ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 9.11.2016 COM(2016) 720 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έβδομη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση EL EL

1 Εισαγωγή Η έβδομη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση παρουσιάζει επικαιροποιημένη κατάσταση προόδου σε σχέση με την τελευταία έκθεση της 28ης Σεπτεμβρίου 1 και αξιολογεί τις ενέργειες που αναλήφθηκαν από όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη από τις 27 Σεπτεμβρίου 2016 έως τις 8 Νοεμβρίου (η περίοδος αναφοράς) για την υλοποίηση των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης. Λαμβανομένης υπόψη της συνεχιζόμενης επείγουσας ανάγκης παροχής στήριξης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κατά την τελευταία σύνοδό του στις 20 και 21 Οκτωβρίου 2016 2, επανέλαβε την έκκλησή του να ενταθούν περαιτέρω οι προσπάθειες, προκειμένου να επιταχυνθούν η μετεγκατάσταση, ιδίως για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, και τα υφιστάμενα προγράμματα επανεγκατάστασης. Από τις 26 Σεπτεμβρίου 2016 έχουν φτάσει στην Ελλάδα 4 561 άτομα 3. Ο συνολικός αριθμός των μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα αυξήθηκε σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς και, σύμφωνα με στοιχεία της 8ης Νοεμβρίου, ανέρχεται περίπου σε 61 700 μετανάστες, εκ των οποίων περίπου 16 250 άτομα στα νησιά και περίπου 45 450 άτομα στην ηπειρωτική Ελλάδα 4. Στην Ιταλία έχουν φτάσει από τις 26 Σεπτεμβρίου 29 844 άτομα 5, αριθμός που αντικατοπτρίζει υψηλότερη τάση συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2015 (αύξηση της τάξης του 13,5 % σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2015). Οι αφίξεις πολιτών της Ερυθραίας, μίας από τις ιθαγένειες που είναι επιλέξιμες για μετεγκατάσταση, παρέμειναν επίσης σε υψηλό επίπεδο (η ιθαγένεια Ερυθραίας έρχεται σε δεύτερη θέση μεταξύ των ιθαγενειών με τις περισσότερες αφίξεις στην Ιταλία, υπερβαίνοντας τις 3 660 αφίξεις κατά την περίοδο αναφοράς, αριθμός που αντιστοιχεί στο 12 % των αφίξεων). Σύμφωνα με πληροφορίες του ιταλικού Υπουργείου Εσωτερικών, ο αριθμός των Ερυθραίων που αποτελούν επί του παρόντος δυνητικούς αιτούντες μετεγκατάσταση στην Ιταλία υπερβαίνει τα 6 000 άτομα. Κατά την περίοδο αναφοράς μετεγκαταστάθηκαν ακόμη 1 212 άτομα, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των ατόμων που έχουν μετεγκατασταθεί μέχρι σήμερα να ανέρχεται σε 6 925 άτομα (5 376 άτομα από την Ελλάδα και 1 549 άτομα από την Ιταλία). Παρά τη συνολική θετική τάση που παρατηρείται όσον αφορά τη μετεγκατάσταση, τον Οκτώβριο καταγράφεται υποχώρηση της μετεγκατάστασης, λόγω της ιδιαιτερότητας της κατάστασης κατά την περίοδο αναφοράς, η οποία πρέπει να ήταν προσωρινού χαρακτήρα. Ωστόσο, προϋπόθεση για την ενίσχυση της θετικής τάσης αποτελεί η επιτάχυνση των προσπαθειών μετεγκατάστασης, ώστε να εκπληρωθούν οι υποχρεώσεις που προβλέπονται στις δύο αποφάσεις του Συμβουλίου. Η μεταναστευτική κατάσταση της Ευρώπης εξακολουθεί να είναι εύθραυστη και απαιτεί συνεχείς 1 2 3 4 5 COM(2016) 636 final. Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ής Οκτωβρίου 2016 http://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2016/10/21-european-council-conclusions/. Ο αριθμός των διαπιστωμένων παράνομων διελεύσεων συνόρων μεταξύ σημείων συνοριακής διέλευσης (ΣΣΔ) που ανέφερε η Ελλάδα από την Τουρκία μέσω των θαλάσσιων και των χερσαίων συνόρων από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 6 Νοεμβρίου 2016, όπως αναφέρεται στην εφαρμογή για τη διαβίβαση πληροφοριών σχετικά με τις κοινές επιχειρήσεις JORA (Joint Operations Reporting Applications). Πηγή: ελληνικές αρχές. Οι αριθμοί στην ηπειρωτική Ελλάδα αναμένεται να μειωθούν σταδιακά σε συνάρτηση με τις μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης. Πηγή: ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών για το διάστημα από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 6 Νοεμβρίου. 2

και επίμονες προσπάθειες από όλες τις πλευρές. Με τη συνεχιζόμενη άφιξη μεταναστών στην Ιταλία και τη δυσχερή ακόμη ανθρωπιστική κατάσταση στην Ελλάδα, η μετεγκατάσταση παραμένει ζωτικής σημασίας για τη μείωση της πίεσης που ασκείται σε αυτές τις χώρες. Όσον αφορά την επανεγκατάσταση, η εφαρμογή των συμπερασμάτων του Ιουλίου του 2015 6 για την επανεγκατάσταση 22 504 ατόμων εξακολουθεί να βρίσκεται σε καλό δρόμο, και έχουν επανεγκατασταθεί μέχρι στιγμής 11 852 άτομα, αριθμός που υπερβαίνει το 50 % του συνολικού αριθμού που έχει συμφωνηθεί. Μετά τη δημοσίευση της προηγούμενης έκθεσης επανεγκαταστάθηκαν 1 157 άτομα, κυρίως από την Τουρκία, την Ιορδανία και τον Λίβανο. Μέρος της επανεγκατάστασης στο πλαίσιο του συγκεκριμένου ευρωπαϊκού προγράμματος εξυπηρετεί επίσης τον σκοπό της εφαρμογής του μηχανισμού 1:1 που προβλέπεται στη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του εν λόγω μηχανισμού, στις 4 Απριλίου 7, έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ 2 217 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 603 ατόμων μετά τη δημοσίευση της προηγούμενης έκθεσης. 2 Μετεγκατάσταση 2.1 Κυριότερα επιτεύγματα κατά την περίοδο αναφοράς Μετά τον πρωτοφανή αριθμό μεταφορών που καταγράφηκε τον Σεπτέμβριο, ο Οκτώβριος αποτέλεσε μεταβατικό μήνα, με βραδύτερο ρυθμό μετεγκατάστασης σε σύγκριση με τις προηγούμενες περιόδους αναφοράς. Η υποχώρηση αυτή αντικατοπτρίζει την ιδιαιτερότητα των περιστάσεων και οφείλεται εν μέρει στον περιορισμένο αριθμό δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν τον Αύγουστο. Δεδομένου ότι για την ολοκλήρωση της διαδικασίας μετεγκατάστασης απαιτούνται περίπου δύο μήνες, ο περιορισμένος αριθμός δεσμεύσεων τον Αύγουστο αποτυπώθηκε σε χαμηλό ποσοστό μεταφορών τον Οκτώβριο. Κατά συνέπεια, η σημαντική αύξηση του αριθμού των δεσμεύσεων που παρατηρήθηκε τον Σεπτέμβριο δεν αναμένεται να αποτυπωθεί σε πραγματικές μεταφορές πριν από τον Νοέμβριο. Αυτή η παροδική επιβράδυνση της μετεγκατάστασης ενδέχεται επίσης να εξηγείται από άλλους παράγοντες που αφορούν ειδικά την εκάστοτε χώρα: η κατεδάφιση του καταυλισμού του Καλαί στη Γαλλία τον Οκτώβριο φαίνεται ότι είχε αντίκτυπο στον συνολικό αριθμό των μετεγκαταστάσεων κατά την περίοδο αναφοράς, δεδομένου ότι η Γαλλία προέβαινε στη μετεγκατάσταση περίπου 450 ατόμων ανά μήνα, αλλά τον Οκτώβριο η διαδικασία μετεγκατάστασης επιβραδύνθηκε. Τον Νοέμβριο αναμένεται να αυξηθούν εκ νέου οι μετεγκαταστάσεις, και προβλέπονται περίπου 1 800 μεταφορές. Ωστόσο, η προσωρινή κάμψη κατά την παρούσα περίοδο αναφοράς, στο πλαίσιο μιας κατά τα άλλα προοδευτικά θετικής τάσης, επιβεβαιώνει την ανάγκη να καταβληθούν περισσότερες σταθερές προσπάθειες για την αύξηση του αριθμού των μηνιαίων μεταφορών και την αποφυγή των διακυμάνσεων των μετεγκαταστάσεων που παρατηρήθηκαν τον Οκτώβριο. Λαμβανομένης υπόψη της σταδιακής άρσης των διοικητικών και πρακτικών εμποδίων που παρακωλύουν τη μετεγκατάσταση, η εξασφάλιση μεγαλύτερης κανονικότητας, καθώς και συνεχούς και ταχείας ανοδικής πορείας όσον αφορά τις μεταφορές 6 7 Συμπεράσματα των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με την επανεγκατάσταση, μέσω πολυμερών και εθνικών μηχανισμών, 20.000 ατόμων τα οποία χρήζουν σαφώς διεθνούς προστασίας (11130/15). SN 38/16 της 18.3.2016. 3

