Περιεχόμενα. Πρόλογος...9. Κεφάλαιο 1: Ξενάγηση στο Περιβάλλον του AutoCAD Κεφάλαιο 2: Οι Βασικές Αρχές Σχεδίασης με το AutoCAD...

Περιεχόμενα Πρόλογος...9 Κεφάλαιο 1: Ξενάγηση στο Περιβάλλον του AutoCAD...11 1.1 Τι εξοπλισμός απαιτείται για το AutoCAD 2010... 11 Υλικός Εξοπλισμός (Hardware):... 11 Λογισμικό (Software):... 11 1.2 Εγκατάσταση του AutoCAD... 12 1.3 Πώς εγκαταστάθηκε το AutoCAD στο δίσκο σας... 15 1.4 Η πρώτη εκτέλεση του AutoCAD... 16 1.5 Η οθόνη εργασίας του AutoCAD και η προσαρμογή της... 24 1.6 Η περιοχή εντολών... 34 Το AutoCAD στη μέγιστη δυνατή οθόνη: Οι εντολές Cleanscreenon και Cleanscreenoff... 37 1.7 Η κορδέλα εργασιών... 38 1.8 Παλέτες εντολών... 39 Κεφάλαιο 2: Οι Βασικές Αρχές Σχεδίασης με το AutoCAD...45 2.1 Ο χειρισμός των εντολών του AutoCAD... 45 Πώς εκτελούνται οι εντολές του AutoCAD... 45 Ο ρόλος του δεξιού πλήκτρου του ποντικιού... 51 Οι επιλογές των εντολών... 53 Πώς διακόπτονται οι εντολές του AutoCAD... 54 2.2 Χρήση των πλαισίων διαλόγου... 55 2.3 Πλαίσια διαλόγου για διαχείριση αρχείων... 58 2.4 Αναίρεση ακύρωση αναίρεσης εντολών... 64 Αναίρεση της τελευταίας εντολής: Η εντολή U... 64 Αναίρεση ομάδας εντολών: Η εντολή Undo... 64 Ακύρωση αναίρεσης εντολών: Η εντολή Redo... 65 Ακύρωση αναίρεσης ομάδας εντολών: Η εντολή Mredo... 66 2.5 Σχεδίαση με συντεταγμένες... 67 Απόλυτες καρτεσιανές συντεταγμένες... 67 Απόλυτες κυλινδρικές συντεταγμένες... 67 Απόλυτες σφαιρικές συντεταγμένες... 68

4 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Σχετικές συντεταγμένες... 69 Σχεδίαση με το ποντίκι με εμφάνιση των πολικών συντεταγμένων... 72 2.6 Ανανέωση της οθόνης κατά τη σχεδίαση... 72 Οι εντολές Redraw και Redrawall... 72 Οι εντολές Regen και Regenall... 73 2.7 Ένδειξη συντεταγμένων: Η εντολή Coords... 74 2.8 Τα βοηθήματα σχεδίασης του AutoCAD... 75 Βηματική κίνηση του σταυρονήματος κατά Χ και Υ (Snap mode)... 75 Βοηθητικός κάνναβος σχεδίασης (Grid)... 78 Σχεδίαση μόνο σε οριζόντια και κατακόρυφη διεύθυνση (Ortho)... 79 Βηματική κίνηση του σταυρονήματος υπό γωνία (Polar snap) και ανίχνευση πολικών γωνιών (Polar tracking)... 79 Δυναμική εισαγωγή δεδομένων Dynamic Input... 84 2.9 Σημεία έλξης αντικειμένων (Object snap Osnap)... 86 Μόνιμη επιλογή: Η εντολή Osnap... 89 Προσωρινή επιλογή... 91 2.10 Όρια του σχεδίου: Η εντολή Limits... 93 2.11 Μορφή μονάδων: Η εντολή Units... 94 2.12 Βοήθεια από το AutoCAD... 97 Θεματική βοήθεια... 97 Η εντολή Help... 98 2.13 Πλήκτρα λειτουργιών (Function keys)... 104 2.14 Τι είναι οι διαφανείς εντολές και πώς εκτελούνται... 105 Κεφάλαιο 3: Οργάνωση της Εργασίας μας στο AutoCAD...107 3.1 Αρχή νέου σχεδίου... 107 Η εντολή New... 107 Η εντολή Qnew... 108 3.2 Αποθήκευση σχεδίου... 108 Η εντολή Save... 108 Η εντολή Saveas... 110 Η εντολή Qsave... 111 Συμβατότητα σχεδίων με προηγούμενες εκδόσεις... 112 3.3 Το ηλεκτρονικό σχέδιο Πρότυπα σχέδια... 113 3.4 Επεξεργασία υπαρχόντων αρχείων σχεδίου... 115 Άνοιγμα σχεδίου: Η εντολή Open... 115 Άνοιγμα και διαχείριση πολλών σχεδίων ταυτόχρονα... 116 Κλείσιμο σχεδίου: Οι εντολές Close και Closeall... 118 Η λωρίδα γρήγορης επισκόπησης και διαχείρισης ανοιχτών σχεδίων: Η εντολή Qvdrawing... 119

