Νομικά ζητήματα από την κατοχύρωση των ονομάτων χώρου- Με αφορμή την ΕφΑθ 2288/2016

Τόμος 2, 2016 Νομικά ζητήματα από την κατοχύρωση των ονομάτων χώρου- Με αφορμή την ΕφΑθ 2288/2016 Στεργιανή Αθανασία Παπαστεργίου Δικηγόρος Υπ. Διδάκτωρ Νομικής ΑΠΘ Το παρόν έργο υπάγεται σε Άδεια Χρήσης: Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές (CC BY-NC-ND 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.el Ι. Εισαγωγικά Η ανάδειξη του Διαδικτύου ως μέσου για τη διενέργεια εμπορικών συναλλαγών επέφερε ραγδαίες αλλαγές στην παραδοσιακή εμπορική δραστηριότητα. Στα πλαίσια του ηλεκτρονικού εμπορίου ιδιαίτερη σημασία έχει, ασφαλώς, καταρχήν η απόκτηση παρουσίας στο Διαδίκτυο, κάτι που κατά κύριο λόγο επιτυγχάνεται με την απόκτηση ενός ονόματος χώρου (domain name) από την εκάστοτε επιχείρηση. Όπως είναι φυσικό, η κατοχύρωση και χρήση τέτοιων ονομάτων έχει αναδείξει ποικίλα νομικά ζητήματα που τα τελευταία χρόνια απασχολούν όλο και περισσότερο τόσο την διεθνή όσο και την ελληνική νομολογία. Με την παρούσα μελέτη παρουσιάζεται ένα σημαντικό και ενδιαφέρον παράδειγμα πρόσφατης ελληνικής νομολογίας, και συγκεκριμένα η υπ αριθμ. 2288/2016 απόφαση του Εφετείου Αθηνών. Πρόκειται για μία απόφαση που παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον και η οποία ασχολείται με νομικά ζητήματα σε σχέση με τα ονόματα χώρου και κυρίως, με το ζήτημα της προστασίας σήματος από τη χρήση τους. Η πρωτοτυπία της συνίσταται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά επικυρώνεται η διαταχθείσα από ελληνικό δικαστήριο απαγόρευση χρήσεως, σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, ενδείξεως κατά παραποίηση και απομίμηση προγενέστερου κοινοτικού σήματος και διακριτικών γνωρισμάτων, καθώς και η διαταχθείσα υποχρέωση μεταβίβασης ενός ονόματος χώρου από τον κάτοχο στον πραγματικό δικαιούχο του. Το Δικαστήριο απασχόλησε η έννοια, η δομή και η σημασία των ονομάτων χώρου στις εμπορικές συναλλαγές, κυρίως όμως, εξετάστηκε η νομική τους φύση και η σύγκρουσή τους με δικαιώματα τρίτων επί διακριτικών γνωρισμάτων, καθώς και ο τρόπος επίλυσης των διαφορών που προκύπτουν από τη σύγκρουση αυτή. Οι κυριότερες σκέψεις και τα συμπεράσματα της απόφασης θα εκτεθούν αναλυτικότερα μέσα από τις παρατηρήσεις που ακολουθούν.

ΙΙ. Η απόφαση ΕφΑθ 2288/2016 1.Το ιστορικό της διαφοράς Το έτος 2011 η εφεσίβλητη εταιρία άσκησε αγωγή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με σκοπό την προστασία του σήματος και της φήμης της και την απόκτηση του ονόματος χώρου «alibaba.info» με τη μεταβίβασή του από τους εναγόμενους (και ήδη εκκαλούντες) προς την ίδια ως μοναδική δικαιούχο του. Επί της αγωγής τούτης εκδόθηκε η υπ αριθμ. 4839/2014 1 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία έκρινε ως μερικά δεκτή την αγωγή της ενάγουσας εταιρίας και υποχρέωσε τους εναγόμενους να παύσουν στο παρόν και να παραλείπουν στο μέλλον να χρησιμοποιούν το όνομα χώρου «alibaba.info» κατά παραποίηση και απομίμηση του προγενέστερου κοινοτικού σήματος και διακριτικού γνωρίσματος της ενάγουσας «alibaba.com», του διακριτικού τίτλου και της επωνυμίας της, ενώ παράλληλα διέταξε και τη μεταβίβαση του ονόματος χώρου «alibaba.info» στην ενάγουσα. Κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης οι εναγόμενοι άσκησαν έφεση επί της οποίας εκδόθηκε η υπ αριθμ. 2288/2016 2 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, η οποία τελικά επικύρωσε την εκκαλούμενη απόφαση. Συγκεκριμένα, η εφεσίβλητη αποτελεί μία αλλοδαπή εταιρία που εδρεύει στις Νήσους Κέυμαν και η οποία συστάθηκε το έτος 1999, υπό την επωνυμία «ALIBABA.COM CORPORATION» και με τον διακριτικό τίτλο «Alibaba», ενώ κατόπιν τροποποίησης, η επωνυμία της μετετράπη το έτος 2007 σε «ALIBABA GROUP HOLDING LIMITED». Πρόκειται για τη μητρική εταιρία ενός πολυεθνικού ομίλου εταιριών «ALIBABA GROUP», ο οποίος εδρεύει στην πόλη Hangzhou της Κίνας. Κύριος τομέας δραστηριότητάς της είναι η παροχή συναλλακτικών υπηρεσιών και υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω του διαδικτύου, προσφέροντας διαδικτυακές πύλες πλατφόρμες (portals) διευκόλυνσης της αγοραπωλησίας προϊόντων και υπηρεσιών παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας. Μέσω αυτών των εξειδικευμένων διαδικτυακών πλατφόρμων ηλεκτρονικού εμπορίου της διαδικτυακής της πύλης «alibaba.com», οι εκάστοτε ενδιαφερόμενοι πωλητές, προμηθευτές, κατασκευαστές και εξαγωγείς μπορούν να διαφημίζουν και να προωθούν τα προϊόντα τους, ενώ οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές, εισαγωγείς και διανομείς δύνανται να εντοπίσουν προϊόντα και αντισυμβαλλομένους, να προβούν σε παραγγελίες και να πραγματοποιήσουν πληρωμές, διενεργώντας έτσι τις συναλλαγές τους ταχύτερα, με χαμηλότερο κόστος και με μεγαλύτερη ωφέλεια. Το έτος 1999 η εφεσίβλητη προέβη στην κατοχύρωση του κοινοτικού σήματος «ALIBABA.COM» προς διάκριση προϊόντων και υπηρεσιών των διεθνών κλάσεων 35 και 42. Μεταγενέστερα, κατέστη δικαιούχος και άλλων διεθνών σημάτων, όπως του λεκτικού σήματος «ALIBABA TRADE MANAGER», του λεκτικού σήματος «ALIBABA», του λεκτικού και απεικονιστικού σήματος «Alibaba.com Global trade starts here», του λεκτικού σήματος «ΑLIΒΑΒΑ CLOUD COMPUTING» και του λεκτικού και απεικονιστικού σήματος «ΑLIΒΑΒΑ και απεικόνιση». Πέραν των σημάτων, όμως, η εφεσίβλητη είναι δικαιούχος και διεθνών ονομάτων χώρου, όπως του «alibaba.com» που κατοχύρωσε το έτος 1999 και του «alibaba.net» που απέκτησε το έτος 2001. Όπως, γίνεται αντιληπτό το λεκτικό 1 Διαθέσιμη στην ηλ. διεύθυνση: http://www.dsanet.gr/epikairothta/nomologia/pprath4839_2014.htm (τελ. επίσκεψη 17/03/2017). 2 Διαθέσιμη στην ηλ. διεύθυνση: http://www.dsanet.gr/epikairothta/nomologia/efath2288.htm (τελ. επίσκεψη 17/03/2017).

