αποτελούν ουσιαστικό εργαλείο για ανοιχτή και αποτελεσματική διακυβέρνηση καθώς και για την παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών στον πολίτη. Έτσι, οι διοικητικές πληροφορίες και τα δεδομένα είναι προσπελάσιμα από τον πολίτη μέσω τηλεφώνου, μέσω Διαδικτύου και μέσω δομών εξυπηρέτησης σε τοπικό επίπεδο. 1.2.5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ» (Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης, http://www.gspa.gr/(5204011187194257)/ecportal.asp?id=1195&nt=18&lang=1&pi D=261) Το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών (ΥΜΕ) σχεδίασε το πρόγραμμα «Ανάπτυξη και εφαρμογή συστήματος πληροφορικής της λειτουργικής περιοχής μεταφορών και επικοινωνιών για τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις», στόχος του οποίου είναι η προδιαγραφή, τυποποίηση, ανάπτυξη εφαρμογών και εγκατάσταση του πληροφοριακού συστήματος, που απαιτείται για τη λειτουργία του Τομέα Μεταφορών και Επικοινωνιών των 53 Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (Ν.Α.) της 20

χώρας. Η κατεύθυνσή του είναι η αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία των αντίστοιχων Υπηρεσιών και η καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη, στο πλαίσιο της προώθησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στη δημόσια διοίκηση. Ο εκσυγχρονισμός των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των συνδεόμενων με αυτές λειτουργίες του ΥΜΕ με σύγχρονες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) θα συμβάλλει : Άμεσα, στην υποστήριξη των θεσμικών και οργανωτικών παρεμβάσεων και μεταρρυθμίσεων Έμμεσα, στην αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών, στην αναδιοργάνωση των εσωτερικών διαδικασιών, με εμφανές αντίκτυπο στην καλύτερη διοικητική εξυπηρέτηση του πολίτη. Οι ωφελούμενοι από την υλοποίηση του έργου είναι, τόσο ο συγκεκριμένος λειτουργικός τομέας, καθώς θα αναβαθμιστούν σημαντικά οι εσωτερικές διαδικασίες διεκπεραίωσης των λειτουργιών του μέσα από ένα σύγχρονο πληροφοριακό σύστημα εφαρμογών και εξοπλισμού, απλοποιώντας με αυτόν τον τρόπο σύνθετες διαδικασίες, όσο και οι πολίτες και οι επιχειρήσεις, οι οποίοι θα εξυπηρετούνται σε λιγότερο χρόνο, λαμβάνοντας ποιοτικότερες υπηρεσίες από τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις. Οι πληροφορίες και τα δεδομένα θα είναι προσπελάσιμα από τον πολίτη μέσω διαδικτύου καθώς και μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που θα παρέχονται από τις νομαρχιακές υπηρεσίες μεταφορών και επικοινωνιών της χώρας. Επιδιώξεις του προγράμματος είναι η μείωση του χρόνου εξυπηρέτησης του πολίτη, ενώ το σύστημα έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει με ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο έναν μεγάλο αριθμό ταυτόχρονων χρηστών. Η αντικατάσταση των χειρόγραφων διαδικασιών με ηλεκτρονικές, συμβάλλοντας περαιτέρω στην ταχύτερη και άμεση εξυπηρέτηση του πολίτη και τη βελτίωση της ποιότητας των λειτουργιών. Επιπλέον, η αυτοματοποίηση σχεδόν του συνόλου των εσωτερικών λειτουργιών και εργασιών μειώνει τον χρόνο διεκπεραίωσής τους, δεδομένου ότι το ομοιογενές ψηφιακό περιβάλλον των εφαρμογών αποτρέπει τη δημιουργία λαθών καταχώρησης δεδομένων ή σφαλμάτων. Η μείωση του χρόνου καταχώρισης και επεξεργασίας της πληροφορίας, συντελεί στην αποτελεσματική διαχείριση της πληροφορίας, και συνεπώς και στην εξοικονόμηση χρόνου και πόρων. Επιπροσθέτως, περιορίζεται η αναγκαιότητα της φυσικής παρουσίας του πολίτη στους χώρους των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων εφόσον μπορεί να πληροφορείται on-line για την 21

