µιλος ΕΤΕπ Έκθεση δραστηριοτήτων 2002
Bασικά µεγέ η του Oµίλου ETEπ (σε εκατοµ. ευρώ) Eυρωπαϊκή Tράπεζα Eπενδ σεων ραστηρι τητα το 2002 Yπογραφείσες χρηµατοδοτικές συµβάσεις Eυρωπαϊκή Ένωση Xώρες υποψήφιες προς ένταξη Xώρες εταίροι Eγκρι είσες χρηµατοδοτήσεις Eυρωπαϊκή Ένωση Xώρες υποψήφιες προς ένταξη Xώρες εταίροι Eκταµιευ έντα δάνεια Aπ π ρους της Tράπεζας Aπ δηµοσιονοµικο ς π ρους Aντλη έντες π ροι (µετά τις πράξεις ανταλλαγής) Σε κοινοτικά νοµίσµατα Σε µη κοινοτικά νοµίσµατα 39 618 33 443 3 641 2 534 52 824 42 891 6 589 3 344 35 214 35 007 206 38 016 29 165 8 851 Kατάσταση της 31.12.2002 Yπ λοιπο ανείων απ π ρους της Tράπεζας Xορηγη εισών εγγυήσεων Xορηγήσεων απ δηµοσιονοµικο ς π ρους Mακροπρ εσµου, µεσοπρ εσµου και βραχυπρ εσµου δανεισµο Ίδια κεφάλαια Σ νολο ενεργητικο Kα αρά αποτελέσµατα χρήσης Aναληφ έν κεφάλαιο εκ του οποίου καταβεβληµένο 233 561 466 2 590 181 167 24 615 220 769 1 294 100 000 6 000 Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων ραστηρι τητα το 2002 Yπογραφείσες συµβάσεις Eπιχειρηµατικά κεφάλαια (36 εταιρείες) Eγγυήσεις (32 πράξεις) 1 707 472 1 236 Kατάσταση της 31.12.2002 Xαρτοφυλάκιο πράξεων Eπιχειρηµατικά κεφάλαια (184 εταιρείες) Eγγυήσεις (109 πράξεις) Aναληφ έν κεφάλαιο εκ του οποίου καταβεβληµένο Kα αρά αποτελέσµατα χρήσης Aπο εµατικά και προβλέψεις 6 954 2 450 4 504 2 000 400 19 162
Περιεχ µενα Σελ. Mήνυµα του Προέδρου Πλαίσιο δράσης και επισκ πηση του 2002 Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα 2003-2005 H δραστηρι τητα του Oµίλου ETEπ κατά το 2002 Συµβολή στην ισ ρροπη ανάπτυξη της Ένωσης «Πρωτοβουλία Kαινοτοµία 2000» Προστασία του περιβάλλοντος Προετοιµασία των µελλοντικών κρατών µελών της Ένωσης H νέα ευρωµεσογειακή χρηµατοδοτική εταιρική σχέση Συνεργασία µε τις λοιπές χώρες εταίρους O µιλος ETEπ στο πλευρ των µικροµεσαίων επιχειρήσεων Xρηµατοδ τηση των διευρωπαϊκών δικτ ων Ένας κορυφαίος ενδιάµεσος χρηµατοπιστωτικ ς οργανισµ ς ραστηρι τητα στις κεφαλαιαγορές H ETEπ στις αγορές της κεντρικής Eυρώπης Συνεργασία µε την τραπεζική κοιν τητα Eσωτερική λειτουργία του Oµίλου ETEπ Eταίρος των κοινοτικών εσµικών οργάνων σε επαφή µε την κοινωνία των πολιτών ιοικητική διάρ ρωση της ETEπ ιευ νουσα Eπιτροπή της ETEπ ιάρ ρωση των υπηρεσιών ιάρ ρωση της διοίκησης και των υπηρεσιών του ETAE Eσωτερική λειτουργία του Oµίλου ETEπ Συνοπτικ ς ισολογισµ ς του Oµίλου ETEπ Aποτελέσµατα χρήσης και διαχείριση κινδ νων H ETEπ προετοιµάζει την επέκτασή της 4 6 8 10 11 14 17 20 24 26 28 30 32 33 38 39 40 41 44 46 47 50 51 52 53 54 Eπενδυτικά σχέδια επιλέξιµα για χρηµατοδ τηση απ τον µιλο ETEπ ιευ νσεις του Oµίλου ETEπ 55 56
Mήνυµα του Προέδρου Tο 2002, ο µιλος ETEπ εργάστηκε δυναµικά για την υποστήριξη των οικονοµικών και κοινωνικών προτεραιοτήτων της Eυρωπαϊκής Ένωσης σε πολυάρι µους τοµείς. H δραστηρι τητα αυτή, η οποία µεταφράστηκε σε χορηγήσεις συνολικο ψους σχεδ ν 40 δισεκατοµµυρίων ευρώ και δανεισµ 38 δισεκατοµµυρίων ευρώ, αντικατοπτρίζει τους κατευ υντήριους άξονες που κα ορίστηκαν απ τα διαδοχικά Eυρωπαϊκά Συµβο λια και το Συµβο λιο των ιοικητών µας, και οι οποίοι εµπεριέχονται στο πολυετές «Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα» της Tράπεζας. Έχοντας υπ ψη αυτ το στρατηγικ υπ βα ρο, το οποίο κα ιστά την ETEπ µία δηµ σια τράπεζα που λειτουργεί µε βάση πολιτικές (policy driven public bank), οι ιοικητές µας αποφάσισαν την α ξηση του αναληφ έντος κεφαλαίου της Tράπεζας απ 100 σε 150 δισεκατοµµ ρια ευρώ απ 1ης Iανουαρίου 2003. H α ξηση αυτή, η οποία πραγµατοποιή ηκε µέσω της µετατροπής των απο εµατικών µας σε καταβεβληµένο κεφάλαιο - και, συνεπώς, χωρίς επιβάρυνση των δηµ σιων οικονοµικών της Ένωσης ή των κρατών µελών - συνεπάγεται την α ξηση του ορίου που έτει το καταστατικ της Tράπεζας για τις χορηγήσεις της, σε 375 δισεκατοµµ ρια. Eνισχυµένη απ την ανανέωση της υποστήριξης των µετ χων της, ηtρά- πεζα έχει πλέον τα απαραίτητα µέσα για να συνεχίσει τις δραστηρι τητές της και, ιδίως, για να διευκολ νει την ένταξη των δέκα νέων κρατών µελών, που α προσχωρήσουν στην Ένωση την άνοιξη του 2004. Πράγµατι, η ιστορική απ φαση του Συµβουλίου της Kοπεγχάγης α έχει κα οριστικές συνέπειες, τ σο για τα εσµικά ργανα σο και για τις πολιτικές της Ένωσης, ιδίως σον αφορά την οικονοµική και κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγ η µεταξ των κρατών µελών. H ETEπ είναι έτοιµη να συνεισφέρει λες τις δυνάµεις της για να βοη ήσει την Ένωση να αντιµετωπίσει τις προκλήσεις αυτές. Προς το σκοπ αυτ, α συµµετάσχει ενεργά στις αναλ σεις που διεξάγει η Eπιτροπή σχετικά µε τις πολιτικές συνοχής µετά τη διε ρυνση και στις εργασίες σχετικά µε τα µελλοντικά διευρωπαϊκά δίκτυα. H Tράπεζα έχει επίσης κα ήκον να συµβάλει ώστε να αναπτυχ ο ν, στην Eυρώπη, η κοινωνία των πληροφοριών και µία οικονοµία βασιζ µενη στη γνώση, σ µφωνα µε τη στρατηγική που κα ορίστηκε απ το Eυρωπαϊκ Συµβο λιο στη Λισσαβώνα, το Mάρτιο 2000. Eκτιµώντας τι το 2010 αποτελεί ορίζοντα συµβατ µε τους στ χους που έ εσε το Eυρωπαϊκ Συµβο λιο της Bαρκελώνης το Mάρτιο 2002, η Tράπεζα έσπισε τη νέα «Πρωτοβουλία Kαινοτοµία 2010». Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής υιο ετείται µία σφαιρική προσέγγιση, η οποία λαµβάνει υπ ψη τις σχέσεις µεταξ της δηµιουργίας γνώσεων και της αγοράς και καλ πτει λα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής καινοτοµίας: απ την εκπαίδευση έως την έρευνα και ανάπτυξη και τη µετατροπή της σε α ξηση της παραγωγικ τητας και ενίσχυση της ανταγωνιστικ τητας. Tην περίοδο 2003-2006, ένα νέο χρηµατοδοτικ πακέτο ενδεικτικο ψους 20 δισεκατοµµυρίων ευρώ α διατε εί για την επίτευξη των στ χων που κα ορίστηκαν απ τα Eυρωπαϊκά Συµβο λια της Λισσαβώνας και της Bαρκελώνης, ιδίως στον τοµέα της έρευνας και ανάπτυξης και των εφαρµογών του για τη δηµιουργία και τη διάδοση των τεχνολογιών πληροφ ρησης και επικοινωνίας. H προστασία και αναβά µιση του περιβάλλοντος παραµένουν πρωταρχική προτεραι τητα σε λους τους τοµείς δραστηρι τητας της Tράπεζας. Eκτ ς απ τη χρηµατοδ τηση περιβαλλο- OMIΛOΣ ETEπ σελ. 4
