ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ. Συγγραφή Εικονογράφηση: Κυριάκος Ιωάννου ( Δάσκαλος Σύμβουλος ΣΧ.Τ.) Μάιος 2010.

ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2009-2010 ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ. στο Σχεδιασμό και Τεχνολογία ΣΤ τάξη Εισαγωγή: Γενικό πλαίσιο. Ιστορική αναδρομή του παιχνιδιού. Για το παιχνίδι γενικά. Περιοχή μελέτης. Στόχοι. Πρόβλημα Προδιαγραφές. Μικρές εργασίες. Πορεία Δραστηριότητες. Αξιολόγηση της κατασκευής. Επεκτάσεις Διαθεματική προσέγγιση. Χρήσιμες διαδικτυακές συνδέσεις. Παράρτημα. ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Συγγραφή Εικονογράφηση: Κυριάκος Ιωάννου ( Δάσκαλος Σύμβουλος ΣΧ.Τ.) Μάιος 2010 1

ENOTHTA: AΥΤΟΣΧΕΔΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΑΞΗ ΣΤ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: ANΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΥΛΙΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Οι πιο κάτω πληροφορίες μπορούν να αξιοποιηθούν από το δάσκαλο για να ενισχύσουν το θεωρητικό του υπόβαθρο γύρω από το θέμα της ενότητας. Με τις κατάλληλες δραστηριότητες, τόσο θεωρητικές όσο και πρακτικές,θα επιτευχθεί μια πολύπλευρη κάλυψη του θέματος «Αυτοσχέδια Παιχνίδια»). 1.1 ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ «Ότι χρειάζεται η ψυχή ενός παιδιού είναι το φως του ήλιου, τα παιχνίδια, το καλό παράδειγμα και λίγη αγάπη». Φ.Ντοστογιέφσκυ Αδελφοί Καραμαζώφ. Το παιχνίδι είναι μια εκδήλωση όλων των εποχών. Προέκυψε από την ανάγκη του ανθρώπου να ψυχαγωγείται από τη στιγμή της γέννησής του μέχρι ακόμη και τα γεράματά του. Είπε χαρακτηριστικά ο Πλάτωνας: «Αρχίζει να γερνά κανείς από τη στιγμή που σταματάει να παίζει». Από τους αρχαιότατους χρόνους παρακίνησε την προσοχή και τη σκέψη των ανθρώπων και αποτέλεσε αντικείμενο παράστασης στην τέχνη καθώς και αντικείμενο περιγραφής στη λογοτεχνία και την ποίηση. Είναι αρχαιότερο από τον πολιτισμό. Μέσα από αυτό, εδώ και χιλιάδες χρόνια τα παιδιά σε όλο τον κόσμο ψυχαγωγούνται, αυτοδιαπαιδαγωγούνται, πειθαρχούν, φτιάχνουν χαραχτήρα και προσωπικότητα,εκτονώνονται,δημιουργούν και αναπτύσσονται φυσιολογικά. Στην αρχαία Ελλάδα τα παιδιά έμεναν στο σπίτι μέχρι τα επτά τους χρόνια για να παίζουν και να διασκεδάζουν με τα παιχνίδια τους έτσι ώστε να διαμορφώσουν το χαρακτήρα τους. Το παιχνίδι θεωρείται το κέντρο της παιδικής ηλικίας και είναι η παγκόσμια γλώσσα των παιδιών. Παιδί και παιχνίδι είναι δύο λέξεις που συνεπάγεται η μία την άλλη. Ακόμη και τα ζώα, ιδιαίτερα μόλις γεννηθούν,τρέχουν, πηδούν, παίζουν μεταξύ τους μιμούμενα τη μητέρα τους. Ρίχνοντας μια ματιά στο παρελθόν βλέπουμε ότι η ψυχαγωγία των παιδιών προερχόταν κυρίως από δύο πηγές. Πρώτη πηγή ήταν τα παραμύθια του παππού και της γιαγιάς που λέγονταν τις νύχτες γύρω από τη φωτιά και δεύτερη τα διάφορα παιχνίδια με τα οποία έπαιζαν τα παιδιά και ήταν κυρίως αυτοσχέδια. Κατασκευάζονταν από τον παππού ή τη γιαγιά, τους γονείς, το μεγαλύτερο αδελφό ή αδελφή ή ακόμη και από το ίδιο το παιδί. Τα υλικά που χρησιμοποιούνταν ήταν απλά υλικά της καθημερινής ζωής και πολλές φορές 2

παρμένα αυτούσια από τη φύση όπως πέτρες, ξύλα, κλαδιά, άνθη, καρποί, χώμα, νερό, καλάμια, κόκκαλα, φύλλα κλπ. «Oταν ήμασταν μικροί, άλλοι λόγω οικονομικών δυσκολιών, άλλοι απλά ως έκφραση αυτοσχεδιασμού πολλές φορές, κατασκευάζαμε τα «δικά μας» παιχνίδια. Αρχικά η γιαγιά μου, μου έμαθε να φτιάχνω «ζωάκια» με οδοντογλυφίδες και μικρά κολοκυθάκια από τον κήπο μας. Μεγαλώνοντας έφτιαξα και ένα μικρό ξύλινο καταπέλτη. Ένα άλλο αυτοσχέδιο παιχνίδι που κάναμε μικροί ήταν οι σαΐτες που τις φτιάχναμε με χαρτόνι και τους βάζαμε ζυγό και ουρά και τις πετούσαμε ώρες συναγωνιζόμενοι για το ποια θα φτάσει πιο ψηλά. Όταν ήταν καλοκαίρι φτιάχναμε μικρές βαρκούλες με πανιά και τις ρίχναμε στη θάλασσα. Φτιάχναμε ακόμη σβούρες, αυτοκινητάκια, κινούμενες φιγούρες». 1.2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη σημμασία στα παιδικά παιχνίδια και στα παιχνίδια γενικότερα. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης συμβούλευαν τους γονείς να αφήνουν τα παιδιά τους να διασκεδάζουν ελεύθερα με τα παιχνίδια. Ο δεύτερος πίστευε ότι στα παιδιά πρέπει να δίνονται όσο γίνεται πιο πρωτότυπα παιχνίδια, για να αφοσιώνονται σ αυτά και να ενοχλούν λιγότερο και ταυτόχρονα να αναπτύσσουν δημιουργική φαντασία. Ένα από τα πρώτα αυτοσχέδια παιχνίδια που έπαιζαν τα μωρά στην αρχαιότητα ήταν η «Πλαταγή», μια πήλινη κουδουνίστρα, που την έβαζαν στο χέρι του μικρού παιδιού και με τον ήχο που έκαναν τα πετραδάκια που είχε μέσα, το έκαναν να ξεχνιέται και να σταματά το κλάμα. Αγαπημένο παιχνίδι των μεγαλύτερων σε ηλικία αγοριών ήταν το «Άθυρμα», ένα πήλινο αλογάκι πάνω σε ρόδες, που το έσερναν σε όλο το σπίτι. Το παιχνίδι όμως που λαχταρούσαν όλα τα αγόρια ήταν ένα «Αμαξάκι με ρόδες». Συνήθως το έσερναν τα αγαπημένα τους σκυλιά κι όταν αυτά κουράζονταν το έσερναν τα παιδιά μόνα τους. «Πλαγγόνες» «Άθυρμα» Μερικά άλλα παιχνίδια ήταν ο «Τροχός», η «Απόρραξις», οι «Πλαγγόνες», η «Αιώρα», η «Ακινητίνδα», η «Κρικηλασία», η «Διεδκυστίνδα» και άλλα. Άλλα αυτοσχέδια παιχνίδια που φτιάχνονταν στο παρελθόν ήταν τα πολεμικά παιχνίδια όπως τόξα, ακόντια και σπαθιά, μουσικά όργανα, μικρογραφίες ζώων και αγροτικών εργαλείων, αναπαραστάσεις καινοτομιών ή εφευρέσεων, παιδικά 3

