Παιδαγωγικός σχεδιασµός και ένταξη των wikis στο µάθηµα της Πληροφορικής ηµήτριος Ρούσσινος, Αθανάσιος Τζιµογιάννης roussinos@uop.gr ajimoyia@uop.gr Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Ερευνητική Οµάδα Ηλεκτρονικής Μάθησης «Η διδασκαλία της Πληροφορικής στην πρωτοβάθµια και δευτεροβάθµια εκπαίδευση» Κόρινθος Μαΐου 13 Περίγραµµα παρουσίασης Τα εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των wikis Ο σχεδιασµός της δραστηριότητας Εφαρµογή και ανάλυση αποτελεσµάτων Συµπεράσµατα Προτάσεις καλών πρακτικών Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 1
Τεχνικά χαρακτηριστικά Φιλικό περιβάλλον web editing Ενσωµάτωση πολυµεσικού περιεχόµενου (εικόνα, ήχος, βίντεο) Καταγραφή ιστορικού δηµιουργίας κάθε σελίδας Περιοχή συζήτησης Παιδαγωγικά χαρακτηριστικά Συµµετοχή, προβληµατισµός, δηµιουργίας κοινότητας Συνεργασία και αλληλοδιδασκαλία Ανακλαστική και συνεργατική δηµιουργία περιεχόµενου Συνεργατική οικοδόµηση γνώσης Επέκταση ορίων µάθησης Χωρίς περιορισµούς χώρου Χωρίς περιορισµούς χρόνου Μικτή µάθηση & συνεργατικές δραστηριότητες Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου
Εκπαιδευτικές χρήσεις των wikis Wikipedia Εργαλείο διαχείρισης µαθήµατος Εργαλείο συνεργατικής γραφής Περιβάλλον ανάπτυξης συνθετικής εργασίας Ηλεκτρονικός φάκελος Εργαλείο έρευνας, συλλογής και διαχείρισης δεδοµένων Εργαλείο παρουσίασης Πλαίσιο µαθήµατος Σχεδιασµός Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου, Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ακαδηµαϊκό έτος -11 Μάθηµα: «Εισαγωγή στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών», πρώτο έτος 47 φοιτητές (7 άνδρες και 4 γυναίκες) Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 3
Σχεδιασµός Σχέδιο έρευνας ιάρκεια: 7 εβδοµάδες 11 οµάδες, 4- άτοµα (τυχαία κατανοµή) Συνεργατική δηµιουργία Wiki ιαπραγµάτευση, συνεργατική ανάπτυξη υλικού Ενότητες θεµατολογίας µαθήµατος ιάρθρωση και χρονοπρογραµµατισµός Συναντήσεις στην τάξη Πρόσωπο µε πρόσωπο συζητήσεις µεταξύ διδασκόντων και φοιτητών Προσωπική και οµαδική εργασία στο εργαστήριο υπολογιστών Συνεργασία και αλληλεπίδραση από απόσταση Σχεδιασµός - Φάσεις Προετοιµασία: Εισαγωγική συνάντηση Προσδιορισµός µαθησιακών στόχων, χρονοδιάγραµµα, ατοµική και οµαδική εργασία ηµιουργία και σχεδίαση του wiki (θεµατικές σελίδες, σελίδα βοήθειας, σελίδα πηγών, υπόδειγµα) Εισαγωγή (1 εβδοµάδα): Ατοµική εργασία Εξοικείωση των φοιτητών µε το wiki και την πλατφόρµα (Wikispaces), δηµιουργία σελίδων, εργαλείο συζήτησης, ιστορικό, τεχνικά θέµατα ιερεύνηση (1 εβδοµάδα): Εργασία στην οµάδα Οµαδική εργασία, φυσικές συναντήσεις, καταιγισµός ιδεών, ανταλλαγή ιδεών Αναζήτηση, ανταλλαγή και αξιολόγηση πληροφοριών από πηγές Συζήτηση στο wiki ηµιουργία πρώτων σελίδων Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 4