κοινοτικό σήμα «ALIBABA.COM», όπως και το όνομα χώρου «alibaba.com», το οποίο και αφορά η εν λόγω υπόθεση, έχουν ως κυρίαρχο περιεχόμενο τη λεκτική ένδειξη «Alibaba». Η ένδειξη αυτή έχει επικρατήσει και καθιερωθεί στις συναλλαγές ως το διακριτικό γνώρισμα της επιχείρησης της εφεσίβλητης, καθώς χρησιμοποιείται από το χρόνο της ιδρύσεως της εταιρίας έως και σήμερα κατά τρόπο σταθερό και αδιάλειπτο και αναγνωρίζεται από το συναλλακτικό κοινό. Από την άλλη πλευρά, η πρώτη εναγόμενη και ήδη εκκαλούσα είναι μία μονοπρόσωπη εταιρία περιορισμένης ευθύνης, που εδρεύει στην Ελλάδα, ενώ ο δεύτερος εκκαλών είναι ο μοναδικός εταίρος και διαχειριστής της. Η εν λόγω εταιρία δραστηριοποιείται στον τομέα της καταχώρισης, ενοικίασης και πώλησης ονομάτων χώρου, στις υπηρεσίες διαδικτυακής προώθησης και διαφήμισης, στο λογισμικό και στις υπηρεσίες διαχείρισης ονομάτων χώρου, στις συμβουλευτικές υπηρεσίες διαιτησίας ονομάτων διαδικτύου κ.ά. Στα πλαίσια της επιχειρηματικής αυτής δραστηριότητας και προς υλοποίηση των σκοπών της εταιρίας, ο δεύτερος εκκαλών υπό την ιδιότητά του μοναδικού εταίρου και διαχειριστή είχε προβεί στην κατοχύρωση 7.500-8.000 περίπου διεθνών ονομάτων χώρου, όπως ενδεικτικά των «microsoftword.org», «microsoftexcel.org», «windows.info», «lidl.info» κ.ά. Η ένδικη διαφορά ξεκίνησε το έτος 2011, όταν η εφεσίβλητη εταιρία διαπίστωσε πως ο δεύτερος εκκαλών είχε προβεί ήδη από το έτος 2004 στην καταχώρηση του διεθνούς ονόματος χώρου «alibaba.info». Το εν λόγω όνομα χώρου οι εκκαλούντες χρησιμοποιούσαν στις συναλλαγές, εν αγνοία της πρώτης, για τη διαφημιστική καταχώρηση παιδικών βιβλίων αρχικά και εν συνεχεία για υπηρεσίες διαφήμισης τρίτης εταιρίας και συγκεκριμένα της διαδικτυακής πύλης «SEDO.COM». Η εφεσίβλητη με την αγωγή της υποστήριξε ότι οι εναγόμενοι και ήδη εκκαλούντες, με τη χρήση του διεθνούς ονόματος χώρου «alibaba.info», προσβάλλουν το κατοχυρωμένο κοινοτικό σήμα της, κατά παραποίηση και απομίμησή του, για ταυτόσημες ή παρόμοιες υπηρεσίες με εκείνες που καλύπτει το σήμα της, δημιουργώντας έτσι κίνδυνο σύγχυσης του καταναλωτικού κοινού και βλάπτοντας τη διακριτική δύναμη και φήμη που έχει αποκτήσει. Ακόμη, υποστήριξε ότι η καταχώριση και χρήση από τους εναγομένους του ονόματος χώρου «alibaba.info» παρεμποδίζει την ίδια να καταχωρίσει και να χρησιμοποιήσει το εν λόγω όνομα χώρου, γεγονός που αποτελεί πράξη παράνομη και αντίθετη στα χρηστά συναλλακτικά ήθη, έρχεται σε αντίκρουση με τις διατάξεις περί αθέμιτου ανταγωνισμού και αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους μέσω της χρήσης του, καθώς και στην αθέμιτη εκμετάλλευση της φήμης που έχει αποκτήσει. Με την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου η ενάγουσα εταιρία δικαιώθηκε και οι εναγόμενοι υποχρεώθηκαν στην παύση της χρησιμοποίησης του επίδικου ονόματος χώρου στο παρόν και στην παράλειψή της στο μέλλον, καθώς και στη μεταβίβαση του ονόματος χώρου στην ενάγουσα εταιρία. Την εν λόγω απόφαση οι εναγόμενοι προσέβαλαν στο Εφετείο, το οποίο με τη σειρά του επικύρωσε την πρωτοβάθμια απόφαση, όπως ήδη ελέχθη, δικαιώνοντας για μία ακόμη φορά την ενάγουσα εταιρία. 2. Η έννοια του ονόματος χώρου Η παγκοσμιοποίηση και εμπορευματοποίηση του Διαδικτύου δημιούργησε την ανάγκη κατοχύρωσης των λεγόμενων «ονομάτων χώρου», των αναγνωριστικών δηλαδή σημείων των επιχειρήσεων στον άυλο κόσμο του Διαδικτύου, που παρουσιάζουν ενδιαφέρουν διότι έχουν έναν έντονο περιουσιακό χαρακτήρα και σημαντική εμπορική αξία. Η ραγδαία αύξηση των ιστοσελίδων, η ύπαρξη των οποίων

προϋποθέτει την προηγούμενη κατοχύρωση ενός ονόματος χώρου, έχει ως αποτέλεσμα μεγάλο αριθμό δικαστικών διενέξεων μεταξύ των κατόχων τους και τρίτων δικαιούχων διακριτικών γνωρισμάτων και σημάτων του υλικού κόσμου. Στη σύγχρονη κοινωνία, την επονομαζόμενη «Κοινωνία της Πληροφορίας» 3, το Διαδίκτυο αποτελεί ένα οικουμενικό δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών που επικοινωνούν μεταξύ τους. Η επικοινωνία αυτή επιτυγχάνεται μέσω της εφαρμογής του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web) στον οποίο φιλοξενούνται ιστοσελίδες (web sites) που διαθέτουν ένα τεράστιο αριθμό αποθηκευμένων πληροφοριών. Κάθε ιστοσελίδα μπορεί εύκολα να αναγνωριστεί μέσα στον αχανή Παγκόσμιο Ιστό καθότι διαθέτει την δική της αποκλειστική διεύθυνση. Αυτή η ηλεκτρονική διεύθυνση αποτελεί το όνομα χώρου 4 (domain name). Από τεχνικής απόψεως, το domain name αποτελείται από τη συστοιχία τεσσάρων αριθμών από το 0 έως το 255, οι οποίοι χωρίζονται μεταξύ τους με τελεία 5. Κατ ουσίαν η αριθμητική αυτή συστοιχία συνιστά τον απαραίτητο κωδικό για την είσοδο στην ιστοσελίδα και για το λόγο αυτό ονομάζεται «Πρωτόκολλο Διαδικτύου» (αριθμός IP - Internet Protocol Number). Εξαιτίας της ολοένα και αυξανόμενης χρήσης του διαδικτύου και της δυσκολίας που συνεπάγεται η απομνημόνευση σειράς αριθμών, που αποτελούν την ταυτότητα ενός διακομιστή του Διαδικτύου, υιοθετήθηκε ένα νέο σύστημα ονοματοδοσίας ή διευθυνσιοδότησης 6 περισσότερο φιλικό προς το χρήστη, το ονομαζόμενο σύστημα DNS (Domain Name System) 7. Με βάση το σύστημα αυτό το όνομα χώρου μπορεί να αποτελείται από γράμματα ή να συνιστά συνδυασμό αριθμών και γραμμάτων. Έτσι, η απεικόνιση του domain name από την αρχική δύσχρηστη αριθμητική μορφή του μετατράπηκε σε ευκολονόητη λεκτική προς εξυπηρέτηση των χρηστών, προσφέροντας ταυτόχρονα την απαιτούμενη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στην πρόσβαση της ηλεκτρονικής πληροφορίας. Με άλλη διατύπωση, κάθε χρήστης δύναται να πληκτρολογήσει σε ένα περιηγητή ιστού 8 το λεκτικό όνομα χώρου και να έχει άμεση πρόσβαση στην ιστοσελίδα που επιθυμεί και σε κάθε πληροφορία που παρέχει στο δίκτυο ο ηλεκτρονικός υπολογιστής που αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη ηλεκτρονική διεύθυνση. Ωστόσο, κάθε όνομα χώρου δεν συνδέεται περιοριστικά με μία μόνο ηλεκτρονική διεύθυνση. Η σχέση μεταξύ ονόματος χώρου και μίας ηλεκτρονικής διεύθυνσης δεν είναι ισότιμη, δηλαδή 1 προς 1, αλλά σε κάθε όνομα χώρου μπορεί να αντιστοιχούν περισσότερες διευθύνσεις 9. Στην περίπτωση αυτή λειτουργούν 3 Βλ. σχετικά Λ. Μήτρου, Δίκαιο και κοινωνία στον 21 ο αιώνα - 1: Το δίκαιο στην κοινωνία της πληροφορίας, εκδ. Σάκκουλα, 2002. 4 Με την έκδοση του υπ αριθμ. 268/73/25.11.2002 Κανονισμού της ΕΕΤΤ επικράτησε η χρήση του όρου «ονόματα χώρου» ως ελληνική απόδοση του αγγλικού όρου «domain names». Πάντως, στην ελληνική βιβλιογραφία συναντάμε και τους όρους «ονόματα Διαδικτύου ή Ίντερνετ», «ονόματα πεδίου», «ηλεκτρονικές διευθύνσεις» και «ονόματα περιοχής». 5 Βλ. Α. Άνθιμο, Εισαγωγή στην προβληματική του domain name, ΔΕΕ 8-9/1999, σελ. 817 (υποσημ. 15), ο οποίος για τη λειτουργία και τη διασύνδεση των υπολογιστών στο διαδίκτυο παραπέμπει στην επισταμένη ανάλυση του Δ. Πολίτη στο άρθρο των Δ. Πολίτη/Δ. Αναγνωστοπούλου, Η μετάβαση ενός περιοδικού από την έντυπη στην ηλεκτρονική μορφή: Τεχνολογική εξέλιξη και προβλήματα ασφαλείας και κατοχύρωσης της πνευματικής ιδιοκτησίας, ΕΕΕυρΔ, 1996, σελ. 431επ., ιδίως σελ. 432-445. 6 Βλ. Α. Άνθιμο, Τα διακριτικά γνωρίσματα στο Διαδίκτυο, ΕπισκΕΔ Γ/2000, σελ. 591. 7 Βλ. Ι. Καράκωστα, Δίκαιο και Internet. Νομικά ζητήματα του Διαδικτύου, εκδ. Π.Ν. Σάκκουλα 2009, σελ. 29-30. 8 Π.χ. Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox κ.ά. 9 Βλ. Ι. Ιγγλεζάκη, Το δίκαιο του ηλεκτρονικού εμπορίου Επιτομή, εκδ. Σάκκουλα 2009, σελ. 48.