για λόγους μετεγκατάστασης θα αποτελέσει την κυριότερη πρόκληση κατά τους προσεχείς μήνες. Στην Ελλάδα, η Υπηρεσία Ασύλου αύξησε περαιτέρω την ικανότητα καταγραφής της όσον αφορά τους αιτούντες που ανήκουν σε επιλέξιμες για μετεγκατάσταση ιθαγένειες, από 110 σε 175 αιτούντες ημερησίως, μέσω της πρόσληψης νέων υπαλλήλων. Έως το τέλος του Ιανουαρίου του 2017 αναμένεται να έχει καταγραφεί πλήρως το 87 % των προκαταγραφέντων αιτούντων που ανήκουν σε επιλέξιμες για μετεγκατάσταση ιθαγένειες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν πρόσθετες προσπάθειες για το άνοιγμα και την πλήρωση χώρων μετεγκατάστασης ώστε να είναι σε θέση να ακολουθήσουν τον ρυθμό διεκπεραίωσης των αιτήσεων μετεγκατάστασης από την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν τον σχεδιασμό τους, να αναλάβουν μεγαλύτερο αριθμό δεσμεύσεων και σε πιο τακτική βάση, καθώς και να αυξήσουν την ικανότητά τους από πλευράς διεκπεραίωσης και υποδοχής, με στόχο, αφενός, την επιτάχυνση του χρόνου απόκρισης και, αφετέρου, τη στέγαση αυξημένου αριθμού αιτούντων. Στην πραγματικότητα, τον Οκτώβριο ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) υποχρεώθηκε να αναβάλει ορισμένες μεταφορές διότι ήταν εμφανές ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν διέθεταν την απαιτούμενη ικανότητα για την άμεση στέγαση των αιτούντων εν αναμονή μετεγκατάστασης. Στην Ιταλία, όπως επισημαίνεται σε προηγούμενη έκθεση, η συνεδρίαση των εθνικών σημείων επαφής για τη μετεγκατάσταση που έλαβε χώρα στη Ρώμη, στις 15 Σεπτεμβρίου, συνέβαλε στην εξεύρεση λύσης για τα εμπόδια που σχετίζονται με τη διενέργεια πρόσθετων ελέγχων ασφάλειας. Το ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών και η Ευρωπόλ, με την υποστήριξη της Επιτροπής, έχουν επισημοποιήσει πλέον τις ρυθμίσεις για τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Ευρωπόλ κατά τη διαδικασία μετεγκατάστασης. Συγκεκριμένα, αναπτύχθηκε μια ροή εργασιών για τη διενέργεια πρόσθετων, έκτακτων ελέγχων ασφάλειας που μπορούν να ζητούν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της μετεγκατάστασης, και η εν λόγω ροή εργασιών θα ενσωματωθεί στο πρωτόκολλο μετεγκατάστασης το οποίο καταρτίζεται επί του παρόντος για την Ιταλία. Αυτή η θετική εξέλιξη προετοίμασε ήδη το έδαφος για την ανάληψη νέων και υψηλότερων δεσμεύσεων εκ μέρους των κρατών μελών. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται πλέον ότι η Ιταλία θα αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των μεταφορών για λόγους μετεγκατάστασης κατά τις προσεχείς εβδομάδες. Κατά την περίοδο αναφοράς, η Επιτροπή εστίασε επίσης τις προσπάθειές της στους ασυνόδευτους ανηλίκους προκειμένου να γίνουν καλύτερα κατανοητά τα εμπόδια για τη μετεγκατάστασή τους και να εξευρεθούν λύσεις. Προς τον σκοπό αυτό, τον Οκτώβριο του 2016 η Επιτροπή αφιέρωσε ειδική σύνοδο με θέμα τους ασυνόδευτους ανηλίκους στο πλαίσιο του 7ου φόρουμ για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση 8. 8 Στο άρθρο 2 παράγραφος 1 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου (οδηγία 2011/95/ΕΕ) ως «ασυνόδευτος ανήλικος» ορίζεται ο ανήλικος (ηλικίας κάτω των 18 ετών) που φτάνει στο έδαφος των κρατών μελών χωρίς να συνοδεύεται «από ενήλικο υπεύθυνο για αυτόν σύμφωνα με το νόμο ή την πρακτική του οικείου κράτους μέλους» [η υπογράμμιση δική μας]. Λόγω των διαφορών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη νομοθεσία και την πρακτική, ο ορισμός των ασυνόδευτων ανηλίκων διαφοροποιείται από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, με αποτέλεσμα τα παιδιά που έχουν αποχωριστεί από τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων που είναι σύζυγοι ενηλίκων, να θεωρούνται ασυνόδευτοι ανήλικοι σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ σε άλλα όχι. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί επίσης ανακολουθίες στα στοιχεία που υποβάλλονται σχετικά με τον συνολικό αριθμό των ασυνόδευτων ανηλίκων που μετεγκαθίστανται, διότι ορισμένα κράτη μέλη χαρακτηρίζουν ως 4

Ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που φτάνουν στην Ιταλία συνέχισε να αυξάνεται (22 775 αφίξεις από τις αρχές Ιανουαρίου έως τις 4 Νοεμβρίου 2016, μεταξύ των οποίων 3 569 Ερυθραίοι, 167 Σύριοι και 187 Ιρακινοί, καθώς και 12 Υεμένιοι) 9. Στην Ελλάδα, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) αναφέρει ότι, σύμφωνα με στοιχεία της 2ας Νοεμβρίου, ο εκτιμώμενος αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται επί του παρόντος στην Ελλάδα ανέρχεται σε 2 400 ανηλίκους. Όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενη έκθεση, κατά την εκτεταμένη διαδικασία προκαταγραφής στην Ελλάδα εντοπίστηκαν 1 225 ασυνόδευτοι ανήλικοι 10, εκ των οποίων το 48 % (περίπου 588) ανήκουν σε μία από τις ιθαγένειες που είναι επιλέξιμες για μετεγκατάσταση (36 % Σύριοι και 12 % Ιρακινοί) 11. Σε αντίθεση με την πλειονότητα των επιλέξιμων για μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ιταλία που ταξιδεύουν μόνοι τους (χωρίς να ταξιδεύουν μαζί τους συγγενείς), η πλειονότητα των επιλέξιμων για μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα είναι «αποχωρισμένα παιδιά» (ανήλικοι που είτε ταξιδεύουν με συγγενείς, όπως παππούδες, αδέλφια ή θείους/θείες, είτε είναι σύζυγοι ενηλίκων). Υπό αυτή την έννοια, από τους 480 ασυνόδευτους ανηλίκους που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση και έχουν καταγραφεί πλήρως στην Ελλάδα, οι 274 είναι «αποχωρισμένα παιδιά» και μόνο 122 είναι ανήλικοι που βρίσκονται εντελώς μόνοι τους στην Ελλάδα, που είναι και η κατηγορία η οποία παρουσιάζει τις περισσότερες δυσκολίες μετεγκατάστασης. Επιπλέον, οι 320 από τους 480 ασυνόδευτους ανηλίκους είναι ηλικίας 16 ή 17 ετών. Στο πλαίσιο αυτό, εάν συνυπολογιστούν οι 43 ανήλικοι (22 ασυνόδευτοι ανήλικοι που ταξίδευαν μόνοι τους και 21 «αποχωρισμένα παιδιά») που μετεγκαταστάθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς, ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που μετεγκαταστάθηκαν συνολικά ανέρχεται σε 148 ανηλίκους, όταν στα στατιστικά στοιχεία συμπεριλαμβάνονται όλες οι κατηγορίες «αποχωρισμένων παιδιών» 12. Αναμένεται ότι η μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων θα αυξηθεί στο εγγύς μέλλον και προβλέπεται η μετεγκατάσταση όλων των ασυνόδευτων ανηλίκων που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση κατά τους προσεχείς μήνες, τουλάχιστον από την Ελλάδα. Οι ενδείξεις προς την κατεύθυνση αυτή είναι θετικές. Κατά τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρήθηκε επιτάχυνση της διαδικασίας μετεγκατάστασης ασυνόδευτων ανηλίκων, δεδομένου ότι η Φινλανδία προέβη στη μετεγκατάσταση 31 ασυνόδευτων ανηλίκων (15 ανήλικοι που ταξίδευαν μόνοι τους και 16 «αποχωρισμένα παιδιά») στο πλαίσιο μίας μόνο μεταφοράς. Τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα ως προς τη μετεγκατάσταση «αποχωρισμένων παιδιών» και το πράττουν ήδη, ακόμη και αν τα παιδιά αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται στους ασυνόδευτους ανηλίκους στα 9 10 11 12 ασυνόδευτους μόνο τους ανηλίκους που φτάνουν μόνοι τους και δεν συμπεριλαμβάνουν στα υποβαλλόμενα στοιχεία τα αποχωρισμένα παιδιά που μετεγκαθίστανται. Αναφέρονται μόνο οι ιθαγένειες που είναι δυνητικά επιλέξιμες για μετεγκατάσταση. http://asylo.gov.gr/en/wp-content/uploads/2016/08/preregistrationdata_template_5_en_external.pdf. Η μεγαλύτερη ομάδα ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα είναι αφγανικής ιθαγένειας, η οποία δεν είναι επιλέξιμη για μετεγκατάσταση. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε επικοινωνία με αρκετά κράτη μέλη προκειμένου να διαπραγματευτεί την πιθανή εθελοντική μεταφορά των εν λόγω ανηλίκων υπό διαφορετικό καθεστώς από εκείνο που χορηγείται στους αιτούντες διεθνή προστασία. Στην προηγούμενη έκθεση, ο συνολικός αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που είχαν μετεγκατασταθεί ανερχόταν σε 75 ανηλίκους. Ως εκ τούτου, ο αντίστοιχος συνολικός αριθμός στην παρούσα περίοδο αναφοράς θα πρέπει να ανέρχεται σε 118 ασυνόδευτους ανηλίκους που έχουν μετεγκατασταθεί. Ωστόσο, στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονταν και ανήλικοι που ταξίδευαν μόνοι τους και ορισμένες μόνο κατηγορίες «αποχωρισμένων παιδιών». Τα αριθμητικά στοιχεία αναθεωρήθηκαν ώστε να αντικατοπτρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον συνολικό αριθμό των ασυνόδευτων ανηλίκων που έχουν μετεγκατασταθεί, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων που ταξιδεύουν μόνοι τους και όλων των κατηγοριών «αποχωρισμένων παιδιών». 5

Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος επίσημα στατιστικά στοιχεία. Επιπλέον, όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανηλίκους που ταξιδεύουν μόνοι τους, αρκετά κράτη μέλη (Βέλγιο, Γερμανία, Εσθονία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Ρουμανία, και Φινλανδία) δήλωσαν την πρόθεσή τους να προβούν στη μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων που ταξιδεύουν μόνοι τους, προσφέροντας συνολικά για τους προσεχείς μήνες περίπου 160 θέσεις 13, οι οποίες επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών στην Ελλάδα. Ωστόσο, θα χρειαστεί η προσφορά περισσότερων θέσεων για την κάλυψη των αναγκών της Ιταλίας. Επιπροσθέτως, η Ιταλία θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αναπτύξει ειδική διαδικασία ώστε να καταστεί δυνατή η μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων που ταξιδεύουν μόνοι τους, και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν πιο συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τους εν λόγω ανηλίκους. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, τις ιταλικές αρχές, τους αξιωματικούς συνδέσμους των κρατών μελών, τον Ύπατο Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) και τον ΔΟΜ, με στόχο τη θέσπιση πρακτικών ρυθμίσεων που θα διευκολύνουν και θα επισπεύσουν τη διαδικασία μετεγκατάστασης ασυνόδευτων ανηλίκων. 2.2 Δράσεις που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Μετεγκαταστάσεις από Ιταλία και Ελλάδα (Οκτώβριος 2015 - Νοέμβριος 2016, περιλαμβάνονται οι προγραμματισμένες) IT EL Σύνολο Γενική τάση Από τις 28 Σεπτεμβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου μετεγκαταστάθηκαν 1 212 επιπλέον άτομα, εκ των οποίων 921 από την Ελλάδα 14 και 291 από την Ιταλία 15. Η Φινλανδία, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία και η Ρουμανία συνέχισαν τακτικές εβδομαδιαίες και μηνιαίες μεταφορές, ενώ το Βέλγιο, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο και η Μάλτα έχουν εδραιώσει την τάση των μηνιαίων μεταφορών. Η Γαλλία είναι η χώρα που έχει προβεί στη μετεγκατάσταση του μεγαλύτερου αριθμού αιτούντων (2 155), και έπονται οι Κάτω Χώρες (915) και η Φινλανδία (862). Πρέπει να επισημανθεί ότι τα κράτη μέλη στα οποία έχει κατανεμηθεί μικρότερος 13 14 15 Οι αριθμοί αυτοί θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ελάχιστοι. Η Επιτροπή αναμένει ακόμη πρόσθετες απαντήσεις στην πρόσκλησή της για την ανάληψη δεσμεύσεων όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανηλίκους που ταξιδεύουν μόνοι τους. Επιπλέον, οι δεσμεύσεις ορισμένων κρατών μελών αποτελούν ανοικτές προσφορές θέσεων και δεν απαιτείται να συνοδεύονται από συγκεκριμένο μέγιστο αριθμό ασυνόδευτων ανηλίκων που ταξιδεύουν μόνοι τους και μπορούν να μετεγκατασταθούν. 24 στο Βέλγιο, 23 στη Βουλγαρία, 203 στη Γαλλία, 1 στη Γερμανία, 28 στην Ελβετία, 17 στην Εσθονία, 40 στην Ιρλανδία, 35 στην Ισπανία, 81 στις Κάτω Χώρες, 72 στη Λετονία, 61 στη Λιθουανία, 73 στην Πορτογαλία, 153 στη Ρουμανία και 110 στη Φινλανδία. Επισημαίνεται ότι 2 άτομα για τα οποία αναφέρθηκε στην προηγούμενη έκθεση ότι είχαν μετεγκατασταθεί στη Ρουμανία αποτελούσαν στην πραγματικότητα μεταφορές στο πλαίσιο της διαδικασίας του Δουβλίνου. 108 στις Κάτω Χώρες, 5 στην Κροατία, 20 στο Λουξεμβούργο, 20 στη Μάλτα, 20 στη Νορβηγία, 78 στην Πορτογαλία, 31 στη Ρουμανία και 9 στη Σλοβενία. Στην προηγούμενη έκθεση δεν συνυπολογίστηκαν 62 άτομα που είχαν μετεγκατασταθεί στη Φινλανδία στις 27 Σεπτεμβρίου. 6

αριθμός ατόμων (όπως η Φινλανδία, οι χώρες της Βαλτικής, η Μάλτα ή η Πορτογαλία), μαζί με τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες και τη Ρουμανία, παρουσιάζουν μεγαλύτερη κανονικότητα και δυναμισμό και βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση προόδου όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους. Κατά τις περιόδους αναφοράς πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα προς την Ελβετία και από την Ιταλία προς τη Νορβηγία. Έως το τέλος Νοεμβρίου προγραμματίζονται τουλάχιστον 542 επιπλέον μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης από την Ελλάδα 16 και 397 από την Ιταλία 17. Οι μετεγκαταστάσεις που προγραμματίστηκαν για τον Νοέμβριο καταδεικνύουν ότι η επιβράδυνση που παρατηρήθηκε τον Οκτώβριο είναι πιθανότατα έκτακτου χαρακτήρα πρόκειται, δηλαδή, περισσότερο για υποχώρηση παρά για πραγματική πτώση. Δράσεις για την αντιμετώπιση του περιορισμένου αριθμού δεσμεύσεων: κατά την περίοδο αναφοράς, η Γερμανία συνέχισε να υποβάλλει μηνιαία ένδειξη ετοιμότητας για ταχεία μετεγκατάσταση αιτούντων διεθνή προστασία («επίσημες δεσμεύσεις»), η οποία αφορά 500 άτομα από την Ιταλία και 500 άτομα από την Ελλάδα. Η Ισπανία ανέλαβε αντίστοιχη δέσμευση για 400 άτομα από την Ελλάδα και 100 άτομα από την Ιταλία. Η Γερμανία, η Εσθονία, η Λετονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες, η Ρουμανία, η Ελβετία και η Νορβηγία δεσμεύονται σε μηνιαία βάση, ενώ η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Πορτογαλία και η Σλοβενία κάθε δύο μήνες. Παρότι ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να επικεντρώνουν τις δεσμεύσεις τους μόνο στην Ελλάδα, οι ρυθμίσεις που αφορούν την κινητοποίηση της Ευρωπόλ ως διαμεσολαβητή στην Ιταλία αναμένεται να ενθαρρύνουν και άλλα κράτη μέλη να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία μετεγκατάστασης από την Ιταλία. Ωστόσο, συνολικά μόνον εννέα κράτη μέλη (Γερμανία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Κύπρος, Λετονία, Μάλτα και Φινλανδία) 18 και η Ελβετία και η Νορβηγία 19 υπέβαλαν 2 634 επίσημες δεσμεύσεις κατά την περίοδο αναφοράς (1 105 επίσημες δεσμεύσεις υποβλήθηκαν για την Ιταλία και 1 529 για την Ελλάδα), αριθμός που δεν επαρκεί για την κάλυψη των υφιστάμενων αναγκών (βλέπε τμήμα 2.3 κατωτέρω). Ο συνολικός αριθμός των επίσημων δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί από κράτη μέλη μετεγκατάστασης ανέρχεται σε 16 259 άτομα (4 954 για την Ιταλία 20 και 11 305 για την Ελλάδα). Χρειάζεται να επιτευχθεί ταχύτερη πρόοδος και μεγαλύτερη σταθερότητα ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα κράτη μέλη δεσμεύονται για επαρκή αριθμό θέσεων και σε πιο τακτική βάση στα μέσα της περιόδου υλοποίησης, η Επιτροπή θα ανέμενε την ανάληψη δέσμευσης τουλάχιστον για το 50 % των ατόμων που έχουν κατανεμηθεί στα κράτη μέλη. Η Αυστρία 21 και η Ουγγαρία εξακολουθούν να είναι οι μοναδικές δύο χώρες που δεν έχουν 16 17 18 19 20 21 170 στη Γαλλία, 103 στις Κάτω Χώρες, 38 στη Λιθουανία, 20 στη Νορβηγία, 15 στην Πορτογαλία, 149 στη Ρουμανία, 6 στη Σλοβακία και 41 στη Σλοβενία. Επιπλέον, τον Νοέμβριο αναμένονται επίσης πρόσθετες μεταφορές προς την Πορτογαλία, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα και τη Γερμανία, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί ούτε η οριστική ημερομηνία ούτε ο συνολικός αριθμός των ατόμων που πρόκειται να μεταφερθούν. 50 στη Γαλλία, 226 στη Γερμανία, 21 στην Ελβετία, 61 στη Νορβηγία και 39 στη Φινλανδία. Η Γερμανία 500 για την Ελλάδα και 500 για την Ιταλία, η Εσθονία 21 για την Ελλάδα, η Ιρλανδία 80 για την Ελλάδα, η Ισπανία 400 για την Ελλάδα και 100 για την Ιταλία, οι Κάτω Χώρες 100 για την Ελλάδα και 100 για την Ιταλία, η Κύπρος 30 για την Ελλάδα και 30 για την Ιταλία, η Λετονία 60 για την Ελλάδα, η Μάλτα 28 για την Ελλάδα και η Φινλανδία 150 για την Ελλάδα και 150 για την Ιταλία. Η Ελβετία 100 για την Ελλάδα και η Νορβηγία 60 για την Ελλάδα και 225 για την Ιταλία. Στην προηγούμενη έκθεση δεν είχε συμπεριληφθεί η δέσμευση της Ρουμανίας της 9ης Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με την απόφαση 2016/408 του Συμβουλίου της 10ης Μαρτίου 2016, η Αυστρία τυγχάνει προσωρινής αναστολής της μετεγκατάστασης σε ποσοστό έως και 30 % των αιτούντων που της έχουν κατανεμηθεί, σύμφωνα με την απόφαση (ΕΕ) 2015/1601 του Συμβουλίου. Κατά συνέπεια, η 7