ντικών επενδ σεων - οι οποίες, το 2002, αντιπροσώπευαν περισσ τερο απ το 40% των συνολικών χορηγήσεων υπερβαίνοντας κατά πολ το στ χο του 25-33% που είχαµε έσει - η Tράπεζα συµβάλλει ενεργά στην εφαρµογή των πολιτικών της Eυρωπαϊκής Ένωσης στον τοµέα του περιβάλλοντος, και ιδίως αυτών που αφορο ν τον περιορισµ των εκποµπών αερίου που προκαλο ν το φαιν µενο ερµοκηπίου, τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και την πρωτοβουλία της Ένωσης στον τοµέα του νερο, η οποία εσπίστηκε το 2002 κατά την παγκ σµια σ νοδο κορυφής του Γιοχάνεσµπουργκ. Eκτ ς Eυρωπαϊκής Ένωσης, η Tράπεζα α εξακολου ήσει να παρέχει την υποστήριξή της στις τρεις χώρες που είναι ακ µη υποψήφιες προς ένταξη, στο πλαίσιο της ενισχυµένης συνεργασίας που αποφασίστηκε απ το Συµβο λιο για την επιτάχυνση της ένταξής τους. σον αφορά τη λεκάνη της Mεσογείου, ο νέος Mηχανισµ ς για τις Eπενδ σεις και την Eταιρική Σχέση Eυρώπης-Mεσογείου («FEMIP») εσπίστηκε επίσηµα το φ ιν πωρο του 2002, σε συνέχεια των συµπερασµάτων του Eυρωπαϊκο Συµβουλίου της Bαρκελώνης. Tο µέσο αυτ έχει κυρίως στ χο να βοη ήσει τις χώρες εταίρους της Ένωσης να αντιµετωπίσουν τις προκλήσεις του οικονοµικο και κοινωνικο εκσυγχρονισµο τους και της περιφερειακής ολοκλήρωσής τους, εν ψει της δηµιουργίας τελωνειακής ένωσης, που προβλέπεται για το 2010. Έµφαση α δο εί κυρίως στην ανάπτυξη του ιδιωτικο τοµέα, στα σχέδια περιφερειακής συνεργασίας και στις επενδ σεις στους τοµείς της υγείας και της παιδείας. Παράλληλα, οι χώρες εταίροι έχουν ενεργ συµµετοχή στο FEMIP, µέσω µίας νεοσυστα είσας Eπιτροπής οικονοµικο συντονισµο και διαλ γου. Στις χώρες AKE (Aφρική, Kαραϊβική, Eιρηνικ ς) η Tράπεζα προετοίµασε δυναµικά, µε την αρωγή των κρατών µελών, της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής και των ιδίων των χωρών AKE, τη δηµιουργία της Eπενδυτικής ιευκ λυνσης, ψους 2,2 δισεκατοµ- µυρίων ευρώ, η οποία εσπίστηκε απ τη Συµφωνία της Kοτονο. Σε συνδυασµ µε τα δάνεια ψους 1,7 δισεκατοµµυρίων ευρώ, τα οποία προβλέπει να χορηγήσει η Tράπεζα απ ιδίους π ρους της κατά την ερχ µενη πενταετία, ο ανακυκλο µενος αυτ ς χρηµατοδοτικ ς µηχανισµ ς α συµβάλει στην επίτευξη του καίριου στ χου που είναι η καταπολέµηση της φτώχειας στις χώρες αυτές, κυρίως µέσω της στήριξης των ιδιωτικών επενδ σεων µικρο µεγέ ους και των επενδ σεων στους τοµείς της υγείας και της παιδείας. H µέριµνα για επιχειρηµατική αποτελεσµατικ τητα πρέπει να εντάσσεται σε ένα πλαίσιο διαφάνειας και υπευ υν τητας, ώστε ο οργανισµ ς µας να προσεγγίζει τους ευρωπαίους πολίτες, που είναι οι τελικοί ωφελο µενοι απ τις δραστηρι τητές µας. Για το λ γο αυτ, το 2002 η ETEπ εµβά υνε τον πολιτικ διάλογ της µε το Eυρωπαϊκ Kοινοβο λιο και µε την Oικονοµική και Kοινωνική Eπιτροπή της Ένωσης. Eπιπλέον, κα ρισε µία νέα πολιτική πληροφ ρησης και πρ σβασης του κοινο στα έγγραφά της, σ µφωνα µε την πιο προηγµένη σχετική κοινοτική νοµο εσία. Tέλος, η Tράπεζα συνέχισε το διάλογ της µε την κοινωνία των πολιτών, ιδίως µέσω των µη κυβερνητικών οργανώσεων. Eίναι γνωστ τι ο µιλος ETEπ χρηµατοδοτεί τις δραστηρι τητές του µέσω της προσφυγής του στις κεφαλαιαγορές σε παγκ σµιο επίπεδο. H ποι τητα των µετ χων και του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων της ETEπ, κα ώς και η ισορροπία µεταξ σ νεσης και καινοτοµίας που χαρακτηρίζει τη δανειοδοτική και δανειοληπτική της πολιτική, της επιτρέπουν να αποτελεί δανειολήπτη αναφοράς σχεδ ν ισ τιµο µε το ηµ σιο και να βα µολογείται οµ φωνα µε «AAA» σε λες τις κεφαλαιαγορές της Eυρωπαϊκής Ένωσης, της Aµερικής και της Aσίας. Philippe Maystadt Πρ εδρος του Oµίλου ETEπ σελ. 5 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
Πλαίσιο δράσης και επισκ πηση του 2002 H ETEπ, σ µφωνα µε το καταστατικ της και τις εντολές που της ανατί ενται απ τα Eυρωπαϊκά Συµβο λια, χρηµατοδοτεί επενδ σεις που ανταποκρίνονται στις οικονο- µικές και κοινωνικές προτεραι τητες της Eυρωπαϊκής Ένωσης. H ETEπ αποτελεί δηµ σια Tράπεζα και συνεργάζεται στενά µε τα άλλα εσµικά ργανα της Eυρωπαϊκής Ένωσης. Kατά την εκπλήρωση της αποστολής της, η ETEπ ακολου εί δ ο βασικές αρχές : τη µεγιστοποίηση της προστι έµενης αξίας των χρηµατοδοτήσεών της και τη διαφάνεια. Eιδικ τερα, οι χρηµατοδοτικές της αποφάσεις βασίζονται σε σαφή κριτήρια, τα οποία αφορο ν κυρίως τη συµβολή κά ε χρηµατοδοτικής πράξης στην επίτευξη των στ χων της Ένωσης, την ποι τητα και ευρωστία του εκάστοτε χρη- µατοδοτο µενου επενδυτικο σχεδίου, και το ιδιαίτερο χρηµατοδοτικ ενδιαφέρον που παρουσιάζει η προσφυγή στους π ρους της ETEπ. Στο πλαίσιο αυτ, η ETEπ εξακολο ησε το 2002 να αναλαµβάνει πρωτοβουλίες σ µφωνα µε τους κατευ υντήριους άξονες που είχαν κα οριστεί απ το Συµβο λιο των ιοικητών της και τα διαδοχικά Eυρωπαϊκά Συµβο λια : συνέχιση της υποστήριξης στην οικονοµική ανάπτυξη και την ένταξη των µελλοντικών κρατών µελών (Eλσίνκι, εκέµβριος 1999, Bαρκελώνη, Mάρτιος 2002, και Kοπεγχάγη, εκέµβριος 2002). µακροπρ εσµη ανάπτυξη µίας καινοτ µου ευρωπαϊκής οικονοµίας που α βασίζεται στη γνώση (Λισσαβώνα, Mάρτιος 2000, Στοκχ λµη, Mάρτιος 2001, και Σεβίλλη, Iο νιος 2002). στήριξη των επενδ σεων στους τοµείς που προάγουν την οικονοµική ανάπτυξη και την απασχ ληση (Γάνδη, Oκτώβριος 2001). ανα έρµανση της χρηµατοδοτικής εταιρικής σχέσης µε τις µεσογειακές χώρες εταίρους (Mηχανισµ ς FEMIP) (Bαρκελώνη, Mάρτιος 2002, και Σεβίλλη, Iο νιος 2002. έσπιση της νέας «Eπενδυτικής ιευκ λυνσης» µε σκοπ τη διευκ λυνση της ανάπτυξης του ιδιωτικο τοµέα στις χώρες AKE, σ µφωνα µε τους στ χους της Συµφωνίας της Kοτονο, η οποία αναµένεται να τε εί σε ισχ το 2003 (Laeken, εκέµβριος 2001). Oι στρατηγικοί προσανατολισµοί της Tράπεζας επικροτή ηκαν απ το Συµβο λιο των ιοικητών της, το οποίο αποφάσισε α ξηση του κεφαλαίου απ 100 σε 150 δισεκατοµµ ρια ευρώ. H α ξηση αυτή χρηµατοδοτείται µε χρήση των απο εµατικών της Tράπεζας και, συνεπώς, χωρίς να χρειάζεται προσφυγή σε δηµοσιονοµικο ς π ρους των κρατών µελών. Aπ την 1 η Iανουαρίου 2003, το ριο που έτει το καταστατικ της Tράπεζας για τις χορηγήσεις της αυξάνεται σε 375 δισεκατοµµ ρια ευρώ, ποσ που αναµένεται να καλ ψει την α ξηση της δραστηρι τητας της Tράπεζας απ ιδίους π ρους της για τουλάχιστον µία πενταετία. OMIΛOΣ ETEπ σελ. 6
H δραστηρι τητα σε αρι µο ς ( 1 ) Oι χρηµατοδοτικές συµβάσεις που υπέγραψε η ETEπ το 2002 ανήλ αν συνολικά σε 39,6 δισεκατοµµ ρια, έναντι 36,8 δισεκατοµµυρίων το 2001. H α ξηση αυτή αντικατοπτρίζει κυρίως τη έληση της Tράπεζας να υποστηρίξει τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες και τις πολιτικές παροχής βοή ειας και συνεργασίας που εφαρµ ζει η Eυρωπαϊκή Ένωση µε τρίτες χώρες. Oι χρηµατοδοτήσεις κατανεµή ηκαν ως εξής: - 33,4 δισεκατοµµ ρια στο εσωτερικ της Eυρωπαϊκής Ένωσης, - 3,6 δισεκατοµµ ρια στα µελλοντικά κράτη µέλη της Kεντρικής και Aνατολικής Eυρώπης, την K προ και τη Mάλτα, - 1,6 δισεκατοµµ ριο στις µεσογειακές χώρες εταίρους, - 425 εκατοµµ ρια στα Bαλκάνια, - 298 εκατοµµ ρια στις χώρες της Aφρικής, της Kαραϊβικής και του Eιρηνικο, και στις υπερπ ντιες χώρες και εδάφη, - 50 εκατοµµ ρια στη N τια Aφρική, - 174 εκατοµµ ρια στις χώρες της Aσίας και της Λατινικής Aµερικής. Oι εκταµιε σεις δανείων ανήλ αν σε 35,2 δισεκατοµµ ρια. Tο 60% των εκταµιε σεων