περισσότεροι διακομιστές Διαδικτύου για ένα μόνο όνομα χώρου κάτι που συνεπάγεται καλύτερη εξυπηρέτηση και μεγαλύτερη ικανοποίηση του χρήστη. 3. Η δομή του domain name Κάθε όνομα χώρου απαρτίζεται από τρία βασικά μέρη ή άλλως επίπεδα, που μεταξύ τους ξεχωρίζουν με την παρεμβολή μίας τελείας και είναι τα ακόλουθα: Α) Το πρώτο επίπεδο που αποτελείται από τα αρκτικόλεξα http://www 10. Τούτο είναι κοινό για όλα τα ονόματα χώρου και συνιστά το πρωτόκολλο επικοινωνίας όλων των συνδεδεμένων ηλεκτρονικών υπολογιστών στον Παγκόσμιο Ιστό. Β) Το μεσαίο ή δεύτερο επίπεδο (second level domain) ή άλλως μεταβλητό πεδίο των ονομάτων χώρου που αποτελεί το σπουδαιότερο μέρος τους. Πρόκειται για τον πυρήνα απ όπου ξεκινάει και η προβληματική γύρω από τη χρήση των ονομάτων χώρου. Αυτό συμβαίνει διότι στο επίπεδο αυτό βρίσκεται το κατεξοχήν όνομα 11 της ιστοσελίδας που έχει επιλεγεί από τον κάτοχό της βάσει της αρχής του ελεύθερου σχηματισμού και συνήθως συμφωνεί με το όνομα ενός φυσικού προσώπου ή με την επωνυμία ενός νομικού προσώπου ή με το διακριτικό γνώρισμα ή σήμα μίας επιχείρησης. Το ιδιαίτερο γνώρισμα του τμήματος αυτού από το οποίο εγείρονται και τα διάφορα προβλήματα είναι η μοναδικότητα που χαρακτηρίζει το όνομα χώρου και η αποκλειστικότητα στην παραχώρησή του 12. Οι διαθέσιμοι συνδυασμοί ονομασίας ενός διαδικτυακού τόπου είναι περιορισμένοι και το όνομα ενός προσώπου ή η επωνυμία μίας επιχείρησης είναι πιθανό να έχει ήδη δεσμευθεί από κάποιον άλλον που έχει προβεί προηγουμένως στην καταχώρησή του. Γ) Το τρίτο επίπεδο που ονομάζεται όνομα χώρου ανώτατου επιπέδου (Top Level Domain Name TLD). Αυτό συνιστά την κατάληξη του ονόματος χώρου και δηλώνει τη γεωγραφική προέλευση 13 ή το είδος της τοποθεσίας (ιστοθέσης) 14. Έτσι, παραδείγματος χάριν ένα όνομα χώρου που θα καταχωρηθεί στην Ελλάδα θα φέρει την κατάληξη «.gr», ενώ αν σχετίζεται με την παροχή υπηρεσιών διαδικτύου δύναται να χρησιμοποιηθεί σε αυτό η κατάληξη «.net». Τέλος, υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί και το λεγόμενο όνομα Διαδικτύου τρίτου επιπέδου (third level domain name), το οποίο ακολουθεί το δεύτερο επίπεδο και προηγείται του ονόματος ανώτατου επιπέδου. Σκοπός της προσθήκης του παρόντος επιπέδου είναι η εξατομίκευση του κατόχου του και η συγκεκριμενοποίηση της αναζητούμενης ιστοσελίδας. Ωστόσο, τα «υποονόματα» αυτά (subdomains) 15 έχουν κριθεί μη λειτουργικά στην πράξη, καθώς απαιτούν απομνημόνευση συνδυασμών από domain names, γεγονός που προκαλεί δυσκολία 10 To «http» αποτελεί το αρκτικόλεξο του αγγλικού όρου «Hyper Text Transfer Protocol» και το «www» αντιστοιχεί στον Παγκόσμιο Ιστό στον οποίο αποδίδεται ο αγγλικός όρος «World Wide Web». 11 Βλ. Γ. Γεωργιάδη, Η προστασία των διακριτικών γνωρισμάτων στο διαδίκτυο Domain names, ΔΕΕ 1999, σελ. 1243. 12 Βλ. πιο αναλυτικά παρακάτω, κεφάλαιο ΙΙ παρ. 7. 13 Είναι o λεγόμενος κωδικός χώρας γενικού επιπέδου (country code top level domain name - cctld), ο οποίος αποτελείται από δύο γράμματα και αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη χώρα σύμφωνα με τον κανονισμό ISO 3166. 14 Πρόκειται για τα επονομαζόμενα generic Top Level Domain Names (gtlds), εκ των οποίων τα βασικότερα είναι τα: «.com» (για εμπορικές εταιρίες), «.net» (για παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών), «.org» (για οργανισμούς), «.gov» (για κυβερνητικές οργανώσεις και κρατικές υπηρεσίες), «.edu» (για εκπαιδευτικά ιδρύματα), «.mil» (για το στρατό) και «.int» (για διεθνείς οργανισμούς). Βλ. Χρ. Ξουραφά, Το domain name και οι προϋποθέσεις αναγωγής του σε διακριτικό γνώρισμα, εκδ. Σάκκουλα 2006, σελ. 89. 15 Βλ. Α. Άνθιμο, Εισαγωγή στην προβληματική του domain name, ΔΕΕ 8-9/1999, σελ. 818.

στο μέσο χρήση του Διαδικτύου και συνολικά αρνητικά αποτελέσματα στις διαδικτυακές συναλλαγές. 4. Η σημασία του domain name στις συναλλαγές Τα ονόματα χώρου αποτελούν το τεχνολογικό επίτευγμα μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στον κόσμο του Διαδικτύου. Μάλιστα, σύμφωνα με την ως άνω απόφαση του Εφετείου Αθηνών, τα ονόματα χώρου αποτελούν το μέσο - εισιτήριο που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις, παγκοσμίως, για να εισέλθουν στις συναλλαγές του ηλεκτρονικού εμπορίου. Επομένως, πέραν του ρόλου τους ως στοιχείου ταυτότητας και πρωτοκόλλου επικοινωνίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα ονόματα χώρου έχουν και συναλλακτική σπουδαιότητα 16. Κάθε επιχείρηση που επιθυμεί να έχει παρουσία και να προβάλλει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες της στο Διαδίκτυο θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει προηγουμένως την κατοχύρωση ενός ονόματος χώρου που θα αποτελεί την διεύθυνση του ηλεκτρονικού καταστήματός της. Με τον τρόπο αυτό δίδεται το πλεονέκτημα σε μία επιχείρηση να επιλέξει όνομα χώρου για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές της ίδιο ή όμοιο με την εμπορική επωνυμία ή τον διακριτικό τίτλο που χρησιμοποιεί και στις συναλλαγές της στον υλικό κόσμο. Σε συνδυασμό με την οικουμενικότητα που προσφέρει το Διαδίκτυο, η απήχηση μίας επιχείρησης που διαθέτει ηλεκτρονική διεύθυνση μπορεί να αποκτήσει μεγάλες διαστάσεις με αποτέλεσμα να ξεφύγει από τα εθνικά συναλλακτικά όρια και να εισέλθει στις παγκόσμιες αγορές. Εξάλλου, είναι εύλογο και αρκετά σύνηθες ένας χρήστης πελάτης που δεν γνωρίζει την ακριβή ηλεκτρονική διεύθυνση μίας επιχείρησης που επιθυμεί να επισκεφτεί, να πληκτρολογεί σε μία μηχανή αναζήτησης την επωνυμία ή το σήμα της επιχείρησης, εικάζοντας ότι αυτό θα αποτελεί ταυτόχρονα και το όνομα χώρου της. Κύριο μέλημα λοιπόν όλων των επιχειρήσεων οφείλει να είναι η άμεση και χωρίς καθυστερήσεις απόκτηση ενός ονόματος χώρου. Η επιλογή του πρέπει να είναι προσεκτική, ενώ καταλληλότερο θεωρείται το όνομα χώρου που ταυτίζεται ή τουλάχιστον ομοιάζει με την εμπορική ονομασία (επωνυμία, σήμα, διακριτικό τίτλο ή γνώρισμα) με την οποία παρουσιάζεται η επιχείρηση στις υλικές συναλλαγές. Φυσικά αυτό γίνεται για ευνόητους λόγους, όπως λόγους στρατηγικής, μάρκετινγκ, κύρους, ευκολίας ανεύρεσης αλλά και προστασίας από κακόβουλες ενέργειες 17. 5. Τα συστήματα διαχείρισης των ονομάτων χώρου και η εξώδικη επίλυση των σχετικών διαφορών Η συνεχώς αυξανόμενη χρήση των ονομάτων χώρου παγκοσμίως, δημιούργησε από τα πρώτα κιόλας χρόνια την ανάγκη να υιοθετηθούν συστήματα διαχείρισης και κατοχύρωσής τους που θα είναι απόλυτα λειτουργικά και αξιόπιστα. Η εκχώρηση των ονομάτων χώρων παγκοσμίως, ξεκίνησε από τις ΗΠΑ. Από το 1999 την ευθύνη της διαχείρισης των domain names διεθνώς έχει αναλάβει μία οργάνωση με τη μορφή ιδιωτικού οργανισμού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η λεγόμενη ICANN (Internet Corporation for the Assigned Names and Numbers) 18, ως διάδοχος 16 Βλ. Α. Άνθιμο, Τα διακριτικά γνωρίσματα στο Διαδίκτυο, ΕπισκΕΔ Γ/2000, σελ. 592. 17 Βλ. Γ. Γεωργιάδη, ό.π., σελ. 1243. 18 www.icann.org.

