ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΓΥΑΛΙΩΝ (AGM BATTERIES & DYNAGLASS BATTERIES) ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΠΑΤΑΡΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΓΥΑΛΙΩΝ (AGM BATTERIES & DYNAGLASS BATTERIES) ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΠΑΤΑΡΙΩΝ ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Α.Μ 303 ΚΩΣΤΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Α.Μ 206 ΠΑΠΑΡΙΔΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ Α.Μ 188

Μπαταρίες που θα χρησιμοποιήσουμε στο μέλλον Η Μπαταρία είναι μία συσκευή η οποία μετατρέπει την χημική ενέργεια που περιέχεται στο εσωτερικό της,η οποία οφείλεται στα ενεργά υλικά της, κατευθείαν σε ηλεκτρική ενέργεια μέσα από μία ηλεκτροχημική αντίδραση οξειδοαναγωγής. Με τον όρο Cell ονομάζουμε την ακριβής ηλεκτροχημική κρυσταλλική μονάδα που παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζεται σε απλή μορφή η λειτουργία της μπαταρίας. Εάν τα cell είναι ενωμένα μέσο ενός εξωτερικού ηλεκτρικού κυκλώματος από την κάθοδο στην άνοδο τότε τα ηλεκτρόνια ρέουν από την άνοδο στην κάθοδο. Το ηλεκτρικό κύκλωμα είναι ολοκληρωμένο από τα κατιόντα και τα ανιόντα μέσα στον ηλεκτρολύτη που ρέουν στην κάθοδο και στην άνοδο αντίστοιχα. Σήμερα υπάρχει μεγάλη ποικιλία μπαταριών όπως (Alkaline,Silicon,Organic,Gel,Nuclear,Lithium,Ni-Cd)και άλλες. Οι εφαρμογές τους στην καθημερινή μας ζωή μας έχουν λύσει πάρα πολλά προβλήματα. Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζεται το σύνολο των μπαταριών.

Προσφάτως ανακαλύφθηκαν τρεις τεχνολογίες για μπαταρίες καυστικού μολύβδου: 1) Flooded ή wet cells είναι το πιο γνωστό είδος μπαταρίας καυστικού μολύβδου που χρησιμοποιείται σήμερα. Έχουν ποικιλία σχήματος και μεγέθους και είναι σχεδιασμένες για πολλές διαφορετικές χρήσεις. Χρησιμοποιούνται συνήθως μη ενσφράγιστες μπαταρίες έτσι ώστε ο χρήστης να μπορεί να εφοδιάζει την μπαταρία κατά κόρον με ηλεκτρολύτη που η ίδια αφήνει να ξεφύγει κατά την φόρτισή της. Το περιέχον πλαστικό που χρησιμοποιείται στα flooded cells έχει μια ή περισσότερες κυψελίδες μέσα σε αυτό. Κάθε κυψελίδα χαρακτηρίζεται από ηλεκτρόδιο μολύβδου με ηλεκτρολύτη σουλφιδικά οξέα. Καθώς το ηλεκτρόδιο υποστηρίζεται μόνο από τις άκρες, οι flooded μπαταρίες είναι μηχανικά οι πιο αδύναμες μπαταρίες. Καθώς το περιέχον πλαστικό δεν είναι στεγανοποιημένο χρειάζεται προσοχή έτσι ώστε ο ηλεκτρολύτης να μην έρχεται σε επαφή με τον χρήστη ( προκαλεί έγκαυμα ) ή με το θαλασσινό νερό ( εκλύεται αέριο χλώριο ). 2) Gel cells χρησιμοποιούν ένα ενισχυτικό παράγοντα ( αυξάνει όγκο ή μάζα ) όπως ατμό οξειδίου του πυριτίου που ακινητοποιεί τον ηλεκτρολύτη. Για αυτό το λόγο, αν η μπαταρία περιέχει ρωγμές ή οπές, η κυψελίδα θα συνεχίσει να λειτουργεί. Επιπλέον, ο ενισχυτικός παράγοντας εμποδίζει την διαστρωμάτωση εμποδίζοντας την κίνηση του ηλεκτρολύτη. Καθώς τα Gel cells είναι στεγανοποιημένα και δεν μπορεί να επανατοποθετηθεί ηλεκτρολύτης ο έλεγχος της φόρτισης είναι πολύ σημαντικός διαφορετικά η μπαταρία θα πάψει να λειτουργεί. Επιπλέον τα gel cells φορτίζονται με τάση μικρότερη από αυτή των flooded ells για αυτό και ο εξοπλισμός φόρτισης πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά. 3)Η τρίτη κατηγορία είναι αυτή που θα μας απασχολήσει και θα αναλυθεί περισσότερο. Στην τρίτη κατηγορία έχουμε τις Dynaglass Batteries και AGM Batteries( Absorted Glass Mat). Dynaglass Batteries Καθώς προχωρούν οι ανακαλύψεις, η μπαταρία γυαλιού ακούγεται όλο και περισσότερο σαν υπόσχεση. Ο Ray Baldwin υποστηρίζει ότι αυτή η μοναδική πηγή ενέργειας θα μπορούσε

