Σοφία Γ. Παπαθανασοπούλου Δικηγόρος ΤτΕ
Τα 2 μέρη ικανοποιημένα Ομαλή εξέλιξη συμβάσεως Εξασφάλιση μέσω του Δικαίου Οδηγία για την ίση μεταχείριση 2004/113/ΕΚ = λεπτή ισορροπία στις ασφαλιστικές συμβάσεις
Άρθρο 5 παρ. 1 και 2 της Οδηγίας 2004/113/ΕΚ Ο κανόνας (παρ. 1) = καμία διαφορά λόγω φύλου το φύλο δεν οδηγεί σε διαφορές μεταξύ των ατομικών ασφαλίστρων και παροχών σε όλα τα νέα συμβόλαια μετά τις 21-12-2007 Η παρέκκλιση (παρ. 2) = επιτρέπονται οι διαφορές όταν το φύλο είναι καθοριστικός παράγοντας για την αξιολόγηση του κινδύνου
Υπόθεση Δ.Ε.Ε. :C-236/2009 Διατακτικό αποφάσεως : Καταργείται από 21-12- 2012 η παράγραφος 2 που προβλέπει την παρέκκλιση από τον κανόνα, ως αντίθετη στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και στον σκοπό της ίδιας της Οδηγίας 2004/113/ΕΚ.
Δεν δέχεται ότι η τήρηση της παρέκκλισης υπηρετεί την επιταγή : διαφορετική μεταχείριση διαφορετικών περιπτώσεων γιατί ερμηνεύει ότι η Οδηγία εισάγει τον Κανόνα : οι περιπτώσεις ανδρών και γυναικών σε σχέση με ασφάλιστρα και παροχές είναι όμοιες Η επ αόριστον ανοχή της παρέκκλισης από τον Κανόνα που εισάγεται με την Οδηγία και τον Χάρτη πρέπει να καταργηθεί.
Οι απόψεις που διατυπώθηκαν από όλα τα κράτη μέλη και τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. ήταν υπέρ της ισχύος της διατάξεως (της παρέκκλισης) Η πρόταση της Γενικής Εισαγγελέως (Advocate General) Juliane Kokott ήταν υπέρ της καταργήσεως της διατάξεως (της παρέκκλισης) (ανάρμοστο ο ασφαλιστικός κίνδυνος να καθορίζεται βάσει του φύλου, ως βάσει της φυλής ή του έθνους) Δεν πείθεται για την βεβαιότητα διαφορών μεταξύ ανδρών και γυναικών που προκύπτουν από τα στατιστικά δεδομένα και μόνον / Η επίδραση συνδεόμενων με τη συμπεριφορά παραγόντων στην υγεία και στο προσδόκιμο ζωής δεν εξαρτάται μόνον από το φύλο
Η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 5 της Οδηγίας 2004/113/ΕΚ δεν ισχύει από 21-12-2012 Οι διατάξεις των άρθρων 6 και 14 του Ν. 3769/2009 (ΦΕΚ Α 105) πρέπει να προσαρμοσθούν άμεσα (Ασφάλεια δικαίου / συμμόρφωση)
1. Η απόφαση έχει επιπτώσεις σε όλα τα κράτη μέλη (όλα είχαν την παρέκκλιση) 2. Τήρηση απόφασης σε εθνικό επίπεδο επιβεβλημένη από 21-12-2012 3. Τήρηση του κανόνα : καμία διαφορά σε ασφάλιστρα και παροχές μεταξύ των 2 φύλων μόνο στις νέες ασφαλιστικές συμβάσεις (τις μετά την 21-12-2012) 4. Ανάγκη αποσαφήνισης του νέου καθεστώτος
1. Όριο : η 21-12-2012 (πριν η 21-12-2007) 2. «Νέες συμβάσεις» ανάγκη ορισμού και διευκρινίσεων 3. Εκτεταμένη ανάλυση στην «Ανακοίνωση» 4. Κατά την «Ανακοίνωση» : Στο περιεχόμενο μιας διάταξης Ενωσιακού Δικαίου πρέπει να δίδεται σε όλη την Ε.Ε. αυτοτελής και ομοιόμορφη ερμηνεία (αυτοτελής έννοια του δικαίου της Ε.Ε.) Νομολογία ΔΕΕ : όχι «εθνικές ερμηνείες» μόνο μέσω της Ενώσεως ερμηνεία του όρου
Αποκλίνουσες ερμηνείες της έννοιας «νέες συμβάσεις» βάσει των εθνικών δικαίων, θα ενείχαν τον κίνδυνο να οδηγήσουν σε διαφορετικές μεταβατικές περιόδους καθυστέρηση συνολικής εφαρμογής κανόνα σε άνισους όρους ανταγωνισμού (Δεν υπάρχει παραπομπή στο εθνικό δίκαιο για τον προσδιορισμό της έννοιας)
Δηλαδή ο κανόνας ( άρθρο 5 παρ. 1 της Οδηγίας 2004/113/ΕΚ) περί μη διαφοροποίησης μεταξύ ασφαλίστρων και παροχών λόγω φύλου εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις / παραδείγματα : (υπό την επιφύλαξη νεώτερης ερμηνείας από ΔΕΕ)
