Ο ΥΣΣΕΑΣ 2005 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος Α ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: 1 ο 6/ΘΕΣΙΟ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΑΛΛΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ (ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ) Β ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ (ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ) ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (3) (συµπληρώνεται από τους ασκάλους) Α) Γενικά Στοιχεία 1. άσκαλοι(ες): Κατσογιάννη Ευαγγελία, Γεωργούλη Ιωάννα, Αβδελή Θεολογία, Λοράνδος Επαµεινώνδας. 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών πιλοτικού προγράµµατος Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτικ ή Τάξη/ Τµήµα Ώρα Ράλλειος 24.3.2005 3 η - 4 η Στ 20 Τυµπάκι 24.3.2005 3 η - 4 η Στ 20 Αριθµός Μαθητών
Β) Περιγραφή Μαθήµατος 1. Τίτλος Μαθήµατος: «Μικρασιατικός πόλεµος και Προσφυγιά» Α.«Ο Μικρασιατικός πόλεµος» (µάθηµα 41, ενότητα 7 η : η Ελλάδα στις δοκιµασίες των πολέµων, Ιστορία για τη ΣΤ ηµοτικού, σελ 221-222, ΟΕ Β) Β.«Οι πρόσφυγες», απόσπασµατα από το µυθιστορηµα «Μέσα στις φλόγες» της ιδούς Σωτηρίου,(Ανθολόγιο: «Με λογισµό και µ όνειρο» για τη Ε- ΣΤ ηµοτικού, σελ 206-210, ΟΕ Β) 2. Εκπαιδευτικό Λογισµικό: Inspiration 7.0 3. Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα Τάξη: Στ Γνωστικό αντικείµενο: Ιστορία, Νεοελληνική Γλώσσα ιδακτική Ενότητα: «Μικρασιατική Καταστροφή Προσφυγιά» ιδακτικοί στόχοι: - ηµιουργία συνάψεων µε το περιεχόµενο της προηγούµενης τηλεδιάσκεψης και εισαγωγή στη νέα ενότητα µέσα από διαλεκτικές διαδικασίες παρώθησης και ψυχολογικής προετοιµασίας µε αφορµή τον τίτλο του µαθήµατος. - ηµιουργία εννοιολογικού χάρτη και αξιοποίηση του στη προπαρασκευή του µαθητή για το περιεχόµενο του διδακτέου αντικειµένου και στην κατανόηση αυτού µέσα από τη διατύπωση υποθετικών και διερευνητικών ερωτήσεων.. - Εκτενής αναφορά πάνω στα ιστορικά γεγονότα τα σχετικά µε τη Μικρασιατική καταστροφή. - Κατανόηση και επεξεργασία των κύριων σηµείων των ιστορικών γεγονότων που αφορούν την θεµατική µας ενότητα. - Εκφραστική και Συναισθηµατική διερεύνηση του κειµένου του ανθολογίου. - Γραπτές εργασίες οµαδοσυνεργατικού τύπου σε φύλλα δραστηριοτήτων - Καλλιέργεια αισθήµατος ευγενούς άµιλλας µέσω ψυχαγωγικής δραστηριότητας επίλυσης σταυρολέξου σε µορφή διαγωνισµού µεταξύ των ενεργητικών ακροατηριων των δύο συνεργαζόµενων τάξεων. - Συζήτηση-Ανταλλαγή απόψεων τόσο σε ενδοταξικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εικονικής τάξης Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: Εικονική Τάξη: - Αφόρµηση των παιδιών µε χρήση του παιδαγωγικού εργαλείου εννοιολογικής χαρτογραφησης (Inspiration 7.0) - ιερευνητική- Ανακαλυπτική µέθοδος διδασκαλίας για τον προπαρασκευαστικό εντοπισµό και τη κατανόηση των βασικών σηµείων των ιστορικών γεγονότων µε τη µορφή ερωτηµάτων. - Παρουσίαση θέµατος από τη δασκάλα µε παράλληλη δραστηριότητα (παραγραφοποίηση και υπογράµµιση κυρίων σηµείων) από τους µαθητές (καθοδηγούµενη ανακάλυψη).