της IANA (Internet Assigned Numbers Authority) 19. Η ICANN είναι αρμόδια για την εκχώρηση των ονομάτων ανώτατου επιπέδου (gtlds), ενώ έχει αναθέσει την αρμοδιότητα εκχώρησης των εθνικών ονομάτων ανώτατου επιπέδου (cctld) στις εθνικές αρχές κάθε κράτους 20. Η ICANN μέχρι στιγμής έχει παρουσιάσει σημαντικά επιτεύγματα αναφορικά με την διαχείριση και εκχώρηση ονομάτων χώρου σε παγκόσμιο επίπεδο. Καθιέρωσε συνθήκες ανταγωνισμού αφού ανέθεσε σε περισσότερους πιστοποιημένους καταχωρητές (registrars) τις εκχωρήσεις ονομάτων χώρου, εισήγαγε νέα ονόματα χώρου ανώτατου επιπέδου (gtlds) 21, ενώ έχει διοργανώσει πολλές ομάδες εργασίας για τα φλέγοντα ζητήματα που ανακύπτουν στη διαδικτυακή κοινότητα. Ίσως όμως το σημαντικότερο επίτευγμά της να είναι η προσφορά που παρέχει σε ζητήματα επίλυσης διαφορών αναφορικά με τα γενικά ονόματα χώρου ανώτερου επιπέδου. Ο οργανισμός αυτός έχει καθιερώσει μία ενιαία πολιτική, τη λεγόμενη «Ενιαία Πολιτική Επίλυσης των Διαφορών Ονομάτων Διαδικτύου» (Uniform Domain Name Resolution Policy) 22, για την επίλυση των ως άνω διαφορών με κανόνες εξωδικαστικής επίλυσης, ήτοι τους «Κανόνες περί της Ενιαίας Πολιτικής Επίλυσης Διαφορών επί των Ονομάτων Χώρου» (Rules for Uniform Domain Name Resolution Policy) που έχουν αναλάβει να εφαρμόσουν διαπιστευμένοι από την ICANN φορείς. Διαπιστευμένοι φορείς από την ICANN είναι ο Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO) ο οποίος λειτουργεί το Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας (WIPO Arbitration and Mediation Center), το Κέντρο Επίλυσης Διαφορών Ασίας με γραφεία στο Πεκίνο, το Χονγκ Κονγκ και τη Σεούλ, το Εθνικό Κέντρο Διαιτησίας (NAF), καθώς και το Διαιτητικό Δικαστήριο της Τσεχίας. Οι φορείς αυτοί κατ ουσίαν αποτελούν κέντρα διαμεσολάβησης διαιτησίας και επιλύουν διαφορές που ανακύπτουν ανάμεσα στον κάτοχο ενός ονόματος χώρου και σε αυτόν που αμφισβητεί ή διεκδικεί το δικαίωμα χρήσης του ίδιου ονόματος χώρου. Στην υπόθεση που εξετάζουμε, αρχικά επιλήφθηκε της διαφοράς το Κέντρο Επίλυσης Διαφορών Ασίας, με έδρα το Χονγκ Κονγκ, κατόπιν καταγγελίας της εν προκειμένω ενάγουσας και ήδη εφεσίβλητης. Από την Επιτροπή που ορίστηκε για την επίλυση του θέματος, διαπιστώθηκε ότι το επίμαχο όνομα χώρου ήταν πράγματι πανομοιότυπο με το σήμα «ΑLIΒΑΒΑ», στη συνέχεια όμως έκανε δεκτό ότι η καταγγελλόμενη ουδέποτε καταχώρισε το επίμαχο όνομα χώρου με κακή πίστη, κατά την έννοια που προβλέπεται από την Ενιαία Πολιτική Επίλυσης των Διαφορών, και για το λόγο αυτό απέρριψε την καταγγελία. Όμως, η απόφαση του Εφετείου δε δεσμεύτηκε από την ως άνω απορριπτική απόφαση της Επιτροπής. Μάλιστα, έκανε δεκτό ότι οι κανόνες επίλυσης των 19 Το 1992, κατόπιν αιτήματος του Κογκρέσο, η ΙΑΝΑ ανέθεσε στην ιδιωτική αμερικανική εταιρία Network Solutions Inc. (NSI) την κατασκευή και οργάνωση ενός πληροφοριακού κέντρου που ονομάστηκε «InterNIC», με σκοπό τη διαχείριση των ονομάτων χώρου. Πρόκειται για μία μονοπωλιακή διαχείριση ονομάτων χώρου, καθώς μέχρι το Σεπτέμβριο του 1998 η εταιρία Network Solutions Inc. (NSI) είχε καταγράψει συνολικά 2.777.000 ονόματα χώρου και αποκόμισε κέρδη 35,9 εκατομμυρίων δολαρίων. Βλ. σχετικά, Robert Bartlett, Developments in the Law The Law of Cyberspace, Harv. L. Rev. 1999, σελ. 1662, διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση: http://scholarship.law.berkeley.edu/facpubs/2386 (τελ. επίσκεψη 17/03/2017). 20 Στην Ελλάδα αρμόδια είναι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). 21 Το 2000 εισήγαγε επτά νέα gtlds: «.aero», «.biz», «.coop», «.info», «.museum», «.name» και «.pro». 22 Βλ. σχετικά Luke A. Walker, ICANN's Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy, 15 Berkeley Tech. L.J. 2000, σελ. 289 επ., διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση http://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1273&context=btlj (τελ. επίσκεψη 17/03/2017).

διαφορών δεν είναι νομικά δεσμευτικοί, στο μέτρο που η εφαρμογή τους δεν έχει συμφωνηθεί συμβατικά ανάμεσα στον εκάστοτε κάτοχο ονόματος και στον φορέα καταχώρισης, διότι η ICANN στερείται κάθε κανονιστικής αρμοδιότητας και δεν μπορεί να επιβάλει κανονιστικές πράξεις με διασυνοριακή ισχύ. Οι κανόνες αυτοί, ωστόσο, χωρίς να αντικαθιστούν ή να υπερσκελίζουν τον ρόλο των δικαστηρίων, θεσπίζουν έναν εν τοις πράγμασι (de facto) «πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας» σε εξωδικαστικό επίπεδο, ο οποίος καθίσταται υποχρεωτικός και για τα δύο μέρη. Τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν τη δυνατότητα, είτε πριν την έναρξη της διαδικασίας αυτής είτε μετά το πέρας αυτής, να προσφύγουν στα αρμόδια δικαστήρια προς επίλυση της διαφοράς τους, τα οποία χωρίς να δεσμεύονται, δύνανται να συνεκτιμήσουν την απόφαση της εκάστοτε επιτροπής 23. 6. Η νομική φύση του ονόματος χώρου Στα πλαίσια προστασίας και διαφύλαξης των δικαιωμάτων που προκύπτουν από την απόκτηση και τη χρήση ενός ονόματος χώρου, κρίνεται απαραίτητη η προηγούμενη εξέταση της νομικής του φύσης. Πρόκειται όμως για θεματική που παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες και για το λόγο αυτό έχει απασχολήσει έντονα θεωρία και νομολογία. Ερευνώντας αρχικά τη φύση του δικαιώματος επί του ονόματος χώρου, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι το αντικείμενο του δικαιώματος είναι ένα άυλο αγαθό 24. Ως τέτοιο αγαθό, λοιπόν, από άποψη φύσεως και εκ πρώτης όψεως προσομοιάζει τόσο στη φύση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας όσο και στη φύση των διακριτικών γνωρισμάτων. Γίνεται όμως ορθά αποδεκτό ότι το όνομα χώρου δεν δύναται να αντιμετωπιστεί νομοθετικά με τον ίδιο τρόπο που ρυθμίζονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτό συμβαίνει διότι το όνομα χώρου δεν καλύπτει επιστημονικές και αισθητικές ανάγκες του ανθρώπου, ενώ παράλληλα δε δύναται να θεωρηθεί ως έργο, δεδομένου ότι ως ηλεκτρονική διεύθυνση στο διαδίκτυο δεν παρουσιάζει κάποια ένδειξη πρωτοτυπίας. Οι ποικίλες απόψεις που έχουν διατυπωθεί για την εν λόγω προβληματική, βρίσκουν αφορμή στην ίδια τη λειτουργία που υπηρετεί το όνομα χώρου. Έτσι, είναι προφανές ότι ένα όνομα χώρου κατ αρχήν επιτελεί μία τεχνική λειτουργία, αναφέρεται δηλαδή στον συγκεκριμένο υπολογιστή (server) που είναι συνδεδεμένος με το Διαδίκτυο 25, ή άλλως σε συγκεκριμένη ηλεκτρονική διεύθυνση. Δεν είναι λίγοι λοιπόν αυτοί που βασίστηκαν στην καθαρά τεχνική λειτουργία των ονομάτων χώρου 26 και απέκλεισαν κατά τον τρόπο αυτό τη σύνδεση του domain name με διάφορους δικαιϊκούς θεσμούς, όπως το όνομα, την επωνυμία, το διακριτικό τίτλο και το σήμα. Η ανωτέρω άποψη ωστόσο εθελοτυφλεί και λησμονεί την διακριτική δύναμη που διαθέτει ένα όνομα χώρου στο διαδικτυακό χώρο και στις συναλλαγές. Το όνομα χώρου υποδηλώνει τη σύνδεση ενός υπολογιστή με ένα πρόσωπο, μία επιχείρηση, με 23 Βλ. Β. Τουντόπουλο - Β. Χατζόπουλο, Ηλεκτρονικές διευθύνσεις στο διαδίκτυο, Το πρόβλημα των domain names, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2001, σελ. 47 48 Απ. Άνθιμο, Εξωδικαστική Επίλυση Διαφορών επί Ονομάτων Διαδικτύου, Αρμ 2001, σελ. 588. 24 Βλ. Β. Αντωνόπουλο, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, εκδ. Σάκκουλα 2005, σελ. 401. 25 Βλ. Α. Άνθιμο, Τα διακριτικά γνωρίσματα στο Διαδίκτυο, ΕπισκΕΔ Γ/2000, σελ. 599 Ι. Ιγγλεζάκη, Το δίκαιο του ηλεκτρονικού εμπορίου επιτομή, εκδ. Σάκκουλα 2009, σελ. 49. 26 Την άποψη περί τεχνικής λειτουργίας των ονομάτων χώρου είχε υιοθετήσει στο παρελθόν και η ΜΠρΘεσ 7569/1997, ΕπισκΕΔ 2001, σελ. 420 επ.

