ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ Θέκα πηπρηαθήο εξγαζίαο: Αμηνιφγεζε ηεο βξαρππξφζεζκεο νηθνλνκηθήο ζέζεο κηαο επηρείξεζεο Τπνβιεζείζα ζηελ θαζεγήηξηα Σζνθηνπξίδνπ Κσλ/λα Απφ ηελ πνπδάζηξηα Μνπηδνχξε Υξηζηίλα Γφκλα (Υαιθίδνο 23, 11143 ΑΘΗΝΑ) Έλαξμε: 19/01/2009 Παξάδνζε: 05/10/2009 Καβάια 2009

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ειίδα Πξφινγνο.. 6 Καηάινγνο Πηλάθσλ.... 7 Δηζαγσγή.. 8 Κεθάιαην 1: Γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο 1.1. Γεληθά.. 10 1.2. Ιζηνξηθή αλαζθφπεζε. 11 1.3. Οη ζηφρνη ησλ δεκνζηεπκέλσλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ.. 12 1.4. Λνγηζηηθέο αξρέο θαη πξφηππα 13 1.5. Πνηνπο ελδηαθέξνπλ νη δεκνζηεπκέλεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο 14 Κεθάιαην 2: Υξεζηκνπνηνχκελα κέζα γηα ηελ αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ 2.1. Γεληθά... 17 2.2. Υξεζηκνπνηνχκελα κέζα. 19 2.2.1.πγθξηηηθέο θαηαζηάζεηο... 19 2.2.2.Καηαζηάζεηο θνηλψλ κεγεζψλ... 20 2.2.3.Καηαζηάζεηο ηάζεο... 22 2.2.4.Αξηζκνδείθηεο... 22 Κεθάιαην 3: Παξνπζίαζε ηεο επηρείξεζεο ΝΗΡΔΤ ΙΥΘΤΟΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΔ ΑΔ 3.1. Ιζηνξηθφ... 24 3.2. Αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο.. 25 3.3. εκαληηθφηεξνη ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο. 27 3.3.1. Γφλνο... 27 3.3.2. Νσπά ηρζπεξά.. 27 3.3.3. Ιρζπνηξνθέο.. 27 3.3.4. Μεζνγεηαθφο ηφλνο.. 28 3.4. Γεληθά ζηνηρεία θιάδνπ.. 28 3.4.1. Παγθφζκηα αγνξά. 28 3.4.2. Διιεληθή αγνξά 29 3.5. Θέζε ηνπ Οκίινπ ΝΗΡΔΤ ζηνλ θιάδν... 29 Κεθάιαην 4: Κεθάιαην θίλεζεο 4.1. Κεθάιαην θίλεζεο θαη ξεπζηφηεηα. 31 2

4.2. Γηάθξηζε θεθαιαίνπ θίλεζεο.. 32 4.3. Πεγέο θεθαιαίνπ θίλεζεο... 33 4.4. Οξηζκφο θεθαιαίνπ θίλεζεο... 33 4.5. Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο.. 34 4.6. Κεθάιαην θίλεζεο θαη ηακεηαθέο ξνέο 35 4.6.1. Απνζέκαηα 36 4.6.2. Υξεψζηεο.. 37 4.6.3. Μεηξεηά... 41 4.6.4. Βξαρππξφζεζκεο επελδχζεηο 44 4.6.5. Σξέρνπζεο ππνρξεψζεηο... 44 4.7. Γείθηεο θεθαιαίνπ θίλεζεο 46 4.8. Γείθηεο ρξεσζηψλ πξνο πηζησηέο... 47 Κεθάιαην 5: Καηαζηάζεηο ηακεηαθψλ ξνψλ 5.1. Γεληθά.. 48 5.2. θνπφο θαη ρξεζηκφηεηα. 48 5.3. Κέξδνο θαη ηακεηαθέο ξνέο. 52 5.4. Μέηξα ηακεηαθψλ ξνψλ.. 53 5.5. Η αδπλακία ησλ ηακεηαθψλ ξνψλ... 54 Κεθάιαην 6: Η έλλνηα ηεο Ρεπζηφηεηαο 6.1. Έλλνηα θαη ζθνπφο ηεο ξεπζηφηεηαο... 57 6.2. Αξηζκνδείθηεο.... 58 6.3. Πξνβιήκαηα θαηά ηνλ ππνινγηζκφ 61 6.4. ε ηη ζπλίζηαηαη κηα θαιή ηακεηαθή ζέζε... 63 6.5. Μεηξψληαο ηελ ξεπζηφηεηα 64 Κεθάιαην 7: Καηαζηάζεηο ηάζεο ηεο ΝΗΡΔΤ ΑΔ 7.1. ηνλ ηζνινγηζκφ.. 66 7.1.1. Αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ. 67 7.2. ηα απνηειέζκαηα ρξήζεο.. 71 7.2.1. Αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ. 72 Κεθάιαην 8: Αλάιπζε κε αξηζκνδείθηεο 8.1. Γεληθά.. 73 8.2. Αξηζκνδείθηεο έκκεζεο ξεπζηφηεηαο. 74 8.3. Αξηζκνδείθηεο άκεζεο ξεπζηφηεηαο... 78 8.4. Αξηζκνδείθηεο ηακεηαθήο ξεπζηφηεηαο.. 80 3

8.5. Αξηζκνδείθηεο ακπληηθνχ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο.. 82 8.6. Αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο εμφθιεζεο βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ 88 8.7. Αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ.. 91 8.8. Αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο θπθινθνξίαο απνζεκάησλ. 96 8.9. Τπνινγίδνληαο ηνλ θχθιν κεηξεηψλ... 99 8.10. Αξηζκνδείθηεο νηθνλνκηθήο κφριεπζεο.. 101 8.11. Αξηζκνδείθηεο ηδίσλ θεθαιαίσλ πξνο δαλεηαθά θεθάιαηα 103 8.12. Αξηζκνδείθηεο ηδίσλ θεθαιαίσλ πξνο πάγηα.. 105 8.13. Αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ πξνο ζχλνιν ππνρξεψζεσλ 107 8.14. Αξηζκνδείθηεο πάγησλ πξνο καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο.. 109 πκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο.. 111 Βηβιηνγξαθία... 116 4

<< Η αλάιπζε θαη ε εξκελεία ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη κηα πλεπκαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Καηά ζπλέπεηα δελ είλαη επαξθέο ην λα ππνινγίδνληαη αξηζκνδείθηεο, λα θαζνξίδνληαη ηάζεηο ησλ πνζνζηψλ ή λα πξνεηνηκάδνληαη ζρεδηαγξάκκαηα. Απηά φια είλαη πξνθαηαξθηηθά ζηελ πξαγκαηηθή αλάιπζε. >> Gilman 5

ΠΡΟΛΟΓΟ Οη νηθνλνκηθέο κνλάδεο κνηάδνπλ κε ηνπο δσληαλνχο νξγαληζκνχο: Γεκηνπξγνχληαη, αλαπηχζζνληαη, αθκάδνπλ, παξαθκάδνπλ θαη πεζαίλνπλ, κέζα ζε έλα αβέβαην πεξηβάιινλ. Η λνκνηειεηαθή πνξεία ηνπο, φκσο, απφ ηελ γέλλεζε πξνο ηνλ ζάλαην είλαη δπλαηφ λα δηαθνξνπνηεζεί πνηνηηθά, κέζσ ηεο παξάηαζεο ησλ θάζεσλ ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο αθκήο. Γηα λα ζπκβεί απηφ ζα πξέπεη, ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ, λα πξνγξακκαηίδεηαη ε κειινληηθή ηνπο δξάζε, ψζηε λα εληνπίδνληαη έγθαηξα, λα εθηηκψληαη ζσζηά θαη λα αληηκεησπίδνληαη απνηειεζκαηηθά νη θίλδπλνη πνπ ηηο απεηινχλ, παξάιιεια δε λα αμηνπνηνχληαη νη επθαηξίεο πνπ πεγάδνπλ απφ ην επξχηεξν θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ. Δίλαη αλαγθαία, επνκέλσο, ε δηαξθήο θαη ζπζηεκαηηθή θαηαγξαθή, παξαηήξεζε, ηαμηλφκεζε, αμηνιφγεζε θαη αμηνπνίεζε ησλ θάζε θνξά δηαζέζηκσλ δεδνκέλσλ, ηα νπνία εθθξάδνληαη ζπλεζέζηεξα σο πηζαλνινγηθέο θαηαλνκέο θαη ζπαληφηεξα σο κνλνζήκαληα κεγέζε. (http://www.bma.upatras.gr/new/ Courses%20Material/ACCOUNTING-FINAL_2007-08.pdf) Η παξνχζα πηπρηαθή εξγαζία έρεη σο ζέκα ηελ αμηνιφγεζε ηεο βξαρππξφζεζκεο νηθνλνκηθήο ζέζεο κηαο επηρείξεζεο. Σνπο Ιζνινγηζκνχο θαη ηα ππφινηπα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο πνπ επέιεμα, ηα ζπλέιεμα απφ ηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε << http://www.naftemporiki.gr >>. 6

ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίλαθεο ειίδα Πίλαθαο 1 : Απνζέκαηα ηεο εηαηξείαο ΝΗΡΔΤ ΑΔ. 36 Πίλαθαο 2 : Υξεψζηεο ηεο εηαηξείαο.. 39 Πίλαθαο 3 : Μεηξεηά ηεο εηαηξείαο 42 Πίλαθαο 4 : Βξαρππξφζεζκεο επελδχζεηο ηεο εηαηξείαο.... 44 Πίλαθαο 5 : χλνιν βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ ηεο εηαηξείαο.. 45 Πίλαθαο 6 : Γείθηεο θεθαιαίνπ θίλεζεο ηεο εηαηξείαο.. 46 Πίλαθαο 7 : Γείθηεο ρξεσζηψλ πξνο πηζησηέο ηεο εηαηξείαο.... 47 Πίλαθαο 8 : Μέζεο Ηκεξήζηεο Πσιήζεηο θαη Κφζηνο ηεο εηαηξείαο..... 65 Πίλαθαο 9 : Καηάζηαζε Σάζεο Ιζνινγηζκνχ ηεο εηαηξείαο. 66-67 Πίλαθαο 10 : Καηάζηαζε Σάζεο Απνηειεζκάησλ Υξήζεο ηεο εηαηξείαο. 71 Πίλαθαο 11 : Αξηζκνδείθηεο έκκεζεο ξεπζηφηεηαο.. 76 Πίλαθαο 12 : Αξηζκνδείθηεο άκεζεο ξεπζηφηεηαο.... 79 Πίλαθαο 13 : Αξηζκνδείθηεο ηακεηαθήο ξεπζηφηεηαο.... 81 Πίλαθαο 14 : Ηκεξήζηεο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ηεο εηαηξείαο... 86 Πίλαθαο 15 : Αξηζκνδείθηεο ακπληηθνχ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο... 86 Πίλαθαο 16 : Αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο εμφθιεζεο βξαρππξφζ. Τπνρξεψζεσλ.. 89 Πίλαθαο 17 : Ηκέξεο εμφθιεζεο βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ... 90 Πίλαθαο 18 : Αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ... 94 Πίλαθαο 19 : Ηκέξεο είζπξαμεο απαηηήζεσλ. 95 Πίλαθαο 20 : Αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο θπθινθνξίαο απνζεκάησλ.. 98 Πίλαθαο 21 : Ηκέξεο θπθινθνξίαο απνζεκάησλ... 99 Πίλαθαο 22 : Ηκέξεο θχθινπ κεηξεηψλ ηεο εηαηξείαο.. 99 Πίλαθαο 23 : Αξηζκνδείθηεο νηθνλνκηθήο κφριεπζεο. 102 Πίλαθαο 24 : Αξηζκνδείθηεο ηδίσλ θεθαιαίσλ πξνο δαλεηαθά θεθάιαηα... 104 Πίλαθαο 25 : Αξηζκνδείθηεο ηδίσλ θεθαιαίσλ πξνο πάγηα. 106 Πίλαθαο 26 : Αξηζκνδείθηεο θπθινθνξνχληνο πξνο ζχλνιν ππνρξεψζεσλ... 108 Πίλαθαο 27 : Αξηζκνδείθηεο παγίσλ πξνο καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο. 109 7

