Αδίδακτο Κείμενο Ο Φαίδσλαο δηεγείηαη ηε ζπδήηεζε πνπ έιαβε ρώξα ζηε θπιαθή ιίγν πξηλ από ηνλ ζάλαην ηνπ σθξάηε. Θέκα ηεο ε αζαλαζία ηεο ςπρήο. Οη ππζαγόξεηνη ηκκίαο θαη Κέβεο δελ έρνπλ πεηζηεί από ηε ζρεηηθή επηρεηξεκαηνινγία ηνπ σθξάηε πνπ πξνεγήζεθε. Καὶ, ὡς ἔοικε, τῶν κύκνων δοκῶ φαυλότερος ὑμῖν εἶναι τὴν μαντικὴν, οἳ ἐπειδὰν αἴσθωνται ὅτι δεῖ αὐτοὺς ἀποθανεῖν, ᾄδοντες καὶ ἐν τ πρόσθεν χρόνῳ τότε δὴ πλεῖστα καὶ κάλλιστα ᾄδουσι γεγηθότες, ὅτι μέλλουσι παρὰ τὸν θεὸν ἀπιέναι, οὗπέρ εἰσι θεράποντες. Οἱ δ ἄνθρωποι διὰ τὸ αὐτῶν δέος τοῦ θανάτου καὶ τῶν κύκνων καταψεύδονται καί φασιν αὐτοὺς θρηνοῦντας τὸν θάνατον ὑπὸ λύπης ἐξᾴδειν καὶ οὐ λογίζονται ὅτι οὐδὲν τῶν πετομένων ᾄδει, ὅταν ριγ ἢ πεινῆ ἤ τινα ἄλλην λύπην λυπται, οὐδὲ αὐτὴ ἥ τε ἀηδὼν καὶ χελιδὼν καὶ ὁ ἔποψ, ἃ δή φασι διὰ τὴν λύπην θρηνοῦντα ᾆδειν. (Πλάτωνας, Φαίδων 84e - 85)
Παξαηεξήζεηο : φαυλότερος τῶν κύκνων : Σα παξαζεηηθά ησλ επηζέησλ θαη ησλ επηξξεκάησλ θαη γεληθά όζα νλόκαηα θαλεξώλνπλ δηαθνξά ή ζύγθξηζε είλαη δπλαηόλ λα ζπληάζζνληαη κε γεληθή. Η γεληθή απηή ιέγεηαη ζπγθξηηηθή θαη απνηειεί κία από ηηο κνξθέο ηνπ β όξνπ ζύγθξηζεο : Πολλῶν χρημάτων κρείττων ὁ παρὰ τοῦ πλήθους ἔπαινος (πξβι. λε. Ο Κώζηαο είλαη κεγαιύηεξόο κνπ). Δοκῶ ὑμῖν : Σν ξήκα δοκῶ όηαλ είλαη πξνζσπηθό ζπληάζζεηαη κε δνηηθή πξνζσπηθή ηνπ θξίλνληνο πξνζώπνπ θαη εηδηθό απαξέκθαην θαη παίξλεη ηε ζεκαζία ηνπ «δίλσ ηελ εληύπσζε, θαίλνκαη». ἐπειδὰν αἴσθωνται ᾄδουσι : Λαλζάλσλ ππνζεηηθόο ιόγνο 4 νπ είδνπο, πνπ δειώλεη ηελ αόξηζηε επαλάιεςε ζην παξόλ-κέιινλ. Η ζύληαμε ηωλ ξεκάηωλ ἀκούω θαη αἰσθάνομαι : ἀκούω κε γεληθή + θαηεγνξεκαηηθή κεηνρή : άκεζε αληίιεςε, αθνύσ κε ηα αθηηά κνπ ἤκουσα αὐτοῦ καὶ περὶ φίλων διαλεγομένου (Ξελ.