May 2014. 4η Ενότητα Εκμάθησης JobTown. Δεκέμβριος 2014

Στηρίζοντας την Επιχειρηματικότητα και την Αυτοαπασχόληση May 2014 4η Ενότητα Εκμάθησης JobTown Δεκέμβριος 2014

2 Η σύνταξη και επιμέλεια του παρόντος εγγράφου έχουν γίνει από τον κύριο Ian Goldring, Επικεφαλής Εμπειρογνώμονα του Δικτύου JobTown URBACT και Διευθυντή της ProjectWorks, με τη συνδρομή των ακόλουθων: The Prince s Trust, Ηνωμένο Βασίλειο John Spindler, Γενικού Διευθυντή της Capital Enterprise, Ηνωμένο Βασίλειο John Scott, Διευθυντή Ανάπτυξης της Pera Consulting, Ηνωμένο Βασίλειο Των εταίρων του Δικτύου JobTown URBACT Επικοινωνήστε με το συντάκτη στη διεύθυνση iangoldring@gmail.com

Περιεχόμενα 3 Σχετικά με την παρούσα Ενότητα Εκμάθησης 4 Το Επιχειρηματικό Πρόγραμμα Prince s Trust για τους νέους 6 Εναλλακτική Χρηματοδότηση το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου 9 Πρόγραμμα Growth Accelerator 15 Καταληκτικές Παρατηρήσεις 18 Το JobTown είναι ένα δίκτυο 11 τοπικών κοινοτήτων από όλη την Ευρώπη, συγχρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα URBACT, για την προώθηση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Το Δίκτυο JobTown εκτιμά ότι η ανεργία των νέων, η υποαπασχόληση και η απραξία της νεολαίας χρήζουν κατανόησης ως διαρθρωτικά προβλήματα που προϋπήρχαν της οικονομικής κρίσης (αν και επιδεινώθηκαν σοβαρά από αυτή), και ότι επομένως θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με συστημικές προσεγγίσεις. Το Δίκτυο εκλαμβάνει τις προσπάθειες για τη δημιουργία απασχόλησης και ευκαιριών για τους νέους και τις τοπικές στρατηγικές ανάπτυξης ως δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Υιοθετώντας την προσέγγιση URBACT, κάθε τοπική κοινότητα του JobTown ίδρυσε μια Τοπική Ομάδα Υποστήριξης, ως βάση για την ανάπτυξη βιώσιμων Τοπικών Εταιρικών Σχημάτων. http://urbact.eu/ http://urbact.eu/en/projects/activeinclusion/jobtown/homepage/

4 Σχετικά με την παρούσα Ενότητα Εκμάθησης 77% των ατόμων ηλικίας μεταξύ 11 και 18 ετών στο Ην. Βασίλειο δηλώνουν ότι θα ήθελαν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση στο μέλλον 47% λένε ότι ανέκαθεν ήθελαν να είναι οι ίδιοι το αφεντικό του εαυτού τους Μελέτη Ambition AXA Awards 2011 1 30% των νέων πιστεύουν ότι θα είναι αυτοαπασχολούμενοι στο μέλλον 25% αναμένουν ότι θα είναι οι ίδιοι το αφεντικό του εαυτού τους μέσα στην επόμενη πενταετία 24% των άνεργων νέων θα προτιμούσαν να προσπαθήσουν να φτιάξουν κάτι δικό τους παρά να επιμείνουν στην αναζήτηση εργασίας Prince s Trust & RBS The Start Up Generation 2013 2 Ο υπ αρ. 1 τρόπος εξόδου από την ανεργία στη Βρετανία σήμερα είναι η αυτοαπασχόληση... αυτή η αύξηση του ποσοστού αυτοαπασχόλησης είναι θεαματική, αγγίζοντας πλέον 1 στους 5 στο Λονδίνο... μάλιστα νομίζω πως κατά το τελευταίο τρίμηνο 63% όλων εκείνων που άφησαν πίσω τους την ανεργία στράφηκαν στην αυτοαπασχόληση John Spindler, Γενικός Διευθυντής της Capital Enterprise, απόσπασμα της ομιλίας του στο Διακρατικό Συνέδριο του JobTown για τη Νεανική Επιχειρηματικότητα και την Αυτοαπασχόληση, 19 Ιουνίου 2014, Enfield, Ηνωμένο Βασίλειο 3 Εντυπωσιακά νούμερα, εντυπωσιακές δηλώσεις. Ανακύπτουν βέβαια θέματα στο μέτωπο της επιχειρηματικότητας προειδοποιήσεις, υπερβολές που χρήζουν μετριασμού, ανάλυσης και ερμηνείας, προϋποθέσεις που πρέπει να αποσαφηνιστούν, και ούτω καθεξής. Ανάλογα με το σημείο της Ευρώπης στο οποίο βρίσκεται κανείς, ενίοτε ακόμα και εντός μιας μεμονωμένης χώρας, το ένα επιχειρηματικό περιβάλλον μπορεί να διαφέρει κατά πολύ από το άλλο. Η επιχειρηματικότητα και η αυτοαπασχόληση δεν αποτελούν επιλογή για όλους. Δεν είναι δυνατόν όλοι οι άνεργοι, ανεξαρτήτως ηλικιακής ομάδας, να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση. Επίσης, εγείρονται διάφορα ερωτήματα γύρω από την αυτοαπασχόληση, ως προς το κατά πόσο αυτοί οι άνθρωποι πραγματικά αυτοαπασχολούνται. Είναι λοιπόν πολλά που πρέπει να αναλογιστεί κανείς. Παρ όλα αυτά, δεν μπορούμε να παραγνωρίζουμε τους αριθμούς. Πολλοί νέοι άνθρωποι ελκύονται από την ιδέα της δικής τους επιχείρησης. Άλλωστε, η επιχειρηματικότητα γεννά πολλές θέσεις εργασίας. Όταν μιλάμε για κάποιον που ξεκινά την επιχείρησή του, στην ουσία μιλάμε για τη δημιουργία μιας μικρομεσαίας επιχείρησης (ΜΜΕ). Οι ΜΜΕ είναι οι βασικές δομές που προσφέρουν απασχόληση. Το 2012 οι ΜΜΕ παρείχαν 67% όλων των θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ 4. Αν εξετάσουμε και την αμερικανική πραγματικότητα, παρατηρούμε ότι εκεί σχεδόν όλες οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών οφείλονται στις νεοσύστατες επιχειρήσεις και εκείνες ηλικίας μέχρι πέντε έτη 5. Ακόμα και αν επιχειρήσουμε να εξαλείψουμε κάθε ίχνος υπέρμετρου ενθουσιασμού στα προηγούμενα σχόλια, το γεγονός παραμένει: η επιχειρηματικότητα, καθώς και η αυτοαπασχόληση, συνιστούν σημεία-κλειδί στο πλαίσιο της επιδίωξης του ευρύτερου στόχου που δεν είναι άλλος από την παροχή απασχόλησης και 1 https://www.journalism.co.uk/press-releases/young-brits-mean-business-eight-in-ten-want-to-becomeentrepreneurs/s66/a545359/ 2 http://www.princes-trust.org.uk/pdf/the_start_up_generation2013.pdf 3 http://youtu.be/wycpypdmaeo 4 Ecorys, EU SMEs in 2012: at the crossroads. Ετήσια έκθεση για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην ΕΕ, 2011/12) (ECORYS Nederland BV, 2012) σελ. 15, http://www.ey.com/gl/en/services/strategic-growth-markets/the-ey-g20- Entrepreneurship-Barometer-2013 5 D.Stangler and P. Kedrosky, Neutralism and Entrepreneurship: The Structural Dynamics of Startups, Young Firms and Job Creation (Ουδετερότητα και Επιχειρηματικότητα: Η Διαρθρωτική Δυναμική των Νεοσύστατων Επιχειρήσεων, Νέων Εταιρειών Ηλικίας Μέχρι 5 Ετών και Δημιουργία Θέσεων Εργασίας) (Ewing Marion Kauffman Foundation, 2010) σελ.