μεταφορικά μέσα (π.χ. πατίνια), επιτραπέζια παιχνίδια στα οποία χάρασσαν διάγραμμα σε κάποια επιφάνεια ή και στο χώμα και άλλα. 1.3 ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΓΕΝΙΚΑ Το παιχνίδι προκύπτει από το παιδί αβίαστα, αλλά και το παιδί αναγνωρίζεται μέσα από το παιχνίδι.κάποιοι είπαν για το παιχνίδι: Ο S.KIERKEGAARD:«Τα παιδιά τα γνωρίζουμε καλύτερα βλέποντάς τα να παίζουν...». Ο SCHILLER:«Τα παιχνίδια σε ένα λαό βοηθούν τα ανακαλύψουμε την ποιότητα του και την αξία της τέχνης του». Ο PIAGET:«Τα παιχνίδια είναι μέσο ανάπτυξης της νοημοσύνης και των άλλων γνωστικών δεξιοτήτων». Ο ROUSSEAU:«Πρέπει να ακολουθούμε τους κανόνες της φύσης και να μην της είμαστε ενάντιοι». Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ: «Αρχίζει να γερνά κανείς από τη στιγμή που σταματάει να παίζει». O FREUD: «Το παιχνίδι είναι έκφραση του υποσυνείδητου και της φαντασίας του παιδιού». Ο KARL GROOS: «Τα παιχνίδια είναι μέσο φυσικής και ηθικής ανάπτυξης». ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΕΣ Το παιδί στη μικρή του ηλικία, για λόγους ψυχολογικούς, προτιμά τα ατομικά μοναχικά παιχνίδια. Παίζει με τα άψυχα και με τα μικρά ζωάκια, που μπορεί να κυριαρχεί πάνω τους, να ξεθυμαίνει την επιθετικότητά του κακοποιώντας τα αλλά και να τα αγαπά όσο και όποτε αυτό θέλει. Μεγαλώνοντας χρησιμοποιεί στα παιχνίδια του τις εμπειρίες που απόχτησε και που κατασταλάζουν μέσα του σαν γνώσεις. Στην ηλικία των 9 14 χρονών επικρατεί πάλι το «εγώ» και η τάση να διακριθεί και να ξεχωρίσει από τους άλλους. Τα ομαδικά παιχνίδια βοηθούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας να ξεπεράσουν αυτή την κρίση της εγωπάθειας και να ενταχθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο. Όσο οι ψυχοπνευματικές και σωματικές του δυνάμεις τελειοποιούνται και καθώς το παιδί μεγαλώνει, δρα ολοένα και πιο συνειδητά μέσα στο ομαδικό παιχνίδι και αρχίζει να ταυτίζει το ατομικό του συμφέρον με το γενικό της ομάδας, γεγονός, που αποτελεί αρχή της κοινωνικοποίησής του. 4

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Το παιχνίδι είναι ο άξονας της σύγχρονης αγωγής, είναι για το παιδί ό,τι η εργασία για τον ενήλικα και το διακριτικό γνώρισμα των σύγχρονων γνώσεων και κατευθύνσεων της παιδαγωγικής. Η εισαγωγή του παιχνιδιού στη σχολική εργασία οφείλεται στην πολύπλευρη ωφελιμότητά του. Η μορφή της διδασκαλίας δεν είναι παιχνίδι, αλλά η ύλη του μαθήματος είναι κατά τέτοιο τρόπο διαμορφωμένη, έτσι ώστε η όλη διαδικασία να έχει παιγνιώδη μορφή. Η γνώση καταχτιέται από τους μαθητές με αβίαστο, παιγνιώδη και ευχάριστο τρόπο, βοηθώντας τον να εξωτερικεύει τα συναισθήματα που του προκάλεσε το περιεχόμενο του μαθήματος. Έτσι το μάθημα γίνεται πιο αποδοτικό, οι μαθητές συνεργάζονται αρμονικά, οργανώνουν τις εμπειρίες τους, τακτοποιούν τις εντυπώσεις και τις παρατηρήσεις τους, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους κι αποκτούν μία άνεση στην έκφραση. ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Είναι μια μορφή παιδοψυχοθεραπείας, που χρησιμοποιεί το παιχνίδι του τον βασιλικό του δρόμο προς το ασυνείδητο σαν στην βασική μορφή επικοινωνίας και κατανόησής του. Κι ακριβώς επειδή το παιχνίδι αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μέσο κατανόησης όχι μόνο των προβλημάτων μα και των δυνατοτήτων του παιδιού, γι αυτό και χρησιμοποιείται για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Μέσα από στην επικοινωνία αυτή, γίνεται δυνατή η επεξεργασία των προβλημάτων του παιδιού ανάλογα με τους στόχους που έχουν αρχικά καθοριστεί. Για μερικούς τουλάχιστον η χρησιμοποίηση του παιχνιδιού στην κλινική πράξη ίσως φαίνεται σαν κάτι παράξενο. Αυτό ίσως συμβαίνει γιατί πολλοί θεωρούν το παιχνίδι σαν αντίθετο της σοβαρότητας. Κι όμως o S. Kierkegaard ήδη το 1847 έγραφε: «τα παιδιά τα γνωρίζουμε καλύτερα βλέποντάς τα να παίζουν.» Η συστηματική χρησιμοποίηση του παιχνιδιού σαν διαγνωστικό θεραπευτικό μέσο τοποθετείται γύρω στη δεύτερη με τρίτη δεκαετία του αιώνα μας. Εχει κοινές ρίζες με την παιγνιοθεραπεία, που χρονολογείται απ το 1919 όταν η M. Klein άρχισε στην πρώτη της παιδοψυχανάλυση μ ένα 5χρονο αγοράκι χρησιμοποιώντας παιχνίδια. Παιγνιοθεραπεία θα ενδεικνυόταν για παιδιά με εμφανή συμπτώματα, που δείχνουν πως υποφέρουν έντονα π.χ. άγχος, απομόνωση, αϋπνίες, αισθήματα κατωτερότητας, ενούρηση, εγκόπριση, κ.λ.π κι από τα οποία συχνά το παιδί δείχνει με τον τρόπο του πως θέλει ν απαλλαγεί. Επίσης πιθανά προβλήματα με φίλους, συμμαθητές, δασκάλους, γονείς, κ.λ.π. και που μπορεί ν αποτελούν εκφράσεις οποιουδήποτε επιπέδου ψυχοπαθολογίας θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά. ΕΙΔΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ 1. Τα παιχνίδια εξάσκησης ή λειτουργικά: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα αισθησιοκινητικά παιχνίδια χωρίς σύμβολα και κανόνες, καθώς επίσης και παιχνίδια ερωτήσεων, σε αινίγματα και σε μυθοπλαστικά παιχνίδια. 2. Τα συμβολικά παιχνίδια : Το παιδί χρησιμοποιεί κατά τρόπο συμβολικό διάφορα αντικείμενα (λ.χ. μια πέτρα συμβολίζει το σαπούνι). 3. Τα παιχνίδια κανόνων : Γνώρισμα τους η τήρηση κανονισμών και απαγορεύσεων. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ο συναγωνισμός και η άμιλλα. 5

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ (Α). Η θεωρία της πλεονάζουσας ενέργειας: αποβλέπει στην αποφόρτιση της ενέργειας που είναι υπερβολική και πλεονάζει. (Β). Η θεωρία της ανάπαυλας: το παιδί καταφεύγει στο παιχνίδι για να βρει ηρεμία, γαλήνη, ευχαρίστηση και ξεκούραση. (Γ). Η θεωρία της ανακεφαλαίωσης: χαρακτηρίζει το παιχνίδι ως αντανάκλαση και επέκταση προηγουμένων μορφών συμπεριφοράς. (Δ). Η θεωρία της εξάσκησης ή της αυτοδιαμόρφωσης: προσπαθεί να καταδείξει πως τα διάφορα παιχνίδια προετοιμάζουν κατάλληλα το παιδί στην αντιμετώπιση των αναγκών της ζωής. (Ε). Η θεωρία της κάθαρσης: ικανοποίηση επιθυμιών που απαγορεύει και αποθεί η συνείδηση. Ετσι επέρχεται μια κάθαρση η οποία ανακουφίζει από το ψυχικό άγχος. (ΣΤ). Η θεωρία της επιτυχίας του P. Janet: Το παιδί παίζει για να απολαύσει το συναίσθημα της χαράς που συνοδεύει η επιτυχία. Παιδί και παιχνίδι ένας υπέροχος δεσμός 1.4 ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Με την πάροδο του χρόνου οι παίχτες και τα παιχνίδια αλλάζουν. Οι ηλικίες που ασχολούνται με την κατασκευή παιχνιδιών μετατοπίζονται προς τα κάτω. Τα παιδιά βαθμιαία εγκαταλείπουν τις αυτοσχέδιες χειρωνακτικές κατασκευές, υιοθετώντας τα έτοιμα παιχνίδια της αγοράς και του εμπορίου. Σήμερα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Στις πλείστες χώρες του κόσμου η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και της κοινωνίας γενικότερα δεν άφησε ανεπηρέαστα και τα παιχνίδια. Τα παιδιά σπάνια κάθονται να φτιάξουν οι ίδιοι κάποιο παιχνίδι έστω κι απλό. Ακόμη και το χαρταετό που θα πετάξουν την καθαρή Δευτέρα θα τον αγοράσουν έτοιμο. Χάθηκε λοιπόν η έννοια της δημιουργικότητας. Η βιομηχανοποίηση των παιχνιδιών έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά να αποχτήσουν ποικιλία παιχνιδιών που πολλές φορές ούτε που προλαβαίνουν να ασχοληθούν με κάποιο από αυτά και αποχτούν καινούργιο. 6