κάποια μέρα να ενεργοποιήσει τα πάντα από κινητά τηλέφωνα έως και αυτοκίνητα. Η μπαταρία γυαλιού βασίζεται στο dynaglass ένα ανόργανο πολυμερές το οποίο είναι υποθετικά ισχυρότερο και από το ατσάλι αλλά και αρκετά ευλύγιστο για να τυλίξει κανείς τροφή. Ο Baldwin ένας συνταξιούχος μηχανολόγος μηχανικός,υποστηρίζει ότι το dynaglass ανακαλύφθηκε στα μισά του 1990 αλλά ένα κομμάτι της τεχνολογίας του βασίζεται σε έρευνα του Σοβιετικού στρατού και σε διαστημικά προγράμματα. Έμαθε για το υλικό αυτό όταν προσέφερε βοήθεια στον εφοδιασμό φαρμάκων στη Ρωσία. Αργότερα ανακαλύφθηκε ότι το υλικό αυτό μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αποθηκεύσει ενέργεια. Αυτό πίστευε ο Baldwin ο οποίος τότε είχε μία εταιρία (την Columbus)που ερευνούσε νέες τεχνολογίες. Θεωρούσε ότι το dynaglass είναι μία αξιοσημείωτη πηγή ενέργειας έτσι ώστε μία μπαταρία από dynaglass θα ήταν απείρως επαναφορτιζόμενη και είναι πιθανόν να παράγει 30 φορές περισσότερη ενέργεια από μία άλλη μπαταρία οξικού μολύβδου συγκρίνοντας ανάλογα μεγέθη και βάρη. Η Dynaglass μπαταρία που μπορεί να παραχθεί σε μεγάλη ποικιλία μεγεθών είναι φιλική προς το περιβάλλον αφού δεν περιέχει οξέα ή άλλα χημικά, έχει εξαιρετικά χαμηλή εσωτερική αντίσταση και γρήγορη ροή ρεύματος. Όμως παρ όλου που συμπεριφέρεται σαν το γυαλί δεν είναι εύθραυστο και δεν θρυμματίζεται όταν πέφτει, έχει αντοχή στην ταλάντωση, αντίσταση στη διάβρωση. Καθώς η τεχνολογία της Dynaglass μπαταρίας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τις βιομηχανίες που κατασκευάζουν μπαταρίες διάφοροι εφευρέτες και επιστήμονες ήταν αρκετά δύσπιστοι σε ότι αφορούσε την επιτυχία αυτής της τεχνολογίας.

AGM Batteries (Absorted Glass Mat) Η τεχνολογία των αεροστεγών AGM μπαταριών αναπτύχθηκε το 1985 για στρατιωτικά αεροπλάνα όπου το πιο σημαντικό σε αυτά είναι η ισχύς (power),το βάρος,η ασφάλεια και η αξιοπιστία. Θεωρείται ότι είναι το επόμενο βήμα στην εξέλιξη και στην επανάσταση των μπαταριών με οξέα μολύβδου. Αυτή η νέα γενιά τεχνολογίας σε συνδυασμό με την τεχνολογία των Gel μπαταριών προσφέρει αυξημένη ασφάλεια, απόδοση και συντήρηση σε όλες τις άλλες ποικιλίες μπαταριών. Αντίθετα με τη χρήση των gel, η AGM μπαταρία χρησιμοποιεί mat γυαλί σε μορφή ινών (fiberglass),το οποίο φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, σαν διαχωριστικό για να κρατήσει τον ηλεκτρολύτη (οξέα μολύβδου) στη θέση του, δηλαδή το γυαλί αυτό έχει την ικανότητα να απορροφάει και να ακινητοποιεί το οξύ. Το gel silicon που χρησιμοποιείται σε άλλους τύπους γυαλιών δεν είναι απαραίτητο.