Περιεχόμενα 5 3.5 Έξοδος από το AutoCAD: Η εντολή Quit... 121 3.6 Οι στρώσεις του σχεδίου: Η εντολή Layer... 121 Ιδιότητες και καταστάσεις στρώσεων... 122 Δημιουργία νέας στρώσης (layer)... 125 Επιλογή στρώσεων... 126 Μετονομασία υπάρχουσας στρώσης... 127 Πώς γίνεται τρέχουσα μια στρώση (current layer)... 128 Διαγραφή μίας ή περισσοτέρων στρώσεων... 128 Ορισμός χρωμάτων σε μία ή περισσότερες στρώσεις... 129 Ορισμός τύπου γραμμής σε μία ή περισσότερες στρώσεις... 129 Ορισμός πάχους γραμμής σε μία ή περισσότερες στρώσεις... 131 Ορισμός στυλ εκτύπωσης σε μία ή περισσότερες στρώσεις... 132 Αλλαγή κατάστασης σε μία ή περισσότερες στρώσεις... 134 3.7 Χρώμα σχεδίασης: Η εντολή Color... 135 3.8 Τύποι γραμμών: Η εντολή Linetype... 138 3.9 Πάχη γραμμών: Η εντολή Lweight... 140 3.10 Ρύθμιση των ιδιοτήτων του σχεδίου: Η εντολή Properties... 142 3.11 Μεταφορά μη γεωμετρικών στοιχείων από παλαιά σχέδια: Η εντολή Adcenter... 147 3.12 Σχεδίαση ενός κτιριακού περιγράμματος... 151 Κεφάλαιο 4: Βασικές Εντολές Διαχείρισης Οθόνης και Σχεδίασης...155 4.1 Η εντολή Zoom στην αξονομετρική απεικόνιση... 155 4.2 Η εντολή Pan... 164 4.3 Σχεδίαση σημείων: Οι εντολές Point και Ddptype... 166 4.4 Σχεδίαση ευθυγράμμων τμημάτων: Η εντολή Line... 168 4.5 Σχεδίαση κύκλων: Η εντολή Circle... 169 4.6 Σχεδίαση τόξων: Η εντολή Arc... 173 4.7 Ευθείες και ημιευθείες... 175 Η εντολή Xline... 175 Η εντολή Ray... 177 4.8 Σχεδίαση πολυγράμμων: Η εντολή Pline... 178 Η μεταβλητή Fillmode... 183 4.9 Ελλείψεις και ελλειπτικά τόξα: Η εντολή Ellipse... 184 Ελλείψεις... 184 Ελλειπτικά τόξα... 186 Η μεταβλητή Pellipse... 187 4.10 Σχεδίαση κανονικών πολυγώνων: Η εντολή Polygon... 188 4.11 Σχεδίαση ορθογωνίων παραλληλογράμμων: Η εντολή Rectang... 189

6 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας...191 5.1 Μέθοδοι επιλογής αντικειμένων... 191 Ρύθμιση του μεγέθους του επιλογέα: Η εντολή Pickbox... 198 Πολλαπλή ή απλή επιλογή αντικειμένων: Η εντολή Pickadd... 198 5.2 Διαγραφή και επαναφορά αντικειμένων... 199 Η εντολή Erase... 199 Η εντολή oops... 199 5.3 Πανομοιότυπη αναπαραγωγή σχεδιασμένων αντικειμένων: Η εντολή Copy... 200 5.4 Ομοιόθετη αναπαραγωγή αντικειμένων σε προκαθορισμένη απόσταση: Η εντολή Offset... 202 Αναπλήρωση κενών κατά την αναπαραγωγή: Η εντολή Offsetgaptype... 206 5.5 Δημιουργία ακτίνας καμπυλότητας σε τομή αντικειμένων: Η εντολή Fillet... 207 5.6 Πλαγιότμηση ευθυγράμμων τμημάτων: Η εντολή Chamfer... 213 5.7 Μετατόπιση αντικειμένων: Η εντολή Move... 219 5.8 Αποκοπή αντικειμένων: Η εντολή Trim... 220 5.9 Προέκταση αντικειμένων: Η εντολή Extend... 227 5.10 Αφαίρεση τμήματος αντικειμένου: Η εντολή Break... 230 5.11 Αλλαγή μήκους αντικειμένων: Η εντολή Lengthen... 232 5.12 Συμμετρία ως προς άξονα: Η εντολή Mirror... 236 Η μεταβλητή Mirrtext... 237 5.13 Διατάξεις αντικειμένων: Η εντολή Array... 238 5.14 Ένωση χωριστών αντικειμένων: Η εντολή Join... 243 5.15 Μεγέθυνση ή σμίκρυνση αντικειμένων: Η εντολή Scale... 244 5.16 Περιστροφή αντικειμένων: Η εντολή Rotate... 245 5.17 Διαίρεση αντικειμένου σε ίσα τμήματα: Η εντολή Divide... 247 5.18 Αναλογική διαίρεση αντικειμένου σε τμήματα σταθερού μήκους: Η εντολή Measure... 249 5.19 Επιμήκυνση ή βράχυνση αντικειμένων: Η εντολή Stretch... 251 5.20 Διαχωρισμός μπλοκ και ενιαίων αντικειμένων: Η εντολή Explode... 253 5.21 Διόρθωση πολυγράμμων: Η εντολή Pedit... 254 5.22 Διόρθωση ιδιοτήτων και σχεδιαστικών στοιχείων των αντικειμένων... 261 Το πλαίσιο διαλόγου Quick Properties... 261 Αλλαγή ιδιοτήτων των αντικειμένων από τις ενότητες Layers και Properties της καρτέλας Home της κορδέλας εργασιών... 263 Η εντολή Properties... 263 Η εντολή Matchprop... 269 5.23 Απόρριψη αχρησιμοποίητων στοιχείων του σχεδίου: Η εντολή Purge... 270

Περιεχόμενα 7 5.24 Επεξεργασία αντικειμένων με χρήση λαβών (Grips)... 272 Τι είναι οι λαβές... 272 Ρύθμιση των λαβών... 276 Λειτουργία Stretch... 276 Λειτουργία Move... 277 Λειτουργία Rotate... 278 Λειτουργία Scale... 279 Λειτουργία Mirror... 280 Λειτουργία Flip (κατοπτρισμού) βέλους διαστασιολόγησης σε διαστάσεις... 281 Κεφάλαιο 6: Κείμενο Μπλοκ Διαγραμμίσεις...283 6.1 Ορισμός στυλ κειμένου: Η εντολή Style... 283 6.2 Γραφή κειμένου... 288 Η εντολή Text... 288 Η εντολή Mtext... 293 6.3 Διόρθωση κειμένου: Η εντολή Ddedit... 295 6.4 Ορισμός μπλοκ: Η εντολή Block... 296 6.5 Αποθήκευση μπλοκ ως ανεξάρτητο σχέδιο: Η εντολή Wblock... 301 6.6 Εισαγωγή μπλοκ στο σχέδιο: Η εντολή Insert... 303 6.7 Η εντολή Hatch... 305 6.8 Η εντολή Gradient... 316 6.9 Διαγράμμιση με τη βοήθεια των παλετών εργαλείων... 318 6.10 Διόρθωση διαγραμμίσεων. Η εντολή Hatchedit... 319 Κεφάλαιο 7: Διαστασιολόγηση Εκτύπωση...321 7.1 Είδη διαστάσεων... 321 7.2 Βασικά στοιχεία των διαστάσεων... 322 7.3 Τρόπος διαστασιολόγησης του AutoCAD... 323 7.4 Στυλ διαστασιολόγησης: Η εντολή Dimstyle... 324 Ρύθμιση ιδιοτήτων στυλ διαστασιολόγησης... 328 7.5 Γραμμικές διαστάσεις: Η εντολή Dimlinear... 344 7.6 Διαστάσεις στοιχημένες με αντικείμενα: Η εντολή Dimaligned... 346 7.7 Γωνιακές διαστάσεις: Η εντολή Dimangular... 347 7.8 Διαστασιολόγηση ακτίνας τόξου ή κύκλου... 348 Η εντολή Dimradius... 348 Η εντολή Dimjogged... 349 7.9 Διαστασιολόγηση μήκους τόξου: Η εντολή Dimarc... 350 7.10 Διαστασιολόγηση διαμέτρου τόξου ή κύκλου: Η εντολή Dimdiameter... 351

