ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΜΕ E-MAIL Αθήνα 30 Απριλίου 2012 Αριθμ. Πρωτ.: 16993. ΘΕΜΑ: Κατάρτιση Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΤΑ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Δ/ΣΗΣ ΟΤΑ Πληροφορίες: Β.Λαμπρακάκης Ε.Ε.Τσαμίλης Τηλ: 213 1364817, 213 1364841 Ταχ. Δ/νση: Σταδίου 27 Ταχ. Κώδικας: 101 83 - ΑΘΗΝΑ ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΜΕ E-MAIL Αθήνα 30 Απριλίου 2012 Αριθμ. Πρωτ.: 16993 ΠΡΟΣ: Ως Πίνακας Αποδεκτών ΘΕΜΑ: Κατάρτιση Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016 ΣΧΕΤ. : Το με αριθμ. 2/25631/26-3-2012 έγγραφο του Υπουργού Οικονομικών, σχετικά με την υποχρέωση κατάρτισης Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής από τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Α. Εισαγωγή Στο πλαίσιο αποτύπωσης των ορίων και δεσμεύσεων της γενικής κυβέρνησης ως προς τα έσοδα και τις δαπάνες, μέσω της κατάρτισης πολυετών προϋπολογισμών, έχει εισαχθεί με το ν.3871/2010 η υποχρέωση κατάρτισης Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ). Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής περιλαμβάνει τους στόχους για τη γενική κυβέρνηση, τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις που καλύπτουν περίοδο τεσσάρων ετών πέραν της τρέχουσας περιόδου και εξυπηρετεί την επίτευξη των δημοσιονομικών δεσμεύσεων καθώς και την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της οικονομίας. Β. Υπόχρεοι φορείς Οι στόχοι και οι δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στο ΜΠΔΣ αφορούν και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία αποτελεί υποτομέα της Γενικής Κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, όλοι οι Δήμοι, όλες οι Περιφέρειες και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου αυτών, τα οποία περιλαμβάνονται στο μητρώο φορέων Γενικής Κυβέρνησης οφείλουν να συμμετέχουν, μέσω της διαδικασίας που θα περιγραφεί παρακάτω, στη διαδικασία πρόβλεψης των δημοσιονομικών τους μεγεθών που θα οδηγήσει στην κατάρτιση του νέου ΜΠΔΣ 2013-2016. 1

Γ. Διαδικασία κατάρτισης Ενοποιημένου Προϋπολογισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης Το ΜΠΔΣ 2013-2016 θα περιλαμβάνει την περιγραφή των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων των δύο προηγούμενων ετών (2010-2011), καθώς και τις προβλέψεις των δημοσιονομικών προοπτικών για α) το τρέχον έτος (2012) β) το έτος προϋπολογισμού (2013) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2014-2016). Προκειμένου να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία οι υπόχρεοι φορείς είναι απαραίτητο να συμπληρώσουν τους Πίνακες του Παραρτήματος που τους αφορούν και να τους αποστείλουν στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο θα τους ομαδοποιήσει σε ενοποιημένο πίνακα των εποπτευόμενων φορέων, τον οποίο θα αποστείλει στο Υπουργείο Οικονομικών. Η διαδικασία κατάρτισης των πινάκων περιγράφεται στο σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών (Α.Π. : 2/25631/26-12-2012) το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα εγκύκλιο και περιέχει τα αναλυτικά βήματα για την ορθή συμπλήρωση των πινάκων καθώς και ενδεικτικά παραδείγματα. Για την ταχύτερη και ορθότερη συμπλήρωση των πινάκων του Παραρτήματος της παρούσας έχει προστεθεί ειδική στήλη με τους κωδικούς των προϋπολογισμών των Δήμων και Περιφερειών από τους οποίους θα υπολογισθούν τα ποσά για να συμπληρωθεί η κάθε γραμμή του πίνακα. Για το λόγο αυτό έχουν δημιουργηθεί δύο επεξηγηματικοί πίνακες εκ των οποίων ο ένας αφορά στους Δήμους (τις οδηγίες του οποίου θα χρησιμοποιήσουν και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου) και ο άλλος στις Περιφέρειες. Συνοπτικά, σας ενημερώνουμε ότι η διαδικασία συμπλήρωσης των πινάκων θα πραγματοποιηθεί βάσει των παρακάτω βημάτων που όπως προαναφέρθηκε περιγράφονται αναλυτικά στο σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών. Βήμα 1 ο : Συμπλήρωση προηγούμενων ετών Έτος βάσης Οι φορείς συμπληρώνουν τους πίνακες με τα απολογιστικά στοιχεία των ετών 2010 και 2011 σύμφωνα με τις οδηγίες που περιγράφονται στην ειδική στήλη με τους κωδικούς του προϋπολογισμού. Αν δεν υπάρχουν οριστικά στοιχεία για το έτος 2011, η στήλη συμπληρώνεται βάσει εκτίμησης. Σημειώνεται ότι ως βάση για τις προβολές των εσόδων - εξόδων για το διάστημα 2012-2016 θα ληφθούν υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία του 2011 και όχι τα προϋπολογιστικά του 2012. Στο πλαίσιο αυτό και ειδικότερα για το έτος 2012 είναι απαραίτητο να συμπληρωθεί ο πίνακας με ποσά που ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν περισσότερο στην πραγματική εφαρμογή του προϋπολογισμού, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία των εσόδων και δαπανών, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί κατά το πρώτο τρίμηνο του 2012. Βήμα 2 ο : Μακροοικονομικές προβλέψεις Κατά το μέρος που κάποια από τα στοιχεία των εσόδων-εξόδων για την περίοδο 2012-2016, εξαρτώνται από την εξέλιξη των μακροοικονομικών προβλέψεων για την ελληνική οικονομία,(π.χ. συνολική ζήτηση, ρυθμός ανάπτυξης, πληθωρισμός, ανεργία σε σχέση με συγκεκριμένες 2

κατηγορίες εσόδων και δαπανών) τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να τροποποιηθούν ανάλογα ώστε να ενσωματώσουν τις προβλέψεις αυτές. Βήμα 3 ο : Δημοσιονομικές παρεμβάσεις Τα στοιχεία που έχουν προκύψει από τα παραπάνω βήματα θα πρέπει να τροποποιηθούν προκειμένου να ληφθούν υπόψη όλες οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις (που αφορούν την Αυτοδιοίκηση) που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του Μνημονίου, έχουν θεσπισθεί ή εφαρμοστεί μέχρι 30/3/2012 και περιλαμβάνονται σε όλους τους εφαρμοστικούς νόμους που έχουν ψηφισθεί από τον Ιούνιο του 2011 μέχρι σήμερα στο Κοινοβούλιο. Επισυνάπτεται ειδικό παράρτημα με την απαρίθμηση και ποσοτικοποίηση όλων των παρεμβάσεων. Βήμα 4 ο : Καταγραφή ανεξόφλητων υποχρεώσεων Συμπληρώνεται η τελευταία γραμμή του πίνακα με τα στοιχεία των ανεξόφλητων υποχρεώσεων για τα έτη 2010 και 2011 καθώς και προβλέψεις για τα έτη 2013-2016. Διευκρινίζεται ότι το ποσό αυτό συμπληρώνεται από τους φορείς στα μηνιαία δελτία που υποβάλλουν και προκύπτει από το πεδίο «5.Εκκρεμείς Υποχρεώσεις». Δ. Αποστολή πινάκων στο Υπουργείο Εσωτερικών Με την ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας ο πίνακας θεωρείται οριστικοποιημένος και υπογράφεται από το Δήμαρχο ή Περιφερειάρχη ή Πρόεδρο Διοικητικού Συμβουλίου, αντίστοιχα για τον κάθε φορέα καθώς και από τον αρμόδιο προϊστάμενο των οικονομικών υπηρεσιών του φορέα προκειμένου να αποσταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών. Οι πίνακες θα αποσταλούν ταχυδρομικά με έγγραφο αλλά και σε ηλεκτρονική μορφή στην ηλεκτρονική διεύθυνση oikonomika.ota1@ypes.gr μέχρι την Τετάρτη 9 Μάιου 2012. Για οποιαδήποτε διευκρίνιση για την κατάρτιση των πινάκων μπορείτε να απευθύνεστε στους υπαλλήλους της Δ/νσης Οικονομικών Ο.Τ.Α. του Υπουργείου Εσωτερικών, Β.Λαμπρακάκη (τηλ.213 1364817) και Ε.Ε.Τσαμίλη (213 1364841). Το παρόν έγγραφο έχει αναρτηθεί και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών (www.ypes.gr) στη διαδρομή Το Υπουργείο/Εγκύκλιοι-Αποφάσεις. Ο ΓΕΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Θ.ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ 3

Παράρτημα: Α. Πίνακας Δήμων και Περιφερειών Β. Πινάκας Νομικών Προσώπων Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου Γ. Οδηγίες συμπλήρωσης για Δήμους Δ. Οδηγίες συμπλήρωσης για Περιφέρειες Συνημμένο: Το με αριθμ. 2/25631/26-3-2012 έγγραφο του Υπουργού Οικονομικών Πίνακας Αποδεκτών: 1) Όλοι οι Δήμοι 2) Όλες οι Περιφέρειες 3) Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις του Κράτους (για τις δικές τους ενέργειες προς τα ν.π.δ.δ. και ν.π.ι.δ. των ΟΤΑ χωρικής αρμοδιότητάς τους) που ανήκουν στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης της ΕΛΣΤΑΤ) ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους -Γραφείο Υπουργού κ. Φ.Σαχινίδη -Δ/νση Προγραμματισμού, Δημοσιονομικών στοιχείων και Μεθοδολογίας Πανεπιστημίου 37 10165 - ΑΘΗΝΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΝΟΜΗ: 1. Γραφείο Υπουργού 2. Γραφείο Υφυπουργού 3. Γραφείο Γενικού Γραμματέα 4. Γραφείο Γεν. Δ/ντή Οικονομικών Υπηρεσιών 5. Δ/νση Οικονομικών ΟΤΑ (Τμήμα Οικονομικής Δ/σης ΟΤΑ) 4