υποβάλει καμία δέσμευση ούτε έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση. Από τον Απρίλιο, η Πολωνία δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο ως προς την υλοποίηση των δεσμεύσεών της και δεν έχει αναλάβει καμία δέσμευση ούτε έχει μετεγκαταστήσει κανέναν αιτούντα 22. Κατά την παρούσα περίοδο αναφοράς, η Τσεχική Δημοκρατία και η Σλοβακία δεν έχουν αναλάβει καμία δέσμευση ούτε έχουν μετεγκαταστήσει κανέναν αιτούντα. Δράσεις για την επίσπευση του χρόνου απόκρισης στα αιτήματα μετεγκατάστασης: τα περισσότερα κράτη μέλη και συνδεδεμένα κράτη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης αυξάνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να επιταχύνουν τον χρόνο απόκρισης στις αιτήσεις μετεγκατάστασης και να επιτύχουν τον στόχο των 10 εργάσιμων ημερών που προβλέπεται στα πρωτόκολλα μετεγκατάστασης. Ωστόσο, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την αύξηση και τη διατήρηση σταθερής μηνιαίας ροής. Σε γενικές γραμμές, οι περισσότερες χώρες δίνουν θετικές απαντήσεις στις αιτήσεις μετεγκατάστασης. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ποσοστό αποδοχής θα μπορούσε να αυξηθεί αισθητά και όπου θα πρέπει να βελτιωθεί η αιτιολόγηση της απόρριψης ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις των αποφάσεων του Συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια του 7ου φόρουμ για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση έγινε ανταλλαγή ορθών πρακτικών όσον αφορά την παροχή επαρκούς αιτιολόγησης για την απόρριψη των αιτήσεων μετεγκατάστασης, όπως αυτών που εφαρμόζονται από τις Κάτω Χώρες. Για την αντιμετώπιση των επιφυλάξεων που έχουν διατυπώσει διάφορα κράτη μέλη όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικών με την ασφάλεια, η Ευρωπόλ προσφέρθηκε να διαθέσει στα κράτη μέλη ειδικό προς τον σκοπό αυτόν ασφαλή δίαυλο επικοινωνίας, ώστε να μπορούν να παρέχουν με ασφάλεια τους λόγους για την απόρριψη των αιτήσεων μετεγκατάστασης. Κατά τη διάρκεια του 7ου φόρουμ για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, η Επιτροπή τόνισε για ακόμη μία φορά τη δυνατότητα ανταλλαγής δακτυλικών αποτυπωμάτων μέσω διαύλων αστυνομικής συνεργασίας για τον έλεγχο ασφάλειας σε εθνικό επίπεδο, κυρίως στις περιπτώσεις στις οποίες οι αιτούντες δεν διαθέτουν έγγραφα ταυτότητας ή ταξιδιωτικά έγγραφα. Δράσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τη μετεγκατάσταση ευάλωτων αιτούντων, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων: ο ρυθμός μετεγκατάστασης ασυνόδευτων ανηλίκων επιταχύνθηκε κατά την τελευταία εβδομάδα της περιόδου αναφοράς. Από τις 28 Σεπτεμβρίου μετεγκαταστάθηκαν από την Ελλάδα (στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στην Ιρλανδία, στη Φινλανδία και στην Ελβετία) 43 ασυνόδευτοι ανήλικοι (22 ασυνόδευτοι ανήλικοι που ταξίδευαν μόνοι τους και 21 «αποχωρισμένα παιδιά»), με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που έχουν μετεγκατασταθεί να ανέρχεται σε 118 ανηλίκους. Ωστόσο, εάν ληφθούν υπόψη όλες οι κατηγορίες παιδιών που έχουν αποχωριστεί από τις οικογένειές τους, ο συνολικός αριθμός ανέρχεται σε 148 ανηλίκους. Μετά το 7ο φόρουμ για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση κατέστη σαφές ότι τα κράτη μέλη δεν αντιμετωπίζουν εν γένει προβλήματα ως προς τη μετεγκατάσταση «αποχωρισμένων παιδιών» (βλέπε ανωτέρω). Όσον αφορά τους 22 μετεγκατάσταση στην Αυστρία 1 065 αιτούντων αναστέλλεται έως τις 11 Μαρτίου 2017. Ωστόσο, οι υποχρεώσεις δυνάμει της απόφασης 2015/1601 εξακολουθούν να ισχύουν για την Αυστρία σχετικά με την μετεγκατάσταση των υπόλοιπων ατόμων που της έχουν κατανεμηθεί, επομένως απαιτούνται ακόμη δεσμεύσεις και μετεγκαταστάσεις. Στις αρχές Απριλίου, η Πολωνία ανέστειλε την επεξεργασία 73 αιτήσεων μετεγκατάστασης οι οποίες είχαν αποσταλεί στη χώρα αυτή από την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου βάσει δέσμευσης που υποβλήθηκε από την Πολωνία στις 16 Δεκεμβρίου 2015, παγώνοντας με τον τρόπο αυτό, εκ των πραγμάτων, τη διαδικασία μετεγκατάστασης τρεισήμισι μήνες μετά την υποβολή της δέσμευσης. Το ίδιο ισχύει και για αιτήσεις από την Ιταλία. 8

