Οικονομικζσ επιπτϊςεισ από τθν αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ και πετρελαίου

Οικονομικζσ επιπτϊςεισ από τθν αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ και πετρελαίου Athens Tax Forum 1 Απριλίου 217

Τον Ιανουάριο 217 (Οκτ 216 για το πετρζλαιο κζρμανςθσ) αυξικθκαν οι ςυντελεςτζσ ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ και ςτα πετρελαιοειδι (Ν.4389/216) Προϊόντα Καπνοφ Σςιγάρα Αναλογικόσ ςυντελεςτισ ΕΦΚ από 2% ςε 26% Λεπτοκομμζνοσ καπνόσ Πάγιοσ ςυντελεςτισ από 156,7 ςε 17 ανά φορολογικι μονάδα τόχοσ: Είςπραξθ επιπλζον 121,8 εκατ. Πετρελαιοειδι Βενηίνθ Από 67 ςε 7 ανά χιλιόλιτρο Πετρζλαιο κίνθςθσ Από 33 ςε 41 ανά χιλιόλιτρο Πετρζλαιο κζρμανςθσ Από 23 ςε 28 ανά χιλιόλιτρο τόχοσ: Είςπραξθ επιπλζον 492 εκατ. Μεγάλο μζροσ τθσ αφξθςθσ των φορολογικϊν εςόδων το 217 εκτιμάται ότι κα προζλκει από τθν αφξθςθ τθσ φορολογίασ των καυςίμων και των προϊόντων καπνοφ 2

% Δις. ευρϊ Τα ζςοδα από τθ φορολογία των προϊόντων καπνοφ και πετρελαίου αποτελοφν ςθμαντικό τμιμα των ςυνολικϊν φορολογικϊν εςόδων 12 11 1 9 8 7 6 υνολικά φορολογικά ζςοδα από προϊόντα καπνοφ και πετρελαιοειδι (ΕΦΚ + ΦΠΑ) 17 17 8,5 8,3 22 1,4 23 1,9 28 29 21 211 212 213 214 215 Ζςοδα 21 9,9 2 9,1 % Φορολογικϊν Εςόδων χεδόν 1 ςτα 5 ευρϊ που ειςπράττει το κράτοσ από φόρουσ προζρχεται από τθ φορολόγθςθ των πετρελαιοειδϊν και των προϊόντων καπνοφ 2 8,8 18 8,6 25 2 15 1 5 Πθγι: ΤΠΟΙΚ, Eurostat, Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 3

Σε δφο πρόςφατεσ μελζτεσ εκτιμιςαμε τισ οικονομικζσ επιπτϊςεισ από τθν αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ http://iobe.gr/docs/research/res_4_2811216_pr%ce%95_gr.pdf http://iobe.gr/docs/research/res_4_11216_pre_gr.pdf 4

Βαςικά ηθτοφμενα των μελετϊν Προςδιοριςμόσ επιπτϊςεων από τθν αφξθςθ του ΕΦΚ Φορολογικι βάςθ Δθμόςια ζςοδα Οικονομικι δραςτθριότθτα Επιςθμάνςεισ Εφικτότθτα ςτόχων Κίνδυνοι Καλφτεροι τρόποι επίτευξθσ ςτόχων 5

εκατ. ΜΣ 29=1 εκατ. ΜΣ ανά 1 λίτρα Η εγχϊρια αγορά πετρελαιοειδϊν ζχει δεχτεί τα τελευταία χρόνια ιςχυρζσ πιζςεισ, κυρίωσ λόγω τθσ φφεςθσ τθσ οικονομίασ και των διακυμάνςεων ςτο επίπεδο των τιμϊν 12 1 8 6 4 2 Πωλιςεισ πετρελαιοειδϊν και δείκτθσ διακζςιμου ειςοδιματοσ 28 29 21 211 212 213 214 215 Πωλιςεισ πετρελαιοειδϊν (δαςμολ. αγορά) Δείκτθσ διακζςιμου ειςοδιματοσ -37% 12 1 8 6 4 2 Πωλιςεισ και μζςθ τιμι πετρελαιοειδϊν 12 1.8 1.6 1 1.4 8 1.2 1. 6 8 4 6 4 2 2 Πωλιςεισ πετρελαιοειδϊν (δαςμολ. αγορά) τακμιςμζνθ μζςθ τιμι υγρϊν καυςίμων Μείωςθ ειςοδιματοσ Μείωςθ πωλιςεων Αφξθςθ τιμϊν Μείωςθ πωλιςεων Πθγι: ΕΕΠΕ, Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 6