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Ταχ. Δ/νση: Πανεπιστημίου 37 101 65 Αθήνα ΠΡΟΣ: Αθήνα, 26 Μαρτίου 2012 Αριθ. πρωτ.: 2/25631 Υπουργείο Εσωτερικών, Δημ. Διοίκησης & Αποκέντρωσης 1. Υπουργό κ. Αν. Γιαννίτση 2. Γενικό Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών Θέμα : Κατάρτιση Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016 Α. Γενικά Ο νόμος 3871/2010 (ΦΕΚ141Α) έχει εισαγάγει την υποχρέωση κατάρτισης Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ), το οποίο δίνει μια σαφή εικόνα των δημοσιονομικών ορίων και των δεσμεύσεων που αναλαμβάνονται για την επόμενη περίοδο, των βασικών πολιτικών κατευθύνσεων καθώς και των προτεραιοτήτων. Θέτει συγκεκριμένους στόχους, χρονοδιαγράμματα και δείκτες υλοποίησης στην προσπάθεια ελέγχου των δαπανών και σταδιακής μείωσης του ελλείμματος, και παράλληλα, τα ανώτατα όρια δαπανών για όλη την περίοδο για τα υπουργεία, καθώς και τους εποπτευόμενους από αυτά φορείς. Στο πλαίσιο αυτό, το ΜΠΔΣ αποτελεί μία από πάνω προς τα κάτω (top-down) προσέγγιση του προϋπολογισμού σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και δεν εστιάζει μόνο στην κεντρική, αλλά στη γενική κυβέρνηση, ως ένα ενιαίο σύνολο. Παράλληλα όμως, βασίζεται και σε μια ανάλυση του προϋπολογισμού γραμμή γραμμή για κάθε φορέα, ακολουθώντας την ίδια λογιστική βάση με εκείνη της κατάρτισης του ετήσιου προϋπολογισμού γενικής κυβέρνησης. Το ΜΠΔΣ 2013-2016 θα περιλαμβάνει την περιγραφή και αξιολόγηση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων των δύο προηγουμένων ετών (2010-2011) καθώς και τις προβλέψεις των δημοσιονομικών προοπτικών για α) το τρέχον έτος (2012) β) το έτος προϋπολογισμού (2013) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2014-2016). Η εμπειρία του πρώτου ΜΠΔΣ 2012-2015 που καταρτίστηκε πέρυσι από το ΓΛΚ, έδειξε ότι για την κατάρτισή του απαιτείται η ουσιαστική και ενεργή συμμετοχή των Υπουργείων, αφού αυτοί είναι οι κατ εξοχήν φορείς που αναλαμβάνουν και τελικά οφείλουν να υλοποιήσουν την όλη εθνική προσπάθεια, όπως αυτή αντανακλάται στις επί μέρους δεσμεύσεις του ΜΠΔΣ, τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εποπτευομένων φορέων. Με την παρούσα εγκύκλιο καλείται κάθε Υπουργείο και κάθε εποπτευόμενος από αυτό φορέας, να προβεί σε προβλέψεις των δημοσιονομικών μεγεθών τους για α) το τρέχον έτος (2012) β) το έτος προϋπολογισμού (2013) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2014-2016), σύμφωνα με την τεχνική που περιγράφεται κατωτέρω (κατάρτιση βασικού σεναρίου του ΜΠΔΣ), ακολουθώντας παράλληλα την ίδια λογιστική βάση με εκείνη της κατάρτισης του ετήσιου προϋπολογισμού. B. Η μεθοδολογία κατάρτισης του ΜΠΔΣ Το ΜΠΔΣ καταρτίζεται σε 4 βήματα: 1. Βασικό σενάριο Η κατάρτιση του βασικού σεναρίου αποτελεί το σημείο εκκίνησης της κατάρτισης του ΜΠΔΣ. Πρόκειται για ένα σενάριο δημοσιονομικών προβλέψεων για α) το τρέχον έτος (2012) β) το έτος προϋπολογισμού (2013) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2014-2016) που λαμβάνει υπόψη τα κατωτέρω: 5

α. Τις μακροοικονομικές προβλέψεις για όλη τη συγκεκριμένη περίοδο (ρυθμός ανάπτυξης, ανεργία, πληθωρισμός κλπ) και β. Τις επικαιροποιημένες αποδόσεις των παρεμβάσεων (μέτρων) δαπανών και εσόδων που ήδη έχουν νομοθετηθεί ή εφαρμοστεί και άρα η επίδρασή τους έχει προσδιοριστεί ποσοτικά ανά έτος και θα επηρεάσουν για το λόγο αυτό τα αντίστοιχα δημοσιονομικά μεγέθη των φορέων. Το σενάριο βάσης αφορά όλη τη γενική κυβέρνηση και καταρτίζεται ταυτόχρονα στη λογιστική (ταμειακή) βάση του Ετήσιου Προϋπολογισμού και στη λογιστική (δεδουλευμένη) βάση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA95). Με απλά λόγια, το σενάριο βάσης είναι η προβολή της εξέλιξης των δημοσιονομικών μεγεθών των φορέων της γενικής κυβέρνησης, κάτω από συγκεκριμένες μακροοικονομικές υποθέσεις για τη συνολική επίδοση της οικονομίας, χωρίς άλλες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, πέραν εκείνων που έχουν ήδη νομοθετηθεί μέχρι μια συγκεκριμένη ημερομηνία και εφαρμόζονται. 2. Οι στόχοι του ΜΠΔΣ Οι δημοσιονομικοί στόχοι του ΜΠΔΣ, αφορούν το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης, το πρωτογενές έλλειμμα γενικής κυβέρνησης και το ύψος του χρέους. Είναι οι δημοσιονομικοί στόχοι που καθορίζονται από το Μνημόνιο, όπως αυτό έχει ψηφισθεί στη Βουλή, δηλαδή οι δημοσιονομικές επιδόσεις που η ελληνική οικονομία πρέπει να επιτύχει στο πλαίσιο του προγράμματος για τη σταδιακή μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3%, για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος και τη διαμόρφωση του ύψους του χρέους σε βιώσιμα επίπεδα. 3. Ο προσδιορισμός του δημοσιονομικού κενού και η εξειδίκευση των νέων παρεμβάσεων που τυχόν απαιτούνται. Η απόκλιση των δημοσιονομικών επιδόσεων-προβολών του βασικού σεναρίου για κάθε έτος της περιόδου από τους αντίστοιχους δημοσιονομικούς στόχους, αποτελεί το δημοσιονομικό κενό, δηλαδή το ύψος (ποσοτικά) της απόκλισης από τους στόχους του Μνημονίου και άρα το ύψος (ποσοτικά) των τυχόν νέων παρεμβάσεων που πρέπει να προωθηθούν, προκειμένου να επιτύχουμε τους στόχους. Τον ποσοτικό προσδιορισμό των νέων παρεμβάσεων ακολουθεί η εξειδίκευση των παρεμβάσεων ανά έτος, φορέα (Υπουργείο-εποπτευόμενοι φορείς) και χαρακτήρα (δαπάνες-έσοδα, εξειδικευμένες οριζόντιες παρεμβάσεις, μόνιμες - προσωρινές κλπ). 4. Η τελική κατάρτιση του ΜΠΔΣ Το βήμα αυτό αποτελεί το συγκερασμό του σεναρίου βάσης (βήμα 1) και των νέων παρεμβάσεων (βήμα 3). Οι δημοσιονομικές προβλέψεις που προκύπτουν από το συγκερασμό αυτό, είναι το τελικό δημοσιονομικό πλαίσιο που θα ισχύσει για όλους τους φορείς, προκειμένου η ελληνική οικονομία να συγκλίνει στους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν συμφωνηθεί στο Μνημόνιο. Το δημοσιονομικό αυτό πλαίσιο είναι δεσμευτικό για όλους ανεξαιρέτως τους φορείς, αφού το ΜΠΔΣ ψηφίζεται στη Βουλή και αποτελεί νόμο του κράτους. Γ. Η συμβολή των φορέων στην κατάρτιση του ΜΠΔΣ 2013-2016 Στο πλαίσιο της κατάρτισης του ΜΠΔΣ, οι φορείς (Υπουργεία εποπτευόμενοι φορείς) καλούνται να καταρτίσουν ΜΟΝΟ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ της περιόδου που καλύπτει α) το τρέχον έτος (2012) β) το έτος προϋπολογισμού (2013) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2014-2016). Η έγκαιρη και συνεπής κατάρτιση του Βασικού Σεναρίου τόσο σε επίπεδο Υπουργείου όσο και σε επίπεδο εποπτευομένων φορέων θα γίνει με ευθύνη του Γενικού Διευθυντού Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου. Όπως προκύπτει από την ανωτέρω περιγραφή της διαδικασίας κατάρτισης του ΜΠΔΣ, το βασικό σενάριο αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο βήμα, αφού αυτό προσδιορίζει το δημοσιονομικό κενό. Άρα το σενάριο βάσης που θα εκπονήσουν οι φορείς θα πρέπει να είναι: ρεαλιστικό, μελετημένο και συνεπές, αφού θα πρέπει να αποτυπώνει τις καλύτερες δυνατές προβλέψεις για τις δημοσιονομικές επιδόσεις των φορέων σε όλη την περίοδο δεσμευτικό για τους φορείς, αφού θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι δημοσιονομικές επιδόσεις οι οποίες περιγράφονται στο σενάριο βάσης που θα υποβάλουν θα εφαρμοστούν απαρέγκλιτα, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να γίνει έγκαιρα η εφαρμογή των παρεμβάσεων που ήδη έχουν θεσπιστεί ή εφαρμοστεί προκειμένου να επιτευχθεί η προβλεπόμενη ποσοτική απόδοσή τους. 6