ευκαιριών στους νέους ανθρώπους. Αντιστοίχως, είναι και οι δύο καθοριστικής σημασίας για την τοπική ανάπτυξη και τον οικονομικό δυναμισμό. Ένα καίριο πρόβλημα, που ταλανίζει εξίσου τις τοπικές αρχές, είναι το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των πολιτικών που διέπουν και επηρεάζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν διαμορφώνονται σε τοπικό επίπεδο αλλά σε κλιμάκια πολύ υψηλότερα. Εντούτοις, η τοπική διοίκηση συνεργαζόμενη αποτελεσματικά με άλλους τοπικούς παράγοντες και οργανισμούς μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο υπέρ της επιχειρηματικότητας και των νέων. Αυτό είναι αντιληπτό σε όλα τα μήκη και πλάτη του Δικτύου JobTown όπως για παράδειγμα, στο Διαμέρισμα Enfield του Λονδίνου, όπου διάφορες εγκαταστάσεις υποστηρίζονται προς χρήση ως MakerSpaces και HackerSpaces (ανοιχτά εργαστήρια, χώροι δημιουργίας και έμπνευσης), ή στην ιταλική πόλη Cesena, όπου καθιερώθηκε μια Τοπική Αφορολόγητη Ζώνη σε μια περιοχή προτεραιότητας. Αυτές οι όντως εφικτές πρωτοβουλίες είναι που κάνουν τη διαφορά. Η παρούσα Ενότητα Εκμάθησης εξετάζει τρία παραδείγματα προσεγγίσεων της στήριξης της επιχειρηματικότητας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Δίκτυο JobTown διεξήγαγε ένα Διακρατικό Συνέδριο για τη Νεανική Επιχειρηματικότητα και την Αυτοαπασχόληση τον Ιούνιο 2014 στο Ην. Βασίλειο το οποίο και φιλοξένησαν από κοινού το Συμβούλιο του Enfield στο Λονδίνο και το Συμβούλιο του Thurrock στο Έσσεξ. Από πληθώρα περιπτώσεων που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο, επιλέχθηκαν τρεις πρακτικές, οι οποίες και θα προβάλλονταν σε ένα ευρύτερο κοινό. Πρόκειται για τις εξής: Το Επιχειρηματικό Πρόγραμμα Prince s Trust, για τους νέους. Εναλλακτική χρηματοδότηση για νεαρούς επιχειρηματίες και οδικοί χάρτες για την επιχειρηματική ανάπτυξη και αντίστοιχες επιλογές χρηματοδότησης. Πρόγραμμα Growth Accelerator μια αποτελεσματική, δημόσια υπηρεσία υποστήριξης επιχειρήσεων, με τη συμμετοχή ειδικών από τον ιδιωτικό τομέα που δραστηριοποιούνται στις κατά τόπους περιοχές όπου παρέχεται η υπηρεσία. 5

6 Το Επιχειρηματικό Πρόγραμμα Prince s Trust για τους νέους Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί ευγενική συνεισφορά του Prince s Trust

Shaun McPherson Παλιότερα έλεγα στον εαυτό μου: «Τι νόημα έχει; Κανείς δεν πιστεύει σε μένα, άρα γιατί να το κάνω εγώ;» Όλα αυτά τα άλλαξε το Prince s Trust. Δεν κατάφερνα να στεριώσω σε καμία σχολή και δεν μπορούσα να βρω δουλειά γιατί δεν είχα αρκετά προσόντα. Συνειδητοποίησα ότι για να αλλάξει η ζωή μου έπρεπε να κάνω κάτι εγώ γι' αυτό. Έτσι, μπήκα στο κολέγιο. Μετά, έλαβα μέρος στο Επιχειρηματικό Πρόγραμμα Prince s Trust, κάτι που άλλαξε ολόκληρη τη ζωή μου. Με τη βοήθεια του Prince s Trust ο Shaun απέκτησε τα προσόντα, τη γνώση και την αυτοπεποίθηση που χρειαζόταν για να ιδρύσει τη δική του επιχείρηση. Τώρα σχεδιάζει και δημιουργεί κατασκευές κατά παραγγελία που τοποθετούνται πάνω από ιδιωτικές λιμνούλες. 7 Περιεχόμενο του Προγράμματος Απώτερος σκοπός των νέων που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα πρέπει να είναι η αυτοαπασχόληση. Χρειάζονται επίσης μια επιχειρηματική ιδέα, την οποία θα ήθελαν να δοκιμάσουν στην πράξη, αλλά και να αναπτύξουν με τη βοήθεια ειδικών. Το πρόγραμμα μπορεί να τους βοηθήσει να καταλάβουν εάν η ιδέα τους είναι βιώσιμη, καθώς και κατά πόσο η αυτοαπασχόληση είναι αυτό που τους ταιριάζει. Εάν μέσα από αυτή τη διαδικασία καταλήξουν ότι αυτό θέλουν, το πρόγραμμα μπορεί να προσφέρει συμβουλευτική υποστήριξη και, για εκείνους που το έχουν πραγματικά ανάγκη, οικονομική υποστήριξη για την έναρξη της επιχείρησής τους. Ωστόσο, εάν η αυτοαπασχόληση δεν αποβεί η σωστή επιλογή, το πρόγραμμα μπορεί να στηρίξει νέους, ώστε να βρουν άλλες λύσεις στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της κατάρτισης ή της εθελοντικής εργασίας. Το πρόγραμμα προσφέρει υποστήριξη σε 4 στάδια: Έμπνευση Ενημερωτική συνάντηση Πρόκειται για μια σύντομη ομαδική συνάντηση που ενημερώνει τους νέους για το πρόγραμμα, το σκοπό του και την προσφερόμενη υποστήριξη, καθώς και για τα όσα χρειάζεται το Prince s Trust από τους νέους που πρόκειται να συμμετάσχουν. Με αυτόν τον τρόπο, οι νέοι μπορούν να αποφασίσουν εάν τους ταιριάζει το πρόγραμμα και κατά πόσο προτίθενται να προσηλωθούν στο στόχο, αλλά και εάν διαθέτουν τα απαιτούμενα κίνητρα. Σε αυτό το στάδιο, οι νέοι δεν εκλαμβάνονται ακόμα ως συμμετέχοντες στο πρόγραμμα. Διερεύνηση Κύκλος διερεύνησης επιχειρηματικής ιδέας Ο εν λόγω τετραήμερος κύκλος αποσκοπεί στην ενημέρωση των νέων για θέματα που αφορούν το σχεδιασμό και τη διεύθυνση μιας επιχείρησης, καθώς και στο να αναλογιστούν εάν και κατά πόσο η αυτοαπασχόληση είναι αυτό που τους ταιριάζει. Μέλη του προσωπικού και εθελοντές συνεργάζονται για να ολοκληρωθεί ο κύκλος με ομάδες κατά μέσο όρο 10 νέων ανθρώπων. Έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο τέτοιο ώστε να είναι πρακτικός και διαδραστικός, με πλούσιο οπτικό υλικό και διεξαγωγή συζητήσεων και δραστηριοτήτων. Στόχος του είναι να μπορέσουν οι νέοι να αφουγκραστούν πώς θα ήταν να έχουν τη δική τους επιχείρηση και τι θα ενείχε αυτό, καθώς και να διδαχθούν κάποιες βασικές συναφείς έννοιες και γνώσεις. Οι νέοι που θα παρακολουθήσουν την πρώτη και δεύτερη ημέρα του κύκλου εκλαμβάνονται ως συμμετέχοντες στο πρόγραμμα.

8 Λανσάρισμα Εξατομικευμένες συναντήσεις Σε κάθε νέο ή νέα παρέχονται, κατά μέσο όρο, 8 ώρες υποστήριξης ούτως ώστε να μπορέσει να σκεφτεί, να επιλέξει και να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα και την έκβαση αυτών. Οι εν λόγω συναντήσεις διενεργούνται με ένα μέλος του προσωπικού ή έναν εθελοντή. Σε νέους, που έχουν ανάγκη οικονομική υποστήριξη για να δοκιμάσουν τις ιδέες τους, μπορούν να παρασχεθούν ειδικές επιχορηγήσεις έως 250 Λιρών Αγγλίας ανά άτομο που ονομάζονται Will it Work (σε ελληνική μετάφραση, Θα δουλέψει;). Οι συναντήσεις καθορίζονται σε ημέρες, ώρες και με συχνότητα που εξυπηρετεί τους ίδιους τους νέους. Ώθηση Συμβουλευτική και οικονομική υποστήριξη Από τη στιγμή που οι νέοι θα επιλέξουν το επόμενό τους βήμα, το πρόγραμμα προσφέρει υποστήριξη με στόχο να τους βοηθήσει να το καταφέρουν. Οι νέοι που θα εισέλθουν σε δομές απασχόλησης, εκπαίδευσης, κατάρτισης ή εθελοντικής εργασίας λαμβάνουν συμβουλευτική υποστήριξη προόδου για χρονικό διάστημα έως και 6 μήνες. Οι νέοι που θα ξεκινήσουν μια επιχείρηση λαμβάνουν συμβουλευτική υποστήριξη για τα πρώτα στάδια της επιχείρησης για 2 χρόνια και μια γκάμα οικονομικών και δωρεάν υπηρεσιών υποστήριξης για 3 χρόνια. Για όσους το έχουν πραγματικά ανάγκη, παρέχεται και οικονομική υποστήριξη. Τα προς διάθεση ποσά θα εξαρτώνται από τους κατά τόπους διαθέσιμους πόρους, ωστόσο μπορούν καταρχήν να χορηγούνται δάνεια με χαμηλό επιτόκιο έως 4.000 Λίρες Αγγλίας για ατομικές επιχειρήσεις και έως 5.000 Λίρες Αγγλίας για εταιρείες, καθώς και επιχορηγήσεις έως 1.500 Λίρες Αγγλίας ανά επιχείρηση. Προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα του Prince s Trust, οι ενδιαφερόμενοι νέοι και νέες παρουσιάζουν τις επιχειρηματικές τους προτάσεις σε μια Ομάδα Επιχειρησιακής Υποστήριξης (BLG). Επισκεφθείτε τον ιστότοπό μας: Princes-trust.org.uk