8 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 7.11 Συνεχόμενη διαστασιολόγηση: Η εντολή Dimcontinue... 351 7.12 Διαστασιολόγηση βασικής γραμμής: Η εντολή Dimbaseline... 353 7.13 Ρύθμιση της απόστασης των γραμμών διαστασιολόγησης βασικής γραμμής: Η εντολή Dimspace... 354 7.14 Σπάσιμο γραμμικής διάστασης: Η εντολή Dimjogline... 355 7.15 Διακοπή σπάσιμο γραμμών διάστασης: Η εντολή Dimbreak... 356 7.16 Διαστάσεις επιθεώρησης: Η εντολή Diminspect... 357 7.17 Εκτύπωση των σχεδίων: Η εντολή Plot... 358 7.18 Διαχείριση στυλ εκτύπωσης... 371 Δημιουργία στυλ εκτύπωσης... 373 Ρύθμιση στυλ εκτύπωσης βασισμένο στο χρώμα των αντικειμένων... 376 Ρύθμιση επώνυμων στυλ εκτύπωσης... 380 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Οι Ρυθμίσεις και η Διευθέτηση του AutoCAD: Η Εντολή Options...383 Καρτέλα Files (Αρχεία)... 384 Καρτέλα Display (Εμφάνιση)... 389 Καρτέλα Open and Save (Άνοιγμα και Αποθήκευση)... 393 Καρτέλα Plot and Publish (Εκτύπωση-Σχεδιογράφηση)... 398 Καρτέλα System (Σύστημα)... 402 Καρτέλα User Preferences (Προτιμήσεις χρήστη)... 405 Καρτέλα Drafting (Σχεδίαση)... 411 Καρτέλα 3D Modeling (3Δ Μοντελοποίηση)... 415 Καρτέλα Selection (Επιλογή)... 420 Καρτέλα Profiles (Προφίλ)... 424 Ευρετήριο...425

Κεφάλαιο 5 Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 5.1 Μέθοδοι επιλογής αντικειμένων Για να διορθώσετε ένα ήδη σχεδιασμένο αντικείμενο, μπορείτε να εκτελέσετε πρώτα την ε- ντολή επεξεργασίας και μετά να επιλέξετε το αντικείμενο (ή τα αντικείμενα) που θέλετε να διορθώσετε. Το ίδιο πρέπει να γίνει, όταν από ένα ή περισσότερα σχεδιασμένα αντικείμενα θέλετε να δημιουργήσετε άλλα νέα αντικείμενα. Εναλλακτικά, μπορείτε να επιλέξετε πρώτα τα προς επεξεργασία αντικείμενα και μετά να ε- κτελέσετε την κατάλληλη εντολή επεξεργασίας. ΔΕΝ επιδέχονται όλες οι εντολές επεξεργασίας προεπιλογή. Εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες κάθε εντολής. Επίσης, ΔΕΝ επιδέχονται όλες οι εντολές ομαδική επιλογή αντικειμένων. Όπου οι εντολές δέχονται προεπιλογή ή ομαδική επιλογή, θα επισημαίνεται. Όλα τα εικονίδια των εντολών επεξεργασίας ανήκουν στην ενότητα Modify της καρτέλας Home της κορδέλας εργασιών. Όταν εκτελείτε κάποια εντολή επεξεργασίας που δέχεται πολλαπλή επιλογή, εμφανίζεται η προτροπή Select objects: Επιλέξτε αντικείμενα: και το σταυρόνημα αλλάζει μορφή και μετατρέπεται σε επιλογέα (pickbox). Με τον επιλογέα, μπορείτε να επιλέξετε μεμονωμένα αντικείμενα. Η επιλογή των αντικειμένων γίνεται με πάτημα σ αυτά, δηλαδή τοποθετώντας με το ποντίκι τον επιλογέα (pickbox) πάνω στο αντικείμενο που θέλετε να επιλέξετε και πατώντας το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Εξ ορισμού, τα αντικείμενα που θα επιλέξετε προστίθενται στην ομάδα επιλογής (selection set). Αν περάσετε το σταυρόνημα πάνω από ένα αντικείμενο χωρίς να πατήσετε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού, το αντικείμενο γίνεται πιο έντονο και σε λίγο εμφανίζεται και ένα ταμπελάκι με κάποια από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του αντικειμένου, όπως φαίνεται και στην Εικόνα 5.1. Η προεπιλογή αντικειμένων γίνεται όταν στη γραμμή εντολών υπάρχει η ένδειξη Command: και τίποτε άλλο. Τοποθετείτε το σταυρόνημα πάνω σ ένα αντικείμενο και πατάτε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Το αντικείμενο γίνεται με εστιγμένη γραμμή και εξακολουθεί να υπάρχει η προτροπή Command:. Οι επιλογές για την εμφάνιση των επιλεγμένων αντικειμένων και για την όψη και το χρώμα της περιοχής επιλογής (που θα δούμε στη συνέχεια) καθορίζονται με την εντολή options