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι το βασικό σενάριο δημοσιονομικών επιδόσεων θα πρέπει να υλοποιηθεί στο μέλλον επακριβώς, αφού οποιαδήποτε αστοχία συνεπάγεται διεύρυνση της απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους του Μνημονίου, γεγονός που απαιτεί την ανάληψη πρόσθετων δημοσιονομικών παρεμβάσεων που επιβαρύνουν όλους τους Έλληνες πολίτες. Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί, ότι ουδεμία απόκλιση θα μπορεί να γίνει αποδεκτή μετά την υποβολή του βασικού σεναρίου. Δ. Η τεχνική κατάρτισης του Βασικού Σεναρίου Από τεχνικής πλευράς η κατάρτιση του Βασικού Σεναρίου θα γίνει από τον φορέα (Υπουργείο), ως εξής: Βήμα 1 ο : Έτος βάσης για τη διενέργεια προβλέψεων Ως βάση για τη διενέργεια προβολών των εσόδων - εξόδων στο διάστημα 2012-2016, θα ληφθούν τα οριστικά στοιχεία για το ταμειακό κλείσιμο του 2011. Εδικά για τους εποπτευόμενους φορείς, τα στοιχεία που θα χρησιμοποιηθούν θα είναι αυτά που κοινοποιήθηκαν στην ΕΛΣΤΑΤ και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για το κλείσιμο του 2011. Σε περίπτωση μεταγενέστερης επικαιροποίησης των στοιχείων στο διάστημα από την αρχική κοινοποίηση των στοιχείων στην ΕΛΣΤΑΤ μέχρι την 20/4/2012 που θα πρέπει να υποβληθούν τα στοιχεία βάσει της παρούσας εγκυκλίου, θα σταλούν τα νεώτερα στοιχεία επισημαίνοντας τις διαφορές σε σχέση με τα αρχικά στοιχεία που στάλθηκαν στην ΕΛΣΤΑΤ. Στη συνέχεια γίνεται μια πρώτη προβολή για την εξέλιξη των μεγεθών στην υπόλοιπη περίοδο 2012-2016, δηλαδή για το πώς θα εξελιχθούν τα μεγέθη σε σχέση με το 2011, κατά την εκτίμηση των φορέων. Η πρώτη αυτή πρόβλεψη αντανακλά την εξέλιξη των μεγεθών στην περίοδο 2012-2016, με την υπόθεση εργασίας ότι δεν θα αλλάξει τίποτε σε σχέση με αυτά που ίσχυαν μέχρι το τέλος του έτους 2011 (οι προβλέψεις «διορθώνονται» περαιτέρω με τα επόμενα 2 βήματα) Ειδικά για τις ανάγκες του Βασικού Σεναρίου, τα στοιχεία για τα οποία απαιτούνται προβλέψεις έχουν ως κατωτέρω: 1. Για τον Κεντρικό Φορέα (Υπουργείο) Τα στοιχεία για τον κεντρικό φορέα (Υπουργείο), με τις προϋποθέσεις που παρατίθενται κατωτέρω, θα δοθούν με την κατηγοριοποίηση του ακόλουθου πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΑΠΑΝΩΝ Τ.Π. ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α' ΑΠΟΔΟΧΕΣ (1+2+3+4+5+6+7) Εκ των οποίων 1 Μισθοί 2 Εργοδοτική εισφορά ΕΟΠΥΥ 3 Λοιπές παροχές (Ποσά σε εκατ..) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 4 Πρόσθετες παροχές καταργηθέντων ειδικών λ/σμών 5 Εφημερίες ιατρών ΕΣΥ 6 Λοιπές παροχές προσωπικού νοσηλευτικών ιδρυμάτων 7 Ιδρυμάτων πρόνοιας,κλήρου και νπδδ ΑΣΦΑΛΙΣΗ, ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ,ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Β' (1+2+3+4+5+6+7) Εκ των οποίων 1 Δαπάνες περίθαλψης 2 Επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων 3 ΕΚΑΣ (πλην συνταξιούχων Δημοσίου) 4 Επιχορηγήσεις Νοσοκομείων (θα περιληφθούν κοι οι επιχορηγήσεις για πληρωμές παρελθόντος έτους) 5 Επιδόματα πολυτέκνων 6 Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών 7 Λοιπές εισοδηματικές ενισχύσεις 7

Γ' ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ (1+2+3+4) εκ των οποίων 1 Επιχορηγήσεις 2 - σε ΔΕΚΟ - σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης - σε λοιπά ΝΠ εντός της Γενικής Κυβέρνησης - σε φορείς εκτός της Γενικής Κυβέρνησης -εισφορές σε διεθνείς οργανισμούς Καταναλωτικές και λοιπές δαπάνες (μετακινήσεις, λειτουργικές, προμήθειες, διάφορες άλλες δαπάνες και δαπάνες ΝΑΤΟ) 3 Επιδοτήσεις γεωργίας 4 Εξοπλιστικά προγράμματα Δ'. α.. σε ταμειακή βάση β.. Παραλαβές ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ εκ των οποίων - σε ΔΕΚΟ - σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης - σε Ασφαλιστικά Ταμεία - σε λοιπά ΝΠ εντός της Γενικής Κυβέρνησης - σε φορείς εκτός της Γενικής Κυβέρνησης Σύνολο (Α+Β+Γ+Δ) Σημ. Κάθε κεντρικός φορέας (Υπουργείο) θα συπληρώσει τις γραμμές του πίνακα που τον αφορούν Για την άρση αμφιβολιών, σε κάθε μία από τις ανωτέρω βασικές κατηγορίες δαπανών περιλαμβάνονται οι κατωτέρω ειδικότερες δαπάνες, κατά το μέρος που αφορούν βέβαια τον κάθε Φορέα (Υπουργείο): 1.1 Αποδοχές και συντάξεις Μισθοί, εργοδοτική εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ (παρ. 1β, άρθρο 19 Ν.3918/2011), συντάξεις, αμοιβές ωρομισθίων εκπαιδευτικών, λοιπές παροχές, πρόσθετες παροχές καταργηθέντων ειδικών λογαριασμών, μισθοί προσωπικού νοσηλευτικών ιδρυμάτων, εφημερίες ιατρών ΕΣΥ, λοιπές παροχές προσωπικού νοσηλευτικών ιδρυμάτων, παροχές ιδρυμάτων πρόνοιας, κλήρου και ΝΠΔΔ, δαπάνη για νέες προσλήψεις. 1.2. Ασφάλιση-Περίθαλψη-Κοινωνική προστασία Δαπάνες περίθαλψης, επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων (ΟΓΑ, ΙΚΑ, ΕΟΠΥΥ, ΝΑΤ, ΟΑΕΕ, ΤΑΠ-ΟΤΕ, ΟΑΕΔ, αντιπαροχή έναντι περιουσίας στο τομείς ασφάλισης ΔΕΗ), ΕΚΑΣ (πλην συνταξιούχων του Δημοσίου), λοιπά ασφαλιστικά ταμεία, λοιπές δαπάνες ασφάλισης (επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση προμηθευτών), επιδόματα πολυτέκνων, ασφαλιστικό κεφάλαιο αλληλεγγύης γενεών (ΑΚΑΓΕ), λοιπές εισοδηματικές ενισχύσεις. 1.3 Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες (βλέπε κατωτέρω την παράγραφο Ε.1. στην ενότητα Ε. Ειδικά Θέματα) Επιχορηγήσεις φορέων (συγκοινωνιακοί φορείς, εισφορές σε διεθνείς οργανισμούς, λοιπές επιχορηγήσεις), καταναλωτικές δαπάνες (μετακινήσεις, λειτουργικές, δαπάνες σε εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων, προμήθειες, διάφορες άλλες δαπάνες), δαπάνες ΝΑΤΟ (από ειδικά έσοδα), αποδόσεις στην Ε.Ε., επιδοτήσεις γεωργίας, 1.4. Δαπάνες υπό κατανομή Οι δαπάνες αυτές θα περιληφθούν στις προτάσεις με πλήρη αιτιολόγηση των αναγκών και της κατανομής που προτείνεται να γίνει στη διάρκεια του χρόνου. 1.5 Αποδιδόμενοι πόροι (βλέπε κατωτέρω την παράγραφο Ε.1. στην ενότητα Ε. Ειδικά Θέματα) Θα γίνει κατηγοριοποίηση όπως στον ανωτέρω πίνακα 8