ασυνόδευτους ανηλίκους που ταξιδεύουν μόνοι τους, έπειτα από την πρόσκληση της Επιτροπής, τα κράτη μέλη προσέφεραν συνολικά 160 θέσεις. Δράσεις για την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) να υποστηρίζει την Ιταλία και την Ελλάδα: τον Οκτώβριο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε εκ νέου την επείγουσα ανάγκη επίσπευσης της παρεχόμενης στήριξης των κρατών μελών όσον αφορά την αποστολή εμπειρογνωμόνων στην EASO. Παρότι έχουν καταγραφεί θετικές εξελίξεις ως προς τη βελτίωση του μακροπρόθεσμου προγραμματισμού για την τοποθέτηση εμπειρογνωμόνων και την αντικατάσταση των απερχόμενων εμπειρογνωμόνων με νέους διορισμούς, χρειάζονται επειγόντως περισσότερες και πιο μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις με κατάλληλο προφίλ προκειμένου να διασφαλιστεί η επαρκής επιτόπια παρουσία της EASO και η ικανότητα διεκπεραίωσης των ομάδων τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα. Οι σύντομες τοποθετήσεις διαταράσσουν αισθητά τη συνολική ροή μετεγκατάστασης τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα. Όταν περατώνονται οι τοποθετήσεις, παρατηρείται μείωση του ρυθμού καταγραφών μέχρι την άφιξη των αντικαταστατών. Οι σύντομες τοποθετήσεις και τα ακατάλληλα προφίλ επηρεάζουν επίσης την ποιότητα των αιτήσεων μετεγκατάστασης, δεδομένου ότι οι εμπειρογνώμονες χρειάζονται χρόνο για να εξοικειωθούν με τις ισχύουσες διαδικασίες. Έχουν αποσταλεί υπομνήσεις των προσκλήσεων τόσο από τον εκτελεστικό διευθυντή της EASO όσο και από τον Επίτροπο κ. Αβραμόπουλο, στις πρόσφατες επιστολές του προς τα κράτη μέλη, ενώ η Επιτροπή υπενθυμίζει διαρκώς σε διάφορα φόρουμ τις υφιστάμενες ανάγκες, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η τοποθέτηση περισσότερων εμπειρογνωμόνων, σε συντονισμό με την EASO και την Προεδρία του Συμβουλίου. Στην Ελλάδα, η EASO ζητεί, σύμφωνα με την πέμπτη πρόσκλησή της για την πρόσληψη εμπειρογνωμόνων 23, τη μόνιμη τοποθέτηση 28 εμπειρογνωμόνων για την υποστήριξη του προγράμματος μετεγκατάστασης 24. Η EASO βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τα εθνικά σημεία επαφής των κρατών μελών για την ανεύρεση νέων εμπειρογνωμόνων οι οποίοι θα αντικαταστήσουν τους απερχόμενους εμπειρογνώμονες λόγω λήξης της θητείας τους. Ορισμένα κράτη μέλη ανέλαβαν αυθόρμητα τη δέσμευση να καλύψουν ορισμένες θέσεις σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα και να αναζητήσουν αυτομάτως αντικαταστάτη σε περίπτωση λήξης της θητείας κάποιου από τους εμπειρογνώμονές τους, δέσμευση την οποία η Επιτροπή και η EASO εκτιμούν ιδιαιτέρως. Τώρα που η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου προσλαμβάνει νέο προσωπικό καταγραφής, χρειάζεται η παροχή μεγαλύτερης στήριξης στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα και η αποδοτικότητα της διαδικασίας. Για τον σκοπό αυτό, η EASO τοποθετεί ήδη εμπειρογνώμονες υψηλότερης ειδίκευσης σε θέματα αποκλεισμού και κανονισμού του Δουβλίνου, καθώς και ανώτερα στελέχη υπεύθυνα για την καταγραφή, που θα λειτουργήσουν ως ανώτερη υπηρεσία στην Αθήνα, από κοινού με τους εμπειρογνώμονες σε θέματα εντοπισμού πλαστών και παραποιημένων εγγράφων. Οι αλλαγές όσον αφορά τον 23 24 Η πέμπτη πρόσκληση της EASO για την πρόσληψη εμπειρογνωμόνων προς υποστήριξη της μετεγκατάστασης στην Ελλάδα δημοσιεύθηκε στις 21 Απριλίου και σημειώθηκε για πρώτη φορά στην 3η έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση. Η θητεία αρκετών εμπειρογνωμόνων έληξε κατά την περίοδο αναφοράς. Η ανάγκη αυτή είναι διαφορετική από τη χωριστή υποχρέωση των κρατών μελών να παρέχουν στήριξη στις εργασίες της EASO στα νησιά για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας (η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της 7ης πρόσκλησης της EASO). 9

αριθμό και το προφίλ των εμπειρογνωμόνων που χρειάζονται θα αντικατοπτρίζονται σε προσεχή πρόσκληση για την πρόσληψη εμπειρογνωμόνων. Σύμφωνα με στοιχεία της 7ης Νοεμβρίου, ο συνολικός αριθμός εμπειρογνωμόνων που είχαν αποσταλεί στην Ελλάδα ήταν 18 εμπειρογνώμονες για θέματα ασύλου και 27 διερμηνείς, αριθμός που παραμένει ανεπαρκής για τη διεκπεραίωση του αυξημένου αριθμού υποθέσεων τώρα που ολοκληρώθηκε η εκτεταμένη διαδικασία προκαταγραφής. Στην Ιταλία, η πιο πρόσφατη πρόσκληση της EASO για την πρόσληψη εμπειρογνωμόνων, η οποία δημοσιεύτηκε στις 28 Μαΐου 2016, ζητούσε 35 επιπλέον εμπειρογνώμονες ώστε ο αριθμός των εμπειρογνωμόνων σε θέματα ασύλου να ανέλθει συνολικά σε 74, όπως προβλέπεται στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης που συμφωνήθηκε με τις ιταλικές αρχές. Έως τις 7 Νοεμβρίου 2016 είχαν υποβληθεί 100 υποψηφιότητες 25. Από αυτόν τον συνολικό αριθμό διαθέσιμων εμπειρογνωμόνων από την πλευρά των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών, ο οποίος είναι υψηλότερος σε σύγκριση με τις προηγούμενες περιόδους αναφοράς, έως τις 7 Νοεμβρίου 2016 είχαν επιλεχθεί στην Ιταλία 47 εμπειρογνώμονες για θέματα ασύλου και 36 πολιτιστικοί διαμεσολαβητές. Παρά την εν λόγω πρόσφατη θετική εξέλιξη όσον αφορά την αύξηση των εμπειρογνωμόνων που τοποθετήθηκαν, ο αριθμός τους εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής έναντι του αριθμού των αφίξεων ατόμων που είναι επιλέξιμα για μετεγκατάσταση, ο οποίος παραμένει υψηλός, καθώς και του σημαντικού αριθμού των ατόμων εν αναμονή καταγραφής στην Ιταλία, ενώ επίσης υπολείπεται του αριθμού των εμπειρογνωμόνων που απαιτούνται στο πλαίσιο του σχεδίου έκτακτης ανάγκης. 2.3 Δράσεις της Ελλάδας και της Ιταλίας, ιδίως όσον αφορά τα κύρια σημεία των χαρτών πορείας Ελλάδα Δράσεις για την επιτάχυνση της καταγραφής των μεταναστών και της επεξεργασίας των αιτήσεών τους, καθώς και για τη βελτίωση της ικανότητας καταγραφής της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου: μετά την ολοκλήρωση της εκτεταμένης διαδικασίας προκαταγραφής, η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου προγραμμάτισε τα ραντεβού για την πλήρη υποβολή αιτήσεων ασύλου. Έως το τέλος Ιανουαρίου 2017 θα έχει καταγραφεί πλήρως το 87 % των αιτούντων που έχουν προκαταγραφεί, ενώ ο συνολικός αριθμός των υποθέσεων θα έχει καταχωριστεί έως τον Απρίλιο του 2017. Έως τις 7 Νοεμβρίου είχαν καταγραφεί πλήρως 16 642 άτομα. Τα άτομα που δεν είχαν τη δυνατότητα να προβούν σε προκαταγραφή κατά την εκτεταμένη διαδικασία προκαταγραφής, 25 Αυστρία, Ελβετία, Λιθουανία, Πολωνία, Τσεχική Δημοκρατία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία, Γερμανία, Λετονία, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Σουηδία, Μάλτα, Βέλγιο, Σλοβακία και Βουλγαρία. 10