Εναλλακτική Χρηματοδότηση το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου Το παρόν κεφάλαιο βασίζεται σε υλικό που έχει παρασχεθεί από τον κύριο John Spindler, Γενικό Διευθυντή της Capital Enterprise (http://capitalenterprise.org/), του φορέα παρόχων υπηρεσιών υποστήριξης επιχειρήσεων στο Λονδίνο. Όλα τα γραφήματα και το οπτικό υλικό αποτελούν ευγενική συνεισφορά του κυρίου Spindler. Εκτελεστική Περίληψη Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως διαμορφώθηκε μετά την κρίση, οι τράπεζες δεν δανείζουν (αρκετά) χρήματα σε νέα επιχειρηματικά εγχειρήματα. Ως εκ τούτου, οι νεαροί επιχειρηματίες βρίσκονται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση. Την ίδια περίοδο, εμφανίζονται νέες εναλλακτικές πέραν της παραδοσιακής χρηματοδότησης. Το Λονδίνο αποτελεί πλέον το υπ αρ.1 κέντρο εναλλακτικής χρηματοδότησης στον κόσμο και έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε αυτόν τον τομέα κατά την τελευταία πενταετία. Το Λονδίνο είναι επίσης η ανεπίσημη «πρωτεύουσα νεοσύστατων επιχειρήσεων της ΕΕ», με περίπου 150.000 νεοσύστατες επιχειρήσεις κάθε χρόνο ποσοστό περίπου τριπλάσιο σε σχέση με την επόμενη πόλη και με περισσότερες νεοσύστατες επιχειρήσεις από άλλες χώρες. Για τα δεδομένα της ΕΕ, η διαδικασία σύστασης επιχείρησης στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ελκυστική, καθώς είναι σχετικά απλή και οικονομική, με συγκριτικά χαμηλού κόστους και εύκολα ανεκτές προϋποθέσεις για την έκδοση αδειών, και ούτω καθεξής. Σημαντικό κομμάτι του επιχειρηματικού δυναμισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο αποδίδεται στους νέους ανθρώπους που καταφθάνουν από όλα τα μήκη και πλάτη της Ευρώπης και ιδρύουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Αυτά τα δύο φαινόμενα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους: μεγάλο μέρος αυτού του εντυπωσιακού ποσοστού σύστασης επιχειρήσεων αποδίδεται σε μηχανισμούς εναλλακτικής χρηματοδότησης. Η περίπτωση του Λονδίνου αποτελεί ως εκ τούτου φυσικό σημείο αναφοράς για όσους επιθυμούν να κατανοήσουν καλύτερα την εξελισσόμενη σχέση μεταξύ εναλλακτικής χρηματοδότησης και επιχειρηματικότητας καθώς αυτές οι πρακτικές διαδίδονται ολοένα και ευρύτερα. Το ακόλουθο γράφημα παρουσιάζει συνοπτικά τις επιλογές εναλλακτικής χρηματοδότησης που προσφέρει το Λονδίνο, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι επιλογές συνδυάζονται με συγκεκριμένα στάδια, φάσεις και τομείς δημιουργίας επιχειρήσεων. 1) Η Περιρρέουσα Ατμόσφαιρα Κάτι ενδιαφέρον: Για κάθε 10 Λίρες Αγγλίας που κατατίθενται σε τράπεζες του Ηνωμένου Βασιλείου από εταιρείες, 1 Λίρα Αγγλίας επιστρέφει στις επιχειρήσεις υπό τη μορφή δανείου βλ. παραπάνω γράφημα. 9 Πραγματικό μερίδιο του δανεισμού των ΜΜΕ στο συνολικό επιχειρηματικό δανεισμό από το 2006 Γράφημα που καταδεικνύει ότι οι τράπεζες του Ην. Βασιλείου λαμβάνουν κατά πολύ περισσότερα χρήματα σε καταθέσεις από τις ΜΜΕ από όσα χορηγούν υπό μορφή δανείων στις ΜΜΕ

10 Κάτι παράδοξο: Η πλειοψηφία των νέων επιχειρηματιών είναι ηλικίας μεταξύ 28 και 32 ετών, ωστόσο οι νέοι άνθρωποι και οι νέες επιχειρήσεις βρίσκονται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση όσον αφορά την εξεύρεση πίστωσης. Πιστωτικό Κραχ Όπως και σε μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, η οικονομική κρίση (2008- ;) οδήγησε σε έλλειψη διαθέσιμων κεφαλαίων για επιχειρηματικές επενδύσεις, ιδιαίτερα για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις ακόμα περισσότερο δε για τους νεαρούς επιχειρηματίες. Υπάρχουν κάποια ευδιάκριτα προφίλ και περιπτώσεις που διατηρούνται σταθερά σε μειονεκτική θέση όταν επιδιώκουν παραδοσιακή χρηματοδότηση, σε οποιαδήποτε χρονική συγκυρία και δυστυχώς πολύ περισσότερο στο παρόν κλίμα. Πρόκειται για τις εξής: Η ιδιότητα της νεοσύστατης επιχείρησης ή της ΜΜΕ που προσπαθεί να επεκταθεί Οι αγορές ή συνθήκες που ενέχουν οποιονδήποτε κίνδυνο για τις πωλήσεις, ή οποιαδήποτε αβεβαιότητα Η επέκταση σε νέες (δηλ. άγνωστες) αγορές ή η παραγωγή νέων προϊόντων, ή οτιδήποτε εξαιρετικά καινοτόμο Η πρόβλεψη μακράς αναμονής για την απόδοση μιας επένδυσης (δηλ. τα κέρδη μέσω των οποίων θα αποπληρωθούν τα δάνεια) Η ιδιότητα της μικρότερης ή νεότερης ΜΜΕ δηλ. με ηλικία μέχρι 5 έτη Η έλλειψη εμπορικού ή πιστωτικού ιστορικού (χαρακτηριστικό των νέων) Τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού (ανθρώπινο κεφάλαιο, κλπ.) και/ή η έλλειψη εξασφαλίσεων (χαρακτηριστικό των νέων) Εν κατακλείδι, πολλοί νέοι και πολλές καινοτόμες ιδέες πρέπει αναγκαστικά να στραφούν αλλού για χρηματοδότηση Δημόσιες Πολιτικές και Στήριξη Χρηματοδότησης Η κυβέρνηση του Ην. Βασιλείου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση. Δεδηλωμένη πρόθεση της πολιτικής της είναι η στροφή της βρετανικής κοινωνίας προς την επιχειρηματική φιλοδοξία, συμπαρασύροντας και τη φύση της ίδιας της οικονομίας. Η κυβέρνηση του Ην. Βασιλείου παρέχει εγγυήσεις για δάνεια από το 1971, μέσω ενός προγράμματος που πλέον ονομάζεται Enterprise Finance Guarantee (Εγγύηση Χρηματοδότησης Επιχειρήσεων) και είναι σε μεγάλο βαθμό συγκρίσιμο με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ). Σε γενικές γραμμές, για την πλειοψηφία των νέων δεν αποτελεί επιλογή, αφού η διαδικασία υποβολής αιτήσεων είναι δύσκολη και γραφειοκρατική, ενώ γύρω στο 25% της χρηματοδότησης πρέπει και πάλι να αντληθεί από τράπεζες. Business Angel Co-Investment Fund Equity Enterprise Capital Funds Uk innovation investment Fund Start Up Loans CDFA Whoiesale fund Debt Enterprise Finance Guarantee UK Export Finance trade finance products Business Finance Partnership (SMEs) Business Finance Partnership (Mid-cap) Wholesale finance Loan/Investment Size Funding for Lending 0k 25k 100k 250k 1m 5m 10m Χάρτης Κρατικών Πρωτοβουλιών Χρηματοδότησης του Ηνωμένου Βασιλείου