1.6. Η παροχή στοιχείων για τις ΔΕΚΟ του ανωτέρω πίνακα, αναφέρεται αποκλειστικά στις επαναταξινομημένες στη γενική κυβέρνηση ΔΕΚΟ (Κοινωνία της Πληροφορίας, Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης-ΜΟΔ, Αττικό Μετρό, ΕΛΓΑ, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΟΤ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΣΥ (ΕΘΕΛ+ ΗΛΠΑΠ), ΕΑΣ, ΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΕΡΤ, Ηλεκτρομηχανική και ΚΕΕΛΠΝΟ). Η ΣΤΑΣΥ (ΗΣΑΠ+ΤΡΑΜ ΑΕ+ΑΜΕΛ) έχει ταξινομηθεί εκτός Γενικής Κυβέρνησης. Επίσης, η παροχή στοιχείων για τα Νομικά πρόσωπα (πλην των 134 νοσηλευτικών ιδρυμάτων για τα οποία γίνεται χωριστή αναφορά), αναφέρεται στους φορείς της γενικής κυβέρνησης όπως περιλαμβάνονται στο αντίστοιχο Μητρών φορέων γενικής κυβέρνησης της ΕΛΣΤΑΤ, συμπεριλαμβανομένων και των νέων 162 υπό ένταξη στο Μητρώο φορέων, που σας έχουν ήδη κοινοποιηθεί. Στο πλαίσιο της από πάνω προς τα κάτω (top-down) προσέγγισης των δαπανών και για την διευκόλυνση του Κεντρικού Φορέα (Υπουργείου), μέχρι το τέλος του μηνός Μαρτίου 2012, θα σταλούν από τη Διεύθυνση Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης του ΓΛΚ και για όλη την περίοδο 2012-2016, στοιχεία που αφορούν: α. Προβλέψεις για την οροφή δαπάνης (spending ceiling) ανά έτος του Υπουργείου σας β. Προβλέψεις για το συνολικό ύψος των επιχορηγήσεων ανά έτος, που θα δοθούν στο Υπουργείο σας γ. Προβλέψεις για το ύψος των αποδιδόμενων πόρων ανά έτος προς τους εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου σας δ. Στοιχεία επιχορηγήσεων από το ΠΔΕ ανά Υπουργείο και φορέα (τα οποία θα σταλούν από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας στο ΓΛΚ) Συνεπώς, το Υπουργείο σας (Κεντρικός Φορέας) μετά την λήψη των ανωτέρω βασικών μεγεθών, δεν θα προβεί σε προβλέψεις για τη συνολική ετήσια δαπάνη της περιόδου 2012-2016, παρά μόνο για την εσωτερική κατανομή της κάθε ετήσιας δαπάνης, σύμφωνα με τον ανωτέρω πίνακα. Επίσης, δεν θα προβεί στα παρακάτω Βήματα 2 και 3, αφού αυτά θα έχουν ενσωματωθεί στις προβλέψεις που θα σας σταλούν από τη Διεύθυνση Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης του ΓΛΚ. Πλην όμως, η κατά τα ανωτέρω εσωτερική κατανομή θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι υποχρεώσεις του Κεντρικού Φορέα (Υπουργείου) που για νομικούς ή άλλους λόγους είναι απαραίτητο να εξοφληθούν, θα πρέπει να καλυφθούν κατά προτεραιότητα, με αντίστοιχη πραγματική μείωση άλλων κατηγοριών δαπανών. Σε καμία περίπτωση δεν θα επιτραπεί να οδηγήσει η διαδικασία της από πάνω προς τα κάτω προσέγγισης των δαπανών στη συσσώρευση νέων ανεξόφλητων υποχρεώσεων. Παράλληλα θα πρέπει να γίνουν προβλέψεις για τις αποχωρήσεις - προσλήψεις προσωπικού για όλη τη περίοδο 2012-2106, σύμφωνα με τους κατωτέρω πίνακες: Προσωπικό στην αρχή του έτους 1. Αποχωρήσεις (συνταξιοδοτήσεις) Υπουργείο. Εκτιμώμενες αποχωρήσεις και προσλήψεις υπαλλήλων, μονίμων ή ιδ. δικαίου αορίστου χρόνου 1 ποσά σε εκατ. ευρώ 2012 2013 2014 2015 2016 Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό 2. Προσλήψεις 2 Προσωπικό στο τέλος του έτους Διαφορά 1-2 Σημειώσεις: 1. Προσωπικό που βαρύνει τις πιστώσεις των ΚΑΕ μισθοδοσίας. 2. Θα συμπληρωθούν οι στήλες του 2012 μόνο, με το προσωπικό που προβλέπεται να προσληφθεί το 2012 και για το οποίο υπάρχουν εγκρίσεις. Οι στήλες των άλλων ετών θα μείνουν κενές. Υπουργείο. Απασχόληση προσωπικού ορισμένου χρόνου (σε ανθρωπομήνες) ποσά σε εκατ. ευρώ 2012 2013 2014 2015 2016 Ανθρωπο- ποσό Ανθρωπο- ποσό Ανθρωπο- ποσό Ανθρωπο- ποσό Ανθρωπο- ποσό 9

μήνες μήνες μήνες μήνες μήνες Σημείωση: Θα συμπληρωθούν οι στήλες όλων των ετών με τις εκτιμώμενες ανάγκες για κάθε έτος. 2. Για τους εποπτευόμενους φορείς Ως βάση για τις προβολές των εσόδων - εξόδων των εποπτευομένων φορέων στο διάστημα 2012-2016, θα ληφθούν υπόψη τα οριστικά στοιχεία των εσόδων - εξόδων του 2011 ή αν δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί οι καλύτερες δυνατές εκτιμήσεις. Ειδικά για τις ανάγκες του Βασικού Σεναρίου, τα στοιχεία προβλέψεων των εσόδων - εξόδων της περιόδου 2012-2016, θα δοθούν σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση του πίνακα του Παραρτήματος Ι. Ο πίνακας αυτός θα καταρτιστεί για κάθε εποπτευόμενο φορέα, από τον ίδιο το φορέα. Παράλληλα θα πρέπει να γίνουν προβλέψεις για τις αποχωρήσεις - προσλήψεις προσωπικού για όλη τη περίοδο 2012-2106 από κάθε φορέα, σύμφωνα με τον κατωτέρω πίνακα: Προσωπικό στην αρχή του έτους 1. Αποχωρήσεις (συνταξιοδοτήσεις) Υπουργείο.. Εποπτευόμενος φορέας. Εκτιμώμενες αποχωρήσεις και προσλήψεις υπαλλήλων, μονίμων ή ιδ. δικαίου αορίστου χρόνου ποσά σε εκατ. ευρώ 2012 2013 2014 2015 2016 Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό Αριθμός ποσό 2. Προσλήψεις Προσωπικό στο τέλος του έτους Διαφορά 1-2 Σημειώσεις: 1. Προσωπικό που βαρύνει τις πιστώσεις των ΚΑΕ μισθοδοσίας. 2. Θα συμπληρωθούν οι στήλες του 2012 μόνο, με το προσωπικό που προβλέπεται να προσληφθεί το 2012 και για το οποίο υπάρχουν εγκρίσεις. Οι στήλες των άλλων ετών θα μείνουν κενές. Υπουργείο...Εποπτευόμενος φορέας... Απασχόληση προσωπικού ορισμένου χρόνου (σε ανθρωπομήνες) ποσά σε εκατ. ευρώ 2012 2013 2014 2015 2016 ποσό ποσό ποσό ποσό Ανθρωπομήνες Ανθρωπομήνες Ανθρωπομήνες Ανθρωπομήνες Ανθρωπομήνες ποσό Σημείωση: Θα συμπληρωθούν οι στήλες όλων των ετών με τις εκτιμώμενες ανάγκες για κάθε έτος. Με ευθύνη του Γενικού Διευθυντού Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου θα γίνει ενοποίηση των πινάκων αποχωρήσεων προσλήψεων όλων των εποπτευομένων φορέων του. Βήμα 2 ο : Μακροοικονομικές προβλέψεις Κατά το μέρος που κάποια από τα στοιχεία των εσόδων-εξόδων των εποπτευομένων φορέων για την περίοδο 2012-2016, όπως έχουν προκύψει από το Βήμα 1, εξαρτώνται από την εξέλιξη των μακροοικονομικών προβλέψεων για την ελληνική οικονομία, τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να «διορθωθούν» ώστε να ενσωματώσουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις για το διάστημα 2012-2016 (π.χ. αν κάποια από τα λοιπά έξοδα, δηλαδή προμήθειες, καύσιμα κλπ, συνδέονται με τον πληθωρισμό, αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Επίσης, αν κάποια από τα λοιπά έσοδα συνδέονται με τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας ή τη συνολική ζήτηση, θα γίνει ανάλογη προβολή βάσει των προβλέψεων μεταβολής του ΑΕΠ ή της συνολικής ζήτησης). Στο Παράρτημα ΙΙ επισυνάπτεται ο πίνακας των μακροοικονομικών προβλέψεων για την εξέλιξη των μεγεθών της οικονομίας (ρυθμός ανάπτυξης, πληθωρισμός, ανεργία, κλπ). 10