πραγµατοποιή ηκε σε ευρώ. Oι υπηρεσίες της ETEπ εξέτασαν περίπου 340 επενδυτικά σχέδια και οι χρη- µατοδοτήσεις που εγκρί ηκαν ανέρχονται σε 52,8 δισεκατοµµ ρια. O δανεισµ ς της Tράπεζας ανήλ ε σε 38 δισεκατοµµ ρια µετά τις πράξεις ανταλλαγής και πραγµατοποιή ηκε µέσω 219 εκδ σεων οµολογιακών δανείων σε 14 νοµίσµατα. Oι αντλη έντες π ροι µετά τις πράξεις ανταλλαγής ήταν εκφρασµένοι κατά 59% σε ευρώ, 21,7% σε δολάρια HΠA και 16,4% σε λίρες στερλίνες. Στις 31 εκεµβρίου 2002, το υπ λοιπο χορηγη έντων δανείων απ ιδίους π ρους και εγγυήσεων ανερχ ταν σε 234 δισεκατοµµ ρια. Tο συνολικ υπ λοιπο δανεισµο ανερχ ταν σε 181,2 δισεκατοµµ ρια και το σ νολο ενεργητικο σε 220,7 δισεκατοµµ ρια. σον αφορά το Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων (ETAE) ( 2 ), εξακολο ησε να υποστηρίζει τις δραστηρι τητες των µικροµεσαίων επιχειρήσεων αποκτώντας συµµετοχές σε εταιρίες κεφαλαίου επιχειρηµατικών συµµετοχών (συνολικά σχεδ ν 470 εκατοµµ ρια) και χορηγώντας εγγυήσεις (περίπου 1,23 δισεκατοµµ ριο). Eκταµιε σεις, υπογραφείσες χρηµατοδοτικές συµβάσεις και εγκρι είσες χρηµατοδοτήσεις απ την ETEπ (1998-2002) (δισεκατ. ευρώ) 60 50 40 30 20 10 0 1998 1999 2000 2001 2002 Eκταµιε σεις Yπογραφές Eγκρίσεις ( 1 ) λα τα ποσά που περιέχονται στην παρο σα έκ εση είναι εκφρασµένα σε ευρώ, εκτ ς εάν υπάρχει αντί ετη ένδειξη. ( 2 ) Συµπληρωµατικές πληροφορίες περιέχονται στην Eτήσια Έκ εση του ETAE, που δηµοσιε εται στον ιστοχώρο του Tαµείου στο ιαδίκτυο (www.eif.org). λα τα στατιστικά στοιχεία σχετικά µε τη δραστηρι τητα της Tράπεζας κατά το έτος 2002 και κατά την περίοδο 1998-2002, κα ώς και ο κατάλογος των επενδυτικών σχεδίων που χρηµατοδοτή ηκαν απ τον µιλο ETEπ κατά τη διάρκεια του έτους, περιέχονται στο CD που εσωκλείεται στο παρ ν φυλλάδιο, κα ώς και στον ιστοχώρο της ETEπ στο ιαδίκτυο: www. eib.org, στο τµήµα «Publications». σελ. 7 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα 2003-2005 Tο ετήσιο Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα της Tράπεζας (EΠT), το οποίο καταρτίστηκε για πρώτη φορά κατ πιν πρωτοβουλίας του Συµβουλίου των ιοικητών τον Iο νιο του 1998, αποτελεί στρατηγικ έγγραφο, που εγκρίνεται απ το ιοικητικ Συµβο λιο, µε σκοπ τον κα ορισµ της γενικής µεσοπρ εσµης (3 έτη) πολιτικής της Tράπεζας και των επιχειρησιακών προτεραιοτήτων της, µε βάση τους στ χους που ορίζει το Συµβο λιο των ιοικητών της. Bασικής σηµασίας για τις εργασίες των υπηρεσιών της Tράπεζας, το Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα καλ πτει περίοδο τριών ετών, αλλά οι στρατηγικές κατευ νσεις µπορο ν να αναπροσαρµ ζονται κατά τη διάρκεια αυτής της περι δου, ώστε να λαµβάνονται υπ ψη οι νέες εντολές που ανατί ενται στην Tράπεζα και οι µεταβολές του οικονοµικο περιβάλλοντος. Tο Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα 2002-2004 αποτέλεσε τη βάση για την έκ εση που υπέβαλε το ιοικητικ Συµβο λιο στο Συµβο λιο των ιοικητών, σχετικά µε την πρ σφατη πρ οδο των δραστηριοτήτων της Tράπεζας και την πι ανή µελλοντική εξέλιξή τους, στο πλαίσιο της προετοιµασίας για την απ φαση α ξησης του κεφαλαίου της ETEπ απ 1 ης Iανουαρίου 2003. Tο Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα 2003-2005, το οποίο εγκρί ηκε απ το ιοικητικ Συµβο λιο το εκέµβριο 2002, είναι το πρώτο που βασίζεται στο στρατηγικ πλαίσιο που κα ρισε το Συµβο λιο των ιοικητών τον Iο νιο 2002. Στο πλαίσιο του προγράµµατος αυτο, η Tράπεζα εξακολου εί να δίνει προτεραι τητα στις χρηµατοδοτήσεις που ανταποκρίνονται στους ακ λου ους στ χους: περιφερειακή ανάπτυξη και οικονοµική και κοινωνική συνοχή στην EE (κ ρια προτεραι- τητα της Tράπεζας). εφαρµογή της Πρωτοβουλίας «Kαινοτοµία 2000» (i2i). προστασία και αναβά µιση του περιβάλλοντος. προετοιµασία των χωρών που είναι υποψήφιες προς ένταξη. υποστήριξη των πολιτικών παροχής αναπτυξιακής βοή ειας και συνεργασίας που εφαρµ ζει η EE µε χώρες εταίρους της. Παράλληλα µε αυτές τις κ ριες προτεραι τητες, το Eπιχειρησιακ Πρ γραµµα προβλέπει σαφώς τη συνέχιση της υποστήριξης του Oµίλου προς τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις, τα διευρωπαϊκά δίκτυα και άλλα έργα υποδοµής, και τις επενδ σεις στους τοµείς παιδείας και της υγείας. Στο πλαίσιο της χρηµατοδοτικής της δραστηρι τητας η Tράπεζα εξακολου εί επίσης να ανταποκρίνεται σε απρ βλεπτα γεγον τα, πως π.χ. τις πληµµ ρες που έπληξαν τµήµατα της κεντρικής Eυρώπης και τη ν τια Γαλλία στα µέσα του 2002 και τη ρ πανση των ακτών στη βορειοδυτική Iσπανία. Tο Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων (ETAE) α εξακολου ήσει να συγκεντρώνει τη δραστηρι τητά του στην υποστήριξη των µικροµεσαίων επιχειρήσεων µέσω της παροχής επιχειρηµατικών κεφαλαίων και εγγυήσεων διαµέσου εξειδικευµένων ενδιάµεσων χρηµατοδοτικών φορέων. Eπιπλέον, το ETAE σκοπε ει να αναπτ ξει νέα χρηµατοδοτικά µέσα και να διευρ νει τις δραστηρι τητες που αναπτ σσει βάσει εντολών, ώστε να παράσχει ακ µα µεγαλ τερη υποστήριξη στις MME. OMIΛOΣ ETEπ σελ. 8
Παράλληλα µε την έγκριση του Eπιχειρησιακο Προγράµµατος 2003-2005, το ιοικητικ Συµβο λιο ενέκρινε µία συνολική εξουσιοδ τηση δανεισµο για το 2003, µέχρι ποσο 42 δισεκατοµµυρίων, που είναι το ποσ το οποίο απαιτείται, µε συνετές εκτιµήσεις, για την κάλυψη των ανώτατων προβλεπ µενων δανειοληπτικών αναγκών. Eάν χρειαστεί, είναι δυνατ ν να ζητη εί αναπροσαρµογή του ποσο αυτο. Xάρτης Στρατηγικής και Balanced Scorecard Tο σ στηµα Strategy Map και Balanced Scorecard που υιο έτησε η Tράπεζα το 2001, ενίσχυσε τη συνολική λειτουργία προγραµµατισµο της. Tο 2002, οι κατευ υντήριοι άξονες προγραµµατισµο και ο προϋπολογισµ ς της Tράπεζας για το 2003 προετοιµάστηκαν µαζί, σε ενιαία διαδικασία, γεγον ς που επέτρεψε να εντοπιστο ν απ νωρίς οι νέοι τοµείς προτεραι τητας, στους οποίους πρέπει να διατε ο ν επιπρ σ ετοι π ροι το ερχ µενο έτος, κα ώς και οι υφιστάµενες βασικές δραστηρι τητες που έχουν επίσης ανάγκη απ συµπληρωµατικο ς π ρους. Mε τον τρ πο αυτ εντοπίστηκαν οι ακ λου ες κ ριες προτεραι τητες : προετοιµασία για την ένταξη νέων χωρών/διε ρυνση της EE. εφαρµογή του µηχανισµο FEMIP για τη Mεσ γειο. εφαρµογή της Eπενδυτικής ιευκ λυνσης για τις χώρες AKE και τις YXE. Tο ιοικητικ Συµβο λιο της ETEπ σελ. 9 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
H δραστηρι τητα του Oµίλου κατά το 2002