Δε λείπουν ωστόσο πιο τοπικά και περιφερειακά επικεντρωμένες προσπάθειες στήριξης της χρηματοδότησης επιχειρήσεων από το Ην. Βασίλειο. Για παράδειγμα, τον Ιούνιο 2014, οι αρχές του Λονδίνου ανακοίνωσαν ένα ταμείο επενδύσεων ύψους 75 εκ. Λιρών Αγγλίας, με στόχο τη στήριξη 300 περίπου επιχειρήσεων στην πρωτεύουσα που έκαναν τα πρώτα τους βήματα. Σημαντικό δημόσιο πρόγραμμα είναι το Seed Enterprise Investment Scheme ή SEIS (Σχέδιο Επενδύσεων σε Νεοσύστατες Επιχειρήσεις), όπως παρουσιάζεται παρακάτω. 2) Τύποι Εναλλακτικής Χρηματοδότησης Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 7 βασικοί τύποι επενδυτών σε επιχειρήσεις στα πρώτα τους στάδια στην αγορά του Λονδίνου: Crowdfunding (Χρηματοδότηση από το Πλήθος ή Διαδικτυακή Μικροχρηματοδότηση) Μηχανισμός Φορολογικών Εκπτώσεων μέσω του Σχεδίου Επενδύσεων σε Νεοσύστατες Επιχειρήσεις SEIS Άγγελοι-Επενδυτές Super Angels (πιο εξειδικευμένοι άγγελοιεπενδυτές) Ταμεία Επιχειρηματικών Κεφαλαίων (ECF) με τη Στήριξη της Κυβέρνησης Επιχειρηματικά Κεφάλαια Υψηλού Κινδύνου (VC) Στρατηγικοί Επενδυτές Crowdfunding Crowdfunding, ελληνιστί «χρηματοδότηση από το πλήθος» ή κατά το δοκιμότερον «διαδικτυακή μικροχρηματοδότηση»: η πρακτική της συγκέντρωσης συνεισφορών, συνήθως μέσω του Διαδικτύου, από μεγάλο αριθμό ανθρώπων με στόχο τη χρηματοδότηση ενός σχεδίου ή εγχειρήματος π.χ. για τη δημιουργία ενός πρωτοτύπου ή για τη δοκιμή μιας ιδέας ή ενός προϊόντος στην αγορά. Πρόκειται για μια ταχέως αναπτυσσόμενη πρακτική, μια επιλογή που εξυπηρετεί ευρύ φάσμα νεοσύστατων επιχειρήσεων, ιδιαίτερα δημοφιλή στο χώρο των έργων κοινωνικού ενδιαφέροντος, καθώς και μεταξύ τεχνολογικών και δημιουργικών επιχειρήσεων. Υπάρχουν 2 βασικές παραλλαγές: Μοντέλο ανταμοιβής, προπώληση προϊόντος πριν από τη δημιουργία του Επένδυση, πώληση μετοχών της νέας εταιρείας Χρηματοδότηση μέσω του SEIS Το Seed Enterprise Investment Scheme ή SEIS (Σχέδιο Επενδύσεων σε Νεοσύστατες Επιχειρήσεις), συνιστά ένα μηχανισμό φορολογικών εκπτώσεων που καθιερώθηκε τον Απρίλιο 2012 για να ενθαρρύνει Βρετανούς φορολογούμενους να αγοράζουν μετοχές σε νεοσύστατες επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στη Βρετανία. Βασική ιδέα (για περισσότερες πληροφορίες: http://www.seis.co.uk/): οι επενδυτές του SEIS 11 Καταμερισμός $1,92 δις σε Εναλλακτικές Χρηματοδοτήσεις που είναι διαθέσιμες στο Λονδίνο 6 Ο όρος προέρχεται από το Μπρόντγουεϊ, όπου περιέγραφε εκείνους που παρείχαν τη χρηματοδότηση για θεατρικές παραγωγές.

12 μπορούν να επενδύσουν από 100.000 έως 150.000 Λίρες Αγγλίας σε συγκεκριμένη νεοσύστατη επιχείρηση που: δεν μπορούν να ελέγξουν απασχολεί το πολύ έως 25 υπαλλήλους έχει περιουσιακά στοιχεία αξίας μικρότερης από 200.000 Λίρες Αγγλίας δραστηριοποιείται σε εγκεκριμένο κλάδο, π.χ. όχι στον κλάδο της χρηματοδότησης. Στους επενδυτές επιστρέφεται 50% αυτού του ποσού υπό τη μορφή φορολογικών ελαφρύνσεων, μαζί με απαλλαγή από το φόρο υπεραξίας. Το πρόγραμμα αυτό έχει οδηγήσει σε ποικίλες ιδιωτικές πλατφόρμες και υπηρεσίες, που υποστηρίζουν αυτόν τον τύπο στρατηγικής επενδύσεων. Άγγελοι-Επενδυτές Οι Άγγελοι-Επενδυτές 6 (ή Επιχειρηματικοί Άγγελοι) υπάρχουν εδώ και αρκετό καιρό: πρόκειται για έμπειρους και δοκιμασμένους επιχειρηματίες, που επενδύουν τα χρήματά τους σε νεοσύστατες επιχειρήσεις που παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης ή σε επιχειρηματικά σχέδια στην πρώιμή τους φάση. Σε γενικές γραμμές θεωρείται ότι τους απασχολεί περισσότερο η τελική ευρωστία και επιτυχία της επιχείρησης στην οποία επενδύουν, παρά τα πιο κερδοσκοπικού ενδιαφέροντος κίνητρα των κεφαλαίων υψηλού κινδύνου. Οι Άγγελοι- Επενδυτές ολοένα και περισσότερο οργανώνονται σε ομάδες ή δίκτυα με στόχο μια συνδυαστική προσέγγιση επένδυσης και στήριξης επιχειρήσεων. Super Angels Οι Super Angels χαρακτηρίζονται από το μεγαλύτερο βαθμό προσήλωσης στην επενδυτική δραστηριότητα από ό,τι οι παραδοσιακοί «άγγελοι» - και δη σε ευρύτερη κλίμακα. Σε γενικές γραμμές είναι περισσότερο εξειδικευμένοι ανά τομέα και πιο εξεζητημένοι ως προς την ανάλυση και κατανόηση του αντικειμένου της επένδυσής τους, ενώ επίσης εμπλέκονται περισσότερο στα συναφή ανεπίσημα επιχειρηματικά δίκτυα, και ούτω καθεξής. Ταμεία Επιχειρηματικών Κεφαλαίων (ECF) Με τη στήριξη της κυβέρνησης Τα Ταμεία Επιχειρηματικών Κεφαλαίων (ECF) είναι οικονομικά σχέδια που έχει εκπονήσει το Υπουργείο Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων (BIS) του Ην. Βασιλείου και που έρχονται να συνενώσουν ιδιωτικά και δημόσια κεφάλαια για επενδύσεις σε επιχειρήσεις. Στοχεύουν σε ΜΜΕ με καλές προοπτικές ανάπτυξης και απόδοσης επενδύσεων (ROI), οι οποίες ωστόσο στερούνται ουσιαστικής πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Παραδείγματα επιλογών Εναλλακτικής Χρηματοδότησης ανά τύπο ανάγκης Σκοπός Παραδοσια-κή Λύση Νέα Εναλλακτική Κρατική Παρέμβαση Περιορισμός Εναλλα-κτική Λύση Χρηματοδότηση του Κύκλου Υπαρχουσών Ταμειακών Ροών Τραπεζι-κές Υπεραναλήψεις www.everline.com/ Εταιρεία Επιχειρηματικών Δανείων (Wonga) Ποινές για αθυστέρηση πληρωμών/ νθάρρυνση εμπρόθεσμων ληρωμών από την κυβέρνηση Ακριβή (Προσωπικές Εγγυήσεις και Εξασφαλίσεις) Μείωση Κύκλου Ταμεια-κών Ροών, π.χ. μέσω προπώλησης Χρηματοδότηση του Κύκλου Πληρωμών Χρηματοδότηση Αγορών Περιουσιακών Στοιχείων Χρηματοδότηση μετριοπαθών σχεδίων επενδύσεων/ ανάπτυξης Προεξόφληση Τιμολογίων/ Υπεραναλή-ψεις Χρηματοδο-τική Μίσθωση/ Επιχειρηματικά Ενυπό-θηκα Δάνεια/ Δανεισμός Περιουσιακών Στοιχείων Εξασφαλισμένα δάνεια Πλατφόρμες Δανεισμού Μεταξύ Ιδιωτών (P2P), π.χ. www.marketinvoice.com www.borro.com www.financeacar.co.uk www.abundancegeneration.com www.fundingcircle.com www.thincats.com Χρηματοδότηση για Δανεισμό Κίνητρα για Επενδύσεις σε Κεφαλαιουχικό Εξοπλισμό Χρηματοδότηση για Δανεισμό Αναγκαίο ιστορικό & πελάτες με πιστοληπτική ικανότητα Αναγκαίο ένα περιουσιακό στοιχείο με ανατιμώμενη αξία, διαφορετικά μπορεί να είναι ακριβή Αναγκαίες εξασφαλίσεις/ Καλό εμπορικό ιστορικό Μεταβολή όρων πληρω-μών Sharing Economy (Συμμετο-χική Συνεταιριστική Οικονο-μία) Καμία βασική επιχειρη-ματική ανάγκη Χρηματοδότησ η Έρευνας & Ανάπτυξης συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης προϊόντων Καμία Πλατφόρμες crowdfunding βάσει του μοντέλου ανταμοιβής, όπως www.kickstarter.com Εκπτώσεις Φόρου Ε&Α www.innovateuk.org.uk Ανταγωνιστική για επιχορηγήσεις Συνεργασίες Χρηματοδότηση φιλόδοξων σχεδίων ανάπτυξης Προσέλκυση Επενδύσεων σε Μετοχές Πλατφόρμες crowdfunding βάσει του μοντέλου πώλησης μετοχών, όπως www.seedrs.com και www.crowdcube.com Σχέδια Εκπτώσεων Φόρου, π.χ. SEIS & EIS και ταμεία συνεπένδυσης Αναγκαία στόχευση σε υψηλή/φυσιολογική ανάπτυξη & προθυμία πώλησης μετοχών της εταιρείας Επένδυση Φίλων & Συγγενών