Βήμα 3 ο : Δημοσιονομικές παρεμβάσεις (μέτρα) Μετά την ολοκλήρωση του Βήματος 2, τα στοιχεία των εσόδων-εξόδων θα πρέπει επίσης να «διορθωθούν» για να λάβουν υπόψη τους τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις. Στο Παράρτημα ΙΙΙ παρέχεται ο πίνακας των δημοσιονομικών παρεμβάσεων για την περίοδο 2012 2015 που αφορούν το Υπουργείο σας. Οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις είναι αυτές που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του Μνημονίου και έχουν θεσπισθεί ή εφαρμοστεί μέχρι 30/3/2012 και περιλαμβάνονται σε όλους τους εφαρμοστικούς νόμους που έχουν ψηφισθεί από τον Ιούνιο του 2011 μέχρι σήμερα στο Κοινοβούλιο (Δημοσιονομικές παρεμβάσεις Ιουνίου 2011, Οκτωβρίου 2011 και Φεβρουαρίου 2012). Οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες 1. Τις οριζόντιες παρεμβάσεις, δηλαδή τις παρεμβάσεις που αφορούν όλους τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης (π.χ. ενιαίο μισθολόγιο, μείωση των λειτουργικών δαπανών κατά X%) και συνεπώς και το Υπουργείο σας. 2. Τις στοχευμένες παρεμβάσεις που αφορούν συγκεκριμένο Υπουργείο ή εποπτευόμενο φορέα 3. Τις μόνιμες ή τις έκτακτες παρεμβάσεις. Μόνιμη παρέμβαση είναι εκείνη που η εφαρμογή της έχει μόνιμη διαχρονικά επίδραση σε συγκεκριμένη κατηγορία δαπάνης ή εσόδου. Αντίθετα, έκτακτη παρέμβαση είναι εκείνη που επιδρά σε κάποιο στοιχείο των εσόδων - εξόδων μόνο σε συγκεκριμένο έτος. Ως προς την πρώτη κατηγορία παρεμβάσεων (οριζόντιες παρεμβάσεις) θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ποσοτικοποίηση της μείωσης της δαπάνης ή αύξησης εσόδου για κάθε έτος, που αναφέρεται στον υποπίνακα του παραρτήματος ΙΙΙ, αφορά όλους τους φορείς της γενικής κυβέρνησης. Συνεπώς, κάθε φορέας, κύριος ή εποπτευόμενος, θα πρέπει να επιτύχει εξοικονόμηση δαπάνης ή αύξηση του εσόδου στη συγκεκριμένη δαπάνη ή έσοδο που αφορά η οριζόντια παρέμβαση, πλήν όμως στην έκταση και στο ποσό που αφορά τον φορέα. Ως προς την κατηγορία 3 των παρεμβάσεων, η ερμηνεία της σημειολογίας (τρόπου που εμφανίζεται η παρέμβαση) του πίνακα των παρεμβάσεων του παραρτήματος ΙΙΙ και ο τρόπος λειτουργίας του για τη διενέργεια προβολών της περιόδου 2012-2016 παρέχεται κατωτέρω: Έστω, υποθετικά, ότι μια δαπάνη φορέα στο τέλος του 2011 ανέρχεται σε 100 ευρώ και για τη συγκεκριμένη δαπάνη έχει αναληφθεί μια από τι κατωτέρω δημοσιονομικές παρεμβάσεις. Ι. Έκτακτη δημοσιονομική παρέμβαση ύψους 30 ευρώ Ι.1. Σημειολογία του πίνακα παρεμβάσεων του Παραρτήματος ΙΙΙ: 2012 2013 2014 2015 2016 Μέτρο Χ 30-30 0 0 0 Ι.2. Διενέργεια προβολής της συγκεκριμένης δαπάνης στο Βασικό Σενάριο (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι μακροοικονομικές προβλέψεις του Βήματος 2): 2011 2012 2013 2014 2015 2016 100 70 100 100 100 100 Δηλαδή, η συγκεκριμένη δαπάνη μειώνεται το 2012 κατά 30 ευρώ σε σχέση με το 2011, και επανέρχεται στα επίπεδα του 2011 για όλα τα έτη 2013-2016. ΙΙ. Μόνιμη και σταθερή δημοσιονομική παρέμβαση ύψους 30 ευρώ ΙΙ.1. Σημειολογία του πίνακα παρεμβάσεων του Παραρτήματος ΙΙΙ: 2012 2013 2014 2015 2016 Μέτρο Χ 30 0 0 0 0 Ι.2. Διενέργεια προβολής της συγκεκριμένης δαπάνης στο Βασικό Σενάριο (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη εδώ οποιεσδήποτε επιδράσεις από τις μακροοικονομικές προβλέψεις του Βήματος 2): 2011 2012 2013 2014 2015 2016 100 70 70 70 70 70 11

Δηλαδή, η δαπάνη μειώνεται μόνιμα σε όλα τα έτη της περιόδου 2012-2016 κατά 30 ευρώ, σε σχέση με το επίπεδο της δαπάνης του 2011. ΙΙΙ. Μόνιμη και μεταβαλλόμενη δημοσιονομική παρέμβαση ΙΙΙ.1. Σημειολογία του πίνακα παρεμβάσεων του Παραρτήματος ΙΙΙ 2012 2013 2014 2015 2016 Μέτρο Χ 30 10 5 5 0 ΙΙΙ.2. Για τη διενέργεια της προβολής της συγκεκριμένης δαπάνης στο Βασικό Σενάριο (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη εδώ οποιεσδήποτε επιδράσεις από τις μακροοικονομικές προβλέψεις του Βήματος 2) γίνεται ο κατωτέρω υπολογισμός σε δύο βήματα: ΙΙΙ.2.1. Υπολογισμός της συνολικής επίδρασης της δημοσιονομικής παρέμβασης ανά έτος με τη χρήση του κατωτέρω ενδιάμεσου πίνακα. Ενδιάμεσος πίνακας υπολογισμού σωρευτικής επίδρασης της δημοσιονομικής παρέμβασης 2012 2013 2014 2015 2016 Επίδραση έτους 2012 30 Επίδραση έτους 2013 10 Επίδραση έτους 2014 5 Επίδραση έτους 2015 5 Επίδραση έτους 2016 0 Σωρευτική επίδραση 30 40 45 50 50 ΙΙΙ.2.2. Προβολή της συγκεκριμένης δαπάνης 2011 2012 2013 2014 2015 2016 100 70 60 55 50 50 Δηλαδή η συγκεκριμένη δαπάνη σε σχέση με το επίπεδο του 2011, θα είναι μειωμένη κατά 30 ευρώ το 2012, κατά 40 ευρώ το 2013, κατά 45 ευρώ το 2014 κατά 50 ευρώ το 2015 και κατά 50 ευρώ το 2016. Άρα ο γενικός κανόνας είναι ότι, κάθε χρόνο θα πρέπει να διασφαλίζεται από τον κάθε φορέα, με δική του ευθύνη, ισόποση με το σωρευτικό κάθε έτος ύψος της απόδοσης της δημοσιονομικής παρέμβασης, μείωση της δαπάνης ή αύξηση του εσόδου (ανάλογα τι αφορά η παρέμβαση), σε σχέση πάντα με το επίπεδο της δαπάνης ή του εσόδου του έτους βάσης 2011. Αυτό συνεπάγεται την έγκαιρη διοικητική θέσπιση της παρέμβασης από το φορέα, καθώς και την πλήρη εφαρμογή της στην πράξη, οι οποίες επίσης αποτελούν ευθύνη του φορέα. Σημαντική διευκρίνιση ειδικά για το 2012: Για το έτος 2012 όπως και για τα επόμενα θα ακολουθηθεί κανονικά η κατά τα ανωτέρω περιγραφείσα διαδικασία διενέργειας προβλέψεων. Πλην όμως, ειδικά οι προβλέψεις του 2012 θα συγκριθούν και θα πρέπει να συμπίπτουν με τις προβλέψεις του συμπληρωματικού προϋπολογισμού γενικής κυβέρνησης του έτους 2012 που κατατέθηκε και ψηφίστηκε στο Κοινοβούλιο με το Ν.4051/2012 (ΦΕΚ40Α). Τυχόν αποκλίσεις (που κανονικά δεν θα πρέπει να υφίστανται) θα πρέπει να επισημανθούν και να αποτελέσουν αντικείμενο συνεννόησης μεταξύ του Υπουργείου σας και της Διεύθυνσης Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης του ΓΛΚ. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, επίσης στο πλαίσιο της από πάνω προς τα κάτω (top-down) προσέγγισης των δαπανών και με δεδομένο το ύψος των επιχορηγήσεων από τον Τακτ. Προϋπ/σμό ή το ΠΔΕ, καθώς και το ύψος των αποδιδόμενων πόρων, όπως θα προκύψουν από την κατανομή που θα κάνει το Υπουργείο σας στους εποπτευόμενους φορείς, θα πρέπει κάθε ένας από τους εποπτευόμενους φορείς να καταρτίσει πλεονασματικό ή τουλάχιστον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό για όλη την περίοδο 2012-2016. Πλην όμως, και σε αυτή την περίπτωση, δεν θα πρέπει να οδηγήσει η προσέγγιση αυτή στη συσσώρευση νέων ανεξόφλητων υποχρεώσεων. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις δημοσιονομικές παρεμβάσεις του παραρτήματος ΙΙΙ, δεν περιλαμβάνεται η παρέμβαση στα ειδικά μισθολόγια (δικαστικών, ενστόλων, ιατρών ΕΣΥ, μελών ΔΕΠ ΑΕΙ κλπ), που θα ισχύσει από 1/7/2012, αφού δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές οι λεπτομέρειες της συγκεκριμένης παρέμβασης και η ποσοτικοποίηση ανά Υπουργείο. Η προσαρμογή του βασικού σεναρίου, όταν νομοθετηθεί η συγκεκριμένη παρέμβαση, θα γίνει από το ΓΛΚ. 12