εξακολουθούν να είναι σε θέση να το πράξουν κλείνοντας ραντεβού μέσω του συστήματος Skype. Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου αύξησε περαιτέρω την ικανότητα καταγραφής της όσον αφορά τους αιτούντες που ανήκουν σε επιλέξιμες για μετεγκατάσταση ιθαγένειες, από 110 σε 175 αιτούντες ημερησίως, μέσω της πρόσληψης νέων υπαλλήλων. Επί του παρόντος, η μονάδα μετεγκατάστασης στην Αθήνα απασχολεί συνολικά 75 εργαζόμενους, ενώ και τα περιφερειακά γραφεία ασύλου της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης χειρίζονται επίσης υποθέσεις μετεγκατάστασης. Οι ομάδες υποστήριξης της διαδικασίας καταγραφής της EASO αποτελούνται, σύμφωνα με στοιχεία της 7ης Νοεμβρίου, από 4 εμπειρογνώμονες στην Αθήνα, 6 εμπειρογνώμονες στη Θεσσαλονίκη και 3 εμπειρογνώμονες στην Αλεξανδρούπολη. Δεδομένου ότι η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου χρειάζεται επιπλέον ανώτερα στελέχη και ειδικευμένα προφίλ (για τη μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης στο πλαίσιο των νέων προσλήψεων), η EASO θα παράσχει πιο διαφοροποιημένη στήριξη. Η διαφορά μεταξύ του αριθμού των αιτήσεων μετεγκατάστασης που υποβλήθηκαν από την Ελλάδα και του ποσοστού αποδοχής τους από τα κράτη μέλη έχει αυξηθεί κατά την περίοδο αναφοράς (από τις 28 Οκτωβρίου έως τις 4 Νοεμβρίου, η Ελλάδα υπέβαλε περίπου 1 570 αιτήσεις, ενώ έλαβε μόνο 940 απαντήσεις). Περισσότερο αισθητή είναι η αύξηση της διαφοράς μεταξύ του αριθμού των καταγραφών εκ μέρους της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και του συνολικού αριθμού των δεσμεύσεων (κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, η Ελλάδα κατέγραψε 3 298 αιτήσεις μετεγκατάστασης, ενώ ο αριθμός των επιπλέον δεσμεύσεων κατά την ίδια περίοδο ανήλθε σε 1 499). Συνολικά, έως τις 7 Νοεμβρίου η Ελλάδα είχε καταγράψει 16 642 αιτήσεις, ενώ ο συνολικός αριθμός των δεσμεύσεων ήταν 11 275). Οι διαφορές αυτές ευθύνονται εν μέρει για την επιβράδυνση του ρυθμού μετεγκατάστασης που διαπιστώθηκε τον Οκτώβριο και, όπως είχε προβλεφθεί από την Επιτροπή σε προηγούμενες εκθέσεις, μετατρέπονται πλέον σε σοβαρό εμπόδιο για την παρακολούθηση της εκτεταμένης διαδικασίας προκαταγραφής. Κατά συνέπεια, η εξασφάλιση περισσότερων και σταθερότερων δεσμεύσεων, καθώς και η επιτάχυνση της μετεγκατάστασης (κυρίως όσον αφορά τον χρόνο απόκρισης), καθίσταται θέμα προτεραιότητας προκειμένου να αποφεύγεται η μη βιώσιμη συσσώρευση υποθέσεων. Δράσεις για τη βελτίωση της ικανότητας υποδοχής στην Ελλάδα: σύμφωνα με στοιχεία της 8ης Νοεμβρίου, η συνολική ικανότητα υποδοχής στην Ελλάδα υπερέβαινε τις 68 863 θέσεις 26 σε προσωρινές δομές και μόνιμες θέσεις υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα, τόσο για τους παράτυπους μετανάστες όσο και για τα άτομα με πιθανή ανάγκη διεθνούς προστασίας που έχουν εκφράσει την επιθυμία να υποβάλουν αίτηση ασύλου ή έχουν ήδη υποβάλει αίτηση ασύλου. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δόθηκαν από τις ελληνικές αρχές, η συνολική προγραμματισμένη ικανότητα των 40 μόνιμων εγκαταστάσεων στην ηπειρωτική χώρα εκτιμάται σε περίπου 33 186 θέσεις. 26 Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει τις θέσεις που παρασχέθηκαν δυνάμει του προγράμματος ενοικίασης στέγης της UNHCR και τις θέσεις υποδοχής στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. http://www.media.gov.gr/images/prosfygiko/refugee_flows-27-10-2016.pdf http://data.unhcr.org/mediterranean/documents.php?page=1&view=grid&country[]=83 Αυτές οι προσωρινές εγκαταστάσεις έκτακτης ανάγκης και μόνιμες εγκαταστάσεις βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, καθώς και στην ηπειρωτική χώρα. Σύμφωνα με στοιχεία της 8ης Νοεμβρίου 2016, και βάσει των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, επί του παρόντος υφίστανται μόνο 1 140 θέσεις σε μόνιμες εγκαταστάσεις στέγασης που φιλοξενούν αποκλειστικά αιτούντες διεθνή προστασία και ασυνόδευτους ανηλίκους. 11

Από τις 20 000 θέσεις που προορίζονται για τους αιτούντες που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση δυνάμει του προγράμματος ενοικίασης στέγης της UNHCR 27, στις 7 Νοεμβρίου ήταν διαθέσιμες 17 664 θέσεις, συμπεριλαμβανομένων 5 509 θέσεων σε ξενοδοχεία/ολόκληρα κτίρια, 10 076 θέσεων σε διαμερίσματα, 497 θέσεων σε οικογένειες υποδοχής και 622 θέσεων σε ειδικές δομές φιλοξενίας που προορίζονται για ασυνόδευτους ανηλίκους. Η UNHCR προβλέπει ότι και οι 20 000 θέσεις θα είναι έτοιμες προς χρήση έως το τέλος του έτους. Επιπλέον, όσον αφορά τα κέντρα μετεγκατάστασης, σύμφωνα με στοιχεία της 8ης Νοεμβρίου, από τα τρία κέντρα μετεγκατάστασης για τα οποία έχουν δεσμευτεί οι ελληνικές αρχές είχε δημιουργηθεί μόνο ένα με 960 διαθέσιμες θέσεις (στα Λαγκαδίκια). Για τα υπόλοιπα δύο, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ακόμα προσδιορίσει κατάλληλους χώρους. Συνεχίζονται ακόμα οι συζητήσεις μεταξύ της UNHCR και των ελληνικών αρχών όσον αφορά την παροχή περισσότερων χώρων για την κατασκευή ειδικών κέντρων μετεγκατάστασης, κυρίως στην περιοχή της Αττικής. Τα τρία κέντρα μετεγκατάστασης θα πρέπει να διαθέτουν ικανότητα υποδοχής 6 000 ατόμων. Όπως αναφέρεται στις προηγούμενες εκθέσεις, η Επιτροπή παροτρύνει την Ελλάδα να προσδιορίσει τις εγκαταστάσεις αυτές το συντομότερο δυνατόν, ώστε να αποφευχθούν εμπόδια στην υλοποίηση των τελευταίων σταδίων των εργασιών μετεγκατάστασης μετά την ολοκλήρωση της εκτεταμένης διαδικασίας προκαταγραφής. Ιταλία Δράσεις για να αυξηθεί ο αριθμός των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης, καθώς και για να καταστούν πλήρως λειτουργικά τα κέντρα αυτά: κατά τους τελευταίους μήνες, η κατ επανάληψη απότομη άνοδος του αριθμού αφίξεων καταδεικνύει ότι η υφιστάμενη χωρητικότητα 1 600 θέσεων στα τέσσερα επιχειρησιακά κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (Ποτσάλο, Λαμπεντούζα, Τράπανι και Τάραντας) δεν επαρκεί. Επιπλέον, οι περισσότερες αποβιβάσεις (περίπου 70 %) εξακολουθούν να πραγματοποιούνται μακριά από τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Ενώ έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τα πρώτα προπαρασκευαστικά βήματα (όπως βελτίωση εγκαταστάσεων και παροχή εξοπλισμού), η Ιταλία θα πρέπει να επιταχύνει το άνοιγμα των ήδη προαναγγελθέντων πρόσθετων κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό, οι ιταλικές αρχές δήλωσαν ότι εφαρμόζονται πρότυπα για τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης σε έξι επιπλέον λιμένες αποβίβασης. Κατά την άποψη της Επιτροπής, οι εν λόγω λιμένες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ολοκληρωμένα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης μετά την εκτέλεση ορισμένων εργασιών, με πρωταρχικό σκοπό την εξασφάλιση επαρκών δομών υποδοχής. Χάρη σε αυτό το θετικό βήμα, η συντριπτική πλειονότητα των μεταναστών που φτάνουν στην Ιταλία αποβιβάζονται σύμφωνα με τα πρότυπα για τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Επιπλέον, οι ιταλικές αρχές δήλωσαν την πρόθεσή τους να εφαρμόσουν σύντομα σε όλους τους ιταλικούς λιμένες αποβίβασης τις τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας (ΤΔΛ) για τα κέντρα υποδοχής και 27 Η συμφωνία ανάθεσης αρμοδιοτήτων που συνήφθη τον Ιανουάριο του 2016 με την UNHCR για το πρόγραμμα ενοικίασης στέγης χωρητικότητας 20 000 θέσεων, ωφελεί πρωτίστως τους αιτούντες άσυλο που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Η συμφωνία ανάθεσης αναθεωρήθηκε τον Ιούλιο του 2016 ώστε να διευκρινιστεί περαιτέρω στο κείμενο ότι το πρόγραμμα φιλοξενίας περιλαμβάνει και τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων σε εγκαταστάσεις μετεγκατάστασης που διαχειρίζεται η UNHCR, καθώς και ότι η ομάδα στόχος του προγράμματος φιλοξενίας δεν περιλαμβάνει μόνο υποψήφιους μετεγκατάστασης αλλά και άλλους αιτούντες άσυλο. Η UNHCR συμφώνησε να διαθέσει 6 000 θέσεις του προγράμματος ενοικίασης στέγης στα κέντρα μετεγκατάστασης, ώστε να στεγαστούν όλοι οι πλήρως καταγεγραμμένοι αιτούντες μετεγκατάσταση. 12