πρόοδο μιας υπόθεσής του ή για τα δικαιολογητικά που πρέπει να συνοδεύουν ένα αίτημά του. Επίσης, ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να υποβάλλει ερωτήματα και να ενημερώνεται άμεσα. Το ολοκληρωμένο αυτό πληροφοριακό σύστημα καλύπτει πολλά επίπεδα ηλεκτρονικών υπηρεσιών της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, περιλαμβάνοντας λειτουργίες ενημέρωσης και δημοσίευσης πληροφοριών, αλληλεπίδρασης και συναλλαγών με πολλαπλούς φορείς και κρίσιμους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης. 1.2.6. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΙΜΑGINE» (Αναγνωστόπουλος, 2006) Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που στόχο έχει να λειτουργήσει ως πρότυπο για ψηφιακές υπηρεσίες και τη δημιουργία μιας πραγματικής ηλεκτρονικής κοινότητας, είναι το πρόγραμμα «ΙΜΑGINE» που πραγματοποιείται σε τέσσερις ευρωπαϊκές πόλεις, στο Casale Monferrato της Ιταλίας, στο Parthenay της Γαλλίας, στο Torgau και στο Weinstadt της Γερμανίας. Το «IMAGINE» ολοκληρώνει τοπικές τηλεματικές εφαρμογές και υπηρεσίες οδηγούμενο αποκλειστικά από τις ανάγκες πολιτών και τοπικών επιχειρήσεων. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες συνεισφέρουν τόσο στον αστικό και αγροτικό σχεδιασμό και ανάπτυξη όσο και στην ανανέωση των παρεχόμενων δημόσιων υπηρεσιών, κυρίως όμως στη δημιουργία νέων οικονομικών δραστηριοτήτων και ευκαιριών απασχόλησης. Προβλέπεται η συνεργασία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο της τεχνολογίας αλλά και με ερευνητές κοινωνικών επιστημών από διάφορα Πανεπιστήμια. Το πρόγραμμα ενισχύει τη συμμετοχή των πολιτών στις δραστηριότητες της κοινότητας, την έννοια της δημοκρατίας, καθώς οι πολίτες απολαμβάνουν αμφίδρομη επικοινωνία με την κυβέρνηση και έχουν πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες, έγγραφα και διοικητικές διαδικασίες. Το «IMAGINE» βασίζεται σε μια ανοικτή πλατφόρμα που υποστηρίζεται από αστικά δίκτυα (Metropolitan Area Networks - MANs) και υλοποιείται μέσω του πακέτου λύσεων Commercial Internet System της Microsoft, ένα σύστημα παροχής προηγμένων υπηρεσιών Internet και εφαρμογών ηλεκτρονικού εμπορίου σε συνεργασία με βάσεις δεδομένων. 22

Μερικές εφαρμογές του προγράμματος «IMAGINE» είναι η online εφημερίδα Chronicle στο Weinstadt, διάφορες δημοσκοπήσεις στο Weinstadt για τη συλλογή δεδομένων με δημοκρατικό τρόπο όπου ζητείται η γνώμη των πολιτών οι οποίοι έχουν την δυνατότητα να ψηφίζουν προτάσεις και να παρακολουθούν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων online. Επίσης παρέχονται υπηρεσίες πληροφοριών ληξιαρχείου στο Casale Monferrato, και έτσι οι πολίτες έχουν πρόσβαση και μπορούν να παραλαμβάνουν άμεσα, πιστοποιητικά γεννήσεως, κατοικίας και οικογενειακής κατάστασης. Τέλος, λειτουργεί οnline marketplace στο Torgau με στόχο την ενημέρωση των πολιτών και των επιχειρήσεων για τις τοπικές και παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις. 