Με την ολοκλήρωση των 3 ανωτέρω βημάτων και την κατάρτιση του πίνακα προβλέψεων (βασικό σενάριο), αυτός θα υποβληθεί στο εποπτεύον Υπουργείο για έλεγχο συνέπειας και συμμόρφωσης ως προς τη μεθοδολογία του Βασικού Σεναρίου. Μετά τον έλεγχο, το εποπτεύον Υπουργείο, με ευθύνη του Γενικού Διευθυντού Οικονομικών Υπηρεσιών, θα ενοποιήσει οριζόντια τους πίνακες των εποπτευομένων φορέων σε ένα ενιαίο πίνακα. Ένα από τα βασικά στοιχεία ελέγχου είναι, ότι το σύνολο των αποδόσεων, επιχορηγήσεων μεταβιβάσεων κλπ. που γίνονται από τον κύριο φορέα (Υπουργείο) προς τους εποπτευόμενους φορείς, θα πρέπει να εμφανίζεται ως αντίστοιχο έσοδο στον ενοποιμένο πίνακα των εποτευομένων φορέων του συγκεκριμένου κύριου φορέα (Υπουργείου). Διευκρίνιση σχετικά με την παρουσίαση των μέτρων στο Παράρτημα ΙΙΙ. Τα μέτρα στο Παράρτημα ΙΙΙ χωρίζονται σε δύο ομάδες. α) Τα στοχευμένα μέτρα που αφορούν το Υπουργείο και τους εποπτευόμενους φορείς και β) τα οριζόντια μέτρα που απευθύνονται σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (ανεξαρτήτως Υπουργείου). Ειδικά, η δεύτερη ομάδα παρατίθεται για να επισημάνει ότι τα μέτρα αυτά θα έχουν επίπτωση στα μεγέθη εσόδων εξόδων των Υπουργείων και των εποπτευομένων φορέων τους, προφανώς βέβαια όχι κατά το συνολικό ύψος της ετήσιας ποσοτικοποίησης που αναφέρεται για κάθε μέτρο (αφού αυτή αφορά όλη την Γενική Κυβέρνηση), αλλά κατά ένα μέρος, ανάλογα με το μέγεθος του Υπουργείου και του εποπτευόμενου φορέα. Συνεπώς, σε κάθε περίπτωση τα μέτρα αυτά θα ληφθούν υπόψη για τη διενέργεια των προβλέψεων εσόδων-εξόδων. Ε. Ειδικά θέματα Ε.1. Έσοδα/δαπάνες που αφορούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές Μεταξύ των στοιχείων του πίνακα του Παραρτήματος Ι, ζητούνται στοιχεία για χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Ως έσοδα από χρηματοοικονομικές συναλλαγές νοούνται τα έσοδα που προέρχονται από δανεισμό, από πώληση μετοχών ή ομολόγων, από εξόφληση ομολόγων στη λήξη τους, από πράξεις repos κλπ. Στα έσοδα από χρηματοοικονομικές συναλλαγές εντάσσονται και τα ταμειακά υπόλοιπα προηγουμένων χρήσεων. Θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή σας ότι τα έσοδα από τόκους ή μερίσματα από τις ανωτέρω πράξεις θα καταχωρούνται στα λοιπά έσοδα. Ως δαπάνες από χρηματοοικονομικές συναλλαγές νοούνται οι πληρωμές για χρεολύσια, οι αγορές μετοχών ή ομολόγων, οι πράξεις reverse repos κλπ. Οι πληρωμές για τόκους καταχωρούνται στην οικεία γραμμή. Τα έσοδα και οι δαπάνες που αφορούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές θα καταγράφονται πλέον υποχρεωτικά στις αντίστοιχες γραμμές, αφού τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό του ελλείμματος και του πρωτογενούς ελλείμματος γενικής κυβέρνησης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών ESA95. Ε.2. Ανεξόφλητες υποχρεώσεις Πέραν των στοιχείων εσόδων-εξόδων σύμφωνα με τον πίνακα του παραρτήματος Ι, θα καταγράφεται στην ειδική σειρά και το ύψος (stock) των συσσωρευμένων ανεξόφλητων υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους, ακριβώς όπως κοινοποιείται και στην ΕΛΣΤΑΤ. Ειδικότερα, στο ύψος των συσσωρευμένων οφειλών θα καταγράφονται όλες ανεξαιρέτως οι ανεξόφλητες υποχρεώσεις, ασχέτως αν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες ή όχι. Επίσης, θα γίνεται πρόβλεψη για το εκάστοτε ύψος των ανεξόφλητων υποχρεώσεων για κάθε έτος της περιόδου 2012-2016, με την παρακάτω φόρμουλα: Ύψος ανεξόφλητων υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους μείον πληρωμές για εξοφλήσεις ανεξόφλητων υποχρεώσεων παλαιών ετών στο τρέχον έτος πλέον νέες ανεξόφλητες υποχρεώσεις του τρέχοντος έτους (αν δημιουργηθούν) = νέο ανεξόφλητο ύψος υποχρεώσεων στο τέλος του τρέχοντος έτους. Το στοιχεία του ύψους των ανεξόφλητων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό του ελλείμματος και του πρωτογενούς ελλείμματος γενικής κυβέρνησης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών ESA95. Ε.3. Τόκοι σε ταμειακή και δεδουλευμένη βάση 13

Τα στοιχεία για τόκους του πίνακα του Παραρτήματος Ι, είτε αφορούν εισπρακτέους (έσοδα) είτε πληρωτέους τόκους (δαπάνες), ζητούνται σε ταμειακή βάση, δηλαδή κατά το χρόνο που εισπράττονται ή πληρώνονται. Πλην όμως, από την εγκύκλιο του επομένου έτους, θα ζητηθούν στοιχεία τόκων και σε δεδουλευμένη βάση. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει με ευθύνη του εποπτεύοντος Υπουργείου, να οργανωθούν οι οικονομικές υπηρεσίες των εποπτευομένων φορέων, ώστε να μπορούν να παράγουν τα στοιχεία αυτά. Παράδειγμα τρόπου υπολογισμού των τόκων σε δεδουλευμένη βάση δίνεται στο Παράρτημα IV ΣΤ. Διαβίβαση στοιχείων και πινάκων Παροχή διευκρινίσεων Ο πίνακας του Κεντρικού Φορέα (Υπουργείου) και ο ενοποιημένος πίνακας των εποπτευομένων φορέων (μαζί και με τους αναλυτικούς πίνακες των εποπτευομένων φορέων) θα αποσταλούν αποκλειστικά μέχρι τις 24 Απριλίου 2012, με ευθύνη του Γενικού Διευθυντού Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου, στη Διεύθυνση Προγραμματισμού, Δημοσιονομικών Στοιχείων και Μεθοδολογίας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, Πανεπιστημίου 37 10165 Αθήνα. Οι πίνακες, μαζί με τα στοιχεία των υπευθύνων για την επεξεργασία των πινάκων αυτών (ονοματεπώνυμο, θέση, στοιχεία επικοινωνίας κλπ) θα σταλούν τόσο ηλεκτρονικά στην ηλεκτρονική διεύθυνση: mtp-fd@glk.gr., όσο και με έγγραφο μέσω ταχυδρομείου ή φαξ στο 210 3338204. Για οποιαδήποτε διευκρίνιση σχετικά με την κατάρτιση των πινάκων μπορείτε να απευθύνεστε στη Διεύθυνση Προγραμματισμού, Δημοσιονομικών Στοιχείων και Μεθοδολογίας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στην ηλεκτρονική διεύθυνση mtp-fd@glk.gr. Επίσης, μπορείτε να απευθύνεστε τηλεφωνικά στους υπευθύνους της Διεύθυνσης: Στέλιος Μαραβελάκης, Διευθυντής τηλ. 210 3338345, και Ιουλία Αρμάγου, Τμηματάρχης, τηλ. 210 3338343. Ο Υπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης Ακριβές αντίγραφο Ο Προϊστάμενος Διεκπεραίωσης α.α. 14

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΠΛΗΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ, ΑΣΦΑΛ. ΤΑΜΕΙΩΝ, ΟΤΑ και ΕΠΑΝΑΤΑΞΙΝΟΜΗΜΈΝΩΝ ΔΕΚΟ) (ΕΝΤΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ) ποσά σε εκατ.ευρώ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 ΕΣΟΔΑ (1+2+3+4+6) 0 0 0 0 0 0 0 1.Έσοδα από τόκους 2.Επιχορηγήσεις, αποδόσεις κλπ. από Τακτ. Προϋπολογισμό 3.Επιχορηγήσεις από ΠΔΕ 1 4.Έσοδα υπέρ τρίτων 5.Έσοδα από χρηματοοικονομικές συναλλαγές 6.Λοιπά έσοδα ΕΞΟΔΑ (1+2+3+4+6) 0 0 0 0 0 0 0 1.Αμοιβές προσωπικού πάσης φύσεως 2.Τόκοι 3.Δαπάνες για επενδύσεις προ αποσβέσεων 4.Αποδόσεις εσόδων υπέρ τρίτων 5.Δαπάνες για χρεολύσια δανείων και χρημ/κές συναλλαγές 6.Λοιπά έξοδα Έλλειμμα (-)/Πλεόνασμα (+) 0 0 0 0 0 0 0 Καταπτώσεις εγγυήσεων Ύψος Ανεξόφλητων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους 2 1 Περιλαμβανομένων και των εσόδων από ΕΣΠΑ 2 Όπως δηλώνεται στην ΕΛΣΤΑΤ Σημείωση: Για το 2010 οριστικά στοιχεία, για το 2011 οριστικά ή προσωρινά στοιχεία 15