ταυτοποίησης 28. Για τον σκοπό αυτό συντάσσεται επί του παρόντος εγκύκλιος με σχετικές οδηγίες προς όλες τις επιτόπου αρμόδιες Νομαρχίες και Questure. Όπως αναφέρεται στην προηγούμενη έκθεση, δεδομένου του αυξανόμενου ρυθμού με τον οποίο αποβιβάζονται στην Ιταλία ασυνόδευτοι ανήλικοι, θα πρέπει να παρέχονται ειδικοί χώροι και ειδική βοήθεια σε όλα τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και η μεταφορά στις εγκαταστάσεις υποδοχής πρώτης ή δεύτερης γραμμής να ολοκληρώνεται στο συντομότερο δυνατόν χρονικό διάστημα, ενώ η διεκπεραίωση της διαδικασίας για τους μετανάστες θα πρέπει να γίνεται το ταχύτερο δυνατόν και εντός μέγιστης προθεσμίας 72 ωρών. Δράσεις για τη βελτίωση του συντονισμού: η τελευταία συνεδρίαση της ομάδας για την παρακολούθηση της εφαρμογής των ΤΔΛ πραγματοποιήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2016. Η αναθεωρημένη τεχνική συγγραφή υποχρεώσεων και οι συνακόλουθες νέες και ανανεωμένες συμβάσεις μεταξύ Νομαρχιών και οντοτήτων διαχείρισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις ΤΔΛ των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Η συνεχιζόμενη έλλειψη Ιταλού συντονιστή για κάθε κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης εξακολουθεί να αποτελεί αδυναμία στο πλαίσιο της λειτουργίας των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Όσον αφορά τη μετεγκατάσταση, το σχέδιο πρωτοκόλλου μετεγκατάστασης αποτελεί αντικείμενο προσαρμογής με βάση, αφενός, τα συμπεράσματα της ad hoc συνεδρίασης των εθνικών σημείων επαφής για τη μετεγκατάσταση της 15ης Σεπτεμβρίου και, αφετέρου, τις ρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν μεταξύ των ιταλικών αρχών και της Ευρωπόλ, και θα συζητηθεί κατά την επόμενη συνεδρίαση των αξιωματικών συνδέσμων που έχει προβλεφθεί για τον Νοέμβριο. Δράσεις για τη βελτίωση των ικανοτήτων διεκπεραίωσης στην Ιταλία: όπως επισημαίνεται σε προηγούμενη έκθεση, και σύμφωνα με την πρόσφατη αύξηση των διαθέσιμων εκ μέρους των κρατών μελών δεσμεύσεων, η ικανότητα των ιταλικών αρχών να καταγράφουν και να διεκπεραιώνουν αιτήσεις θα πρέπει να αυξηθεί, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία καταγραφής των ατόμων που ανήκουν σε επιλέξιμες για μετεγκατάσταση ιθαγένειες και να εκπληρωθούν οι νέες δεσμεύσεις. Τούτο θα συμβάλει και στη μείωση των κινδύνων διαφυγής των αιτούντων, δεδομένου ότι οι αιτήσεις τους θα διεκπεραιώνονται ταχύτερα. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να ενισχυθούν οι ομάδες που καταχωρίζουν τις αιτήσεις και να διασφαλιστεί η παρουσία της EASO στα νέα κέντρα καταγραφής. Οι δραστηριότητες των περιοδευουσών ομάδων της EASO που πραγματοποιούν καταγραφές συμβάλλουν στην ταχεία καταχώριση των αιτούντων που δεν στεγάζονται στα κέντρα καταγραφής, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός των αιτούντων μετεγκατάσταση. Δράσεις για την επίσπευση του χρόνου απόκρισης στα αιτήματα μετεγκατάστασης: κατόπιν της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στο πλαίσιο της ad hoc συνεδρίασης των εθνικών σημείων επαφής για τη μετεγκατάσταση, το ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών και η Ευρωπόλ, με την υποστήριξη της Επιτροπής, επισημοποίησαν την πρακτική διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται μέσω ανταλλαγής επιστολών στις 4 Νοεμβρίου 2016. Ειδικότερα, αναπτύχθηκε με τη στήριξη της Επιτροπής μια ροή εργασιών για τη διενέργεια πρόσθετων, έκτακτων ελέγχων ασφάλειας που μπορούν να ζητούν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της μετεγκατάστασης, και η εν λόγω ροή εργασιών θα ενσωματωθεί στο πρωτόκολλο μετεγκατάστασης που βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της κατάρτισης. Αυτή η θετική δυναμική έχει προετοιμάσει ήδη το έδαφος για την ανάληψη νέων και υψηλότερων 28 http://www.libertaciviliimmigrazione.dlci.interno.gov.it/sites/default/files/allegati/hotspots_sops_- _english_version.pdf. 13

δεσμεύσεων εκ μέρους των κρατών μελών, οι οποίες αναμένεται σύντομα να οδηγήσουν στην αύξηση των μεταφορών από την Ιταλία για λόγους μετεγκατάστασης. Δράσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τη μετεγκατάσταση ευάλωτων αιτούντων και ασυνόδευτων ανηλίκων: κανένας ασυνόδευτος ανήλικος δεν έχει μετεγκατασταθεί ακόμη από την Ιταλία. Η εφαρμογή της διαδικασίας αποτελεί βασική προτεραιότητα, δεδομένου ότι από τις αρχές του 2016 έχουν αποβιβαστεί στην Ιταλία περίπου 4 000 ασυνόδευτοι ανήλικοι (οι περισσότεροι από την Ερυθραία) που είναι δυνητικά επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Έπειτα από εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διάφορα κράτη μέλη (Βέλγιο, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Φινλανδία) κατέστησαν διαθέσιμες θέσεις για ασυνόδευτους ανηλίκους, περιλαμβανομένων τόσο των ασυνόδευτων ανηλίκων που ταξιδεύουν μόνοι τους όσο και των παιδιών που έχουν αποχωριστεί από τις οικογένειές τους. Η Επιτροπή ενθαρρύνει την Ιταλία να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να καταστεί δυνατή η μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων στις περιπτώσεις στις οποίες κρίνεται ότι η ενέργεια αυτή είναι προς το μείζον συμφέρον του παιδιού, και να εξετάσει την πιθανότητα δημιουργίας, το συντομότερο δυνατόν, ενός ή περισσότερων κέντρων καταγραφής ασυνόδευτων ανηλίκων. Η εφαρμογή της διαδικασίας μετεγκατάστασης θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην αντιμετώπιση του υψηλού ποσοστού διαφυγής ασυνόδευτων ανηλίκων που είναι δυνητικά επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει το Υπουργείο Εργασίας, οι Ερυθραίοι αποτελούν τη δεύτερη ιθαγένεια ασυνόδευτων ανηλίκων για τους οποίους αναφέρεται ότι παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό διαφυγής από τις εγκαταστάσεις υποδοχής 29. Μέτρα για τον περιορισμό των δευτερογενών μετακινήσεων: ως μέρος των μέτρων που ελήφθησαν από τις ιταλικές αρχές για τον περιορισμό των δευτερογενών μετακινήσεων, η ιταλική αστυνομία συνεχίζει τις τακτικές μεταφορές μεταναστών που μετακινήθηκαν παράτυπα από τον Νότο στον Βορρά της χώρας, πίσω στις εγκαταστάσεις υποδοχής στο νότιο τμήμα της χώρας. Η EASO έχει εντατικοποιήσει τις δραστηριότητες της περιοδεύουσας ομάδας που πραγματοποιεί καταγραφές για μετεγκατάσταση σε διάφορες περιοχές όπου οι υποψήφιοι για μετεγκατάσταση στεγάζονται (με βάση τις ανάγκες που αναφέρονται από τις ιταλικές αρχές) εκτός των κέντρων καταγραφής. Θα πρέπει να παρακολουθείται στενά η παρουσία και οι µετακινήσεις των παράτυπων μεταναστών στο ιταλικό έδαφος και να εμποδίζονται οι παράτυπες δευτερογενείς μετακινήσεις. 2.4 Δράσεις που έχουν αναληφθεί από την Επιτροπή και τους οργανισμούς της ΕΕ Ευρωπαϊκή Επιτροπή Η Επιτροπή εξακολούθησε να υποστηρίζει την Ιταλία και την Ελλάδα επιτόπου σε καθημερινή βάση, βοηθώντας στον συντονισμό μεταξύ διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών και συνδράμοντας τις ελληνικές και ιταλικές αρχές στον εντοπισμό εμποδίων, στην εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε στενή συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και στην ανάπτυξη συγκεκριμένων διαδικασιών. Στο πλαίσιο της υποστήριξης αυτής, η Επιτροπή διευκόλυνε τη συμφωνία των ρυθμίσεων μεταξύ της Ιταλίας και της Ευρωπόλ που περιγράφονται ανωτέρω για τη διενέργεια πρόσθετων ελέγχων ασφάλειας, που αποτελούν ένα από τα κυριότερα εμπόδια που επιβραδύνουν τις μετεγκαταστάσεις από την 29 http://www.lavoro.gov.it/notizie/documents/report%20msna%2030_09_2016.pdf (τελευταία σελίδα). 14

