Ο ΥΣΣΕΑΣ 2009 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδας. ΝΕΡΟ- ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ- ΕΝΑ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΑΓΑΘΟ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΡ ΑΜΥΛΩΝ ΧΙΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΤΡΙΤΗ ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗ Α) Γενικά στοιχεία
1. άσκαλοι ( ες ) : Γκότσης Ιωάννης, Γλύπτης ηµήτρης, Καλιαντζή Γκόλφω, Εξαρχάκου Μαρίνα, Καραµανλή Εµµανουέλα, Ευστρατίου Σοφία, Κατσάνου Κατερίνα. 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών πιλοτικού προγράµµατος. Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Αριθµός Τάξη / Τµήµα ώρα µαθητών Αθήνας 4-3-09 3 η, 4 η ΣΤ 24 Χίου 4-3-09 3 η, 4 η ΣΤ 23 Β) Περιγραφή µαθήµατος 4. Τίτλος µαθήµατος : Το νερό πηγή ζωής ενοποίηση οµάδων µεταξύ των σχολείων, συνεργασία - τηλεσυνεργασία. 5. Εκπαιδευτικό Υλικό, Λογισµικό : τεχνολογικός εξοπλισµός τηλεδιάσκεψης, βίντεο, χαρτί, µολύβι, Η/Υ, πίνακας, φωτογραφίες. 6. Ένταξη του µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα. Τάξη : ΣΤ Μάθηµα : Ευέλικτη Ζώνη Απαιτούµενος συνολικός χρόνος : 60 Γνωστικό αντικείµενο : Ελληνικά, Φυσικές επιστήµες, Αισθητική Αγωγή, Γεωγραφία, ( ιαθεµατικότητα). Γενικοί σκοποί: Συνεργασία µεταξύ οµάδων τάξης και µεταξύ οµάδων των δύο σχολείων, διαλογική συζήτηση - επιχειρηµατολογία, επαγωγή, έρευνα, κριτική σκέψη. ιδακτικοί στόχοι : Οι µαθητές : - Να συνεργαστούν µεταξύ τους έχοντας σχηµατίσει οµάδες µε άλλους µαθητές από το ίδιο σχολείο και να τις διευρύνουν στα πλαίσια της τηλεσυνεργασίας συνεργαζόµενοι και µε την οµάδα που θα έχει σχηµατιστεί και από το άλλο σχολείο.
- Να κάνουν διαλογική συζήτηση µε τους µαθητές από το άλλο σχολείο σε φιλικό πλαίσιο εκφράζοντας ελεύθερα τις απόψεις τους αλλά και µε επιχειρηµατολογία και σεβόµενοι τους κανόνες χωρίς να υπερκαλύπτει ο ένας τον άλλον. - Να προσδιορίσουν το θέµα τους σε κάθε υποενότητα, να το κατανοήσουν και να το περιγράφουν, κατονοµάζοντας τα κυριότερα σηµεία του. - Να ακούν, να σηµειώνουν, να ελέγχουν και να απαντούν. - Να θέτουν και να δέχονται ερωτήσεις από τους άλλους µαθητές. - Να χρησιµοποιήσουν κριτικά και δηµιουργικά την φαντασία τους στην επεξεργασία του θέµατος της υποενότητας. - Να διευρύνουν τις γνώσεις γύρω από το θέµα της κάθε υποενότητας. - Να συσχετίσουν τα µέχρι τώρα δεδοµένα µε τις ιδέες και τις απόψεις των άλλων µαθητών εµπλουτίζοντας τις απόψεις τους για το θέµα της υποενότητας τους. - Να εκφράζονται µε σαφήνεια και χωρίς βιασύνη για να µπορούν οι άλλοι µαθητές ιδιαίτερα του άλλου σχολείου να τους ακούν επειδή λόγω της απόστασης και του εξοπλισµού της τηλεδιάσκεψης υπάρχει δυσκολία της µετάδοσης του ήχου. - Να έρθουν σε γνωστική σύγκρουση µε τις προηγούµενες ιδέες τους, να τις ανασκευάσουν και να τις συµπληρώσουν. - Να κατανοήσουν τη σηµασία του νερού