Συµβολή στην ισ ρροπη ανάπτυξη της Ένωσης H προαγωγή της οικονοµικής και κοινωνικής συνοχής της Ένωσης είναι η πρωταρχική αποστολή που ανατέ ηκε στην Tράπεζα, αρχικά απ τη Συν ήκη της Pώµης και στη συνέχεια απ τη Συν ήκη του Άµστερνταµ (Iο νιος 1997) και αποτελεί τον κυρι τερο στ χο προτεραι- τητας του Eπιχειρησιακο Προγράµµατος της ETEπ. H Tράπεζα συνεργάζεται στενά µε την Eπιτροπή, κυρίως συµπληρώνοντας τις επιχορηγήσεις που χορηγο νται απ τον κοινοτικ προϋπολογισµ, ώστε να µεγιστοποιείται η αποτελεσµατικ τητα των µέσων παρέµβασης των δ ο οργάνων. Στο πλαίσιο αυτ αξίζει να υπογραµµιστο ν οι συγχρηµατοδοτήσεις, απ την Tράπεζα και την Eπιτροπή, περιφερειακών επιχειρησιακών προγραµµάτων που υπάγονται στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης 2000-2006. Tο 2002 τέτοιου είδους παρεµβάσεις έγιναν στην Iταλία (Πο λια και Aιµιλία-Pωµανία) και στην Iσπανία (Aνδαλουσία, Kαντάβρια, Aστο ρια). Προσανατολίζοντας επιλεκτικά τις ενισχ σεις της προς τους τοµείς και τις περιοχές που τις έχουν περισσ τερο ανάγκη, η Tράπεζα εξακολο ησε τα τελευταία χρ νια να δια έτει σηµαντικ µέρος των χορηγήσεών της για την προώ ηση της ανάπτυξης των λιγ τερο ευνοηµένων περιοχών, συµφιλιώνοντας µε επιτυχία τη δράση αυτή µε το γενικ της στ χο για συγκράτηση του ρυ µο α ξησης των δανειοδοτικών της δραστηριοτήτων στο εσωτερικ της Ένωσης. Περιφερειακή ανάπτυξη στην Ένωση Aτοµικά δάνεια 1998-2002: 66 δισεκατοµµ ρια 2002 2001 2000 1999 1998 5 10 15 Στ χος 1 Στ χος 2 Πολυπεριφερειακά δάνεια Aτοµικά δάνεια ψους 12,5 δισεκατοµµυρίων για την περιφερειακή ανάπτυξη στην Ένωση Kατά τη διάρκεια του 2002 η ETEπ χορήγησε ατοµικά δάνεια συνολικο ψους 12,5 δισεκατοµµυρίων για επενδ σεις που συµβάλλουν στην ανάπτυξη περιοχών, οι οποίες υστερο ν απ οικονοµική άποψη ή αντιµετωπίζουν διαρ ρωτικά προβλήµατα (περιοχές των Στ χων 1 και 2). Eιδικ τερα, στις περιοχές του Στ χου 1 χορηγή ηκαν ατοµικά δάνεια συνολικο ψους 6,5 δισεκατοµµυρίων. K ριοι αποδέκτες ήταν τα ανατολικά Länder της Γερµανίας (1,9 δισεκατοµµ ριο), οι «χώρες της συνοχής» (Iσπανία, Πορτογαλία, Iρλανδία και Eλλάδα - 5,6 δισεκατοµµ ρια) και το ιταλικ Mετζοτζι ρνο (392 εκατοµµ ρια). Παράλληλα µε αυτή την άµεση υποστήριξη της ανάπτυξης των λιγ τερο προηγµένων οικονοµικά περιοχών, η Tράπεζα συµµετέσχε στη χρηµατοδ τηση ορισµένων έργων, που συµβάλλουν εν µέρει ή έµµεσα στην ανάπτυξη αυτών των περιοχών, αλλά υπάγονται σε άλλους τοµείς. Στα έργα αυτά περιλαµβάνονται, παραδείγµατος χάρη, η αγορά τηλεπικοινωνιακών δορυφ ρων στην Iσπανία, οι οποίοι καλ πτουν το σ νολο της χώρας, η ευρωπαϊκή γραµµή τρένων υψηλής ταχ τητας LGV-Est στη Γαλλία, η οποία εξυπηρετεί στο πέρασµά της την Kαµπανία και τη Λορένη, και ο εκσυγχρονισµ ς σιδηροδροµικο υλικο στην Iταλία, του οποίου περισσ τερο απ το 1/3 προορίζεται για τις γραµµές του Mετζοτζι ρνο. ράση σε πολλο ς τοµείς στις περιοχές του Στ χου 1 Oι µεταφορές ήταν ο κ ριος τοµέας που υποστηρίχ ηκε στις περιοχές του Στ χου 1, που απορρ φησε περισσ τερο απ το 30% των χρηµατοδοτήσεων. Tα έργα που χρηµατοδοτή ηκαν συµβάλλουν στον περιορισµ των προβληµάτων που συνδέονται µε τη γεωγραφική αποµ νωση, και στη βελτίωση των δικτ ων εξυπηρέτησης, διευκολ νοντας έτσι την προσέγγιση των περιοχών που βρίσκονται στην περιφέρεια ή υστερο ν διαρ ρωτικά. σελ. 11 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
Περισσ τερο απ το 18% των χρηµατοδοτήσεων αφορο σε αστικά έργα υποδοµής, ενώ τα δάνεια στους τοµείς της βιοµηχανίας και των υπηρεσιών αντιπροσώπευαν το 15%. Tέλος, σχεδ ν το 7% των χρηµατοδοτήσεων κατευ ν ηκε στους τοµείς της παιδείας και της υγείας, αντικατοπτρίζοντας τη έληση της Tράπεζας να αναπτ ξει, στις υστερο σες αυτές περιοχές, υπηρεσίες παιδείας και υγείας επιπέδου ανάλογου µε εκείνο των πιο προηγµένων περιοχών και να προαγάγει έτσι την ίση πρ σβαση των κατοίκων της Ένωσης στις πλέον προηγµένες παιδαγωγικές τεχνικές και συν ήκες υγειονοµικής περί αλψης. O αντίκτυπος των συνολικών δανείων H ETEπ, µέσω των συνολικών δανείων, δηλαδή γραµµών πιστώσεων που ανοίγει σε τράπεζες και άλλα πιστωτικά ιδρ µατα, υποστηρίζει τις µικρο- µεσαίες επιχειρήσεις, τα µικρά έργα υποδοµής τοπικής κλίµακας και τις περιβαλλοντικές επενδ σεις µικρο µεγέ ους. Tο γεγον ς τι τα συνολικά δάνεια εξυπηρετο ν πολλαπλο ς στ χους, δεν πρέπει να αποκρ βει τη συµβολή τους στο στ χο της περιφερειακής ανάπτυξης. Tο 2002, εκτιµάται τι οι πιστώσεις που χορηγή ηκαν απ συνολικά δάνεια στις λιγ τερο ευνοηµένες περιοχές της Ένωσης ανήλ αν σε περίπου 7,3 δισεκατοµµ ρια, εκ των οποίων το ήµισυ αφορο σε περιοχές του Στ χου 1. Στο πλαίσιο αυτ, η ETEπ εξακολο ησε να εφαρµ ζει πολιτική διαφοροποίησης των τραπεζικών ιδρυµάτων που ενεργο ν ως ενδιάµεσοι φορείς, επιλέγοντας εταίρους µε ισχυρή παρουσία σε περιφερειακ επίπεδο, κυρίως στην Iταλία, το Hνωµένο Bασίλειο, την Aυστρία και την ανατολική Γερµανία. Eνσωµάτωση των υποψήφιων χωρών στην EE H ETEπ, επι υµώντας να συµβάλει ήδη απ τώρα στην άρση των περιφερειακών ανισοτήτων µεταξ των υποψήφιων προς ένταξη χωρών και της Eυρωπαϊκής Ένωσης, α ξησε σηµαντικά τις χρηµατοδοτήσεις της στις χώρες που πρ κειται να ενταχ ο ν στην Ένωση, εφαρµ ζοντας σε αυτές τα ίδια κριτήρια, µε εκείνα που εφαρµ ζει στο εσωτερικ της Ένωσης, για την επιλογή των επενδυτικών σχεδίων σ µφωνα µε τους στ χους της. Tο 2002, η Tράπεζα χορήγησε στις εν λ γω χώρες ατοµικά δάνεια συνολικο ψους 3,1 δισεκατοµµυρίων, εκ των οποίων το 28,7% κατευ ν ηκε στην Πολωνία, το 27,3% στην Tσεχική ηµοκρατία, το 12,6% στην Oυγγαρία και το 11,3% στη Pουµανία. Oι κ ριοι τοµείς που ενισχ ηκαν ήταν οι µεταφορές (53%), τα αστικά και τα σ ν ετα έργα υποδοµής (21%) και ο ενεργειακ ς τοµέας (9%), ενώ σηµαντική α ξηση σηµειώνουν οι χρηµατοδοτήσεις στους τοµείς της παιδείας και της υγείας (230 εκατοµµ ρια, έναντι 75 εκατοµµυρίων το 2001). Eπιπλέον, περίπου 500 εκατοµµ ρια χορηγή ηκαν υπ µορφή συνολικών δανείων για τη χρηµατοδ τηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων και µικρών έργων υποδοµής τοπικής κλίµακας. Περιφερειακή ανάπτυξη στην Ένωση Kατανοµή των ατοµικών δανείων κατά τοµέα (2002) (σε εκατοµ. ευρώ) Σ νολο Ποσ % Eνέργεια 2 086 17 Eπικοινωνίες 4 281 34 ιαχείριση υδάτων και διάφορα 1 071 9 Πολεοδοµικά έργα 2 221 18 Bιοµηχανία, γεωργία 1 216 10 Παιδεία, υγεία 873 7 Λοιπές υπηρεσίες 705 6 Σ νολο ατοµικών δανείων 12 452 100 Συνολικά δάνεια 7 300 OMIΛOΣ ETEπ σελ. 12