ανά χίλια λίτρα Σθμαντικι επίπτωςθ ςτισ τιμζσ και κατ επζκταςθ ςτθν αγορά είχαν οι δραςτικζσ αυξιςεισ ςτουσ ςυντελεςτζσ των ΕΦΚ ςτα καφςιμα κίνθςθσ και κζρμανςθσ 8 7 6 5 4 3 2 1 41 349 349 359 293 21 32 53 61 67 7 412 412 41 382 352 6 33 Αμόλυβδθ Βενηίνθ Πετρζλαιο Κίνθςθσ Πετρζλαιο Θζρμανςθσ 23 28 +11% +4% 1233% Πθγι: ΤΠΟΙΚ 7

% δις. ευρϊ Η φορολογία ςτα καφςιμα ςτθν Ελλάδα είναι από τισ υψθλότερεσ ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, ενϊ τα ζςοδα από τουσ φόρουσ ςτα πετρελαιοειδι αποτελοφν ςθμαντικό ποςοςτό των ςυνολικϊν φορολογικϊν εςόδων (11,8% το 215) 7 6 5 4 3 2 1 Ποςοςτό φόρου (ΕΦΚ και ΦΠΑ) επί τθσ τελικισ τιμισ (2 Μαρτίου 217) 65,9 63,1 52, 57,7 48,9 32,8 Βενηίνθ Πετρζλαιο κίνθςθσ Πετρζλαιο Θζρμανςθσ Ελλάδα ΕΕ28 8 7 6 5 4 3 2 1 - Ζςοδα από φόρουσ ςτα πετρελαιοειδι 7,3 6,71 6,43 5,89 5,76 5,57 5,36 2,38 2,83 5,6 2,57 2,22 2,5 1,75 2,19 1,72 4,32 4,2 3,87 3,67 3,7 3,82 3,17 3,33 28 29 21 211 212 213 214 215 ΕΦΚ ΦΠΑ Πθγι: European Commission, Weekly oil bulletin, Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 8

Η αφξθςθ των ΕΦΚ ςτα καφςιμα ζχει μια ςειρά από επιπτϊςεισ ςτθν οικονομία Αφξθςθ ΕΦΚ ςτα καφςιμα Μείωςθ ηιτθςθσ καυςίμων Μεταβολι κινιτρων (παράνομο εμπόριο;) Αφξθςθ κόςτουσ καυςίμων για τισ επιχειριςεισ Αφξθςθ κόςτουσ μεταφοράσ Αφξθςθ τιμϊν προϊόντων Αφξθςθ τιμϊν καυςίμων Επιπτϊςεισ για τον κλάδο εμπορίασ πετρελαιοειδϊν και πολλαπλαςιαςτικά αποτελζςματα Μείωςθ προϊόντοσ, απαςχόλθςθσ, κερδοφορίασ, επενδφςεων Μείωςθ δαπάνθσ των νοικοκυριϊν για άλλα προϊόντα Σελικι επίπτωςθ ςτα δθμόςια ζςοδα 9

