ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ Κριτσέλη Μαρία Ειδικότητα Βοηθών Νοσηλευτών Τμήμα ΓΝ1 ΕΠΑ.Λ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ Τα σημαντικά μέτρα που εφάρμοσε η Κρητική Πολιτεία ήταν: ο έλεγχος των εισαγομένων από άλλες χώρες αλλά και των παραγομένων στην Κρήτη τροφίμων και ποτών. καλύτερα οργανωμένο και πιο αυστηρό έλεγχο της ποιότητας των τροφίμων και των ποτών.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΡΕΑΤΩΝ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΩΝ -ΣΦΑΓΕΙΩΝ Τη περίοδο εκείνη, σημαντικό πρόβλημα παρουσίαζε η συντήρηση των κρεάτων, καθώς δεν υπήρχαν ψυγεία,και δεν ήταν πάντοτε δυνατή η αυθημερόν πώληση τους. Στο Ηράκλειο η μεταφορά των κρεάτων περιγράφεται με μελανά χρώματα από τον τοπικό τύπο τον Μάιο του 1903. «..το σφαγείον διατελεί εις τοιαύτην οικτράν και βρωμεράν κατάστασιν...τα κρέατα μεταφέρονται εις την πόλιν επί όνων,εις τας πληγάς των οποίων πολλάκις προστρίβονται τα κρέατα..»
Ούτε και στα Χανιά η κατάσταση των σφαγείων ήταν καλύτερη «..ως εκ της ατελεστάτης κατασκευής του και της μέχρι τούδε[1906]ελλείψεως ύδατος..» Τα σφαγεία βρίσκονταν στην ανατολική άκρη της συνοικίας Κούμ-Καπί, δίπλα στη θάλασσα, και προκαλούσαν μεγάλη δυσοσμία και επιβάρυνση της περιοχής, ιδιαίτερα το καλοκαίρι και υπήρχε κίνδυνος για την μετάδοση ακόμη και χολέρας. «Εις το άκρον της συνοικίας υπάρχουν τα σφαγεία της πόλεως,τα οποία κατά την ώραν ταύτην των καυσώνων και της θερμοκρασίας αναδίδουσι τρομεράν δυσοσμίαν» Η Κρητική Πολιτεία στον τομέα αυτό: Καθόρισε συγκεκριμένες περιοχές για την εγκατάσταση των κρεοπωλείων. Απαγορεύθηκε η πώληση κρέατος σε άλλα μέρη ή στους δρόμους.
ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Στο γάλα η νοθεία ήταν συχνή και γινόταν εύκολα με προσθήκη νερού ή αφαίρεση λίπους. Πολλές φορές μέσα στο γάλα υπήρχαν ακαθαρσίες και περιτώματα ζώων. Συχνές ήταν οι δηλητηριάσεις από το γάλα. ΟΠΩΠΟΛΑΧΑΝΙΚΑ Οι έμποροι οπωρολαχανικών στις πόλεις και τις συνοικίες ήταν υποχρεώμενοι να τοποθετούν τα είδη τους όχι στο πεζοδρόμιο όπως γινόταν παλιότερα ή στον δρόμο, αλλά πάνω σε τραπέζια.
ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΗ ΠΟΤΑ Η νοθεία των οινοπνευματωδών ποτών με διάφορους τρόπους αποτελούσε συχνό φαινόμενο Στο μεγαλύτερο ποσοστό των δειγμάτων διαπιστώθηκε προσθήκη γύψου,σε μεγάλη αναλογία. Ο γύψος (θειική άσβεστος) αυξάνει την οινοπνευματική ζύμωση. ΕΛΕΓΧΟΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ-ΠΑΝΔΟΧΕΙΩΝ Ο τύπος δημοσιεύει συχνά τις αστυιατρικές εκθέσεις και σχολιάζει τα αποτελέσματα τους, όπως τον έλεγχο πανδοχείων «Ξενοδοχείον ''Η Κνωσός'', μεγάλη ακαταστασία και ακαθαρσίαι εις το μαγειρείον...». Η αστύατρος Χανίων σε ανάλογη έκθεσή του διαπιστώνει: «Πανδοχείον...κόπρος πολύς, παλαιοασβεστωμένον, εντελώς απεριποίητον..».
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΝΙΩΝ Στις 4 Δεκεμβρίου 1913 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια της Δημοτικής Αγοράς. Τον Δεκέμβριο του 1913, τα κρεοπωλεία και τα ιχθυοπωλεία της πόλης εγκαταστάθηκαν μέσα. Η δημοτική αγορά βελτίωσε σημαντικά την καλή λειτουργία της αγοράς τροφίμων, από την πλευρά της υγιεινής, καθώς και διαδικασιών ελέγχου.
Η ανάγκη για δημιουργία της Δημοτικής Αγοράς υπάρχει και στο Ηράκλειο για λόγους Δ. Υγείας, αφού: «θα απαλλάξη την πόλιν μας της δυσώδους βρώμας της διασπειρομένης εις τα κέντρα της πόλεως,υπό των τοποθετημένων εις άπασαν την πόλιν μανάβικων, κρεοπολείων, ιχθυοπολείων και άλλων τοιούτου είδους καταστημάτων δημιουργίας κάθε βρώμας και ασθένειας..»
Προβλήματα σχετικά με την υγιεινή κατάσταση των καταστημάτων, ιδιαίτερα των κρεοπωλείων, συνέχισαν φυσικά να υπάρχουν και μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Δημόσια Υγεία, Κοινωνική Πρόνοια και Υγειονομική Πολιτική στην Κρητική Πολιτεία (1898 1913)» έκδοση του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Ιωάννης Ε.Πολυχρονίδης Εκδόσεις Παπαζήση 2010 εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ στο τεύχος Νοεμβρίου/ Δεκεμβρίου 2012