ΔΙΑΓΩΓΗ χκθσλα κε ην Γηεζλέο Λνγηζηηθφ πξφηππν Νν. 1 << Παξνπζίαζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ >>, νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη κηα δνκεκέλε νηθνλνκηθή απεηθφληζε, κε ζπγθεθξηκέλα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο κηαο επηρείξεζεο θαη ησλ ζπλαιιαγψλ πνπ έρνπλ αλαιεθζεί απφ απηή. Δπηδίσμε ησλ γεληθνχ ζθνπνχ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη λα παξέρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή ζέζε, ηελ απφδνζε, ηηο ηακηαθέο ξνέο θαη ηηο κεηαβνιέο ζηελ νηθνλνκηθή ζέζε κηαο επηρείξεζεο, πνπ είλαη ρξήζηκεο γηα έλα επξχ θχθιν ρξεζηψλ γηα λα ιάβνπλ νηθνλνκηθέο απνθάζεηο. χκθσλα κε ηα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα, πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη νη ηδηφηεηεο πνπ θαζηζηνχλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ παξέρνληαη κε ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ρξήζηκεο ζηνπο ρξήζηεο. Σα ηέζζεξα θχξηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά είλαη ε θαηαλνεηφηεηα, ε ζπλάθεηα, ε αμηνπηζηία θαη ε ζπγθξηζηκφηεηα. Η γλψζε ηνπ νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο ζην νπνίν ιεηηνπξγεί κηα επηρείξεζε επηηξέπεη ηελ θαιχηεξε αμηνιφγεζε ησλ επηηεχμεσλ ηνπ παξειζφληνο, ηνλ θαηαινγηζκφ επζπλψλ θαη ηελ αθξηβέζηεξε πξφβιεςε ησλ απνδφζεσλ ηνπ κέιινληνο. Όπσο ήδε είλαη γλσζηφ, νη δεκνζηεπφκελεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο απνηεινχλ ηελ πην ζεκαληηθή «πεγή» πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο αλαιπηέο. Όκσο δελ παξέρνπλ έηνηκεο πιεξνθνξίεο, αιιά απιά ηελ «πξψηε χιε», κε ηε κνξθή απφιπησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία έρνπλ θακία ή πνιχ κηθξή ζεκαζία απφ κφλα ηνπο. Η πιεξνθνξία ζα δεκηνπξγεζεί κε ηελ επεμεξγαζία ηεο πξψηεο χιεο, πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, κε ηε βνήζεηα ηερληθψλ ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο, κε ηηο νπνίεο ηα απφιπηα ινγηζηηθά θαη άιια κεγέζε ζα ζπζρεηηζζνχλ κεηαμχ ηνπο (ζηαηηθή αλάιπζε) θαη ζα πξνθχςνπλ ρξήζηκεο ζρέζεηο γηα ηε ιήςε νηθνλνκηθψλ απνθάζεσλ. Οη ζρέζεηο απηέο, ζπγθξηλφκελεο κε φκνηεο πξνεγνπκέλσλ εηψλ (δηαρξνληθή αλάιπζε) ή κε αληίζηνηρεο αληαγσληζηηθψλ επηρεηξήζεσλ (δηεπηρεηξεζηαθή αλάιπζε), ζα δψζνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ εμέιημε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαη απνδνηηθφηεηαο ηεο επηρείξεζεο. (http://www.bma.upatras.gr/new/ Courses%20Material/ACCOUNTING-FINAL_2007-08.pdf) 8

ηελ παξνχζα εξγαζία ζα αλαιχζνπκε θαη ζα αμηνινγήζνπκε ηελ βξαρππξφζεζκε νηθνλνκηθή ζέζε κηαο επηρείξεζεο. Η επηρείξεζε πνπ επέιεμα λα αμηνινγήζσ είλαη ε << ΝΗΡΔΤ ΙΥΘΤΟΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΔ ΑΔ >>. Η δηάξζξσζε ηεο εξγαζίαο έρεη σο εμήο: ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζε γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, ηελ έλλνηα, ηελ ζεκαζία θαη ηελ ρξήζε ηνπο. ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα γίλεη κηα ζσζηή αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κηαο επηρείξεζεο. Η παξνπζίαζε ηεο επηρείξεζεο ΝΗΡΔΤ ΙΥΘΤΟΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΔ ΑΔ γίλεηαη ζην ηξίην θεθάιαην. Πην ζπγθεθξηκέλα ην θεθάιαην απηφ αλαθέξεηαη ζην ηζηνξηθφ ηεο επηρείξεζεο, ζηηο επηρεηξεκαηηθέο ηεο εμειίμεηο, ζην αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο, ζε γεληθά ζηνηρεία ηνπ θιάδνπ, ζην φξακα θαη ηνλ ζηφρν ηεο επηρείξεζεο θαη ηέινο ζηα πξντφληα ηεο. Σν ηέηαξην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζην θεθάιαην θίλεζεο, δίλεη ηνλ νξηζκφ ηνπ, ηηο δηαθξίζεηο θαη ηηο πεγέο ηνπ. Καζψο, επίζεο, ππνινγίδεηαη θαη ν δείθηεο θεθαιαίνπ θίλεζεο ηεο επηρείξεζεο. ην πέκπην θεθάιαην αλαιχεηαη ν ζθνπφο θαη ε ρξεζηκφηεηα ησλ ηακεηαθψλ ξνψλ, ηα κέηξα ηνπο φπσο επίζεο θαη νη αδπλακίεο ηνπο. Σν έθην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηελ έλλνηα θαη ηνλ ζθνπφ ηεο ξεπζηφηεηαο. Μηιάεη γεληθά γηα ηα εξγαιεία κε ηα νπνία ηελ κεηξάκε θαη γηα ηα πξνβιήκαηα θαηά ηνλ ππνινγηζκφ ηνπο. ην έβδνκν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη θαηαζηάζεηο ηάζεο ηεο εηαηξείαο ζηνλ ηζνινγηζκφ ηεο θαη ζηα απνηειέζκαηα ρξήζεο ηεο θαη γίλεηαη ε αλάιπζε ηνπο. ην φγδνν θεθάιαην γίλεηαη ε αμηνιφγεζε ηεο ξεπζηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο κε ηελ βνήζεηα αξηζκνδεηθηψλ θαη αλαιχνληαη ηα απνηειέζκαηα ηνπο. Σέινο, αθνινπζνχλ ζπκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο απφ ηηο αλαιχζεηο ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ηεο εηαηξείαο θαη ησλ αξηζκνδεηθηψλ ηεο. 9

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΔΝΙΚΔ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΔ ΓΙΑ ΣΙ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΙ 1.1 Γεληθά χκθσλα κε ην Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην (Δ.Γ.Λ..), «νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη πίλαθεο, ζηνπο νπνίνπο εκθαλίδνληαη ηα ζηνηρεία ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη νξηζκέλσλ άιισλ ινγαξηαζκψλ ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ, θεθαιαηψδνπο ζεκαζίαο». Δίλαη ε πιένλ ζεκαληηθή πεγή πιεξνθνξηψλ γηα ηε δξαζηεξηφηεηα κηαο επηρείξεζεο, γηαηί εκθαλίδνπλ ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, ηηο πεγέο πξνέιεπζεο ησλ θεθαιαίσλ ηεο, θαζψο θαη ηα νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο. ε πξνζάξηεκα ησλ νηθνλνκηθψλ απηψλ θαηαζηάζεσλ εκθαλίδνληαη επεμεγεκαηηθέο θαη άιιεο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο, πνπ έρνπλ ζθνπφ λα δηεπθνιχλνπλ ηνπο αλαγλψζηεο ζηελ αλαγθαία πιήξε ελεκέξσζή ηνπο. (Δκκαλνπήι Ι. αθέιιεο, Σν Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην, Σφκνο Α, Δθδφζεηο Βξχθνπο, Αζήλα 1999) Οη απαηηήζεηο ηεο Διιεληθήο Ννκνζεζίαο απνηεινχλ ηνλ θπξηφηεξν ιφγν γηα ηελ παξνρή ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ. Σν άξζξν 43β ηνπ Ν. 2190/1920 απαηηεί ηελ δεκνζίεπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ είθνζη ηνπιάρηζηνλ εκέξεο πξηλ ηελ ζχγθιηζε ηεο γεληθήο ζπλέιεπζεο κεηφρσλ, ε νπνία θαη πξέπεη λα ιάβεη ρψξα εληφο έμη κελψλ απφ ην ηέινο ηεο ινγηζηηθήο ρξήζεο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 25 ηνπ αλσηέξνπ λφκνπ. Έηζη, κε βάζε ην Δ.Γ.Λ.., ηελ εκπνξηθή θαη θνξνινγηθή λνκνζεζία θαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 42α ηνπ Ν. 2190/1920, νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη: 1. Η θαηάζηαζε ηνπ ηζνινγηζκνχ ηέινπο ρξήζεο. 2. Η θαηάζηαζε ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεο. 3. Ο πίλαθαο δηάζεζεο θεξδψλ. 4. Η θαηάζηαζε ηνπ ινγαξηαζκνχ ηεο γεληθήο εθκεηάιιεπζεο. 5. Σν πξνζάξηεκα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο. Οη ηξεηο πξψηεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο δεκνζηεχνληαη, ζχκθσλα κε ην άξζξν 43β ηνπ λφκνπ, ζην δειηίν αλσλχκσλ εηαηξεηψλ θαη εηαηξεηψλ πεξηνξηζκέλεο επζχλεο ηεο Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο, ζε κηα εκεξήζηα πνιηηηθή εθεκεξίδα, ζε κηα νηθνλνκηθή εθεκεξίδα θαη ζε κηα ηνπηθή εθεκεξίδα, εάλ ε εηαηξεία έρεη ηελ έδξα ηεο εθηφο λνκνχ Αηηηθήο. 10