Σχεδιασµός - Φάσεις Ανάπτυξη (4 εβδοµάδες): Ατοµική και οµαδική εργασία ηµιουργία, εµπλουτισµός και επέκταση σελίδων Συζήτηση, ανταλλαγή και σύνδεση ιδεών- ιαµοίραση υλικού και πηγών Τεχνικές βελτιώσεις και Ολοκλήρωση (1 εβδοµάδα): Οµαδική εργασία Τελικές διορθώσεις και προσαρµογές Αλληλεπίδραση οµάδων-διασύνδεση σελίδων Αποτελέσµατα έργου, συζήτηση και συµπεράσµατα. Βοήθεια Φοιτητές Πηγές Ενηµέρωση Θεµατικές ενότητες Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου
Αλλαγές περιεχοµένου Σελίδες συζήτησης Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 6
forum και Ιστορικό Συλλογή δεδοµένων Υλικό wiki ανά οµάδα Forum σελίδων Ανάλυση περιεχοµένου Πλήθος µηνυµάτων (οµάδα φοιτητής) Ιστορικό σελίδων Ανάλυση περιεχοµένου Πλήθος «σηµαντικών» αλλαγών Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 7
Συλλογή δεδοµένων Οµάδα Wiki Σελίδες Αλλαγές Μηνύµατα φοιτητών Μηνύµατα διδασκόντων G1 11 7 1 3 G 41 8 6 7 G3 19 3 G4 4 88 39 G 37 48 1 G6 34 1 1 G7 17 4 8 G8 4 88 87 G9 94 14 148 6 G 71 114 13 3 G11 33 49 7 Σύνολο 43 77 7 3 νέα σελίδα αλλαγή αναδιοργάνωση Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 8
Υψηλός είκτης συνεργασίας Αρκετά, πλούσιο περιεχόµενο ισόρροπη κατανοµή ενεργειών Μέτριος Αρκετά, καλό περιεχόµενο, άνιση κατανοµή ενεργειών Χαµηλός Λίγα, φτωχό περιεχόµενο Οµάδες µε υψηλό δείκτη συνεργασίας G ενέργειες G ενέργειες 3 3 14 1 1 9 7 1 G s1 G s G s3 G s4 G s 18 16 14 1 8 6 4 18 16 14 7 3 G s1 G s G s3 G s4 G6 ενέργειες G8 ενέργειες 3 6 4 4 46 11 16 1 3 3 31 9 17 9 18 G6 s1 G6 s G6 s3 G6 s4 G8 s1 G8 s G8 s3 G8 s4 Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 9
Οµάδες µε µέτριο δείκτη συνεργασίας G4 ενέργειες G7 ενέργειες 7 64 3 6 4 4 3 13 7 7 8 1 9 1 16 14 G4 s1 G4 s G4 s3 G4 s4 G7 s1 G7 s G7 s3 G9 ενέργειες G ενέργειες 8 7 67 8 7 73 64 6 4 3 3 3 47 8 9 7 18 6 4 3 1 11 1 13 8 9 9 G9 s1 G9 s G9 s3 G9 s4 G s1 G s G s3 G s4 G s Οµάδες µε χαµηλό δείκτη συνεργασίας G1 ενέργειες G3 ενέργειες 1 11 14 1 1 11 8 6 4 3 3 1 1 1 G1 s1 G1 s G1 s3 G1 s4 8 6 4 6 4 G3 s1 G3 s G3 s3 Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου
Χρονική απεικόνιση (Timeline) Οµάδα 8 4 σελίδες, 88 ενέργειες, 87 Κοινωνική παρουσία Γνωστική παρουσία ιδακτική παρουσία Νέα σελίδα Πρόσθεση και επέκταση περιεχόµενου Αναδιοργάνωση περιεχόµενου Εµπλουτισµός περιεχόµενου (εικόνες, βίντεο, σύνδεσµοι) Τροποποίηση (γραµµατικές διορθώσεις & µορφοποίηση) 6/11/ 3/1/ /1/ 17/1/ 4/1/ 31/1/ 7/1/11 14/1/11 1/1/11 8/1/11 Χρονική απεικόνιση (Timeline) Οµάδα 6 34 σελίδες, 1 ενέργειες, Κοινωνική παρουσία Γνωστική παρουσία ιδακτική παρουσία Νέα σελίδα Πρόσθεση και επέκταση περιεχόµενου Αναδιοργάνωση περιεχόµενου Εµπλουτισµός περιεχόµενου (εικόνες, βίντεο, σύνδεσµοι) Τροποποίηση (γραµµατικές διορθώσεις & µορφοποίηση) 6/11/ 3/1/ /1/ 17/1/ 4/1/ 31/1/ 7/1/11 14/1/11 1/1/11 8/1/11 Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 11
