Σημείωμα για τη λειτουργία Ταμείων Προνοίας ή Σχεδίων Σύνταξής ή Ταμείων Σύνταξης στα ΝΠΔΚ 1) Ταμεία Σύνταξης Με την εφαρμογή του αναλογικού σχεδίου των Κ.Α. το 1980 ο ευρύτερος Δημόσιος Τομέας ακολουθώντας τη Δ.Υ. επέλεξε να μην συμμετάσχει σε αυτό αλλά να δημιουργήσει δικό του σχέδιο. Συνεπώς, η σχέση των Δημοσίων Υπαλλήλων με το Τ.Κ.Α. αφορά μόνο τη συμμετοχή τους στο βασικό μέρος του Τ.Κ.Α. Έτσι περιοδικά πλήρωναν 3%-3.2%-3.4.% και από το 2014 3.95%. Επιπλέον, σήμερα λόγω των έκτακτων μέτρων στήριξης της οικονομίας οι ενταγμένοι σε Σχέδια η Ταμεία Σύνταξης συνεισφέρουν 3% για στήριξη του Ταμείου και 2% για το δικαίωμα μεταβίβασης της σύνταξης (ταμείο χηρών και ορφανών). Συνολικές εισφορές εργαζομένων στα Ταμεία Σύνταξης. Α/Α 2013 2014 1 Βασικό σχέδιο Κ.Α. 3,45% 3,95% 2 Μόνιμη εισφορά στο σχέδιο 3% 3% 3 Μεταβίβαση Σύνταξης (χωρίς επιστροφή) 2% 2%* 4 Σύνολο 8,45% 8,95% *μέχρι 400 μήνες εισφορών και μετά τερματίζεται. Τα υπόλοιπα ποσά που απαιτούνται για τη βιωσιμότητα του Ταμείου εμβάζονται από τον εργοδότη σαν χρηματοδοτούσα αρχή, το ύψος των οποίων υπολογίζεται μετά από αναλογιστική μελέτη που διεξάγεται στη βάση νομοθετικής υποχρέωσης του εργοδότη ακριβώς γιατί είναι ταμεία προκαθορισμένων ωφελημάτων που δημιουργούν αναλογιστικά ελλείμματα.(μικρή διαφοροποίηση του μισθολογίου αλλοιώνει προς τα πάνω το ποσό χρηματοδότησης του εργοδότη). Μπορούμε ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το κόστος των Οργανισμών πριν την εισφορά 2&3 του πίνακα ήταν περίπου 33% του ετήσιου μισθολογίου ενώ αυτό μειώθηκε αισθητά μετά τη συμμετοχή των εργαζομένων με τις εισφορές αυτές.
Τέτοια Ταμεία επαγγελματικής σύνταξης έχουν οι μεγάλοι Η.Ο. και οι Α.Τ.Α. (Δήμοι). Αρκετά από αυτά είναι γεγονός ότι παρουσιάζουν σοβαρά αναλογιστικά ελλείμματα, τα οποία όπως αντιλαμβάνεστε ναι μεν είναι υποχρέωση της χρηματοδοτούσας αρχής να τα καλύψει, αυτό όμως εξαρτάται από την οικονομικής της ευρωστία. Ειδικά σήμερα μεσούσης της οικονομικής κρίσης αυτό φαντάζει αρκετά δύσκολο, ιδιαίτερα σε όσους οργανισμούς εξαρτούνται κατά αποκλειστικό ή μεγάλο βαθμό από την κρατική χορηγία. Είναι εδώ που υπεισέρχεται η αλλαγή παραμέτρων των σχεδίων του ορίου αφυπηρέτησης, η διαφοροποίηση του ύψους του μισθού η συνεισφορά των εργαζομένων για να μειώσουν το εργοδοτικό κόστος. Η βασική φόρμουλα υπολογισμού των ωφελημάτων έχει ως εξής για υπηρεσία πριν την 1/1/2013: Ετήσια Σύνταξη: Μήνες Υπηρεσίας (max 400) Χ Ετήσιες Απολαβές 800 Εφάπαξ: α) (14/3) Χ ετήσια σύνταξη με όριο αφυπηρέτησης το 63 έτος. Η φόρμουλα υπολογισμού της σύνταξης και εφάπαξ για την περίοδο μετά την 1.1.2014 έγινε αρκετά πιο πολύπλοκη αφού εισήχθησαν παράμετροι όπως μισθός ολόκληρου του εργασιακού βίου, αναλογιστική μελέτη σύνταξης (ποινές), μετατροπή εφάπαξ σε μηνιαία σύνταξη κ.α. (Νόμος 216(ι)/2012- επισυνάπτεται). Με τη συνταξιοδότηση του ο κάθε υπάλληλος και με δεδομένο ότι πλέον η ηλικία συνταξιοδότησης συμπίπτει και με αυτή του Τ.Κ.Α., ο εργαζόμενος θα παίρνει από το επαγγελματικό σχέδιο το ποσό της σύνταξης που κατά μέγιστο ποσό είναι το 50% του μισθού του και το μέρος εκείνο του Τ.Κ.Α. που αντιστοιχεί στο βασικό μέρος που ο ίδιος συνείσφερε. Σήμερα, 33 χρόνια μετά το 1980 που ωρίμασε η απόδοση του Τ.Κ.Α. όσο περνά ο χρόνος, το ύψος αυτής της σύνταξης του Τ.Κ.Α. που θα καρπούται ο εργαζόμενος θα μειώνεται συνεχώς γιατί θα το καρπούται ο εργοδότης. Είναι ο λεγόμενος συμψηφισμός των 2 συντάξεων.