Οη ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο πξέπεη λα είλαη πξνεηνηκαζκέλεο ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Διιεληθνχ Γεληθνχ Λνγηζηηθνχ ρεδίνπ ην νπνίν ζεζπίζηεθε κε ην Π.Γ. 1123/1980. Οη ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, ην πξνζάξηεκα θαη ε έθζεζε δηαρείξηζεο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ ειέγρνληαη απφ αλεμάξηεηνπο νξθσηνχο ειεγθηέο, φηαλ πξφθεηηαη γηα κεγάιεο επηρεηξήζεηο, φπσο απηέο νξίδνληαη απφ ην άξζξν 42α ηνπ Ν. 2190/1920 θαη ην άξζξν 2 ηνπ Π.Γ. 325/1995. Δθηφο απφ ηνλ ηζνινγηζκφ, ηελ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο θαη ηελ θαηάζηαζε δηάζεζεο θεξδψλ, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα έλαλ αλαιπηή έρνπλ νη πιεξνθνξίεο θαη νη επεμεγήζεηο νη νπνίεο πεξηέρνληαη ζην πξνζάξηεκα θαη ζηελ έθζεζε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ πξνο ηε γεληθή ζπλέιεπζε ησλ κεηφρσλ θαη νη νπνίεο δε ζα πξέπεη πνηέ λα αγλννχληαη θαηά ηελ αλάιπζε. Δπίζεο, κία άιιε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε, ε έθζεζε ειεγθηψλ δελ δεκνζηεχεηαη ζηηο εθεκεξίδεο καδί κε ηηο άιιεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, αιιά απιψο ππνβάιιεηαη ζηελ επνπηεχνπζα αξρή, ηε Ννκαξρία ηεο έδξαο ηεο επηρείξεζεο. (Γεκήηξηνο Υ. Γθίθαο) 1.2. Ιζηνξηθή Αλαζθόπεζε Απφ ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, εθείλε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν είλαη ν ηζνινγηζκφο, κέζα θαη έμσ απφ ηνλ ρψξν ησλ επηρεηξήζεσλ. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο, φηη ην ινγηζηηθφ απηφ έγγξαθν είλαη ην παιαηφηεξν κεηαμχ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη πξηλ κεξηθέο δεθαεηίεο ζεσξείην θαη ην ζπνπδαηφηεξν. Σα ηειεπηαία ρξφληα, φιν θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία απνθηά ν ινγαξηαζκφο απνηειεζκάησλ ρξήζεο, πξάγκα πνπ είρε επηζεκάλεη ήδε πξψηνο, απφ ηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα, ν Γεξκαλφο Δ. Schmalenbach, κε ηε γλσζηή ζεσξία ηνπ δπλακηθνχ ηζνινγηζκνχ. Γηα πνιιέο δεθαεηίεο θαη κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 ε εκθάληζε θαη ε δνκή ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζηε ρψξα καο, αιιά θαη ζε πνιιέο άιιεο ρψξεο, ήηαλ πξντφλ ησλ εθάζηνηε απνθάζεσλ, ησλ πξνηηκήζεσλ θαη ησλ γλψζεσλ ησλ ινγηζηψλ πνπ ηηο ζπλέηαζζαλ. Έηζη, κέρξη ην 1982 ε έιιεηςε ζηαηηζηηθήο πιεξνθφξεζεο θαζηζηνχζε ην έξγν ηνπ αλαιπηή πνιχ δχζθνιν. Άκεζε ζπλέπεηα ηνπ γεγνλφηνο απηνχ, ήηαλ νη πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο άληιεζεο αμηφπηζησλ πιεξνθνξηψλ απφ ηνπο δεκνζηεπφκελνπο ηζνινγηζκνχο θαη θπξίσο ε αδπλακία ζχγθξηζήο ηνπο, ηδίσο ζε δηεπηρεηξεζηαθφ επίπεδν. Απφ ην 1980 φκσο θαη έπεηηα, ζεκαληηθέο λνκνζεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο έρνπλ ζέζεη ηα ζεκέιηα γηα ηνλ 11

εθζπγρξνληζκφ ηεο ινγηζηηθήο ππνδνκήο ηεο ρψξαο καο θαη ηδίσο ε έθδνζε ησλ παξαθάησ πξνεδξηθψλ Γηαηαγκάησλ: Π.Γ. 1123/1980 γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Διιεληθνχ Γεληθνχ Λνγηζηηθνχ ρεδίνπ, φπσο ζπκπιεξψζεθε κε ηα Π.Γ. 502/1984 θαη 186/1986, γηα λα ελαξκνληζζεί πξνο ηα δηαιακβαλφκελα ζηελ 4ε Οδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Π.Γ. 409/1986 γηα ηελ πξνζαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Ν. 2190/1920, πνπ αθνξνχλ ζηε δνκή θαη κνξθή ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ πξνο ηα νξηδφκελα ζηελ 4ε Οδεγία ηεο Δπξσπατθήο Δλψζεσο. Π.Γ. 356/1986 γηα ηελ πξνζαξκνγή ηνπ Κψδηθα Φνξνινγηθψλ ηνηρείσλ (ζήκεξα Κψδηθαο Βηβιίσλ θαη ηνηρείσλ) πξνο ην Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην. 1.3. Οη ηόρνη Σωλ Γεκνζηεπκέλωλ Λνγηζηηθώλ Καηαζηάζεωλ χκθσλα κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία, πξσηαξρηθφο ζηφρνο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ πξέπεη λα είλαη ε παξνρή ρξήζηκσλ πιεξνθνξηψλ ζηνπο ησξηλνχο θαη κειινληηθνχο επελδπηέο θαη πηζησηέο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ζε άιινπο ρξήζηεο γηα ηε ιήςε νξζνινγηθψλ επελδπηηθψλ, πηζησηηθψλ θαη άιισλ παξφκνησλ απνθάζεσλ. Οη ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο (financial statements) ζπληζηνχλ ηε ζπνπδαηφηεξε θαη γεληθά απνδεθηή πεγή ηζηνξηθήο πιεξνθφξεζεο: 1. γηα ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή απφδνζε ηεο επηρείξεζεο, επεηδή ζπληάζζνληαη θαη ειέγρνληαη απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ ινγηζηεξίνπ ζε ηαθηά δηαζηήκαηα, π.ρ. ηξηκεληαία θαη εηήζηα. 2. γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο (ηξέρνπζαο θαη καθξνρξφληαο), ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη δξαζηεξηφηεηαο ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ γηα κία ζεηξά ελδηαθεξνκέλσλ νκάδσλ θαη νξγαληζκψλ. 3. γηα ηελ εθηίκεζε, ηφζν ηνπ θηλδχλνπ, φζν θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ, γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ ζρεηηθψλ κε ηελ θαηαλνκή νηθνλνκηθψλ πφξσλ. Οη πιεξνθνξίεο απφ ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ζπγθεληξψλνληαη ζε θαηεγνξίεο θαη εθθξάδνληαη κε δηάθνξνπο αξηζκνδείθηεο ή ζπληειεζηέο πνπ καο επηηξέπνπλ λα ζπγθξίλνπκε δηαρξνληθά ηελ εμέιημή ηνπο (δηαρξνληθή ζχγθξηζε). Απηνί νη δείθηεο δηεπθνιχλνπλ, επίζεο, ηνλ αμηνινγεηή λα ζπγθξίλεη ηελ απφδνζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο επηρείξεζεο κε ηελ απφδνζε ησλ αληαγσληζηψλ ηεο, θαζψο θαη κε ηηο αληηπξνζσπεπηηθέο απνδφζεηο ηνπ θιάδνπ (δηεπηρεηξεζηαθή ζχγθξηζε). 12

Δθηφο απφ ηηο εηήζηεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο (ηζνινγηζκφο, απνηειέζκαηα ρξήζεο, θ.η.ι.), νη ρξήζηεο ησλ νηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ κπνξνχλ λα αληιήζνπλ πιεξνθνξίεο θαη απφ άιιεο πεγέο, φπσο: α. Δηήζηεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο β. Δλδηάκεζεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο γ. Καηαζηάζεηο πνπ ππνβάιινληαη ζην ρξεκαηηζηήξην δ. Αλαθνηλψζεηο ε. Πξνυπνινγηζκνχο ζη. Υξεκαηηζηεξηαθά ζηνηρεία δ. Δθζέζεηο αλαιπηψλ ε. Φνξνινγηθνχο θαηαιφγνπο ζ. Δθεκεξίδεο η. Δπαγγεικαηηθά πεξηνδηθά θ. Ννκνζρέδηα θαη λφκνπο ι. Σξάπεδεο 1.4. Λνγηζηηθέο Αξρέο Καη Πξόηππα Η δηαδηθαζία ηεο ζπγθέληξσζεο, ηεο απνηίκεζεο θαη ηεο θαηαρψξεζεο ησλ πξσηνγελψλ ινγηζηηθψλ ζηνηρείσλ πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζε έλα πιαίζην γεληθά απνδεθηψλ θαη εθαξκνδφκελσλ αξρψλ θαη κεζφδσλ (κέρξη ζήκεξα ηηο αξρέο ηεο ινγηζηηθήο ηζηνξηθνχ θφζηνπο), πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ, θαηά ην δπλαηφλ, αληηθεηκεληθφηεξε ζθηαγξάθεζε ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ησλ επηρεηξήζεσλ. Η επίηεπμε φκσο ηνπ ζηφρνπ απηνχ, γίλεηαη φιν θαη πην δχζθνιε, γηαηί νη πξναλαθεξζείζεο αξρέο ηεινχλ ππφ θαζεζηψο ζπλερψλ ηξνπνπνηήζεσλ, πξνζζεθψλ θαη ελ γέλεη βειηηψζεσλ, επεξεαδφκελεο, είηε απφ ηηο ξαγδαίεο νηθνλνκηθέο εμειίμεηο, είηε απφ εμειίμεηο ζην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Έηζη, κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ νη ζεσξεηηθνί ηεο ινγηζηηθήο, νη επαγγεικαηίεο θαη νη επηζηεκνληθέο νξγαλψζεηο, άξρηζαλ λα αζρνινχληαη ζπζηεκαηηθά κε ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζηνηρείσλ ζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηά ηνπο ζηελ εθηίκεζε ηεο παξνχζαο θαη ηεο κειινληηθήο νηθνλνκηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο. Έηζη, κε ηε ζπλδξνκή, ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο θξαηηθψλ νξγάλσλ, άξρηζαλ λα ππνδεηθλχνληαη θαη λα εθαξκφδνληαη, νξηζκέλνη ινγηζηηθνί θαλφλεο. Οη ινγηζηηθνί απηνί θαλφλεο, ζήκεξα είλαη γλσζηνί κε ηνλ ηίηιν «γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο» (generally accepted accounting principles). Οη ινγηζηηθέο αξρέο αλαθέξνληαη ζε έλα ζχλνιν θαλφλσλ, ελλνηψλ, 13

πξαθηηθψλ θαη πξνηχπσλ πνπ απνβιέπνπλ ζηελ, θαηά ην δπλαηφλ, αληηθεηκεληθφηεξε πιεξνθφξεζε ηεο δηνίθεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ, ησλ κεηφρσλ, ησλ δαλεηζηψλ, ηεο πνιηηείαο, ησλ ζπλδηθαιηζηηθψλ νξγάλσλ θαη άιισλ ελδηαθεξνκέλσλ. Ο ζηφρνο ηνπο είλαη, βαζηθά, ε νκνηνκνξθία ηεο ινγηζηηθήο δηαδηθαζίαο (θπξίσο γηα ηε ζπγθξηζηκφηεηα ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ δηαθιαδηθά θαη δηαρξνληθά) ζε εζληθφ θαη δηεζλέο επίπεδν. Οη βαζηθφηεξεο απφ απηέο ηηο αξρέο, ηηο νπνίεο ν επαγγεικαηίαο ρξήζηεο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ζα πξέπεη λα γλσξίδεη, είλαη νη εμήο: 1.4.1. Η αξρή ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο 1.4.2. Η αξρή ηεο ζπλέρεηαο 1.4.3. Η ινγηζηηθή πεξίνδνο ή ινγηζηηθή ρξήζε 1.4.4. Η αξρή ηεο ζπληεξεηηθφηεηαο 1.4.5. Η αξρή ηεο ζπλέπεηαο θαη ηεο νκνηνκνξθίαο ησλ ινγηζηηθψλ κεζφδσλ 1.4.6. Η αξρή ηεο ζεκαληηθφηεηαο 1.4.7. Η αξρή ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο 1.4.8. Η αξρή ηεο αλαγλψξηζεο εζφδσλ / εμφδσλ (Νηθήηαο Α. Νηάξρνο, Υξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ, Δθδφζεηο ηακνχιεο, Αζήλα- Πεηξαηάο 1996) 1.5. Πνηνπο Δλδηαθέξνπλ Οη Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο Η εξκελεία θαη ε αμηνιφγεζε ησλ ζηνηρείσλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ απαηηεί κία θάπνηα εμνηθείσζε κε ηηο βαζηθέο κεζφδνπο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο. Η γλψζε ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ νη νπνίεο δεηνχλ ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο επηηξέπεη ηελ θαιχηεξε αλαγλψξηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπο, ησλ ζπγθξνχζεσλ ζπκθεξφλησλ κεηαμχ ησλ νκάδσλ θαη ηεο κεηαθνξάο πινχηνπ πνπ ζπκβαίλεη απφ ηελ κηα νκάδα ζηελ άιιε σο ζπλέπεηα απηψλ ησλ ζπγθξνχζεσλ. Οη θπξηφηεξεο νκάδεο πνπ δεηνχλ θαη ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο είλαη νη αθφινπζεο: 1. Μέηνρνη (ησξηλνί θαη κειινληηθνί), επελδπηέο δηάθνξνη, 2. Πηζησηηθά ηδξχκαηα 3. Πξνκεζεπηέο/ Πηζησηέο 4. Πειάηεο 5. Δξγαδφκελνη 6. Αληαγσληζηέο 7. Γηνίθεζε 8. Σνπηθή εμνπζία 14