- Οµαδοσυνεργατική δραστηριότητα συµπλήρωσης των ερωτηµάτων του εννοιολογικού χάρτη βάσει του επικοδοµητιστικού µοντέλου («χτίζω νέα γνώση πάνω στις προηγούµενες εµπειρίες των µαθητών µου»). - Οµαδοσυνεργατική µέθοδος διδασκαλίας για τη σύνθεση δικών τους εργασιών σχετικών µε το κείµενα τόσο της Ιστορίας όσο και του ανθολογίου. Αναµενόµενα αποτελέσµατα: - Η επίτευξη των στόχων, όπως έχουν αρχικά τεθεί, όσο και η επίτευξη των αναµενόµενων µορφών συνεργατικής συµπεριφοράς (αλληλοβοήθεια, αλληλοσεβασµός, αλληλοκατανόηση κτλ.) - Ανάπτυξη δεξιότητας οικοδόµησης εννοιολογικών χαρτών. - Ανάπτυξη ικανότητας διερεύνησης, διάκρισης, εντοπισµού και αποµόνωσης των ζητούµενων πληροφοριών,. - Ανάπτυξη ικανότητας προβληµατισµού γύρω από τα ιστορικά γεγονότα και διερεύνησης και αξιολόγησης αιτιών, αφορµών και αποτελεσµάτων. - Ανάπτυξη ενσυναίσθησης των καταστάσεων που βιώνουν οι ήρωες και των γεγονότων που περιγράφουν τα διηγήµατα. - Μεγαλύτερη εξοικείωση µε τη διαδικασία της τηλεδιάσκεψης και πρώτες προσπάθειες αλληλεπίδρασης ανάµεσα στα ακροατήρια των συνεργαζόµενων τάξεων. 4. Σύντοµη Περιγραφή: Αρχικά οι µαθητές µαζί µε τη δασκάλα σχεδιάζουν έναν αρχικό ηλεκτρονικό νοητικό χάρτη τύπου «αράχνη» µε επίκεντρο τον τίτλο το κειµένου και συµπληρώνουν ακτινωτά τις βασικές ερωτήσεις. Ακολουθεί τµηµατική ανάγνωση του κειµένου της Ιστορίας µε τίτλο: «Ο Μικρασιατικός Πόλεµος» από τη δασκάλα της Ραλλείου, και παραγραφοποίηση και υπογράµµιση των κυρίων σηµείων από τους µαθητές. Κατόπιν οι µαθητές στις οµάδες τους απαντούν στις ερωτήσεις του έντυπου νοητικού χάρτη. Γίνεται ανακοίνωση των αποτελεσµάτων και δηµιουργία από κοινού ενός τελικού εννιαίου ηλεκτρονικού χάρτη. Η δασκάλα του Τυµπακίου κάνει µια εισαγωγή µε έναυσµα την έκβαση του πολέµου και αναφέρεται στο θέµα της προσφυγιάς. ιαβάζει το κείµενο του Ανθολογίου και θέτει ερωτήσεις ψυχολογικής και συναισθηµατικής διερεύνησης στους µαθητές. Μετά από σύντοµη συζήτηση σε επίπεδο εικονικής τάξης διεξάγονται οι ασκήσεις του φύλλου δραστηριοτήτων (µια άσκηση ανά οµάδα και µια κοινή για όλες τις οµάδες). Παρουσίαση των δραστηριοτήτων και σχολιασµός. Κλείσιµο τηλεδιάσκεψης. 5. οµή Μαθήµατος: Αναλυτική περιγραφή επιµέρους βηµάτων διδασκαλίας 0-10 λεπτά: Αφόρµηση για το µάθηµα της Ιστορίας. Η δασκάλα µε την χρήση laptop συνδεδεµένου µε µηχανή προβολής κατασκευάζει στο λογισµικό (inspiration 7.0) έναν προπαρασκευαστικό εννοιολογικό χάρτη τύπου «αράχνη» µε κεντρική έννοια τον τίτλο «Μικρασιατικός Πόλεµος» και µε ακτίνες τις διερευνητικές ερωτήσεις που θέτουν τα παιδιά.