192 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 από την καρτέλα Selection επιλογή Visual Effect Settings (δείτε το Παράρτημα Α). Εικόνα 5.1: Επισήμανση αντικειμένου, χωρίς όμως να επιλεγεί. Προεπιλέγοντας μόνον ένα αντικείμενο, εμφανίζεται το πλαίσιο διαλόγου Quick Properties στο οποίο φαίνονται κάποιες από τις ιδιότητές του (είδος αντικειμένου, στρώση, χρώμα και τύπος γραμμής), όπως φαίνεται στην Εικόνα 5.2 και θα εξετάσουμε στην παράγραφο 5.22. Εικόνα 5.2: Προεπιλογή αντικειμένου. Η ομαδική επιλογή αντικειμένων γίνεται, όταν πρέπει να επιλέξετε πολλά αντικείμενα μαζί και η μεμονωμένη επιλογή είναι χρονοβόρα. Έχετε δύο βασικές καταστάσεις στην ομαδική επιλογή. Η μία είναι η κατάσταση πρόσθεσης αντικειμένων στην ομάδα επιλογής και η δεύτερη η κατάσταση αφαίρεσης (αποεπιλογή) των αντικειμένων από την ομάδα.

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 193 Οι κυριότερες μέθοδοι της ομαδικής επιλογής των αντικειμένων είναι οι εξής: Add/ALL/CPolygon/Crossing/Fence/Last/Previous/Remove/ Window/WPolygon/Undo Μία μέθοδος επιλογής εφαρμόζεται από το πληκτρολόγιο, με το κεφαλαίο γράμμα (ή τα κεφαλαία γράμματα) κάθε μεθόδου και. Αναλυτικά, οι μέθοδοι και οι καταστάσεις της ομαδικής επιλογής είναι οι εξής: a (Αντιστοιχεί στην κατάσταση Add Προσθήκη.) Αυτή η κατάσταση είναι η εξ ορισμού κατάσταση, όταν εκτελείτε την εντολή επεξεργασίας. Όλα τα επόμενα αντικείμενα που θα επιλέξετε είτε μεμονωμένα είτε ομαδικά, προστίθενται στην ομάδα αντικειμένων που δημιουργείτε, για να τα επεξεργαστείτε κατόπιν, με την εντολή που ήδη έ- χετε εκτελέσει. all (Αντιστοιχεί στην ομώνυμη μέθοδο Όλα.) Επιλέγετε όλα τα αντικείμενα του σχεδίου. c (Αντιστοιχεί στη μέθοδο Crossing.) Γι αυτή τη μέθοδο, χρειάζεται να ορίσετε με το ποντίκι ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, καθορίζοντας τις δύο απέναντι κορυφές του. Τότε θα επιλεγούν όλα τα αντικείμενα που περιέχονται ολόκληρα ή τέμνονται από τις πλευρές του ορθογωνίου πλαισίου που έχετε ορίσει. Μετά την εκτέλεση της εντολής εκτελείτε τη μέθοδο c Η επόμενη προτροπή είναι: Specify first corner: Καθορίστε πρώτη κορυφή: Καθορίζετε κάποια από τις τέσσερις κορυφές (όπως φαίνεται στην Εικόνα 5.3), οπότε εμφανίζεται η προτροπή: Specify opposite corner: Καθορίστε απέναντι κορυφή: Όταν καθορίσετε τη διαγωνίως απέναντι κορυφή απ αυτήν που καθορίσατε πρώτη, εμφανίζεται η πληροφορία: 5 found Βρέθηκαν 5 Αν ήδη έχετε επιλέξει προηγουμένως κάποια αντικείμενα, εκ των οποίων κάποια μπορεί να επιλεγούν για δεύτερη φορά, η πληροφορία που εμφανίζεται μπορεί να έχει την εξής μορφή: 5 found (1 duplicate), 6 total Βρέθηκαν 5 (1 επιλέχθηκε ξανά), συνολικά 6

194 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Τα αντικείμενα που επιλέχθηκαν ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα γιατί αλλάζουν μορφή και παρουσιάζονται με εστιγμένη γραμμή. Στη συνέχεια, μπορείτε να συνεχίσετε την επιλογή των αντικειμένων. Εικόνα 5.3: Επιλογή αντικειμένων με τη μέθοδο Crossing. w (Αντιστοιχεί στη μέθοδο Window.) Είναι όμοια με τη μέθοδο Crossing, μόνον που τώρα επιλέγονται μόνον τα αντικείμενα εκείνα που περιέχονται ολόκληρα στο ορθογώνιο πλαίσιο που ορίζετε. Μετά την εκτέλεση της εντολής εκτελείτε τη μέθοδο w Η επόμενη προτροπή είναι: Specify first corner: Καθορίστε πρώτη κορυφή: Καθορίζετε κάποια από τις τέσσερις κορυφές (όπως φαίνεται στην Εικόνα 5.4), οπότε εμφανίζεται η προτροπή: Specify opposite corner: Καθορίστε απέναντι κορυφή: Όταν καθορίσετε την ακριβώς απέναντι γωνία απ αυτή που καθορίσατε πρώτη, εμφανίζεται η πληροφορία: 3 found Βρέθηκαν 3 H εμφανής διαφορά μεταξύ των μεθόδων Crossing και Window είναι η μορφή του ορθογωνίου πλαισίου. Στην πρώτη περίπτωση, οι πλευρές του παρουσιάζονται με δια-