Ο φυσικός δεσμός μεταξύ των διαχωριστικών ινών, των ηλεκτροδίων μολύβδου και του περιέχοντος πλαστικού κάνει τις AGM μπαταρίες πιο ανθεκτικές στις ταλαντώσεις και στις κρούσεις. Σε περίπτωση όπου κάποιο μέρος της μπαταρίας σπάσει ο ηλεκτρολύτης ρέει έξω από την μπαταρία. Η AGM έχει επίσης μία εξαιρετική χαμηλή παθολογία στην ηλεκτρική αντίσταση. Αυτό σε συνδυασμό με την γρήγορη μετακίνηση του οξέως που προσφέρουν οι ίνες γυαλιού παρατηρείται μεγάλη ποσότητα ρεύματος κατά τη διάρκεια της φόρτισης ή της εκφόρτισης σε σχέση με άλλες μπαταρίες( πχ τις flooded cells μπαταρίες).επίσης οι AGM μπορούν να φορτιστούν σε φυσιολογικά επίπεδα τάσης χωρίς να είναι απαραίτητα εξειδικευμένα συστήματα φόρτισης. Βασικά μια AGM μπαταρία μπορεί να κάνει ότι και μια gel cells μπαταρία αλλά με καλύτερη απόδοση. Ωστόσο μιας και είναι ανθεκτικές, η φόρτιση πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά για να μην καταστρέφονται με σύντομη χρήση Η παρακάτω μπαταρία είναι μία Concorde AGM μπαταρία. Πολλές φορές αναφέρεται με την ονομασία VRLA (Valve Regulated Lead-Acid).

Οι Optima AGM μπαταρίες είναι μία κατηγορία AGM μπαταριών και αποτελούνται από τις Yellow Top, Blue Top και Red Top.Ο βασικός παράγοντας για την καλή απόδοση τους είναι ο εξελιγμένος εσωτερικός σχεδιασμός τους. Δηλαδή χρησιμοποιούνται μακριά και λεπτά στρώματα μολύβδου σχηματίζοντας μια ελικοειδή μορφή. Η γενική μορφή μιας Optima μπαταρίας είναι η παρακάτω: Τα πλεονεκτήματα των μπαταριών αυτών είναι τα εξής: 1)προσφέρουν μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας σε σχέση με τις συμβατικές μπαταρίες συνδυάζοντας μικρότερο μέγεθος

2)έχουν διπλάσια ζωή, μεγάλη αντοχή,αντίσταση στις ταλαντώσεις και σχεδόν μηδενική συντήρηση 3)δεν επηρεάζονται από τις μεγάλες διαβαθμίσεις της θερμοκρασίας 4)δεν χάνεται ηλεκτρολύτης σε περίπτωση φυσικής ρήξης της μπαταρίας 5)παραμένουν φορτισμένες σε περιόδους αχρησίας αλλά επαναφορτίζονται πολύ γρήγορα 6)έχουν εξαιρετικά χαμηλή εσωτερική αντίσταση παράγοντας έτσι υψηλή ποσότητα ρεύματος Οι μπαταρίες τέτοιου τύπου χρησιμοποιούνται : 1)στην εμπορική & αναψυχής ναυτιλία 2)σε μηχανές πετρελαίου & γεννήτριες 3)σε εξελιγμένα ηχητικά συστήματα 4)σε αεροσκάφη και αγωνιστικά αυτοκίνητα Επίσης άλλη μια κατηγορία είναι οι Lifeline AGM μπαταρίες. Τα τελευταία 15 χρόνια είναι κυρίαρχες στην παραγωγή, ανάπτυξη και έρευνα του Αμερικανικού στρατού και ναυτικού. Τα cell που την αποτελούν είναι σφραγισμένα αεροστεγή όπου με πίεση ενισχύουν βαλβίδες οι οποίες περιορίζουν κάθε αέριο που παράγεται κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους. Έχουμε πλήρη απαλοιφή των αερίων αυτών καθώς και του χρησιμοποιημένου νερού ανανεώνοντας το με καθαρό νερό. Σε gel μπαταρίες ηλεκτρολύτης είναι ένα μείγμα από λεπτομερώς χωρισμένη σιλικόνη ή άμμο με διάλυμα θειικού οξέος.ο gel ηλεκτρολύτης είναι αρκετά παχύρευστος και κατά τη διάρκεια της φόρτισης ή εκφόρτισης αναπτύσσει κενά ή ρήγματα τα οποία εμποδίζουν τη ροή του οξέος μειώνοντας την χωρητικότητα της μπαταρίας. Στις Lifeline ο ηλεκτρολύτης είναι απορροφημένος από ίνες silica glass mat.