Προσδοκώµενες ερωτήσεις: Πότε έγινε ο Μικρασιατικός Πόλεµος; Ποιοί συµµετείχαν στον Μικρασιατικό Πόλεµο; Ποιά επιµέρους γεγονότα περιλαµβάνει ο Μικρασιατικός Πόλεµος; Σε ποιά-ες περιοχή-ες διαδραµατίστηκαν τα γεγονότα του Μικρασιατικού Πολέµου; Γιατί έγινε ο Μικρασιατικός Πόλεµος (αίτια - αφορµές); Ποιά ήταν η έκβαση του Μικρασιατικού Πολέµου; Ποιές ήταν οι κοινωνικό-οικονοµικές συνέπειες του Μικρασιατικού Πολέµου; Μια πιθανή µορφή του χάρτη επισυνάπτεται στο τέλος της φόρµας. Η δασκάλα κάθε τάξης εκτυπώνει τον χάρτη και τον µοιράζει στις οµάδες. 11-20 λεπτά: Η δασκάλα της Ραλλείου αναγιγνώσκει παράγραφο-παράγραφο το µάθηµα της Ιστορίας και τα παιδιά της εικονικής τάξης τιτλοφορούν τις παραγράφους µία-µία και εντοπίζουν-υπογραµµίζουν σε αυτές τα κύρια σηµεία µε βάσει καθοδηγητικές ερωτήσεις που θέτει. 20-35 λεπτά: ραστηριοποιήση των οµάδων πάνω στον έντυπο αρχικό νοητικό χάρτη και οικοδόµηση του τελικού απαντηµένου νοητικό χάρτη. Η δασκάλα επανέρχεται στην ηλεκτρονική παρουσίαση του inspiration και εκφωνεί µια-µια τις ερωτήσεις του αρχικού νοητικού χάρτη όπως αυτές εµφανίζονται στην επιφάνεια προβολής. Επιλέγεται µια οµάδα για να απαντήσει µεγαλόφωνα στην κάθε ερώτηση και οι υπόλοιπες συµµετέχουν συµπληρώνοντας,διορθώνοντας και σχολιάζοντας. Τέλος ένας εκπρόσωπος της οµάδας αυτής καλείται από τη δασκάλα να σηκωθεί και να πληκτρολογήσει στον ηλεκτρονικό χάρτη την απάντηση που θεωρείται η πιο πλήρης και ακριβής. Ετσι οικοδοµείται από κοινού ο τελικός εννιολογικός χάρτης του µαθήµατος ως προϊόν της εικονικής τάξης, ο οποίος επίσης εκτυπώνεται και µοιράζεται σε όλους τους µαθητές. 31-45 λεπτά: Ανάγνωση από τη δασκάλα του Τυµπακίου του κειµένου της ιδούς Σωτηρίου που υπάρχει στο Ανθολόγιο, ενώ οι όλοι οι µαθητές της εικονικής τάξης παρακολουθούν από τα βιβλία τους και υπογραµµίζουν σηµεία που τους προκαλούν εντύπωση ή φαίνονται δυσνόητα σε αυτούς. Η δασκάλα ολοκληρώνοντας την ανάγνωση αναλαµβάνει να επεξηγήσει-διαλευκάνει και επαναπροσδιορίζει τα ασαφή στους µαθητές σηµεία και µε έναυσµα τις δηλώσεις ενδιαφέροντος των παιδιών δηµιουργεί και θέτει σχετικές ερωτήσεις, κυρίως ψυχολογικής,συναισθηµατικής και κοινωνικοπολιτιστικής διερεύνησης του κειµένου.
