Υπέρπυκνη Γραµµική Ελαιοκαλλιέργεια ρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής, TEI Λάρισας Γεωπόνος - ενδροκόµος Φεβρουάριος 2010
Τρέχουσα Κατάσταση στην Παγκόσµια Ελαιοκαλλιέργεια 95% της καλλιεργούµενης έκτασης βρίσκεται στη Μεσόγειο. ΜέσηΠαραγωγήΠαγκοσµίως: 120 200 kgrκαρπού /στρ. Το κόστος συγκοµιδής ανέρχεται στο 70 80 % του κόστους παραγωγής. Ησυγκοµιδήγίνεταιείτεχειρονακτικάείτεµεελαφρούτύπουδονητές (vibrators), µε υψηλές απαιτήσεις σε εργατικά χέρια. Ηείσοδοςστηνκαρποφορίαπραγµατοποιείταιστον 4 ο έως 5 ο έτος. ΧΑΜΗΛΗ ΠΡΟΣΟ ΟΣ. ΜΙΚΡΑΠΕΡΙΘΩΡΙΑΒΕΛΤΙΩΣΗΣΤΗΣΚΕΡ ΟΦΟΡΙΑΣ, ΚΥΡΙΩΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τρέχουσα Κατάσταση της Ελαιοκαλλιέργειας στην Ευρώπη Η κερδοφορία εξαρτάται άµεσα από τις επιδοτήσεις της ΕΕ Σήµερα ισχύει το καθεστώς της αποδέσµευσης των επιδοτήσεων από την παραγωγή Ποιοείναιτοµέλλοντης Ευρωπαϊκής Ελαιοκαλλιέργειας?
Πρέπει να αλλάξουµε τη µέθοδο καλλιέργειας, εστιάζοντας στην άριστη ποιότητα και στη µείωση του κόστους παραγωγής Νέο Μοντέλο: Πυκνή Γραµµική ελαιοκαλλιέργεια
Σύστημα Πυκνής Γραμμικής Καλλιέργειας της Ελιάς Το ξεκίνημα στην Ελλάδα Το 2006 η εταιρεία Geoplant ξεκίνησε συνεργασία µε την Ισπανική Agromillora Iberia. Η Agromillora, είναι Ισπανική πολυεθνική εταιρεία που πρώτη ανέπτυξε το νέο σύστηµα καλλιέργειας της ελιάς αλλά και αποµόνωσε τις συµβατές µε το σύστηµα ποικιλίες. Τα φυτά αυτά σήµερα ονοµάζονται Olint
Θεµατικές Ενότητες Πυκνότητα Φύτευσης κι Εδαφοκλιµ/κές Συνθήκες Πολλαπλασιαστικό Υλικό Εγκατάσταση Νέου Ελαιώνα και διαµόρφωση Παραγωγή Ποιότητα Ελαιολάδου Εκµηχάνιση Καλλιεργητικών Φροντίδων Εισροές και Φιλοπεριβαλλοντική Συµπεριφορά Κοστολογικά Στοιχεία
Πυκνότητα Φύτευσης Εδαφοκλιµατικές Συνθήκες Η πυκνότητα φύτευσης που σήµερα επικρατεί είναι 4 µέτρα µεταξύ των γραµµών και 1,5 µέτρο µεταξύ των φυτών, δηλαδή 166 φυτά / στρέµµα. Οι ελαιώνες έχουν άριστη προσαρµογή στους περισσότερους τύπους εδαφών. Με τις νέες ποικιλίες και υβρίδια, το θερµοκρασιακό εύρος που µπορούν να εγκατασταθούν είναι υψηλό, ακόµα και σε αρκετά χαµηλές θερµοκρασίες. Με απλά λόγια, το σύστηµα µπορεί να εγκατασταθεί σε οποιαδήποτε περιοχή µπορεί να ευδοκιµήσει η ελιά.