Επιχειρηματικά Κεφάλαια Υψηλού Κινδύνου (VC) Οι επενδυτές Επιχειρηματικών Κεφαλαίων Υψηλού Κινδύνου ιδιώτες, τράπεζες επενδύσεων και λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επενδύουν τα χρήματά τους σε νεοσύστατες επιχειρήσεις ή σε επιχειρηματικά έργα που στοχεύουν σε υψηλά ποσοστά ανάπτυξης. Αναλαμβάνουν υψηλά επίπεδα κινδύνου, με αντάλλαγμα εν δυνάμει υψηλή απόδοση της επένδυσής τους (ROI). Μπορεί να εμπλακούν στη διαδικασία χάραξης επιχειρηματικών στρατηγικών και να παρέχουν συμβουλευτική υποστήριξη υπό κάποια μορφή. Στρατηγικοί Επενδυτές Οι Στρατηγικοί Επενδυτές προσομοιάζουν στους επενδυτές Επιχειρηματικών Κεφαλαίων Υψηλού Κινδύνου από την άποψη ότι επιζητούν την απόδοση μιας επένδυσης (ROI), χωρίς ωστόσο να απομακρύνονται από πλαίσια στόχων ή στρατηγικές επί τομέων στους οποίους έχουν σημαντική εμπειρία, και μάλιστα συχνά προς το συμφέρον μιας μεγαλύτερης μητρικής εταιρείας (π.χ. Intel, Time- Warner, κλπ.). Αυτό σημαίνει ότι αναλαμβάνουν εξαιρετικά ενεργό συμμετοχή στη διαχείριση και διοίκηση της εταιρείας. 3) Ποιες οι Επιλογές, σε Ποιους Απευθύνονται και Πότε; Οι διάφορες μορφές εναλλακτικής χρηματοδότησης συνοδεύονται από τα αντίστοιχα και ποικίλα αντισταθμίσματά τους, ενώ καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες και προφίλ σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Ακολουθεί μια σύντομη σχηματική αναπαράσταση της επιλογής και των επιχειρηματικών αναγκών που συνήθως αυτή καλύπτει, των βασικότερων πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων κάθε επιλογής και της παραδοσιακής εναλλακτικής την οποία αντικαθιστά. Επιλογές για εγχειρήματα μικρότερης κλίμακας www.j4b.co.uk Πύλη εύρεσης επιχορηγήσεων www.shell-livewire.org Χρηματοδότηση μέσω διαγωνισμού για νεαρούς επιχειρηματίες ηλικίας μεταξύ 16 και 30 ετών. 1.000 Λίρες Αγγλίας σε περισσότερες από 10 επιχειρήσεις το μήνα www.princestrust.org.uk/need_help/enterprise_programme.aspx Επιχειρηματικό Πρόγραμμα Prince s Trust www.startuploanslondon.co.uk ή www.startuploans.com 1.000-15.000 Λίρες Αγγλίας σε Επιχειρηματικά Δάνεια για νεοσύστατες επιχειρήσεις www.gov.uk/new-enterprise-allowance Σχέδιο Παροχής Κινήτρων σε Νέες Επιχειρήσεις (New Enterprise Allowance Scheme) www.cdfa.org.uk Ένωση Χρηματοπιστωτικών Οργανισμών Τοπικής Ανάπτυξης (CDFI) smallbusinesscentre.org.uk East London Small Business Centre (ELSBC), πρόσβαση σε χρηματοδότηση/υποστήριξη επιχειρηματικού σχεδίου για όσους θέλουν να συγκεντρώσουν έως 10.000 Λίρες Αγγλίας www.creativeindustryfinance.org.uk Δάνεια με ευνοϊκούς όρους και χαμηλό ή επιδοτούμενο επιτόκιο για Δημιουργικές Επιχειρήσεις- Επιλογές για Ανάπτυξη Προϊόντων www.j4b.co.uk Πύλη εύρεσης επιχορηγήσεων www.innovateuk.org Συμβούλιο Τεχνολογικής Στρατηγικής, κρατική Χρηματοδότηση Ε&Α και Δίκτυα Μεταφοράς Γνώσης connect.innovateuk.org/web/ictomorrow IC Tomorrow, καινοτόμο πρόγραμμα του Ην. Βασιλείου για τον ψηφιακό τομέα www.nesta.org.uk Κοινωφελές ίδρυμα που προάγει την καινοτομία www.een-london.co.uk Enterprise Europe Network London (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιχειρήσεων Λονδίνου), υποστηρίζει τη διεθνοποίηση των ΜΜΕ www.eurostars-eureka.eu Χρηματοδότηση για ΜΜΕ στον τομέα Ε&Α ec.europa.eu/research/index.cfmχρηματοδότηση της ΕΕ για συνεργασίες στον τομέα Ε&Α Ταμεία Χρηματοδότησης Έρευνας και Μετατροπής της Έρευνας σε Πρακτικές Εφαρμογές www.rcuk.ac.uk Συμβούλια Έρευνας του Ηνωμένου Βασιλείου www.innovateuk.org www.ahrc.ac.uk Συμβούλιο Έρευνας στις Τέχνες & Ανθρωπιστικές Επιστήμες www.theculturecapitalexchange.co.uk 4) Στάδια: Επιχειρηματικός Οδικός Χάρτης και Αντίστοιχοι Μηχανισμοί Εναλλακτικής Χρηματοδότησης Τα 2 γραφήματα παρακάτω παρουσιάζουν τις χαρακτηριστικές διαδοχικές φάσεις ενός επιχειρηματικού εγχειρήματος, καθώς και τις διαφορετικές επιλογές χρηματοδότησης που αντιστοιχούν συνήθως σε κάθε φάση. Παρότι σαφώς συνοπτικά και επ ουδενί πανάκεια, τα παραπάνω σχεδιαγράμματα παρέχουν μια σύντομη επισκόπηση των όσων μπορεί κανείς να περιμένει από ένα επιχειρηματικό εγχείρημα που βασίζεται σε Εναλλακτική Χρηματοδότηση. Όσο αυξάνεται η χρήση τέτοιων εργαλείων, τόσο αυξάνεται και η ανάγκη του κόσμου να τα γνωρίζει. 13

14 Συνοπτική παρουσίαση της συνήθους διαδικασίας ανάπτυξης μιας επιχείρησης, μέσω Εναλλακτικής Χρηματοδότησης, Χρηματοδότησης Φίλων και Συγγενών (που συχνά συναντάται ως FFF = Φίλοι, Συγγενείς & Τρελοί ή Κορόιδα, που θα πιστέψουν στην ιδέα), Επιχειρηματικών Κεφαλαίων Υψηλού Κινδύνου (VC) IPO = Προσφορά Νέων Μετοχών με Δημόσια Εγγραφή