9. Άιιεο επίζεκεο αξρέο 10. Δξγαηηθά ζπλδηθάηα 11. Δπαγγεικαηηθέο νξγαλψζεηο 12. Σν θνηλφ 13. Υξεκαηννηθνλνκηθνί αλαιπηέο θαη ζχκβνπινη 14. Αθαδεκατθνί θαη εξεπλεηέο Οη κέηνρνη κπνξεί λα έρνπλ είηε επελδπηηθφ είηε επνπηηθφ ελδηαθέξνλ, φηαλ δεηνχλ ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο κηαο επηρείξεζεο. Σν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεηαη ζηηο απνθάζεηο επηινγήο κεηνρψλ νη νπνίεο πξφθεηηαη λα πεξηιεθζνχλ ζην ραξηνθπιάθην ελφο επελδπηή ν νπνίνο επηζπκεί λα γίλεη κέηνρνο. Σν επνπηηθφ ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεηαη, φηαλ ν κέηνρνο επηζπκεί λα ειέγμεη ηηο ελέξγεηεο θαη ηελ ζπκπεξηθνξά ηεο δηνίθεζεο. Η επνπηεία ηεο δηνίθεζεο θαζίζηαηαη αλαγθαία, γηαηί ε δηνίθεζε έρεη ζρεηηθά κεγάιε επρέξεηα ρξήζεο θαη δηάζεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ ηεο επηρείξεζεο, πνιιέο θνξέο, δε, γηα ηελ επίηεπμε ζηφρσλ θαη ζπκθεξφλησλ ηα νπνία ελδέρεηαη λα είλαη αληίζεηα κε απηά ησλ κεηφρσλ. Η έθδνζε εηήζησλ θαη εμακεληαίσλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ, γηα παξάδεηγκα, επηηξέπεη ηνλ έγθαηξν έιεγρν ηεο δηνίθεζεο κηαο επηρείξεζεο φζνλ αθνξά ηε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ πνπ ηεο έρνπλ εκπηζηεπηεί νη κέηνρνη. Οη πηζηωηέο, φπσο γηα παξάδεηγκα νη ηξάπεδεο, δεηνχλ ηελ παξνρή ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ηε ζηηγκή ππνβνιήο κηαο αίηεζεο γηα ηελ ρνξήγεζε θάπνηνπ δαλείνπ ή κηαο εγγπεηηθήο επηζηνιήο. Με βάζε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πεξηέρνπλ νη ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο εθηηκάηαη ε απνδνηηθφηεηα, ν βξαρπρξφληνο θαη ν καθξνρξφληνο θίλδπλνο επηβίσζεο ηεο επηρείξεζεο θαη απνθαζίδεηαη ην πνζφ ηνπ δαλείνπ, ην επηηφθην θαη νη αζθάιεηεο πνπ ζα δεηεζνχλ απφ ηελ επηρείξεζε. Δμίζνπ ζπνπδαία, βέβαηα, είλαη θαη ε δήηεζε ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ ηελ νπνία έρνπλ νη πξνκεζεπηέο κηαο επηρείξεζεο, φηαλ ηελ εμεηάδνπλ πξνθεηκέλνπ λα απνθαζίζνπλ εάλ ζα εγθξίλνπλ κηα αγνξά ηεο επηρείξεζεο επί πηζηψζεη, ηνπο φξνπο θαη ην πνζφ ηεο πίζησζεο. Η δηνίθεζε κηαο επηρείξεζεο ρξεζηκνπνηεί ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο πξνθεηκέλνπ λα ιάβεη επελδπηηθέο, ρξεκαηννηθνλνκηθέο ή ιεηηνπξγηθέο απνθάζεηο. Οη εξγαδόκελνη ελδηαθέξνληαη γηα ηελ βησζηκφηεηα ηεο επηρείξεζεο πνπ εξγάδνληαη θαη ηελ ηθαλφηεηα δεκηνπξγίαο θεξδψλ. Οη πιεξνθνξίεο απηέο, νη νπνίεο πεξηέρνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, απνθηνχλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ θαη δήηεζε 15

ζε πεξηφδνπο δηαπξαγκάηεπζεο λέσλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο θαη γηα λα δηεθδηθήζνπλ αλάινγεο απμήζεηο ησλ ακνηβψλ ηνπο. Οη δηάθνξεο δεκόζηεο ππεξεζίεο δεηνχλ ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ κηα ζεηξά απφ ζθνπνχο, φπσο: 1) Σνλ ππνινγηζκφ ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θαη ηνπ θφξνπ πξνζηηζέκελεο αμίαο. 2) Σελ χπαξμε πγηνχο αληαγσληζκνχ ζε θιάδνπο φπνπ παξαηεξνχληαη ππεξβνιηθά θέξδε. 3) Σνλ θαζνξηζκφ ηεο ηηκήο πψιεζεο νξηζκέλσλ πξντφλησλ. 4) Σελ έγθξηζε εηζαγσγήο κηαο εηαηξείαο ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ. Οη πειάηεο ελδηαθέξνληαη γηα ηελ βησζηκφηεηα κηαο επηρείξεζεο φηαλ αγνξάδνπλ πξντφληα κε καθξνρξφληεο εγγπήζεηο ή αλακέλνπλ θάπνηα καθξνρξφληα εμππεξέηεζε απφ ηελ επηρείξεζε ε νπνία ηνπο πψιεζε ην πξντφλ. Οη δηάθνξεο άιιεο νκάδεο νη νπνίεο δεηνχλ ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο πεξηιακβάλνπλ: ηνπο θαζεγεηέο θαη θνηηεηέο παλεπηζηεκίσλ, ηνπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο αλαιπηέο θαη ηνπο ζπκβνχινπο επελδχζεσλ. Οη ηειεπηαίεο δπν νκάδεο δεκηνπξγνχλ θαη πσινχλ ην πξντφλ ηεο αλάιπζεο ηνπο θπξίσο ζε κεηφρνπο. (Γεκήηξηνο Υ. Γθίθαο) 16

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ΥΡΗΙΜΟΠΟΙΟΤΜΔΝΑ ΜΔΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΝΑΛΤΗ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ 2.1. Γεληθά Βαζηθφο ζηφρνο ηεο αλάιπζεο ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη ε δηεπθφιπλζε ηεο ιήςεο απνθάζεσλ νη νπνίεο αθνξνχλ ηελ απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή νηθνλνκηθψλ πφξσλ. Η αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ απαηηεί κηα ιεπηνκεξή θαη ζπζηεκαηηθή εμέηαζε ησλ πνζνηηθψλ θαη πνηνηηθψλ ζηνηρείσλ ηα νπνία πεξηέρνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο θαη ζην πξνζάξηεκα. Ο αλαιπηήο ζα πξέπεη επίζεο λα αλαδεηήζεη κε ηδηαίηεξε επηκέιεηα θαη δήιν πξφζζεηα ζηνηρεία ηα νπνία ελδέρεηαη λα απνθξχπηεη ε δηνίθεζε ή λα κελ παξέρεη ην ινγηζηηθφ ζχζηεκα, θαζψο βαζίδεηαη ζηε ινγηζηηθή ηζηνξηθνχ θφζηνπο, ή λα αλαθέξεηαη ζε πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο επηρείξεζεο ή λα αθνξνχλ ηελ πξφβιεςε κειινληηθψλ κεγεζψλ. Μφλν ε ζπζηεκαηηθή αλάιπζε φισλ απηψλ ησλ ζηνηρείσλ ζα επηηξέςεη ηε δηακφξθσζε νινθιεξσκέλεο θαη ζσζηήο γλψκεο γηα ηελ επηρείξεζε απφ ηνλ αλαιπηή. Ο αλαιπηήο, δε, ζα πξέπεη λα είλαη γλψζηεο φισλ ησλ ειιείςεσλ θαη αηειεηψλ ηεο αλάιπζεο ηνπ ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ αδπλαηεί λα απνθηήζεη ηα πξφζζεηα ζηνηρεία. Μηα ζπζηεκαηηθή αλάιπζε απαηηεί ηε δηεμαγσγή δηαρξνληθψλ (time-series) θαη δηαζηξσκαηηθψλ (cross-sectional) ζπγθξίζεσλ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ. Καηά ηηο ζπγθξίζεηο απηέο, εμεηάδεηαη ε ζπκπεξηθνξά δηαθφξσλ κεηξήζεσλ θαη κεγεζψλ ηα νπνία ππνινγίδνληαη κε βάζε θαηαζηάζεηο θνηλψλ κεγεζψλ, θαηαζηάζεηο ηάζεο θαη αξηζκνδείθηεο πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα γηα ηε βησζηκφηεηα θαη ηελ απνδνηηθφηεηα κηαο επηρείξεζεο. (Γεκήηξηνο Υ. Γθίθαο) Τπάξρνπλ δχν είδε αλάιπζεο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ, αλάινγα κε ηε ζέζε εθείλνπ, ν νπνίνο ηε δηελεξγεί: ε εζσηεξηθή θαη ε εμσηεξηθή αλάιπζε. 1. Δζσηεξηθή αλάιπζε Η εζσηεξηθή αλάιπζε αλαιακβάλεηαη απφ πξφζσπα πνπ έρνπλ άκεζε ζρέζε κε ηελ επηρείξεζε θαη έρνπλ ζπλεπψο ηε δπλαηφηεηα λα αληιήζνπλ νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία πεξηέρεηαη ζηα ινγηζηηθά βηβιία θαη ζε άιιεο πεγέο παξνρήο πιεξνθνξηψλ ζην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο επηρείξεζεο, φπσο ζηαηηζηηθέο γηα ρξφλνπο απαζρφιεζεο κεραλεκάησλ, εξγαηψλ, θ.η.ι., πιεξνθνξίεο απφ αξκφδηα 17