Ιταλία, και αναμένεται να αυξηθεί ο αριθμός των κρατών μελών τα οποία θα αναλάβουν πλέον δυναμικότερες δεσμεύσεις έναντι της Ιταλίας. Στο πλαίσιο του 7ου φόρουμ για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση πραγματοποιήθηκε σύνοδος μεταξύ των εθνικών σημείων επαφής για τη μετεγκατάσταση όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών και των αρμόδιων ενδιαφερόμενων φορέων (EASO, UNHCR, ΔΟΜ, Ευρωπόλ) προκειμένου να συζητηθεί η πρόοδος που επιτεύχθηκε όσον αφορά την υλοποίηση του προγράμματος μετεγκατάστασης μετά την παρέλευση ενός έτους από την ημερομηνία έναρξης ισχύος των αποφάσεων του Συμβουλίου για τη μετεγκατάσταση. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στους ασυνόδευτους ανηλίκους και σε θέματα ασφάλειας. Η εν λόγω σύνοδος αποσκοπούσε στην προσδιορισμό των εμποδίων που εξακολουθούν να εγείρονται στη διαδικασία μετεγκατάστασης, η εξεύρεση κοινών λύσεων και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Τα κύρια συμπεράσματα της συνόδου επισημαίνονται ήδη σε ολόκληρο το κείμενο της παρούσας έκθεσης. Τα συμπεράσματα αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο στενής παρακολούθησης στην Ελλάδα και στην Ιταλία, στο πλαίσιο των τακτικών συνεδριάσεων των αξιωματικών συνδέσμων που διοργανώνονται από την Επιτροπή. Η επόμενη συνεδρίαση των αξιωματικών συνδέσμων θα πραγματοποιηθεί κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου. Στο πλαίσιο της παρακολούθησης της εφαρμογής των αποφάσεων του Συμβουλίου για τη μετεγκατάσταση, η Επιτροπή διατύπωσε και θα εξακολουθήσει να διατυπώνει επιφυλάξεις έναντι των κρατών μελών που παρουσιάζουν υστέρηση στην εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου. Ο Επίτροπος κ. Αβραμόπουλος απέστειλε πρόσφατα επιστολές στα κράτη μέλη προκειμένου να τους υπενθυμίσει τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει των αποφάσεων του Συμβουλίου για τη μετεγκατάσταση. Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο Δράσεις για την επίσπευση της διαδικασίας μετεγκατάστασης και τη βελτίωση της ικανότητας καταγραφής στην Ελλάδα και την Ιταλία: οι εμπειρογνώμονες αναλαμβάνουν διάφορα καθήκοντα. Στην Ελλάδα, 9 εμπειρογνώμονες στηρίζουν επί του παρόντος άμεσα τη διαδικασία καταγραφής μέσω κοινής διεκπεραίωσης, ενώ άλλοι 9 εμπειρογνώμονες συμμετέχουν σε καθήκοντα πληροφόρησης και συμβουλευτικής. Με βάση τις συστάσεις για τον τρόπο ενίσχυσης της διαδικασίας αντιστοίχισης, που στοχεύει στην αντιστοίχιση αιτούντων με συγκεκριμένα κράτη μέλη, η EASO θα υποβάλει σε δοκιμή το εργαλείο αντιστοίχισης κατά την περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου 2016 και Ιανουαρίου 2017. Κατόπιν της διαδικασίας προκαταγραφής, η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου ενισχύει επί του παρόντος την ικανότητα καταγραφής της. Η EASO διαφοροποίησε τη στήριξή της ως προς τη διαδικασία μετεγκατάστασης και έχει τοποθετήσει περισσότερους εμπειρογνώμονες σε θέματα δεικτών αποκλεισμού, κανονισμού του Δουβλίνου, οικογενειακής μονάδας και απάτης όσον αφορά τα έγγραφα, καθώς και ανώτερα στελέχη υπεύθυνα για την καταγραφή. Οι εν λόγω εμπειρογνώμονες λειτουργούν ως ανώτερη υπηρεσία επίλυσης δύσκολων υποθέσεων και συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση της τακτικής διαδικασίας καταγραφής και στη διασφάλιση της ποιότητας των αιτήσεων μετεγκατάστασης. Παραμένει αναγκαία η ενισχυμένη στήριξη καθ όλη τη διάρκεια των διαφόρων φάσεων της διαδικασίας μετεγκατάστασης, από την παροχή πληροφοριών έως την καταγραφή και τη διαδικασία αντιστοίχισης. Επιπλέον, η EASO θα αυξήσει τον αριθμό των εμπειρογνωμόνων της σε 15

θέματα καταγραφής στη Θεσσαλονίκη, και προμηθεύεται επί του παρόντος κινητές μονάδες που θα χρησιμεύουν ως χώρος εργασίας για τους εν λόγω εμπειρογνώμονες. Η EASO προβλέπει επίσης ότι θα χρειαστούν επιπλέον εμπειρογνώμονες για την παροχή πληροφοριών στους καταυλισμούς. Στην Ιταλία, η EASO δρομολογεί επί του παρόντος την τοποθέτηση 47 από τους 74 εμπειρογνώμονες που έχουν ζητηθεί από τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες: 10 εμπειρογνώμονες στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, 7 εμπειρογνώμονες σε δύο κινητές μονάδες (με βάση τη Ρώμη και την Κατάνια), 10 εμπειρογνώμονες σε κέντρα καταγραφής, 5 εμπειρογνώμονες στην περιοδεύουσα μονάδα καταγραφής, 1 εμπειρογνώμονα που παρέχει στήριξη στις δραστηριότητες επικοινωνίας με τον Τύπο και 14 εμπειρογνώμονες στη Μονάδα του Δουβλίνου στη Ρώμη. Η EASO έχει δρομολογήσει επίσης την τοποθέτηση έως και 48 πολιτιστικών διαμεσολαβητών (για τα αραβικά, τα τιγκρίνια και τα κουρδικά) προκειμένου να στηρίξει τη διαδικασία μετεγκατάστασης (σύμφωνα με στοιχεία της 7ης Νοεμβρίου είχαν τοποθετηθεί επιτόπου 36 πολιτιστικοί διαμεσολαβητές). Κατά την περίοδο αναφοράς, η EASO εντατικοποίησε τις δραστηριότητες της περιοδεύουσας ομάδας που πραγματοποιεί καταγραφές για μετεγκατάσταση σε διάφορους τόπους όπου στεγάζονται οι υποψήφιοι για μετεγκατάσταση (με βάση τις ανάγκες που αναφέρονται από τις ιταλικές αρχές) εκτός των κέντρων καταγραφής 30. Η περιοδεύουσα ομάδα στηρίζει επίσης τους φορείς της τοπικής Questura συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ικανότητας των αστυνομικών υπαλλήλων να διενεργούν οι ίδιοι τις καταγραφές. Η EASO καταβάλλει επίσης προσπάθειες προκειμένου να εξασφαλίσει κατάλληλες και αποδοτικές συνθήκες εργασίας στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης για τις ομάδες της EASO. Σε ορισμένα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και κέντρα καταγραφής έχουν εγκατασταθεί 5 κινητά γραφεία (κοντέινερ) (1 στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης του Τράπανι, 2 στα κέντρα καταγραφής στη Βίλα Σικάνια και στο Μπάρι, αντίστοιχα), ενώ ακόμη 1 πρόκειται να τοποθετηθεί στον λιμένα Αγκούστα, όπου λαμβάνουν χώρα πολλές αποβιβάσεις. Για την υποστήριξη των εργασιών που συνδέονται με τη μετεγκατάσταση, στη διάθεση των ιταλικών αρχών τέθηκε επίσης τεχνικός εξοπλισμός (ηλεκτρονικοί υπολογιστές) (5 σταθμοί εργασίας τέθηκαν στη διάθεση κάθε κέντρου καταγραφής και στους φορείς της Questura στη Ρώμη, ενώ άλλοι 20 πρόκειται να τοποθετηθούν στη Μονάδα του Δουβλίνου μόλις εκδοθεί εσωτερική εξουσιοδότηση ασφάλειας για τη σύνδεσή τους με το υφιστάμενο σύστημα). Στα συμπεράσματά του της 20ής Οκτωβρίου 2016, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την EASO να μεριμνήσει ώστε οι δυνάμεις επέμβασης για το άσυλο να καταστούν επιχειρησιακές το ταχύτερο δυνατόν. Ως εκ τούτου, η EASO επιδίωξε να λάβει τη στήριξη του διοικητικού της συμβουλίου, ώστε να ενισχύσει άμεσα τις δυνάμεις επέμβασής της για το άσυλο με τον διορισμό εθνικών εμπειρογνωμόνων με συγκεκριμένα προφίλ έως τις 27 Οκτωβρίου 2016. Επιπροσθέτως, και προκειμένου να διευκολύνει περαιτέρω την ανταπόκριση σε προσκλήσεις πρόσληψης εμπειρογνωμόνων, η EASO βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της κατάρτισης ενός πιλοτικού προγράμματος εισαγωγικής κατάρτισης για τους αρμόδιους υπαλλήλους της υπηρεσίας με περιορισμένη πείρα, ενώ πρότεινε επίσης τροποποιήσεις των συναφών κανονισμών για την αμοιβή των εμπειρογνωμόνων, ώστε η υπηρεσία να είναι σε 30 Μέχρι στιγμής, η ομάδα έχει καλύψει τις ακόλουθες περιοχές: Κάλιαρι (Σαρδηνία), Φότζα, Μπολόνια, Τορίνο, Μιλάνο, Βερόνα, Βενετία, Βιτσέντσα, Τέραμο, Κιέτι, Φλωρεντία, Πίζα, Γκροσέτο και Μόντενα. 16