Όπως είναι γνωστό στην αγορά κυκλοφορούν πολλά χημικά προϊόντα, είτε σε μορφή παρασκευάσματος, είτε σαν καθαρές χημικές ουσίες. Πολλά από τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, σαν καθαριστικά (οικιακά), σαν οικοδομικά χρώματα, λιπαντικά μηχανών εσωτερικής καύσης, δομικά υλικά, είδη περιποίησης οχημάτων, υγραέρια και άλλες πολλές χρήσεις, που είναι αδύνατο να αναφερθούν σε μερικές σελίδες. Τα προϊόντα αυτά μπορεί να είναι Ελληνικής παραγωγής ή εισαγόμενα από την ΕΕ ή τρίτες χώρες. Όλα τα χημικά προϊόντα ανεξάρτητα από την χώρα προέλευσης και επίσης ανεξάρτητα εάν είναι καθαρές ουσίες ή παρασκευάσματα, πρέπει να φέρουν στην συσκευασία τους επισήμανση (ετικέτα) εφόσον ταξινομούνται ως επικίνδυνα και να συνοδεύονται από Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας στην ελληνική γλώσσα. Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία απασχόληση για έναν Χημικό Μηχανικό, η οποία μπορεί να εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό εισόδημα, ακόμα και σαν εργασία πλήρους απασχόλησης (full time job) ή σαν συμπλήρωμα μερικής απασχόλησης (part time). Οι χημικές υπηρεσίες του Γενικού Χημείο του Κράτους εμπιστεύονται κατά κύριο λόγω Χημικούς ή Χημικούς Μηχανικούς για την εργασία αυτή. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι για την σύνταξη φακέλου προκειμένου να χορηγηθεί Αριθμός Καταχώρησης για ένα καθαριστικό προϊόν, απαιτείται η υπογραφή Χημικού ή Χημικού Μηχανικού, με απόφαση του Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου (Α.Χ.Σ.). ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Βασικές νομοθεσίες για την ταξινόμηση και επισήμανση των χημικών προϊόντων είναι: - Κ.Υ.Α. 378/94 (ΦΕΚ 705/Β/94) - Απ. Α.Χ.Σ. 265/2002 (ΦΕΚ 1214/Β/2002) - Απ. Α.Χ.Σ. 41/2002 (ΦΕΚ 755/Β/2002) - Απ. Α.Χ.Σ. 152/2005 (ΦΕΚ 916/Β/2005) - Απ. Α.Χ.Σ. 73/2006 (ΦΕΚ 832/Β/2006) - Κανονισμός 1272/2008/EK (L353/2008) - Κανονισμός 790/2009/ΕΚ (L235/2009) Βασική νομοθεσία για τα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας: - Κανονισμός 1907/2006/ΕΚ (L396/2006) άρθρο 31 και παράρτημα ΙΙ Οι παραπάνω νομοθεσίες ισχύουν για όλα τα χημικά προϊόντα. Οι νομοθεσίες αυτές θα αντικατασταθούν μετά το 2015, από Global Harmonized System (GHS). Για κάποιες κατηγορίες χημικών προϊόντων εφαρμόζονται οι επιπλέον νομοθεσίες: 1 / 6
Α. Καθαριστικά προϊόντα - Κανονισμός 648/2004/ΕΚ (L104/2004) - Κανονισμός 907/2006/ΕΚ (L168/2006) - K.Y.A. 1233/91 και Κ.Υ.Α 172/92 (ΦΕΚ 277/Β/92) - Απ. Α.Χ.Σ. 918/96 (ΦΕΚ 534/Β/97) Πολύ χρήσιμα είναι επίσης και οι κατάλογοι των 26 αλλεργιογόνων ουσιών καθώς και ο κατάλογος των INCI ονομασιών των συντηρητικών και βιοκτόνων. Β. Αεροζόλ - ΦΕΚ 130/27-02-1995 - ΦΕΚ 634/Β/26-11-1987 (οι οποίοι θα αντικατασταθούν μέχρι το καλοκαίρι του 2010) Γ. Φιαλίδια υγραερίου - ΕΛΟΤ ΕΝ417 Δ. Λιπαντικά μηχανών εσωτερικής καύσης-βαλβολίνες - ΦΕΚ 630/12-05-2005 Ε. Χρώματα διακόσμησης και βερνίκια - Κανονισμός 42/2004/ΕΚ - ΦΕΚ 884/12-07-2006 Όλες τις νομοθεσίες μπορείτε να τις ζητήσετε από τις Χημικές Υπηρεσίες του Γενικού Χημείου του Κράτους και να τις βγάλετε φωτοτυπίες ή να τις βρείτε στο δικτυακό τόπο της ΕΛΙΝΥΑΕ και του Γενικού Χημείου του Κράτους. ΤΡΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Πρώτη εργασία είναι να συγκεντρωθούν ορισμένες πληροφορίες, όπως η ακριβής σύσταση του παρασκευάσματος και τα MSDS των Α υλών. Γίνεται η ταξινόμηση του παρασκευάσματος βάσει των παραπάνω νομοθεσιών. Για την ταξινόμηση της κάθε ουσίας πολύ χρήσιμη είναι η διεύθυνση http://ecb.jrc.ec.europa.eu/esis/ Γενικά καλύτερα είναι να εμπιστευθεί κάποιος την ταξινόμηση της ουσίας από την παραπάνω διεύθυνση και όχι από το MSDS της Α ύλης, επειδή ακριβώς είναι η επίσημη ταξινόμηση της Ε.Ε. Ειδικά αν πρόκειται για MSDS τρίτων χωρών, όπου οι πληροφορίες που δίνονται είναι ελάχιστες ή λανθασμένες. Εξαίρεση στον κανόνα είναι τα διάφορα 2 / 6
επιφανειοδραστικά (εφαρμογή στα καθαριστικά), για τα οποία η παραπάνω διεύθυνση τα δίνει σχεδόν όλα ως μη επικίνδυνα, ενώ δεν είναι (συνήθως ταξινομούνται ως Xn, R22, Xi, R41). Σίγουρα η ταξινόμηση δεν είναι εύκολη υπόθεση και απαιτείται εμπειρία, η οποία αποκτάται με την συνεχή ενασχόληση με το θέμα. Στην συνέχεια γράφεται το Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας στα ελληνικά εφαρμόζοντας την πιο πάνω νομοθεσία Τέλος σχεδιάζεται η επισήμανση του προϊόντος (ετικέτα) ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Α. Επικίνδυνα προϊόντα Όλα τα επικίνδυνα προϊόντα (αυτά δηλαδή που επισημαίνονται) θα πρέπει να δηλωθούν στο μητρώο χημικών προϊόντων του Γενικού Χημείου του Κράτους. Εξαιρούνται τα καθαριστικά και αυτά που επισημαίνονται μόνο ως επικίνδυνα για το περιβάλλον. Η διαδικασία είναι πολύ απλή. Από την ηλεκτρονική διεύθυνση κατεβάζετε το ηλεκτρονικό αρχείο και καταχωρείτε όλες τις πληροφορίες που ζητάει. Υπάρχει στην ίδια διεύθυνση και οδηγός καταχώρησης, ο οποίος απλουστεύει ακόμα πιο πολύ την διαδικασία. Στην συνέχεια στέλνονται ηλεκτρονικά τα δύο αρχεία του προγράμματος στο παρακάτω e-mail: gxk-environment@ath.forthnet.gr B. Καθαριστικά προϊόντα Καταρχήν θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι καθαριστικό προϊόν δεν είναι τα διάφορα είδη περιποίησης (σαμπουάν, αφρόλουτρα, κρεμοσάπουνα κλπ). Αυτά θεωρούνται cosmetics και αρμόδια υπηρεσία είναι ο Ε.Ο.