φξγαλα θαη αλψηεξα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο. Δζσηεξηθνί, ινηπφλ, αλαιπηέο είλαη θπξίσο ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο, νξθσηνί ειεγθηέο, θ.η.ι. Σν κεγάιν πιενλέθηεκα ηεο εζσηεξηθήο αλάιπζεο είλαη φηη ν αλαιπηήο κπνξεί λα ειέγμεη ηελ πνιηηηθή ησλ απνζβέζεσλ, ηνπο θαλφλεο απνηίκεζεο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ηελ νξζή ηαμηλφκεζε ησλ ζηνηρείσλ ζηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, ηελ αιιαγή ζηε κέζνδν απνηίκεζεο θαη ηηο επηπηψζεηο ηεο ζηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, θ.η.ι. Η εζσηεξηθή αλάιπζε, ζπλεπψο, παξέρεη κεγαιχηεξε δηαχγεηα θαη επηηξέπεη ζηνλ αλαιπηή λα πξνρσξήζεη ζε βάζνο, αμηνπνηψληαο φια ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία, ζρεκαηίδνληαο κηα πην νξζή εηθφλα γηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε, δξαζηεξηφηεηα θαη απνδνηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο. 2. Δμσηεξηθή αλάιπζε Η εμσηεξηθή αλάιπζε δηεμάγεηαη απφ πξφζσπα πνπ βξίζθνληαη έμσ απφ ηελ επηρείξεζε θαη έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο, θαηά θαλφλα, ηηο δεκνζηεπκέλεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, ηηο εθζέζεηο ηνπ Γ.., ηελ έθζεζε ησλ εζσηεξηθψλ ειεγθηψλ, θαζψο θαη ην πηζηνπνηεηηθφ ησλ νξθσηψλ ειεγθηψλ (εθφζνλ ε Α.Δ. ειέγρεηαη ππνρξεσηηθά ή πξναηξεηηθά). Πέξα απφ ηα πην πάλσ ζηνηρεία, ν εμσηεξηθφο αλαιπηήο πξέπεη λα πξνζθχγεη θαη ζε άιιεο πεγέο, φπσο επεηεξίδα ρξεκαηηζηεξίνπ θαη άιια έληππα πιεξνθφξεζεο, δεκνζηεχζεηο ζηνλ νηθνλνκηθφ θαη πνιηηηθφ ηχπν, δεκνζηεπκέλεο ζρεηηθέο έξεπλεο, δειηία ηξαπεδψλ, επηκειεηεξίσλ, ζπλνιηθνχο δείθηεο γηα ηελ νηθνλνκία (π.ρ. γηα ηελ απαζρφιεζε, ηηο επελδχζεηο, θ.η.ι.) θαη άιια ζηνηρεία γηα ηελ επηρείξεζε θαη ηνλ θιάδν ηεο (π.ρ. ζπλζήθεο αγνξάο, θήκε ηεο επηρείξεζεο, εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ ηεο, θ.η.ι.). Δίλαη θαλεξφ, φηη ν εμσηεξηθφο αλαιπηήο δελ κπνξεί λα γλσξίδεη ζε βάζνο ηελ επηρείξεζε, αθνχ είλαη αλεπαξθή ηα ζηνηρεία πνπ έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ, ζε ζρέζε κε ηνλ εζσηεξηθφ αλαιπηή. Σν έξγν ηνπ είλαη δχζθνιν θαη γίλεηαη αθφκα δπζθνιφηεξν, φζν πην ζπλνπηηθά είλαη ηα δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία απφ ηηο επηρεηξήζεηο. ην ζεκείν απηφ, ζα πξέπεη λα ηνληζηεί ε ζεκαληηθφηαηε ζπκβνιή ηεο εκπνξηθήο (Ν.2190/20 πεξί Α.Δ.) θαη ηεο ινγηζηηθήο λνκνζεζίαο (Π.Γ. 1123/1980 πεξί Δ.Γ.Λ..) ζηελ εμσηεξηθή αλάιπζε, κε ηελ θαζηέξσζε θαη δεκνζίεπζε εληαίνπ ηχπνπ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, ζχκθσλα κε ηηο ζχγρξνλεο βαζηθέο ινγηζηηθέο αξρέο θαη θαλφλεο ζχληαμεο απηψλ. Έηζη ζεζκνζεηείηαη ε ηππνπνίεζε θαη ε αλαιπηηθφηεξε δεκνζίεπζε ησλ ζηνηρείσλ ησλ ηζνινγηζκψλ, κε ηελ θαζηέξσζε 18

«ινγηζηηθψλ ζρεδίσλ» πνπ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ρξεζηκνπνίεζεο θαηάιιεισλ αξηζκνδεηθηψλ γηα βαζχηεξε αλάιπζε. 2.2. Υξεζηκνπνηνύκελα Μέζα Οη αλαιχζεηο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ δηεμάγνληαη κε ηε βνήζεηα ησλ εμήο κέζσλ: 1) πγθξηηηθέο θαηαζηάζεηο 2) Καηαζηάζεηο θνηλψλ κεγεζψλ 3) Καηαζηάζεηο ηάζεο 4) Αξηζκνδείθηεο 2.2.1. Οη πγθξηηηθέο Καηαζηάζεηο Πξφθεηηαη γηα κηα κέζνδν αλάιπζεο (Οξηδφληηα αλάιπζε), θαηά ηελ νπνία ζπγθξίλνληαη θαη αμηνινγνχληαη νη κεηαβνιέο ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ - ζηνηρείσλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ησλ κεηαβνιψλ ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεο κηαο επηρείξεζεο, δχν ή πεξηζζνηέξσλ εηψλ. απηήλ, αληηπαξαηίζεληαη ηα θνλδχιηα δηαδνρηθψλ ηζνινγηζκψλ ή απνηειεζκάησλ ρξήζεο, δχν ή πεξηζζνηέξσλ ρξήζεσλ θαη παξαθνινπζείηαη θαη κειεηάηαη ε δηαρξνληθή εμέιημή ηνπο, δηφηη έηζη νη πιεξνθνξίεο πνπ πξνθχπηνπλ απ απηέο είλαη πην απνθαιππηηθέο γηα ηνλ αλαιπηή. Η νλνκαζία ηεο νθείιεηαη ζην φηη πξνζδηνξίδνληαη θαη κειεηψληαη νη νξηδφληηεο κεηαβνιέο ζηα ζηνηρεία ησλ δηαδνρηθψλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη δηαδνρηθέο δε απηέο θαηαζηάζεηο, ιέγνληαη ζπγθξηηηθέο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο (comperative statements). Έηζη, εηήζηα, εμακεληαία, ηξηκεληαία ή θαη κεληαία ζηνηρεία, κπνξνχλ εχθνια λα ζπγθξηζνχλ κε ηα αληίζηνηρα πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ θαη λα νδεγήζνπλ ζε ζπκπεξάζκαηα, ζρεηηθά κε ηελ ηάζε θαη ην ξπζκφ ηνπο δηαρξνληθά. Γηα λα είλαη φκσο δπλαηή ε ζχγθξηζε ησλ ινγηζηηθψλ ζηνηρείσλ δηαρξνληθά, πξέπεη νη ζπγθξηηηθέο θαηαζηάζεηο λα πιεξνχλ ηηο εμήο πξνυπνζέζεηο: Η ηαμηλφκεζε ησλ ζηνηρείσλ λα είλαη νκνηφκνξθε ζε φιεο ηηο πεξηφδνπο, ζηηο νπνίεο αλαθέξνληαη. Σα ζηνηρεία λα είλαη εληαγκέλα ζηηο ίδηεο επί κέξνπο νκάδεο ζηνηρείσλ. Να ζεκεηψλνληαη ηπρφλ κεηαβνιέο ζηηο ζπλζήθεο ή ζηε θχζε ησλ ζηνηρείσλ. 19

Να ηεξνχληαη νη ινγηζηηθέο αξρέο, θαζ φιε ηελ ππφ θξίζε πεξίνδν. ε πεξίπησζε πνπ ππάξρεη θάπνηα αιιαγή απηψλ, ζα πξέπεη λα ζεκεηψλεηαη, ψζηε λα ιακβάλεηαη ππφςε απφ ηνλ αλαιπηή. ηελ έθηαζε πνπ νη παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο δελ ηεξνχληαη, νη ζπγθξίζεηο κπνξεί λα δψζνπλ παξαπιαλεηηθή εηθφλα θαη λα νδεγήζνπλ ζε εζθαικέλα ζπκπεξάζκαηα. Καηά ηελ εθαξκνγή ηεο νξηδφληηαο αλάιπζεο, γηα θάζε ζηνηρείν ή θαηεγνξία ζηνηρείσλ ησλ ζπγθξηηηθψλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, πξνζδηνξίδεηαη ε απφιπηε (ζε Δπξψ) κεηαβνιή θαη ε ζρεηηθή (πνζνζηηαία). Η νξηδφληηα αλάιπζε ζηα Απνηειέζκαηα Υξήζεο είλαη κηα κέζνδνο αλάιπζεο, ζηελ νπνία αληηπαξαηίζεληαη ηα θνλδχιηα δηαδνρηθψλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο, δχν ή πεξηζζνηέξσλ ρξήζεσλ θαη εξκελεχεηαη ε εμέιημή ηνπο. Σα ινγηζηηθά ζηνηρεία απνθηνχλ κεγαιχηεξε ζεκαζία, φηαλ ζπγθξίλνληαη κε αληίζηνηρα πξνεγνχκελσλ ρξήζεσλ. (http://www.bma.upatras.gr/new/courses%20material/ ACCOUNTING-FINAL_2007-08.pdf) 2.2.2. Οη Καηαζηάζεηο Κνηλώλ Μεγεζώλ Μεηά ηελ πξνζεθηηθή αλάγλσζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ηνπ πξνζαξηήκαηνο, ην επφκελν βήκα πξέπεη λα είλαη ε πξνεηνηκαζία θαηαζηάζεσλ θνηλψλ κεγεζψλ θαη ζηε ζπλέρεηα θαηαζηάζεσλ ηάζεο. Ο βαζηθφηεξνο ιφγνο γηα ηε ρξήζε θαηαζηάζεσλ θνηλψλ κεγεζψλ είλαη φηη επηηξέπνπλ ζπγθξίζεηο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ επηρεηξήζεσλ δηαθνξεηηθνχ κεγέζνπο. Η επίδξαζε ηνπ κεγέζνπο απνκαθξχλεηαη εθθξάδνληαο ηα πνζά ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ σο πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ηνπ ελεξγεηηθνχ ή ηνπ ζπλφινπ ησλ θεθαιαίσλ θαη ηα πνζά ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο θαηάζηαζεο απνηειεζκάησλ ρξήζεο σο πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ. Οη θαηαζηάζεηο θνηλψλ κεγεζψλ ρξεζηκνπνηνχληαη ηφζν ζε ζπγθξίζεηο κεηαμχ δηαθφξσλ επηρεηξήζεσλ ζε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή, δειαδή δηαζηξσκαηηθέο ζπγθξίζεηο, φζν θαη ζε ζπγθξίζεηο ηεο ίδηαο επηρείξεζεο γηα κηα ζεηξά εηψλ, δειαδή δηαρξνληθέο ζπγθξίζεηο. Οη θαηαζηάζεηο απηέο επηηξέπνπλ λα εμεηαζηνχλ ζέκαηα ζρεηηθά κε ηε ζχλζεζε ηνπ ελεξγεηηθνχ, ησλ θεθαιαίσλ, ησλ δηαθφξσλ εμφδσλ θαη λα αλαιεθζνχλ νη απαηηνχκελεο ελέξγεηεο, φπσο γηα παξάδεηγκα κείσζε θάπνησλ εμφδσλ, γηαηί παξακέλνπλ δπζαλάινγα πςειά ζε ζρέζε κε ηνλ αληαγσληζκφ, ή αχμεζε ησλ εζφδσλ απφ πσιήζεηο πξνθεηκέλνπ λα βειηησζεί ην κηθηφ θέξδνο σο πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ. 20