Η αφξθςθ του ΕΦΚ οδθγεί ςε αφξθςθ των τιμϊν των καυςίμων, θ οποία προκαλεί μείωςθ τθσ ηιτθςθσ καυςίμων 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Επίπτωςθ ςτισ τιμζσ Διαφορά από ενάριο χωρίσ αφξθςθ φόρων 2,% 9,% 9,% 9,% 7,8% 7,8% 7,8% 2,6% 2,6% 2,6% 216 217 218 219 Πετρζλαιο κζρμανςθσ Πετρζλαιο κίνθςθσ Βενηίνεσ Οι μζςεσ τιμζσ τθσ βενηίνθσ, του πετρελαίου κίνθςθσ και του πετρελαίου κζρμανςθσ εκτιμάται ότι αυξάνονται κατά περίπου 4, 1 και 6.5 λεπτά ανά λίτρο, ςυγκριτικά με τθν περίπτωςθ μθ αφξθςθσ των φόρων,% -,5% -1,% -1,5% -2,% -2,5% -3,% -3,5% -4,% -4,5% Επίπτωςθ ςτθ ηιτθςθ Διαφορά από ενάριο χωρίσ αφξθςθ φόρων -1,8% 216 217 218 219-1,1% -1,1% -1,1% -2,7% -2,7% -2,7% -4,1% -4,1% -4,1% Πετρζλαιο κζρμανςθσ Πετρζλαιο κίνθςθσ Βενηίνεσ Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 1

εκατ. ευρϊ κζςεισ εργαςίασ εκατ. ευρϊ Η προςτικζμενθ αξία ςτθν οικονομία εκτιμάται μικρότερθ κατά 53 εκατ. (,3% του ΑΕΠ), θ απαςχόλθςθ κατά 1.7 κζςεισ εργαςίασ και τα ζςοδα από φόρουσ και ειςφορζσ κατά 178 εκατ. Επίπτωςθ ςτθν προςτικζμενθ αξία Επίπτωςθ ςτθν απαςχόλθςθ Επίπτωςθ ςτουσ φόρουσ και ειςφορζσ -1-2 -3-4 -5-6 217 218 219 Εμπορία/Χονδρικι Πρατιρια/Λιανικι Επίπτωςθ αφξθςθσ τιμϊν 217 218 219-2. -4. -6. -8. -1. -12. Εμπορία/Χονδρικι Πρατιρια/Λιανικι Επίπτωςθ αφξθςθσ τιμϊν -2-4 -6-8 -1-12 -14-16 -18-2 217 218 219 Εμπορία/Χονδρικι Πρατιρια/Λιανικι Επίπτωςθ αφξθςθσ τιμϊν Επίπτωςθ μείωςθσ δαπάνθσ Επίπτωςθ μείωςθσ δαπάνθσ Επίπτωςθ μείωςθσ δαπάνθσ Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 11

εκατ. ευρϊ Αν ςυνυπολογιςτεί θ απϊλεια φόρων και ειςφορϊν λόγω μείωςθσ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ και αφξθςθσ τθσ ανεργίασ, το δθμοςιονομικό αποτζλεςμα ενδζχεται να υςτερεί αρκετά από το προςδοκϊμενο 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 Εκτίμθςθ μεταβολισ εςόδων από ΕΦΚ και ΦΠΑ (ζναντι ςεναρίου καμίασ αλλαγισ) - 84 εκ. Στόχοσ 492 εκατ.* 48 414 421-261 εκ. 231 236 241 217 218 219 φνολο εςόδων φνολο κακαρϊν εςόδων Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ. Σθμ.:Σα ποςά για το 217 κα είναι πικανόν υπερεκτιμθμζνα κακϊσ αναμζνεται το Δεκζμβριο του 216 αυξθμζνθ αποκεματοποίθςθ, θ οποία όμωσ κα οδθγιςει ςε μειωμζνα ζςοδα το 217. θμειϊνεται επίςθσ ότι τα ζςοδα από ΦΠΑ εξαρτϊνται ςθμαντικά από το επίπεδο των τιμϊν. *Ζκκεςθ αξιολόγθςθσ ςυνεπειϊν ρυκμίςεων Ν.4389/216. 12