Μπορεί η βιομηχανία παιχνιδιών να μεγαλώνει συνεχώς αλλά όλο και πιο λίγα παιχνίδια κερδίζουν την προσοχή των παιδιών. Έτσι ενώ στο παρελθόν ένα παιδί μπορούσε να παίζει για ώρες ή για μια ολόκληρη μέρα με ένα συγκεκριμένο παιχνίδι, σήμερα μπορεί και να ασχοληθεί κατά τη διάρκεια της μέρας με πολλά παιχνίδια. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά από μικρά οδηγούνται στον καταναλωτισμό, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτής της σπατάλης είναι τεράστιες μιας και τα νέα παιχνίδια που κυκλοφορούν κατασκευάζονται από υλικά που πολλές φορές δεν είναι καν ανακυκλώσιμα, αλλά αντιθέτως είναι επικίνδυνα προς το περιβάλλον. Τα παιδιά ζουν σε ένα εντελώς διαφορετικό παιδικό περιβάλλον από το παρελθόν το οποίο κρύβει κινδύνους. Ασχολούμενοι πλέον με την τηλεόραση, τα βίντεο, και με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο, ψυχαγωγούνται διαφορετικά και πολλές φορές επικίνδυνα. Δεν απολαμβάνουν τη χαρά της δημιουργίας, έρχονται σε επαφή με τη βία και με κακές συνήθειες. Ακόμη οδηγούνται σε αποξένωση και χάνουν την οικογενειακή θαλπωρή, αφού ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς στη ψυχαγωγία των παιδιών σχεδόν εξαφανίστηκε. Τελικά φθάσαμε στο σημείο τα παιδιά να επεμβαίνουν στα παιχνίδια τους και να τα μετατρέπουν διαφοροποιούν για να ικανοποιήσουν την περιέργεια και να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητά τους. Δεν πρέπει να μαλώσουμε σε κάποιο παιδί αν αυτό επέμβει για παράδειγμα στην κούκλα του και κόψει τα μαλλιά της ή αν αλλάξει τα ρούχα της ή αν ξεβιδώσει το αυτοκινητάκι του για να δει πως αυτό κινείται. Κάνοντας τα πιο πάνω το παιδί κερδίζει πολλά. Τα αυτοσχέδια παιχνίδια είναι και εύχρηστα και εύκολο να κατασκευαστούν αφού απαιτούν απλά υλικά. Δίνουν απεριόριστες δυνατότητες για καλλιέργεια της φαντασίας και της κριτικής σκέψης βάζοντας το παιδί στο επίκεντρο του παιχνιδιού,αφού ένα καλό παιχνίδι είναι αυτό όπου το 90% του παιξίματος προέρχεται από το ίδιο το παιδί και το υπόλοιπο 10% από το παιχνίδι. Πολλές φορές εξαιτίας του εκπαιδευτικού ρόλου των ενηλίκων, αυτοί έρχονται σε σύγκρουση στις σχέσεις τους με τα παιδιά τους. Όμως μέσω των αυτοσχέδιων παιχνιδιών οι ενήλικες και κυρίως οι εκπαιδευτικοί πετυχαίνουν να επικοινωνήσουν στο ίδιο μήκος κύματος με τους μαθητές τους με ένα ευχάριστο και παιγνιώδη τρόπο μεταδίδοντας τους έτσι τις γνώσεις τους. Φτιάχνοντας αυτά τα παιχνίδια από μόνα τους τα παιδιά αποχτούν τεχνικές δεξιότητες αφού μαθαίνουν να χειρίζονται διάφορα εργαλεία, έρχονται σε επαφή με υλικά και τέλος γνωρίζουν μηχανισμούς ή και αρχές και κανόνες της Φυσικής, της Επιστήμης και της Τεχνολογίας. Καταλήγοντας λοιπόν, φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη από πραγματική ψυχαγωγία. Πρέπει να βιώσουν τη χαρά της δημιουργίας, να καλιεργήσουν τις δεξιότητές τους, να κατασκευάσουν και στη συνέχεια να παίξουν για να ολοκληρωθούν σαν χαρακτήρες. Τεράστια ποσά ξοδεύονται στην παιδεία για να παρέχονται στους μαθητές γνώσεις. Χωρίς όμως παιχνίδι και πράξη οι γνώσεις μένουν παθητικά στο περιθώριο. Στην ενότητα που ακολουθεί θα ασχοληθούμε με ένα καθαρά αυτοσχέδιο παιχνίδι τύπου καλαθόσφαιρας στο οποίο θα δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να σκεφτούν, να ερευνήσουν, να βρουν ποικίλες λύσεις και στη συνέχεια να κατασκευάσουν το δικό τους αυτοσχέδιο παιχνίδι, για να παίξουν με τους συμμαθητές τους. 7

2.ΣΤΟΧΟΙ Με την ολοκλήρωση της ενότητας οι μαθητές αναμένεται: 1. Να γνωρίσουν την έννοια, την ιστορική εξέλιξη των αυτοσχέδιων παιχνιδιών καθώς και τα υλικά κατασκευής τους. 2. Να σειροθετούν χρονικά εικόνες αυτοσχέδιων παιχνιδιών από το παρελθόν μέχρι και σήμερα. 3. Να συγκρίνουν τα παιχνίδια του παρελθόντος και του παρόντος και να επισημαίνουν ομοιότητες και διαφορές. 4. Να αξιολογούν συγκεκριμένα παιχνίδια του εμπορίου ως προς τα υλικά, την ασφάλεια, την τιμή, τη συσκευασία και τη ψυχαγωγία που προσφέρουν και να εισηγούνται βελτιώσεις διορθώσεις. 5. Να ερμηνεύουν τα διάφορα σύμβολα που αναγράφονται στις συσκευασίες των παιχνιδιών. 6. Να καθορίζουν προδιαγραφές για συγκεκριμένη κατηγορία παιχνιδιού με εκτόξευση μπάλας. 7. Να σχεδιάζουν την πρόσοψη και την κάτοψη της κατασκευής τους με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. 8. Να επιλέξουν και να χρησιμοποιήσουν στην κατασκευή τους όσο το δυνατό περισσότερα ανακυκλώσιμα υλικά. 9. Να διερευνήσουν και εφαρμόσουν στην κατασκευή τους απλούς μηχανισμούς τρόπους(φύσημα, κτύπημα, μοχλός, υδραυλικό σύστημα, ελατήριο, κλπ.) για να πετύχουν την εκτόξευση της μπάλας. 10. Να προγραμματίσουν προβλέψουν τις ενέργειες στην πορεία κατασκευής τους και να εισηγηθούν εναλλακτικές λύσεις σε περίπτωση προβλήματος. 11. Να μάθουν να τρυπούν ξύλο με τη χρήση του χειροτράπανου. 12. Να εφαρμόσουν πλαστικό με κυψελίδες πάνω σε ξύλινο πλαίσιο τρυπώντας το και στερεώνοντάς το με συνδετηράκια τύπου πεταλούδας. 3. ΠΡΟΒΛΗΜΑ Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορα παιχνίδια τα οποία έχουν ως κύριο τρόπο λειτουργίας τους την εκτόξευση μπάλας σε συγκεκριμένο στόχο. Με βάση την λειτουργία αυτή σχεδιάστε και φτιάξτε το δικό σας αυτοσχέδιο παιχνίδι με στόχο να είναι μοναδικό και πρωτότυπο έχοντας στο μυαλό τα πιο κάτω: 8