Xρηµατοδ τηση επενδ σεων και δηµιουργία απασχ λησης Έργα υποδοµής Aπασχ ληση κατά την περίοδο κατασκευής: Tα έργα υποδοµής και οι άλλες επενδ σεις παγίου κεφαλαίου δηµιουργο ν α ξηση της ζήτησης για εργατικ δυναµικ κατά την περίοδο κατασκευής τους. Mε βάση µοντέλα εισροών-εκροών υπολογίζεται τι κά ε δισεκατοµµ ριο ευρώ που δαπανάται για κατασκευές και εξοπλισµ, έχει άµεσο αντίκτυπο στην απασχ ληση, της τάξης των 20 000 αν ρωποετών, απλώς και µ νο µέσω της α ξησης της ζήτησης για εργατικ δυναµικ. Σε αυτή τη βάση, οι ετήσιες χορηγήσεις της Tράπεζας για έργα υποδοµής - οι οποίες ανήλ αν κατά µέσον ρο σε 19 δισεκατοµµ ρια ευρώ τα τελευταία πέντε έτη - συµβάλλουν στη δηµιουργία περίπου 380 000 έσεων απασχ λησης ετησίως κατά τη φάση κατασκευής. O αντίκτυπος µπορεί να είναι ακ µη µεγαλ τερος, εάν ληφ εί υπ ψη το γεγον ς τι τα έργα που υποστηρίζει η ETEπ χρηµατοδοτο νται και απ άλλες πηγές και τι η δηµιουργία έσεων απασχ λησης απ επενδ σεις τείνει να είναι σηµαντικ τερη στις λιγ τερο ανεπτυγµένες περιοχές, στις οποίες η ETEπ εστιάζει τις προσπά ειές της. Aπασχ ληση κατά τη φάση λειτουργίας: Eκτ ς απ την α ξηση της ζήτησης για απασχ ληση, που δηµιουργο ν οι επενδ σεις, η πιο µακροπρ εσµη σχέση µεταξ των δ ο εξαρτάται απ τον κεφαλαιουχικ εξοπλισµ και το λ γο κεφαλαίου προς απασχ ληση. Eάν η α ξηση των επενδ σεων συνεπάγεται την α ξηση του κεφαλαιουχικο εξοπλισµο, πρέπει επίσης να συνεπάγεται µ νιµη α ξηση της απασχ λησης. Kατά µία γενική εκτίµηση, κά ε επένδυση 1 δισεκατοµµυρίου ευρώ σε κεφαλαιουχικ εξοπλισµ δηµιουργεί περίπου 8 000 έως 10 000 έσεις απασχ λησης. Eπειδή, µως, η οικονοµία βασίζεται λο και περισσ τερο στην ένταση κεφαλαίου, η απασχ ληση που αντιστοιχεί στο επιπλέον κεφάλαιο είναι ίσως χαµηλ τερη απ το µέγε ος αυτ. Ωστ σο, µία πρ σ ετη ετική επίδραση στην απασχ ληση µπορεί να προέλ ει απ το γεγον ς τι τα δηµ σια έργα υποδοµής έχουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσµατα µέσω του αντίκτυπο τους στις ιδιωτικές επενδ σεις. Eπενδ σεις µικροµεσαίων επιχειρήσεων Oι µικροµεσαίες επιχειρήσεις (MME) είναι αυτές που δηµιουργο ν τις περισσ τερες νέες έσεις απασχ λησης στην Eυρωπαϊκή Ένωση. Ωστ σο, ορισµένα εµπειρικά στοιχεία δείχνουν τι η ανάπτυξη των MME περιορίζεται για χρηµατοδοτικο ς λ γους. H επέµβαση του ηµοσίου αποσκοπεί στην άρση αυτών των περιορισµών. H ETEπ συµβάλλει στη χρηµατοδ τηση των MME µε δ ο διαφορετικο ς τρ πους: O πρώτος συνίσταται στην παροχή χρηµατοδοτήσεων µέσω συνολικών δανείων µε τη µεσολάβηση ενδιάµεσων χρηµατοπιστωτικών φορέων. Tο 2002 η ETEπ χορήγησε περισσ τερα απ 6,2 δισεκατοµµ ρια ευρώ υπ µορφή συνολικών δανείων για τη χρηµατοδ τηση MME. Mε βάση την παραδοχή τι ο λ γος απασχ λησης προς κεφαλαιουχικ εξοπλισµ στο µεταποιητικ τοµέα είναι της τάξης των 8 000 έσεων απασχ λησης ανά επενδυ µενο δισεκατοµµ ριο ευρώ, και τι οι χρηµατοδοτήσεις µέσω συνολικών δανείων αντιστοιχο ν, κατά µέσον ρο, στο 45-50% των εξωτερικών χρηµατοδοτήσεων των επενδ σεων MME, συνάγεται τι οι συνολικές επενδ σεις MME που συγχρηµατοδοτή ηκαν απ συνολικά δάνεια της ETEπ το 2002, συνέβαλαν στη στα εροποίηση ή δηµιουργία µεταξ 95 000 και 100 000 µ νιµων έσεων απασχ λησης. Tο δε τερο µέσο µε το οποίο ο µιλος ETEπ υποστηρίζει τις MME, είναι η παροχή ιδίων κεφαλαίων και εγγυήσεων. Tο έργο αυτ επιτελεί το Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων (ETAE). Στο τέλος της χρήσης 2002, το ETAE είχε σωρευµένες επενδ σεις ψους 2,5 δισεκατοµµυρίων σε 184 εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηµατικών συµµετοχών, συµβάλλοντας έτσι στην εξασφάλιση ιδίων κεφαλαίων συνολικο ψους περίπου 10 δισεκατοµµυρίων για MME στην Eυρώπη. Eπιπλέον, άλλα 4,5 δισεκατοµµ ρια ευρώ διατέ ηκαν για εγγυήσεις χαρτοφυλακίων δανείων τραπεζών προς MME, συµβάλλοντας στην ενίσχυση περίπου 200 000 MME. Aυτή η συµµετοχή στους κινδ νους επιτρέπει την υπερπήδηση των περιορισµών που έτουν οι τράπεζες στις πιστώσεις και κα ιστά δυνατή τη χορήγηση χρηµατοδοτήσεων σε καινοτ µους επιχειρήσεις. Ωστ σο, ο αντίκτυπος αυτών των δραστηριοτήτων µε επιχειρηµατικά κεφάλαια και εγγυήσεις στην απασχ ληση δεν είναι δυνατ ν να εκτιµη εί ορ ά παρά µ νο αφο αξιολογη εί η πορεία του συν λου των επενδ σεων που έχουν πραγµατοποιη εί. σελ. 13 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
«Πρωτοβουλία Kαινοτοµία 2000» O µιλος ETEπ έσπισε την «Πρωτοβουλία Kαινοτοµία 2000» (Innovation 2000 Initiative - «i2i») για να στηρίξει τη «Στρατηγική της Λισσαβώνας», την οποία κα ρισε το Eυρωπαϊκ Συµβο λιο το Mάρτιο 2000 µε στ χο την προαγωγή µιας «ευρωπαϊκής οικονοµίας βασιζ µενης στη γνώση και την καινοτο- µία». H πρωτοβουλία «i2i» αφορά πέντε οικονοµικο ς τοµείς και τα µέσα που κινητοποιεί είναι: µακροπρ εσµα ή µεσοπρ εσµα δάνεια της ETEπ (ενδεχοµένως δάνεια µε καταµερισµ κινδ νων ή διαρ ρωµένα δάνεια), και συµµετοχές του Eυρωπαϊκο Tαµείου Eπενδ σεων σε εταιρείες επενδ σεων, που παρέχουν σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις ίδια κεφάλαια υπ µορφή επιχειρηµατικών κεφαλαίων. Έρευνα και ανάπτυξη Tο 2002, η ETEπ χορήγησε 2,1 δισεκατοµµ ρια για 15 σχέδια έρευνας και ανάπτυξης σε 6 χώρες της Ένωσης και για ένα πανευρωπαϊκ έργο διε νο ς συνεργασίας, που πραγµατοποιείται εν µέρει στην Eλβετία: τον επιταχυντή σωµατιδίων του CERN, στη Γενε η. Oι περισσ τερες απ τις επενδ σεις που χρηµατοδοτή ηκαν πραγµατοποιο νται απ τον ιδιωτικ τοµέα και αφορο ν τους τοµείς του ηλεκτρονικο υλικο, της µεταλλουργίας, της οπτικής, της βιοτεχνολογίας, της αεροναυπηγικής και των τηλεπικοινωνιών. Mε τα δάνεια αυτά, οι χρηµατοδοτήσεις που έχει χορηγήσει η ETEπ για έρευνα και ανάπτυξη απ το 2000, ανέρχονται συνολικά σε 3,9 δισεκατοµµ ρια ευρώ. Παράλληλα, το Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων εξακολου εί, µε την επενδυτική πολιτική του, να δίνει προτεραι τητα στη χρηµατοδ τηση εταιρειών παροχής επιχειρηµατικών κεφαλαίων που δρουν στα επ µενα µετά την έρευνα και ανάπτυξη στάδια. Στο πλαίσιο αυτ, το ETAE συνο- µολ γησε το 2002 µια πράξη µε το «Eυρωπαϊκ Eργαστήριο Mοριακής Bιολογίας», που έχει την έδρα του στη Xαϊδελβέργη. Oι επενδ σεις του ETAE στους τοµείς των βιοεπιστηµών ανταποκρίνονται πλήρως στις επιδιώξεις του Συµβουλίου «Aνταγωνισµ ς», το οποίο, το Nοέµβριο 2002, υπογράµµισε την ανάγκη ενίσχυσης των χρηµατοδοτήσεων στον τοµέα της βιοτεχνολογίας στην Eυρώπη. Tο Nοέµβριο 2002, µε την ευκαιρία της έναρξης του 6 ου Προγράµµατος Πλαισίου για την Aπασχ ληση, η ETEπ και η Eπιτροπή ενίσχυσαν τη µεταξ τους συνεργασία µε σκοπ να προω ήσουν την α ξηση των επενδ σεων σε έρευνα και ανάπτυξη στην Eυρωπαϊκή Ένωση έως το 3% του κοινοτικο AEΠ στον ορίζοντα 2010, σ µφωνα µε το στ χο που έ εσε το Eυρωπαϊκ Συµβο λιο της Bαρκελώνης (Mάρτιος 2002). Aνάπτυξη των MME και επιχειρηµατικ πνε µα Tο Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων (ETAE) επένδυσε περισσ τερα απ 472 εκατοµµ ρια σε 36 εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηµατικών συµµετοχών (EKEΣ). Mε τις επενδ σεις αυτές, το συνολικ χαρτοφυλάκιο του Tαµείου υπερβαίνει συνολικά τα 2,5 δισεκατοµµ ρια και περιλαµβάνει 184 EKEΣ. H δραστηρι τητα αυτή επέτρεψε την επένδυση κεφαλαίων επιχειρηµατικών συµ- µετοχών συνολικο ψους σχεδ ν 10 δισεκατοµµυρίων, σε περισσ τερες απ 1 800 µικροµεσαίες επιχειρήσεις. H υποστήριξη περιφερειακών EKEΣ και µίας εταιρείας που δραστηριοποιείται σε πολλές απ τις χώρες που είναι υποψήφιες προς ένταξη στην EE, εξακολο ησε να απορροφά σηµαντικ µέρος της δραστηρι τητας του ETAE. Συνολικά, το Tαµείο επένδυσε στις υπ ένταξη χώρες 75 εκατοµµ ρια. Aξίζει επίσης να υπογραµµισ εί η απ κτηση συµ- µετοχών σε 8 πανευρωπαϊκές EKEΣ που δραστηριοποιο νται σε περισσ τερες της µιας χώρες συµβάλλοντας στη δηµιουργία µιας ευρωπαϊκής αγοράς επιχειρηµατικών κεφαλαίων. Παρά τη σαφώς πτωτική πορεία της αγοράς, το ETAE επέτυχε να διατηρήσει σε σηµαντικ ψος τις δραστηρι τητες του στον τοµέα των επιχειρηµατικών κεφαλαίων, οι οποίες αντιπροσωπε ουν το 20% του συν λου του τοµέα στην Eυρώπη. ίκτυα τεχνολογίας των πληροφοριών και της επικοινωνίας Tο 2002, η ETEπ χορήγησε για τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας δάνεια συνολι- OMIΛOΣ ETEπ σελ. 14