Υφίςτανται αρκετοί παράγοντεσ κινδφνου που κα μποροφςαν να επθρεάςουν ςθμαντικά το δθμοςιονομικό αποτζλεςμα και τισ επιπτϊςεισ ςτθν οικονομία Σενάριο Β1: Αφξθςθ λακρεμπορίου Αφξθςθ του επιπζδου παράνομου εμπορίου κατά 4% τθσ αγοράσ ςτο diesel και 1% ςτισ βενηίνεσ, λόγω αφξθςθσ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ Σενάριο Β3: Χαμθλότεροι ρυκμοί ανάπτυξθσ Ετιςιοσ ρυκμόσ ανάπτυξθσ 1% για τθν περίοδο 217-219 Σενάριο Β2: Αφξθςθ διεκνϊν τιμϊν πετρελαίου «Επιςτροφι» των τιμϊν προ φόρων ςτο μζςο επίπεδο τιμϊν τθσ περιόδου 28-215 Σενάριο Β4: Ηπιότερεσ καιρικζσ ςυνκικεσ Μείωςθ των βακμοθμερϊν κζρμανςθσ κατά 5% τθν περίοδο 217-219 ςυγκριτικά με το 216 Αφορά τθ ηιτθςθ πετρελαίου κζρμανςθσ 13

εκατ. ευρϊ Υψθλόσ κίνδυνοσ μεγάλθσ υςτζρθςθσ για τα ζςοδα του Δθμοςίου υπάρχει ςτισ περιπτϊςεισ αφξθςθσ του λακρεμπορίου και χαμθλότερθσ οικονομικισ ανάπτυξθσ, χωρίσ να ςυνυπολογίηονται οι πρόςκετεσ απϊλειεσ εςόδων ςτθν οικονομία 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 Εκτίμθςθ Μεταβολισ φορολογικϊν εςόδων Διαφορά από Σενάριο Μθ Αφξθςθσ Φόρου Στόχοσ 492 εκατ. 48 414 421 ΕΝΑΡΙΟ Β: Αφξθςθ ΕΦΚ (1/1/217) 274 277 281 ΕΝΑΡΙΟ Β1: Αφξθςθ Λακρεμπορίου 367 371 375 ΕΝΑΡΙΟ Β2: Αφξθςθ διεκνϊν τιμϊν πετρελαιοειδϊν 325 249 179 ΕΝΑΡΙΟ Β3: Χαμθλι Ανάπτυξθ 382 387 391 ΕΝΑΡΙΟ Β4: Θπιότερεσ κλιματικζσ ςυνκικεσ 217f 218f 219f Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 14

εκ. τςιγάρα / τόνοι καπνοφ Οι πωλιςεισ νόμιμων προϊόντων καπνοφ ακολουκοφν τα τελευταία χρόνια ςυνεχι πτωτικι πορεία 4. 35. 3. 25. 2. 15. 1. 5. Δις. τςιγάρα & γραμμάρια καπνοφ 35.1 1.379 33.8 1.447 32.6 1.618 33.76 32.368 3.98 Πωλιςεισ νόμιμων προϊόντων καπνοφ 29. 2.142 26.822 2.58 24.11 2.86 2.892 2.452 2.366 2.47 2.431 18.429 17.246 16.793 16.161 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216εκτ. Σςιγάρα (ςε εκατ.) 26.7 23.8 2.9 Λεπτοκομμζνοσ καπνόσ (τόνοι) 19.6-43% τθν περίοδο 29-216 19.3 18.6 Επιβράδυνςθ του ρυκμοφ μείωςθσ των πωλιςεων νόμιμων προϊόντων καπνοφ καταγράφεται μετά το 213 Πθγι: Nielsen, εκτίμθςθ ΙΟΒΕ για το 216.

εκατ. τςιγάρα Τθν ίδια περίοδο, θ κατανάλωςθ παράνομων τςιγάρων ςθμείωςε εντυπωςιακι άνοδο, αποςπϊντασ αυξανόμενο μερίδιο ςτθ ςυνολικι κατανάλωςθ 6. 5. 4. 3. 2. 1. Παράνομα ι αφορολόγθτα τςιγάρα 23,7% 21,4% 21,% 19,4% 13,8% 11,1% 7,2% 5,1% 4,2% 1.36 1.61 2.9 3.2 3.37 4.442 4.687 4.47 5.14 28 29 21 211 212 213 214 215 216εκτ. Παράνομα - Αφορολόγθτα τςιγάρα % ςυνολικισ κατανάλωςθσ τςιγάρων 25% 2% 15% 1% 5% % Πθγι: Nielsen, εκτιμιςεισ ΙΟΒΕ.