4.ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ (Ορίζονται μετά από συζήτηση με τα παιδιά). Το παιχνίδι πρέπει: Να εκτοξεύει την μπάλα σε κυκλικό στόχο με οποιονδήποτε τρόπο (φύσημα, κτύπημα, ελατήριο, μοχλός, υδραυλικό σύστημα). Να παίζεται από ένα μέχρι και τέσσερις παίχτες ταυτόχρονα. Να φτιαχτεί από όσο το δυνατό περισσότερα ανακυκλώσιμα υλικά. Να έχει βάση σε σχήμα ορθογώνιο ή τετράγωνο με μέγιστο μήκος και πλάτος 70cm. Να αξιολογεί τους παίχτες με αριθμητική βαθμολογία. Να είναι κατάλληλο για παιδιά ηλικίας 5 χρονών και πάνω. Η εκτόξευση της μπάλας να γίνεται από οποιονδήποτε σημείο εντός της βάσης. 5. ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Αξιολόγηση έτοιμου παιχνιδιού από το εμπόριο παρόμοιο με αυτό που θα κατασκευασθεί από τα παιδιά. 2. Μελέτη της εξέλιξης των αυτοσχέδιων παιχνιδιών και σύγκρισή τους με τα παιχνίδια που κυκλοφορούν στο εμπόριο σήμερα. 3. Διερεύνηση των διαφόρων τρόπων μηχανισμών εκτόξευσης της μπάλας και επιλογή ενός από αυτού. 4. Ανταλλαγή παιχνιδιών από τις ομάδες και αξιολόγησή τους με βάση απλές προδιαγραφές. 5. Διερεύνηση διαφορετικών τρόπων σύνδεσης του υλικού που θα καλύπτει τη βάση(πλαστικό με κυψελίδες ή χαρτόνι ) με το ξύλινο πλαίσιό της. 6. Διερεύνηση ποικίλων τρόπων κατασκευής και λειτουργίας του μηχανισμού εκτόξευσης της μπάλας, έτσι ώστε να μετακινείται προς διάφορες κατευθύνσεις και επιλογή ενός από αυτού. 7. Μελέτη εναλλακτικών επιλογών ως προς τον αριθμό των παιχτών, τον τρόπο υποδοχής της μπάλας καθώς και ως προς το βαθμό δυσκολίας για εύρεση του στόχου. 9

6.ΠΟΡΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΜΑΘΗΜΑ 1ο (1Χ80) ΕΝΟΤΗΤΕΣ Α.Π ΣΧ.Τ: Άνθρωπος και Τεχνολογία, γνωριμία με υλικά, ενέργεια Τα παιδιά φτιάχνουν σε μια γωνιά στο εργαστήριο ένα μουσείο παιχνιδιών, φέρνοντας διάφορα παιχνίδια από το σπίτι τους. Χωρίζονται σε 4 ομάδες και κάθε ομάδα επιλέγει ένα παιχνίδι το οποίο παρατηρεί προσεκτικά και στη συνέχεια το αξιολογεί με βάση το φύλλο εργασίας 1. Με μερικές απλές οδηγίες σχετικά με την ασφάλεια των μαθητών, ο δάσκαλος παροτρύνει τις ομάδες των παιδιών να αποσυναρμολογήσουν το παιχνίδι τους στο βαθμό που είναι εφικτό και να διερευνήσουν: τον τρόπο και το μηχανισμό λειτουργίας του. την ενέργεια που χρησιμοποιείται και τις μετατροπές της. τα υλικά με τα οποία είναι κατασκευασμένο. Παιχνίδια (ακόμη και χαλασμένα). Φύλλο εργασίας 1. Παιχνίδι, φύλλο εργασίας 2. ΜΑΘΗΜΑ 2ο (1Χ80) ΕΝΟΤΗΤΕΣ Α.Π ΣΧ.Τ: Άνθρωπος και Τεχνολογία, πληροφορική,γνωριμία με υλικά Γίνεται παρουσίαση των παιχνιδιών από τις ομάδες με συζήτηση και πληροφορίες που αφορούν την εμφάνιση, τη συσκευασία, τον τρόπο και τον αριθμό των παιχτών, τα υλικά, τις σημάνσεις, την τιμή κ.λ.π. Ο δάσκαλος δείχνει ορισμένα σύμβολα τα οποία αναγράφονται στα παιχνίδια. Γίνεται συζήτηση για την έννοια και το περιεχόμενο γου καθενός. Τα παιδιά προσπαθούν να εντοπίσουν τις σημάνσεις που αναγράφονται στη συσκευασία του παιχνιδιού τους. Συμπληρώνεται το φύλλο εργασίας 2. «Αν ήσασταν γονείς και θα επιλέγατε παιχνίδια για τα παιδιά σας, ποια ήταν τα βασικότερα στοιχεία-προδιαγραφές που θα λαμβάνατε υπόψη»; Με βάση την πιο πάνω υπόθεση οι μαθητές μελετούν τα παιχνίδια τους καθώς και διάφορα κείμενα σχετικά με το ποια είναι τα σωστά παιχνίδια και παρουσιάζουν μια ιδεοθύελλα από προδιαγραφές που πρέπει να έχουν τα παιχνίδια γενικότερα. Πληροφορίες από το δάσκαλο σχετικά με τα αυτοσχέδια παιχνίδια. Μελέτη από τα παιδιά ιστοσελίδων στο διαδύκτιο για να εντοπίσουν πληροφορίες σχετικά με: την έννοια του αυτοσχέδιου παιχνιδιού. τον τρόπο και τα υλικά κατασκευής του. από ποιους φτιαχνόταν. ιστορικά στοιχεία γύρω από αυτό. Σύγκριση αυτοσχέδιου παιχνιδιού του παρελθόντος με σημερινό παιχνίδι του εμπορίου. Χρονική κατάταξη αυτοσχέδιων παιχνιδιών. Συζήτηση για επιλογή του αυτοσχέδιου παιχνιδιού που θα κατασκευασθεί. Μετά από καθοδήγηση επιλέγεται παιχνίδι με βασική αρχή λειτουργίας την εκτόξευση μπάλας σε στόχο. Παρουσιάζεται στην τάξη ένα κοινό παιχνίδι που έχει σαν βασική αρχή λειτουργίας την εκτόξευση μπάλας. Οι ομάδες το μελετούν και γίνεται μια σύντομη παρουσίαση- αξιολόγησή του. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον τρόπο εκτόξευσης της μπάλας, το είδος του στόχου, καθώς και στις μορφές ενέργειας με τις μετατροπές τους όπου υπάρχουν. Αφίσες με σήματα, συσκευασίες παιχνιδιών, παρουσίαση και επεξήγηση σημάνσεων με PowerPoint, φύλλο εργασίας 2. Παρουσίαση με PowerPoint, φύλλο εργασίας 3, πρόγραμμα Kidspiration, PowerPoint ή Ms Word. Παρουσίαση με PowerPoint, αυτοσχέδια παιχνίδια,εικόνες, διαδύκτιο, Φύλλα εργασίας 4 και 5 Βλέπε φύλλα εργασίας 1 και 2. 10

ΠΟΡΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΜΑΘΗΜΑ 3ο (1Χ80) Δίνεται το πρόβλημα και τα παιδιά μαζί με το δάσκαλο καθορίζουν τις προδιαγραφές για την κατασκευή ενός αυτοσχέδιου παιχνιδιού με βασική αρχή λειτουργίας την εκτόξευση μπάλας σε στόχο. Οι προδιαγραφές αφορούν τα υλικά κατασκευής(όσο το δυνατό ανακυκλώσιμα), το μέγεθος της βάσης, την ηλικία και τον αριθμό των παιχτών, την αξιολόγηση του αποτελέσματος και τον τρόπο εκτόξευσης της μπάλας. Τετράδιο Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Εικόνες στο παράρτημα και στο power point ΕΝΟΤΗΤΕΣ Α.Π ΣΧ.Τ: Δομές, πληροφορική,ενέργεια, μηχανισμοί, γραφική επικοινωνία ΜΑΘΗΜΑ 4ο (3Χ80) ΕΝΟΤΗΤΕΣ Α.Π ΣΧ.Τ: Δομές, ενέργεια, μηχανισμοί, γραφική επικοινωνία,γνωριμία με υλικά,πληροφορική Αξιολόγηση-Επεκτάσεις Γίνεται διερεύνηση του τρόπου εκτόξευσης της μπάλας με τη μελέτη διαφόρων μηχανισμών-μεθόδων όπως: φύσημα, κτύπημα, καταπέλτης, ελατήριο, μοχλός, σφεντόνα, υδραυλικό σύστημα με σύριγγες κ.α. και εντοπίζεται ποια μορφή ενέργειας χρησιμοποιείται κάθε φορά και πως αυτή μετατρέπεται. Ταυτόχρονα τα παιδιά πειραματίζονται και εισηγούνται διάφορους τρόπους υποδοχής της μπάλας (στόχος). Επίσης προτείνουν τρόπους βαθμολογίας (αριθμητικής) των παιχτών ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας εύρεσης του στόχου. Ο δάσκαλος καθοδηγεί τα παιδιά να επιλέξουν τις διαστάσεις της βάσης του παιχνιδιού τους, οι οποίες θα είναι ανάλογες με τον τρόπο εκτόξευσης της μπάλας, το είδος και τη θέση του στόχου, των αριθμό των παιχτών και τη δυσκολία σκοραρίσματος. Τα παιδιά προβληματίζονται για τον τρόπο που θα στερεώσουν το υλικό της επιλογής τους ( χαρτόνι ή πλαστικό με κυψελίδες) πάνω στο πλαίσιο της βάσης του παιχνιδιού τους. Μεταξύ διάφορων τρόπων δίνεται έμφαση στην τεχνική στήριξης με τρύπημα του πλαισίου της βάσης και στερέωμα με διπλόκαρφα 25mm. Τέλος αφού τα παιδιά καταλήξουν στην τελική μορφή που θα έχει το αυτοσχέδιο παιχνίδι τους, το σχεδιάζουν όπως το φαντάζονται τελειωμένο. Κατασκευαστικό μέρος. Ο δάσκαλος κάνει μια επανάληψη του προβλήματος μαζί με τις προδιαγραφές του και τα παιδιά καταγράφουν τη σειρά κατασκευής που θα ακολουθήσουν καθώς και τα υλικά που σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν. Το κάθε παιδί αρχίζει την κατασκευή του καθοδηγούμενο από τις προδιαγραφές του προβλήματος και τα σχέδιά του. Ο δάσκαλος καθοδηγεί, προβληματίζει, σχολιάζει νέες ιδέες από τα παιδιά, τα ενθαρρύνει και τα κατευθύνει. Καλό είναι τα παιδιά με παρόμοιους μηχανισμούς στις κατασκευές τους να μπαίνουν στην ίδια ομάδα για συνεργασία και αλληλοβοήθεια. Μετά το τέλος της κατασκευής του, το κάθε παιδί επισημαίνει λάθη, παραλείψεις και εισηγείται τρόπους βελτίωσης και εναλλακτικές λύσεις για την κατασκευή του. Στη συνέχεια τα παιδιά παίζουν με την κατασκευή τους και διαγωνίζονται ατομικά ή και ομαδικά. Οσα παιδιά τελειώσουν τις κατασκευές τους προχωρούν σε διάφορες άλλες εργασίες όπως αυτές καταγράφονται στο φύλλο των επεκτάσεων. Επιλέγεται ένα αντιπροσωπευτικό παιχνίδι από κάθε ομάδα και γράφονται οι οδηγίες χρήσης του. Στη συνέχεια τα 4 παιχνίδια περιφέρονται στις ομάδες και τα παιδιά αφού παίξουν με αυτά τα αξιολογούν με βαθμολογία από 1-10 ως προς: τη σαφήνεια των οδηγιών, το ενδιαφέρον, την ευκολία, την ανθεκτικότητα και την τήρηση των βασικών προδιαγραφών. Δειγματικές μικροκατασκευές με συγκεκριμένους μηχανισμούς εκτόξευσης. Φωτογραφίες με εναλλακτικές λύσεις στο παράρτημα. Βλ. φωτογραφικό υλικό στο παράρτημα. Τετράδιο Σχεδιασμού και Τεχνολογίας,φύλλο σχεδιασμού. Φύλλο σχεδιασμού. -Τα υλικά θα εξαρτηθούν από το τι συμπλήρωσαν τα παιδιά στο φύλλο σχεδιασμού. Φύλλο αξιολόγησης Εισηγήσεις για επεκτάσεις. Πίνακας. 11

7. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ( Για το δάσκαλο). Με βάση τις προδιαγραφές που τέθηκαν στην αρχή της ενότητας ο δάσκαλος είναι καλό να κάνει μια αξιολόγηση της όλης κατασκευής στηριζόμενος στα πιο κάτω ερωτήματα: Τηρήθηκε το χρονοδιάγραμμα που καθορίστηκε αρχικά; Καλύφθηκαν οι στόχοι που τέθηκαν στην αρχή της ενότητας; Τι δυσκολίες προβλήματα προέκυψαν στην πορεία; Η τελική κατασκευή μοιάζει με το αρχικό σχέδιο ; Η κατασκευή λειτουργεί και προσφέρει ψυχαγωγία σαν παιχνίδι όπως αρχικά σχεδιάστηκε; Έγινε οικονομία στα υλικά και χρήση ανακυκλώσιμων υλικών; Υπάρχει πρωτοτυπία και διαφορετικότητα ιδεών στις κατασκευές; Έγινε συνεργασία μεταξύ μαθητών όπου ήταν αναγκαίο; Είχαμε βελτίωση των μαθητών όσον αφορά την χρήση των εργαλείων, την τήρηση των κανόνων ασφαλείας και γενικά την όλη συμπεριφορά στο εργαστήριο; Χάρηκαν τα παιδιά την κατασκευή τους και έπαιξαν μαζί της; 12

8.ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΑΛΛΕΣ ΙΔΕΕΣ: (Οι πιο κάτω ιδέες μπορούν να εφαρμοστούν ατομικά ή και ομαδικά). Ετοιμασία ερωτηματολογίου από τα παιδιά για να παρθεί συνέντευξη από τον παππού και τη γιαγιά σχετικά με τα αυτοσχέδια παιχνίδια που έπαιζαν αυτοί όταν ήταν μικροί. Κοστολόγηση του παιχνιδιού με βάση τιμοκατάλογο με υλικά που δίνει ο δάσκαλος, με σκοπό να αναδειχθεί το πιο ανταγωνιστικό παιχνίδι αν πρόκειται αυτό να πωληθεί στην αγορά. Σχεδιασμός του πακέτου συσκευασίας του παιχνιδιού(πρόσοψη),το οποίο θα προστατεύει και συνάμα θα διαφημίζει το προϊόν. Συγγραφή πρόσκλησης για έκθεση αυτοσχέδιων παιχνιδιών που θα οργανωθεί από τα παιδιά στο σχολείο τους(χρήση Η.Υ). Ετοιμασία διαφημιστικής αφίσας που να διαφημίζει το αυτοσχέδιο παιχνίδι των παιδιών(χρήση Η.Υ. και αξιοποίηση clip art,word art, auto shapes) ή συγγραφή μικρού διαφημιστικού κειμένου με σκοπό να διαφημιστεί το αυτοσχέδιο παιχνίδι μέσω ραδιοφώνου ή τηλεόρασης. 13

9. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Ενέργεια ( μετατροπές ενέργειας). Ηλεκτρισμός ( κυκλώματα). Απλές μηχανές ( μοχλοί-τροχαλίες). Ανακύκλωση ( επαναχρησιμοποίηση άχρηστων υλικών). Σχεδιασμός κύκλου με δοσμένη ακτίνα. Χρήση μέτρου και ρίγας για μέτρηση σε εκατοστά και χιλιοστά. Σημάδεμα ξύλου σε γωνιά με τη χρήση μοιρογνομωνίου. Κοστολόγηση παιχνιδιού. Εμπλουτισμός λεξιλογίου. Ανάπτυξη προφορικού λόγου(παρουσίαση παιχνιδιού, συνέντευξη με παππού και γιαγιά). Ανάπτυξη γραπτού λόγου (συγγραφή οδηγιών, πρόσκλησης, διαφήμισης). Καλλιέργεια κριτικής σκέψης (αλληλοαξιολόγηση κατασκευών). Γλώσσα Ε ( Της γλώσσας ρόδι και ροδάνι- Ενότητα 11,παιχνίδια). Μελέτη παραδοσιακών αυτοσχέδιων παιχνιδιών από το παρελθόν (αρχαίοι Έλληνες ). Έρευνα και μικρή παρουσίαση για τα αυτοσχέδια παιχνίδια διάφορων χωρών, κυρίως από τους αλλόγλωσσους μαθητές. 10.ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ www.funsci.com/fun3_en/toys/toys.htm www.sciencetoymaker.org/ http://3lyk polichn.thess.sch.gr/olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm www.istoria neolaias.gr/eleftherosxronos/paixnidia_1.htm1 www.baby.gr/index.cfm/doc/181/cat/16 www.vita.gr/html/ent/549/ent.4549.asp www.qualitynet.gr/displayitm1.asp?itmid=51585 14

11. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Αξιολόγηση παιχνιδιού. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 Αξιολόγηση παιχνιδιού. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 Προδιαγραφές παιχνιδιού. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4 Έννοια αυτοσχέδιου παιχνιδιού. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 Χρονική κατάταξη αυτοσχέδιου παιχνιδιού. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6 Συνέντευξη με τον παππού και τη γιαγιά. ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΣΩΣΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ. ΜΕΛΕΤΗ: Εξώφυλλο. Φύλλο σχεδιασμού. Φύλλο αξιολόγησης της κατασκευής. Τιμοκατάλογος υλικών στο Σχεδιασμό και Τεχνολογία. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Οδηγίες κατασκευής. Κατασκευή καταπέλτη. Άλλες ιδέες. 15

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Αξιολόγηση παιχνιδιού. Όνομα: Τάξη: Παρατηρήστε προσεκτικά το παιχνίδι που φέρατε στην τάξη και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Περιγράψτε με λίγα λόγια πως παίζεται το παιχνίδι σας. 2. Υπάρχουν στη συσκευασία του οδηγίες χρήσης και λειτουργίας; 3. Αν σας δινόταν η ευκαιρία τι θα προσθέτατε ή τι θα αφαιρούσατε από το παιχνίδι για να γίνει καλύτερο; 4. Βαθμολογήστε το παιχνίδι σας(σημειώνοντας ) με βάση την κλίμακα στα δεξιά ως προς τα πιο κάτω: Μέτρια Καλή Πολύ καλή Ασφάλεια. Δημιουργικότητα Ενδιαφέρον. Τιμή. Ελκυστικότητα Πρακτικότητα Ασφάλεια πακεταρίσματος. Καλή συναρμολόγηση Ανθεκτικότητα. Ψυχαγωγία. Κατάλληλη σήμανση (ηλικία, CE, στοιχεία κατασκευαστή, χώρα προέλευσης). 16

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 Αξιολόγηση παιχνιδιού. Όνομα: Τάξη: 5. Στην ομάδα σας αποσυναρμολογήστε όσο είναι δυνατό και μετά επανασυναρμολογήστε το παιχνίδι σας. Διερευνήστε τον τρόπο και τον μηχανισμό λειτουργίας του. Ποιες μετατροπές ενέργειας συμβαίνουν σε αυτό; (Αν συμβαίνουν) Καταγράψτε τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένο. ------------------------- ----------------------------- --------------------------- ----------------------- ------------------------- ----------------------------- --------------------------- ----------------------- Ποια από αυτά είναι ανακυκλώσιμα; ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6. Εξηγήστε με λόγια τη σημασία των πιο κάτω συμβόλων που αναγράφονται συνήθως στα παιδικά παιχνίδια. 17

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 Προδιαγραφές παιχνιδιού. Όνομα: Τάξη: 7. Αφού διαβάσετε και τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία του παιχνιδιού σας συζητήστε στην ομάδα σας και εισηγηθείτε τις πιο σημαντικές προδιαγραφές που πρέπει να έχει ένα παιδικό παιχνίδι.θα σας βοηθήσει και το παρακάτω κείμενο: ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΣΩΣΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ. Οι καταναλωτές και ιδιαίτερα οι γονείς πρέπει πριν αγοράσουν κάποιο παιχνίδι στα παιδιά τους, να γνωρίζουν τόσο τα ποιοτικά χαρακτητιστικά του όσο και τα κριτήρια ασφάλειας που πρέπει να πληρούν. Πρέπει να προτιμούν παιχνίδια γνωστών κατασκευαστών από εξειδικευμένα μαγαζιά παιχνιδιών στη συσκευασία των οποίων να αναφέρεται η προέλευση, τα στοιχεία του κατασκευαστή και ο εισαγωγέας του παιχνιδιού. Με βάση την Ευρωπαϊκή νομοθεσία τα παιχνίδια πρέπει να φέρουν ευδιάκριτα την ένδειξη «CE» που αυτό σημαίνει ότι το παιχνίδι τηρεί τους βασικούς κανόνες ασφαλείας. Στη συσκευασία πρέπει να αναγράφεται η ηλικία για την οποία προορίζεται το κάθε παιχνίδι, οδηγίες χρήσης του παιχνιδιού ή ακόμη το αν απαιτείται η επίβλεψη από κάποιο ενήλικα. Οι αγοραστές πρέπει να ελέγχουν την ποιότητα του παιχνιδιού. Να κοιτάζουν αν είναι σωστά συναρμολογημένο, αν σπάει εύκολα, αν έχει μυτερές ή κοφτερές άκρες. Είναι προτιμότερο να μην έχει τοξικά και εύφλεκτα υλικά ή υλικά που να προκαλούν βλάβη στην υγεία. Η συσκευασία να είναι ασφαλή,πρακτική και εύχρηστη. Τέλος καλύτερα παιχνίδια θεωρούνται τα δημιουργικά παιχνίδια δηλαδή εκείνα που δίνουν στο παιδί μόνο το 10% του παιξίματος και αφήνουν το υπόλοιπο 90% να προέλθει από αυτά. Ως καταναλωτές δείτε αν το παιχνίδι προσφέρει ψυχαγωγία, χαρά και ευχαρίστηση. Τα ακριβά παιχνίδια δεν είναι απαραίτητα και τα καλύτερα. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ 18

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4 Έννοια αυτοσχέδιου παιχνιδιού. Όνομα: Τάξη: (Α) Χωρίστε τις εικόνες των πιο κάτω παιχνιδιών σε δύο κατηγορίες. Ποια από αυτά είναι αυτοσχέδια; Γράψτε ένα δικό σας ορισμό για το ποια παιχνίδια ονομάζουμε αυτοσχέδια. Αυτοσχέδια ονομάζουμε (Β) Συγκρίνετε τα αυτοσχέδια παιχνίδια με τα οποία έπαιζαν τα παιδιά στο παρελθόν, με τα παιχνίδια που παίζουν σήμερα και καταγράψετε ομοιότητες και διαφορές σχετικά με: υλικά κατασκευής που και ποιοι τα κατασκευάζουν ασφάλεια τιμή εμφάνιση πακετάρισμα δημιουργικότητα ενδιαφέρον χρόνος χρήσης τους ψυχαγωγία (Γ) Ποια παιχνίδια προτιμούν σήμερα τα παιδιά στη θέση των αυτοσχέδιων παιχνιδιών του παρελθόντος; Είναι το ίδιο δημιουργικά και διαπαιδαγωγούν τα παιδιά σωστά, ή μήπως είναι πολλές φορές και επικίνδυνα; 19

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 Χρονική κατάταξη αυτοσχέδιου παιχνιδιού. (Α) ) Μελετήστε προσεκτικά τις παρακάτω εικόνες αυτοσχέδιων παιχνιδιών και σειροθετήστε τις χρονικά κατατάσσοντάς τες στις εξής κατηγορίες: Πολύ πριν, λίγα χρόνια πριν, τώρα. 20