Ενδεικτικά αναφέρουµε τις εξής ερωτήσεις:: Ποιός αφηγείται το κείµενο που διαβάσαµε και τισχέση έχει µε τα γεγοότα; Ποιες εικόνες του κειµένου δείχνουν τις περιπέτειες των Ελλήνων της Μικράς Ασίας; Ποια η αντιµετώπιση τους από τους κατοίκους της χώρας υποδοχής; Ποια η στάση των ίδιων των προσφύγων απέναντι στη νέα κατάσταση και ποια τα συναισθήµατα τους για όλα αυτά που βιώνουν; Με ποιές εκφράσεις του κειµένου αποδίδονται αυτά; Τι απέγιναν όσοι έµειναν πίσω στη Μικρά Ασία; Τι συναισθήµατα σας προκάλεσε εσάς το κείµενο που διαβάσαµε; 46-55 λεπτά: Οµαδοποίηση των παιδιών της κάθε τάξης (οι καθορισµένες από την προηγούµενη τηλεδιάσκεψη πέντε τετραµελείς οµάδες) και ενασχόληση της κάθε οµάδας από την κάθε τάξη µε µια εκ των δραστηριοτήτων του τρίτου φύλλου δραστηριοτήτων και την τελευταία (έκτη δραστηριότητα κοινή για όλους) µε την εποπτεία και καθοδήγηση των δασκάλων τους. 56-80 λεπτά: Παρουσίαση του προϊόντος της οµαδικής εργασίας από την κάθε τετραµελή οµάδα της µιας τάξης (εναλλάξ) και συµπλήρωση και σχολιασµός από την οµάδα της αντίστοιχης δραστηριότητας της άλλης τάξης.. ραστηριότητες Μαθητών: - Συµπλήρωση ακτίνων του αρχικού ηλεκτρονικού νοητικού χάρτη «αράχνη» που στήνει η δασκάλα µε διερευνητικές ερωτήσεις που θέτουν µεγαλόφωνα οι µαθητές. - Τιτλοφόρηση των παραγράφων και καθοδηγούµενος εντοπισµός και υπογράµµιση των κύριων σηµείων του µαθήµατος. - Συµπλήρωση σε επίπεδο τοπικών οµάδων του έντυπου νοητικού χάρτη που δόθηκε µε πραγµατικά στοιχεία-τεκµήρια µέσα από το κείµενο της ιστορίας και ανακοίνωση των αποτελεσµάτων από έναν εκπρόσωπο κάθε οµάδας. - Κατασκευή τελικού ενιαίου ηλεκτρονικού χάρτη σε επίπεδο εικονικής τάξης µε τη συµβολή των εκπροσώπων των οµάδων. - Συνεργασία σε οµάδες για την απάντηση ερωτήσεων σε φύλλο δραστηριοτητων. - Ανακοίνωση των προιόντων των οµαδικών εργασιών σε επίπεδο εικονικής τάξης. Συζήτηση Σύγκριση απόψεων. - Ψυχαγωγικός ιαγωνισµός Επίλυσης Σταυρολέξου σε αφίσα αναρτηµένη στον πίνακα της κάθε τάξης (αντίγραφο της σε µικρογραφία υπάρχει και στο φύλλο δραστηριοτήτων για να λειτουργήσει ως πρόχειρο). Συνδυασµός µε άλλα µέσα διδασκαλίας/απαιτούµενοι πόροι: κάµερα τηλεδιάσκεψης, χρήση laptop συνδεδεµένου µε µηχανή προβολής, χρήση πίνακα, εικόνων, φύλλων εργασίας, λογισµικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών inspiration 7.0., λογισµικό hot potatoes για δηµιουργία ηλεκτρονικού σταυρολέξου και webbrowser για την προβολή του, scanner, διαδίκτυο για συλλογή πληρ/ριών και εικόνων χρήσιµων για των εννoιολογικό χάρτη.
Γ) Παράρτηµα: Χρησιµοποιούµε τα παρακάτω: Φύλλο δραστηριοτήτων των µαθητών. Υποθετικός νοητικός χάρτης τύπου αράχνης στο Inspiration. Σταυρόλεξο σε έντυπη µορφή (χαρτόνι Α3). Σταυρόλεξο σε ηλεκτρονική µορφή. «Στα νεότερα χρόνια», σχολικό εχγειρίδιο Ιστορίας για τη Στ ηµοτικού,οε Β, Αθήνα - Αντίστοιχο βιβλίο ασκάλου. Ανθολόγιο: «Με λογισµό και µ όνειρο» για τη Ε- ΣΤ ηµοτικού, ΟΕ Β. Επισυνάπτουµε τα εξής: Γ3a. mikrinsiparion.isf Γ3b. mikrasia.exe (jcross file Hot Potatoes) Η Οµάδα Σχεδιασµού Υλοποίησης: Γεωργούλη Ιωάννα- Κατσογιάννη Ευαγγελία Αναστασιάδης Παναγιώτης