% ανά 2 τςιγάρα (ι γραμμάρια καπνοφ) Οι εξελίξεισ αυτζσ οφείλονται κυρίωσ* ςτθ δραματικι μείωςθ του διακζςιμου ειςοδιματοσ και τθν αφξθςθ των τιμϊν των προϊόντων καπνοφ Κατά κεφαλι κακαρό διακζςιμο ειςόδθμα (ετιςια μεταβολι, τρζχουςεσ τιμζσ) 1 5-5 -1-15 1,1 8,3 4,7 Πθγι: ΕΛΣΑΣ, Nielsen, Ανάλυςθ ΙΟΒΕ. 2,8-2,5-6, -1,4 *Θ ηιτθςθ νόμιμων προϊόντων καπνοφ επθρεάςτθκε επίςθσ από τθν φπαρξθ λακραίων προϊόντων, τισ αγορζσ προϊόντων καπνοφ από γειτονικζσ χϊρεσ με χαμθλότερεσ τιμζσ, τθν απαγόρευςθ του καπνίςματοσ ςε δθμόςιουσ χϊρουσ και τθ διακεςιμότθτα υποκατάςτατων όπωσ το θλεκτρονικό τςιγάρο. -4,5-4,4-31% τθν περίοδο 29-215 -1,4-1,6 2,46 2,52 2,68 +43% τθν περίοδο 29-216 3,3 3,21 3,26 3,56 3,71 3,81 3,82 Θ επιβράδυνςθ τθσ φφεςθσ και θ ςχετικι ςτακερότθτα των τιμϊν ςυντζλεςαν ςτθ ςυγκράτθςθ τθσ πτϊςθσ τθσ αγοράσ προϊόντων καπνοφ τθν περίοδο 214-216

ευρϊ ανά 2 τςιγάρα (γραμμάρια καπνοφ) Η αφξθςθ ςτισ τιμζσ των προϊόντων καπνοφ ιταν αποτζλεςμα τθσ δραςτικισ αφξθςθσ τθσ φορολογίασ 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, 75% 75% 1,9 2, Μζςθ τακμιςμζνθ τιμι προϊόντων καπνοφ 84% 84% 84% 85% 85% 2,56 2,7 2,75 3,1 3,16 3,2 3,23,62,67,47,51,51,55,55,61,59 28 29 21 211 212 213 214 215 216εκτ. τακμιςμζνθ μζςθ τιμι προ φόρων φνολο φόρου Επίπτωςθ φόρου (δεξιόσ άξονασ) Μετά το 21 θ επίπτωςθ τθσ φορολογίασ (tax incidence) διαμορφϊκθκε κοντά ςτο 85% τθσ μζςθσ ςτακμιςμζνθσ τιμισ των προϊόντων καπνοφ (τςιγάρα και λεπτοκομμζνοσ καπνόσ) αυξθμζνθ κατά 1 ποςοςτιαίεσ μονάδεσ ςυγκριτικά με το 29 84% 85% 9% 85% 8% 75% 7% 65% 6% Πθγι: Nielsen, Ανάλυςθ ΙΟΒΕ.

ευρϊ ανά ΦΜ διςεκ. ευρϊ Παρά τισ ςθμαντικζσ αυξιςεισ ςτουσ ςυντελεςτζσ ΕΦΚ και ΦΠΑ, θ απόδοςθ εςόδων δεν ιταν θ αναμενόμενθ 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, 94 Φορολογικά ζςοδα και ςφνολο φόρου ανά φορολογικι μονάδα 1 127 146 145 153 156 158 3,173 3,247 3,692 3,889 3,436 3,185 3,51 3,35 3,214 28 29 21 211 212 213 214 215 216 φνολο φορολογικϊν εςόδων από προϊόντα καπνοφ Σα ζςοδα από τα προϊόντα καπνοφ μειϊκθκαν μεταξφ 29 και 216 κατά 1%, όταν ο φόροσ ανά φορολογικι μονάδα αυξικθκε κατά 64,5% 164 φνολο φόρου ανά ΦΜ 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, Πθγι: Τπουργείο Οικονομικϊν, Εκτιμιςεισ ΙΟΒΕ. 19