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6 Συνέντευξη με τον παππού και τη γιαγιά. Παίρνω πληροφορίες σχετικά με τα αυτοσχέδια παιχνίδια του παρελθόντος. Πώς ψυχαγωγούνταν τον παλιό καιρό; Πώς περνούσαν τις νύχτες τους οι οικογένειες; Ποιος ήταν ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς; Τι παιχνίδια έπαιζαν; Ποιοι έφτιαχναν τα αυτοσχέδια παιχνίδια; Τι υλικά χρησιμοποιούσαν; Ήταν δημιουργικά τα παιχνίδια τους; Είχαν ενδιαφέρον; Πόσο χρόνο αφιέρωναν τα παιδιά στα παιχνίδια τους; Διερευνώ τι άλλαξε σήμερα στα παιχνίδια των παιδιών σε σχέση με πριν. Πώς ψυχαγωγούνται τα παιδιά στις μέρες μας; Άλλαξε καθόλου ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς; Με ποια παιχνίδια παίζουν τα παιδιά; Τι θέση έχει σήμερα το αυτοσχέδιο παιχνίδι στη ψυχαγωγία των παιδιών; Πού βρίσκουν τα παιχνίδια σήμερα τα παιδιά; Με ποια υλικά είναι κατασκευασμένα τα παιχνίδια; Είναι δημιουργικά και ενδιαφέροντα; Έχουν διάρκεια τα σημερινά παιχνίδια; 21

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΣΩΣΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ. Οι καταναλωτές και ιδιαίτερα οι γονείς πρέπει πριν αγοράσουν κάποιο παιχνίδι στα παιδιά τους, να γνωρίζουν τόσο τα ποιοτικά χαρακτητιστικά του όσο και τα κριτήρια ασφάλειας που πρέπει να πληρούν. Γενικά πρέπει: Να προτιμούν παιχνίδια γνωστών κατασκευαστών από εξειδικευμένα μαγαζιά παιχνιδιών στα οποία να αναφέρεται η προέλευση, τα στοιχεία του κατασκευαστή και ο εισαγωγέας του παιχνιδιού. Να διαλέγουν παιχνίδια που να φέρουν ευδιάκριτα την ένδειξη «CE» που αυτό σημαίνει ότι το παιχνίδι τηρεί τους βασικούς κανόνες ασφαλείας. Να ελέγχουν τη συσκευασία αν σε αυτή αναγράφεται η ηλικία για την οποία προορίζεται το κάθε παιχνίδι, οδηγίες χρήσης του παιχνιδιού ή ακόμη το αν απαιτείται η επίβλεψη από κάποιο ενήλικα. Να κοιτάζουν την ποιότητα του παιχνιδιού, αν αυτό είναι σωστά συναρμολογημένο, αν σπάει εύκολα, αν έχει μυτερές ή κοφτερές άκρες, καθώς και τα υλικά κατασκευής του. Να παίρνουν παιχνίδια με ασφαλή,πρακτική και εύχρηστη συσκευασία. Να επιλέγουν κάτι που είναι δημιουργικό και προσφέρει χαρά, ευχαρίστηση και ψυχαγωγία στα παιδιά τους. 22

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΜΟΥ Όνομα: 23

ΦΥΛΛΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Όνομα: Τάξη: Ι. 1. Σχεδιάστε πως ΚΑΤΟΨΗ φαίνεται η κατασκευή σου από πάνω και ΠΡΟΣΟΨΗ πως από κάτω. 2. Σημειώστε τις διαστάσεις που θα έχει η βάση της κατασκευής σας, τα υλικά με τα οποία θα την φτιάξετε, καθώς και τον τρόπο που θα τα συνδέσετε μεταξύ τους. Δικαιολογήστε τις αρχικές σας επιλογές. Τρόπος σύνδεσης Μήκος: Πλάτος: Υλικά: 3. Καθορίστε τη διάμετρο και το ύψος του στόχου (καλάθι, ποτηράκι ή χαρτόνι με τρύπες) καθώς και την απόσταση του στόχου από τον εκτοξευτή έτσι ώστε η μπαλίτσα να μπορεί να μπει στο στόχο σχετικά εύκολα. Διάμετρος: Ύψος: Απόσταση στόχου από εκτοξευτή: 4. Σχεδιάστε ξεχωριστά το μηχανισμό εκτόξευσης της μπάλας. 24

5. Γράψτε ή σχεδιάστε τα υλικά και τα εργαλεία που προβλέπετε ότι θα χρησιμοποιήσετε μέχρι να τελειώσετε την κατασκευή σας. 6. Προγραμματίστε τη σειρά εργασίας που θα ακολουθήσετε από την ώρα που θα πάρετε τα εργαλεία και τα υλικά μέχρι τη στιγμή που θα τελειώσει η κατασκευή σας για να παίξετε μαζί της. Αλλάξτε τη πιο πάνω σειρά αν χρειαστεί, χρησιμοποιώντας διαφορετικό χρώμα. 1. 2. 3. 4. 5. 6. ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΑΝ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΩ ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ 25

7. Αν έχετε τη δυνατότητα, στη σελίδα αυτή κολλήστε φωτογραφίες που να δείχνουν τα διάφορα στάδια της κατασκευής του αυτοσχέδιου σας παιχνιδιού.. 26

ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ. Όνομα: Τάξη: 1. Χρησιμοποίησες ανακυκλώσιμα υλικά όπου ήταν δυνατό στην κατασκευή σου; Ναι: Όχι: 2. Το αποτέλεσμα της εργασίας σου συμφωνεί με τον προβληματισμό, το σχεδιασμό και τις προδιαγραφές που εισηγήθηκες στην αρχή; Λίγο: Αρκετά: Πολύ: 3. Τι άλλαξες από την όλη διαδικασία του σχεδιασμού και της κατασκευής του αυτοσχέδιου παιχνιδιού σου και γιατί; 4. Ο μηχανισμός εκτόξευσης που εφάρμοσες λειτουργεί εύκολα και εύστοχα; Λίγο: Αρκετά: Πολύ: 5. Ανάφερε την αρχική μορφή ενέργειας που χρησιμοποιείται για την εκτόξευση της μπάλας και πως αυτή μεταμορφώνεται μέχρι η μπάλα να μπει στο στόχο: 6. Ανάφερε μερικά από τα αυτοσχέδια παιχνίδια που έμαθες. Ποιο σε εντυπωσίασε περισσότερο και γιατί; 7. Τι σου άρεσε περισσότερο πάνω στην όλη σου εργασία; 8. Τι νέα εργαλεία και υλικά χρησιμοποίησες; 9. Ανάφερε το καινούριο λεξιλόγιο που απόχτησες μετά την συμπλήρωση της εργασίας σου: 10. Ποια συμβουλή θα ήθελες να δώσεις σε άλλους που πιθανόν να ήθελαν να φτιάξουν μια παρόμοια κατασκευή με τη δική σου; 27

ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Α/Α ΥΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ( ) 1 Λωρίδα ξύλου 1Χ1Χ100εκ. 0,15 2 Ξύλινος άξονας 0,30 3 Ξύλινοι τροχοί 20χιλ. 0,05 4 Χαρτονάκι τρίγωνο για σύνδεση ξύλου 0,01 5 Χαρτονάκι χρωματιστό Α4 0,04 6 Χαρτονάκι σκληρό άσπρο γκρίζο Α4 0,11 7 Πλαστικό με κυψελίδες (κόριφλουτ) 0,40 8 Αφρώδες πλαστικό 0,30 9 Μπαταριοθήκη 2ΧΑΑ 0,15 10 Πλαστικές σύριγγες 20ml 0,35 11 Σύρμα κόκκινο-μαύρο (το μέτρο) 0,04 12 Λάστιχο διαφανές (το μέτρο) 0,90 13 Συνδετήρας μπαταρίας 0,05 14 Διακόπτης on-off 0,15 15 Πλαστικό μπαλάκι πινγκ- πονγκ 0,20 16 Σπάγγος (το μέτρο) 0,04 17 Λαστιχάκια (το ένα) 0,01 18 Ηλεκτρικό μοτέρ 0,40 19 Ποτηράκι πλαστικό (το ένα) 0,02 20 Σωλήνα ηλεκτρολόγου (το μέτρο) 0,35 21 Μεταλλικά κουμπιά (το ένα) 0,01 22 Ξύλινες σπάτουλες (η εκατοντάδα) 1,50 23 Ανθρώπινος κόπος (το λεπτό) 0,10 28