Φ. Όλα όμως τα υπόλοιπα προϊόντα τα οποία έχουν σαν κύρια ή δευτερεύουσα ιδιότητα τον καθαρισμό, θεωρούνται καθαριστικά. Ακόμα και τα προϊόντα που καθαρίζουν μηχανές εσωτερικής καύσης (δεν περιέχουν επιφανειοδραστικά παρά μόνο διαλύτες) θεωρούνται καθαριστικά. Το πρώτο που θα πρέπει να γίνει είναι να κλείσει ραντεβού με το Γενικό Χημείο του Κράτους (Αθήνα-Τσόχα 16). Αρμόδιο τμήμα είναι η Διεύθυνση Α υλών και βιομηχανικών προϊόντων. Τηλέφωνα επικοινωνίας 210-6479264-5. Συνήθως το ραντεβού κλείνεται μετά από δύο περίπου μήνες. Στο ραντεβού θα πρέπει να είναι παρών ο υπεύθυνος χημικός που συνέταξε τον φάκελο των καθαριστικών (να έχετε μαζί σας ταυτότητα-ζητείται στην είσοδο). Μέγιστος αριθμός φακέλων-καθαριστικών που εξετάζονται είναι περίπου 10. Ο φάκελος του καθαριστικού θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής: - Αίτηση υποβολής - Έντυπο καταχώρησης παρασκευάσματος - Μελέτη ταξινόμησης και επισήμανσης παρασκευάσματος - Προσχέδιο ετικέτας - Υπεύθυνη δήλωση προς το ΓΧΚ - Υπεύθυνη δήλωση προς το Κέντρο Δηλητηριάσεων 3 / 6
- Υπεύθυνη δήλωση του Ν105 σχετικά με την βιοδασπασιμότητα των επιφανειοδραστικών (εφόσον υπάρχουν στο παρασκεύασμα) και την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας. - MSDS του παρασκευάσματος στην ελληνική. Αν το παρασκεύασμα είναι εισαγωγής τότε απαιτείται και το MSDS του προϊόντος από τον παραγωγό (κατά προτίμηση στην αγγλική). - MSDS όλων των Α υλών που συνιστούν το παρασκεύασμα. - Αν υπάρχει άρωμα στο παρασκεύασμα τότε απαιτείται πιστοποιητικό αλλεργιογόνων. Όλα τα παραπάνω έντυπα μπορεί κανείς να τα κατεβάσει από την διεύθυνση (στο τέλος της σελίδας) Επιπλέον θα πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι κατά την κατάθεση πληρώνονται και κάποια παράβολα στην εφορία καθώς και ΔΕΧΕ στο ΓΧΚ. Με την επιτυχή εξέταση των φακέλων δίνεται από την γραμματεία παραπεμπτικό για την ΚΑ εφορία (Πανόρμου-μία στάση με το μετρό) όπου και πληρώνονται τα παράβολα. Αυτά είναι 90,15 /προϊόν. Τέλος στην γραμματεία πληρώνονται τα ΔΕΧΕ τα οποία είναι 26,5 /προϊόν. Συνολικά δηλαδή είναι 116,65 /προϊόν. Καλό είναι μετά την εξέταση των φακέλων να βγουν φωτοτυπίες οι ετικέτες με τις όποιες παρατηρήσεις μπορεί να έχουν επισημανθεί. Τέλος πριν παραδοθούν οι ετικέτες στον πελάτη θα πρέπει να γίνουν οι αλλαγές (αν υπάρχουν) και να αναγραφεί ο αριθμός καταχώρησης (Αριθμός Καταχώρησης ΓΧΚ) που δίδεται για κάθε προϊόν. Επίσης θα πρέπει να αποσταλεί στο Κέντρο Δηλητηριάσεων ένα αντίγραφο του Εντύπου καταχώρησης και ένα αντίγραφο της Υπεύθυνης Δήλωσης προς Κέντρο Δηλητηριάσεων. Η διεύθυνση είναι: Νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού Κέντρο Δηλητηριάσεων Θηβών & Λειβαδιάς Γουδί ΤΚ 11527 Υπόψη κας Παπαθανασίου Γ. Λιπαντικά μηχανών εσωτερικής καύσης Για καταχώρηση λιπαντικών (λάδια και βαλβολίνες) ισχύει ότι για όλα τα χημικά προϊόντα (δηλαδή ταξινόμηση-επισήμανση). Θα πρέπει όμως παράλληλα να γίνει γνωστοποίηση στο ΓΧΚ σχετικά με την κυκλοφορία του προϊόντος στην ελληνική αγορά. Θα πρέπει και εδώ να γίνει ένας φάκελος και να κατατεθεί στο ΓΧΚ στην παρακάτω διεύθυνση: Γενικό Χημείο του Κράτους Διεύθυνση Πετροχημικών, Α. Τσόχα 16, Αμπελόκηποι, 4 / 6