Η αφξθςθ των ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ, με ςτόχο τθν αφξθςθ των εςόδων του κράτουσ, ζχει μια ςειρά από επιπτϊςεισ ςτθν οικονομία Αφξθςθ ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ 2. Μείωςθ ηιτθςθσ νόμιμων προϊόντων καπνοφ 4. Επιπτϊςεισ για τον κλάδο Μείωςθ προϊόντοσ, απαςχόλθςθσ, κερδοφορίασ, επενδφςεων 1. Αφξθςθ τιμϊν νόμιμων προϊόντων καπνοφ 3. Αφξθςθ ηιτθςθσ παράνομων προϊόντων καπνοφ 5. Πολλαπλαςιαςτικζσ επιπτϊςεισ ςτθν οικονομία 6. Επίπτωςθ ςτα δθμόςια ζςοδα 2

1. Ανάλυςθ Ηιτθςθσ Προϊόντων Καπνοφ 2. Εναλλακτικά ενάρια Φορολογίασ 3. Εκτίμθςθ οικονομικϊν επιπτϊςεων Η ανάλυςθ και εκτίμθςθ των οικονομικϊν επιπτϊςεων πραγματοποιικθκε ςε τρία βιματα Εξειδίκευςθ οικονομετρικϊν υποδειγμάτων ηιτθςθσ προϊόντων καπνοφ (νόμιμων και παράνομων) Εκτίμθςθ ελαςτικοτιτων ηιτθςθσ Καμία αλλαγι ςτθ φορολογία Αφξθςθ ςυντελεςτϊν ΕΦΚ τον Ιανουάριο 217 ταδιακι αφξθςθ ςυντελεςτϊν τθν τριετία 217-219 τθ βάςθ τθσ υπόκεςθσ ότι ςτο πλαίςιο ενόσ ςτακεροφ φορολογικοφ ςυςτιματοσ προγραμματιςμζνεσ και λελογιςμζνεσ αυξιςεισ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ δεν διαταράςςουν ςτον ίδιο βακμό με απότομεσ μεγάλεσ αυξιςεισ τθν ιςορροπία ςτθν αγορά προϊόντων καπνοφ και τα δθμόςια ζςοδα Ηιτθςθ προϊόντων καπνοφ Φορολογικά ζςοδα Οικονομικι δραςτθριότθτα (προςτικζμενθ αξία, κζςεισ εργαςίασ, φόροι και ειςφορζσ εκτόσ φόρων καπνοφ) Κακαρά ζςοδα κράτουσ 21

εκατ. τςιγάρα Η αφξθςθ των ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ εκτιμάται ότι κα οδθγιςει ςε μείωςθ τθσ κατανάλωςθσ τςιγάρων κατά 13% ςυγκριτικά με τθν περίπτωςθ καμίασ αλλαγισ ςτουσ φόρουσ 19. 18. 17. 16. 15. 14. 13. 12. 11. 1. Προβολι 213 214 215 216 217 218 219 Καμία αλλαγι Κατανάλωςθ τςιγάρων ταδιακι αφξθςθ φόρου Αφξθςθ φόρου % -2% -4% -6% -8% -1% -12% -14% Κατανάλωςθ τςιγάρων - % Διαφορά από ςενάριο καμίασ αλλαγισ 217 218 219-4% -7% -13% -13% -13% Αφξθςθ φόρου -11% ταδιακι αφξθςθ φόρου Με τθ ςταδιακι αφξθςθ των φόρων, θ μείωςθ τθσ κατανάλωςθσ τςιγάρων εκτιμάται ότι κα είναι θπιότερθ, φτάνοντασ το 11% ςτο τζλοσ τθσ τριετίασ Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 22