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Όπως αναφέραμε σε προηγούμενα κεφάλαια, το θέμα της εργασίας μας είναι Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις στο Διαδίκτυο. Μετά την ανάθεση του θέματος μας και βρισκόμενες στο σημείο εκκίνησης χρησιμοποιήσαμε βοηθητικό υλικό αποτελούμενο από το βασικό φύλλο αξιολόγησης, μια πλατφόρμα πινάκων Excel, διαχωρισμένη σε κατηγορίες και ενότητες με συμπληρωμένα τα στοιχεία διερεύνησης (http://kastoria.teikoz.gr/elearn/user/view.php?id=725&course=86) και το πρόγραμμα (software) Teleport pro Installer το οποίο χρησιμοποιήσαμε για την αποθήκευση των ιστοσελίδων με στόχο την off line ανάλυση τους (www.tenmax.com/teleport/pro/ download.htm). Το πρώτο βήμα που κάναμε με στόχο την συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης ήταν η αναζήτηση των διευθύνσεων όλων των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων της Ελλάδας. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήσαμε το επίσημο site της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας (www.enae.gr) σε συνδυασμό με την μηχανή αναζήτησης google (www.google.gr), με στόχο την εγκυρότερη εύρεση τους. Ενώ όλες οι διευθύνσεις βρέθηκαν από το site της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας (www.enae.gr) χρησιμοποιήσαμε για επαλήθευση την μηχανή αναζήτησης google (www.google.gr) όπου εκτός της 23

ιστοσελίδας της Ανατολικής Αττικής που δεν εμφανίστηκε στα αποτελέσματα αναζήτησης, όλες οι υπόλοιπες συνέπιπταν με τις αρχικές διευθύνσεις. Αναλυτικότερα, το φύλλο αξιολόγησης που χρησιμοποιούμε αποτελείται από δέκα (10) κατηγορίες ανάλυσης με συνολικά 150 επιμέρους στοιχειά διερεύνησης που αναφέρονται διεξοδικότερα παρακάτω, που σε τελικό στάδιο αποδίδουν στην κάθε ιστοσελίδα μέχρι 1000 βαθμούς. (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ πίνακας 3. σελ.105) Λεπτομερέστερα, οι βαθμολογίες που αποδίδονται σε κάθε ιστοσελίδα αποτελούν αθροιστικά την τελική της εικόνα η οποία και κρίνει και την κατάταξη της. Οι πρώτες πέντε κατηγορίες ανάλυσης του φύλλου αξιολόγησης αποδίδουν συνολικά 250 βαθμούς και εμφανίζονται συγκεντρωτικά στην έκτη κατηγορία. Η έβδομη, όγδοη και ένατη κατηγορία ανάλυσης αποδίδουν αντίστοιχα 250 βαθμούς στις ιστοσελίδες καθώς τα θέματα που εξετάζονται σε αυτές αποτελούν σύγχρονες εφαρμογές της πληροφορικής και δεν αφορούν απλή ύπαρξη πληροφοριών αλλά διαδραστική επικοινωνία με τους χρηστές του διαδικτύου. Η δέκατη κατηγορία αποτελεί ουσιαστικά τη συγκεντρωτική ταξινόμηση των ιστοσελίδων με μέγιστη δυνατή βαθμολογία τους 1000 βαθμούς. Η πρώτη κατηγορία ανάλυσης αναφέρεται στην ευκολία εύρεσης του κάθε site μιας Νομαρχίας και ειδικότερα κατά πόσο είναι προβλέψιμη μια διεύθυνση (url) αλλά και πόσο αποτελεσματική είναι η εύρεσή της σε μια μηχανή αναζήτησης (www.google.gr). Η ανώτερη βαθμολογία που μπορεί να επιτευχθεί σε αυτή την κατηγορία είναι 30 βαθμοί. Η δεύτερη κατηγορία ανάλυσης, η οποία εμπεριέχει 2 υποκατηγορίες, αρχικά εξετάζει την ελκυστικότητα των ιστοσελίδων, τα στοιχεία πολυμέσων όπως την ύπαρξη εισαγωγικού video, εικόνων, φωτογραφιών, σχέδίων (clipart), την χρήση μουσικής επένδυσης και banner, τη δυνατότητα πρόσβασης σε αρχεία ήχου και video, τη χρήση κινούμενου κείμενου, κινούμενου σχεδίου και 3-D simulation καθώς επίσης την έλλειψη popup διαφημίσεων. Στη δεύτερη υποκατηγορία εξετάζεται η σχεδιαστική αισθητική των ιστοσελίδων, αναλυτικότερα η χρήση κατάλληλου χρωματικού συνδυασμού με χρησιμοποίηση έως 3 χρωμάτων, η ύπαρξη του κατάλληλου background και γενικότερα την ομοιόμορφη σχεδιαστική συνέπεια, την κατάλληλη τυπογραφική αισθητική ειδικότερα την σπάνια χρήση έντονων ή πλάγιων γραμματοσειρών. Η δεύτερη κατηγορία αποδίδει 28 βαθμούς μέγιστο σε κάθε ιστοσελίδα. 24

Στην τρίτη κατηγορία διερευνούμε την πλοηγησιμότητα των σελίδων δηλαδή τα στοιχεία που διευκολύνουν τον χρήστη-επισκέπτη να τις μελετήσει. Η ύπαρξη sitemap, εσωτερικής μηχανής αναζήτησης, πλήκτρου για την επιστροφή στην αρχική σελίδα, η έλλειψη "νεκρών" συνδέσμων και η μη χρήση "under construction" είναι μερικές παροχές προς τον χρήστη που προσφέρουν ευχέρεια κινήσεων. Οι υπερσύνδεσμοι με περιγραφικές ετικέτες καθώς και οι αναγνωρίσιμοι υπερσύνδεσμοι στα γραφικά, το ελάχιστο page scroll έως 1.5 σελίδα σε ανάλυση 1280Χ800, ο χρόνος εμφάνισης των σελίδων σε χρόνο μικρότερο των 10 δευτερολέπτων, η χρήση τίτλων "νέο" για καινούργιες επιλογές και τα αυτοερμηνευόμενα μενού είναι επίσης ορισμένες βοηθητικές παράμετροι. Η μέγιστη απόδοση ενός site στην κατηγορία της πλοηγησιμότητας είναι 30 βαθμοί. Η τέταρτη και πιο επεξηγηματική κατηγορία είναι αυτή του περιεχομένου η οποία εμπεριέχει 10 υποκατηγορίες. Στην πρώτη υποκατηγορία ερευνούμε δεδομένα αναφορικά με την εξυπηρέτηση του πολίτη μέσα από ηλεκτρονικά έντυπα, ανακοινώσεις για προκηρύξεις και θέσεις εργασίας, το οργανόγραμμα της κάθε υπηρεσίας, ενημερωτικά στοιχεία και τηλέφωνα για το αρμόδιο προσωπικό καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για τη διεκπεραίωση προσωπικών υποθέσεων. Η δεύτερη υποκατηγορία εξετάζει την ηλεκτρονική συμμετοχή του πολίτη (E- Participation) όσον αφορά την ενημέρωση για αποφάσεις συμβουλίων, για την ημερομηνία διεξαγωγής και τη θεματολογία του επόμενου συμβουλίου όπως επίσης την παρότρυνση να παραβρεθούν οι πολίτες στην επόμενη προγραμματισμένη σύσκεψή του. Η τρίτη ενότητα ερευνά την προσφορά αρωγής της εκάστοτε ιστοσελίδας στον τουρίστα που ενδέχεται να επισκεφθεί την κάθε περιοχή. Συγκεκριμένα μελετάται αν παρέχονται οδηγίες για τα συγκοινωνιακά μέσα εντός και εκτός περιοχής αλλά και τα δρομολόγια με τα οποία αυτή συνδέεται με άλλους προορισμούς. Επίσης, εξετάζεται η προβολή των αξιοθέατων και των μουσείων, η ενημέρωση για τις ώρες επισκέψεων και τον τρόπο μετάβασης σε αυτά, η παροχή χάρτη της περιοχής και των αξιοθέατων όπως επίσης πληροφοριών για καταλύματα της περιοχής, χώρους εστίασης και διασκέδασης και πληροφορίες για τοπικές εκδηλώσεις και εγγενή προϊόντα και τέλος η παρουσίαση ομαδικών δραστηριοτήτων αναψυχής. 25

Η τέταρτη υποενότητα παρουσιάζει την προβολή του έργου της εκάστοτε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης όπως αυτό προτάθηκε προεκλογικά, την αναλυτική οικονομοτεχνική περιγραφή του συνολικού έργου που υλοποιήθηκε καθώς επίσης και φωτογραφικό υλικό, ενημέρωση για την εξέλιξη των τρεχόντων εργασιών στην περιοχή, σχετικών προκηρύξεων για δημοπρασίες και διαγωνισμούς, αναλυτικούς προϋπολογισμούς καθώς και σχέδια, μακέτες και μελέτες των έργων προς υλοποίηση με ή χωρίς χρήση πολυμέσων. Η πέμπτη υποκατηγορία εμπεριέχει δεδομένα για τον επικεφαλής της Νομαρχίας όπως βιογραφικό σημείωμα, προσωπικά στοιχεία και πληροφορίες για την οικογενειακή του κατάσταση, παρουσίαση της πολιτικής και επαγγελματικής διαδρομής του, επιπροσθέτως στοιχεία για το έργο του στον οργανισμό. Επιπλέον εξετάζεται η παροχή προσωπικής φωτογραφίας, φωτογραφιών από πολιτική και επαγγελματική διαδρομή, οικογενειακά στιγμιότυπα, φωτογραφίες από εκδηλώσεις και τέλος φωτογραφίες του Νομάρχη στην περιοχή που εξελίσσονται τα διάφορα έργα. Μελετάται επίσης η χρήση πολυμέσων για προβολή του επικεφαλής. Η έκτη υποκατηγορία αντίστοιχα με την πέμπτη, εξετάζει στοιχεία σχετικά με τα μέλη του Νομαρχιακού Συμβουλίου, την παρουσίαση βιογραφικών σημειωμάτων, την παροχή διευθύνσεων και τηλεφώνων τους, τις αρμοδιότητες τους, φωτογραφίες των μελών και επιπλέον την ενδεχόμενη χρήση πολυμέσων για προβολή τους. Η έβδομη υποενότητα διερευνά αν υπάρχουν πληροφορίες για την προβολή της περιοχής μέσω φωτογραφιών ή πολυμεσικών εφαρμογών των αξιοθέατων, των μουσείων, των τοπικών εκδηλώσεων και των τοπικών προϊόντων της περιοχής. Η όγδοη υποκατηγορία του περιεχομένου μελετά τις παρεχόμενες πληροφορίες για δημοτικούς ή νομαρχιακούς οργανισμούς, δημόσιους φορείς, επαγγελματικούς οργανισμούς και ενώσεις, πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους, επιχειρήσεις της περιοχής και ΜΜΕ. Η προτελευταία ενότητα, παρόμοια με την όγδοη, ερευνά τους συνδέσμους προς όλους τους παραπάνω φορείς, συλλόγους και επιχειρήσεις. 26

Τέλος, η δέκατη υποενότητα περιλαμβάνει χρηστικές εφαρμογές, όπως την ύπαρξη ρολογιού, ημερολογίου και εορτολογίου στις ιστοσελίδες, ενημερωτικό υλικό για τις εκλογές και την δυνατότητα που δίνεται στον επισκέπτη να αλλάξει την γλώσσα στο site. Η κατηγορία του περιεχομένου αξιολογεί το εκάστοτε site με άριστα τους 130 βαθμούς. Στο μέσον του φύλλου αξιολόγησης συναντάμε την πέμπτη κατηγορία ανάλυσης, αυτή της επαναεπισκεψιμότητας, όπου μελετώνται στοιχεία όπως η εμφάνιση της τελευταίας ημερομηνίας ανανέωσης, η ενημέρωση του περιεχομένου, η ύπαρξη τελευταίων νέων και ειδήσεων τα οποία βαθμολογούνται ανάλογα με τη συχνότητα ανανέωσης τους. Επιπροσθέτως, ερευνώνται στατιστικά στοιχεία επισκεψιμότητας, η ύπαρξη newsletter ενημερωτικών δελτίων καθώς και αρχείων προηγούμενων newsletter και τέλος η παροχή δελτίων τύπου και αρχείων προηγούμενων δελτίων τύπου. Η μεγαλύτερη βαθμολογία που μπορεί να επιτύχει μια ιστοσελίδα σε αυτή την κατηγορία είναι 32 βαθμοί. Το πληροφοριακό στάδιο, ουσιαστικά η έκτη κατηγορία ανάλυσης, αποτελεί τον αθροιστικό πίνακα των πέντε προηγούμενων κατηγοριών, δηλαδή της ευκολίας εύρεσης, της ελκυστικότητας, της πλοηγησιμότητας, του περιεχομένου, της επαναεπισκεψιμότητας και αποδίδει μια πρώτη εικόνα για το κάθε site. Το πληροφοριακό στάδιο αποδίδει ως 250 βαθμούς ως άθροισμα όλων των παραπάνω κατηγοριών. Στην κατηγορία της διαδραστικότητας εξετάζουμε την ικανότητα που δίνεται στον χρήστη να αναπτύξει μια πιο προσωπική σχέση τόσο με τον οργανισμό όσο και με άλλους χρήστες. Αναλυτικότερα, η ενότητα αυτή εμπεριέχει 4 υποκατηγορίες. Η πρώτη εξετάζει την προσωπική επαφή του επισκέπτη με τον οργανισμό, δηλαδή τους τρόπους επικοινωνίας που δίνονται, όπως διεύθυνση επικοινωνίας, τηλέφωνα, fax και email, φόρμα επικοινωνίας και δυνατότητα εγγραφής είτε σε newsletter είτε σε ταχυδρομική λίστα. Η δεύτερη υποκατηγορία μελετά τα μέσα που παρέχονται στους χρήστες για την μεταξύ τους επικοινωνία, δίνοντας τους την επιλογή να διαλέξουν ανάμεσα σε chat rooms, video conferences/net-meeting, online ζωντανές συνεντεύξεις\debates, online radio και online interactive games. Η τρίτη υποκατηγορία εξετάζει τη διαλογική συζήτηση μεταξύ επισκεπτών μέσω blogs, forums συζητήσεων και εγγραφή σε αμφίδρομη ταχυδρομική λίστα. Η τελευταία υποκατηγορία μελετά τον βαθμό προτροπής για τη σύμπραξη του επισκέπτη τόσο στην διαμόρφωση της δομής της ιστοσελίδας μέσω 27