Τα πλεονεκτήματα των Lifeline AGM είναι τα εξής: 1)έχουν εξαιρετικά χαμηλή εσωτερική αντίσταση παράγοντας έτσι υψηλή ποσότητα ρεύματος 2)έχουν διπλάσια ζωή, μεγάλη αντοχή,αντίσταση στις ταλαντώσεις 3)γρήγορη φόρτιση και σε χαμηλό κόστος 4)δεν χάνεται ηλεκτρολύτης σε περίπτωση φυσικής ρήξης της μπαταρίας Ανακύκλωση μπαταριών Η ανακύκλωση δεν είναι καινούργια έννοια. Απαιτεί όμως την ελάχιστη οικολογική συνείδηση και τη διάθεση για αλλαγές. Εμείς, όπως πάντα, χρειαστήκαμε μια... ώθηση από την Ε.Ε., η οποία από το 1993 είχε εκδώσει οδηγία για την εναλλακτική διαχείριση των μπαταριών. Εντεκα χρόνια αργότερα, το 2004, υπογράφεται τελικώς το σχετικό Π.Δ. και ξεκινά η διαδικασία. Ηταν, όμως, να μην πάρουμε φόρα! «Η ΑΦΗΣ ξεκίνησε από το μηδέν», λέει στο ΟΙΚΟ ο κ. Ηλίας Ορδόλης, διευθυντής της εταιρείας. «Η έγκριση δόθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ τον Ιούλιο του 2004 και η τοποθέτηση των κάδων ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2005. Μέχρι το τέλος του χρόνου είχαν τοποθετηθεί 4.500 κάδοι που τώρα έχουν φτάσει τους 9.000, το

οποίο είναι σημαντικό επίτευγμα αν υπολογίσεις ότι άλλες χώρες σε διάστημα 3-4 χρόνων έχουν τοποθετήσει 4.500-6.000 κάδους». Η Γαλλία, π.χ., έχει τοποθετήσει 17.000 κάδους σε διάστημα 6 χρόνων, με πληθυσμό πολύ μεγαλύτερο από τον δικό μας, ενώ η -πρωτοπόρος σε ό,τι οικολογικό- Αυστρία έχει τοποθετήσει μόλις 7.000 σε 14 χρόνια. Στην Ελλάδα, από τον Μάρτιο του 2005 έως σήμερα έχουν τοποθετηθεί προσεγγιστικά 2.000 κάδοι σε δήμους και δημόσιους φορείς, 3.000 σε σχολεία, 670 σε σούπερ μάρκετ, 700 σε αλυσίδες τηλεπικοινωνίας, 1.100 σε εμπορικά καταστήματα, 130 σε ξενοδοχεία και 1.200 σε άλλες επιχειρήσεις. Στο διάστημα αυτό, έχουν περισυλλεχθεί 2.700.000 μπαταρίες και άλλο ένα εκατομμύριο μέσα στο 2006. «Η ανταπόκριση του κοινού είναι από συγκινητική έως εκπληκτική», λέει ο κ. Ορδόλης. «Από ανθρώπους που ζητούν είτε να βάλουν κάδο ανακύκλωσης στην επιχείρησή τους είτε πληροφορίες για το πού μπορούν να βρουν κάδο ανακύκλωσης ή ακόμη και να συμμετάσχουν εθελοντικά στη διαφήμιση. Παίρνουμε 100 mail την ημέρα και 150 τηλεφωνήματα. Είναι ένα κίνητρο για μας.» Η εταιρεία στοχεύει τώρα να αυξήσει την ανακύκλωση αγγίζοντας τους νέους. «Απευθυνόμαστε σε παιδιά γιατί είναι οι κύριοι χρήστες. Καταναλώνουν σημαντικό ποσοστό μπαταριών και είναι η νέα γενιά που, αν γαλουχηθεί στην ιδέα της ανακύκλωσης, θα μπορέσει να περάσει το μήνυμα στους υπόλοιπους. Δεύτερος στόχος μας είναι οι δάσκαλοι, οι οποίοι βρίσκονται σε θέση-κλειδί, οι οικολόγοι και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.» Ποια διαδικασία ακολουθείται; Μια μπαταρία έχει κύκλο ζωής. Ξεκινάει από την κατασκευή, στέλνεται στην Ελλάδα μέσω μιας εταιρείας εισαγωγής, φτάνει στο κατάστημα, αγοράζεται από τον τελικό χρήστη-καταναλωτή. Χρησιμοποιείται και στη συνέχεια, αν ο χρήστης αποφασίσει να ανακυκλώσει, οφείλει να τοποθετήσει τις μπαταρίες στους κάδους συλλογής, απ' όπου θα περάσουν οι αρμόδιοι για να τις παραλάβουν. «Υπάρχουν ειδικά φορτηγά που αδειάζουν τους κάδους κάθε 2-4 μήνες, ανάλογα με το πότε θα γεμίσουν», εξηγεί ο κ. Ορδόλης. «Μαζεύονται σε ένα χώρο αποθήκευσης της ΑΦΗΣ στον Ασπρόπυργο και από εκεί, περίπου 20 τόνοι σκευάζονται και μεταφέρονται στο εξωτερικό, σε εργοστάσια υψηλής τεχνολογίας