προϊόντα ή υπηρεσίες, δηλαδή έχει ονοματική λειτουργία και συνεπώς μπορεί να θεωρηθεί ως διακριτικό γνώρισμα 27. Έτσι, όταν ο χρήστης πληκτρολογεί ένα όνομα χώρου σε μία μηχανή αναζήτησης ουσιαστικά δεν επιθυμεί να συνδεθεί με ένα υπολογιστή, αλλά με το συγκεκριμένο διαδικτυακό τόπο απ όπου και θέλει να αντλήσει τις πληροφορίες που αναζητά. Επομένως, το όνομα χώρου όπως και το διακριτικό γνώρισμα σε όλες του τις εκφάνσεις (όνομα, επωνυμία, διακριτικό τίτλο, σήμα) έχει πρωταρχικά εξατομικευτική και αναγνωριστική λειτουργία 28. Όμως, η εξομοίωση του ονόματος χώρου με κάποια διακριτική ή ονομαστική λειτουργία από την πλευρά των χρηστών, είναι πράγματι παρακινδυνευμένη στην απόλυτη εκδοχή της 29. Για το λόγο αυτό, η παρούσα απόφαση δέχεται ότι το όνομα χώρου δεν μπορεί κατ αρχήν να ταυτιστεί με την εμπορική επωνυμία, τον διακριτικό τίτλο και το εμπορικό σήμα. Εντούτοις, στις περιπτώσεις που αυτό χρησιμοποιείται ως διακριτικό στοιχείο για πρόσωπο ή επιχείρηση στο διαδίκτυο, θα πρέπει να αποδίδεται σε αυτό λειτουργία τόσο διακριτικού τίτλου όσο και σήματος, κατά έμμεσο τρόπο, ήτοι θα πρέπει να αποδίδεται στο όνομα χώρου μια οιονεί (sui generis) λειτουργία διακριτικού γνωρίσματος 30. Εξάλλου, αυτό συμβαδίζει με την πρακτική που κατά βάση ακολουθούν οι κάτοχοι των ονομάτων χώρου, δηλαδή με το να εμφανίζονται στο διαδίκτυο με τα ίδια διακριτικά γνωρίσματα που τους κατέστησαν γνωστούς στον υλικό κόσμο, δηλαδή να χρησιμοποιούν το όνομα, την επωνυμία ή το σήμα τους. 7. Η σύγκρουση του domain name με δικαιώματα τρίτων επί διακριτικών γνωρισμάτων Με γνώμονα την παραπάνω άποψη ότι δηλαδή το όνομα χώρου αποτελεί ένα sui generis διακριτικό γνώρισμα 31, γίνεται δεκτό από το Εφετείο ότι ένα όνομα χώρου απολαμβάνει προστασίας βάσει της ίδιας νομοθεσίας που εφαρμόζεται και στην περίπτωση προσβολής των διακριτικών γνωρισμάτων, δηλαδή με βάση τη νομοθεσία περί αθέμιτου ανταγωνισμού και ειδικότερα σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 και 13 του Ν. 146/1914. 27 Βλ. Α. Άνθιμο, Εισαγωγή στην προβληματική του domain name, ΔΕΕ 8-9/1999, σελ. 822 Α. Άνθιμο, Τα διακριτικά γνωρίσματα στο Διαδίκτυο, ΕπισκΕΔ Γ/2000, σελ. 599 Ι. Ιγγλεζάκη, ό.π. σελ. 49-50. 28 Βλ. Α. Άνθιμο, Εισαγωγή στην προβληματική του domain name, ΔΕΕ 8-9/1999, σελ. 822. 29 Βλ. Μαρίνο, Παρατηρήσεις στη ΜονΠρΣυρ 637/1999, ΕΕμπΔ 2000, σελ. 153. 30 Βλ. ακόμη, ΑΠ 371/2012, ΕΕμπΔ 2012, σελ. 691 ΕφΑθ 1711/2013, ΕΕμπΔ 2013, σελ. 724 ΕφΘεσ 498/2010 ΕφΠειρ 608/2009, ΕΕμπΔ 2010, σελ. 1000 ΕφΑθ 6762/2007 ΕφΑθ 8247/2005 ΤΝΠ Νόμος ΠΠΑ 3359/2003, ΕΕμπΔ 2003, σελ. 695 ΜΠΠατρ 868/2001, ΔΕΕ 2001, σελ. 711 ΜΠΣυρ 637/1999, ΔΕΕ 1998, σελ. 1278 ωστόσο, σύμφωνα με τον Ι. Ιγγλεζάκη, ΑΠ 371/2012: Κίνδυνος σύγχυσης στην περίπτωση σύγκρουσης διακριτικού γνωρίσματος και domain name, διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση http://informaticslaw.blogspot.gr/search/label/ (τελ. επίσκεψη 29/01/2017), «Δύσκολα θα μπορούσε να δεχθεί κανείς ότι στο όνομα χώρου αποδίδεται οιονεί λειτουργία διακριτικού τίτλου και σήματος, αλλά αντιθέτως μόνο λειτουργία οιονεί διακριτικού γνωρίσματος μπορεί να αποδοθεί σε αυτό, καθώς για την απόκτηση δικαιώματος σε σήμα, απαιτείται κατάθεση στην αρμόδια υπηρεσία». 31 Σύμφωνα με τον Ι. Καρακώστα, ό.π. σελ. 31, «αποτελεί νέα μορφή διακριτικού γνωρίσματος στα πλαίσια των εμπορικών συναλλαγών». Αντίθετα, κατά τον Ι. Ιγγλεζάκη, Ζητήματα προστασίας των διακριτικών γνωρισμάτων στο Διαδίκτυο Παρατηρήσεις στην ΠΠΑ 4327/2003, ΕπισκΕΔ Δ/2004, σελ. 1104, «ούτε δε και νέα μορφή διακριτικού γνωρίσματος, αφού η δυνατότητα αυτή αντιβαίνει στην αρχή του περιορισμένου αριθμού των άυλων αγαθών».

Είναι εύλογο ότι ένα όνομα χώρου ως διακριτικό γνώρισμα μπορεί να συγκρουστεί με οποιοδήποτε άλλο διακριτικό γνώρισμα του ουσιαστικού ή τυπικού συστήματος, με το οποίο ταυτίζεται ή ομοιάζει, υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση του γίνεται στα πλαίσια των εμπορικών συναλλαγών 32. Εξάλλου, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, όπως συνέβη και στην παρούσα υπόθεση, ο δικαιούχος ενός διακριτικού γνωρίσματος μετ εκπλήξεώς του να διαπιστώνει ότι το όνομα χώρου που επιθυμεί να καταχωρήσει και είναι το ίδιο με το διακριτικό γνώρισμα της επιχείρησής του, έχει ήδη εκχωρηθεί σε τρίτο πρόσωπο. Η προβληματική γύρω από τη σύγκρουση του ονόματος χώρου με τα υπόλοιπα διακριτικά γνωρίσματα άρχεται από το γεγονός ότι το όνομα χώρου και η κατοχύρωσή του εμφανίζουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ειδικότερα, τα ονόματα χώρου παρουσιάζουν το στοιχείο της μοναδικότητας υπό την έννοια της αποκλειστικότητας στην παραχώρησής τους. Με άλλη διατύπωση, από τη στιγμή που θα δοθεί ένα όνομα χώρου δευτέρου επιπέδου, τότε κανένας άλλος δεν είναι σε θέση να ζητήσει την παραχώρηση του ίδιου ονόματος κάτω από το ίδιο όνομα γενικού επιπέδου (π.χ..gr) 33. Πρόκειται λοιπόν για ένα ιδιαίτερο φαινόμενο που δεν απαντάται ούτε στο δίκαιο των σημάτων, καθώς υπάρχει το σύστημα των κλάσεων κατηγοριών, αλλά ούτε και στο πλαίσιο των διακριτικών τίτλων, καθώς εκεί επικρατεί το στοιχείο της εδαφικότητας ή της περιορισμένης εμβέλειας του διακριτικού γνωρίσματος 34. Επιπλέον, η δυνατότητα συνδυασμών των ηλεκτρονικών διευθύνσεων είναι πεπερασμένη. Στα ίδια πλαίσια είναι σχεδιασμένο και το σύστημα καταχώρισής τους. Πρόκειται για ένα ιδιόρρυθμο σύστημα καταχώρισης κατά το οποίο η εξυπηρέτηση των αιτήσεων γίνεται κατά τη σειρά άφιξης τους (first come, first served), δίχως τη διενέργεια οποιοδήποτε προληπτικού ελέγχου ως προς την ύπαρξη κινδύνου σύγκρουσής τους με ήδη υφιστάμενα διακριτικά γνωρίσματα 35. Δηλαδή, η εκχώρηση ενός ονόματος χώρου διέπεται από την αρχή της χρονικής προτεραιότητας και πραγματοποιείται από την ΕΕΤΤ έπειτα από έλεγχο ορισμένων μόνο τυπικών προϋποθέσεων που θέτει ο ισχύων Κανονισμός της 36. Η αρχή της χρονικής προτεραιότητας δίδει την προτεραιότητα σε όποιον καταθέσει πρώτος αίτηση εκχώρησης ονόματος χώρου και δεν συνεπάγεται την απώλεια του δικαιώματος σε προγενέστερο διακριτικό γνώρισμα, το οποίο βρίσκεται σε σύγκρουση με το κρίσιμο όνομα χώρου 37. Φυσικά ελλείψει προληπτικού ελέγχου η πρόκληση συγκρούσεων μεταξύ ονομάτων χώρου και διακριτικών γνωρισμάτων, μπορεί να λάβει μεγάλες διαστάσεις και να προξενήσει σοβαρά προβλήματα στους συναλλακτικούς κύκλους, με μεγαλύτερο κίνδυνο αυτό της πρόκλησης σύγχυσης του καταναλωτικού κοινού. Εξάλλου, υπό το πλαίσιο αυτό, δεν είναι άγνωστη και η πρακτική του ονομαζόμενου «κυβερνοσφετερισμού» (cybersquatting) 38, της καταχώρισης δηλαδή γνωστών ξένων 32 Βλ. Ι. Ιγγλεζάκη, Το δίκαιο του ηλεκτρονικού εμπορίου Επιτομή, εκδ. Σάκκουλα 2009, σελ. 63. 33 Α. Άνθιμο, Τα διακριτικά γνωρίσματα στο Διαδίκτυο, ΕπισκΕΔ Γ/2000, σελ. 598. 34 Βλ. Α. Άνθιμο, ό.π. σελ. 598. 35 Βλ. ακόμη ΕφΠειρ 608/2009 ό.π., ΕφΑΘ 6762/2007 ό.π. 36 Υπ αριθμ. 750/2/19.2.2015 απόφαση της ΕΕΤΤ (ΦΕΚ Β 412/24.3.2015, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως). 37 Βλ. Ι. Ιγγλεζάκη, ό.π. σελ. 64. 38 Εκτός του φαινομένου του «κυβερνοσφετερισμού», έχει εμφανιστεί και μία ειδικότερη μορφή αθέμιτης καταχώρησης ονομάτων χώρου, το λεγόμενο «typosquatting». Πρόκειται για την καταχώριση ονομάτων χώρου τα οποία είναι εκ προθέσεως παραπλήσια με τα ονόματα χώρου γνωστών ή