για την ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη µας. - Να διερευνήσουν και να µπορούν να εξηγούν τον κύκλο του νερού. - Να αναγνωρίσουν τον κίνδυνο που προέρχεται από την µείωση των υδάτινων πόρων αλλά και από την µόλυνσή τους σε νερό, γη και αέρα. - Να µελετήσουν το φαινόµενο της όξινης βροχής και τις επιπτώσεις του στον άνθρωπο, ζώα, φυτά και στα έργα τέχνης. - Να γνωρίσουν το λεξικό του νερού και τις φράσεις που είναι σχετικές µε το νερό (ύδωρ). - Να απορρίψουν πρακτικές σπατάλης και ανορθολογικής χρήσης του νερού και να υιοθετήσουν πρακτικές ορθής χρήσης,ανακύκλωσης, µη µόλυνσης και βιώσιµης ανάπτυξης. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης :
- Οµαδοσυνεργατική µέθοδος διδασκαλίας - ιαλογική συζήτηση µε θέσεις και επιχειρήµατα. - Σχεδιασµός µετέπειτα βηµάτων και ενεργειών. - ιαθεµατικότητα, επαγωγική προσέγγιση. - Εποικοδοµισµός, ανακαλυπτική µάθηση. - ιερευνητική, ανακαλυπτική µάθηση. - Επαγωγική προσέγγιση, αποσαφήνιση εννοιών. Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Να συνεργαστούν οι µαθητές οµαδικά και να αναδειχθούν ιδέες, να γίνει ανταλλαγή πληροφοριών µε διαλογική συζήτηση και επιχειρηµατολογία και να αποσαφηνιστούν οι προς παρουσίαση ενότητες. Να αναπτυχθεί η κριτική σκέψη των µαθητών και ιδιαίτερα ο προφορικός τους λόγος. 7. Σύντοµη περιγραφή : Οι οµάδες και των δύο σχολείων που έχουν προέλθει από την προετοιµασία της 3 ης τηλεδιάσκεψης συσκέπτονται και συζητούν ανταλλάσσοντας απόψεις σχετικά µε το θέµα που διαπραγµατεύεται η κάθε οµάδα. 8. οµή του Μαθήµατος : Αναλυτική περιγραφή των βηµάτων της Γ τηλεδιάσκεψης. Στάδιο 1 µεταξύ 2 ης και 3 ης τηλεδιάσκεψης: Μετά τη 2 η τηλεδιάσκεψη οι µαθητές µε την βοήθεια του δασκάλου τους οργανώνονται χωρίζοντας και ορίζοντας τις οµάδες συνεργασίας και επιλέγοντας το θέµα της υποενότητας για την κάθε οµάδα. Στη συνέχεια αρχίζουν να ερευνούν σχετικά µε το θέµα τους αρχικά στη βιβλιοθήκη του σχολείου τους και στο διαδίκτυο αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το θέµα της ενότητας που έχουν αναλάβει. Συντάσσουν ερωτηµατολόγια και κάνουν µια µικρή έρευνα στο σχολείο τους για να διερευνήσουν και τις ιδέες και των άλλων παιδιών για το θέµα τους. Μετά συσκέπτονται, συνεργάζονται αφενός για να προετοιµαστούν καλύτερα (πρόβα) για την 3 η τηλεδιάσκεψη και αφετέρου για να ανταλλάξουν και να ταξινοµήσουν τα στοιχεία που έχουν ήδη βρει όπως και να ετοιµαστούν και να καταλήξουν στις θέσεις που θα έχουν σχετικά µε το θέµα που έχουν αναλάβει. Μοιράζουν αρµοδιότητες ρόλους και αναλαµβάνουν να ενηµερώσουν και τους µαθητές από τις άλλες οµάδες της ίδιας τάξης του ίδιου σχολείου για το δικό τους θέµα καθώς και τους µαθητές του παθητικού ακροατηρίου όπως ενηµερώνονται και αυτοί αντίστοιχα από τους άλλους µαθητές και για τα άλλα θέµατα των υποενοτήτων. Στάδιο 2 η 3 η τηλεδιάσκεψη : Συνεργασία Τηλεσυνεργασία.