Πολλαπλασιαστικό Υλικό Μέχρι στιγµής υπάρχουν 4 κλωνικές επιλογές ποικιλιών ελιάς (εκ των οποίων η µία είναι η Ελληνική Κορωνέικη) και 1 υβρίδιο Οι κλωνικές επιλογές των ποικιλιών έγιναν µε σκοπό την άριστη προσαρµογή στο σύστηµα (σταθερή παραγωγή, συµπαγής ανάπτυξη, τάση για ορθόκλαδα δέντρα, µε καλύτερη προσαρµογή στη συγκεκριµένη µηχανική συγκοµιδή)
Arbequina i-18i
Arbequina i-18i Παραδοσιακή Ισπανική Ποικιλία, διεθνούς φήµης για το άριστο ελαιόλαδό της, για το άρωµα και τη φρουτώδη γεύση του, χωρίς να πικρίζει Πολύ υψηλή παραγωγή. Ο Ο κλώνος i-18 και µόνο είναι ορθόκλαδος,, άρα και συµβατός µε το σύστηµα της πυκνής γραµµικής ελαιοκαλλιέργειας, σε αντίθεση µε την παραδοσιακή Arbequina. Γρήγορη είσοδος στην παραγωγή, ακόµα και από το 2 ο έτος. Πολύ Πολύ υψηλή αντοχή στις χαµηλές θερµοκρασίες (υψηλότερη της Χαλκιδικής).
Ισπανία - Μαδρίτη Ολικός Παγετός 2001, χωρίς προβλήµατα σπασίµατος στα κλαδιά από χιόνι (- 2 έως -16 για 4 ηµέρες)
Ισπανία - Μαδρίτη Ολικός Παγετός 2001 (- 2 έως -16 για 4 ηµέρες)
Αφαίρεση Κλαδιών µετά τον Ολικό παγετό την Άνοιξη 2002 Ο ελαιώνας στο τέλος του καλοκαιριού της ίδιας χρονιάς µε τον παγετό Επόµενη βλαστική περίοδος από τον παγετό (2003)
Arbosana i-43
Arbosana i-43 Παραδοσιακή Ισπανική Ποικιλία, που την καλλιεργούσαν κατά τόπους σε µικρές εκτάσεις Η παραγωγικότερη όλων, µε απαιτούµενο µήκος νεαρής βλάστησης µόλις 10 cm για επίτευξη υψηλότατων αποδόσεων. Γρήγορη είσοδος στην παραγωγή, ακόµα και από το 2 ο έτος. Μέτρια αντοχή στη χαµηλή θερµοκρασία. Μέτρια αντοχή στο κυκλοκόνιο. Ελαιόλαδο άριστο, ελαφρώς γλυκό, που την καθιστά άριστη για Blends.
Tosca 07
Tosca 07 Η γνωστή Ιταλική ποικιλία που παράγει το διεθνώς αναγνωρισµένο λάδι «Τοσκάνης», αποµονώθηκε από τους ερευνητές του Πανεπιστηµίου της Cordoba σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο IFAPA. Χαµηλή ανάπτυξη που φτάνει το 60 70 % της Arbequina. Πολύ υψηλή αντοχή στη χαµηλή θερµοκρασία. Γρήγορη είσοδος στην παραγωγή. Υψηλή ανθεκτικότητα στο κυκλοκόνιο. Ελαιόλαδο άριστο διεθνούς φήµης, ελαφρώς πικάντικό, µε πλούσια αρώµατα.
Sikitita
Sikitita Το πρώτο υβρίδιο ελιάς διεθνώς σε εµπορική κλίµακα, του Πανεπιστηµίου της Cordoba σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο IFAPA Υψηλή ανθεκτικότητα στο κυκλοκόνιο. Μέτρια ανθεκτικότητα στον παγετό (χαµηλότερη της Tosca) Άριστη συµπεριφορά κατά την διαµόρφωση Ποιότητα ελαιολάδου υπό αξιολόγηση
Κορωνέικη i-38
Κορωνέικη i-38 Η πασίγνωστη ελληνική ποικιλία, κλωνικά επιλεγµένη για το νέο σύστηµα ελαιοκαλλιέργειας, µε το γνωστό άριστο ελαιόλαδο. Υψηλή ανθεκτικότητα στο κυκλοκόνιο. Χαµηλή ανθεκτικότητα στον παγετό.