κο ψους 366 εκατοµµυρίων στο Bέλγιο, την Iσπανία, την Eλλάδα και τη Σλοβενία. Tα επενδυτικά σχέδια που χρηµατοδοτή ηκαν αφορο σαν ειδικ τερα τη µεταβίβαση δεδο- µένων µέσω οπτικών ινών (Bέλγιο, Iσπανία), την κινητή τηλεφωνία σε υστερο σες περιοχές (Eλλάδα, Σλοβενία) και ένα ισπανικ δορυφ ρο. Eµπλουτισµ ς του αν ρώπινου κεφαλαίου Tο 2002, η ETEπ χορήγησε 987 εκατοµµ ρια για τη χρηµατοδ τηση 11 επενδυτικών σχεδίων στον τοµέα της παιδείας και 2 σχεδίων στον τοµέα της υγείας στην ανατολική Γερ- µανία, την Aυστρία, την Iσπανία, τη Φινλανδία και 4 υποψήφιες προς ένταξη χώρες (Oυγγαρία, Tσεχική ηµοκρατία, K προ και Tουρκία). Oι χρηµατοδοτήσεις αφορο σαν έργα υποδοµής για την ανώτερη και τριτοβά µια εκπαίδευση και ένα πρ γραµµα εκσυγχρονισµο και τεχνολογικο εξοπλισµο των νοσοκοµείων της Στ ριας και της Άνω Aυστρίας. Belfast Tα έργα αυτά, τα οποία πραγµατοποιο νται σε ζώνες περιφερειακής ανάπτυξης, διευκολ νουν την πρ σβαση των τοπικών πλη υσµών στις πιο προηγµένες εκπαιδευτικές πρακτικές και µε δους υγειονοµικής περί αλψης. ιάδοση της καινοτοµίας : Πρωτοβουλία «i2i» για τον οπτικοακουστικ τοµέα Tο 2002, η ETEπ χορήγησε συνολικά 146 εκατοµµ ρια για το νέο τηλεοπτικ κέντρο του καναλιο ARTE (παραγωγή, ψηφιοποίηση και µετάδοση) στο Στρασβο ργο, για τη συµπαραγωγή τηλεοπτικών προγραµµάτων απ το Edinburgh Oslo København BBC-Worldwide κα ώς και για τη χρηµατοδ τηση της παραγωγής ταινιών και της ανακαίνισης κινηµατογραφικών αι ουσών απ δ ο ενδιάµεσους φορείς, ειδικευµένους στον οπτικοακουστικ τοµέα, στην Iσπανία (ICF) και στην Iταλία (BNL-Audiovisual). Mε τα δάνεια αυτά, οι χρηµατοδοτήσεις που έχει υπογράψει η ETEπ στον οπτικοακουστικ τοµέα ανήλ αν συνολικά σε 394 εκατοµµ ρια στις 31 εκεµβρίου 2002. Eξάλλου, το Eυρωπαϊκ Tαµείο Eπενδ σεων (ETAE) επένδυσε περίπου 66 εκατοµµ ρια σε 4 πανευρωπαϊκές εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηµατικών συµµετοχών (EKEΣ) στη Γαλλία και την Iσπανία, οι οποίες ειδικε ονται στην Stockholm Tallinn Riga Helsinki Vilnuis Minsk St Petersburg Moskva Cork Dublin Amsterdam Hamburg Berlin Warszawa London Bruxelles Luxembourg Frankfurt Praha Kiyev Xορηγήσεις της ETEπ στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «i2i» (2000-2002) E&A Paris Lyon Milano München Bratislava Wien Budapest Ljubljana Zagreb Sarajevo Belgrade Kishinev Bucuresti Odessa Tεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας Παιδεία Porto Madrid Barcelona Roma Niksic ^ Skopje Tiranë Sofia Istanbul Ankara Lisboa Yγεία Oπτικοακουστικ ς τοµέας Islas Canarias Συνολικά δάνεια Athinai Nicosia σελ. 15 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων των µικροµεσαίων επιχειρήσεων του οπτικοακουστικο τοµέα. Mε τις πράξεις αυτές, το ETAE έχει αποκτήσει, απ την έναρξη της Πρωτοβουλίας «i2i», συµµετοχές συνολικο ψους 119 εκατοµµυρίων σε 10 EKEΣ του οπτικοακουστικο τοµέα. Πρωτοβουλία Kαινοτοµία 2000 («i2i»): Oρίζοντας 2010 Στο τέλος του 2002, ο µιλος ETEπ είχε ουσιαστικά επιτ χει τους στ χους που του είχε έσει το Eυρωπαϊκ Συµβο λιο της Λισσαβώνας: µέσα σε 2,5 έτη ο µιλος ενέκρινε περίπου 300 χρηµατοδοτήσεις, των οποίων το συνολικ ψος προσεγγίζει τα 17 δισεκατοµµ ρια (14,4 δισεκατοµµ ρια για την ETEπ + 2,5 δισεκατοµµ ρια για το ETAE) και οι οποίες αφορο ν λες τις χώρες µέλη της Eυρωπαϊκής Ένωσης και δέκα υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Oι δανειοδοτικές συµβάσεις που έχουν υπογραφεί ανέρχονται συνολικά σε 10,8 δισεκατοµµ ρια (εκ των οποίων περισσ τερα απ 3,6 δισεκατοµµ ρια υπεγράφησαν το 2002) και οι συµµετοχές που έχει αποκτήσει το ETAE υπερβαίνουν τα 2,5 δισεκατοµµ ρια (εκ των οποίων τα 471,5 εκατοµµ ρια το 2002). Aν και στα µέσα του 2003 λήγει η τριετής περίοδος ισχ ος του προγράµµατος, πως είχε κα οριστεί αρχικά απ το ιοικητικ Συµβο λιο της Tράπεζας, ο στ χος που είχε τε εί απ τη «Στρατηγική της Λισσαβώνας» χι παραµένει επίκαιρος, αλλά επαναβεβαιώ ηκε απ τα Eυρωπαϊκά Συµβο λια της Στοκχ λµης (Mάρτιος 2001) και της Bαρκελώνης (Mάρτιος 2002). Ως εκ το του, η χρηµατοδ τηση της καινοτοµίας α παραµείνει βασική προτεραι τητα της Tράπεζας µέχρι τον ορίζοντα 2010. Tα αποτελέσµατα της δραστηρι τητας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «i2i» αποδεικν ουν τι η ETEπ επέτυχε να ανταποκρι εί σε µία πραγµατική οικονοµική ζήτηση προσφέροντας ευρ φάσµα χρηµατοδοτικών προϊ ντων. Στο πλαίσιο αυτ, ο µιλος έδωσε προτεραι τητα σε επενδ σεις που επιτρέπουν τη µεταφορά τεχνογνωσίας στις λιγ τερο ανεπτυγµένες περιοχές και αποδεικν ουν την προστι έµενη αξία της δράσης του: Περιφερειακή ανάπτυξη: 66% των χρηµατοδοτήσεων αφορο ν επενδ σεις που ευνοο ν την πρ σβαση των λιγ τερο ανεπτυγµένων περιοχών στις προηγµένες τεχνολογίες. Πρ κειται κυρίως για επενδ σεις στους τοµείς της παιδείας, της υγείας και των τεχνολογικών δικτ ων. Kαινοτ µο περιεχ µενο : απ το 2000, το καινοτ µο περιεχ µενο των χρηµατοδοτο µενων επενδ σεων αυξή ηκε σηµαντικά. Tο 59% των δανείων που χορηγή ηκαν το 2002, αφορο σαν επενδ σεις σε έρευνα και ανάπτυξη, κυρίως στους τοµείς των βιοεπιστηµών. Oι επενδ σεις που χρηµατοδοτή ηκαν στον τοµέα της παιδείας (26% των χορηγήσεων το 2002) έχουν σηµαντικά καινοτ µα χαρακτηριστικά, είτε δι τι χρησιµοποιο ν τεχνολογίες των πληροφοριών και της επικοινωνίας (ηλεκτρονική µά ηση) είτε δι τι εφαρµ ζουν τα αποτελέσµατα βασικής έρευνας (πανεπιστήµια και πανεπιστηµιακά νοσοκοµεία). Oι επενδ σεις που εµπεριέχουν τη χρήση δικτ ων τεχνολογίας των πληροφοριών και της επικοινωνίας (10% των χορηγήσεων το 2002) επελέγησαν είτε λ γω της σηµαντικής συµβολής τους στην περιφερειακή ανάπτυξη είτε λ γω της συµβολής τους στη διάδοση της καινοτοµίας (ψηφιακές τεχνολογίες εφαρµοζ µενες στην παραγωγή ή τη διανοµή οπτικοακουστικών δηµιουργιών). Kατανοµή κατά τοµέα : η κατανοµή στους βασικο ς τοµείς της Πρωτοβουλίας «i2i» γνώρισε επίσης εξέλιξη: ενώ το 2000 τα επενδυτικά σχέδια που εξετάζονταν για χρηµατοδ τηση αφορο σαν κυρίως τις τηλεπικοινωνίες (59% το 2000), η κατανοµή κατά τοµέα των επενδ σεων που είχαν εγκρι εί στο τέλος του 2002 ήταν, σε φ ίνουσα σειρά, η ακ λου η: παιδεία/ηλεκτρονική µά ηση (43%), έρευνα και ανάπτυξη (39%), τεχνολογικά δίκτυα (10%) και διάδοση της καινοτοµίας/οπτικοακουστικ ς τοµέας (8%). OMIΛOΣ ETEπ σελ. 16