διακριτικών γνωρισμάτων ως domain names με σκοπό το σφετερισμό τους και τον προσπορισμό μεγάλων χρηματικών ποσών μέσω της μεταπώλησής τους. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η σύγκρουση μεταξύ διακριτικού γνωρίσματος (ουσιαστικού ή τυπικού συστήματος) και ονόματος χώρου αίρεται με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας (prior in tempore potior in iure), κατά τα εν γένει ισχύοντα στο δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Η χρονική προτεραιότητα κρίνεται με βάση το χρονικό σημείο γένεσης του δικαιώματος επί του διακριτικού γνωρίσματος. Στην περίπτωση του ονόματος χώρου η γένεση του δικαιώματος επί αυτού επέρχεται με την εκχώρησή του από την ΕΕΤΤ. Παραπέρα, το μεν σήμα έχει προτεραιότητα από την τυπική πράξη της κατάθεσής του, δηλαδή η αμετάκλητη παραδοχή του σήματος και καταχώρισή του ενεργεί αναδρομικά από την δήλωσή του, το δε διακριτικό γνώρισμα από το ουσιαστικό γεγονός της καθιερώσεώς του στις συναλλαγές 39 και την απόκτηση διακριτικής δύναμης. Το κύριο ερώτημα που προκύπτει όταν ένα σήμα προσβάλλεται από ένα όνομα χώρου, είναι πως ο δικαιούχος του πρώτου δύναται να προστατευτεί. Αυτή τη προστασία ουσιαστικά αιτείται και η ενάγουσα στη υπόθεση που εξετάζουμε. Κατ αρχάς το ζήτημα της προσβολής του σήματος θα κριθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4072/2012. Η καταχώριση του σήματος παρέχει στο δικαιούχο αποκλειστικό δικαίωμα. Ιδίως παρέχει το δικαίωμα της χρήσης αυτού, το δικαίωμα να επιθέτει αυτό στα προϊόντα, τα οποία προορίζεται να διακρίνει, να χαρακτηρίζει της παρεχόμενες υπηρεσίες, να επιθέτει αυτό στα περικαλύμματα και τις συσκευασίες των εμπορευμάτων, στο χαρτί αλληλογραφίας, στα τιμολόγια, τους τιμοκαταλόγους, τις αγγελίες, τις κάθε είδους διαφημίσεις, ως και σε άλλο έντυπο υλικό και να το χρησιμοποιεί σε ηλεκτρονικά ή οπτικοακουστικά μέσα 40. Ο δικαιούχος του σήματος δικαιούται να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές χωρίς την άδεια του: α) σημείο ταυτόσημο με το σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες που ταυτίζονται με εκείνες για τις οποίες το σήμα έχει καταχωρισθεί, β) σημείο για το οποίο, λόγω της ταυτότητας ή της ομοιότητας του με το σήμα και της ταυτότητας ή ομοιότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών που καλύπτονται από το σήμα, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης, περιλαμβανομένου και του κινδύνου συσχέτισης, γ) σημείο ταυτόσημο ή παρόμοιο με το σήμα που έχει αποκτήσει φήμη και η χρησιμοποίηση του σημείου θα προσπόριζε σε αυτό, χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο όφελος από το διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη του προγενέστερου σήματος ή θα έβλαπτε το διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη αυτού, ανεξάρτητα αν το σημείο προορίζεται να διακρίνει προϊόντα ή υπηρεσίες που ομοιάζουν με τα προϊόντα ή υπηρεσίες του προγενέστερου σήματος 41. Δυνάμει των ανωτέρω προκύπτει ότι ο δικαιούχος ενός σήματος κατ αρχήν μπορεί να αποκρούσει την προσβολή που υφίσταται από ένα όνομα χώρου εφόσον πληρούνται τρεις προϋποθέσεις κατά τρόπο σωρευτικό. Δηλαδή, προκειμένου το σήμα να προστατευτεί, απαιτείται το όνομα χώρου να είναι ταυτόσημο ή παρόμοιο με το σήμα, η χρησιμοποίηση του ονόματος χώρου να πραγματοποιείται στις συναλλαγές και χωρίς την άδεια του δικαιούχου του σήματος και τέλος, η φημισμένων σημάτων, επωνυμιών κλπ, με σκοπό είτε την ιδιοποίηση της πελατείας είτε την αμαύρωση της φήμης των αντίστοιχων εταιριών, υπό το σκεπτικό της μεγάλης πιθανότητας εσφαλμένης πληκτρολόγησης του αυθεντικού ονόματος από το χρήστη. 39 ΑΠ 371/2012, ΝοΒ 2012, σελ. 1795. 40 Άρθρο 125 1 Ν. 4072/2012. 41 Άρθρο 125 3 Ν. 4072/2012.