Εγκατάσταση και διαµόρφωση Αρδευόµενη καλλιέργεια, µε το σύστηµα της στάγδην άρδευσης Εγκατάσταση σε κλίσεις έως και 15 % έντρα διαµορφωµένα σε κεντρικό άξονα και όχι σε κόµβους ή «µπράτσα» όπως στην παραδοσιακή
Εγκατάσταση Ελαιώνα Πυκνότητα Φύτευσης 1,5 µέτρο 4 µέτρα 1,5 µέτρο 1,5 µέτρο 1,5 µέτρο 1,5 µέτρο 1,5 µέτρο 1,5 µέτρο 1,5 µέτρο 4 µέτρα
Εγκατάσταση Ελαιώνα Προσανατολισµός ΦΩΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΕΝΑ ΕΝΤΡΟ ΝΑ ΣΚΙΑΖΕΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΒΟΡΡΑΣ ΥΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
ΥΠΟΣΤΗΛΩΣΗ - ΣΤΗΡΙΞΗ Θα πρέπει να δοθεί µεγάλη προσοχή ώστε το κεντρικό στέλεχος των δέντρων να αναπτυχθεί ΚΑΘΕΤΑ µε το έδαφος, χωρίς κλίσεις πλαγιάσµατα. Αυτό διευκολύνει τη µηχανή συγκοµιδής να δουλέψει χωρίς προβλήµατα. 90 ο
ΥΠΟΣΤΗΛΩΣΗ - ΣΤΗΡΙΞΗ Μεταλλικοί πάσσαλοι στήριξης Κάθε 15 µέτρα ή Κάθε 10 φυτά
Ελλάδα ίον Arbequina i-38, i 2 ετών, διαµορφωµένη σε κεντρικό άξονα
Παραγωγή - Αποδόσεις Ηπαραγωγή ξεκινά από το 2 έτος σε όλες τις ποικιλίες, χωρίς πρακτικά να είναι δυνατή η μηχανοποιημένη συγκομιδή. 70 80 % της παραγωγής ξεκινά στο 3 ο έτος, ήτοι περίπου 120 150 Kgr ελαιολάδου / στρέμμα. Το 100 % από το 4 ο έτος και μετά, δηλαδή 200 Kgr ελαιολάδου / στρέμμα. Το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας παρουσιάζεται ελάχιστα ή καθόλου.
Arbequina i-38, i 2 ετών
Arbequina i-38, i 16 µηνών, Κρανώνας Λάρισας, σε πλήρη ανθοφορία Μάιος 2008
Ρουπάκι Ηλείας Κορωνέικη i-38 έντρα 3 ετών 1600 kgr καρπού / στρέµµα!!!
Ποιότητα Ελαιολάδου Στην περίπτωση της Κορωνέικης Ι-38, έχουµε το ίδιο ελαιόλαδο µε την παραδοσιακά καλλιεργούµενη Κορωνέικη. Για πρώτη φορά εκµεταλλευόµαστε το βιοµηχανικό στάδιο ωρίµανσης. Η υψηλή ταχύτητα συγκοµιδής µας επιτρέπει την άµεση ελαιοποίηση, ακριβώς στο στάδιο ωριµότητας που επιθυµούµε. Έχουµε πολύ υψηλή ταχύτητα µεταφοράς, χωρίς σακιά που προκαλούν σηπτικές αλλοιώσεις στους καρπούς, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα του ελαιολάδου.
Καλλιεργητικές Φροντίδες, µετά το 3ο έτος (Ολοκληρωµένη ιαµόρφωση) ιατήρηση του ύψους των δέντρων µε κορυφολόγηµα (Topping), φροντίζοντας να τα κρατάµε στα 2,4 µέτρα. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουµε 100 % τη σκίαση και βοηθάµε τη µηχανική συγκοµιδή (Topping) - µηχανικά. Περιορισµός του µήκους των πλευρικών κλαδιών ή «ποδιές», στο ύψος των 40 cm από το έδαφος (Trimming) - µηχανικά. Ζιζανιοκτονία, µε καταστροφείς - µηχανικά. Ετήσιο κλαδοκαθάρισµα Μαρτίου, µε αφαίρεση 1 2 κλαδιών / δέντρο και συνολικού κόστους 1 ηµεροµισθίου / 5 στρέµµατα.