Προστασία του περιβάλλοντος H προστασία και αναβά µιση του περιβάλλοντος περιλαµβάνονται µεταξ των κ ριων προτεραιοτήτων της ETEπ. Πράγµατι, η Tράπεζα έχει έσει ως στ χο να δια έτει για τα έργα προστασίας και βελτίωσης του περιβάλλοντος µεταξ του 1/4 και του 1/3 των ατοµικών δανείων που χορηγεί στο εσωτερικ της Eυρωπαϊκής Ένωσης και στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Tα µεγέ η του 2002 υπερέβησαν το στ χο αυτ, δεδοµένου τι το εν λ γω ποσοστ ανήλ ε στο 44% στο εσωτερικ της Eυρωπαϊκής Ένωσης και στο 41% στις υπ ένταξη χώρες. Ως δηµ σια τράπεζα στην υπηρεσία της Eυρωπαϊκής Ένωσης, η ETEπ φιλοδοξεί επίσης να προάγει τις περιβαλλοντικές πολιτικές της Ένωσης εφαρµ ζοντας νέες στρατηγικές, που συµβάλλουν στην εκπλήρωση των δεσµε σεων τις οποίες έχει αναλάβει η EE σε διε νές επίπεδο, ήτοι: τον περιορισµ των εκποµπών αερίων που προκαλο ν το φαιν µενο ερµοκηπίου, την προαγωγή της χρήσης ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, τη συνεισφορά της Ένωσης σε πρωτοβουλίες που εσπίστηκαν για τον τοµέα του νερο κατά την παγκ σµια σ νοδο κορυφής του Γιοχάνεσµπουργκ. Περιβάλλον και ποι τητα ζωής Aτοµικά δάνεια 1998-2002: 32 δισεκατοµµ ρια 2002 2001 2000 1999 1998 2 6 10 Φυσικ περιβάλλον Περιβάλλον και υγεία Aστικ περιβάλλον Περιφερειακ και παγκ σµιο περιβάλλον Συνεργασία µε την Eπιτροπή Tο Mάιο 2002, η ETEπ και η Eπιτροπή υπέγραψαν µνηµ νιο συµφωνίας µε σκοπ να ενισχ σουν την αποτελεσµατικ τητα των παρεµβάσεών τους, ώστε να διευκολ νουν την υλοποίηση των δεσµε σεων που έχει αναλάβει η Eυρωπαϊκή Ένωση στον τοµέα του περιβάλλοντος. H ETEπ υποστηρίζει την πολιτική της Ένωσης σον αφορά τις κλιµατικές αλλαγές, κυρίως χορηγώντας δάνεια για έργα που προάγουν την ορ ολογική χρήση της ενέργειας - π.χ. συνδυασµένη παραγωγή ερµ τητας και ηλεκτρικο ρε µατος, ενίσχυση της αποτελεσµατικ τητας της βιοµηχανίας, προώ ηση των δηµ σιων µεταφορών - ήτη χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Eπιπλέον, η Tράπεζα συµµετέχει στην Πρωτοβουλία της Ένωσης «Zωογ νο νερ» επι υµώντας να συµβάλει στην επίτευξη των αναπτυξιακών στ χων των Hνωµένων E νών για τη νέα χιλιετία, σον αφορά τους τοµείς της δρευσης και της αποχέτευσης, που υπογραµµίστηκαν κατά τη σ νοδο κορυφής του Γιοχάνεσµπουργκ. Tέλος, η ETEπ και η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή συγχρηµατοδοτο ν σχέδια στις υπ ένταξη χώρες, στις µεσογειακές χώρες εταίρους και στις χώρες AKE. Oι συνεργίες µεταξ των δανείων της ETEπ και των µη επιστρεπτέων ενισχ σεων που χορηγεί η Eπιτροπή, είναι κεφαλαιώδους σηµασίας για την επίτευξη υψηλής επενδυτικής δραστηρι τητας και την ορ ολογική µεταφορά τεχνογνωσίας σε έµατα περιβάλλοντος. Eπιπλέον, η Tράπεζα παρέχει συµβουλευτικές υπηρεσίες στην Eπιτροπή για την αξιολ γηση επενδυτικών σχεδίων που χρηµατοδοτο νται µε π ρους απ τον προϋπολογισµ της Eυρωπαϊκής Ένωσης µέσω του Tαµείου Συνοχής και του ιαρ ρωτικο Προενταξιακο Mέσου (ISPA). σελ. 17 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
2002: Pεκ ρ δραστηρι τητας Tο 2002, τα ατοµικά δάνεια που χορήγησε η ETEπ για περιβαλλοντικές επενδ σεις στο εσωτερικ της Eυρωπαϊκής Ένωσης ανήλ αν σε 9,3 δισεκατοµµ ρια (α ξηση κατά 56% έναντι του 2001). Eπιπλέον, η Tράπεζα χορήγησε 1,8 δισεκατοµµ ριο µέσω συνολικών δανείων για τη χρηµατοδ τηση περιβαλλοντικών επενδ σεων πραγµατοποιο µενων απ µικροµεσαίες επιχειρήσεις και φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης. Σηµαντικ µέρος των χρηµατοδοτήσεων αφορο σε τις αστικές δηµ σιες µεταφορές (2,5 δισεκατοµµ ρια) και τον τοµέα του νερο (1,4 δισεκατοµµ ριο). Στον τοµέα του νερο, οι χρηµατοδοτήσεις της Tράπεζας συνέβαλαν κα οριστικά στη συµµ ρφωση πολλών απ τα κράτη µέλη προς τις περιβαλλοντικές οδηγίες της Ένωσης, που αποτελο ν το βασικ κινητήριο µοχλ για τις επενδ σεις στον τοµέα αυτ. Στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, τα ατοµικά δάνεια για την προστασία του περιβάλλοντος ανήλ αν σε 1,3 δισεκατοµµ ριο και αφορο σαν κυρίως τους ακ λου ους τοµείς : έργα ανασυγκρ τησης (460 εκατοµµ ρια) µετά τις πληµµ ρες που έπληξαν την Πολωνία, την Tσεχική ηµοκρατία και τη Σλοβακία το A γουστο 2002, τα οποία αποτέλεσαν πεδίο προτεραι τητας για την Tράπεζα έργα στον τοµέα του αστικο περιβάλλοντος (συµπεριλαµβανοµένων έργων στους τοµείς των δηµ σιων µεταφορών, της Περιβάλλον και ποι τητα ζωής στην Ένωση Aτοµικά δάνεια το 2002 Φυσικ περιβάλλον Περιβάλλον και υγεία Aστικ περιβάλλον Περιφερειακ και παγκ σµιο περιβάλλον Σ νολο ατοµικών δανείων (σε εκατοµ. ευρώ) Σ νολο 538 1 458 5 339 2 394 9 264* * επειδή ορισµένα έργα ανταποκρίνονται σε περισσ τερους του εν ς στ χους, τα επιµέρους ποσά δεν είναι α ροίσιµα µεταξ τους. αναβά µισης αστικών περιοχών και της κοινωνικής στέγασης), τα οποία απορρ φησαν επίσης σηµαντικές χρηµατοδοτήσεις (311 εκατοµµ ρια) έργα στους τοµείς της δρευσης και της αποχέτευσης (165 εκατοµµ ρια) διαχείριση αποβλήτων και προστασία του εδάφους (138 εκατοµµ ρια) εξοικον µηση ενέργειας και διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών (110 εκατοµµ ρια). Στα ερχ µενα χρ νια η ETEπ α εξακολου ήσει να βοη ά τις υπ ένταξη χώρες να υιο ετήσουν τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές της Ένωσης, χορηγώντας σηµαντικές χρηµατοδοτήσεις για το σκοπ αυτ. Έκ εση για το περιβάλλον 2001-2002 Tο Φεβρουάριο 2003 η ETEπ δηµοσίευσε την πρώτη της έκ εση για το περιβάλλον, στην οποία περιγράφονται τα µέσα που δια έτει η Tράπεζα σε αυτ τον στ χο προτεραι τητας, η στρατηγική της απέναντι στα οικολογικά προβλήµατα και οι πρ σφατες χρηµατοδοτικές της δραστηρι τητες υπέρ του φυσικο και αστικο περιβάλλοντος. Environmental Report 2001-2002 H έκ εση αυτή α χρησιµε σει ως αναφορά για επ µενες εκδ σεις. Θα αποτελέσει επίσης τη βάση διαλ γου, σχετικά µε τα οικολογικά έµατα, µεταξ της ETEπ και των φορέων που ενδιαφέρονται για τις δραστηρι τητές της. H έκ εση περιέχεται στον ιστοχώρο της Tράπεζας : www.eib.org. OMIΛOΣ ETEπ σελ. 18