σε Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Σουηδία, όπου και επαναχρησιμοποιούνται. Σε εμάς δίνονται τα πιστοποιητικά στα οποία αναγράφεται ότι ανακυκλώθηκαν οι συγκεκριμένοι τόνοι.» Η ανακύκλωση μπαταριών ανακουφίζει τον πλανήτη Γιατί να ανακυκλώνουμε μπαταρίες; Γιατί κάνει καλό στον πλανήτη και στην υγεία μας από κάθε άποψη. Κατ' αρχάς, τα μέταλλα που χρειάζονται για την κατασκευή τους δεν είναι ανεξάντλητα στο υπέδαφος της γης. Επειτα, η διαδικασία εξόρυξής τους και η επεξεργασία τους για την παρασκευή προϊόντων αποτελεί αλόγιστη σπατάλη ενέργειας. Μέσω της ανακύκλωσης εξοικονομείται μέχρι και 80% της ενέργειας που θα χρησιμοποιούνταν για την εξόρυξη και την επεξεργασία νέων μεταλλευμάτων! Με την ανακύκλωση μειώνονται τα απορρίμματα και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας για υπαλλήλους. «Οταν δεν ανακυκλώνουμε μπαταρίες, αυτές πέφτουν σε κάποια χωματερή. Με την πάροδο του χρόνου γίνεται διάβρωση των συστατικών τους με τη βροχή, τις πυρκαγιές και τον αέρα και σταδιακά μπορούν να περάσουν στον υδροφόρο ορίζοντα, στις θάλασσες και τις λίμνες και να μολύνουν τις καλλιέργειες, καταλήγοντας να μολύνουν και τον ίδιο τον άνθρωπο, μέσω της τροφικής αλυσίδας», συμπληρώνει ο Ηλίας Ορδόλης, επισημαίνονται πως τα βαρέα μέταλλα, όπως το μαγγάνιο, ο ψευδάργυρος, δεν είναι ζημιογόνα για τον οργανισμό αν ανιχνεύονται σε μικρή ποσότητα, είναι ουσίες όμως που δεν διασπώνται και γι' αυτό συσσωρεύονται στον οργανισμό. «Πρόκειται για το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης. Ορισμένα από τα βαρέα μέταλλα υπάρχουν στον οργανισμό μας σε ορισμένο ποσοστό, αλλά αν ξεπεράσουν κάποιο όριο μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην υγεία, αλλεργίες, γαστρεντερίτιδες κ.λπ.» Γιατί οι μπαταρίες Για να δούμε μερικούς αριθμούς σχετικά με τις μπαταρίες: Πάνω από 10 δισεκατομμύρια μπαταρίες παράγονται κάθε χρόνο στη γη. Στις Η.Π.Α. αγοράζονται κάθε χρόνο δύο δισεκατομμύρια μπαταρίες.στη Γαλλία κάθε χρόνο 720 εκατομμύρια μπαταρίες, βάρους 26.500 τόνων.

Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν κάθε χρόνο: - Μερικές χιλιάδες συσσωρευτές βιομηχανικού τύπου (βιομηχανίες, ΟΤΕ, στρατός) που είναι συνήθως μολύβδου ή καδμίου/νικελίου - Περίπου 1.000.000 μπαταρίες αυτοκινήτων. (Οι περισσότερες είναι μολύβδου.) - 100.000.000 μπαταρίες «οικιακής χρήσης» διαφόρων μεγεθών και τύπων, ενώ 5.000.000 είναι οι μπαταρίες σε σχήμα κουμπιού (κομβιόσχημες). (Αριθμοί προηγούμενης δεκαετίας. Οι παραπάνω αριθμοί σήμερα είναι μεγαλύτεροι) Από τις «οικιακές» υπολογίζεται ότι το 80% είναι απλές μπαταρίες ψευδαργύρου/άνθρακα και οι υπόλοιπες είναι αλκαλικές. Ένας αριθμός περίπου 20.000.000 μπαταριών που κυκλοφορούσαν μέχρι τώρα κάθε χρόνο στην Ελλάδα ήταν αυτές που περιείχαν υδράργυρο σε ποσοστό 0,001-1 % του βάρους τους. Αργότερα οι μπαταρίες αυτών των τύπων μείωσαν τα ποσοστά υδραργύρου μέχρι 0,025%. Σήμερα κυκλοφορούν μπαταρίες χωρίς καθόλου υδράργυρο (Να τις προτιμήσετε!) Από τις μπαταρίες σε σχήμα κουμπιού που κυκλοφορούν στην Ελλάδα κάπου 500.000 μπαταρίες είναι αυτές που περιέχουν μεγάλα ποσοστά υδραργύρου, δηλ, μέχρι και 30%. Οι μόνες μπαταρίες που συλλέγονται και ανακυκλώνονται σήμερα στην Ελλάδα είναι οι μπαταρίες μολύβδου για τα οχήματα. Η συλλογή τους δεν είναι συστηματική, ούτε υπάρχει ενημέρωση των συνεργείων, των οδηγών κλπ. Το κίνητρο της συλλογής τους είναι μόνο οικονομικό, γιατί ο μόλυβδος που περιέχουν λιώνει και πουλιέται. Η ανακύκλωση των υπόλοιπων μπαταριών είναι δύσκολη και δαπανηρή. Σε ολόκληρη την Ευρώπη υπάρχουν σήμερα μόνο 4 εργοστάσια που τις ανακυκλώνουν. Τα 2 από αυτά στη Γαλλία και τα 2 στη Γερμανία. Για να δεχθεί ένα εργοστάσιο τις μπαταρίες που συγκεντρώνει ένας φορέας ή μια επιχείρηση απαιτούνται γραφειοκρατικές διαδικασίες και κόστος. Η συλλογή, η μεταφορά και η αποδοχή εκ μέρους μιας χώρας, των μπαταριών μιας άλλης, προαπαιτούν ειδικές συμβάσεις και έγκριση από τα υπουργεία περιβάλλοντος και των 2 χωρών.