Εισροές και Φιλοπεριβαλλοντική Συµπεριφορά - ΝΕΡΟ Το νέο σύστηµα απαιτεί 132 m3 νερού / στρέµµα / έτος (Paul M. Vossen - University of California), δηλαδή 6-7 φορές λιγότερο από το βαµβάκι (στάγδην) και 9 11 φορές λιγότερο από το καλαµπόκι. Εποµένως η ελιά στο υπερεντατικό σύστηµα δεν είναι υδροβόρα καλλιέργεια, αλλά µιας πρώτης τάξεως λύση για οικολογική, αειφόρο και πράσινη ανάπτυξη.
Εισροές και Φιλοπεριβαλλοντική Συµπεριφορά - ΘΡΕΨΗ Το σύστηµα απαιτεί: - Aζωτο (Ν): 11,7 Kgr / στρέµµα / έτος. - Φώσφορο (P): 2-5 Kgr / στρέµµα / έτος. - Κάλιο (Κ): 15 Kgr / στρέµµα / 2 έτη. (Sample Costs to Establish SHD Olive Orchard - Paul M. Vossen, Joseph H. Connell - University of California) Εποµένως οι απαιτήσεις σε άζωτο ανέρχονται στο 35 % των απαιτήσεων του Καλαµποκιού και περίπου στο 40 % των απαιτήσεων της βαµβακοκαλλιέργειας. Επιπρόσθετα, επειδή δεν χρησιµοποιούνται κοκκώδη λιπάσµατα, η σωστή διαχείριση του θρεπτικού και υδατικού δυναµικού δεν οδηγεί σε µόλυνση των υδάτων.
ιάρκεια Παραγωγική Ζωής Το δέντρο της ελιάς, τόσο στο πυκνό γραµµικό σύστηµα όσο και στο παραδοσιακό, είναι αιωνόβιο. Η διαφοροποίηση που υπάρχει συγκριτικά µε την παραδοσιακή µέθοδο καλλιέργειας αφορά αποκλειστικά και µόνο στην παραγωγική διάρκεια ζωής. Μέχρι σήµερα η παλαιότερη εκµετάλλευση πυκνής καλλιέργειας είναι 17 ετών (2008), στο κτήµα La Boella, ενώ η παραγωγή της φτάνει και µερικές φορές ξεπερνά τα 200 kgr ελαιολάδου / στρέµµα. Εκτιµάται όµως πως τα δέντρα θα πρέπει να ανανεωθούν (µε Cut Down) µετά το 20ο έτος της ηλικίας τους εξαιτίας της διαταραχής της σχέσης ξύλου / νεαρής βλάστηση
SPAIN Vallaserra (100 ha)
SPAIN La Boella. 85 Ha Reus.. TARRAGONA
SPAIN Hacienda San Miguel. 150 Ha Alhama de Murcia. MURCIA
SPAIN Agroballabona.. 50 Ha Vera. ALMERIA
SPAIN
SPAIN
FRANCE La Barjole.. 15 Ha Fontvieille.. PROVENCE
FRANCE La Barjole.. 15 Ha Fontvieille.. PROVENCE
FRANCE Arbequina/Arbosana
PORTUGAL
USA California Olive Ranch 250.Ha Oroville. CALIFORNIA
USA California Olive Ranch
USA Borges of California
TUNISIA SADIRA: FIRST PLANTATION 2000 ARBEQUINA I-18
TUNISIA Sadira. 50 Ha Mornag.
TUNISIA Arbosana i-43 SADIRA Koroneiki i-38
El Katibia. 50 Ha TUNISIA
ARGENTINA La Germania. 12 Ha San Juan.