Προαγωγή της προστασίας του περιβάλλοντος στις τρίτες χώρες Mεριµνώντας για την αξιοποίηση των συνεργιών µεταξ των διαφ ρων δια έσιµων πηγών χρηµατοδ τησης, η ETEπ συντονίζει τη δράση της στις τρίτες χώρες χι µ νο µε την Eυρωπαϊκή Eπιτροπή, αλλά και µε τους πολυµερείς και διµερείς χρηµατοδοτικο ς οργανισµο ς κα ώς και µε την τραπεζική κοιν τητα και τον επιχειρηµατικ κ σµο, συµµετέχοντας στη χρηµατοδ τηση πολυάρι µων επενδ σεων στον τοµέα του περιβάλλοντος. Στα δυτικά Bαλκάνια η ETEπ συµµετέχει στις προσπά ειες ανασυγκρ τησης µετά τον π λεµο. Ήδη διευρ νει το πεδίο των χρηµατοδοτήσεών της που αφορο ν έργα υποδο- µής, ώστε να συµπεριλάβει τα έργα που έχουν σχέση µε το νερ και άλλους περιβαλλοντικο ς τοµείς, πως π.χ. την προστασία της λεκάνης του ο ναβη και τη διαχείριση λυµάτων στις µεγάλες π λεις. H Tράπεζα συντονίζει επί του παρ ντος µία πολ σηµαντική µελέτη για την οικολογική διαχείριση της Aδριατικής Θάλασσας και συµµετέχει επίσης στις εργασίες της «Eπιχειρησιακής Oµάδας για το ο ναβη και τη Mα ρη Θάλασσα», η οποία δηµιουργή ηκε απ την Eυρωπαϊκή Eπιτροπή. Στις χώρες της ευρωµεσογειακής εταιρικής σχέσης οι περιβαλλοντικές χρηµατοδοτήσεις ανήλ αν σε συνολικ ψος 95 εκατοµ- µυρίων και αφορο σαν έργα αποχέτευσης σε 7 π λεις του Mαρ κου, επενδ σεις για τον περιορισµ της βιοµηχανικής ρ πανσης στην Tυνησία και έργα ανασυγκρ τησης µετά τις πληµµ ρες στην ευρ τερη περιοχή Aλγερίου. O τοµέας του περιβάλλοντος αποτελεί µία απ τις προτεραι τητες του «Mηχανισµο για τις Eπενδ σεις και την Eταιρική Σχέση Eυρώπης-Mεσογείου» (FEMIP), ο οποίος εσπίστηκε τον Oκτώβριο 2002 για την προώ ηση της οικονοµικής ανάπτυξης και της πολιτικής στα ερ τητας στην περιοχή. Mεταξ των µέσων που α χρησιµοποιη ο ν για την προαγωγή του στ χου αυτο, περιλαµβάνονται επιδοτήσεις επιτοκίου κατά 3% χρηµατοδοτο µενες απ τον προϋπολογισµ της Ένωσης και απ το Πρ γραµµα τεχνικής βοή ειας για την προστασία του περιβάλλοντος στη Mεσ γειο (Πρ γραµµα METAP), το οποίο συµβάλλει στον εντοπισµ και το σχεδιασµ περιβαλλοντικών επενδ σεων. Στις χώρες AKE η Tράπεζα χορήγησε συνολικά 35 εκατοµµ ρια, για δίκτυα διαχείρισης των υδάτων στην Tζαµάικα και στο Mαυρίκιο. Για την προαγωγή των επενδ σεων αυτο του είδους τα δάνεια της ETEπ χαίρουν επιδοτήσεων επιτοκίου, που χρηµατοδοτο νται απ π ρους του προϋπολογισµο των κρατών µελών της EE. H Eπενδυτική ιευκ λυνση που προβλέπεται στο πλαίσιο της Συµφωνίας της Kοτονο, α προσφέρει στην ETEπ νέες δυνατ τητες να συµβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, ιδίως για την επίτευξη των στ χων που έχουν τε εί στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Zωογ νο νερ». Στη Pωσία η ETEπ χρηµατοδοτεί δ ο έργα στους τοµείς της δρευσης και της αποχέτευσης, στις περιοχές της Πετρο πολης και του Kαλίνιγκραντ, στο πλαίσιο µίας ειδικής εντολής χορήγησης δανείων ψους 100 εκατοµµυρίων, που της ανέ εσε το Συµβο λιο των ιοικητών της στη συνέχεια του Eυρωπαϊκο Συµβουλίου της Στοκχ λµης (Mάρτιος 2001). Bάσει της «Eταιρικής σχέσης για το περιβάλλον στο πλαίσιο της B ρειας διάστασης», η ETEπ και η Pωσική Oµοσπονδία υπέγραψαν το εκέµβριο 2002 συµφωνίαπλαίσιο σχετικά µε την εφαρµογή και το κανονιστικ πλαίσιο των χρηµατοδοτήσεων της Tράπεζας. σελ. 19 EKΘEΣH PAΣTHPIOTHTΩN 2002
Προετοιµασία των µελλοντικών κρατών µελών της Ένωσης Aπ το 1990, η ETEπ έχει χορηγήσει στις υπ ένταξη χώρες δάνεια συνολικο ψους άνω των 20 δισεκατοµµυρίων: 19,7 δισεκατοµµ ρια στις χώρες της Kεντρικής Eυρώπης και 786 εκατοµµ ρια στην K προ και στη Mάλτα. Mε χορηγήσεις ψους 3,6 δισεκατοµµυρίων το 2002 (σηµαντική α ξηση έναντι των 2,7 δισεκατοµµυρίων του 2001) η Tράπεζα παραµένει η κυρι τερη εξωτερική πηγή χρηµατοδοτήσεων στις µελλοντικές χώρες µέλη. H Tράπεζα δίνει προτεραι τητα στα επενδυτικά σχέδια που επιτρέπουν στις χώρες αυτές να προσαρµοστο ν στις πολιτικές και τις προδιαγραφές που ισχ ουν στην Eυρωπαϊκή Ένωση. Oι δραστηρι τητες της ETEπ στις εν λ γω χώρες εντάσσονται στο πλαίσιο: µιας χρηµατοδοτικής εντολής, η οποία συνδυάζεται µε ειδικο ς µηχανισµο ς εγγυήσεων συνδεδεµένων µε τον κοινοτικ προϋπολογισµ και η οποία επιτρέπει στην Tράπεζα να χορηγήσει χρη- µατοδοτήσεις µέχρι συνολικο ψους 8,68 δισεκατοµµυρίων κατά την περίοδο 2000-2006 του τριετο ς Προενταξιακο Mηχανισµο (2000-2003), ο οποίος έχει προικοδοτη εί µε συνολικ ποσ 8,5 δισεκατοµµυρίων. O µηχανισµ ς αυτ ς λειτουργεί µε πρωτοβουλία και µε κίνδυνο της ETEπ και δεν καλ πτεται απ κοινοτική εγγ ηση. Aπ το 2002, η Tράπεζα εφαρµ ζει στις δανειοδοτικές της πράξεις στις υπ ένταξη χώρες τους ίδιους στ χους, τα ίδια κριτήρια αξιολ γησης των επενδυτικών σχεδίων και τις ίδιες πολιτικές διαχείρισης των κινδ νων, που εφαρµ ζει στα σηµερινά κράτη µέλη της Eυρωπαϊκής Ένωσης. Xώρες υποψήφιες προς ένταξη 1998-2002 : 12 δισεκατοµµ ρια (σε εκατοµ. ευρώ) 2002 3641 2001 2659 2000 2948 1999 2373 1998 2375 Bελτίωση του περιβάλλοντος Tα µελλοντικά κράτη µέλη χρειάζεται να καταβάλουν έντονες επενδυτικές προσπά ειες για να συµµορφω ο ν προς τις κοινοτικές προδιαγραφές σον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος. H Tράπεζα στηρίζει αυτές τις προσπά ειες µε τις χρηµατοδοτήσεις που χορηγεί, τ σο για έργα αστικών και περιφερειακών µεταφορών, που συµβάλλουν στον περιορισµ της ατµοσφαιρικής ρ πανσης και στη βελτίωση της ποι τητας ζωής, σο και για διαρκώς αυξαν µενο αρι µ δικτ ων διαχείρισης των υδάτων στα µεγάλα αστικά κέντρα. Tο 2002, οι χρηµατοδοτήσεις για τη βελτίωση του περιβάλλοντος, τ σο του φυσικο σο και του αστικο, ανήλ αν συνολικά σε 1,3 δισεκατοµµ ριο, ποσ που αντιπροσώπευε το 36% των χορηγήσεων της ETEπ στις χώρες αυτές. Oι συγχρηµατοδοτήσεις επενδυτικών σχεδίων στους τοµείς των µεταφορών και του περιβάλλοντος µε δάνεια της ETEπ και επιχορηγήσεις της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής (στο πλαίσιο του προγράµµατος ISPA) αυξάνονται µε ταχ ρυ µ. Aλληλεγγ η µε τις περιοχές που επλήγησαν απ πληµµ ρες H ETEπ, αντιδρώντας µε ταχ τητα, οργάνωσε ήδη απ τον A γουστο 2002 ένα δάνειο-πλαίσιο ψους 1 δισεκατοµµυρίου για την αποκατάσταση των τροµακτικών ζηµιών που προκάλεσαν οι πληµµ ρες στη λεκάνη του Έλβα στην ανατολική Γερµανία, την Tσεχική ηµοκρατία και την Aυστρία. Στο πλαίσιο αυτ, το 2002 χορηγή ηκε έκτακτη βοή εια ψους 400 εκατοµµυρίων στην Tσεχική ηµοκρατία. H Tράπεζα είναι έτοιµη να χρηµατοδοτήσει και άλλα έργα ανοικοδ µησης κα ώς και έργα για την πρ ληψη των πληµµυρών. υναµική και ποικιλ τροπη στήριξη των µικροµεσαίων επιχειρήσεων H ETEπ ενίσχυσε και διαφοροποίησε τη χρηµατοδοτική της δραστηρι τητα υπέρ των µικροµεσαίων επιχειρήσεων (MME), προκειµένου να στηρίξει τις προ δους που επιτελο ν οι τράπεζες εταίροι της σον αφορά τη χρηµατοδ τηση των MME µικρ τερου µεγέ ους. Για το λ γο OMIΛOΣ ETEπ σελ. 20