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Α.ΕΣΟΔΑ (1+2+3+4+5) 0 0 0 0 0 0 0 1.Επιχορηγήσεις από Τακτ. Προϋπολογισμό 2. Επιχορηγήσεις από ΠΔΕ 1 3. Τόκοι 4. Έσοδα από προγράμματα της Ε.Ε. 5 Λοιπά έσοδα Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώματα Έσοδα από φόρους, λοιπά τέλη, δικαιώματα, παροχή υπηρεσιών Λοιπά ίδια έσοδα Έσοδα ΠΟΕ Εισπράξεις από δάνεια Εισπράξεις υπέρ Δημοσίου και τρίτων 6. Έσοδα από χρηματοοικονομικές συναλλαγές Β. ΕΞΟΔΑ (1+2+3+4+5) 0 0 0 0 0 0 0 1.Αμοιβές προσωπικού 2.Προνοιακά επιδόματα 3.Τόκοι 4.Δαπάνες για επενδύσεις προ αποσβέσεων 5. Λοιπές δαπάνες Πληρωμές ΠΟΕ και λοιπές αποδόσεις Μεταβιβάσεις σε τρίτους Λοιπές λειτουργικές δαπάνες Δήμων Λοιπές λειτουργικές δαπάνες Περιφερειών Αποδόσεις εσόδων υπέρ Δημοσίου και τρίτων 6. Δαπάνες που αφορούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές (χρεολύσια δανείων κλπ) Έλλειμμα (-)/Πλεόνασμα (+) (Α-Β) 0 0 0 0 0 0 0 Ύψος Ανεξόφλητων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους 2 1 Περιλαμβανομένων και των εσόδων από ΕΣΠΑ 2 Όπως δηλώνεται στην ΕΛΣΤΑΤ 16

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΕΓΧΩΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗ ΚΑΙ ΑΚΑΘ.ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΤΟΥΣ 2005, εκατ. ευρώ %Δ 2009 %Δ 2010 %Δ 2011 %Δ 2012 %Δ 2013 %Δ 2014 %Δ 2015 %Δ 2016 1. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ -1,3% 149669-3,6% 144238-7,1% 133973-5,7% 126337-1,1% 124947 0,9% 126071 0,5% 126702 0,5% 127335 2. ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 4,8% 39454-7,2% 36633-9,1% 33294-11,0% 29632-9,5% 26817-4,7% 25556 1,0% 25812 0,8% 26018 3. ΑΚΑΘ.ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ -15,2% 40221-15,0% 34187-20,7% 27095-6,6% 25307 6,7% 27002 9,8% 29649 9,7% 32524 8,5% 35289 3α. Κατασκευές -10,0% 22072-12,2% 19370-21,4% 15230-7,6% 14075 6,3% 14965 9,3% 16358 9,7% 17938 8,4% 19448 3β. Εξοπλισμός -24,0% 15891-20,0% 12719-22,1% 9914-6,6% 9260 6,9% 9899 10,0% 10888 10,0% 11977 9,0% 13055 3γ. Λοιπές 7,8% 2275-9,6% 2056-4,3% 1967 0,2% 1972 8,5% 2139 12,3% 2402 8,6% 2609 6,8% 2786-17 42-16 0 0 0 0 0 ΤΕΛΙΚΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗ (1+2+3) -3,1% 229344-6,2% 215058-9,6% 194362-6,7% 181275-1,4% 178766 1,4% 181276 2,1% 185038 1,9% 188643 4. ΜΕΤΑΒ. ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΤ.ΔΙΑΦΟΡΕΣ (% ΑΕΠ) -1,7% -3419-1,3% -2637-0,1% -133 0,2% 261 0,2% 389 0,1% 222 0,0% -61 0,0% 43 5. ΕΓΧΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗ -5,5% 225925-6,0% 212421-8,6% 194229-6,5% 181536-1,3% 179155 1,3% 181498 1,9% 184977 2,0% 188685 6. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -19,5% 40973 4,2% 42695-0,3% 42554 3,2% 43902 5,4% 46294 7,0% 49534 7,5% 53271 7,5% 57266 6α. Εξαγωγές Αγαθών (fob) -15,7% 18813 5,4% 19836 3,6% 20552 3,2% 21210 4,0% 22058 7,0% 23602 7,7% 25419 7,5% 27326 6β. Εξαγωγές Υπηρεσιών -22,5% 22146 3,2% 22853-3,8% 21989 3,2% 22693 6,8% 24236 7,0% 25932 7,4% 27851 7,5% 29940 14 6 13 0 0 0 0 0 7. ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ (5+6) -8,0% 266898-4,4% 255116-7,2% 236783-4,8% 225438 0,0% 225449 2,5% 231033 3,1% 238248 3,2% 245951 8. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -20,2% 64181-7,2% 59528-8,1% 54706-5,1% 51919 0,0% 51929 2,4% 53175 3,2% 54877 3,7% 56896 8α. Εισαγωγές Αγαθών (cif) -21,0% 51719-10,6% 46211-7,1% 42917-5,1% 40728 0,3% 40850 2,4% 41831 3,2% 43169 3,7% 44767 8β. Εισαγωγές Υπηρεσιών -16,5% 12478 7,0% 13351-11,6% 11797-5,1% 11191-1,0% 11079 2,4% 11345 3,2% 11708 3,6% 12129-16 -34-8 0 0 0 0 0 9 ΑΚΑΘ. ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ, ΤΙΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ -3,3% 202717-3,5% 195588-6,9% 182077-4,7% 173519 0,0% 173519 2,5% 177857 3,1% 183371 3,1% 189055 ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΕΠ 10. ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ -3,47-7,05-10,58-7,19-1,45 1,45 2,12 1,97 11. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ -2,81 0,39 1,28 0,22 0,07-0,10-0,16 0,06 12. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΡΣΙΩΝ 3,03 3,14 2,39 2,27 1,37 1,15 1,14 1,08 17

ΕΓΧΩΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗ ΚΑΙ ΑΚΑΘ.ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ %Δ 2009 %Δ 2010 %Δ 2011 %Δ 2012 %Δ 2013 %Δ 2014 %Δ 2015 %Δ 2016 1. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ -0,6% 168169 0,7% 169363-4,2% 162320-6,1% 152418-1,3% 150437 1,1% 152092 1,5% 154373 1,7% 156998 2. ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 12,2% 47349-12,7% 41326-9,2% 37535-12,8% 32731-10,5% 29294-4,7% 27917 2,0% 28475 2,0% 29045 3. ΑΚΑΘ.ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ -14,4% 44141-14,4% 37771-20,5% 30012-6,2% 28151 6,9% 30094 10,3% 33193 10,8% 36778 9,8% 40382 3α. Κατασκευές -10,5% 24506-12,0% 21565-21,4% 16946-7,2% 15724 6,4% 16734 9,7% 18365 10,8% 20341 9,5% 22273 3β. Εξοπλισμός -22,0% 17054-18,9% 13833-22,5% 10725-6,2% 10057 6,9% 10751 10,4% 11874 10,9% 13165 10,1% 14494 3γ. Λοιπές 11,0% 2581-8,1% 2373-1,3% 2341 1,2% 2370 10,0% 2608 13,3% 2954 10,8% 3272 10,5% 3616 ΤΕΛΙΚΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗ (1+2+3) -1,2% 259659-4,3% 248460-7,5% 229867-7,2% 213300-1,6% 209825 1,6% 213202 3,0% 219627 3,1% 226425 4. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ (% ΑΕΠ) -0,7% -1720-0,4% -963 0,6% 1247 0,6% 1217 0,8% 1599 0,9% 1810 1,0% 2094 1,1% 2571 5. ΕΓΧΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗ -3,2% 257939-4,0% 247497-6,6% 231114-7,2% 214517-1,4% 211424 1,7% 215012 3,1% 221721 3,3% 228996 6. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -20,9% 44457 9,9% 48880 5,7% 51665 3,0% 53189 5,2% 55933 6,9% 59793 8,4% 64814 8,4% 70260 6α. Εξαγωγές Αγαθών (fob) -20,1% 20053 13,8% 22811 12,5% 25673 2,9% 26418 3,8% 27421 6,9% 29313 8,5% 31805 8,3% 34445 6β. Εξαγωγές Υπηρεσιών -21,7% 24404 6,8% 26069-0,3% 25992 3,0% 26772 6,5% 28512 6,9% 30479 8,3% 33009 8,5% 35815 7. ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ (5+6) -6,3% 302396-2,0% 296377-4,6% 282779-5,3% 267707-0,1% 267357 2,8% 274805 4,3% 286535 4,4% 299256 8. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -21,2% 70754-2,4% 69059-2,0% 67691-5,1% 64233 0,7% 64698 3,7% 67079 5,1% 70500 5,5% 74364 8α. Εισαγωγές Αγαθών (cif) -22,3% 57114-5,2% 54158 0,2% 54291-5,1% 51522 1,0% 52037 3,7% 53963 5,1% 56715 5,5% 59834 8β. Εισαγωγές Υπηρεσιών -16,3% 13640 9,2% 14901-10,1% 13400-5,1% 12711-0,4% 12660 3,6% 13116 5,1% 13785 5,4% 14529 9. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΡΣΙΩΝ -26297-20179 -16026-11044 -8764-7286 -5686-4104 9α. -εκ των οποίων Αγαθά -37061-31347 -28618-25105 -24616-24649 -24910-25389 9β. -εκ των οποίων Υπηρεσίες 10764 11168 12592 14061 15852 17363 19224 21285 10. ΑΚΑΘ. ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ, ΤΙΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ -0,5% 231642-1,9% 227318-5,4% 215088-5,4% 203473-0,4% 202659 2,5% 207726 4,0% 216035 4,1% 224892 11. ΚΑΘ.ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ -5643-6197 -6845-3600 -3100-3700 -4800-4800 12. ΑΚΑΘ.ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ 0,3% 225999-2,2% 221121-5,8% 208243-4,0% 199873-0,2% 199559 2,2% 204026 3,5% 211235 4,2% 220092 10. ΑΚΑΘ. ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ, ΤΙΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ -0,5% 231642-1,9% 227318-5,4% 215088-5,4% 203473-0,4% 202659 2,5% 207726 4,0% 216035 4,1% 224892 13. ΚΑΘΑΡΟΙ ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ -12,3% 22857 8,3% 24760-4,3% 23699-3,6% 22846 1,2% 23120 1,7% 23513 1,6% 23889 1,6% 24271 14. ΑΚΑΘ.ΕΙΣΟΔΗΜΑ (10-13) 0,9% 208785-3,0% 202558-5,5% 191389-5,6% 180627-0,6% 179539 2,6% 184213 4,3% 192146 4,4% 200621 15. ΑΜΟΙΒΕΣ ΕΞΗΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3,0% 86381-5,1% 81976-10,2% 73594-12,4% 64457-1,5% 63491 0,7% 63927 2,3% 65403 2,8% 67245 16. ΑΚΑΘ.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ -0,5% 122404-1,5% 120582-2,3% 117795-1,4% 116171-0,1% 116048 3,7% 120286 5,4% 126743 5,2% 133376 18