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 195 κεκομμένη γραμμή και η επιφάνειά του με πράσινο χρώμα, ενώ στη δεύτερη με συνεχή γραμμή και το γέμισμα με γαλάζιο χρώμα. Εικόνα 5.4: Επιλογή αντικειμένων με τη μέθοδο Window. Αν εκτελώντας την εντολή επεξεργασίας στην προτροπή Select objects: Επιλέξτε αντικείμενα: τοποθετήσετε το ποντίκι σε μία θέση όπου δεν υπάρχει σχεδιασμένο αντικείμενο, τότε, σύροντας το ποντίκι προς τα δεξιά, επιλέγετε αντικείμενα με τη μέθοδο window, ενώ σύροντάς το προς τα αριστερά επιλέγετε αντικείμενα με τη μέθοδο crossing. Αυτή τη μέθοδο, θα τη δείτε στη βιβλιογραφία και ως μέθοδο Box. cp και wp (Αντιστοιχούν στις μεθόδους CPolygon και WPolygon.) Είναι αντίστοιχες με τις μεθόδους Crossing και Window, μόνον που εδώ, αντί για ορθογώνιο πλαίσιο μπορείτε να ορίσετε οποιοδήποτε μη κανονικό πολύγωνο. Μετά την εκτέλεση της εντολής, εκτελείτε τη μέθοδο cp (ή wp) Η επόμενη προτροπή είναι: First polygon point: Πρώτο σημείο του πολυγώνου: Καθορίζετε την πρώτη κορυφή του πολυγώνου (δείτε την Εικόνα 5.5, όπου ορίζετε ένα τρίγωνο) που θα περιέχει και θα τέμνει (ή θα περιέχει ολόκληρα) τα αντικείμενα που θέλετε και κατόπιν εμφανίζεται η προτροπή:

196 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Εικόνα 5.5: Επιλογή αντικειμένων με τη μέθοδο CPolygon. f Specify endpoint of line or [Undo]: Καθορίστε το άκρο της γραμμής ή [Αναίρεση]: Στη συνέχεια, καθορίζετε την επόμενη κορυφή του νοητού πολυγώνου που περιέχει ή τέμνει τα αντικείμενα. Οι κορυφές που πρέπει να καθοριστούν, πρέπει να είναι τουλάχιστον τρεις και η σειρά τους ενιαία (ή αριστερόστροφη ή δεξιόστροφη, χωρίς να τέμνονται οι πλευρές του πολυγώνου μεταξύ τους). Με u (Undo) αναιρείτε την τελευταία κορυφή που καθορίσατε. Με ολοκληρώνετε τον καθορισμό του νοητού μη κανονικού πολυγώνου και εμφανίζεται η πληροφορία: 8 found Βρέθηκαν 8 H εμφανής διαφορά μεταξύ των μεθόδων CPolygon και WPolygon είναι η μορφή του νοητού πολυγώνου. Στην πρώτη περίπτωση, οι πλευρές του παρουσιάζονται με διακεκομμένη γραμμή και το γέμισμα με πράσινο χρώμα, ενώ στη δεύτερη με συνεχή γραμμή και το γέμισμα με γαλάζιο χρώμα. (Αντιστοιχεί στη μέθοδο Fence Φράκτης.) Μ αυτή τη μέθοδο, επιλέγετε μόνον τα αντικείμενα που τέμνονται από μία τεθλασμένη γραμμή που εσείς θα ορίσετε. Μετά την εκτέλεση της εντολής, εκτελείτε τη μέθοδο f Η επόμενη προτροπή είναι: First fence point: Πρώτο σημείο της τεθλασμένης γραμμής:

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 197 Εικόνα 5.6: Επιλογή αντικειμένων με τη μέθοδο Fence. L p r Καθορίζετε το πρώτο σημείο της τεθλασμένης γραμμής (δείτε την Εικόνα 5.6, όπου με μία τεθλασμένη μπορείτε να επιλέξετε μόνον τις πλευρές χωρίς τα κείμενα) που θα τέμνει τα αντικείμενα που σας ενδιαφέρουν και κατόπιν εμφανίζεται η προτροπή: Specify endpoint of line or [Undo]: Καθορίστε το άκρο της γραμμής ή [Αναίρεση]: Στη συνέχεια, θα πρέπει να καθορίσετε την επόμενη κορυφή της νοητής τεθλασμένης που θα τέμνει τα αντικείμενα. Με Undo (u ) αναιρείτε την τελευταία κορυφή που καθορίσατε. Με ολοκληρώνετε τον καθορισμό της νοητής τεθλασμένης και εμφανίζεται η πληροφορία: 8 found Βρέθηκαν 8 (Αντιστοιχεί στη μέθοδο Last Τελευταίο.) Επιλέγετε το πιο πρόσφατα ορατό σχεδιασμένο αντικείμενο. (Αντιστοιχεί στη μέθοδο Previous Προηγούμενο.) Επιλέγετε τα αντικείμενα που έχουν επιλεγεί με την εκτέλεση της αμέσως προηγούμενης εντολής επεξεργασίας ή της εντολής select. Η μέθοδος Previous δεν ισχύει, όταν έχει μεσολαβήσει η εντολή erase ή μία από τις εντολές αναίρεσης u και undo. (Αντιστοιχεί στην κατάσταση Remove Αφαίρεση.) Με r και αλλάζετε κατάσταση επιλογής και από κατάσταση προσθήκης μεταφέρεστε σε κατάσταση αφαίρεσης. Αυτό

