ΕΙΔΗ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥΣ Α. Περιμετρικοί ανιχνευτές 1. Μαγνητικές επαφές Είναι κατάλληλες για τον εντοπισμό ανοιγμάτων. Αποτελούνται από δύο μαγνητικά τμήματα από τα οποία το ένα τοποθετείται σε ακίνητο τμήμα (κάσα της πόρτας ή του παραθύρου) και το άλλο σε κινούμενο τμήμα (φύλλο της πόρτας ή του παραθύρου). Όταν η πόρτα είναι κλειστή, τα δύο τμήματα είναι σε επαφή, αλλά όταν ανοίξει, χάνεται η επαφή και ενεργοποιείται ο συναγερμός. 2. Ανιχνευτές κραδασμών Στην κατηγορία αισθητήρων που τοποθετούνται σε περιφράξεις, ανήκουν και οι ανιχνευτές κραδασμών. Ενέργειες όπως η αναρρίχηση σε ένα φράχτη ή το κόψιμο των συρμάτων προκαλούν μηχανικές δονήσεις. Οι ανιχνευτές αυτής της κατηγορίας αντιλαμβάνονται τις δονήσεις αυτές, χρησιμοποιώντας ηλεκτρο-μηχανικούς ή πιεζοηλεκτρικούς μετατροπείς. Τα σήματα από τους μετατροπείς, στέλνονται σε έναν επεξεργαστή και αναλύονται. Ανάλογα με την συχνότητα του σήματος, αγνοείται το ερέθισμα ή 1
στην αντίθετη περίπτωση και όπου κρίνεται σκόπιμο, ενεργοποιείται ο συναγερμός. 3. Ανιχνευτές θραύσης Αναγνωρίζουν την συχνότητα των τζαμιών όταν σπάνε ή κόβονται με διαμάντι και τοποθετούνται απέναντι ή στο πλάι της τζαμαρίας που προστατεύουν. 4. Ανιχνευτές πίεσης Λειτουργούν σαν ανοικτοί διακόπτες οι οποίοι κλείνουν κύκλωμα και δίνουν έξοδο όταν δεχτούν πίεση σε οποιοδήποτε σημείο τους. Συνήθως τοποθετούνται σε εισόδους κάτω από πλαίσια ή χαλιά. Β. Ραντάρ (ογκομετρικά και κίνησης) Ανιχνευτές κίνησης (ραντάρ) εσωτερικού χώρου 1. Ανιχνευτές παθητικής υπέρυθρης ακτινοβολίας (ανιχνευτές PIR) Οι συγκεκριμένοι αισθητήρες είναι παθητικοί (δεν εκπέμπουν ακτινοβολία αλλά μετρούν το ρυθμό μεταβολής της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που παράγεται από πηγές που παράγουν θερμοκρασίες χαμηλότερες του ορατού φωτός). Κάθε αντικείμενο και ιδιαίτερα κάθε ζωντανός οργανισμός εκπέμπει ενέργεια με τη μορφή υπέρυθρης ακτινοβολίας (10 GHz). Αυτή η ενέργεια εξαρτάται κυρίως από τη θερμοκρασία του αντικειμένου. Μπορούν να ρυθμιστούν να ανιχνεύουν σε συγκεκριμένες ζώνες ενός χώρου Με τη χρήση κατάλληλου ενσωματωμένου επεξεργαστή σήματος μπορεί να απορρίπτουν ψευδή σήματα π.χ. δεν ενεργοποιούν το συναγερμό για αντικείμενα μικρότερα κάποιου ύψους ή μεγέθους. Δεν επηρεάζονται από θορύβους - ρεύματα αέρα και ραδιοσυχνότητες. Είναι ο φθηνότερος τύπος ραντάρ. Αν η θερμική ενέργεια που έχει κάποιος έχει την ίδια θερμοκρασία με το περιβάλλον δεν μπορούν να τον ανιχνεύσουν. Για παράδειγμα τις καλοκαιρινές μέρες που η θερμοκρασία περιβάλλοντος φτάνει τους 40 ο C, οπότε το ανθρώπινο σώμα έχει χαμηλότερη θερμοκρασία, δεν ξεχωρίζει από το περιβάλλον για να ανιχνευθεί. Δίνουν λανθασμένους συναγερμούς που οφείλονται στην κίνηση ενός κατοικίδιου ή εντόμου καθώς και στη μεταβολή θερμότητας που προκαλεί ένα χρονοπρογραμματιζόμενο σύστημα θέρμανσης ή και οι σωλήνες ζεστού νερού. 2