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (Α). Οδηγίες κατασκευής αυτοσχέδιου παιχνιδιού με εκτόξευση μπάλας. Υλικά κατασκευής: 1. 2 κομμάτια από ξύλο 1cm x 1cm του ενός μέτρου και ένα μικρό ξύλινο άξονα. 2. 13 διπλόκαρφα 25mm. 3. 1 χαρτονάκι Α4. 4. Κυψελωτή πλαστική επιφάνεια (κόριφλουτ) ή άλλο παρόμοιο ανακυκλώσιμο υλικό. 5. 3 κομμάτια πλαστικής σωλήνας με διάμετρο 10mm μήκους 5cm. 6. 1 λαστιχάκι. 7. 1 μπάλα του πινγκ-πονγκ. 8. 3 άδεια πώματα γάλακτος. 9. 2 ξύλινους τροχούς. 10. 2 μικρές σπάτουλες και μία μεγάλη. 11. 1 φελλό. 12. 1 κομμάτι μαλλί, σπάγγο ή κλωστή. 13. 2 μεταλλικά κουμπιά. 14. 3 άδειους χάρτινους κύλινδρους ρολού. Ενδεικτικά στάδια κατασκευής και τεχνικές λεπτομέρειες. Μετρούμε, κόβουμε και τρυπούμε τα ξύλα ανάλογα με τις διαστάσεις της Η απόσταση μεταξύ των ξύλων πρέπει να είναι η ίδια με τη διάμετρο του ξύλινου τροχού του καταπέλτη. Κολλούμε τα ξύλα μας και φτιάχνουμε το πλαίσιο της βάσης. Χρησιμοποιούμε τις γωνιές για να έχουμε ακρίβεια. 29

Μετρούμε, σημαδεύουμε και τρυπούμε το υλικό που θα καλύψει τη βάση του παιχνιδιού μας. Προσοχή! Οι τρύπες πρέπει να βγουν στη σωστή θέση αντίστοιχα με αυτές του ξύλινου πλαισίου... Στερεώνουμε το υλικό της βάσης πάνω στο ξύλινο πλαίσιο με διπλόκαρφα τύπου πεταλούδας 25 mm. Κόβουμε δύο κομμάτια πλαστικής σωλήνας του ηλεκτρολόγου διαμέτρου 10mm και μήκους 5cm το καθένα και τα κολλούμε στις άκριες του πλαισίου με λίγη κλίση προς τα έξω.στη συνέχεια κολλούμε ακόμη ένα κομμάτι πλαστικής σωνήνας στο κέντρο του πλαισίου, κάθετα, για να μπορούμε να τοποθετούμε καλάθι. Δύο κομμάτια με κλίση. Ένα κομμάτι κάθετα. 30

Φτιάχνουμε ένα ορθογώνιο πλαίσιο με το ίδιο πλάτος με αυτό της βάσης του παιχνιδιού έτσι ώστε να εφαρμόζει σε αυτή με ακρίβεια. Καλύπτουμε το πλαίσιο με χαρτόνι ή οποιονδήποτε άλλο υλικό και βγάζουμε σε αυτό μερικές τρύπες. Φροντίζουμε έτσι ώστε να προεξέχουν δύο ξύλινα ποδαράκια από το πλαίσιο. Πλάτος βάσης. Εφαρμόζουμε το πλαίσιο με τις τρύπες στις δύο πλαστικές υποδοχές της βάσης, έτσι ώστε όποτε θέλουμε να το αφαιρούμε. Αν θέλουμε μπορεί να αλλάξουμε το πλαίσιο με τις τρύπες με ένα καλάθι φτιαγμένο από κυλίνδρους του χαρτιού υγείας. 31

(Β). Κατασκευή καταπέλτη. ΤΟ ΚΑΤΩ ΜΕΡΟΣ. Τα ξυλάκια του παγωτού τα κολλούμε στο πίσω μέρος του τροχού, τοποθετώντας ένα κομματάκι ξύλινου άξονα στο κέντρο του τροχού. ΤΟ ΠΑΝΩ ΜΕΡΟΣ. Κόφτης για καλύτερη εξφενδόνιση. Υπομόχλιο Μοχλός. Τρύπα για το λαστιχάκι. Ξύλινο τροχάκι για καλύτερη στήριξη με το κάτω μέρος. 32

Τοποθετούμε τον καταπέλτη στο κανάλι, έτσι ώστε αυτός να μπορεί να κινείται δεξιά και αριστερά καθώς και να στρίβει. Αφού τοποθετήσουμε τον καταπέλτη στο κανάλι τον στερεώνουμε με μεταλλικό κουμπί. 33

Ο καταπέλτης είναι τώρα έτοιμος για να γυρίζει δεξιά,αριστερά και γύρω από τον εαυτό του. (Γ). Το εμπόδιο. Στερεώνουμε δύο ξυλάκια μήκους περίπου 5cm με διπλόκαρφα πάνω σε πλαστικό με κυψελίδες. Πώματα γάλακτος τα οποία χαράσσουμε με μαχαιράκι για να στερεώνονται μέσα τα ξύλινα πόδια του εμποδίου. 34

Μεταξύ του καταπέλτη και του καλαθιού μπορούμε να παρεμβάλουμε εμπόδιο για να δυσκολεύουμε την επίτευξη του στόχου. Το εμπόδιο μετακινείται ανάλογα. Μπαλάκι του πινγκ πονγκ το οποίο στερεώνουμε με σπάγγο για να μην απομακρύνεται πολύ με την εκσφενδόνισή του. ΤΟ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΟ ΜΑΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΟ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΧΑΡΟΥΜΕ. 35

ΑΛΛΕΣ ΙΔΕΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ: (Α) ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ. 36

37

38

Στερεώνουμε με διπλόκαρφο. Το καλάθι κινείται δεξιά ή αριστερά για να δυσκολεύει ή να ευκολύνει την επίτευξη του στόχου. 39

(Β) ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ. 1. ΜΕ ΚΑΤΑΠΕΛΤΗ. Κόφτης για δυνατότερο πέταγμα της μπάλας. Πλαστικό κουτάλι από παιδική τροφή. 40

41

2. ΜΕ ΚΤΥΠΗΜΑ. (Α) Με το χέρι. 42

(Β) Ηλεκρικά. Πάνω σε ένα κομμάτι ξύλο κολλούμε ένα άδειο κουτί φίλμ και ένα πώμα αναψυκτικού. Στερεώνουμε σε αυτό με σπάγγο ένα μπαλάκι του πινγκ πονγκ. Σε μια ξύλινη τροχαλία κολλούμε τρία άνισα κομμένα ξυλάκια παγωτού.στη συνέχεια ανοίγουμε σε αυτή τρύπα με διάμετρο ίση με μιας μικρής πλαστικής τροχαλίας. Σε ένα άδειο κουτί του φίλμ τοποθετούμε ένα μοτέρ και βάζουμε σε αυτό μια μικρή πλαστική τροχαλία. Ξύλινο τροχάκι για στήριξη του πλαστικού κουτιού. Εφαρμόζουμε την ξύλινη τροχαλία στο μοτέρ και φτιάχνουμε ένα απλό κύκλωμα με διακόπτη. Ξεκινούμε το μοτέρ και πλησιάζουμε το μπαλάκι μέσα από το κανάλι. Η τροχαλία θα γυρίσει, θα κτυπήσει και τελικά θα εκτοξεύσει την μπάλα στον στόχο. 43

3. ΜΕ ΦΥΣΗΜΑ. Χαρτόνι με ραβδώσεις ή πλαστικό με κυψελίδες το οποίο χαράσσουμε από πίσω για να λυγίζει. Πώμα γάλακτος. Στερεώνουμε το χαρτόνι στο ποτηράκι με διπλόκαρφο. 4. ΜΕ ΥΔΡΑΥΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Το μπαλάκι το κολλάμε στην σύριγγα και εκτοξεύεται μαζί της. Η μία σύριγγα πρέπει να είναι πιο μεγάλη από την άλλη. 44

5. ΜΕ ΣΦΕΝΤΟΝΑ. 45

(Γ) ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΠΑΙΧΤΩΝ. Περιστοφή στόχου με σύστημα τροχαλιών και διαγωνισμός από τέσσερις παιχτες. 46

ΔΕΙΤΕ ΚΙ ΑΥΤΑ: 47

ΜΕ ΠΑΡΕΜΒΟΛΗ ΕΜΠΟΔΙΟΥ: 48

49

ΆΛΛΕΣ ΙΔΕΕΣ: 50

51

52

53