ΤΚ 11521, Αθήνα Τα λιπαντικά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι: 1. Λιπαντικά τα οποία δεν έχουν καταχωρηθεί σε καμία υπηρεσία κανενός κράτους της Ε.Ε. Αίτηση (διαφορετική για τα λάδια-διαφορετική για τις βαλβολίνες) όπου να αναγράφονται συγκεντρωτικά οι εμπορικές ονομασίες των λαδιών/βαλβολινών μαζί με τα SAE/API/ASEA. Η αίτηση θα πρέπει να είναι σε επιστολόχαρτο της εταιρίας με σφραγίδα και υπογραφή. Η αίτηση να γράφει ΠΡΟΣ ΓΧΚ, Διεύθυνση Πετροχημικών, Α. Τσόχα 16, Αμπελόκηποι, ΤΚ 11521, Αθήνα. Παρακαλούμε όπως μας επιδώσετε αριθμό καταχώρησης για τα παρακάτω λιπαντικά μηχανών εσωτερικής καύσης/βαλβολίνες: MSDS του λαδιού/βαλβολίνης TDS του λαδιού/βαλβολίνης που να έχει τα εξής: viscosity, viscosity index, flash point, pour point, phosphor content, sulfur content και ότι άλλο προβλέπεται από την νομοθεσία. Φάσμα IR του λαδιού/βαλβολίνης Συνταγή του λαδιού/βαλβολίνης Τα TDS όλων των προσθέτων 2. Λιπαντικά τα οποία έχουν καταχωρηθεί σε υπηρεσία της Ε.Ε. πλην της Ελληνικής Αίτηση (διαφορετική για τα λάδια-διαφορετική για τις βαλβολίνες) όπου να αναγράφονται συγκεντρωτικά οι εμπορικές ονομασίες των λαδιών/βαλβολινών μαζί με τα SAE/API/ASEA. Η αίτηση θα πρέπει να είναι σε επιστολόχαρτο της εταιρίας με σφραγίδα και υπογραφή. Η αίτηση να γράφει ΠΡΟΣ ΓΧΚ, Διεύθυνση Πετροχημικών, Α. Τσόχα 16, Αμπελόκηποι, ΤΚ 11521, Αθήνα. Παρακαλούμε όπως μας επιδώσετε αριθμό καταχώρησης για τα παρακάτω λιπαντικά μηχανών εσωτερικής καύσης/βαλβολίνες: Βεβαίωση ότι το προϊόν είναι καταχωρημένο από την αρμόδια αρχή της χώρας της Ε.Ε. στην οποία έχει καταχωρηθεί το προϊόν. Το MSDS του λαδιού/βαλβολίνης TDS του λαδιού/βαλβολίνης που να έχει τα εξής: viscosity, viscosity index, flash point, pour point, phosphor content, sulfur και ότι άλλο προβλέπεται από την νομοθεσία Φάσμα IR του λαδιού/βαλβολίνης 3. Λιπαντικά τα οποία ήδη έχουν καταχωρηθεί στο ΓΧΚ Αίτηση (διαφορετική για τα λάδια-διαφορετική για τις βαλβολίνες) όπου να αναγράφονται συγκεντρωτικά οι εμπορικές ονομασίες των λαδιών/βαλβολινών μαζί με τα SAE/API/ASEA. Η αίτηση θα πρέπει να είναι σε επιστολόχαρτο της εταιρίας με σφραγίδα και υπογραφή. Η αίτηση να γράφει ΠΡΟΣ ΓΧΚ, Διεύθυνση Πετροχημικών, Α. Τσόχα 16, Αμπελόκηποι, ΤΚ 11521, Αθήνα. Παρακαλούμε όπως μας επιδώσετε αριθμό καταχώρησης για τα παρακάτω λιπαντικά μηχανών εσωτερικής καύσης/βαλβολίνες: 5 / 6
eδελτίο ΠΣΧΜ/ΤΚΔΜ: Τεύχος 04 Ιανουάριος 2010 Αρθρογράφος: Στέφανος Γκάγκας Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ε. Κακοσίμος 6 / 6