χρησιμοποίηση αυτή να ενέχει κίνδυνο σύγχυσης και μάλιστα στην περίπτωση σήματος φήμης, πιθανότητα προσπορισμού αθέμιτου οφέλους. Η εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ιδίως από το πόσο γνωστό είναι το σήμα στην αγορά, από τη συσχέτιση που μπορεί να γίνει με το καταχωρηθέν όνομα χώρου, από τον βαθμό της ομοιότητας μεταξύ του σήματος και του σημείου, καθώς και μεταξύ των προϊόντων ή των υπηρεσιών που καλύπτονται από το σήμα και το σημείο. Έτσι, υφίσταται κίνδυνος σύγχυσης, όταν είναι δυνατό το κοινό να πιστεύει ότι τα επίμαχα προϊόντα ή οι επίμαχες υπηρεσίες προέρχονται από την ίδια επιχείρηση ή, ενδεχομένως, από οικονομικώς συνδεόμενες μεταξύ τους επιχειρήσεις 42. Στην περίπτωση αυτή, όπως δέχεται και η εφετειακή απόφαση, θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον κάποια εγγύτητα ή συγγένεια των οικονομικών κλάδων, στους οποίους ανήκουν οι αντιμαχόμενες επιχειρήσεις, καθώς η έλλειψη κάθε σχέσης των οικονομικών κλάδων δραστηριότητας θα έχει κατά κανόνα αποτέλεσμα τη δυνατότητα παραπλάνησης ενός αμελητέου τμήματος των συναλλακτικών κύκλων, το οποίο δεν θα επαρκούσε για την αποδοχή του κινδύνου σύγχυσης 43. Εξάλλου, η ύπαρξη κινδύνου σύγχυσης του κοινού πρέπει να εκτιμάται σφαιρικά, λαμβανομένων υπόψη όλων των παραγόντων που ασκούν επιρροή στη συγκεκριμένη περίπτωση 44. Η εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης πρέπει, όσον αφορά την οπτική, φωνητική ή εννοιολογική ομοιότητα των επίμαχων σημάτων, να στηρίζεται στη συνολική εντύπωση που δημιουργούν τα σήματα αυτά, λαμβανομένων υπόψη ιδίως των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους. Η αντίληψη που έχει ο μέσος καταναλωτής 45 των επίμαχων προϊόντων ή υπηρεσιών σχετικά με τα οικεία σήματα παίζει καθοριστικό ρόλο για τη σφαιρική εκτίμηση του εν λόγω κινδύνου. Συνήθως, ο μέσος καταναλωτής έχει συνολική αντίληψη για το σήμα και δεν εξετάζει τις διάφορες λεπτομέρειές του 46. Όμως, η πρόκληση κινδύνου σύγχυσης δεν ενδιαφέρει σε περίπτωση προστασίας σήματος φήμης. Εν προκειμένω, υπάρχει εξαίρεση και αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι πιθανότητα προσπορισμού αθέμιτου οφέλους από τη χρήση του ονόματος χώρου σε βάρος του φημισμένου σήματος. Αθέμιτο όφελος προσπορίζεται κάποιος από ξένο σήμα φήμης, όταν, χρησιμοποιώντας αυτό, μεταφέρει στα προϊόντα που παράγει ή εμπορεύματα ή υπηρεσίες που προσφέρει την καλή εντύπωση που έχουν για το σήμα οι συναλλαγές, δημιουργώντας την εντύπωση 42 Βλ. αποφάσεις ΔΕΕ, C-334/05 Ρ, ΓΕΕΑ κατά Shaker, Συλλογή 2007, σ. I-04529, σκέψεις 32-33 C-120/04, Medion, Συλλογή 2005, σ. I- 8551, σκέψη 26 C-342/97, Lloyd Schuhfabrik Meyer, Συλλογή 1999, σ. Ι-3819, σκέψη 17. 43 Βλ. ακόμη ΑΠ 371/2012, ό.π ΕφΠειρ 608/2009, ό.π. ΕφΑθ 6762/2007, ό.π. ΕφΑΘ 8247/2005, ό.π. επίσης, βλ. Γ. Γεωργιάδη, ό.π., σελ 1244-1245 Ι. Ιγγλεζάκη, Ζητήματα προστασίας των διακριτικών γνωρισμάτων στο Διαδίκτυο. Παρατηρήσεις στην ΠΠΑ 4327/2003, ΕπισκΕΔ Δ/2004, σελ. 1105 Ι. Ιγγλεζάκη, Προστασία σήματος επί προσβολής από χρησιμοποίηση ηλεκτρονικής διευθύνσεως. Παρατηρήσεις στην ΠΠρΑθ 3359/2003, ΕπισκΕΔ Γ/2003, σελ. 926 Β. Τουντόπουλο Β. Χατζόπουλο, ό.π., σελ. 118. 44 Βλ. κατά την πάγια νομολογία ΔΕΕ, αποφάσεις επί υποθέσεων, ΓΕΕΑ κατά Shaker, ό.π., σκέψη 34 C-206/04 Ρ, Mülhens κατά ΓΕΕΑ, Συλλογή 2006, σ. Ι-2717, σκέψη 18 C-3/03 P, Matratzen Concord κατά ΓΕΕΑ, Συλλογή 2004, σ. I-3657, σκέψη 28 C-425/98, Marca Mode, Συλλογή 2000, σ. Ι-4861, σκέψη 40 Lloyd Schuhfabrik Meyer, ό.π., σκέψη 18 C-251/95, SABEL, Συλλογή 1997, σ. Ι- 6191, σκέψη 22 45 Πρόκειται για τον καταναλωτή που έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος. 46 Βλ. αποφάσεις ΔΕΕ διάταξη Matratzen Concord κατά ΓΕΑΑ, ό.π., σκέψη 29 Mülhens κατά ΓΕΕΑ, ό.π., σκέψη 19 Lloyd Schuhfabrik Meyer, ό.π., σκέψη 25 SABEL, ό.π., σκέψη 23.

ότι ο δικαιούχος του σήματος φήμης βρίσκεται σε οικονομικό και εν γένει οργανωτικό δεσμό με τον τρίτο ή ότι επεξέτεινε τη δραστηριότητά του και στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του τρίτου και εφόσον αυτός ο τρίτος καρπώνεται χωρίς αντάλλαγμα την προσπάθεια του σηματούχου να καθιερώσει το σήμα του στην αγορά. Βλάβη του διακριτικού χαρακτήρα του σήματος φήμης επέρχεται, κυρίως, όταν αυτό χάνει την ελκτική του δύναμη 47. Εν προκειμένω, η απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου έκανε δεκτούς τους ισχυρισμούς της ενάγουσας και εφεσίβλητης, δηλαδή ότι πρόκειται για εταιρία που κατέχει ένα σήμα ιδιαίτερα μεγάλης και σημαντικής φήμης που εκτείνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, κάτι που προκύπτει από τη ραγδαία επιχειρηματική της εξάπλωση σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη και τις χιλιάδες των χρηστών που είναι εγγεγραμμένοι στην ηλεκτρονική της πλατφόρμα. Ενόψει τούτου έγινε αποδεκτό ότι οι εναγόμενοι και εκκαλούντες, χρησιμοποιώντας το επίδικο όνομα χώρου, το οποίο ταυτίζεται ή άλλως ομοιάζει με το φημισμένο κοινοτικό σήμα της ενάγουσας, θέλησαν να επιτύχουν τον προσπορισμό αθέμιτου οφέλους που συνίσταται αφενός στην εμπορική αξιοποίηση προς ίδιο, αθέμιτο όφελος, της φήμης του σήματος μέσω της προσέλκυσης του καταναλωτικού κοινού, και αφετέρου στον κίνδυνο εξασθένησης ή ακόμη και υπονόμευσης της ιδιαίτερης του σήματος αυτού διακριτικής δύναμης. Παραπέρα, στην επίμαχη υπόθεση, πέραν του κοινοτικού σήματος, αποδείχθηκε ότι το όνομα χώρου συγκρούεται με διακριτικά γνωρίσματα της ενάγουσας εταιρίας, και συγκεκριμένα με το όνομα χώρου της «alibaba.com» και της επωνυμίας της, «alibaba». Γενικά, ως διακριτικό γνώρισμα ορίζεται το μέσο με το οποίο εξατομικεύεται είτε το πρόσωπο (λ.χ. το όνομά του), είτε η επιχείρηση (λ.χ. διακριτικός τίτλος), είτε το εμπόρευμα ή οι υπηρεσίες (λ.χ. το σήμα και ο διασχηματισμός) 48. Σε περίπτωση σύγκρουσης ενός ονόματος χώρου με ένα διακριτικό γνώρισμα θα εφαρμοστούν οι διατάξεις του δικαίου που διέπει το προσβαλλόμενο κατά περίπτωση διακριτικό γνώρισμα. Επομένως, όπως ήδη έχει αναφερθεί, η προσβολή του σήματος θα κριθεί με βάση τις διατάξεις του Ν. 4072/2012. Περαιτέρω, σε περιπτώσεις προσβολής διακριτικών γνωρισμάτων τίθεται σε εφαρμογή ο Ν. 146/1914 περί αθεμίτου ανταγωνισμού, και ειδικότερα τα άρθρα 1 49 και 13 50 αυτού, σε περίπτωση προσβολής της επωνυμίας, εφαρμοστέος είναι ο Ν. 1089/1980, ενώ όταν αυτό που προσβάλλεται είναι το ίδιο το όνομα κάποιου, η άρση της προσβολής επιτυγχάνεται βάσει των διατάξεων των άρθρων 57επ. του ΑΚ. Σύμφωνα με το Ν. 146/1914, δύο είναι οι προϋποθέσεις για τη στοιχειοθέτηση της ύπαρξης αθέμιτου ανταγωνισμού. Πρώτον, είναι αναγκαίο η πράξη να έχει πραγματοποιηθεί κατά τις συναλλαγές και δεύτερον, να υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης 47 Βλ. ΑΠ 249/2014, ΝοΒ 2014, σελ. 1439 και ΕΕμπΔ 2014, σελ. 1008. 48 Βλ. ΑΠ 606/2005, ΕΕμπΔ 2005, σελ. 810. 49 Άρθρο 1 ν. 146/1914: «Απαγορεύεται κατά τας εμπορικάς, βιομηχανικάς ή γεωργικάς συναλλαγάς, πάσα προς τον σκοπόν ανταγωνισμού γινομένη πράξις, αντικειμένη εις τα χρηστά ήθη. Ο παραβάτης δύναται να εναχθή προς παράλειψιν και προς ανόρθωσιν της προσγενομένης ζημίας». 50 Άρθρο 13 ν. 146/1914: «Όστις κατά τας συναλλαγάς ποιείται χρήσιν ονόματος τινος, εμπορικής επωνυμίας ή ιδιαιτέρου διακριτικού γνωρίσματος καταστήματος ή βιομηχανικής επιχειρήσεως, ή εντύπου τινός, κατά τρόπον δυνάμενον να προκαλέση σύγχυσιν με το όνομα, την εμπορικήν επωνυμίαν ή το ιδιαίτερον διακριτικόν γνώρισμα, άτινα έτερος νομίμως μεταχειρίζεται, δύναται να υποχρεωθή υπό του τελευταίου εις παράλειψιν της χρήσεως. Υποχρεούται δε προς τούτοις απέναντι του ζημιωθέντος εις ανόρθωσιν της προσγενομένης ζημίας, εάν εγνώριζεν ή ώφειλε να γνωρίζει, ότι δια της καταχρήσεως ταύτης ηδύνατο να προκληθεί σύγχυσις».

