Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου
0-6 μηνών 7-12 μηνών 13-18 μηνών 19-24 μηνών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών 5-6 ετών 6-7 ετών
0-6 μηνών Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους Συχνά μουρμουρίζει, γελά και παράγει ευχάριστους ήχους Χαμογελάει όποτε του μιλούν Αναγνωρίζει φωνές Εντοπίζει ήχους, κοιτάζει ή στρέφει το κεφάλι του προς τη πηγή τους Ακούει την ομιλία Χρησιμοποιεί τους ήχους /p/, /b/, /m/ κατά το βάβισμα Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να εκφράσει ανάγκες Χρησιμοποιεί διαφορετικές κραυγές/ κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες
7-12 μηνών Κατανοεί τις έννοιες «όχι» και «ζεστό» Απαντά σε απλές ερωτήσεις Καταλαβαίνει και αποκρίνεται στο όνομά του Ακούει και μιμείται κάποιους ήχους. Αναγνωρίζει λέξεις για συνηθισμένα αντικείμενα, για παράδειγμα μπουκάλι, παπούτσι χυμός Βαβίζει χρησιμοποιώντας μεγάλες και μικρές ομάδες ήχων Χρησιμοποιεί μεγάλη ποικιλία ήχων στο βάβισμα Μιμείται κάποιους ήχους ομιλίας και τρόπους επιτονισμού των ενηλίκων
Χρησιμοποιεί περισσότερους ήχους για να τραβήξει την προσοχή παρά κραυγές/ κλάμα Ακούει όταν του μιλούν Παράγει προσεγγίσεις των ήχων Αρχίζει να αλλάζει το βάβισμα και να δημιουργεί νεολογισμούς (δική του ιδιογλωσσία) Χρησιμοποιεί την ομιλία σκόπιμα για πρώτη φορά Χρησιμοποιεί κυρίως ουσιαστικά Έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο από 1 έως 3 λέξεις Κατανοεί και ανταποκρίνεται σε απλές εντολές
13-18 μηνών Χρησιμοποιεί επιτονισμό που προσεγγίζει αυτόν των ενηλίκων Μιμείται μεμονωμένες λέξεις Χρησιμοποιεί την ηχολαλία και νεολογισμούς Χρησιμοποιεί νεολογισμούς για να γεμίσει τα κενά στη ροή Παραλείπει κάποια αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα Παρουσιάζει σχεδόν ακατάληπτη ομιλία. Ακολουθεί απλές εντολές Αναγνωρίζει 1 έως 3 μέρη του σώματος
Έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 λέξεις ή και μεγαλύτερο το οποίο αποτελείται κυρίως από ουσιαστικά Συνδυάζει χειρονομίες με φώνηση Ζητάει συνειδητά περισσότερα επιθυμητά αντικείμενα ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ Μήπως το παιδί δε μιλάει καθόλου; Είναι το παιδί κοινωνικό;
19-24 μηνών Παράγει περισσότερες λέξεις παρά νεολογισμούς Έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο 50-100 λέξεις ή μεγαλύτερο Έχει δεκτικό λεξιλόγιο 300 ή περισσότερων λέξεων Αρχίζει να συνδυάζει λέξεις σε απλές φράσεις, ουσιαστικά με ρήματα και με επίθετα Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες Διατηρεί ασταθή έλεγχο της φωνής του Χρησιμοποιεί κατάλληλο επιτονισμό για ερωτήσεις Είναι σχεδόν 25-50% καταληπτό σε μη οικεία πρόσωπα
Ρωτάει και απαντάει σε ερωτήσεις τύπου «Τι είναι αυτό;» Διασκεδάζει ακούγοντας ιστορίες Γνωρίζει 5 μέρη του σώματος Ονομάζει με ακρίβεια μερικά οικεία αντικείμενα Καταλαβαίνει βασικές κατηγορίες για παράδειγμα παιχνίδια-φαγητά ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ Χρησιμοποιεί το παιδί περισσότερες χειρονομίες από ότι λέξεις; Υπάρχει ανησυχία για την ικανότητα του παιδιού να μιλήσει ή/και να καταλάβει;