τόνοι Η αφξθςθ του ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ εκτιμάται ότι κα οδθγιςει ςε αφξθςθ τθσ κατανάλωςθσ λεπτοκομμζνου καπνοφ κατά 4% ςυγκριτικά με τθν περίπτωςθ καμίασ αλλαγισ ςτουσ φόρουσ 2.5 2.45 2.4 2.35 2.3 2.25 2.2 Κατανάλωςθ λεπτοκομμζνου καπνοφ Προβολι 213 214 215 216 217 218 219 Καμία αλλαγι ταδιακι αφξθςθ φόρου Αφξθςθ φόρου 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Κατανάλωςθ καπνοφ - % Διαφορά από ςενάριο καμίασ αλλαγισ 5,2% 4,1% 4,3% 4,3% 3,7% 217 218 219 Αφξθςθ φόρου ταδιακι αφξθςθ φόρου Θ αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ μεταβάλλει τθ ςχετικι τιμι καπνοφ/τςιγάρων υπζρ του καπνοφ, επιδρϊντασ κετικά ςτθ ηιτθςθ λεπτοκομμζνου καπνοφ κακϊσ ζνα τμιμα των καπνιςτϊν κατευκφνεται ςτον καπνό τθν ανάλυςθ δεν ζχει λθφκεί υπόψθ θ ενδεχόμενθ επίπτωςθ ςτθ ηιτθςθ καπνοφ από τθν αφξθςθ του μεγζκουσ τθσ ελάχιςτθσ ςυςκευαςίασ ςε 3 γραμμάρια, θ οποία κα ωκιςει τισ τιμζσ ανά ςυςκευαςία ςε πολφ υψθλότερο από το τρζχον επίπεδο 8,% Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 23

εκατ. ευρϊ εκατ. ευρϊ Τα φορολογικά ζςοδα από τα προϊόντα καπνοφ εκτιμάται ότι κα είναι περίπου 1 εκατ. λιγότερα ζναντι του ςτόχου του Προχπολογιςμοφ* 3.2 3.15 3.1 3.5 3. 2.95 2.9 Φορολογικά ζςοδα (ΕΦΚ και ΦΠΑ) Προβολι 213 214 215 216 217 218 219 Καμία αλλαγι τόχοσ 217 ταδιακι αφξθςθ φόρου Αφξθςθ φόρου Μεγαλφτερθ αφξθςθ των εςόδων από τουσ φόρουσ καπνοφ (χωρίσ να επιτυγχάνεται ο ςτόχοσ) εκτιμάται ότι προκφπτει με τθ ςταδιακι αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ζςοδα από φορολόγθςθ προϊόντων καπνοφ - Διαφορά από ςενάριο καμμίασ αλλαγισ 29 52 1 1 8 217 218 219 Αφξθςθ φόρου ταδιακι αφξθςθ φόρου 8 Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ. *Οι εκτιμιςεισ των εςόδων ςτθρίηονται ςτθν εκτίμθςθ για τθν εξζλιξθ τθσ ηιτθςθσ. Δεν ςυνυπολογίηουν τθν πικανι αποκεματοποίθςθ των προϊόντων λόγω αφξθςθσ των φόρων, θ οποία μεταβάλλει το προφίλ των εςόδων μειϊνοντασ τα ζςοδα ςτο ζτοσ εφαρμογισ τθσ αφξθςθσ τθσ φορολογίασ. 24

% επί τθσ ςυνολικισ κατανάλωςθσ τςιγάρων Η αφξθςθ των ςυντελεςτϊν εκτιμάται ότι κα ενιςχφςει το λακρεμπόριο* Η διείςδυςθ των παράνομων τςιγάρων κα αυξθκεί ςθμαντικά, κατά περιςςότερο από 5 ποςοςτιαίεσ μονάδεσ (ςε 3% επί τθσ ςυνολικισ κατανάλωςθσ τςιγάρων) 31% 29% 27% 25% 23% 21% 19% 17% 15% Παράνομα και αφορολόγθτα τςιγάρα Προβολι 213 214 215 216 217 218 219 Καμία αλλαγι Αφξθςθ φόρου ταδιακι αφξθςθ φόρου Θ ςταδιακι αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ μετριάηει τθν ζξαρςθ του λακρεμπορίου τςιγάρων Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ *Εφόςον δεν εφαρμοςτοφν πιο αποτελεςματικά μζτρα περιςτολισ 25