Η λειτουργία τους μπορεί να επηρεαστεί από τους προβολείς των αυτοκινήτων ή άλλες πηγές εστιασμένου φωτός. Σ ένα χώρο μπορεί να υπάρχουν αντικείμενα τα οποία σε συνδυασμό με τυχαίες παροδικές κινήσεις εκπέμπουν ή αντανακλούν υπέρυθρη ακτινοβολία με αξιοσημείωτο ρυθμό μεταβολής. H τοποθέτηση των ανιχνευτών αυτών πρέπει να αποφεύγεται πάνω από καλοριφέρ, κάτω από κλιματιστικά, απέναντι από τζάκι ή δίπλα από σωλήνες κεντρικής θέρμανσης. 2. Ανιχνευτές μικροκυμάτων Αποτελούνται από ενσωματωμένο πομπό - δέκτη μικροκυμάτων. Ο πομπός εκπέμπει σήμα και ο δέκτης το λαμβάνει σε ορισμένη συχνότητα ύστερα από την ανάκλασή του στα διάφορα αντικείμενα του προστατευμένου χώρου. Αν κάτι ή κάποιος κινηθεί στο χώρο τότε η συχνότητα του ανακλώμενου σήματος που επιστρέφει στο δέκτη μεταβάλλεται και ενεργοποιείται ο συναγερμός. Δεν επηρεάζονται από τον αέρα ή τις μεταβολές της θερμοκρασίας και της υγρασίας. - Λόγω των υψηλών συχνοτήτων (10 GHz) λειτουργίας των μικροκυμάτων διαπερνούν διάφορα φυσικά εμπόδια, όπως τοίχους - τζάμια, με αποτέλεσμα να ανιχνεύουν κινήσεις εκτός της προστατευμένης περιοχής - Ανιχνεύουν σε όλο το χώρο και όχι σε ζώνες. 3. Ανιχνευτές υπερήχων (ενεργοί): Αποτελούνται από ένα πομπό και ένα δέκτη (μπορεί να είναι και ενσωματωμένοι). Ο πομπός παράγει ήχο υψηλής συχνότητας (40 KHz) ο οποίος διαχέεται στο χώρο. Ένα μέρος του παραγόμενου ήχου απορροφάτε από τους τοίχους και τα αντικείμενα, ενώ το υπόλοιπο επιστρέφει στο δέκτη (μικρόφωνο). Όταν κινηθεί ένα άτομο μέσα στην προστατευμένη ζώνη διαφοροποιείται η συχνότητα του ανακλώμενου ήχου που επιστρέφει στο δέκτη, με συνέπεια την ενεργοποίηση της μονάδας. Δεν επηρεάζονται από συνηθισμένες θερμοκρασιακές μεταβολές. Οι υπέρηχοι δεν μπορούν να διαπεράσουν σταθερά εμπόδια (π.χ. τοίχους, τζάμια κτλ) Δεν μπορούν να κάνουν ανίχνευση κατά ζώνες 3
Επηρεάζονται από ισχυρούς θορύβους, κεραυνούς, ρεύματα αέρα, κούνημα κουρτίνας, μαρασμό λουλουδιών κ.α. 4. Διπλοί ανιχνευτές: Αποτελούν συνδυασμό δύο από τους παραπάνω ανιχνευτές: (PIR + μικροκυματικοί ή PIR + υπερήχων). Για να σημάνει συναγερμός θα πρέπει και οι δύο να ανιχνεύσουν ταυτόχρονα σήμα συναγερμού. Συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα κάθε τεχνολογίας. 