198 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 u σημαίνει ότι, τα αντικείμενα που θα επιλεγούν μετά από τα ήδη επιλεγμένα θα αφαιρεθούν από την ομάδα επιλογής (selection set). Τα αντικείμενα μπορούν να αφαιρεθούν από την επιλογή είτε μεμονωμένα είτε ομαδικά, χρησιμοποιώντας μία από τις ήδη α- ναφερθείσες μεθόδους. Τα αντικείμενα που αφαιρούνται από την επιλογή, παύουν να εμφανίζονται εστιγμένα και ξαναπαίρνουν τη μορφή με την οποία σχεδιάστηκαν. Αν κατόπιν θέλετε να προσθέσετε κι άλλα αντικείμενα στην επιλογή σας, ενεργοποιείτε με a και την κατάσταση Add. Αν θέλετε να μην ενεργοποιήσετε την κατάσταση Remove, αλλά απλά να αποεπιλέξετε μόνο μερικά μεμονωμένα αντικείμενα, μπορείτε με πατημένο το πλήκτρο Shift να κάνετε κλικ στα αντικείμενα που θέλετε. Αυτά αυτόματα αποεπιλέγονται από την ομάδα επιλογής. Αν στη συνέχεια αφήσετε το πλήκτρο Shift, τα ε- πόμενα αντικείμενα που θα καταδείξετε, προστίθενται στην ομάδα επιλογής. (Αντιστοιχεί στην επιλογή Undo Αναίρεση.) Μ αυτή την επιλογή αναιρείτε την πιο πρόσφατη λειτουργία επιλογής αντικειμένων που πρόσθεσε (ή αφαίρεσε, αν βρίσκεστε σε κατάσταση Remove) αντικείμενα στην ομάδα επιλογής που δημιουργείτε. Ρύθμιση του μεγέθους του επιλογέα: Η εντολή Pickbox Η ρύθμιση του μεγέθους του πλαισίου επιλογής επιλογέα (pickbox) γίνεται με την εντολή pickbox, η οποία εκτελείται ως εξής: pickbox. Το μήνυμα της εντολής είναι το εξής: Enter new value for PICKBOX <current>: Δώστε νέα τιμή για τον επιλογέα <τρέχουσα τιμή>: Πληκτρολογήστε την τιμή (από 1 έως 15) που θέλετε και πατήστε. Το μέγεθος του επιλογέα ρυθμίζεται από την παράμετρο Pickbox Size στην καρτέλα Selection της εντολής options (δείτε το Παράρτημα Α). Πολλαπλή ή απλή επιλογή αντικειμένων: Η εντολή Pickadd Με την εντολή pickadd, ρυθμίζετε αν όταν επιλέγετε ένα αντικείμενο θα αποεπιλέγονται αυτά που ήδη έχετε επιλέξει. Η εντολή εκτελείται ως εξής: pickadd Μετά την εκτέλεση της εντολής εμφανίζεται το μήνυμα: Enter new value for PICKADD <1>: Δώστε νέα τιμή για τη μεταβλητή PICKADD <1>: Οι τιμές που δέχεται η μεταβλητή συστήματος PICKADD και η σημασία τους, είναι οι εξής:

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 199 0 Όταν επιλέγετε ένα αντικείμενο, αυτόματα αποεπιλέγονται τα προηγούμενα. Για να δημιουργήσετε σετ επιλεγμένων αντικειμένων, πρέπει όταν επιλέγετε να κρατάτε πατημένο το πλήκτρο Shift. 1 Όταν επιλέγετε ένα αντικείμενο, αυτό προστίθεται στο σετ των επιλεγμένων αντικειμένων. Η εξ ορισμού τιμή της μεταβλητής PICKADD είναι η 1. Η ρύθμιση της μεταβλητής PICKADD γίνεται και από το εικονίδιο εργαλείο του πλαισίου διαλόγου της εντολής properties (που θα δούμε στην παράγραφο 5.22). Αν πατήσετε στο εικονίδιο αυτό, η μεταβλητή PICKADD παίρνει την τιμή 0 και το εικονίδιο αλλάζει μορφή. Αν το ξαναπατήσετε, τότε αυτό επανέρχεται στην αρχική του μορφή και η μεταβλητή PICKADD παίρνει την τιμή 1. Ένας άλλος τρόπος ρύθμισης της μεταβλητής PICKADD είναι από την επιλογή Use Shift to Add to Selection, στην καρτέλα Selection της εντολής options (δείτε το Παράρτημα Α). 5.2 Διαγραφή και επαναφορά αντικειμένων Η εντολή Erase * Η εντολή erase δέχεται προεπιλογή και ομαδική επιλογή αντικειμένων. Με την εντολή erase, μπορείτε να διαγράψετε ένα ή περισσότερα αντικείμενα που υπάρχουν στο σχέδιό σας. Η εντολή εκτελείται ως εξής: Από το εικονίδιο της ενότητας Modify της καρτέλας Home της κορδέλας εργασιών. erase e Αν θέλετε ομαδική επιλογή αντικειμένων, εκτελείτε μία από τις μεθόδους που είδαμε στην παράγραφο 5.1. Ολοκληρώνοντας την επιλογή των αντικειμένων με, αυτά διαγράφονται. Μπορείτε να προεπιλέξετε τα αντικείμενα που θέλετε να διαγράψετε και στη συνέχεια να πατήσετε το πλήκτρο Delete. Θα παρατηρήσετε ότι, τα προεπιλεγμένα αντικείμενα διαγράφονται, αρκεί η μεταβλητή συστήματος PICKFIRST να έχει την τιμή 1. Η εντολή oops Η εντολή oops επαναφέρει τα αντικείμενα που διαγράφηκαν όταν εκτελέστηκε η εντολή erase για τελευταία φορά (ανεξάρτητα αν στο μεταξύ έχουν εκτελεστεί κι άλλες εντολές). Η εντολή εκτελείται ως εξής: oops.

200 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Αφού εκτελέσετε την εντολή, στη σχεδιαστική οθόνη επανέρχονται όλα τα αντικείμενα που διαγράψατε με την τελευταία εκτέλεση της εντολής erase. 5.3 Πανομοιότυπη αναπαραγωγή σχεδιασμένων αντικειμένων: Η εντολή Copy * Η εντολή copy δέχεται προεπιλογή και ομαδική επιλογή αντικειμένων. Με την εντολή copy, μπορείτε να αντιγράψετε ένα ή περισσότερα αντικείμενα που έχετε σχεδιάσει. Η εντολή εκτελείται ως εξής: Από το εικονίδιο της ενότητας Modify της καρτέλας Home της κορδέλας εργασιών. copy co. cp Μετά την εκτέλεση της εντολής, εμφανίζεται το μήνυμα: Select Objects: Επιλέξτε αντικείμενα: Αν θέλετε ομαδική επιλογή αντικειμένων, εκτελείτε μία από τις μεθόδους που αναπτύχθηκαν στην παράγραφο 5.1. Αφού ολοκληρωθεί η επιλογή της ομάδας των αντικειμένων (με ), εμφανίζεται το εξής μήνυμα: Current settings: Copy mode = Multiple Τρέχουσες ρυθμίσεις: Κατάσταση αντιγραφής = Πολλαπλή Specify base point or [Displacement/mOde] <Displacement>: Καθορίστε βασικό σημείο ή [Μετατόπιση/Κατάσταση] <Μετατόπιση>: Αν θέλετε να κάνετε μόνον μία αντιγραφή δίνετε την επιλογή o και για να αλλάξετε (μετά από το κατάλληλο προτρεπτικό μήνυμα) την κατάσταση από πολλαπλή σε απλή. Για να γίνει η αντιγραφή, χρειάζεται να ορίσετε δύο σημεία τα οποία ορίζουν την απόσταση μήκος και την κατεύθυνση της αντιγραφής (που ορίζει διάνυσμα αντιγραφής) ή να καθορίσετε το διάνυσμα της αντιγραφής. Το πρώτο σημείο (βασικό σημείο ή σημείο αναφοράς) δείχνει την αρχή της απόστασης αντιγραφής και το δεύτερο το τέλος της. Τα σημεία αυτά μπορεί να ανήκουν στα αντικείμενα που ήδη έχετε επιλέξει ή να είναι τυχαία. Καθορίζετε το πρώτο σημείο της απόστασης αντιγραφής (είτε με το ποντίκι είτε από το πληκτρολόγιο). Το επόμενο μήνυμα είναι το εξής: Specify second point of displacement or <use first point as displacement>: Καθορίστε το δεύτερο σημείο μετατόπισης ή <χρησιμοποιήστε το πρώτο σημείο για τη μετατόπιση>:

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 201 Καθορίζετε το δεύτερο σημείο της απόστασης αντιγραφής. Αν αντί να καθορίσετε το δεύτερο σημείο πατήσετε, ως απόσταση αντιγραφής εκλαμβάνεται το διάνυσμα που ορίζεται από το σημείο (0,0,0) και το βασικό σημείο αντιγραφής (πρώτο σημείο). Στην περίπτωση αυτή, μπορεί τα επιλεγμένα αντικείμενα να αντιγραφούν ανεξέλεγκτα έξω από την ορατή οθόνη. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να αναιρέσετε την εντολή copy με την εντολή u. Εικόνα 5.7: Αντιγραφή των ΑΒ και ΓΔ σε απόσταση 0.20 m (1m = 1Σ.Μ.) Αφού καθορίσετε την απόσταση αντιγραφής το επόμενο προτρεπτικό μήνυμα είναι Specify second point or [Exit/Undo] <Exit>: Καθορίστε το δεύτερο σημείο ή [Έξοδος/Αναίρεση] <Έξοδος>: για να καθορίσετε και επόμενο σημείο αντιγραφής, ώστε να δημιουργήσετε κι άλλο αντίγραφο των αρχικά επιλεγμένων αντικειμένων. Η αντιγραφή των αντικειμένων ολοκληρώνεται όταν πατήσετε ή Esc. Με u και αναιρείτε την πιο πρόσφατη αντιγραφή. Στην Εικόνα 5.7, αντιγράφονται οι δύο εξωτερικοί τοίχοι (ΑΒ και ΓΔ) σε απόσταση 0.20 m (δηλαδή Σ.Μ.), με προοπτική να σχεδιαστούν μελλοντικά οι επιφάνειες των τοίχων από την εσωτερική πλευρά.

202 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Αντιγραφή των ΑΒ και ΓΔ Ενέργεια Command: cο Select Objects: Select Objects: 1 found Select Objects: 1 found, 2 total Specify base point or [mode/displacement] <Displacement>: Specify second point of displacement or <use first point as displacement>: @0.2<90 Specify second point or [Exit/Undo] <Exit>: Command: Αποτέλεσμα Εκτελείται η εντολή copy. Επιλέγετε με το ποντίκι την ΑΒ στο σημείο Χ1. Επιλέγετε με το ποντίκι τη ΓΔ στο σημείο Χ2. Ολοκληρώνετε την επιλογή των αντικειμένων. Πατάτε με το ποντίκι σε τυχαίο σημείο, έστω το Υ. Ορίζετε απόσταση αντιγραφής 0.20 m σε διεύθυνση 90. Ολοκληρώνετε την εντολή copy. Αναμονή νέας εντολής. 5.4 Ομοιόθετη αναπαραγωγή αντικειμένων σε προκαθορισμένη απόσταση: Η εντολή Offset Με την εντολή offset, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα νέο αντικείμενο, παράλληλα και σε συγκεκριμένη απόσταση από κάποιο άλλο σχεδιασμένο, το οποίο χρησιμοποιείται ως πρότυπό του. Η εντολή εκτελείται ως εξής: Από το εικονίδιο της ενότητας Modify της καρτέλας Home της κορδέλας εργασιών. offset. o Μετά την εκτέλεση της εντολής εμφανίζεται το μήνυμα: Current settings: Erase source=no Layer=Source OFFSETGAP- TYPE=0 Τρέχουσες ρυθμίσεις: Διαγραφή αρχικών=όχι Στρώση=Αρχικών OFFSETGAPTYPE=0 Specify offset distance or [Through/Erase/Layer] <Through ή απόσταση>: Καθορίστε απόσταση αναπαραγωγής ή [Διαμέσου/Διαγραφή/Στρώση] <Through ή απόσταση>:

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 203 Οι επιλογές της εντολής είναι οι εξής: Αποδέχεστε την προτροπή του προγράμματος είτε αυτή είναι η through είτε κάποια α- πόσταση. Απόσταση προτείνεται, αν έχει ξαναεκτελεστεί η εντολή οffset με συγκεκριμένη απόσταση αναπαραγωγής. t Μ αυτή την επιλογή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε διαφορετική απόσταση αναπαραγωγής για κάθε αντικείμενο ξεχωριστά (δείτε τον τρόπο εκτέλεσης της εντολής). Αφού αποδεχτείτε την επιλογή through και επιλέξετε και το αντικείμενο που θέλετε, καθορίζετε το σημείο (με το ποντίκι ή από το πληκτρολόγιο) στο οποίο θέλετε να δημιουργηθεί το νέο αντικείμενο. Στην αμέσως επόμενη αναπαραγωγή, η απόσταση αναπαραγωγής μπορεί να είναι διαφορετική από την προηγούμενη, γιατί το νέο σημείο που θα καθορίσετε μπορεί να απέχει διαφορετική απόσταση. e Μ αυτή την επιλογή ορίζετε αν τα αρχικά αντικείμενα θα διαγράφονται ή όχι, αφού δημιουργηθούν τα νέα. Εμφανίζει το εξής προτρεπτικό μήνυμα: Erase source object after offsetting? [Yes/No] <No>: Διαγραφή του αρχικού αντικειμένου μετά την ομοιόθετη αναπαραγωγή? [Ναι/Όχι] <Όχι>: Πληκτρολογείτε Υ και για διαγραφή των αρχικών αντικειμένων ή Ν και για διατήρησή τους (ή επιλέγετε το Yes ή το No, αντίστοιχα, από το αναδυόμενο μενού που εμφανίζεται στο σταυρόνημα), οπότε εμφανίζεται ξανά το προηγούμενο προτρεπτικό μήνυμα. L Μ αυτή την επιλογή ορίζετε αν τα παραγόμενα αντικείμενα θα τοποθετούνται στην ίδια στρώση με τα αρχικά ή στην τρέχουσα στρώση που σχεδιάζετε. Εμφανίζει το εξής προτρεπτικό μήνυμα: Enter layer option for offset objects [Current/Source] <Source>: Δώστε επιλογή στρώσης για τα αντικείμενα που θα αναπαραχθούν? [Τρέχουσα/Αρχική] <Αρχική>: Πληκτρολογείτε c και για δημιουργία των νέων αντικειμένων στην τρέχουσα στρώση ή s και για δημιουργία των νέων αντικειμένων στην ίδια στρώση με τα αρχικά (ή επιλέγετε το Current ή το Source, αντίστοιχα, από το αναδυόμενο μενού που εμφανίζεται στο σταυρόνημα), οπότε εμφανίζεται ξανά το προηγούμενο προτρεπτικό μήνυμα. x Όπου x πληκτρολογείτε την απόσταση αναπαραγωγής που θέλετε. Το επόμενο προτρεπτικό μήνυμα είναι το εξής: Select object to offset or [Exit/Undo] <Exit>: Επιλέξτε αντικείμενο προς αναπαραγωγή ή [Έξοδος/Αναίρεση] <Έξοδος>: Με τον επιλογέα επιλέγετε το αντικείμενο που θέλετε να αναπαραχθεί, το οποίο μετά εμφανίζεται εστιγμένο στην οθόνη (όπως φαίνεται στην Εικόνα 5.8 η πλευρά ΔΕ). Αν έχετε συγκεκριμένη απόσταση αναπαραγωγής, το επόμενο μήνυμα είναι το εξής:

204 Εισαγωγή στο AutoCAD 2010 Εικόνα 5.8: Εκτέλεση της εντολής offset. Specify point on side to offset or [Exit/Multiple/Undo] <Exit>: Καθορίστε σημείο προς την πλευρά της αναπαραγωγής ή [Έξοδος/Πολλαπλή/Αναίρεση] <Έξοδος>: Επειδή το αντικείμενο που επιλέξατε, μπορεί να αναπαραχθεί σε δύο κατευθύνσεις (στο παράδειγμά μας είτε από την αριστερή είτε από τη δεξιά πλευρά), πρέπει να καθορίσετε ένα σημείο στην κατεύθυνση (πλευρά) που θέλετε να γίνει η αναπαραγωγή (όπως φαίνεται και στην Εικόνα 5.8) ή να δώσετε μία επιλογή. Οι επιλογές που μπορείτε να δώσετε είναι οι εξής: e Τερματίζετε την ομοιόθετη αναπαραγωγή (και κατά συνέπεια και την εντολή offset) χωρίς δημιουργία νέων αντικειμένων. Επίσης, η εντολή ολοκληρώνεται αν πατήσετε ή Esc. m Μ αυτή την επιλογή μπορείτε να επαναλάβετε πολλές φορές την ομοιόθετη αναπαραγωγή σε διαφορετικά αντικείμενα, με τις ίδιες παραμέτρους και χωρίς τη διακοπή της εντολής offset. Εμφανίζει το εξής προτρεπτικό μήνυμα: Specify point on side to offset or [Exit/Undo] <next object>: Καθορίστε σημείο προς την πλευρά της αναπαραγωγής ή [Έξοδος/Αναίρεση] <Έξοδος>: Καθορίζετε σημείο προς την πλευρά αναπαραγωγής, οπότε εμφανίζεται ξανά το προηγούμενο προτρεπτικό μήνυμα. Αν καθορίσετε νέο σημείο, θα δημιουργηθεί νέο ομοιόθετο αντικείμενο και θα επαναληφθεί το ίδιο προτρεπτικό μήνυμα.

Κεφάλαιο 5: Οι Κυριότερες Εντολές Επεξεργασίας 205 Με εμφανίζεται προτρεπτικό μήνυμα για να επιλέξετε νέο αντικείμενο και να συνεχίσετε την εκτέλεση της εντολής offset με τις ίδιες παραμέτρους. Με e τερματίζετε την ομοιόθετη αναπαραγωγή και την εντολή offset. Με u αναιρείτε την πιο πρόσφατη ομοιόθετη αναπαραγωγή και συνεχίζετε την εκτέλεση της εντολής offset, εμφανίζοντας το προτρεπτικό μήνυμα Select object to offset or [Exit/Undo] <Exit>:. u Αναιρεί την επιλογή του αρχικού αντικειμένου και εμφανίζει το προτρεπτικό μήνυμα Select object to offset or [Exit/Undo] <Exit>:. Αφού ολοκληρώσετε την αναπαραγωγή και των υπολοίπων πλευρών του περιγράμματος, εμφανίζεται το σχήμα που φαίνεται στην Εικόνα 5.9. Εικόνα 5.9: Ολοκλήρωση της αναπαραγωγής των πλευρών του περιγράμματος. Στην Εικόνα 5.9 έχει προστεθεί κι ένας κύκλος, για να φανεί πώς είναι και η αναπαραγωγή ενός κύκλου. Γενικά τα καμπύλα αντικείμενα, που δημιουργούνται με την offset, διατηρούν ομοκεντρότητα με αυτά, από τα οποία προήλθαν, εκτός κι αν αυτό είναι ανέφικτο, οπότε εμφανίζεται στη γραμμή εντολών και το κατάλληλο προειδοποιητικό μήνυμα. Αν η επιλογή της εντολής είναι η through, το επόμενο μήνυμα είναι το εξής: Specify through point: Καθορίστε σημείο αναπαραγωγής: Καθορίζετε ένα σημείο, στο οποίο θα γίνει η αναπαραγωγή του αντικειμένου.