Οι οµάδες είναι έτοιµες και οι δάσκαλοι έχουν δοκιµάσει τον εξοπλισµό και την σύνδεση για την 3 η τηλεδιάσκεψη. Μετά από µια σύντοµη εισαγωγή που κάνει ο δάσκαλος της Χίου και χαιρετισµούς και από τους δύο δασκάλους, γίνεται από τον δάσκαλο της Αθήνας η παρουσίαση των θεµατικών ενοτήτων καθώς και η παρουσίαση των αντίστοιχων οµάδων που θα διαπραγµατευθούν µε το θέµα.το ίδιο γίνεται και από τον δάσκαλο της Χίου σχετικά µε την παρουσίαση των οµάδων της τάξης του. Στο επόµενο διάστηµα οι µαθητές των οµάδων και από τα δύο σχολεία κάθονται στο τραπέζι εργασίας και αρχίζει η διαλογική συζήτηση και οι προτάσεις στη συνέχεια για το πώς θα παρουσιαστεί το θέµα. Οι µαθητές σε αυτή τη φάση έχουν την ευκαιρία και την δυνατότητα να ανταλλάξουν απόψεις µε τους τηλεσυµµαθητές τους. Συζητούν µε άνεση και η επικοινωνία σε αυτό το σηµείο κορυφώνεται και ο τρόπος της επικοινωνίας τους γίνεται µοναδικός για το κάθε οµαδοποιηµένο ζεύγος. Σε αυτή τη φάση προτείνονται τα θέµατα και οι δραστηριότητες που θα λάβουν χώρα και να καταλήξουν στις τελικές παρουσιάσεις Γίνεται ανανέωση του ραντεβού τους στην επόµενη και τελευταία τηλεδιάσκεψη που θα παρουσιάσουν τις δραστηριότητες που έχουν κάνει. Ο χρόνος για κάθε συζήτηση από τις οµάδες είναι (10 ) για το κάθε οµαδοποιηµένο ζεύγος ( 4* 10 ).Μετά τη λήξη των διασκέψεων των µαθητών ακολουθεί µια σύντοµη ανασκόπηση από τους δασκάλους και των δύο σχολείων και από τους µαθητές µε ελεύθερο διάλογο και κλείνει η τηλεδιάσκεψη. Τα προς διαπραγµάτευση θέµατα των υποενοτήτων όπως έχουν ήδη προκύψει από την 2 η τηλεδιάσκεψη είναι : α οµάδα Η σηµασία του νερού για τη ζωή Μέσα από τις µέχρι τώρα δραστηριότητες οι µαθητές και από τα δύο σχολεία έχουν κατανοήσει την υψηλή σπουδαιότητα που έχει το νερό για τη ζωή και την διατήρησή της στον πλανήτη µας. Οι οµάδες από τα δύο σχολεία θα συζητήσουν και θα µοιράσουν τη θεµατική ενότητα στα µέρη που θα ασχοληθεί η κάθε µια οµάδα. Η οµάδα των µαθητών από την Αθήνα θα ασχοληθεί µε το νερό και ο τρίτος κόσµος. Ποια και σε τι ποσότητα και ποιότητα είναι η παροχή νερού και η πρόσβαση σε αυτό σε χώρες του τρίτου κόσµου. ( κυρίως µε µελέτες περίπτωσης θα γίνει αυτή η προσπάθεια ). Η οµάδα των µαθητών από τη Χίο θα ασχοληθεί µε την επάρκεια και τη χρήση του νερού στον πλανήτη για ένα βιώσιµο µέλλον. Αυτή η παρουσίαση θα αφορά τη συνολική προσέγγιση του προβλήµατος, στη ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων και στην εύρεση νέων τρόπων παραγωγής νερού. ( αφαλάτωση, ανακύκλωση, κα.) β οµάδα Ο κύκλος του νερού Οι µαθητές έχουν ήδη κατανοήσει µέσα από τις δραστηριότητές τους και την όλη εµπλοκή τους µε το θέµα τον κύκλο του νερού στη φύση που αποτελεί µια αέναη κατάσταση, και ένα φυσικό φαινόµενο που εξελίσσεται συνεχώς χωρίς απώλειες. Οι
µαθητές από την Αθήνα αναλαµβάνουν να καταγράψουν ότι είναι σχετικό µε τα υδατώδη µετέωρα και µε τον συνεχή επίσης µετασχηµατισµό τους. Οι µαθητές από τη Χίο αναλαµβάνουν να ασχοληθούν µε τον υδροφόρο ορίζοντα επίγειο και υπόγειο ( λίµνες, ποτάµια, πηγές, υπόγειες δεξαµενές, κα.). γ οµάδα Μόλυνση των υδάτων ( αέρια και επίγεια ) και όξινη βροχή ( αποτελέσµατα σε ανθρώπους, ζώα, φυτά και τεχνουργήµατα). Οι µαθητές µε την ενασχόλησή τους µε την µόλυνση των υδάτων στις προηγούµενες δραστηριότητές τους έχουν αντιληφθεί το µέγεθος του προβλήµατος και την ευρύτητά του σε όλον τον πλανήτη. Η οµάδα της Αθήνας αναλαµβάνει να διερευνήσει την µόλυνση των υδάτων σε κοντινό τοπικό επίπεδο όπως τα προβλήµατα στον Ασωπό ποταµό και η οµάδα της Χίου αναλαµβάνει να ερευνήσει το πρόβληµα της µόλυνσης των υδάτων σε παγκόσµιο επίπεδο και να προτείνουν και ενδεχόµενες λύσεις. δ οµάδα Το νερό ( ύδωρ ) στη γλώσσα µας διαχρονικά ( λεξικογραφία 1 ο και 2 ο συνθετικό, παράγωγα κτλ. ). Η σχέση του νερού µε τους ανθρώπους είναι αδιάρρηκτη δια µέσου των αιώνων. Από τη αυγή της ανθρωπότητας το νερό ήταν το πρωταρχικό στοιχείο για τη ζωή και βρισκόταν παντού µέσα και έξω από τα κύτταρά µας. Ο ανθρώπινος λόγος το αποτυπώνει σε αυτή τη διαχρονική σχέση µε πολλές εκφάνσεις. Η οµάδα των µαθητών από την Αθήνα θα ερευνήσει τη σχέση αυτή από την αρχαιότητα µέχρι και τη µεσοβυζαντινή εποχή και η οµάδα των µαθητών από τη Χίο θα ερευνήσει από την µεσοβυζαντινή εποχή έως και σήµερα. Οι αποφάσεις των µαθητών καταγράφονται από έναν µαθητή από κάθε οµάδα που τελεί χρέη γραµµατέως και στη συνέχεια µετά τη λήξη της τηλεδιάσκεψης µαθητές των οµάδων και δάσκαλοι σχεδιάζουν τα επόµενα βήµατά τους. ραστηριότητες µαθητών : Επιχειρηµατολογία, διάλογος, ανάλυση και σύνθεση πληροφοριών. 9. Αξιολόγηση Μετά το πέρας των εργασιών οι µαθητές αναφέρουν προφορικά στο δάσκαλο τις εντυπώσεις τους από τη συνεργασία τους µε την άλλη οµάδα αλλά και µε τη δική τους. Ο δάσκαλος καταγράφει και οµαδοποιεί τις αναφορές για περαιτέρω ανάλυση και αξιολόγηση.