Κρίσιμο 1 : Εκδηλώσεις βουλήσεως απαραιτήτως 2 μερών, εκ των οποίων τουλάχιστον μία να διατυπώνεται μετά την 21-12-2012 Κρίσιμο 2 : Μονομερώς συνάπτεται η δικαιοπραξία και οι όροι δεν έχουν προσυμφωνηθεί
(Εφαρμόζεται ο Κανόνας) Παραδείγματα : «μη εξαντλητικά» 1. Για πρώτη φορά σύμβαση μετά την 21-12-2012 2. Συμφωνίες παράτασης μετά την 21-12-2012 οι οποίες άλλως θα είχαν εκπνεύσει
Παραδείγματα συμβάσεων που διέπονται από το προ της 21-12-2012 καθεστώς (ισχύει η δυνατότητα διαφοροποίησης ασφαλίστρων και παροχών)
Συμβάσεις για τις οποίες έγινε αυτόματη παράταση μετά την 21-12-2012 γιατί κανένα μέρος δεν έστειλε την προβλεπόμενη ειδοποίηση για την λύση της σύμβασης - εδώ τα αυτοκίνητα / και τα ετήσια ασφαλιστήρια υγείας και ατυχήματος εφ όσον όρος υπάρχει για αυτόματη ανανέωση
Υφιστάμενη σύμβαση για την οποία υπήρξε προσαρμογή σε επιμέρους στοιχεία βάσει προκαθορισμένων παραμέτρων όταν δεν απαιτείται συναίνεση ασφαλισμένου
- εδώ η αύξηση ασφαλίστρου σε ποσοστό που στηρίζεται στις παραληφθείσες αποζημιώσεις - εδώ οι αναπροσαρμογές στα ασφαλιστήρια υγείας που γίνονται βάσει προκαθορισμένων στο ασφαλιστήριο κριτηρίων - Τιμαριθμικές αλλαγές στα ασφαλιστήρια αυτοκινήτων /bonus malus/όριο ηλικίας κ.α.
Σύναψη συμπληρωματικού ή διαδοχικού ασφαλιστηρίου μονομερώς από τον ασφαλισμένο επί προσυμφωνημένων συμβάσεων προ της 21-12- 2012
- Μονομερής από τον ασφαλισμένο αύξηση του ποσού που έχει επενδύσει μέσω ενός προϊόντος ασφάλισης ζωής που προϋπάρχει της 21-12-2012 / Αύξηση ασφαλισμένου κεφαλαίου - Σύναψη μεταγενέστερου συμβολαίου βάσει όρων που έχουν προσυμφωνηθεί (χρήση δικαιώματος επιπλέον κάλυψης / επέκταση υφιστάμενων όρων κλπ)
- Ενεργοποίηση του όρου συμβολαίου ελεύθερου περαιτέρω καταβολών - Προσθήκη νέου εξαρτώμενου μέλους σε ασφαλιστήριο υγείας - Αλλαγή επενδυτικής πολιτικής σε unit linked προϊόντα - Προσθήκη rider σε υπάρχον συμβόλαιο
Απλή μετάβαση ενός ασφαλιστικού χαρτοφυλακίου από έναν ασφαλιστή σε άλλον, η οποία δεν θα μεταβάλλει το καθεστώς των συμβάσεων αυτού
Ανακοίνωση : η Οδηγία καλύπτει ασφαλίσεις που είναι ιδιωτικές, συνάγονται οικειοθελώς και είναι ανεξάρτητες από τη σχέση εργασίας άλλως εφαρμόζεται η Οδηγία 2006/54/ΕΚ. Κρίσιμο: η απευθείας σχέση του εργαζομένου με τον εργοδότη ή όχι (Αν συμμετέχει ο εργοδότης : Οδηγία 2006/54/ΕΚ)
Η ομαδική ασφάλιση ζωής / υγείας με παρέμβαση εργοδότη υπάγεται ή όχι; (ομαδικά ασφαλιστήρια από επιχειρήσεις για τους εργαζόμενους) - να επιβεβαιωθεί ότι δεν ισχύει ο κανόνας της ίσης μεταχείρισης (εκτός Οδηγίας λόγω παρέμβασης εργοδότη).
- Η επισήμανση της Ανακοίνωσης: μόνο κεντρική ερμηνεία των όρων - Η ΤτΕ να θέσει τα ζητήματα για ειδικώτερες διευκρινίσεις / έλλειψη αρμοδιότητας να διευκρινίσει η ίδια - Πάγια η σχετική νομολογία ΔΕΕ
- Προσαρμογή Ν. 3769/2009 άρθρα 6 και 14 - Παραμένει ο βασικός Κανόνας / καταργείται η παρέκκλιση μόνο για τις νέες συμβάσεις - Προσαρμογή στο περιεχόμενο της Ανακοίνωσης - ασφάλεια δικαίου - συμμόρφωση στο νέο καθεστώς
Συμβατότητα με το νέο ενωσιακό δίκαιο και καθεστώς. Ενσωμάτωση της «λογικής» της Ανακοίνωσης Ομαλή εξέλιξη των ασφαλιστικών συμβάσεων με προστασία των συμφερόντων όλων των μερών