Πρόγραμμα Growth Accelerator 15 Εισαγωγή Η έλλειψη οικονομικής ανάπτυξης συνιστά θεμελιώδες πρόβλημα ολόκληρης της Ευρώπης στις μέρες μας. Συνεπώς, υπάρχει μεγάλη ζήτηση για αποτελεσματικές πρακτικές που να στηρίζουν την ανάπτυξη. Η εμπειρία του Ην. Βασιλείου με τους Επιταχυντές της Ανάπτυξης έχει επιφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι δικαιούχοι του προγράμματος λένε ότι: Έχουν περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης 94% Ο επιχειρηματικός σχεδιασμός βελτιώθηκε - 9 στους 10 Το μάρκετινγκ βελτιώθηκε 75% Μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα στις δυσχερείς οικονομικές συνθήκες 71% Έχουν βελτιωθεί στο να εντοπίζουν τις ευκαιρίες 70% 7 Οι επιχειρήσεις που αναζητούν εξωγενείς συμβουλές και πληροφόρηση είναι κατά 14% πιο φιλόδοξες και κατά 50% πιο επιτυχημένες από εκείνες που δεν το κάνουν Ο John Scott είναι Διευθυντής Ανάπτυξης της Pera Consulting (http://www.peraconsulting.com/), ενός από τους οργανισμούς που παρέχουν υπηρεσίες στο πλαίσιο του προγράμματος Growth Accelerator. Σύντομο βιογραφικό: Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο το 1967 και απασχολήθηκε αρχικά ως μαθητευόμενος απόφοιτος στον Τομέα Αεροναυπηγικής της Rolls-Royce στο Derby, όπου κατασκευάζονται κινητήρες αεροσκαφών. Η ειδικότητά του ήταν η πληροφορική, κλάδος που ήταν ακόμα στα σπάργανα στον επιχειρηματικό κλάδο εν έτει 1967. Μόνο σημαντικές εταιρείες όπως η Rolls Royce μπορούσαν τότε να επενδύσουν στους υπολογιστές, που καταλάμβαναν μεγάλους χώρους σε γιγάντια κτίρια και απαιτούσε πληθώρα προγραμματιστών και υπαλλήλων για την προετοιμασία δεδομένων ούτως ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι. Εχοντας αφήσει πίσω του τη Rolls-Royce, πέρασε 18 χρόνια εστιάζοντας στην ανέλιξή του στην εταιρεία Honeywell Information Systems, όπου τέθηκε εντέλει υπεύθυνος για τις πωλήσεις της εταιρείας σε κρατικούς φορείς, έχοντας βέβαια αναλάβει παράλληλα την ευθύνη της εταιρείας για το κεντρικό τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου. Στη συνέχεια, έγινε Διευθύνων Σύμβουλος μιας αμερικανικής πολυεθνικής εταιρείας και πρόεδρος της γαλλικής θυγατρικής της. Μετακόμισε στο Εσσεξ, στο νοτιοανατολικό τμήμα της Αγγλίας, και εργάστηκε στο πλαίσιο ενός προγενέστερου κρατικού προγράμματος ονόματι Business Link, το οποίο βοηθούσε τις εταιρείες που μόλις ξεκινούσαν να αναπτύσσονται ή εταιρείες που αντιμετώπιζαν πρόβλημα! Το πρόγραμμα Growth Accelerator (Επιταχυντής της Ανάπτυξης), όμως, είναι κάτι τελείως διαφορετικό Οι εταιρείες που έχουν χρησιμοποιήσει Επιταχυντές της Ανάπτυξης θα το ξαναέκαναν εάν καλούνταν να γυρίσουν το χρόνο πίσω 96% 8 Η καθοδήγηση/συμβουλευτική υποστήριξη έχει θετική επίδραση στα τελικά αποτελέσματα της επιχείρησης 92% 9 Στην πράξη το πρόγραμμα, που βασίζεται στη σύμπραξη του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα για την παροχή επιχορηγούμενης ποιοτικής καθοδήγησης, από επαγγελματίες του ιδιωτικού τομέα με άμεσα σχετιζόμενη προσωπική εμπειρία, ίσως και να είναι δυνητικά εφαρμόσιμο αλλού στην Ευρώπη. Έτσι, ο κύριος John Scott κλήθηκε να παρουσιάσει τη δική του εκ των έσω εμπειρία του τρόπου με τον οποίο δουλεύουν. Οι Επιταχυντές της Ανάπτυξης δεν στοχεύουν ειδικά στους νέους αυτούς καθαυτούς, αν και οι νεοσύστατες επιχειρήσεις στο Ην. Βασίλειο διευθύνονται δυσανάλογα από νεαρούς επιχειρηματίες. Έτσι λοιπόν το πρόγραμμα καλείται να καταπιαστεί με το ερώτημα «Τι μπορεί να γίνει για να στηριχθούν οι νεαροί επιχειρηματίες;» Η Μαρτυρία ενός Ειδικού Το πρόγραμμα Growth Accelerator θεσπίστηκε από το Υπουργείο Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου (BIS) τον Απρίλιο 2012 και έως τώρα έχει στηρίξει περισσότερες από 20.000 εταιρείες. Ως Διευθυντής Ανάπτυξης, υπεύθυνος για επιχειρήσεις στην κομητεία του Έσσεξ του Ην. Βασιλείου, στη Νοτιοανατολική Αγγλία, θα σας παρουσιάσω τις βασικές πληροφορίες που αφορούν την υπηρεσία και στη συνέχεια θα εκθέσω τις προσωπικές μου απόψεις για το πρόγραμμα Growth Accelerator και τον αντίκτυπό του. Το πρόγραμμα Growth Accelerator συνιστά μια υπηρεσία υψηλού κύρους που βοηθά τις επιχειρήσεις της Αγγλίας που σημειώνουν την εντυπωσιακότερη πρόοδο να κάνουν πράξη τις φιλοδοξίες τους μέσα από τη γρήγορη και αειφόρο ανάπτυξη. Πρόκειται για μια σύμπραξη μεταξύ 7 Βλ. Growth Accelerator YouTube Channel http://youtu.be/c0up-e90f9s 8 Υπουργείο Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου (BIS), 2010 9 Chartered Institute of Personnel and Development (Επίσημο Ινστιτούτο Προσωπικού και Ανάπτυξης, CIPD)

16 ιδιωτικών επιχειρήσεων και της κυβέρνησης και οι μικρές εταιρείες τη θεωρούν πολύ οικονομική λύση. Οι Επιταχυντές της Ανάπτυξης λειτουργούν μέσα από ένα δίκτυο ειδικών στον τομέα της ανάπτυξης που συνεργάζονται στενά με ηγέτες ΜΜΕ με υψηλές προοπτικές ανάπτυξης, ούτως ώστε να παράσχουν την τεχνογνωσία και τις ικανότητες που έχουν ανάγκη οι εταιρείες για να επιτύχουν την αειφόρο ανάπτυξη. Η υπηρεσία βοηθά εταιρείες: να ανακαλύψουν τα πραγματικά ζητήματα που μπορεί να στέκονται εμπόδιο στην πορεία τους να καταρτίσουν το σωστό πλάνο ανάπτυξης να ανοίξουν τις πύλες τους σε υψηλού κύρους στελέχη επιχειρήσεων και δίκτυα Ότι κι αν χρειάζονται οι εν λόγω επιχειρήσεις για να επισπεύσουν και να διατηρήσουν σταθερή την ανάπτυξή τους, το πρόγραμμα Growth Accelerator τις βοηθά να προχωρήσουν. Κάποιες από τις ερωτήσεις που τίθενται από κάθε επιτυχημένο ηγέτη επιχείρησης καθ οδόν προς ακόμα μεγαλύτερες επιτυχίες συμπεριλαμβάνουν τις ακόλουθες: Πώς μπορώ να αυξήσω τις πωλήσεις πιο γρήγορα; Πού θα βρω χρηματοδότηση; Πού βρίσκονται οι νέες ιδέες που θα τονώσουν την επιχείρησή μου; Οι ειδικοί στην ανάπτυξη και οι σύμβουλοι αναλαμβάνουν να βοηθούν τις εταιρείες να: εκτιμήσουν τις πραγματικές προοπτικές ανάπτυξής τους θέσουν επιτεύξιμους στόχους εντοπίσουν και να ξεπεράσουν τα εμπόδια που ανακόπτουν την πορεία τους προσελκύσουν επενδύσεις αναπτύσσοντας την πρόταση χρηματοδότησης της εκάστοτε εταιρείας και παρουσιάζοντάς την σε χρηματοδότες. Οι εταιρείες χρήζουν επίσης καθοδήγησης ως προς το πώς θα: ενισχύσουν την ανάπτυξη προϊόντων εμπορευματοποιήσουν την καινοτομία τους παρακινήσουν τους υπαλλήλους. Επιπλέον, οι σύμβουλοι δίνουν πνοή στα σχέδια της εταιρείας μέσα από εξατομικευμένες συμβουλές σε επίπεδο ηγεσίας και διοίκησης και συστήνουν τις εταιρείες σε αντίστοιχες που αντιμετώπισαν τα ίδια εμπόδια στο παρελθόν. Τέλος, το πρόγραμμα Growth Accelerator συνδέει εταιρείες, ειδικούς και δίκτυα, σε μια προσπάθεια ανάπτυξης εν τω βάθει αντίληψης και οικοδόμησης σχέσεων. Η Κυβέρνηση του Ην. Βασιλείου έθεσε ως στόχο τη συνεργασία του προγράμματος Growth Accelerator με 26.000 επιχειρήσεις σε μια 3ετία, και για να το επιτύχει αυτό δημιούργησε μια ομάδα 100 Διευθυντών Ανάπτυξης υπεύθυνων για τον εντοπισμό φιλόδοξων επιχειρήσεων με υψηλές προοπτικές ανάπτυξης και την αντιστοίχισή τους με περίπου 1.000 Συμβούλους Ανάπτυξης σε ολόκληρη τη χώρα. Οι Διευθυντές Ανάπτυξης είναι έμπειροι επιχειρηματίες που έχουν εργαστεί και οι ίδιοι σε ανώτερα κλιμάκια στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Οι Σύμβουλοι Ανάπτυξης έχουν αποδεδειγμένη δράση στην παροχή βοήθειας σε ΜΜΕ ώστε αυτές να επιταχύνουν και να διατηρήσουν σταθερή την ανάπτυξή τους, σε εταιρείες κάθε μεγέθους και σε όλες τις περιφέρειες και τους τομείς. Οι ίδιοι έχουν διανύσει την ίδια διαδρομή στο παρελθόν, άρα γνωρίζουν πώς είναι να αγωνίζεσαι για την επιτυχία. Ξέρουν πότε πρέπει να μιλήσουν, πότε να ακούσουν και πώς να οδηγήσουν τις εταιρείες σε ιδέες που θα μεταμορφώσουν την επιχείρηση. Πολλές από τις εταιρείες που υιοθετούν το πρόγραμμα συνειδητοποιούν ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη εκπαίδευσης Ηγεσίας και Διοίκησης στα ανώτερα κλιμάκια της οργάνωσης. Το πρόγραμμα Growth Accelerator βοηθά τις εταιρείες να αποκτήσουν πρόσβαση σε συνεισφορά της τάξης του 50% έως και 2.000 Λιρών Αγγλίας ανά υπάλληλο για να καλυφθεί το κόστος αυτής της εκπαίδευσης. Προκειμένου να είναι επιλέξιμη για το πρόγραμμα Growth Accelerator, μια επιχείρηση πρέπει να είναι εγγεγραμμένη στην Αγγλία με λιγότερους από 250 υπαλλήλους και κύκλο εργασιών κάτω από 40 εκ. Λίρες Αγγλίας. Ένα απλό online τεστ επιλεξιμότητας παρέχεται στον ιστότοπο www.growthaccelerator.com. Το πρόγραμμα Growth Accelerator αποτελεί μια σύμπραξη μεταξύ ιδιωτικών επιχειρήσεων και της κυβέρνησης, γεγονός που σημαίνει ότι η υπηρεσία μπορεί να παραμείνει οικονομική. Καθώς η Κυβέρνηση επενδύει μαζί με τις εταιρείες στην ανάπτυξη της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, το κόστος για αυτές είναι σαφώς χαμηλότερο. Το κόστος του Growth Accelerator υπολογίζεται βάσει του μεγέθους της εκάστοτε επιχείρησης: Πολύ μικρές και νεοσύστατες (έως και 4 υπάλληλοι) 600 Λίρες Αγγλίας Μικρές (5-49 υπάλληλοι) 1.500 Λίρες Αγγλίας