Πξφθεηηαη γηα κηα κέζνδν αλάιπζεο, θαηά ηελ νπνία έλα ζεκαληηθφ κέγεζνο ή ζηνηρείν κηαο ζπγθεθξηκέλεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο (π.ρ. γηα ηνλ ηζνινγηζκφ ην άζξνηζκά ηνπ, γηα ηα απνηειέζκαηα ρξήζεο νη πσιήζεηο), ρξεζηκνπνηείηαη σο βάζε ππνινγηζκνχ θαη φια ηα άιια ζηνηρεία ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ζπγθξίλνληαη πξνο απηφ. Απνηέιεζκα ηεο ζχγθξηζεο απηήο, είλαη φηη φια ηα ζηνηρεία ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο εθθξάδνληαη πιένλ σο πνζνζηά ηνπ πνζνχ ηνπ κεγέζνπο πνπ ιήθζεθε σο βάζε ππνινγηζκνχ θαη ην νπνίν παξηζηάλεηαη κε ην 100 %. Η θάζεηε αλάιπζε ή νη θαηαζηάζεηο «θνηλνχ κεγέζνπο» κπνξνχλ λα πεξηγξαθνχλ σο κέζα αλάιπζεο ηεο εζσηεξηθήο δνκήο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Η κέζνδνο απηή (θάζεηε αλάιπζε), νθείιεη ηελ νλνκαζία ηεο ζην γεγνλφο φηη εθαξκφδεηαη ζε νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θάζεηεο παξάζεζεο (κνξθήο) θαη ε κειέηε, ζπλεπψο, ησλ πνζνζηψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζ απηέο γίλεηαη θαηά θάζεην ηξφπν. Οη θαηαζηάζεηο θνηλψλ κεγεζψλ απνηεινχλ ην πξψην βήκα ζηελ αλάιπζε κηαο επηρείξεζεο θαη παξέρνπλ κηα γεληθή εηθφλα ε νπνία ελδέρεηαη λα κεηαβιεζεί κεηά απφ πεξαηηέξσ ιεπηνκεξή αλάιπζε. Η ηειεπηαία πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηνπιάρηζηνλ εθηίκεζε ηνπ βξαρπρξφληνπ θαη καθξνρξφληνπ θηλδχλνπ επηβίσζεο κηαο επηρείξεζεο, ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ησλ κειινληηθψλ θεξδψλ, κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζε ιεπηνκέξεηεο θαη γεγνλφηα ηα νπνία κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ επηηπρή δηεμαγσγή ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο. Πνιιά απφ απηά ηα γεγνλφηα δελ απνθαιχπηνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, φπσο νη αλεθηέιεζηεο παξαγγειίεο ή ε παξνπζία θάπνηαο ζνβαξήο δηθαζηηθήο αγσγήο ελαληίνλ ηεο επηρείξεζεο, θαη ζα πξέπεη λα εμαζθήζεη ν αλαιπηήο ηεο εξεπλεηηθέο ηνπ ηθαλφηεηεο γηα ηελ απφθηεζε απηψλ ησλ πιεξνθνξηψλ είηε απφ ηνλ Οηθνλνκηθφ Σχπν είηε απφ ηα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο κε ηα νπνία ζα πξέπεη λα έρεη εθηεηακέλεο επαθέο θαη ζπδεηήζεηο. Οη ζπδεηήζεηο κε ηα ζηειέρε κηαο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα δψζνπλ πιεξνθνξίεο γηα αλακελφκελα γεγνλφηα, γηα ελέξγεηεο πνπ έρνπλ αλαιεθζεί, γηα ηα απνηειέζκαηα πνπ αλακέλνληαη απφ απηέο ηηο ελέξγεηεο, γηα ηα πνζά θαη ηνλ ηξφπν αλαγλψξηζεο δηαθφξσλ ινγηζηηθψλ γεγνλφησλ θαη, ηέινο, ζα δηαπηζησζεί εάλ ηα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο ζπκθσλνχλ κε ηα απνηειέζκαηα ηεο αλάιπζεο. Η δεκηνπξγία ελφο θιίκαηνο εκπηζηνζχλεο κεηαμχ ησλ ζηειερψλ κηαο επηρείξεζεο θαη ηνπ αλαιπηή φρη κφλν δηεπθνιχλεη ηελ άληιεζε φισλ απηψλ ησλ πιεξνθνξηψλ, αιιά θαη επηηξέπεη ηελ δηεμαγσγή ελφο νινθιεξσκέλνπ αλαιπηηθνχ 21

έξγνπ ην νπνίν δίλεη κηα ζσζηή εηθφλα γηα ηελ επηρείξεζε θαη επηηξέπεη ηε ιήςε ηεο ζσζηήο απφθαζεο. 2.2.3. Οη Καηαζηάζεηο Σάζεο Οη θαηαζηάζεηο ηάζεο επηηξέπνπλ ηελ εμέηαζε ησλ δηαρξνληθψλ κεηαβνιψλ θαη δηαθφξσλ ινγαξηαζκψλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ην ξπζκφ κεηαβνιήο απηψλ ησλ ινγαξηαζκψλ. Η πξνεηνηκαζία θαηαζηάζεσλ ηάζεο απαηηεί ηελ επηινγή ελφο έηνπο σο βάζεο θαη ηε δηαίξεζε ησλ πνζψλ ησλ επφκελσλ εηψλ κε ην πνζφ ηνπ έηνπο-βάζε. Ωο έηνο βάζεο ζα πξέπεη λα επηιέγεηαη έλα πνπ αληηπξνζσπεχεη θαηά κεγάιν βαζκφ απηφ πνπ ραξαθηεξίδεηαη σο ηππηθή θαη νκαιή δξαζηεξηφηεηα. Σα πνζά ησλ άιισλ εηψλ ηεο ρξνληθήο πεξηφδνπ, πνπ θαιχπηεη ε αλάιπζε, εθθξάδνληαη σο πνζνζηά ησλ πνζψλ ηνπ έηνπο βάζεο. 2.2.4. Οη Αξηζκνδείθηεο Οη κέρξη ηψξα αλαπηπρζείζεο κέζνδνη αλάιπζεο ζπκπιεξψλνληαη κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ, νη νπνίνη παξέρνπλ ζηηο επηρεηξήζεηο ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο, πξνθεηκέλνπ νη ελδηαθεξφκελνη λα νδεγεζνχλ ζε ζσζηέο απνθάζεηο. Η αλάιπζε κε αξηζκνδείθηεο ζεσξείηαη έλα απφ ηα πην γλσζηά κέζα αλάιπζεο, αμηνιφγεζεο θαη εξκελείαο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη αξηζκνδείθηεο εθθξάδνπλ κηα καζεκαηηθή ζρέζε κεηαμχ ελφο πνζνχ, ην νπνίν πεξηέρεηαη ζηνλ αξηζκεηή, θαη ελφο άιινπ, ην νπνίν πεξηέρεηαη ζηνλ παξαλνκαζηή ηνπ αξηζκνδείθηε. Έλαο αξηζκνδείθηεο είλαη ζεκαληηθφο, εάλ ε ζρέζε κεηαμχ ησλ δπν πνζψλ κπνξεί λα εξκελεπηεί, είλαη δειαδή κηα ινγηθή θαη θαηαλνεηή ζρέζε, θαη εάλ κπνξεί λα επεξεάζεη ηε ιήςε θάπνησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ απνθάζεσλ. Η ζχγθξηζε ησλ κεγεζψλ εθθξάδεηαη κε ηε ιαηηληθή ιέμε Ratio πνπ ζεκαίλεη ζρέζε-ιφγν. Η ιήςε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ απνθάζεσλ κε ηε βνήζεηα αξηζκνδεηθηψλ γίλεηαη ζπλήζσο κεηά απφ δηαρξνληθέο ή δηαζηξσκαηηθέο ζπγθξίζεηο. ηηο δηαρξνληθέο ζπγθξίζεηο ν αξηζκνδείθηεο ελφο έηνπο ζπγθξίλεηαη κε ηηο κεηξήζεηο ηνπ ίδηνπ αξηζκνδείθηε παξειζφλησλ εηψλ θαη εμεηάδεηαη ε ηάζε θαη ε δηαθχκαλζε ηνπ αξηζκνδείθηε. ηηο δηαζηξσκαηηθέο ζπγθξίζεηο ν αξηζκνδείθηεο κηαο επηρείξεζεο ζπγθξίλεηαη κε απηφλ κηαο άιιεο απφ ηνλ ίδην θιάδν ή κε θάπνηα κέηξεζε ε νπνία ζεσξείηαη αληηπξνζσπεπηηθή ηνπ θιάδνπ, φπσο κε ην κέζν φξν ή κε ηε δηάκεζν ηεο θαηαλνκήο ηνπ αξηζκνδείθηε γηα ηνλ θιάδν. Μεηνλέθηεκα ησλ αξηζκνδεηθηψλ είλαη φηη ε δηνίθεζε κηαο επηρείξεζεο κπνξεί λα αλαιάβεη ελέξγεηεο νη νπνίεο έρνπλ σο απνθιεηζηηθφ ζηφρν ηελ επηξξνή 22

ηνπο θαη ηελ εκθάληζε κηαο επηζπκεηήο εηθφλαο ζηνπο ρξήζηεο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαη επελδπηηθέο απνθάζεηο ηεο δηνίθεζεο θαζψο θαη νη ινγηζηηθέο κέζνδνη πνπ έρνπλ επηιεγεί κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηνπο αξηζκνδείθηεο. Η αμηνπηζηία φκσο, ησλ αξηζκνδεηθηψλ βαζίδεηαη ζηελ αμηνπηζηία ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, ελφο ηνκέα ν νπνίνο εμεηάδεηαη απφ ηνλ εμσηεξηθφ ειεγθηή. πλεπψο, νη αξηζκνδείθηεο ησλ επηρεηξήζεσλ νη νπνίνη δελ έρνπλ ειεγρζεί απφ εμσηεξηθνχο ειεγθηέο ζα πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη κε πλεχκα ηδηαίηεξνπ ζθεπηηθηζκνχ, θαζψο κπνξνχλ λα έρνπλ πξνθχςεη κεηά απφ πξνζπάζεηεο σξαηνπνίεζεο ησλ ινγηζηηθψλ αξηζκψλ. χκθσλα κε ηε βηβιηνγξαθία, ην ζχλνιν ησλ αξηζκνδεηθηψλ πνπ ππνινγίδνληαη κε βάζε ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, κπνξεί λα ηαμηλνκεζεί ζηηο εμήο βαζηθέο θαηεγνξίεο: 1. Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηφηεηαο (Liquidity Ratios) 2. Αξηζκνδείθηεο δξαζηεξηφηεηαο (Αctivity Ratios) 3. Αξηζκνδείθηεο απνδνηηθφηεηαο (Profitability Ratios) 4. Αξηζκνδείθηεο δηάξζξσζεο θεθαιαίσλ θαη βησζηκφηεηαο (Financial Structure and Viability Ratios) 5. Αξηζκνδείθηεο δαπαλψλ ιεηηνπξγίαο (Οperating expense Ratios) 6. Αξηζκνδείθηεο επελδχζεσλ ή επελδπηηθνί αξηζκνδείθηεο (Investment Ratios). (Γεκήηξηνο Υ. Γθίθαο) 23

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΣΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΝΗΡΔΤ ΙΥΘΤΟΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΔ ΑΔ 3.1. Ιζηνξηθό Η Δηαηξεία ηδξχζεθε ην 1988 ζηε Υίν θαη θέηνο ζπκπιεξψλεη 20 ρξφληα επηηπρνχο ιεηηνπξγίαο. ηαδηαθά, εμειίρζεθε ζε έλα ηζρπξφ φκηιν, ηνλ κεγαιχηεξν παξαγσγφ ηζηπνχξαο θαη ιαβξαθίνπ παγθνζκίσο, κε εμαγσγέο κέζσ νξγαλσκέλσλ δηθηχσλ δηαλνκήο ζε πάλσ απφ 30 ρψξεο. Η Δηαηξεία ζηε ζεκεξηλή ηεο κνξθή έρεη πξνέιζεη απφ ηελ ζπγρψλεπζε ζηα ηέιε ηνπ 2005, ηεο εηζεγκέλεο απφ ην 1995 ζην Υ.Α. κεηξηθήο ΝΗΡΔΤ Α.Δ., πνπ απνξξφθεζε ηε FEEDUS A.E.B.E. επίζεο εηζεγκέλε ζην Υ.Α. απφ ην έηνο 2003. Έρνληαο σο βαζηθφ αληηθείκελν ηελ ηρζπνθαιιηέξγεηα, καδί κε ηε FEEDUS ελζσκάησζε θαη δπν επηπιένλ θιάδνπο δξαζηεξηνηήησλ, ηηο ηρζπνηξνθέο θαη ηα δαραξψδε. ε επίπεδν νκίινπ, θαηά ην έηνο 2006 ελνπνηήζεθε γηα πξψηε θνξά ε SEAFARM IONIAN Α.Δ. (αλάιεςε ηνπ κάλαηδκελη γηα ηα επφκελα 15 έηε), ελψ θαηά ην 2007 απνθηήζεθε ζηελ Διιάδα ν έιεγρνο ηεο εηζεγκέλεο KEGO A.E. πνπ παξάγεη θπξίσο ηρζπνηξνθέο θαη πςειήο πνηφηεηαο θαη απφδνζεο απγά ςαξηψλ θαη ηεο Red Anchor AE πνπ παξάγεη λσπνχο ηρζείο θαη δηαζέηεη ζπζθεπαζηήξην ζηελ Δχβνηα. Καηά ην 2007, ν Όκηινο ΝΗΡΔΤ επίζεο απέθηεζε ηελ Ιζπαληθή εηαηξεία PREDOMAR S.A. γηα ηελ πξνπάρπλζε γφλνπ 10 γξακκαξίσλ, θαζψο θαη πνζνζηφ 30,2% ησλ κεηνρψλ ηεο εηζεγκέλεο ζην Υξεκαηηζηήξην ηνπ Όζιν Ννξβεγηθήο εηαηξείαο Marine Farms A.S.A. πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ παξαγσγή ηρζχσλ ηζηπνχξαο, ιαβξαθίνπ, ζνινκνχ, ηνπ ηξνπηθνχ ςαξηνχ Cobia, θαη παξάγεη επίζεο γφλν κπαθαιηάξνπ. Δπίζεο ν φκηινο αλέπηπμε πεξαηηέξσ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ ζηελ Σνπξθία κέζσ ησλ εηαηξεηψλ ηνπ ILKNAK A.S., θαη ΜΙRAMAR A.S. ελψ εμαγφξαζε ην 100% ηεο CARBON A.S. απνθηψληαο άδεηεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο δπλακηθφηεηαο 5.000 ηφλσλ εηεζίσο. 24