Τα καταστήματα ΓΕΡΜΑΝΟΣ για μερικά χρόνια εφάρμοσαν ένα σύστημα συλλογής μεταχειρισμένων μπαταριών τις οποίες προωθούσαν στο εξωτερικό για ανακύκλωση. Τώρα έχουν μάλλον σταματήσει. Σήμερα υπάρχει μια ελληνική εταιρεία διαχείρισης αποβλήτων, η Envirochem Hellas με έδρα τον Πειραιά η οποία ειδικεύεται στη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων. Αυτή η εταιρεία έχει υπογράψει συμβάσεις με τα καταστήματα Carrefour και Praktiker και συγκεντρώνει για φόρτωση και μεταφορά στο εξωτερικό τις μπαταρίες που συλλέγουν. Έτσι οι επιχειρήσεις αυτές αναλαμβάνουν το κόστος να ανακυκλώσουν τις μπαταρίες μας με αντάλλαγμα την διαφημιστική τους προβολή. Στις προθέσεις της Ε.Ε. είναι, στο μέλλον, οι μπαταρίες να συλλέγονται σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από όσο σήμερα μέσω αυστηρών νομοθετικών ρυθμίσεων. Ως τότε όμως; Η Ε. Ε. απαγορεύει με νόμο την εξαγωγή σε χώρες εκτός Ε.Ε. τοξικών αποβλήτων άρα και μπαταριών. Πόσο τηρείται αυτός ο νόμος όταν υπάρχουν φτωχές χώρες διαθέσιμες να δεχθούν επικίνδυνα απόβλητα για ένα πρόσκαιρο οικονομικό αντάλλαγμα; Έρευνες σε 11 χωματερές στις Η.Π.Α. και στον Καναδά αποκάλυψαν πως, αν και οι μπαταρίες αποτελούν μόνον το 0,2% του όγκου των απορριμμάτων, από αυτές προέρχεται το 20% των τοξικών ουσιών των απορριμμάτων, ενώ, ταυτόχρονα, αποτελούν την κύρια πηγή καδμίου που είναι ένα επικίνδυνο μέταλλο. Αν σκεφτούμε ότι στη χώρα μας οι ηλεκτρονικές συσκευές καταναλώνονται όλο και περισσότερο τότε είναι πολύ πιθανό να έχουμε παρόμοια αναλογία μπαταριών στα απορρίμματά μας. (Παρ όλο που σχετικές έρευνες δεν γίνονται συχνά το ποσοστό 0,2% επί του συνόλου των απορριμμάτων δεν νομίζω ότι απέχει πολύ από τη δική μας πραγματικότητα) Ας μη ξεχνάμε ότι οι περισσότερες ηλεκτρικές συσκευές σήμερα είναι εφοδιασμένες με «μνήμες» δηλαδή με δυνατότητα να επαναλαμβάνουν κάποια στοιχεία που δίνουμε σ αυτές. Για να διατηρούνται όμως οι μνήμες έχουν μέσα τους μικρές μπαταρίες που δίνουν ενέργεια στη συσκευή όταν τύχει να βγει από την πρίζα.

Το ξέρετε π.χ. ότι μπαταρίες έχουν και πολλά σταθερά τηλέφωνα; (Πώς αλλιώς θα διατηρούσαν στη «μνήμη» τους τα τηλέφωνα που θέλουμε συχνότερα) Το ξέρετε ότι όλοι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές έχουν μπαταρίες; (Όχι οι φορητοί! Αυτοί και βέβαια έχουν. Μπαταρίες έχουν και όλοι οι οικιακοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές!) Από όλα τα επικίνδυνα οικιακά απορρίμματα που αναφέραμε το μόνο που αυτή τη στιγμή μπορούμε να στείλουμε για ανακύκλωση είναι οι μπαταρίες. Οι λόγοι είναι πολλοί. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ Για εμάς: 1. Κίνδυνος ανάφλεξης 2. Κίνδυνος από διαρροή υγρών 3. Κίνδυνος αν προσπαθήσει κάποιος να τις ανοίξει ή να τις τρυπήσει 4. Κίνδυνος κατάποσης (ιδιαίτερα για τις μπαταρίες σχήματος «κουμπιού») ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι μπαταρίες πρέπει να αποθηκεύονται σε σημεία του σπιτιού που να μην φτάνουν τα παιδιά. Στην περίπτωση κατάποσης τηλεφωνήστε αμέσως γιατρό Για το περιβάλλον: 1. ανάφλεξη καύση μόλυνση του αέρα 2. φθορά του περιτυλίγματος μόλυνση του εδάφους και των υπόγειων νερών Οι ουσίες που περιέχει μια μικρή μπαταρία (όπως αυτές που έχουν τα ρολόγια μας ή οι φωτογραφικές μας μηχανές) είναι ικανές να ρυπάνουν 1 κυβικό μέτρο χώμα ή 400 κυβικά μέτρα νερό!! Ορισμένα μέταλλα, από αυτά που ενδεχομένως περιέχουν οι μπαταρίες μας έχουν γνωστές και επιβεβαιωμένες επιδράσεις στην υγεία μας. Δείτε στον πίνακα:

ΤΟΞΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΟΛΥΒΔΟΣ Διαταραχές της αιμοποίησης Εκγεφαλοπάθεια Περιφερική νευρίτιδα Νεφρικές βλάβες ΚΑΔΜΙΟ Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια Εμφύσημα Νεφρικές βλάβες Βλάβες του καρδιαγγειακού και μυοσκελετικού συστήματος Καρκίνος προστάτου, όρχεων, πνευμόνων ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ Νευρολογικές διαταραχές Νεφρικές βλάβες Πηγή: Α. Κουτσελίνης Σ. Αθανασέλης «Ρύπανση Περιβάλλοντος & Επιπτώσεις στην Υγεία» από τον τόμο «ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Έκδοση Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας 1995 Αργήσαμε, αλλά τα καταφέραμε... Από το 1993, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει συστήσει νομοθεσία που απαγορεύει την εμπορία μπαταριών με ποσότητα υδραργύρου άνω του 0,005% κατά βάρος και θεσπίζει τα ανώτατα όρια βαρέων μετάλλων στο νερό, στο έδαφος και στην ατμόσφαιρα. Tο 2001 ψηφίζεται ο νόμος 2939 περί εναλλακτικής διαχείρισης των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, προκειμένου η χώρα μας να εναρμονιστεί με σχετική οδηγία της Ε.Ε. που υπαγορεύει την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών. Σύμφωνα με αυτόν, όλες οι επιχειρήσεις που παράγουν, εισάγουν και διαθέτουν συσκευασμένα προϊόντα, όπως μπαταρίες, ηλεκτρικούς συσσωρευτές, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, ελαστικά οχημάτων, πρέπει να φροντίζουν για την ανακύκλωσή τους. Τα σχετικά Π.Δ. που χρειάζονται για το κάθε υλικό ξεχωριστά ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία καθυστερούν λίγο από το ΥΠΕΧΩΔΕ, αλλά τελικώς, το 2004 υπογράφεται το Π.Δ. 115 που στοχεύει στη λήψη μέτρων για την εναλλακτική διαχείριση των ηλεκτρικών στηλών με στόχο την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων και την επιπλέον χρησιμοποίησή τους.

Ανακυκλώστε κι εσείς, μπορείτε! Γιατί λοιπόν καθυστερείτε; Ενας από τους 9.000 κάδους που υπάρχουν στη χώρα θα βρίσκεται και κοντά σας. Ρωτήστε στο σούπερ μάρκετ ή στην αλυσίδα καταστημάτων τηλεπικοινωνιών απ' όπου ψωνίζετε, εκεί βρίσκονται οι περισσότεροι κάδοι. Αν έχετε εταιρεία, ζητήστε κι εσείς ένα δικό σας κάδο, ώστε να συμμετέχουν όλοι οι εργαζόμενοι. Αν είστε γονιός, ρίξτε την ιδέα και στο σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του σχολείου των παιδιών σας - τα παιδιά είναι βασικοί χρήστες μπαταριών και καλό είναι να μαθαίνουν από μικρά στην ανακύκλωση. Να ξέρετε ότι όλα τα στοιχεία των μπαταριών μπορούν να αξιοποιηθούν μέχρι και στο 80% τους, ενώ μπορούν να ανακυκλωθούν όλες οι φορητές μπαταρίες. Μεταξύ αυτών, οι υδραργύρου χρησιμοποιούνται σε ιατρικές συσκευές και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για το περιβάλλον, οπότε είναι απαραίτητο να ανακυκλωθούν. Βιβλιογραφία: 1)CIO Magazine :Glass battery,all gain no pane 2)DC Battery Specialists : www.dcbattery.com 3)AGM Battery: Wikipedia from Wikimedia Foundation,Inc 4)Battery types: Flooded versus AGM & Gel 5)Concorde AGM :Nothern Arizon Wind &Sun,Inc www.windsun.com 6)Dynaglass Battery : www.stealth316.com 7)Πηγές: 1. «50 Απλά πράγματα που μπορούν να κάνουν τα παιδιά για να σώσουν τη Γη» Εκδόσεις «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ» 1990 2. http://www.sarpindustries.fr/ 3. Κυρκίτσος Φ. Πελεκάση Κ. Χρυσόγελος Ν. «Μείωση απορριμμάτων: Μια στρατηγική για το παρόν και το μέλλον» ΑΘΗΝΑ 1995 4. Envirochem Hellas 5. Ιστοσελίδα του 14 ου Γυμνασίου Περιστερίου:. http://www.asda.gr/g14per/programs/perivallon/anakikl-hw/