Μεσαίου μεγέθους (50-249 υπάλληλοι) 3.000 Λίρες Αγγλίας Επιπλέον, η εταιρεία καλείται να καταβάλει 700 Λίρες Αγγλίας σε Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, ποσό που είναι φυσικά ανακτήσιμο από εταιρείες που είναι υπόχρεες σε ΦΠΑ. Γιατί 700 και όχι 120 Λίρες Αγγλίας εάν η αμοιβή είναι 600 Λίρες Αγγλίας; Αυτό συμβαίνει γιατί οι Βρετανικές Υπηρεσίες Φόρων και Δασμών όρισαν ότι η αξία της υπηρεσίας συμπεριλαμβανομένης της κρατικής συνεισφοράς στην πραγματικότητα ανέρχεται σε 3.500 Λίρες Αγγλίας. Αρχική επικριτική διάθεση: Η άποψή μου για την υπηρεσία άλλαξε τα τελευταία 2 και πλέον χρόνια που έχει τεθεί σε λειτουργία. Στο ξεκίνημα της υπηρεσίας είχα πολύ επικριτική διάθεση και αυτό είχε να κάνει με την ελάχιστη επένδυση στο λανσάρισμα του προγράμματος, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα λίγες εταιρείες να γνωρίζουν ακόμα και την ύπαρξη της υπηρεσίας τους πρώτους μήνες. Αντιστοίχως με ενοχλούσε απίστευτα το να ακούω κυβερνητικούς εκπροσώπους στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση να μιλούν για τη δέσμευση της κυβέρνησης στη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων, χωρίς ωστόσο να γίνεται ΠΟΤΕ μνεία στο πρόγραμμα Growth Accelerator! Ρώτησα δύο βουλευτές από την περιοχή μου εάν γνώριζαν για το πρόγραμμα και δεν ήξερε κανείς τους τίποτα. Επιτυχία από στόμα σε στόμα: Το πρόγραμμα Growth Accelerator έχει πλέον κατορθώσει να γίνει γνωστό σε εταιρείες μέσα από ένα συνδυασμό συμβούλων που παρακινούν τους πελάτες τους να κάνουν χρήση της υπηρεσίας και εταιρειών που έχουν ενταχθεί στην υπηρεσία και προτείνουν με τη σειρά τους το Growth Accelerator σε άλλες εταιρείες, συνήθως στο πλαίσιο εκδηλώσεων δικτύωσης. Βέβαια, καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες έβλεπαν τα οφέλη του προγράμματος, η επιτυχία τους μπορούσε πλέον να παρουσιαστεί σε σύντομα βίντεο στο YouTube και άρθρα στον Τύπο. Να πώς έγινε πλέον τόσο γνωστό το Growth Accelerator. Ποιοτικό επίπεδο Η επιτυχία του προγράμματος απογειώθηκε επειδή οι συνεργαζόμενοι φορείς που παρέχουν την υπηρεσία για λογαριασμό της κυβέρνησης έχουν σταθεί ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ επιλεκτικοί στην έγκριση των συμβούλων που παρέχουν την εξατομικευμένη υπηρεσία, καθώς και επειδή οι πάροχοι των υπηρεσιών εκπαίδευσης σε επίπεδο ηγεσίας και διοίκησης είναι από τους καλύτερους στην αγορά. Επιπλέον, με την καθιέρωση μιας αμοιβής για την υπηρεσία, οι εταιρείες που πληρώνουν για να ενταχθούν στο πρόγραμμα Growth Accelerator είναι ενδεχομένως πιο προσηλωμένες απ ό,τι εάν η υπηρεσία ήταν εντελώς δωρεάν, αν και η αξία της υπηρεσίας σε συνάρτηση με το κόστος είναι εξαιρετικά υψηλή. Εκτός από τις εταιρείες που παρέχουν την υπηρεσία, το αρμόδιο υπουργείο ελέγχει σε τακτική βάση την ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας με τις εταιρείες εκείνες που έχουν επενδύσει στο πρόγραμμα Growth Accelerator. Ως εκ τούτου, η ποιότητα διατηρείται σε πολύ υψηλά επίπεδα. John Scott, Pera Consulting, Έσσεξ, Ηνωμένο Βασίλειο, Νοέμβριος 2014 Για περισσότερες πληροφορίες, το πρόγραμμα Growth Accelerator έχει το δικό του κανάλι YouTube, όπου επεξηγείται η πρακτική και παρέχονται μαρτυρίες ως προς τα αποτελέσματά του: https://www.youtube.com/user/growthaccel 17

18 Καταληκτικές Παρατηρήσεις Κάθε ολοκληρωμένη στρατηγική για την απασχόληση και τις ευκαιρίες οφείλει να περιλαμβάνει την επιχειρηματικότητα και την αυτοαπασχόληση. Προφανώς, δεν μπορούν όλοι να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι, δεν πειράζει όμως. Με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό, οι νέοι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να επιδιώκουν την επιχειρηματικότητα εφόσον το επιθυμούν, χωρίς να έχουν να αντιμετωπίσουν αθέμιτα εμπόδια. Ευτυχώς, η προετοιμασία για την επιχειρηματικότητα, οι επιχειρηματικές δεξιότητες και τα γενικά χαρακτηριστικά (επίλυση προβλημάτων, αυτοδιαχείριση, προσωπικές πρωτοβουλίες, κλπ.) δεν βρίσκουν εφαρμογή μόνο στην αυτοαπασχόληση. Συντελούν στη δημιουργία πολύτιμων υπαλλήλων και είναι χρήσιμα ως εργαλεία αντιμετώπισης πολυάριθμων και διαφορετικών προκλήσεων της ίδιας της ζωής. Με τον ίδιο τρόπο, η εκπαίδευση και η κατάρτιση που ενισχύουν γενικές επιχειρηματικές δεξιότητες δε χρειάζεται να θεωρούνται χάσιμο χρόνου εάν κάποιοι τελικά δεν επιλέξουν να αναπτύξουν τη δική τους επιχειρηματικότητα. Τα πολλά και διαφορετικά περιβάλλοντα εργασίας γεννούν πολλές και διαφορετικές εκδοχές επιχειρηματικότητας και απασχόλησης, διαμορφώνοντας ποικίλες ξεχωριστές αντιλήψεις. Όταν συζητάμε για τη στάση των νέων απέναντι στην επιχειρηματικότητα, είναι πιο εποικοδομητικό και υπεύθυνο να επικεντρώνουμε σε όσα μπορούν να γίνουν για να διευκολυνθεί η λήψη πρωτοβουλιών παρά να κατηγορούμε τους νέους για δήθεν έλλειψη επιχειρηματικού δαιμονίου. Αυτή το ενοχοποιητικό στερεότυπο αποτρέπει, κατ επέκταση, τις πιέσεις και την υποχρέωση ανάληψης δράσης ενάντια στους παράγοντες που καθορίζουν τις συμπεριφορές των νέων και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Επίσης, η άρση των δυσχερειών του επιχειρηματικού περιβάλλοντος πρέπει να εστιάζει και πέρα από τη διευκόλυνση της αρχικής διαδικασίας σύστασης τι συμβαίνει αφού δημιουργηθεί η επιχείρηση; Πόσο επαχθείς είναι οι φόροι, οι χρεώσεις και η σωρεία των διοικητικών απαιτήσεων, και μάλιστα σε συνεχόμενη βάση; Αυτό πρέπει να είναι το πρωταρχικό μας μέλημα, εάν όντως αποσκοπούμε σε ποιοτική και βιώσιμη απασχόληση, με τοπική οικονομική ανάπτυξη και δυναμική και όχι ένας επιδερμικός μαγικός αριθμός σύστασης επιχειρήσεων. Πέραν των όποιων περιφερειακών και εθνικών διακυμάνσεων, υπάρχουν προβλήματα που κανένα τμήμα της Ευρώπης δεν αποφεύγει εντελώς. Ένα τέτοιο διάχυτο πρόβλημα είναι εκείνο της στάσης, αλλά και των συνεπειών, σε περίπτωση επαγγελματικής αποτυχίας. Πολλοί στο Ην. Βασίλειο στρέφονται στην αμερικανική πρακτική, εμπειρία και στάση απέναντι στην επιχειρηματική αποτυχία, ως μια ευκαιρία για να διδαχθούν και/ή ένα παράδειγμα για να δοθεί ώθηση στην αλλαγή. Ενδεχομένως οι Βρετανοί και οι Ιρλανδοί να διακατέχονται από μια κάπως ενισχυμένη υπερατλαντική συνείδηση, όμως το να είμαστε ανοιχτοί στις διδαχές Βέλτιστων Πρακτικών ή κάποιας συγκριτικής επιτυχίας από μέρη εκτός της ΕΕ είναι σε κάθε περίπτωση φρόνιμο. Άλλο ένα διαδεδομένο πρόβλημα είναι η ανεπαρκής παροχή αλλά και πρόσβαση σε ποιοτική καθοδήγηση μια καθοδήγηση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών, να δίδεται τη στιγμή που είναι πλέον απαραίτητη και μάλιστα από ανθρώπους που να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα για να την προσφέρουν. Τα παραδείγματα του προγράμματος Growth Accelerator ή του Επιχειρηματικού Προγράμματος Prince s Trust είναι ενθαρρυντικά επειδή ακριβώς βασίζονται σε καθοδήγηση που κάνει τη διαφορά - και στην παροχή της. Βοηθώντας τη νεανική επιχειρηματικότητα να αναπτυχθεί, να πολλαπλασιαστεί και να επιτύχει, επιδρούμε επίσης στην κατάσταση του ευρύτερου πληθυσμού, όχι μόνο στις φιλοδοξίες μεμονωμένων νέων ανθρώπων. Στο Ην. Βασίλειο (και η τάση αυτή εντοπίζεται σε συγκρίσιμα μεγέθη και σε άλλα μέρη), η πλειοψηφία των επιχειρηματιών στα πρώτα στάδια δημιουργίας μιας επιχείρησης είναι νέοι ηλικίας 28-32 ετών. Ωστόσο, οι νέοι άνθρωποι και οι νέες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις. Εάν αμβλύνουμε αυτές τις προκλήσεις και καταστήσουμε την ΕΕ ένα μέρος όπου οι νεαροί επιχειρηματίες θα έχουν τη δυνατότητα να μεγαλουργήσουν, τότε η ΕΕ θα μετατραπεί σε μια επιτυχημένη οικονομία και μια δυναμική, δημιουργική κοινωνία, που θα διατηρεί το σκοπό και την ανταγωνιστικότητά της σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και θα μπορεί να ικανοποιεί τις φιλοδοξίες των πληθυσμών της. Και οι τοπικές διοικήσεις μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Μπορούν να πυροδοτήσουν εξελίξεις πόσο μάλλον εάν συνεργαστούν με λοιπούς εμπλεκόμενους παράγοντες. Οι τοπικές διοικήσεις μπορούν να βοηθήσουν με δύο γενικούς τρόπους παρέχοντας οι ίδιες άμεση υποστήριξη, ενδεχομένως στηρίζοντας εκκολαπτήρια, προσφέροντας χώρους για να χρησιμοποιηθούν ως HackerSpaces και MakerSpaces (ανοιχτά εργαστήρια, χώροι δημιουργίας και έμπνευσης), εξασφαλίζοντας φορολογικές εκπτώσεις και ούτω καθεξής. Εναλλακτικά, ο ρόλος τους μπορεί να είναι αυτός του συνδέσμου να φέρνουν τους νέους σε επαφή με λοιπούς παράγοντες και φορείς που μπορούν να τους βοηθήσουν, να παρέχουν πλατφόρμες δικτύωσης, κ.ά. Το εύρος των περιπτώσεων που παρατίθενται στο παρόν προφανώς δεν είναι οριστικό, παρά επιχειρεί να αποδείξει ότι οι παράγοντες σε τοπικό επίπεδο δεν είναι παθητικά στοιχεία ενός οικονομικού σκηνικού που διαμορφώνεται από ανώτερες δυνάμεις και πολιτικές (σε μακρο-επίπεδο). Στοχευμένες, πρακτικές και εμπεριστατωμένες τοπικές δράσεις μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, προετοιμάζοντας το έδαφος για ένα πιο υποσχόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον και βοηθώντας τους ίδιους νέους να κατανοήσουν την επιχειρηματική πρωτοβουλία ως μια ευκαιρία να πιάσουν τον παλμό της ίδιας της ζωής.