Καηά ην 2007, ε Δηαηξεία απέζρηζε θαη πψιεζε ην θιάδν ησλ δαραξσδψλ ζε πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ηεο πιάλνπ γηα ζπγθέληξσζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζηνλ θιάδν ηεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο. Οη θπξηφηεξεο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Οκίινπ ΝΗΡΔΤ, είλαη ε παξαγσγή θαη εκπνξία γφλνπ, ε παξαγσγή ηρζχσλ θαζψο θαη ε εκπνξία θαη δηάζεζε απηψλ ζηελ εζσηεξηθή θαη δηεζλή αγνξά, ε παξαγσγή θαη εκπνξία ηρζπνηξνθψλ, ε παξαγσγή θαη εκπνξία κεηαπνηεκέλσλ ηρζχσλ θαη ε παξαγσγή εμνπιηζκνχ φπσο δίρηπα, θινπβηά θ.ιπ. γηα ηρζπνπαξαγσγηθέο κνλάδεο. ήκεξα ν Όκηινο ΝΗΡΔΤ, απνηειεί κηα πξφηππε, πιήξσο θαζεηνπνηεκέλε επηρεηξεκαηηθή νληφηεηα, πνπ ζπλερίδεη λα πξσηνπνξεί, επελδχνληαο ζε λέεο αγνξέο θαη, ζηελ έξεπλα γηα ηελ επέθηαζή ηνπ θαη ζε λέα είδε ηρζπεξψλ, δηαζέηνληαο πγηή ρξεκαηννηθνλνκηθή θαη επηρεηξεζηαθή δηάξζξσζε θαη εμεηδηθεπκέλν ζηειερηαθφ θαη έκπεηξν αλζξψπηλν δπλακηθφ πνπ μεπεξλά ηα 1.400 άηνκα. ηνλ επηρεηξεκαηηθφ ηνκέα, ν Όκηινο ΝΗΡΔΤ έρεη απνζπάζεη αξθεηά βξαβεία δηεζλψλ Οξγαληζκψλ, ζε αλαγλψξηζε ηεο πςειήο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ αιιά θαη ηνπ επηηπρεκέλνπ εμαγσγηθνχ δπλακηζκνχ ηνπ, ελψ πιένλ δηεζλνπνηείηαη θαη παξαγσγηθά, κε παξνπζία εθηφο απφ ηελ Διιάδα, ζηελ Σνπξθία θαη ηελ Ιζπαλία. Βξίζθεηαη ζηελ πςειφηεξε ζέζε ηνπ θιάδνπ εηαηξεηψλ Μεζνγεηαθήο ηρζπνθαιιηέξγεηαο ηφζν απφ πιεπξάο κεγεζψλ φγθνπ παξαγσγήο φζν θαη πσιήζεσλ, ιεηηνπξγηθψλ αιιά θαη θαζαξψλ θεξδψλ. Η κεηνρή ηεο Δηαηξείαο πεξηιακβάλεηαη ζην Γεληθφ δείθηε ηνπ Υ.Α., ζην δείθηε εηαηξεηψλ πςειήο θεθαιαηνπνίεζεο, ζην δείθηε FTSE ASE 140, θαη ζην δείθηε FTSE/ASE International, ηνπ Υ.Α., έρνληαο απνθηήζεη εθηφο απφ επηρεηξεκαηηθή, θαη επελδπηηθή αλαγλσξηζηκφηεηα ηφζν ζηελ ειιεληθή φζν θαη ζηε δηεζλή επελδπηηθή θνηλφηεηα. (www.naftemporiki.gr) 3.2. Αληηθείκελν Γξαζηεξηόηεηαο Η ΝΗΡΔΤ ΙΥΘΤΟΚΑΛΛΙΔΡΓΔΙΔ ΑΔ θαη γεληθφηεξα ν Όκηινο δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ ζηνπο παξαθάησ ηνκείο: Παξαγσγή θαη εκπνξία γφλνπ 25

Παξαγσγή θαη εκπνξία λσπψλ ηρζχσλ Μεηαπνίεζε θαη εκπνξία αιηεπκάησλ Παξαγσγή θαη εκπνξία ηρζπνηξνθψλ Παξαγσγή θαη εκπνξία εμνπιηζκνχ ηρζπνθαιιηέξγεηαο Ο γφλνο παξάγεηαη κε ηε γνληκνπνίεζε απγψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ επηιεγκέλνπο γελλήηνξεο. Καηά ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ, αμηνπνηείηαη απφ ηελ ίδηα ηελ Δηαηξεία ε νπνία ηξνθνδνηεί ηδηφθηεηεο κνλάδεο παξαγσγήο - πάρπλζεο ςαξηψλ, ελψ επίζεο πσιείηαη θαη ζε άιιεο εηαηξείεο. Σα λσπά ηρζπεξά πνπ παξάγνληαη, θπξίσο ηζηπνχξα θαη ιαβξάθη, δηαηίζεληαη θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπο, ζηελ δηεζλή αγνξά ζε δηάθνξα κεγέζε απφ 300γξ θαη άλσ. Η κεηαπνίεζε ηρζπεξψλ είλαη κηα δξαζηεξηφηεηα πνπ πεξηιακβάλεη θπξίσο ηελ κεηαπνίεζε θξέζθσλ ηρζχσλ γηα ηε παξαγσγή θηιέησλ θαη απεληεξσκέλσλ λσπψλ θαη θαηεςπγκέλσλ. Η παξαγσγή ηρζπνηξνθψλ απνηειεί επίζεο κηα ζεκαληηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηεο Δηαηξείαο ελψ παξάιιεια ηξνθνδνηεί θαη άιιεο εηαηξείεο ηνπ θιάδνπ. Ο Όκηινο θαηαζθεπάδεη κε ηε ζπγαηξηθή ηνπ ΠΡΩΣΔΤ Α.Δ., ηειεπηαίαο ηερλνινγίαο ηρζπνθισβνχο θαη δίρηπα θαζψο θαη ινηπφ εμνπιηζκφ γηα ηρζπνθαιιηέξγεηα, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηηο εηαηξείεο ηνπ Οκίινπ θαη πσινχληαη ζε ηξίηνπο. Η Δηαηξεία ινηπφλ θαη θαη επέθηαζε θαη ν Όκηινο είλαη ζε πνιχ ζεκαληηθφ βαζκφ θαζεηνπνηεκέλνη έρνληαο έλα επξχ αληηθείκελν ζπλαθψλ ή ζπκπιεξσκαηηθψλ κεηαμχ ηνπο δξαζηεξηνηήησλ. Η παξαγσγή θαη δηάζεζε δηαθφξσλ εηδψλ ηρζχσλ ππήξμε ε αξρηθή θαη παξακέλεη ε ζεκαληηθφηεξε δξαζηεξηφηεηα ηεο Δηαηξείαο. ηελ Δηαηξεία έρεη απνλεκεζεί βξαβείν εμαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ζπγθαηαιέγεηαη ζηηο πξψηεο εηαηξείεο ηξνθίκσλ ζηελ Διιάδα θαηαιακβάλνληαο ηε πξψηε ζέζε ζε αμία εμαγσγψλ. 26

3.3. εκαληηθόηεξνη Σνκείο Γξαζηεξηόηεηαο 3.3.1. Γόλνο Ο Όκηινο ΝΗΡΔΤ ΑΔ είλαη ν κεγαιχηεξνο παξαγσγφο γφλνπ ζηα κεζνγεηαθά είδε: Σζηπνχξα, Λαβξάθη, Μπηάθη, Φαγθξί, Ληζξίλη, θ. α. Δπηιέγνληαο ηνπο θαηάιιεινπο γελλήηνξεο, θαη ρξεζηκνπνηψληαο πνιχ εμεηδηθεπκέλεο κεζφδνπο παξαθνινχζεζεο θαη δηαηξνθηθνχ δηαηηνινγίνπ, παξάγεηαη γφλνο ν νπνίνο κφιηο μεπεξάζεη έλα ζπγθεθξηκέλν βάξνο (ζπλήζσο 1,5 2,5 gr), νδεγείηαη ζηνπο ηρζπνθισβνχο γηα πάρπλζε. Ο Όκηινο ιεηηνπξγεί έμη (6) ηρζπνγελλεηηθνχο ζηαζκνχο ζηελ Διιάδα, έλαλ (1) ζηελ Σνπξθία θαη έλαλ (1) ζηελ Ιζπαλία. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη αλαπηχμεη έληνλε εμαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα θπξίσο πξνο ηελ Σνπξθία ελψ ην δίθηπν πσιήζεσλ επεθηείλεηαη θαη ζηελ Ιβεξηθή ρεξζφλεζν. Παξάιιεια, ζην πιαίζην ηεο βειηίσζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ πξντφληνο, ε Δηαηξεία ζπκκεηέρεη αιιά θαη ρξεκαηνδνηεί απφ ηδία θεθάιαηα, πξνγξάκκαηα γελεηηθήο επηινγήο κε ζθνπφ ηελ αχμεζε ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμεο ηνπ πξντφληνο (γφλνο), θαζψο επίζεο, επελδχεη ζε ρεξζαίεο κνλάδεο γηα ηελ παξαγσγή γφλνπ 10gr. 3.3.2. Νωπά Ιρζπεξά Σα λσπά ηρζπεξά, πνπ απνηεινχλ θαη ηελ θχξηα δξαζηεξηφηεηα ηεο Δηαηξείαο, αθνξνχλ θπξίσο ζηελ παξαγσγή ηζηπνχξαο θαη ιαπξαθηνχ, ελψ ππάξρνπλ θαη ζε κηθξφηεξν ηνλάδ, παξαγσγέο θαη απφ άιια επξχαια ηρζπεξά, φπσο κπηάθη, θαγθξί θιπ. Ο Όκηινο δηαζέηεη ζήκεξα 61 κνλάδεο πάρπλζεο ζηηο γεσγξαθηθέο πεξηνρέο Γπηηθήο, ηεξεάο Διιάδαο, Αξγνιίδαο, Δχβνηαο, Υίνπ, θαζψο θαη ζηελ Σνπξθία. Η γεσγξαθηθή δηαζπνξά ησλ κνλάδσλ απνηειεί ζηξαηεγηθή επηινγή ηνπ Οκίινπ, πνπ δηαζθαιίδεη έηζη ηελ παξαγσγή απφ δηάθνξνπο παξάγνληεο ξίζθνπ, φπσο νη πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο (θιίκα, ξχπαλζε, θιπ). Οη κνλάδεο πάρπλζεο λσπψλ ηρζπεξψλ πξνσζνχλ ηα πξντφληα ηνπο ζε 16 ζχγρξνλα ζπζθεπαζηήξηα, θαη απφ εθεί πιένλ ε παξαγσγή είλαη έηνηκε πξνο πψιεζε. 3.3.3. Ιρζπνηξνθέο Η Δηαηξεία δηαζέηεη δχν ππεξζχγρξνλα εξγνζηάζηα παξαγσγήο ηρζπνηξνθψλ ζηε ΒΙ.ΠΔ. Παηξψλ θαη ζηε Υαιθίδα, δπλακηθφηεηαο 75.000 ηφλσλ εηεζίσο, ελψ 27