εκατ. ευρϊ εκατ. ευρϊ Αν ςυνυπολογιςτεί θ απϊλεια φόρων και ειςφορϊν, λόγω μείωςθσ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ και αφξθςθσ τθσ ανεργίασ, το τελικό δθμοςιονομικό αποτζλεςμα επιδεινϊνεται Εκτίμθςθ μεταβολισ εςόδων από ΕΦΚ και ΦΠΑ ςτα προϊόντα καπνοφ (ενάριο αφξθςθσ ζναντι καμίασ αλλαγισ ςτουσ φόρουσ) 15 1 5-5 -1-15 -2 1,3-11,1 9,6-12,7 8,5 217 218 219-14,9 Εκτίμθςθ μεταβολισ εςόδων από ΕΦΚ και ΦΠΑ ςτα προϊόντα καπνοφ (ενάριο ςταδιακισ αφξθςθσ ζναντι καμίασ αλλαγισ ςτουσ φόρουσ) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 29 22 52 37 8 217 218 219 57 φνολο Εςόδων φνολο Κακαρϊν Εςόδων φνολο Εςόδων φνολο Κακαρϊν Εςόδων Πθγι: Ανάλυςθ ΙΟΒΕ 26

Συμπεράςματα Ι Πετρελαιοειδι Υςτζρθςθ εςόδων από το ςτόχο Μεγαλφτερθ υςτζρθςθ αν λθφκοφν υπόψθ οι επιπτϊςεισ ςτθν οικονομία Παράγοντεσ κινδφνου για τα ζςοδα: Αφξθςθ παράνομων πρακτικϊν *λακρεμπόριο, νοκεία+ Χαμθλότερθ ανάπτυξθ Αναςτροφι τθσ τάςθσ των διεκνϊν τιμϊν Προτάςεισ: Εφαρμογι μζτρων περιοριςμοφ των παράνομων πρακτικϊν *λακρεμπόριο, νοκεία καυςίμων+ Διευκόλυνςθ τθσ ρευςτότθτασ των επιχειριςεων του κλάδου *τρόποσ καταβολισ ΕΦΚ+ Μείωςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ ςε περίπτωςθ μεγάλθσ ανόδου των διεκνϊν τιμϊν Προϊόντα καπνοφ Υςτζρθςθ εςόδων από το ςτόχο υνολικά αρνθτικι επίπτωςθ ςτα ζςοδα αν ςυνυπολογιςτοφν οι απϊλειεσ εςόδων από φόρουσ και ειςφορζσ κοινωνικισ αςφάλιςθσ από τισ ςχετιηόμενεσ οικονομικζσ δραςτθριότθτεσ Σο παράνομο εμπόριο κακιςτά επιςφαλι τθ δυνατότθτα άντλθςθσ πρόςκετων εςόδων μετά από αφξθςθ των φορολογικϊν ςυντελεςτϊν Θ ςταδιακι αφξθςθ των ςυντελεςτϊν ΕΦΚ ςτα προϊόντα καπνοφ ζχει καλφτερο δθμοςιονομικό αποτζλεςμα και θπιότερεσ επιπτϊςεισ ςτθν αγορά και ςτθν οικονομία 27

Συμπεράςματα ΙΙ 1 2 Βελτίωςθ διαδικαςιϊν ςτθ διαμόρφωςθ και εφαρμογι τθσ φορολογικισ πολιτικισ Φορολογικοί ςυντελεςτζσ Προγραμματιςμόσ φορολογικοφ πλαιςίου «Προςταςία» φορολογικισ βάςθσ Προςδιοριςμόσ ρεαλιςτικϊν ειςπρακτικϊν ςτόχων / Ευρφτερεσ επιπτϊςεισ Ανάλυςθ κινδφνων Παρακολοφκθςθ αγορϊν προϊόντων με ΕΦΚ Ανατροφοδότθςθ (Διορκωτικζσ κινιςεισ) Υψοσ ςυντελεςτϊν ΕΦΚ που δεν κα επθρεάηει δυςανάλογα τθν αγορά ταδιακι προςαρμογι ςυντελεςτϊν ΕΦΚ για εξομάλυνςθ διακυμάνςεων ςτισ αγορζσ προϊόντων 28

ασ ευχαριςτϊ maniatis@iobe.gr 29