Παράρτημα Σύνδεσμοι για περαιτέρω ενημέρωση για την εναλλακτική χρηματοδότηση 19 Crowdfunding (Χρηματοδότηση από το Πλήθος ή Διαδικτυακή Μικροχρηματοδότηση) Μοντέλο ανταμοιβής, κύριοι φορείς www.kickstarter.com www.indiegogo.com ΗΠΑ http://appsfunder.com/en www.peoplefund.it www.sponsume.com https://www.buzzbnk.org www.pleasefund.us www.wefund.com www.pozible.com www.crowdfunder.co.uk http://spacehive.com https://www.banktothefuture.com Επένδυση, κύριοι φορείς www.crowdcube.com www.f6s.com www.seedrs.com www.fundingplanet.com Seed Enterprise Investment Scheme ή SEIS (Σχέδιο Επενδύσεων σε Νεοσύστατες Επιχειρήσεις) κύριοι φορείς: www.jensonsolutions.com www.ingeniousmedia.co.uk www.ascensionmedia.com/ascension-ventures.php www.startupfundingclub.com www.ascotwm.com Επιχειρηματικοί Άγγελοι, κορυφαίοι φορείς του Λονδίνου London Business Angels (Επιχειρηματικοί Άγγελοι του Λονδίνου) www.lbangels.co.uk/ E100 (London Business School) www.london.edu/facultyandresearch/subjectareas/strategyandentrepreneurship/enterprise100.html Oxford Angels (Επιχειρηματικοί Άγγελοι της Οξφόρδης) www.oxei.co.uk cambridgeangels.com www.envestors.co.uk www.angelsden.com www.syndicateroom.com Super Angels (πιο εξειδικευμένοι άγγελοι-επενδυτές), κύριοι φορείς: playfaircapital.com angellab.co.uk/ www.kimaventures.com www.boundarycapital.com jamjarinvestments.com www.number1seed.co.uk www.warneryard.com/ Angel List Syndicates (πλατφόρμα AngelList) www.angel.com

20 Ταμεία Επιχειρηματικών Κεφαλαίων (ECF}, κύριοι φορείς: Εταιρεία εξειδικευμένη σε υπηρεσίες SaaS (Λογισμικό ως Υπηρεσία) &B2B Cloud www.notioncapital.com Εταιρείες σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίαςwww.passioncapital.com Εταιρείες σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίας www.spventures.com Sussex Place Ventures Εταιρείες Λογισμικού σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίας www.episode1.com Με βάση την Οξφόρδη και επίκεντρο τις νεοσύστατες επιχειρήσεις με τη στήριξη της επιστήμης www.longwallventures.com Ταμείο 1ου γύρου χρηματοδότησης (Series A), ταμείο συνεπένδυσης με το Δήμαρχο του Λονδίνου http://www.mmcventures.com Ενεργοί φορείς Επιχειρηματικών Κεφαλαίων Υψηλού Κινδύνου (VC) για επιχειρήσεις σε πολύ πρώιμο στάδιο στο Λονδίνο, οι 5 μεγαλύτεροι: Όλα τα στάδια επιχειρηματικής ανάπτυξης http://www.accel.comaccel Partners Όλα τα στάδια επιχειρηματικής ανάπτυξης http://www.balderton.com Όλα τα στάδια επιχειρηματικής ανάπτυξης http://indexventures.com Όλα τα στάδια επιχειρηματικής ανάπτυξης http://www.wellington-partners.com Εταιρείες σε Πρώτα και Μεσαία Στάδια Δημιουργίας http://www.octopusinvestments.com Octopus Ventures Στρατηγικοί Επενδυτές Εταιρείες σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίας whitestarvc.com White Star Capital Εταιρείες σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίας www.ec1capital.com Εταιρείες σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίας www.ec1capital.com Εταιρείες σε Πρώτα Στάδια Δημιουργίας, Διαδίκτυο και κινητή τηλεφωνία, connectventures.co.uk Εταιρείες σε Πρώτα και Μεσαία Στάδια Δημιουργίας www.profounerscapital.com Εταιρείες σε Πρώτα και Μεσαία Στάδια Δημιουργίας, μόλις λάνσαρε νέο ταμείο www.amadeuscapital.com Εταιρείες σε Πρώτα και Μεσαία Στάδια Δημιουργίας, εξειδίκευση σε επιχειρηματικές και εμπορικές δραστηριότητες www.pitoncap.com Piton Capital Εταιρείες σε Πρώτα και Μεσαία Στάδια Δημιουργίας www.dncapital.com Εταιρείες σε Πρώτα και Μεσαία Στάδια Δημιουργίας www.dfjesprit.com Ελάχιστη επένδυση 500.000 Λίρες Αγγλίας σε τεχνολογία που αφορά τον τομέα των Μέσων επικοινωνίας www.artsalliance.co.uk Όλα τα στάδια επιχειρηματικής ανάπτυξης www.sparkventures.org Νέος, εστιάζει στα πολύ πρώιμα στάδια με την επόμενη κίνηση στις ΗΠΑ www.hoxtonventures.com Κοινωνικές Επενδύσεις & Τεχνολογία στην Υπηρεσία του Γενικότερου Καλού www.nesta.org.uk/investments www.unltd.org.uk www.bigsocietycapital.com www.bigsocietycapital.com/finding-the-right-investment Πηγές Κοινωνικών Επενδύσεων www.bridgesventures.com/social-entrepreneurs-fund www.bigissueinvest.com www.socialfinance.org.uk www.thesocialinvestmentbusiness.org Ταμείο Κοινωνικών Επενδύσεων