Απνκλ.Β.IV.I). κε αηηηαηηθή + θαηεγνξεκαηηθή κεηνρή : έκκεζε αληίιεςε, αθνύσ από ηξίηνπο, αιιά έγθπξε πιεξνθνξία ἤκουσε (: πιεξνθνξήζεθε) Κῦρον ἐν Κιλικία ὄντα (Ξελ.Κπξ.Αλ.Α.IV.V). κε αηηηαηηθή + απαξέκθαην : αβέβαηε/αλεμαθξίβσηε πιεξνθνξία, θήκε, δηάδνζε ἤκουε (: έθζαλε ε θήκε) τὸν Κῦρον καλὸν κἀγαθὸν εἶναι (Ξελ.Κπξ.Παηδ.Α.III.I) ζπάληα κε νλνκαηηθή πξόηαζε (εηδηθή) ωο ζπλδεηηθό + θαηεγνξνύκελν Ἦν δε τις τῆ στρατιᾷ φυγὰς ἐκ Λακεδαίμονος ὃς Κλέαρχος ἤκουεν εὖ λέγω τινά = επαηλώ θάπνηνλ εὖ/ καλῶς/ ἄμεινον ἀκούω ὑπό ηηλνο = επαηλνύκαη από θάπνηνλ κακῶς λέγω τινά = θαθνινγώ θάπνηνλ κακῶς ἀκούω ὐπό τινος = θαθνινγνύκαη από θάπνηνλ αἰσθάνομαι κε αηηηαηηθή / γεληθή + θαηεγνξεκαηηθή κεηνρή αἰσθόμενος Λαμπροκλέα πρὸς τὴν μητέρα χαλεπαίνοντα *(κόιηο αληηιήθζεθε ) Ξελ.Απνκλ.Β.II.I]. ᾐσθόμην Πρόδικον ἐπιδημοῦντα *(έκαζα όηη ν Πξόδηθνο βξηζθόηαλ ζηελ πόιε)πι.απνι.20a]. ᾔσθησαι πώποτέ μου ἢ ψευδομαρτυροῦντος ἢ συκοφαντοῦντος (Ξελ. Απνκλ.Γ.IV.XI) => ε αηηηαηηθή κε ην αἰσθάνομαι ηίζεηαη άιινηε επί ακέζνπ θαη άιινηε επί εκκέζνπ αληηιήςεσο, ελώ ε γεληθή εμαθνινπζεί λα θαλεξώλεη άκεζε αληίιεςε. κε αηηηαηηθή + απαξέκθαην : έρσ/ζρεκαηίδσ ηελ εληύπσζε/ ηδέα όηη Ὁ δὲ Φαίαξ οὐκέτι ἐπὶ τοὺς ἄλλους ἔρχεται, αἰσθόμενος οὐκ ἅν πείθειν αὐτους(θνπθ.δ.4.vi). κε νλνκαηηθή πξόηαζε (εηδηθή)
ᾜσθετο ὅτι τὸ στράτευμα ἐν Κιλικίᾳ ἦν *(: λόκηδε όηη ην ζηξάηεπκα ) Ξελ.Κπξ.Αλ.Α.I.XXI]. Γηαθνξέο μέλω // μέλλω: Α. Μέλω [ ΠΑΡΑΓ: κειέηε, κειεηώ, κέιεκα, επηκειήο, επηκέιεηα, ακειήο, αλέκεινο] 1. πξνζωπηθό + δνηηθή = θξνληίδσ, ελδηαθέξνκαη Αἱ σπονδαὶ τοῖς Ἀθηναίοις μέλουσιν. 