ιφγσ απμεκέλσλ ηδίσλ αλαγθψλ αιιά θαη δήηεζεο, απφ άιιεο ηρζπνθαιιηεξγεηηθέο κνλάδεο, ζπλεξγάδεηαη θαη κε άιιεο εηαηξείεο παξαγσγήο. Η δηνίθεζε ησλ πσιήζεσλ ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηρζπνηξνθψλ, γίλεηαη απφ νκάδα εμεηδηθεπκέλσλ ζηειερψλ πνπ θαιχπηνπλ ηηο ζέζεηο, Γηεχζπλζεο πσιήζεσλ ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην εμσηεξηθφ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ηα ηρζπάιεπξα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαζθεπή ηρζπνηξνθψλ, είλαη εμαηξεηηθήο πνηφηεηαο θαη πηζηνπνηεκέλα ζχκθσλα κε ηνλ ηζρχνληα ζηελ Δ.Δ. Νφκν, έρνληαο ιάβεη εηδηθή κέξηκλα ψζηε λα απνθιείνληαη απζηεξά, δηεζλείο θαη εγρψξηνη πξνκεζεπηέο πνπ εκπνξεχνληαη κεηαιιαγκέλα δεκεηξηαθά. 3.3.4. Μεζνγεηαθόο Σόλνο Η Δηαηξεία κεηέρεη ζε αλψλπκε εηαηξεία κε ηελ επσλπκία BLUEFIN TUNA HELLAS A.E. κε πνζνζηφ 25%, γηα ηελ πάρπλζε ηνπ κεζνγεηαθνχ ηφλνπ (blue fin tuna), ηνλ νπνίν αιηεχεη θαη νδεγεί ζε εηδηθά δηακνξθσκέλεο εγθαηαζηάζεηο ηεο ζηε Γ. Διιάδα Αζηαθφο, αιιά θαη ζε ζπλεξγαδφκελεο εγθαηαζηάζεηο ζηελ Κξναηία, φπνπ θαη εθηξέθεηαη κε εηδηθέο κεζφδνπο θαη δηαηηνιφγην. Μεηά ηελ πάξνδν πεξίπνπ ελφο εμακήλνπ, δηαζέηεη ην ζχλνιν ηεο παξαγσγήο απηήο (πνπ απνηειείηαη απφ ςάξηα πνπ ην βάξνο ηνπ θαζελφο θπκαίλεηαη απφ 50 θηιά θαη θακηά θνξά κπνξεί λα μεπεξάζεη θαη ηα 300 θηιά), ζηελ ηαπσληθή αγνξά. εκεηψλεηαη φηη ην ελ ιφγσ ςάξη, απνηειεί ηε βάζε γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ παξαδνζηαθνχ ςαξηνχ sushi, πνπ θαηαλαιψλεηαη θαηά θφξνλ ζηελ Ιαπσλία. 3.4. Γεληθά ηνηρεία Κιάδνπ 3.4.1. Παγθόζκηα Αγνξά Η παγθφζκηα αγνξά ηρζπνθαιιηέξγεηαο ραξαθηεξίδεηαη απφ πςεινχο ξπζκνχο αλάπηπμεο, απνηειψληαο ηα ηειεπηαία ρξφληα, ηνλ πεξηζζφηεξν αλαπηπζζφκελν θιάδν ζηελ παγθφζκηα βηνκεραλία ηξνθίκσλ κε εηήζηνπο κέζνπο ξπζκνχο κεγέζπλζεο θαη δήηεζεο, πνπ ππεξβαίλνπλ ην 10%, ελ ζπγθξίζεη κε 5% ζηελ θηελνηξνθία θαη 2,5% ζηελ πηελνηξνθία. Πεξίπνπ ην 50% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο ηρζχσλ πξνέξρεηαη απφ ηηο ηρζπνθαιιηέξγεηεο (πλέδξην Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ FAO 2006). Πην 28

ζπγθεθξηκέλα, απφ ηνπο πεξίπνπ 105,5 εθαη. ηφλνπο ηρζπεξψλ πνπ θαηαλαιψζεθαλ ην έηνο 2004, πνζνζηφ 43% πξνήιζε απφ ηελ ηρζπνθαιιηέξγεηα, πνζνζηφ πνπ απμάλεηαη ζπλερψο, ελψ ηελ ίδηα ζηηγκή, ηα παγθφζκηα απνζέκαηα ςαξηψλ ζηνπο σθεαλνχο έρνπλ κείλεη ζηάζηκα ηε ηειεπηαία δεθαεηία. χκθσλα κε πξφζθαηε κειέηε ηνπ παλεπηζηεκίνπ Stanford (Ννέκβξηνο 2006), κέρξη ην έηνο 2050, ηα παγθφζκηα απνζέκαηα ςαξηψλ ζηνπο σθεαλνχο αλακέλεηαη λα έρνπλ κεησζεί θαηά πεξίπνπ 66% ελψ αληίζηνηρα αλακέλεηαη φηη ηελ εξρφκελε δεθαεηία, απφ ηελ νξγαλσκέλε ηρζπνθαιιηέξγεηα ζα πξνέξρεηαη ην 80% ηνπ δηεζλψο θαηαλαιηζθφκελνπ φγθνπ ηρζπεξψλ. Η παγθφζκηα παξαγσγή γφλνπ ηζηπνχξαο θαη ιαπξαθηνχ εθηηκάηαη φηη πξνζεγγίδεη ηα 780 εθαη. ηεκάρηα ελψ ε αληίζηνηρε ηνπ λσπνχ ςαξηνχ (ηζηπνχξα, ιαβξάθη) εθηηκάηαη δηεζλψο ζε 230 ρηιηάδεο ηφλνπο. Η Διιάδα, θαηέρεη κεξίδην πεξίπνπ 43% δηεζλψο ζηελ Μεζνγεηαθή Ιρζπνθαιιηέξγεηα. 3.4.2. Διιεληθή Αγνξά ηελ Διιάδα δξαζηεξηνπνηνχληαη ζήκεξα πεξίπνπ 100 εηαηξείεο, κε αληηθείκελν ηελ Μεζνγεηαθή Ιρζπνθαιιηέξγεηα (γφλνο θαη ηρζπεξά ηζηπνχξα, ιαβξάθη ηα νπνία θαιχπηνπλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο εγρψξηαο παξαγσγήο), ε πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ είλαη κηθξνχ κεγέζνπο νηθνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο. Η Διιάδα απνηειεί ηε κεγαιχηεξε παξαγσγφ ρψξα ζηε Μεζφγεην, ηφζν ζηελ ηζηπνχξα θαη ην ιαβξάθη, φζν θαη ζην γφλν απηψλ. Ωζηφζν, ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξνχληαη ηάζεηο ζπγθέληξσζεο ζε κεγάινπο νκίινπο, νη νπνίνη κέζσ ζπγρσλεχζεσλ θαη εμαγνξψλ εηαηξεηψλ, πξνζπαζνχλ λα ηζρπξνπνηήζνπλ ηε ζέζε ηνπο ζηελ αγνξά, κε απνηέιεζκα ν θχξηνο φγθνο ηρζπεξψλ λα παξάγεηαη απφ κεγάιεο εηαηξείεο. Οη παξαγσγηθέο κνλάδεο κεγάινπ κεγέζνπο, είλαη εληάζεσο θεθαιαίνπ, δηαζέηνπλ ζχγρξνλν κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ θαη εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ. 3.5. Θέζε Σεο Νεξέαο ΑΔ ηνλ Κιάδν Η ΝΗΡΔΤ ΑΔ δξαζηεξηνπνηείηαη θαηά θχξην ιφγν ζηνλ επξχηεξν ρψξν ησλ ηρζπνθαιιηεξγεηψλ ηελ ηειεπηαία δεθαπεληαεηία. Απνηειεί ζήκεξα, ηνλ κεγαιχηεξν 29

παξαγσγφ ηζηπνχξαο θαη ιαπξαθηνχ παγθνζκίσο, κε κεγάιεο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ζηε δηεζλή αγνξά. Δπηρεηξεί είηε ζε εηαηξηθή βάζε είηε ζε επίπεδν Οκίινπ κέζσ ησλ ζπγαηξηθψλ ηεο αιιά θαη κέζσ ζπλεξγαζηψλ κε ηξίηνπο, δηαζέηνληαο κνλάδεο παξαγσγήο θαη επεμεξγαζίαο ζηελ Διιάδα θαη ζηε Μεζφγεην, πξνζθέξνληαο πξντφληα θαη ππεξεζίεο πςειήο πνηφηεηαο, ζηε παξαγσγή ηρζπνηξνθψλ, γφλνπ θαη ηρζχσλ, ζηε κεηαπνίεζε αιηεπκάησλ θαη ζηελ εκπνξία δηάζεζε ηνπο ζηελ δηεζλή θαη ηελ Διιεληθή αγνξά. Όζνλ αθνξά ηελ παξαγσγή, ηηο πσιήζεηο αιιά θαη ηελ θεξδνθνξία ησλ εηαηξεηψλ ηνπ θιάδνπ, ε ΝΗΡΔΤ θαηέρεη εγεηηθή ζέζε ζηνλ Διιεληθφ Κιάδν Ιρζπνθαιιηεξγεηψλ, ηφζν ζε ηνλάδ παξαγσγήο λσπψλ ηρζχσλ θαη γφλνπ, φζν θαη ζηηο πσιήζεηο, ηα ιεηηνπξγηθά αιιά θαη ηα θαζαξά θέξδε. Η ζπγθξηηηθά κε ηνλ Κιάδν Ιρζπνθαιιηεξγεηψλ πνξεία ηνπ Οκίινπ ΝΗΡΔΤ επηβεβαηψλεη ηελ εγεηηθή ζέζε Δηαηξείαο θαη Οκίινπ, ζπγθξηλφκελε κε ηηο ππφινηπεο εηζεγκέλεο εηαηξείεο ηνπ Κιάδνπ. Η ΝΗΡΔΤ ζήκεξα θαηέρεη πνζνζηφ 21% θαη 45% ηεο Διιεληθήο Παξαγσγήο λσπψλ ηρζπεξψλ θαη γφλνπ (ελ. Σζηπνχξα θαη Λαβξάθη), ελψ ην κεξίδην αγνξάο πνπ θαηέρεη παγθνζκίσο, εθηηκάηαη ζε 10% θαη 19%, αληίζηνηρα εμάγνληαο ηα πξντφληα ηεο ζε πεξηζζφηεξεο απφ 30 ρψξεο. Αληίζηνηρα, ε ΝΗΡΔΤ θαηέρεη εγεηηθή ζέζε θαη ζηε Γηεζλή αγνξά Ιρζπνθαιιηεξγεηψλ: Ο κεγαιχηεξνο παξαγσγφο ηζηπνχξαο θαη ιαπξαθηνχ ζηνλ θφζκν Πξσηνπφξνο ζηελ αλάπηπμε λέσλ εηδψλ ηρζπνθαιιηέξγεηαο Πξσηνπφξνο ζηελ έξεπλα (ηξνθέο, γφλνο, ςάξη, εμνπιηζκφο) Γηάζπαξηα θέληξα παξαγσγήο, γηα δηαζπνξά ηνπ θηλδχλνπ Δμαγσγέο ζε παγθφζκην επίπεδν (Δπξψπε, Ακεξηθή, Αζία θιπ) (www.naftemporiki.gr) 30