2-3 ετών Η ομιλία του παιδιού είναι 50-75% καταληπτή Κατανοεί τις έννοιες «ένα» και «όλα» Εκφράζει λεκτικά την ανάγκη για τουαλέτα (πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά τη πράξη) Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους Δείχνει τις εικόνες σε ένα βιβλίο όταν ονοματίζονται Αναγνωρίζει αρκετά μέρη του σώματός Ακολουθεί απλές εντολές και απαντά σε απλές ερωτήσεις Απολαμβάνει να ακούει μικρές ιστορίες, τραγούδια και ομοιοκαταληξίες
Κάνει ερωτήσεις 1 έως 2 λέξεων Χρησιμοποιεί φράσεις με 3 έως 4 λέξεις Χρησιμοποιεί φράσεις με 3 έως 4 λέξεις Χρησιμοποιεί κάποιες προθέσεις, άρθρα, συνηρημένες λέξεις, ομαλό πληθυντικό και ανώμαλους τύπους αόριστου Χρησιμοποιεί λέξεις που είναι γενικές σε περιεχόμενο Συνεχίζει την ηχολαλία όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ομιλία Έχει ένα δεκτικό λεξιλόγιο 500-900 λέξεων ή μεγαλύτερο Έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο 50-250 λέξεων ή μεγαλύτερο (γενικά υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη λεξιλογίου αυτή τη περίοδο) Παρουσιάζει πολλαπλά γραμματικά λάθη
Συχνά κάνει επαναλήψεις-ειδικά στις φράσεις έναρξης και τις αρχικές συλλαβές Μιλάει με δυνατή φωνή Αυξάνει το εύρος της συχνότητας Χρησιμοποιεί σωστά τα φωνήεντα Χρησιμοποιεί με συνέπεια τα αρχικά σύμφωνα (αν και κάποια αρθρώνονται λάθος) Συχνά παραλείπει τα μεσαία σύμφωνα Συχνά παραλείπει ή αντικαθιστά τα τελικά σύμφωνα Χρησιμοποιεί κατά προσέγγιση 27 φωνήματα Χρησιμοποιεί τον ομαλό αόριστο, τα μορφήματα κτήσης, αντωνυμίες και προστακτική
Διατηρεί το θέμα συζήτησης μετά από πολλές εναλλαγές σειράς Αντιλαμβάνεται τις περισσότερες πληροφορίες που του δίνονται ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ Μήπως το παιδί δείχνει σύγχυση όταν προσπαθεί να μιλήσει; Δυσκολεύεστε να καταλάβετε την ομιλία του παιδιού σας; Το παιδί συνδυάζει δυο λέξεις;
3-4 ετών Κατανοεί τις λειτουργίες των αντικειμένων Κατανοεί αντίθετες έννοιες (σταμάτα-ξεκίνα, μέσα- έξω, μεγάλομικρό) Ακολουθεί διπλές και τριπλές εντολές Ρωτά και απαντά σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί) Συχνά κάνει ερωτήσεις και απαιτεί λεπτομέρειες στις απαντήσεις Παράγει πολύ απλές γλωσσικές αναλογίες Χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να εκφράσει συναίσθημα Χρησιμοποιεί στις προτάσεις 4 έως 5 λέξεις
Επαναλαμβάνει προτάσεις με 6 έως 15 συλλαβές με ακρίβεια Αναγνωρίζει αντικείμενα όταν κατονομάζονται Χειρίζεται ενήλικες και συνομηλίκους. Μπορεί να συνεχίζει να ηχολαλεί Χρησιμοποιεί ουσιαστικά και ρήματα πιο συχνά Έχει επίγνωση του παρελθόντος και του μέλλοντος Έχει ένα δεκτικό λεξιλόγιο 1.200-2000 λέξεων ή μεγαλύτερο Έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο 800-1.500 λέξεων ή μεγαλύτερο Χρησιμοποιεί πάνω από 6 λέξεις σε μια πρόταση
Μπορεί να επαναλαμβάνει αυτά που λέει παρουσιάζοντας μπλοκαρίσματα, δυσκολίες στην αναπνοή και γκριμάτσες κατά τη διάρκεια της ομιλίας Αυξάνει το ρυθμό ομιλίας Ψιθυρίζει Παράγει το 50% των συμφώνων και συμπλεγμάτων Η ομιλία είναι 80% καταληπτή Η γραμματική βελτιώνεται, αν και κάποια λάθη παραμένουν Βάζει δυο γεγονότα σε χρονολογική σειρά Συμμετέχει σε συζητήσεις μεγάλης διάρκειας