2. Σσνήθως απξόζωπν (ζε γ εληθό = μέλει) + δνηηθή πξνζσπηθή θαη γεληθή σο Αληηθείκελν [= μέλει μοι ηινος, ελλ. Τπνθ.: μέληζις = θξνληίδσ, ελδηαθέξνκαη γηα θάηη ] Πάντων ἔμελεν αὐτ *= Γηα όια θξόληηδε απηόο] 3. Απρόζωπο + δνηηθή πξνζσπηθή θαη πκπιήξσκα [Τπνθείκελν] Σειηθό Απαξέκθαην (= θξνληίδσ, ελδηαθέξνκαη λα ) ή δεπηεξεύνπζα πξόηαζε [μοι ὥστε, ὡς, εἰ = θξνληίδσ ώζηε / πώο / αλ]. Β. Μέλλω [ΠΑΡΑΓ: κέιινλ, κέιινληαο, κειινληηθόο, κειιόλπκθνο, κειινζάλαηνο ] 1. πλήζσο Πξνζωπηθό + Απαξέκθαην [θπξίσο Μέιινληα (πνπ ππάξρεη ή ελλνείηαη)] = ζθνπεύσ λα, πξνηίζεκαη λα, έρσ ζθνπό λα 2. μέλλω + Απαξέκθαην [ζπλήζσο Δλεζηώηα (πνπ ππάξρεη ή ελλνείηαη)= αλαβάιισ, θαζπζηεξώ ρξνλνηξηβώ, δηζηάδσ λα 3. απξόζσπν μέλλει *(γ εληθό) πην ζπάλην] = πρόκειηαι να ἀπιέναι : < ἄπειμι (< ἀπέρχομαι) = αλαρσξώ, απνρσξώ, πεγαίλσ ἄπειμι (< ἀπό + εἰμί) = είκαη απώλ, απνπζηάδσ, είκαη καθξηά, ιείπσ. οὗπερ : «Τα είδε ηνπ νπ» με περιζπωμένη και δαζεία οὗ : 1. γεληθή εληθνύ ηεο αλαθνξηθήο αλησλπκίαο ὅς - ὅ 2. γεληθή εληθνύ ηεο πξνζσπηθήο αλησλπκίαο γ πξνζώπνπ 3. β εληθό πξνζηαθηηθήο ανξίζηνπ (εἵμην) ηνπ ἵεμαι 4. ηνπηθό αλαθνξηθό επίξξεκα (= όπνπ) κε ςηιή οὐ : αρνητικό επίρρημα (= όρη, δελ) φασίν : Δλώ ηα πεξηζζόηεξα ιεθηηθά ξήκαηα ζπληάζζνληαη ζπλήζσο κε εηδηθή πξόηαζε θαη πην ζπάληα κε (εηδηθό) απαξέκθαην, ην φημὶ ζπληάζζεηαη ζπλήζσο κε εηδηθό απαξέκθαην θαη ζπαληόηαηα κε εηδηθή πξόηαζε. Σν α- ηνπ ξήκαηνο είλαη βξαρύ Οη ηύπνη ἔφαμεν, ἔφατε, ἔφασαν είλαη ηνπ παξαηαηηθνύ, ελώ νη ηύπνη ἔφημεν, ἔφητε, ἔφησαν ηνπ ανξίζηνπ. Οη ρξόλνη ἔφην *Πξη+, φήσω *Μει+ ἔφησα *Ανξ] αλήθνπλ ζην ξήκα φημὶ, ν ἔφυν *Ανξ β ] ζην φύομαι θαη νη (φύσω) *Μει]θαη ἔφυσα *Ανξ]ζην φύω.