σύγχυσης του καταναλωτικού κοινού 51. Μάλιστα, για να έχει ισχύ η γενική απαγορευτική ρήτρα του άρθρου 1 του Ν 146/1914, απαιτείται επιπροσθέτως να υφίσταται ανταγωνιστικός σκοπός 52 και η πράξη να αντίκειται στα χρηστά ήθη, κάτι που δεν χρειάζεται στην περίπτωση του άρθρου 13. Χρήση που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση είναι η αυτούσια μίμηση ή και παραποίηση, δηλαδή η χρησιμοποίηση με μικρές μεταβολές που δεν αρκούν για να αποτραπεί η σύγχυση. Η παραποίηση μπορεί να είναι οπτική, ηχητική, εννοιολογική ή και συνειρμική, το δε κίνδυνο σύγχυσης μπορεί να δημιουργήσει η ομοιότητα λέξεων ή και αριθμών που αποτελούν το γνώρισμα, εικόνων, ήχων, σχημάτων, χρωμάτων, σχεδίων, συσκευασιών, διαφημίσεων. Σημασία έχει η γενική εντύπωση που δημιουργείται και ο κίνδυνος σύγχυσης δεν αποκλείεται, όταν η χρησιμοποίηση γίνεται με μερικές παραλλαγές 53. Κίνδυνος σύγχυσης υπάρχει όταν λόγω ομοιότητας δύο διακριτικών γνωρισμάτων είναι πιθανό να δημιουργηθεί παραπλάνηση στους συναλλακτικούς κύκλους και συγκεκριμένα σε ένα όχι εντελώς ασήμαντο μέρος των πελατών, όσον αφορά είτε την προέλευση των εμπορευμάτων ή υπηρεσιών από ορισμένες επιχειρήσεις είτε την ταυτότητα της επιχείρησης είτε την ύπαρξη σχέσεως συνεργασίας μεταξύ των δύο επιχειρήσεων, ενώ τέτοια σύγχυση πρέπει να αποφεύγεται, διότι ο σαφής σκοπός του νομοθέτη είναι να αποτρέπονται πλανημένες εντυπώσεις ως προς τη δραστηριότητα μιας επιχείρησης και εκμετάλλευσης της καλής της φήμη από άλλη, έστω και αν οι δραστηριότητές του ή τα προϊόντα τους είναι διαφορετικά 54. Η ύπαρξη κινδύνου συγχύσεως αποτελεί κοινή προϋπόθεση για την προστασία όλων των διακριτικών γνωρισμάτων 55. Εν προκειμένω, το Δικαστήριο οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι το επίμαχο όνομα χώρου συνιστά διεθνή ονομασία χώρου, με δυνατότητα ευρείας απήχησης. Επιπλέον, ότι τα δύο αντίδικα μέρη παρέχουν υπηρεσίες ανταγωνιστικού και συμπληρωματικού χαρακτήρα, καθώς μάλιστα, κατά την αντίληψη των συναλλαγών, οι συγκρινόμενες υπηρεσίες τους θα μπορούσαν να τις προσφερθούν και υπό κοινή επιχειρηματική ευθύνη. Συνεπεία τούτου, σε συνδυασμό πάντοτε με την ομοιότητα που παρουσιάζει το επίμαχο όνομα χώρου με τα διακριτικά γνωρίσματα της ενάγουσας, το Εφετείο έκρινε ότι υπάρχει αναμφίβολα κίνδυνος σύγχυσης του ενδιαφερόμενου καταναλωτικού κοινού, που συνίσταται στο ότι το εν λόγω κοινό δύναται να θεωρήσει εκ πλάνης ότι οι υπηρεσίες των εναγομένων, που προβάλλονται μέσα από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα τους με το όνομα χώρου «alibaba.info» και οι οποίες διακρίνονται από την έχουσα διακριτική δύναμη ένδειξη «alibaba», προέρχονται από την επιχείρηση της ενάγουσας ή από επιχείρηση διάφορη μεν, σχετιζόμενη όμως οργανικώς προς την επιχείρηση της ενάγουσας, ενώ δεν αποκλείεται και κίνδυνος συνειρμικής συσχέτισης. Μάλιστα, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, λαμβανομένης υπόψη της εν γένει συμπεριφοράς των εναγομένων, δηλαδή της καταχώρισης και χρήσης από μέρους τους ενός domain name διαφόρου προς αυτούς και με ιδιαίτερη 51 Βλ. ΑΠ 371/2012, ό.π ΑΠ 2026/2007 ΑΠ 1123/2002, ΕΕμπΔ 2002, σελ. 887 ΑΠ 1780/1999, ΕΕμπΔ 2000, σελ. 804. 52 Κατά την έννοια της αδικοπραξίας των άρθρων 914 και 919 του ΑΚ. 53 Βλ. ΑΠ 1409/1980, ΕΕμπΔ 1981, σελ. 451. 54 Βλ. Ν. Ρόκα, Αθέμιτος Ανταγωνισμός, 1996, σελ. 338 ΕφΑθ 103/2009 ΕφΑθ 6762/2007 ΕφΔωδ 11/2007 ΠΠρΑθ 2275/2007 ΜΠρΑμφ 286/2009 ΜΠρΑθ 7032/2008. 55 Βλ. Ε. Αλεξανδρίδου, Αθέμιτος Ανταγωνισμός και Προστασία του καταναλωτή, εκδ. Σάκκουλα, 1992, σελ. 96 98 ΑΠ 241/1991 ΑΠ 310/1990 ΑΠ 197/1989.

διακριτική δύναμη σήματος και διακριτικών γνωρισμάτων της ενάγουσας, εν προκειμένω πρόκειται για συνήθη περίπτωση παρεμποδιστικού ανταγωνισμού και κυβερνοσφετερισμού (cybersquatting ή domain grabbing). 8. Η έννομη προστασία Η έννομη προστασία του δικαιούχου ενός διακριτικού γνωρίσματος περιλαμβάνει ποικίλες δικονομικές δυνατότητες αναλόγως του είδους της εκάστοτε προσβολής. Ο δικαιούχος του διακριτικού γνωρίσματος έχει το δικαίωμα να στραφεί κατά του κατόχου του ονόματος χώρου που τον προσβάλλει και να αξιώσει από αυτόν την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται απόδειξη υπαιτιότητας εκ μέρους του προσβολέα, διότι αρκεί απλά η διαπίστωση της ύπαρξης επικείμενου κινδύνου παράνομης προσβολής 56. Επιπλέον και υπό τις ίδιες προϋποθέσεις, του δίδεται η δυνατότητα να αξιώσει την καταβολή αποζημίωσης, η οποία κατ αρχήν είναι χρηματική. Ωστόσο, είναι δυνατό το δικαστήριο να διατάξει την αποκατάσταση της πρότερης κατάστασης, η οποία δύναται να περιλαμβάνει ακόμη και τη μεταβίβαση του ονόματος χώρου από τον προσβολέα στον πραγματικό δικαιούχο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δικαστήριο αποδέχτηκε το αίτημα της εφεσίβλητης και διέταξε, αντί χρηματικής αποζημίωσης, την αποκατάσταση της προτέρας κατάστασης μέσω της μεταβίβασης του ονόματος χώρου στην εφεσίβλητη, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 297 εδ. β' του ΑΚ. Η εξαίρεση που αναγνωρίζει η εν λόγω διάταξη έχει ως κύριο στόχο την αποκατάσταση μίας κατάστασης, στην οποία και θα εξελίσσονταν τα πράγματα, δίχως την παρεμβολή του ζημιογόνου γεγονότος. Συγκεκριμένα, κάτι τέτοιο στην περίπτωση των ονομάτων χώρου σημαίνει ότι, εφόσον ο δικαιούχος ενός σήματος ή μίας επωνυμίας ή ενός ονόματος ή διακριτικού γνωρίσματος δεν δύναται να προβεί στην καταχώριση και χρησιμοποίησή του λόγω της χωρίς δικαίωμα προγενέστερης καταχώρισης αυτού από τρίτο, η αποκατάσταση της προγενέστερης κατάστασης περιλαμβάνει και τη μεταβίβαση του ονόματος χώρου. Αυτό μάλιστα είναι δυνατό διότι το όνομα χώρου ως περιουσιακό στοιχείο είναι κατασχετό και, επομένως, μπορεί να αποτελέσει και αντικείμενο μεταβίβασης 57. ΙΙΙ. Συμπεράσματα Το Εφετείο Αθηνών οδηγήθηκε σε μία ορθή και άκρως θεμελιωμένη, κατά την άποψή μας, απόφαση. Με βασικό γνώμονα την κρατούσα στην ελληνική νομολογία άποψη ότι στο όνομα χώρου αποδίδεται οιονεί λειτουργία διακριτικού τίτλου ή σήματος, το Δικαστήριο επικαλέστηκε τη νομοθεσία περί σημάτων, ήτοι τον Κανονισμό 207/2009/ΕΚ (περί κοινοτικών σημάτων) και τον κατηργημένο πλέον Ν. 2239/1994, καθώς και τις διατάξεις περί αθέμιτου ανταγωνισμού (άρθρα 1 και 13 Ν. 146/1914). Ως προς τα πραγματικά περιστατικά, αναγνώρισε πως το κοινοτικό σήμα της εφεσίβλητης αποτελεί γνώρισμά της με ιδιαίτερο διακριτικό χαρακτήρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περαιτέρω, αφού διαπίστωσε αφενός μεν την ομοιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών των διαδίκων, αφετέρου δε την λεκτική, ηχητική και οπτική ταυτότητα των σημείων, δέχθηκε ότι μπορεί να 56 Βλ. Ι. Ιγγλεζάκη, Δίκαιο της πληροφορικής, εκδ. Σάκκουλα 2008, σελ. 98. 57 Βλ. Β. Τουντόπουλο - Β. Χατζόπουλο, ό.π. σελ. 142.