Χρησιμοποιεί συνηρημένες λέξεις, ανώμαλους τύπους πληθυντικού, μελλοντικό χρόνο και συνδέσμους Χρησιμοποιεί τον ομαλό πληθυντικό, την κτήση και τον ομαλό αόριστο Χρησιμοποιεί το είναι και το είμαι σε προτάσεις Χρησιμοποιεί αυξανόμενο αριθμό σύνθετων ή πολύπλοκων προτάσεων ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ Μήπως η ομιλία του παιδιού δεν είναι καταληπτή; Μήπως οι ικανότητες ομιλίας του παιδιού δεν αντιστοιχούν στο ανάλογο ηλικιακό στάδιο;
Μιμητικά μετράει μέχρι το 5 4-5 ετών Κατανοεί τη σημασία των αριθμών μέχρι το 3 Μετράει μέχρι το 10 Κατανοεί όλο και περισσότερες χωρικές έννοιες Αναγνωρίζει 1-3 χρώματα Ακούει μικρές, απλές ιστορίες και ανταποκριθεί σε ερωτήσεις που τις αφορούν Απαντάει σε ερωτήσεις σχετικά με τη λειτουργία των αντικειμένων Χρησιμοποιεί ορθές γραμματικά προτάσεις
Έχει ένα δεκτικό λεξιλόγιο 2.800 λέξεων ή μεγαλύτερο Έχει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο 900-2000 ή περισσότερων λέξεων Χρησιμοποιεί προτάσεις 4 έως 6 λέξεις Απαντάει σε περίπλοκες ερωτήσεις με 2 μέρη Ζητάει επεξηγήσεις και τους ορισμούς λέξεων Παράγει σχεδόν 186 λέξεις ανά λεπτό Μειώνει τον συνολικό αριθμό των επαναλήψεων Απολαμβάνει τις ομοιοκαταληξίες, τους ρυθμούς και τις συλλαβές χωρίς σημασία Παράγει τα σύμφωνα με 90% ακρίβεια
Μειώνει σημαντικά τον αριθμό των παραλείψεων και αντικαταστάσεων ήχων Συχνά παραλείπει τα μεσαία σύμφωνα Η ομιλία είναι συνήθως καταληπτή στους μη οικείους παρόλο που εμφανίζονται αρθρωτικά λάθη Μιλάει για εμπειρίες από το σχολείο, από σπίτια φίλων κ.λ.π Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία Δίνει προσοχή στην ιστορία και απαντάει σε απλές ερωτήσεις
Χρησιμοποιεί ανώμαλο πληθυντικό, κτητικές αντωνυμίες, μελλοντικό χρόνο, αυτοπαθείς αντωνυμίες και συγκριτικά μορφήματα σε προτάσεις ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ Μήπως το παιδί δε χρησιμοποιεί πλήρεις προτάσεις; Μήπως το παιδί εμφανίζει διαταραχή στη ροή της ομιλίας; Μήπως το παιδί φαίνεται να μην μπορεί να ακολουθήσει οδηγίες;
5-6 ετών Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα Ακολουθεί εντολές που δίνονται σε μια ομάδα Ακολουθεί εντολές με 3 βήματα Κάνει ερωτήσεις που εισάγονται με το πώς Απαντάει προφορικά στο «γεια» και στο «πως είσαι;» Χρησιμοποιεί τον αόριστο και το μέλλοντα κατάλληλα Χρησιμοποιεί συνδέσμους Έχει ένα δεκτικό λεξιλόγιο 13.000 λέξεων Συνεχίζει να αυξάνει δραστικά το λεξιλόγιό του Ονομάζει τα αντίθετα
Ονομάζει με σειρά τις μέρες τις εβδομάδας Μετράει μέχρι το 30 Χρησιμοποιεί προτάσεις με 4 με 6 λέξεις Αντιστρέφει ήχους περιστασιακά Ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία Τραγουδάει ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλλει παιδικά ποιήματα Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά Χρησιμοποιεί κατάλληλα τη γραμματική στις περισσότερες περιπτώσεις
6-7 ετών Ονομάζει μερικά γράμματα, αριθμούς και νομίσματα Βάζει σε σειρά τους αριθμούς Κατανοεί το δεξιά και αριστερά Χρησιμοποιεί όλο περισσότερο περίπλοκες περιγραφές Συμμετέχει σε συζητήσεις Έχει ένα δεκτικό λεξιλόγιο περίπου 20.000 Χρησιμοποιεί μια πρόταση περίπου 6 λέξεων Κατανοεί τις περισσότερες χρονικές έννοιες
Λέει το αλφάβητο Μετράει μέχρι το 100 Χρησιμοποιεί τους μορφολογικούς δείκτες κατάλληλα Χρησιμοποιεί την παθητική φωνή κατάλληλα