ὁ ἔποψ τοῦ ἔποπος : [ αξζ. νπζηαζη. γ θιίζεο] = ν ηζαιαπεηεηλόο ῥιγῷ / πεινῇ : Σν ξήκα ῥιγόω- θιίλεηαη θαηά ηα ζπλεξεκέλα ζε όω ῶ, άιιά έρεη ω ή ῳ όπνπ ηα ζε όω έρνπλ ο ή οι αληίζηνηρα. Σν ξήκα πεινήω-ῶ θαζώο θαη ηα διψήω-ῶ, ζήω-ῶ χρήομαι-ῶμαι θιίλνληαη θαηά ηα ζε άω-ῶ, αιιά έρνπλ η ή ῃ όπνπ ηα ζε -άω έρνπλ α ή ᾳ αληίζηνηρα. ἀηδὼν καὶ χελιδών : ρεηηθά κε ηα νλόκαηα ηεο Γ θιίζεο ζε ων : Αζθαιήο πξαθηηθή γηα λα θαηαιάβνπκε αλ είλαη κνλόζεκα ή δηπιόζεκα είλαη ε νξζνγξαθία ηνπο ζηε Νέα Διιεληθή Γιώζζα: α) Αλ γξάθνληαη κε ω είλαη κνλόζεκα (δηαηεξνύλ ην ω ζε όιεο ηηο πηώζεηο) π.ρ. ρεηκώλαο => ὁ χειμὼν - τοῦ χειμῶνος β) Αλ γξάθνληαη κε ν είλαη δηπιόζεκα (ζηηο ππόινηπεο πηώζεηο ζα έρνπλ ν ζην ζέκα ηνπο) π.ρ. δαίκνλαο => ὁ δαίμων αλλά: τοῦ δαίμονος A Πάλησο, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία όζσλ ηνλίδνληαη ζηε ιήγνπζα (νμύηνλα) είλαη κνλόζεκα (δηαηεξνύλ ην ω ζε όιεο ηηο πηώζεηο) -ών (ηνληζκέλε ιήγνπζα) => ω π.ρ: ὁ ἀγὼν => τοῦ ἀγῶνος [εμαηξνύληαη ηα ιίγα θαη ζπάληα πνπ θιίλνληαη θαηά ην κώδων, πνπ αλ θαη ηνλίδεηαη ζηελ παξαιήγνπζα (είλαη δειαδή βαξύηνλν), είλαη κνλόζεκα (δηαηεξεί ην ω ζε όιεο ηηο πηώζεηο)]. B Αληηζέησο, ε πιεηνςεθία όζσλ ηνλίδνληαη ζηελ παξαιήγνπζα (βαξύηνλα) είλαη δηπιόζεκα [ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ δηθαηάιεθησλ ηξηηόθιηησλ επηζέησλ ζε ων π.ρ. ὁ,ἡ σώφρων] -ων (άηνλε ιήγνπζα) => ο (ζηηο ππόινηπεο πηώζεηο ζα έρνπλ ν ζην ζέκα ηνπο) επίζεηα π.ρ. ὁ κίων αλλά: τοῦ κίονος ὁ,ἡ σώφρων αλλά: τοῦ,τς σώφρονος ὁ, ἡ βελτίων αλλά: τοῦ, τς βελτί ο νος [εμαηξνύληαη όζα θιίλνληαη θαηά ην ἡγεμών (ὁ κανών, κηδεμών, ἡ ἀλκυών, ἀηδών, χελιδών), πνπ παξόηη ηνλίδνληαη ζηε ιήγνπζα (νμύηνλα)θαη όρη ζηελ παξαιήγνπζα είλαη δηπιόζεκα (ζηηο ππόινηπεο πηώζεηο ζα έρνπλ ν ζην ζέκα ηνπο, εθηόο από ηελ θιεηηθή εληθνύ πνπ ηε ζρεκαηίδνπλ ζε -ώλ) π.ρ. ὁ ἡγεμὼν αλλά: τοῦ ἡγεμόνος αλλά: ὦ ἡγεμών έηζη θαη νη κεηνρέο ὁ λύων αλλά: τοῦ λύ-οντος αλλά: ὦ λύ-ων ύκθσλα κε απηή ηε B θαηεγνξία θιίλνληαη ηα ηξηηόθιηηα επίζεηα θαη κεηνρέο ζε ων πνπ είλαη όια δηπιόζεκα (ζηηο ππόινηπεο πηώζεηο ζα έρνπλ ν ζην ζέκα ηνπο), απιώο μόνο οι μετοχές θιίλνληαη θαηά ην νδνληηθόιεθην ὁ γέρων τοῦ γέροντος, κόλν πνπ ζηελ θιεηηθή εληθνύ ηνπ αξζεληθνύ γέλνπο ζα επαλαθέξνπλ ηελ θαηάιεμε ωλ : π.ρ. επίζεηα ὁ,ἡ σώφρων αλλά: τοῦ,τς σώφρονος, ὦ σῶφρ-ον κεηνρέο ὁ, ἡ βελτίων αλλά: τοῦ, τς βελτί ο νος, ὦ βέλτι-ον ὁ λύων αλλά: τοῦ λύ-οντος αλλά: ὦ λύ-ων
ὁ γραφών αλλά: τοῦ γραφ-όντος αλλά: ὦ γραφ-ών Αζθήζεηο: Ρήκαηα ἔοικας - ἐοίκῃς - ἐοίκοις x ἐοικυῖα ἐοικυῖαι ἐοίκασι/εἴξασι - ἐοίκωσι - ἐοίκοιεν x ἐοικυίας ἐοικυῶν ἐῴκεις ἐοικυίᾳ ἐοικυίαις ἐῴκεσαν ἐοικυῖαν ἐοικυίας κηρ: ἐοικώς/εἰκώς-ἐοικυῖα/εἰκυῖα-ἐοικός/εἰκός ἐοικυῖα ἐοικυῖαι ἀπέρχῃ(-ει) - ἀπίῃς - ἀπίοις/ἀπιοίης - ἄπιθι ἀπέρχονται - ἀπίωσι - ἀπίοιεν - ἀπιόντων/ἀπίτωσαν ἀπῄεισθα/ἀπῄεις ἀπῄεσαν/ἀπῆσαν ἄπει ἀπίασι ἀπλθες - ἀπέλθῃς - ἀπέλθοις - ἄπελθε ἀπλθον - ἀπέλθωνται - ἀπέλθοιεν - ἀπελθόντων ἀπελήλυθας ἀπεληλύθασι ἀπεληλύθεις ἀπεληλύθεσαν ΠΡΤ ἀπῄειν/ἀπῆα ἀπῄεισθα/ἀπῄεις ἀπῄει ἀπῆμεν ἀπῆτε ἀπῄεσαν/ἀπῆσαν χαίρεις - χαίρῃς χαίροις χαίρε χαίρουσι χαίρωσι χαίροιεν χαιρόντων/ χαιρέτωσαν χαιρήσεις χαιρήσουσι ἐχάρης - χαρῆς χαρείης x ἐχάρησαν χαρῶσι(ν) χαρείησαν/ χαροῖεν x γέγηθας γεγήθασι ἐγεγήθεις ἐγεγήθεσαν φής/φῄς - φῆς φαίης φάθι φάναι φασί(ν) φῶσι φαίησαν/φαῖεν φάντων/φάτωσαν φάσκων/φάσκουσα/φάσκον
ἔφησθα/ ἔφης ἔφασαν φήσεις φήσουσι ἔφησας - φήσῃς φήσαις/φήσειας φσον ἔφησαν φήσωσι φήσαιεν/φήσειαν φησάντων/φησάτωσαν φσαι καταψεύδῃ(-ει) - καταψεύδῃ - καταψεύδοιο καταψεύδου απρμφατο: καταψεύδεσθαι καταψεύδονται καταψεύδωνται καταψεύδοιντο καταψευδέσθων//καταψευδέσθωσαν κατεψεύδου κατεψεύδοντο καταψεύσῃ(-ει) / καταψευσθήσῃ(-ει) απρμφατο: καταψεύσεσθαι καταψεύσονται / καταψευσθήσονται απρμφατο: καταψευσθήσεσθαι κατεψεύσω - καταψεύσῃ - καταψεύσαιο καταψεῦσαι απρμφατο: καταψεύσασθαι κατεψεύσαντο καταψεύσωνται καταψεύσαιντο καταψευσάσθων/καταψευσάσθωσαν κατεψεύσθης - καταψευσθῆς καταψευσθείης καταψεύσθητι απρμφ: καταψευσθναι καταψεύσθησαν καταψευσθῶσι καταψευσθείησαν καταψευσθέντων/καταψευσθήτωσαν κατέψευσαι κατεψευσμένοι εἰσί απρμφατο: κατεψεῦσθαι κατέψευσο κατεψευσμένοι ἦσαν ῥιγ - ῥιγ - ῥιγῴη x απρμφατο: ῥιγῶν ῥιγῶσι - ῥιγῶσι - ῥιγεν x μτχ: ῥιγῶν ῥιγῶσα - ῥιγῶν ἐρρίγως ἐρρίγων ῥιγώσεις ῥιγωσουσι ἐρρίγωσας ἐρρίγωσαν *ἐρρίγωκας ἐρριγώκασι+ ΠΡΤ ἐρρίγων ἐρρίγως ἐρρίγω ἐρριγῶμεν ἐρριγῶτε ἐρρίγων πεινῆς - πεινῆς - πεινῴης πείνη απρμφατο: πεινν πεινῶσι - πεινῶσι - πεινεν πεινώντων/πεινήτωσαν μτχ: πεινῶν πεινῶσα πεινῶν ἐπείνης ἐπείνων - ἐπείνης - ἐπείνη - ἐπεινῶμεν - ἐπειντε - ἐπείνων < παξαηαηηθόο πεινήσεις πεινήσουσι ἐπείνησας - πεινήσῃς πεινήσειας/πεινήσαις - πείνησον
ἐπείνησαν πεινήσωσι πεινήσειεν/πεινήσαιεν πεινασάντων/πεινασάτωσαν πεπείνηκας πεπεινήκασι ἐπεπεινήκεις ἐπεπεινήκεσαν πολύ πλέον πλεῖστα/πλεῖστον καλῶς κάλλιον κάλλιστα ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. αἴσθωνται, γεγηθότες, ἀπιέναι, φασί : Να θάλεηε Υ.Α. ζην β εληθό θαη ζην γ πιεζπληηθό πξόζσπν ζηελ νξηζηηθή θαη Δ.Α. ζηνλ Δλεζηώηα θαη ζηνλ Αόξηζην ζηα ίδηα πξόζσπα + Να γξάςεηε ηα απαξέκθαηα θαη ηηο κεηνρέο ησλ πξνεγνύκελσλ ξεκάησλ θαηά ην πξώηππν πνπ ζαο δόζεθε. 2. θεράποντες : Να θιίλεηε ην νπζηαζηηθό ζηνλ εληθό θαη ζηνλ πιεζπληηθό αξηζκό 3. πλεῖστα, κάλλιστα : Να γξάςεηε ην ζεηηθό θαη ην ζπγθξηηηθό βαζκό ησλ επηξξεκάησλ. 4. Να αλαγλσξίζεηε ζπληαθηηθώο ηηο παξαθάησ ιέμεηο : τῶν κύκνων, ὑμῖν, τὴν μαντικὴν, ᾄδοντες, γεγηθότες, αὐτῶν, τοῦ θανάτου, τῶν κύκνων (β ), τῶν πετομένων
Α. Να κεηαθξάζεηε ην θείκελν ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Β. 1. γεγηθότες : Να θάλεηε Υξνληθή Αληηθαηάζηαζε ζην β εληθό πξόζσπν νξηζηηθήο ζηε θσλή πνπ βξίζθεηαη ν ξεκαηηθόο ηύπνο. ἀπιέναι : Να θάλεηε Υξνληθή Αληηθαηάζηαζε ζην β εληθό πξόζσπν νξηζηηθήο φασί : Να γίλεη Δγθιηηηθή Αληηθαηάζηαζε ζην ρξόλν θαη ζην πξόζσπν πνπ βξίζθεηαη ην ξήκα. [ 5 κνλάδεο ] [ 1,5 κνλάδα ] 2. πλεῖστα, κάλλιστα : Να γξάςεηε ην ζεηηθό θαη ην ζπγθξηηηθό βαζκό ησλ επηξξεκάησλ. Γ. 1. Να αλαγλσξίζεηε ηνπο ιαλζάλνληεο ππνζεηηθνύο ιόγνπο ηνπ θεηκέλνπ θαη λα ηνπο κεηαηξέςεηε ζε ππνζεηηθνύο ιόγνπο ηεο απιήο ζθέςεο [ 1 κνλάδα ] [ 1,5 κνλάδα ] 2. Να αλαγλσξίζεηε ζπληαθηηθώο ηηο παξαθάησ ιέμεηο : ὑμῖν, ᾄδοντες, γεγηθότες, τῶν πετομένων, [ 1 μονάδα ]