ΠΙΝΑΚΑΣ 2-Α ΑΠΟΠΛΗΘΩΡΙΣΤΕΣ (% Μεταβολές) %Δ 2009 %Δ 2010 %Δ 2011 %Δ 2012 %Δ 2013 %Δ 2014 %Δ 2015 %Δ 2016 1. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 0,7% 4,5% 3,2% -0,4% -0,2% 0,2% 1,0% 1,2% 2. ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 7,0% - 6,0% -0,1% -2,0% -1,1% 0,0% 1,0% 1,2% 3. ΑΚΑΘ.ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 0,9% 0,7% 0,3% 0,4% 0,2% 0,5% 1,0% 1,2% 3α. Κατασκευές -0,5% 0,3% -0,1% 0,4% 0,1% 0,4% 1,0% 1,0% 3β. Εξοπλισμός 2,7% 1,3% -0,5% 0,4% 0,0% 0,4% 0,8% 1,0% 3γ. Λοιπές 4. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ (% ΑΕΠ) 5. ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ 2,4% 2,1% 2,1% -0,7% -0,1% 0,4% 1,2% 1,3% 6. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -1,8% 5,5% 6,0% -0,2% -0,3% -0,1% 0,8% 0,8% 6α. Εξαγωγές Αγαθών -5,2% 7,9% 8,6% -0,3% -0,2% -0,1% 0,7% 0,7% 6β. Εξαγωγές Υπηρεσιών 1,1% 3,5% 3,6% -0,2% -0,3% -0,1% 0,8% 0,9% 7. ΤΕΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ (5+6) 1,8% 2,5% 2,8% -0,6% -0,1% 0,3% 1,1% 1,2% 8. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -1,3% 5,2% 6,7% 0,0% 0,7% 1,3% 1,8% 1,7% 8α. Εισαγωγές Αγαθών -1,6% 6,1% 7,9% 0,0% 0,7% 1,3% 1,8% 1,7% 8β. Εισαγωγές Υπηρεσιών 0,2% 2,1% 1,8% 0,0% 0,6% 1,2% 1,8% 1,7% 9 ΑΚΑΘ. ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ, ΤΙΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ 2,8% 1,7% 1,6% -0,7% -0,4% 0,0% 0,9% 1,0% 10. Εναρμονισμένος ΔΤΚ 1,3% 4,7% 3,1% -0,5% -0,3% 0,1% 1,0% 1,2% 19

ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 3Α ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ %Δ 2009 %Δ 2010 %Δ 2011 %Δ 2012 %Δ 2013 %Δ 2014 %Δ 2015 %Δ 2016 1. ΑΚΑΘ.ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ (ΑΠΑ), ΣΤΑΘ.ΤΙΜΕΣ -2,4% -3,6% -6,7% -5,0% -0,2% 2,6% 3,5% 3,5% 2. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ('000) -0,2% 4835-1,9% 4743-6,7% 4425-4,8% 4213-0,2% 4204 1,6% 4271 1,8% 4348 1,9% 4431 3. ΑΠΑ ΑΝΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟ -2,2% -1,7% 0,0% -0,2% 0,0% 1,0% 1,7% 1,6% 4. ΑΜΟΙΒΕΣ ΕΞΗΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3,0% 86381-5,1% 81976-10,2% 73594-12,4% 64457-1,5% 63491 0,7% 63927 2,3% 65403 2,8% 67245 5. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΕΞΗΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ('000) -0,9% 3174,9-1,8% 3116,9-7,3% 2889,5-4,8% 2750,8-0,2% 2745,3 1,6% 2789,2 1,8% 2839,4 2,0% 2896,2 6. ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗ ΑΜΟΙΒΕΣ ΕΞΗΡΤ.ΕΡΓΑΣΙΑΣ (4/5) 4,0% 27207-3,3% 26300-3,2% 25469-8,0% 23432-1,3% 23127-0,9% 22919 0,5% 23034 0,8% 23218 7. ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ανά μονάδα προιόντος 6,3% -1,6% -3,2% -7,8% -1,3% -1,9% -1,2% -0,8% ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ 000 ΑΤΟΜΑ. %Δ 2009 %Δ 2010 %Δ 2011 %Δ 2012 %Δ 2013 %Δ 2014 %Δ 2015 %Δ 2016 1. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 0,4% 11282,8 0,2% 11307,6 0,0% 11309,9 0,1% 11321,2 0,1% 11332,5 0,1% 11343,9 0,1% 11355,2 0,1% 11366,6 2. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΗΘΥΣΜΟΣ (15-64 ΧΡ.) -0,1% 7222,1 0,1% 7231,3 0,1% 7238,5-0,3% 7216,8-0,2% 7202,4-0,2% 7188,0-0,2% 7173,6-0,2% 7159,3 3. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ 1,6% 5305,9 1,2% 5372,1-1,5% 5292,7-2,5% 5160,4-0,3% 5144,9 0,2% 5155,2 0,1% 5160,3 0,1% 5165,5 4. % ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ (3/2) 73,5% 74,3% 73,1% 71,5% 71,4% 71,7% 71,9% 72,2% 5. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ 1,6% 5305,9 1,2% 5372,1-1,5% 5292,7-2,5% 5160,4-0,3% 5144,9 0,2% 5155,2 0,1% 5160,3 0,1% 5165,5 6. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ -0,2% 4834,8-1,9% 4743,4-6,7% 4425,0-4,8% 4212,6-0,2% 4204,2 1,6% 4271,4 1,8% 4348,3 1,9% 4430,9 6α. ΜΙΣΘΩΤΟΙ -0,9% 3174,9-1,8% 3116,9-7,3% 2889,5-4,8% 2750,8-0,2% 2745,3 1,6% 2789,2 1,8% 2839,4 2,0% 2896,2 6β. ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ 1,0% 1659,9-2,0% 1626,5-5,6% 1535,5-4,8% 1461,8-0,2% 1458,9 1,6% 1482,2 1,8% 1508,9 1,7% 1534,7 7. ΑΝΕΡΓΟΙ (3-6) 471,1 628,7 867,7 947,8 940,7 883,7 812,0 734,6 8. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ (%) (7/5) 8,9% 11,7% 16,4% 18,4% 18,3% 17,1% 15,7% 14,2% 8a.Ποσοστό ανεργίας (%) (με βάση την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού ) 9,5% 12,5% 17,3% 19,3% 19,2% 18,0% 16,6% 15,1% 20

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Ποσοτική ανάλυση (ποσά σε εκατ. ευρώ) 1. Στοχευμένες δημοσιονομικές παρεμβάσεις 2012 2013 2014 2015 ΜΕΤΡΑ ΜΠΔΣ (ΙΟΥΝΙΟΥ 2011) Κλείσιμο/συγχώνευση 11 μεγάλων Οργανισμών (ΚτΠ)* 15 0 0 0 Επανεξέταση δαπανών ΟΤΑ 100 70 68 64 Ενίσχυση του συστήματος είσπραξης φόρων των ΟΤΑ 0 120 130 250 Βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης προς ΟΤΑ με έκδοση δημοτικής ενημερότητας 0 50 50 0 ΜΕΤΡΑ ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 Μείωση εκλογικών δαπανών Υπ. Εσωτερικών 70-70 0 0 Μείωση συμβασιούχων έργου (κατά 3,000) ΟΤΑ 29 30 0 0 Μειωση συμβασιούχων καθαριότητας (από 10,000 σε 6,000) ΟΤΑ 59 0 0 0 Μείωση αντιδημάρχων 0 35 0 0 Μείωση 10% των αμοιβών αιρετών ΟΤΑ 15-3 0 0 *Η ποσοτικοποίηση αφορά και τους 11 Οργανισμούς. Άρα η εξοικονόμηση θα γίνει κατά το μέρος που αφορά το Υπουργείο 2. Οριζόντιες παρεμβάσεις ΜΕΤΡΑ ΜΠΔΣ (ΙΟΥΝΙΟΥ 2011) Κανόνας προσλήψεων/αποχωρήσεων 1:10 στο 2011 58 0 0 0 Κανόνας προσλήψεων/αποχωρήσεων 1:5 2012-2015 0 0 0 0 Αναστολή μισθολογικής ωρίμανσης -59 0 0 0 Εφαρμογή ενιαίου μισθολογίου 872-94 -21 0 Μείωση επιδόματος παραγωγικότητος κατά 50% -53 0 0 0 Μείωση των υπερωριών σε 20 ώρες το μήνα 70 0 0 0 Μείωση αμοιβών επιτροπών, συμβουλίων κλπ 50 0 0 Μείωση λοιπών αμοιβών, επιδομάτων, εφημεριών κλπ 0 50 60 0 Μείωση συμβασιούχων ορισμ. Χρόνου και εποχιακών κατά 10% ανά έτος 35 28 21 21 Εισαγωγή μερικής απασχόλησης στο δημόσιο και άδειας άνευ αποδοχών 25 100 25 0 21