5. Πομποδέκτες υπερύθρων ακτίνων (ενεργοί ανιχνευτές υπερύθρων) Ο πομπός εκπέμπει δέσμη υπέρυθρου φωτός σε ένα απομακρυσμένο δέκτη, δημιουργώντας ένα ηλεκτρονικό φράχτη. Όταν η δέσμη διακοπεί ενεργοποιείται ο συναγερμός. Δεν επηρεάζονται από εκπομπές θερμότητας και άλλες ηλεκτρονικές παρεμβολές Η ανιχνευτική ικανότητα του συστήματος επηρεάζεται από ομίχλη, καπνό και σκόνη. Κάθε αντικείμενο ή ζώο που παρεμβαίνει στην πορεία της δέσμης ενεργοποιεί το συναγερμό. Ανιχνευτές εξωτερικού χώρου 1. Σάρωσης χώρου Έχουν ρυθμιζόμενη εμβέλεια έως περίπου 14 m. Είναι διπλής τεχνολογίας (υπέρυθρα και μικροκύματα). Μπορούν να ρυθμιστούν σε διάφορες κατευθύνσεις ανίχνευσης κατά τον οριζόντιο και κάθετο άξονά τους.. Ο χώρος προστασίας δεν πρέπει να έχει κινούμενα αντικείμενα π.χ. φυτά 4
2. Τύπου δέσμης (ενεργοί ανιχνευτές υπερύθρων) Χρησιμοποιούνται ως ηλεκτρονικοί φράχτες εξωτερικά από ανοίγματα του προστατευμένου χώρου. Η εμβέλειά τους μπορεί να φτάσει έως τα 200 m και χαρακτηρίζονται από το πλήθος των δεσμών που σχηματίζουν (2,4,6,8) 3. Μικροκυματικοί ανιχνευτές Συνδυάζουν μεγάλη απόσταση και εύρος κάλυψης. Είναι ιδανικοί για κάλυψη μεγάλων εξωτερικών χώρων όπως εργοστάσια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις. ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΣΗΜΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ Οι συσσκευές σήμανσης και συναγερμού είναι: Ηλεκτρονικές σειρήνες 12 V DC Εκπέμπουν μεταβαλλόμενο ήχο σε διάφορες συχνότητες για να προκαλείται πανικός. Η ένταση του θορύβου τους κυμαίνεται στα 100-130 db. Τοποθετούνται συνήθως σε εσωτερικούς χώρους. Αυτόνομες ηλεκτρονικές σειρήνες Είναι σειρήνες μεγάλης ηχητικής ισχύος (πάνω από 130 db) και τοποθετούνται σε εξωτερικό χώρο. Διαθέτουν δικό τους ηλεκτρονικό κύκλωμα και μπαταρία. Τοποθετούνται σε χαλύβδινο κιβώτιο το οποίο δεν μπορεί να παραβιαστεί. ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Με αυτές δίνεται η δυνατότητα σε περίπτωση ανάγκης να μεταδοθεί κάποιο μήνυμα σε έναν αριθμό προεπιλεγμένης τηλεφωνικής συσκευής. Η συσκευή μπαίνει σε λειτουργία είτε αυτόματα, είτε με την ενεργοποίηση κάποιας επαφής. Είναι φανερό ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με σύστημα συναγερμού, για να ειδοποιήσει τον ιδιοκτήτη, την Αστυνομία, κλπ. Με την ενεργοποίηση του συναγερμού καλείται ο πρώτος τηλεφωνικός αριθμός. Αν η κλήση απαντηθεί, αναγγέλεται στην συσκευή, διαφορετικά συνεχίζει με τον επόμενο αριθμό κ.ο.κ. Υπάρχουν συσκευές που συνδέονται στο τηλεφωνικό δίκτυο και δίνουν την δυνατότητα ελέγχου της λειτουργίας των ηλεκτρικών καταναλώσεων. Επιτρέπουν έτσι από οποιαδήποτε απόσταση να ανοίξουμε, να κλείσουμε ή να ελέγξουμε αν λειτουργεί ένα μηχάνημα. Συνδέοντας σε μια τέτοια συσκευή μία εξωτερική επαφή του συστήματος συναγερμού, μπορούμε ανά πάσα στιγμή τηλεφωνικά να ελέγχουμε αν αυτό έχει ενεργοποιηθεί. Κάρτα ελέγχου τηλεφωνικής ειδοποίησης 5