Αναλογιστική μελέτη κατέδειξε ότι το μέρος του Σχεδίου Σύνταξης που αντιστοιχεί στο εφάπαξ υπολογίζεται στο 8% του συνολικού κόστους (33% του μισθολογίου). Το Ταμείο Χηρών και ορφανών το 4-5% και η σύνταξη το υπόλοιπο 2.1-2%. 2) Σχέδιο Σύνταξης Ισχύουν όλα όσα αναφέραμε πιο πάνω με τη διαφορά όμως ότι δεν δημιουργείται Ταμείο αλλά η χρηματοδότηση των ωφελημάτων γίνεται μέσω του ετήσιου προϋπολογισμού του κάθε Οργανισμού. Μέσα από την κορύφωση οικονομικής κρίσης έχει διαφανεί ότι τα διάφορα σχέδια παρουσιάζουν το σοβαρό κίνδυνο να μην μπορούν οι Οργανισμοί να χρηματοδοτήσουν τα ωφελήματα που θα είναι τόσο τα εφάπαξ και οι μηνιαίες συντάξεις όσων αφυπηρετούν όσο και όσων αφυπηρέτησαν και είναι ήδη συνταξιούχοι. Η Δημόσια Υπηρεσία ανήκει σε αυτή την κατηγορία, πλην όμως τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα των Δ.Υ. χρηματοδοτούνται από το πάγιο ταμείο της Δημοκρατίας και έτσι θεωρούνται εξασφαλισμένα. Σε αυτή την κατηγορία θα ενταχθεί και η περίπτωση των 3 κρατικών πανεπιστημίων και πάντα με την προϋπόθεση ότι ήδη είναι εξασφαλισμένο αυτό το ωφέλημα. Τόσο τα ταμεία σύνταξης όσο και τα σχέδια έχουν κλείσει πλέον και οι νεοπροσληφθέντες μετά την 1/10/2011 δεν μπορούν να ενταχθούν σ αυτά. Συνεπώς σχέδια και ταμεία έχουν ημερομηνία λήξης την ημέρα αφυπηρέτησης του τελευταίου (ηλικιακά) εργαζόμενου στο κάθε οργανισμό. Για τους εργαζόμενους που προσλαμβάνονται μετά την ημερομηνία αυτή καθώς και τους αορίστου χρόνου θα συμφωνηθούν σύντομα τα νέα συνταξιοδοτικά τους ωφελήματα (κατά πάσα πιθανότητα ταμείο προνοίας το οποίο θα αντικαταστήσει και το ήδη εφαρμοσθέν ωφέλημα του εφάπαξ για τους αορίστου χρόνου εργαζόμενους ). 3) Ταμεία Προνοίας Είναι γνωστός θεσμός στο Κυπριακό Εργατικό Δίκαιο ο οποίος το τελευταίο διάστημα λόγω του κουρέματος πολλών ταμείων προνοίας έχει περάσει μια δοκιμασία και αμφισβήτηση.
Σαν συνδικαλιστικό κίνημα όμως μετά από πολλές πιέσεις προς την Κυβέρνηση, έχουμε καταφέρει να ψηφιστεί στις 5/9/2013 μια πολύ σημαντική νομοθεσία (ΚΔΠ 312/2013) με τίτλο: «Ο περί σύστασης και λειτουργίας σχεδίου προστασίας καταθέσεων και εξυγίανσης πιστωτικών και άλλων ιδρυμάτων». Ο κανονισμός που έχει ψηφιστεί προνοεί ότι σε περίπτωση κατά την οποία πρόσωπο είναι δικαιούχος μερίδας Ταμείου Επαγγελματικών και Συνταξιοδοτικών Παροχών το οποίο είναι εγγεγραμμένο στο μητρώο που τηρεί ο Έφορος Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών σύμφωνα με το σχετικό Νόμο, το συνολικό ποσό θεωρείται για σκοπούς αποζημίωσης, ότι αποτελείται από ξεχωριστές υπάρχουσες καταθέσεις με αναλογούν ποσό το ποσό που κάθε πρόσωπο δικαιούται δεδομένου ότι το συγκεκριμένο πρόσωπο έχει αναγνωριστεί πριν από την ημερομηνία κατά την οποία η Επιτροπή λαμβάνει την σχετική απόφαση. Η πρόνοια του κανονισμού αφορά τυχόν μελλοντικές επιπτώσεις σε καταθέσεις Ταμείων Προνοίας και καλύπτει τα ποσά που είναι ήδη σε πίστη του κάθε δικαιούχου μέχρι 100,000 αλλά δεν αφορά την απώλεια που έχουν τα Ταμεία Προνοίας από το κούρεμα. Το γεγονός αυτό της τροποποίησης της νομοθεσίας καθιστά το θεσμό του Ταμείου Προνοίας τον πλέον ασφαλή θεσμό στο συνταξιοδοτικό πυλώνα. Όσοι εργαζόμενοι στους Οργανισμούς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα είναι ενταγμένοι σε Τ. Πρ. είναι δεδομένο ότι έχουν ενταχθεί στο αναλογικό σχέδιο Τ.Κ.Α. και η συνεισφορά τους είναι 6.8% μέχρι 31/12/2013 και 7,8% από 1/1/2014 δηλ. θα είναι κατά 1,15% λιγότερη για το 2014 και μετά από τους εργαζόμενους με Ταμείο η Σχέδιο Σύνταξης. ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ Κ.Α. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΟ Τ.Κ.Α. 3,45% 6,80% ΤΑΜΕΙΟ ΧΗΡΩΝ &ΟΡΦΑΝΩΝ 2% 0 ΓΙΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ ΤΑΜΕΙΩΝ 3% 0 ΣΥΝΟΛΟ 8.45% 6.8% ΔΙΑΦΟΡΑ 1,65%
Στην περίπτωση αυτή οι εργαζόμενοι θα πάρουν με την αφυπηρέτηση τους ολόκληρο το ποσό του Τ. Πρ. και ολόκληρη την αναλογική σύνταξη που με εισφορές 400 μηνών θα είναι το 65%(περίπου) του τελευταίου μισθού του ενώ στη περίπτωση των επαγγελματικών ταμείων το 50% του μισθού και με περισσότερες εισφορές.αυτή είναι μια γενική και μόνο εκτίμηση στη βάση σύγκρισης των παραμέτρων του νόμου. Μόνο με μια ειδική αναλογιστική μελέτη θα διαφανεί αν ακόμα είναι προς το συμφέρον των εργαζομένων που είναι ενταγμένοι στα επαγγελματικά σχέδια ή ταμεία σύνταξης τα ωφελήματα αυτά ή συμφέρει ένα ταμείο προνοίας και με τι ποσοστά. Τόσο ο θεσμός αυτός του Τ. Πρ. όσο και τα Ταμεία Σύνταξης (όχι τα σχέδια σύνταξης) διέπεται η λειτουργία τους από το Νόμο 208/1 του 2013 με τίτλο «Ο περί της ίδρυσης των δραστηριοτήτων και της εποπτείας των Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών παροχών Νόμος του 2012» (επισυνάπτεται) ο οποίος εισάγει πάρα πολλές αυστηρές διαδικασίες που εξασφαλίζουν την φερεγγυότητα του ταμείου και συνεπώς των ωφελημάτων. Είναι γι αυτό που σήμερα δεν επιλέγουμε το συμφέρον σχέδιο (επαγγελματικό με ελλείμματα ) αλλά το πλέον σίγουρο και ασφαλή (ταμείο προνοίας). ΣΥΜΟΣ ΕΥΤΥΧΙΟΥ ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 27/1/2015