ARGENTINA Olivares de Poman 200 Ha Valle de Poman. CATAMARCA
CHILI Agricolas Las Pircas. 250 Ha V Región
CHILI Costanera. 1000 Ha VII REGIÓN
ITALY Il Vecchio Frantoio. Scarlino. TOSCANA
AUSTRALIA Gorman Ranch. South Australia.
SOUTH AFRICA Costa Farm. PAARL
MOROCCO Atlas Farmig. MARRAKESH
GREECE AGRIPRO HELLAS. 31 Ha, Kranon Larissa
GREECE AGRIPRO HELLAS. 31 Ha, Kranon Larissa
Κοστολογικά Στοιχεία Κόστος Εγκατάστασης: 750-800 ευρώ / στρέµµα, περιλαµβανοµένων των φυτών, σταγονιδίων, υλικών υποστύλωσης και εργατικών εγκατάστασης Payback Period (ή «απόσβεση»): Η περίοδος αποπληρωµής (ή απόσβεσης του κεφαλαίου) είναι το 6 έτος, µε µέση τιµή ελαιολάδου τα 2,3 ευρώ / κιλό Κόστος παραγωγή / Kgr Ελαιολάδου: Μικρότερο από µόλις 0,5 Euro / Kgr,, όταν στο παραδοσιακό έχουµε 1,5 1,9 Euro / Kgr. Αυτό δίνει δυνατότητα για τυποποιηµένα ελαιόλαδα ακόµα και µε 2,5 Euro / Kgr
Συνοψίζοντας: Γιατί προτείνουµε να επενδύσετε στο νέο σύστηµα Γιατί η εκμετάλλευση είναι μηχανοποιημένη σε πολύ υψηλό ποσοστό, με μειωμένο κόστος συντήρησης και συγκομιδής. Γιατί η ταχύτητα εισόδου στην παραγωγή είναι πολύ υψηλή, επομένως και η ταχύτητα επαναείσπραξης του κεφαλαίου της επένδυσης. Γιατί η ποιότητα του ελαιολάδου πλεονεκτεί, εξαιτίας της βιομηχανικής ωρίμανσης και της ταχύτητας ελαιοποίησης, δίδοντάς μας έτσι την ευελιξία να επιλέξουμε εμείς την σχέση ποιότητας απόδοσης, με απόλυτο τρόπο. Γιατί είναι το σύστημα με τη σταθερότερη παραγωγή. Επομένως μπορεί να υπάρξει πρόβλεψη, καθιστώντας έτσι τα«χρονοδιαγράμματα» διάθεσης του ελαιολάδου απολύτως εφικτά. Γιατί αν και αποτελεί σύστημα«εντατικής δενδροκομίας», δεν απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο παρακολούθησης- διαχείρισης, χαρίζοντας έτσι πολύτιμο χρόνο για παράλληλες δραστηριότητες. Γιατί παρουσιάζει υψηλότερες αποδόσεις από την παραδοσιακή καλλιέργεια Γιατίσέβεταιτοπεριβάλλονμε σημαντικά μειωμένες εισροές έναντι των εκτατικών καλλιεργειών. Γιατί η οικονομική της αποτελεσματικότητα δεν είναι εξαρτημένη από τις Ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις ή το κόστος των εργατικών, που αναμένεται να αυξηθούν. Γιατίείναιεύκολοναγίνει«ΒιολογικήΚαλλιέργεια»ήΠΟΠ ΠΓΕ. Γιατί σήμερα, είναι το σύστημα καλλιέργειας της ελιάς, με την μικρότερη έκθεση σε κίνδυνο ή επισφάλεια, για τουλάχιστον 20 έτη από την εγκατάστασή του.
Είναι αυτό το µέλλον της Ελαιοκαλλιέργειας στην Ελλάδα? Πότε?
Ευχαριστώ για την προσοχή σας
ρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής, TEI Λάρισας Γεωπόνος - ενδροκόµος Φεβρουάριος 2010 papachad@teilar.gr info@agripro.gr