Συµπεράσµατα Το wiki αποτελεί ένα εύχρηστο και φιλικό περιβάλλον για τους φοιτητές Έχει αποτιµηθεί θετικά και µε χρήση ερωτηµατολογίου Καταγράφηκαν διαφορές ανάµεσα στις οµάδες και στα µέλη τους Η συζήτηση φαίνεται να υποστηρίζει τη συνεργασία και να οδηγεί σε καλύτερα µαθησιακά αποτελέσµατα Το πλαίσιο σχεδιασµού µπορεί να µεταφερθεί στη δευτεροβάθµια και στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση Καλές πρακτικές για Wiki Σηµαντικά σηµεία (εκπαιδευτικός) ανάθεση αυθεντικών µαθησιακών δραστηριοτήτων (ενταγµένων στο Π.Σ.) σχεδιασµός και οργάνωση τεχνικής (σελίδες, δοµή) διάστασης σχεδιασµός και οργάνωση παιδαγωγικής διάστασης (µαθησιακοί στόχοι, διάρκεια, χρονοδιάγραµµα, υποστηρικτικές ενέργειες) ορισµός-ενηµέρωση κριτήριων αξιολόγησης εξοικείωση µε τις βασικές αρχές του wiki (παραδείγµατα) δηµιουργία κλίµατος εµπιστοσύνης και συνεργασίας για µαθητή ενθάρρυνση συµµετοχής στη συζήτηση ανταλλαγή ιδεών-συνεργασία παρακολούθηση περιεχοµένου σελίδων και συζήτησης (κατάλληλες παρεµβάσεις) εντοπισµός µαθητών µε µικρή συµµετοχή, παροχή τεχνικής και γνωστικής στήριξης έλεγχος προόδου των επιµέρους εργασιών και υπενθύµιση χρονοδιαγράµµατος Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 1
Καλές πρακτικές για Wiki Τεχνική διάσταση Σελίδα ως παράδειγµα Σελίδα συχνών ερωτήσεων Περιοχή συζήτησης, βοήθειας, τεχνικής στήριξης Σελίδα ενηµέρωσης µαθητών Θεµατικές ενότητες Σηµαντικά σηµεία (µαθητές) Αποφυγή αλλαγών µεγάλης έκτασης Επικοινωνία µε τα άλλα µέλη της οµάδας Συζήτηση και αντιπαράθεση, σεβασµός Χρήση ιστορικού ηµιουργικότητα, αποφυγή αντιγραφής Αναφορά πηγών, αποφυγή λογοκλοπής Ευχαριστώ για την προσοχή σας Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 13
Σχήµα ανάλυσης Βιβλιογραφική επισκόπηση: εν υπάρχει ένα καθιερωµένο πλαίσιο-εργαλείο µελέτης των wiki Σχήµατα µελέτης Ερωτηµατολόγια, συνέντευξη εκπαιδευόµενων / εκπαιδευτών Καταγραφές συστήµατος (log files, ποσοτικά δεδοµένα περιεχόµενου χρηστών) Ανάλυση συζήτησης Ανάλυση περιεχόµενου Σχήµα ανάλυσης Μηνύµατα στη συζήτηση (forum) κάθε σελίδας Μοντέλο της Κοινότητας ιερεύνησης (Garrison et al., ) Κοινωνική παρουσία Γνωστική παρουσία ιδακτική παρουσία Αλλαγές περιεχοµένου (editing) σελίδων wiki Σηµαντικές Συσχέτιση µε προηγούµενα Κατηγοριοποίηση που βασίζεται σε χαρακτηριστικά, ηµιουργία νέας σελίδας Επέκταση περιεχόµενου Αναδιοργάνωση περιεχόµενου Εµπλουτισµός περιεχόµενου ιορθώσεις-τεχνικό µέρος Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου 14
Ενέργεια Μηνύµατα Αλλαγές περιεχόµενου Σχήµα ανάλυσης ιαστάσεις Κατηγορίες Κοινωνική παρουσία Γνωστική παρουσία ιδακτική παρουσία ηµιουργία νέας σελίδας Επέκταση περιεχόµενου Αναδιοργάνωση περιεχόµενου Εµπλουτισµός ιόρθωση Προσωπική επικοινωνία Ανοικτή επικοινωνία Συνοχή οµάδας Ενεργοποίηση Αναζήτηση Ολοκλήρωση Επίλυση Σχεδιασµός και οργάνωση ιευκόλυνση διαλόγου Παροχή οδηγιών Ξεκίνηµα σελίδας Προσθήκη-επέκταση Νέες ιδέες, σύνθεση ιδεών ιαγραφή περιεχοµένου Μετακίνηση στη σελίδα Μετακίνηση σε άλλη σελίδα Εικόνα, βίντεο Υπερσύνδεσµος Ορθογραφία Μορφοποίηση Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου