ΠΡΟΛΟΓΟΣ Γ ΕΚΔΟΣΗΣ... IX ΠΡΟΛΟΓΟΣ Β ΕΚΔΟΣΗΣ... XI ΠΡΟΛΟΓΟΣ Α ΕΚΔΟΣΗΣ... XIII ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... XXIX ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Ιστορικές απαρχές των αεροπορικών μεταφορών... 1 2. Η αεροπορική μεταφορά σε σχέση με τις Συνθήκες που αφορούν το νομικό καθεστώς του εναέριου χώρου... 7 Ι... Γενικά... 7 ΙΙ.. Η Σύμβαση των Παρισίων του 1919... 7 IΙΙ. Η Σύμβαση του Σικάγου για τη διεθνή πολιτική αεροπορία... 8 Α. Το θεσμικό πλαίσιο της Σύμβασης του Σικάγου (1944)... 8 Β. Διεθνείς πολυμερείς συμβατικές ρυθμίσεις... 11 α) Οι ελευθερίες αέρος στη Σύμβαση του Σικάγου... 11 β) Οι διμερείς διακρατικές συμφωνίες... 15 Γ. Η αμερικανική πολιτική της «απορύθμισης»... 18 3. Η αεροπορική μεταφορά ως μορφή εμπορικής εκμετάλλευσης του εναέριου χώρου. Διακρίσεις... 21 Ι... Γενικά... 21 ΙΙ.. Χαρακτηριστικά του νομικού καθεστώτος των αεροπορικών μεταφορών 22 ΙΙΙ. Διακρίσεις των αεροπορικών μεταφορών... 26 Α. Με κριτήριο τα σημεία αναχώρησης και προορισμού σε εθνικές και διεθνείς μεταφορές... 26 Β. Με κριτήριο τη συστηματική (δρομολογημένη) ή μη σειρά σε τακτικές αεροπορικές μεταφορές και μη τακτικές αεροπορικές μεταφορές... 28 Γ. Με κριτήριο τον εμπορικό ή μη σκοπό που εξυπηρετούν οι μεταφορές, σε δημόσιες και ιδιωτικές μεταφορές... 29 Δ. Με κριτήριο το αντικείμενο της μεταφοράς σε μεταφορές προσώπων και πραγμάτων... 29 4. Το νομοθετικό πλαίσιο των αεροπορικών μεταφορών... 31 Ι... Διεθνείς και εθνικές αεροπορικές μεταφορές... 31 ΙΙ.. Ο «εθνικός αεροπορικός μεταφορέας» στην Ελλάδα... 35 5. Διάγραμμα μελέτης... 41 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΒΑΡΣΟΒΙΑΣ ΤΟΥ 1929 ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΡΕΑΛ ΤΟΥ 1999 6. Η Σύμβαση της Βαρσοβίας και η ενοποίηση του συστήματος ευθύνης του αεροπορικού μεταφορέα... 43 Ι... Η Σύμβαση της Βαρσοβίας του 1929... 43 ΙΙ.. Το Πρωτόκολλο της Χάγης του 1955... 46 ΙΙΙ. Η Σύμβαση της Γουαδαλαχάρα του 1961... 46 ΙV... Η Προσωρινή Συμφωνία Μόντρεαλ του 1966... 48
V. Το Πρωτόκολλο της Γουατεμάλα του 1971... 49 VΙ... Τα Πρωτόκολλα Μόντρεαλ του 1975... 51 7. Η Σύμβαση του Μόντρεαλ του 1999, για την ενοποίηση ορισμένων κανόνων στις Διεθνείς Αεροπορικές Μεταφορές... 53 Ι... Γενικά... 53 ΙΙ.. Σκοπός Χαρακτηριστικά... 56 8. Η υπαγωγή της διεθνούς σύμβασης αεροπορικής μεταφοράς προσώπων στο σύστημα της Σύμβασης της Βαρσοβίας και της Σύμβασης του Μόντρεαλ... 59 Ι... Γενικά... 59 ΙΙ.. Προϋποθέσεις υπαγωγής... 60 Α. Διεθνής μεταφορά... 60 1. Σύμβαση μεταφοράς... 60 2. Το στοιχείο του διεθνούς χαρακτήρα της μεταφοράς... 62 Β. Μεταφορά προσώπων, αποσκευών και φορτίου... 64 Γ. Μεταφορά με αεροσκάφος... 66 Δ. Μεταφορά «επί πληρωμή» ή δωρεάν από επιχείρηση αεροπορικών μεταφορών 67... ΙΙI. Διαδοχική Μεταφορά... 69 ΙV... Συνδυασμένη μεταφορά... 72 9. Αεροπορικός μεταφορέας... 73 Ι... Έννοια... 73 ΙΙ.. Συμβατικός και πραγματικός αερομεταφορέας... 73 ΙΙΙ. Προστηθέντες και βοηθοί εκπλήρωσης... 76 10. Τίτλοι της διεθνούς αεροπορικής μεταφοράς προσώπων... 78 Ι... Γενικά... 78 ΙΙ.. Έγγραφο μεταφοράς επιβατών και αποσκευών... 78 Α. Τύπος έκδοσης... 78 Β. Περιεχόμενο Τρόπος έκδοσης... 80 Γ. Συνέπειες μη έκδοσης ή ελλιπούς έκδοσης εντύπου... 83 Δ. Γενικοί Όροι Μεταφοράς... 84 1. Γενικά... 84 2. Η συμβολή της ΙΑΤΑ στη διαμόρφωση των γενικών όρων μεταφοράς 85 α. Η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (ΙΑΤΑ) 85 β. Διαμόρφωση των Γενικών Όρων Μεταφοράς... 87 E. Ηλεκτρονικά Συστήματα Κράτησης. «Ηλεκτρονικό Εισιτήριο (electronic ticket / e- ticket)... 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ 11. Περιπτώσεις ευθύνης του διεθνούς αερομεταφορέα... 91 Ι... Γενικές παρατηρήσεις... 91 ΙΙ.. Περιπτώσεις ευθύνης... 94 Α. Θάνατος ή σωματικός τραυματισμός... 95 1. Ο υπεύθυνος μεταφορέας... 95 2. Η προϋπόθεση του «ατυχήματος»... 95 3. Ζημίες από θάνατο ή σωματικό τραυματισμό... 96 4. Χρονική περίοδος εναέριας μεταφοράς επιβατών... 99 Β. Καταστροφή, απώλεια ή βλάβη αποσκευών... 101
1. Ο υπεύθυνος μεταφορέας... 102 2. Η προϋπόθεση του συμβάντος... 102 3. Ζημίες σε περίπτωση καταστροφής ή απώλειας ή βλάβης αποσκευών 102 4. Χρονική περίοδος εναέριας μεταφοράς αποσκευών... 105 Γ. Καθυστέρηση κατά την εναέρια μεταφορά... 106 12. Η ευθύνη του διεθνούς αεροπορικού μεταφορέα επιβατών κατά το σύστημα ευθύνης της Σύμβασης Βαρσοβίας... 109 Ι... Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης του μεταφορέα... 109 Α. Το τεκμήριο της ευθύνης του μεταφορέα κατά τη Σ.Β... 109 Β. Ποσοτικά όρια ευθύνης. Ευθύνη περιορισμένη-απεριόριστη 110 Γ. Συμπερασματικές διατυπώσεις... 111 ΙΙ.. Ενιαία ρύθμιση της ενδοσυμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης κατά τη Σύμβαση Βαρσοβίας και τη Σύμβαση Μόντρεαλ... 112 ΙΙΙ. Από το ομοιόμορφο σύστημα ευθύνης της Σύμβασης της Βαρσοβίας στο ομοιόμορφο σύστημα ευθύνης της Σύμβασης Μόντρεαλ... 115 13. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα επιβατών κατά το σύστημα ευθύνης της Σύμβασης Μόντρεαλ... 119 Ι... Γενικές παρατηρήσεις... 119 ΙΙ.. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα για θάνατο ή τραυματισμό επιβατών 120 Α. Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης. Ποσοτικά όρια ευθύνης σε Ε.Τ.Δ. 120 Β. Λόγοι απαλλαγής ή μετριασμού της ευθύνης του μεταφορέα 123 ΙΙΙ. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα κατά τη Σύμβαση του Μόντρεαλ για ζημίες σε αποσκευές... 125 Α. Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης... 125 1. Ως προς τις ελεγμένες αποσκευές... 125 2. Ως προς τις αποσκευές που δεν έχουν ελεγχθεί... 126 Β. Ποσοτικά όρια ευθύνης. Περιορισμένη ευθύνη αερομεταφορέα σε Ε.Τ.Δ. 127 Γ. Απαλλαγή του αερομεταφορέα... 128 Δ. Δήλωση ασφαλιστικού συμφέροντος... 128 Ε. Υποβολή διαμαρτυρίας... 130 IV. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα κατά τη Σύμβαση του Μόντρεαλ για καθυστέρηση επιβατών και αποσκευών... 130 Α. Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης... 130 Β. Λήψη αναγκαίων μέτρων... 132 Γ. Ποσοτικά όρια ευθύνης σε Ε.Τ.Δ... 133 Δ. Απαλλαγή του μεταφορέα... 134 Ε. Απεριόριστη ευθύνη... 134 ΣΤ. Ρύθμιση αναγκαστικού δικαίου... 135 V.. Το Ειδικό Τραβηκτικό Δικαίωμα (Ε.Τ.Δ.) ως μέτρο υπολογισμού της αποζημίωσης 135... 14. Έννομη προστασία... 139 Ι... Η αγωγή προς αποζημίωση... 139 Α. Θεμελίωση της αγωγής... 139 ΙΙ.. Άσκηση της αγωγής αποζημίωσης... 140 Α. Νομιμοποιούμενα πρόσωπα... 140 ΙΙΙ. Υποχρέωση προκαταβολής... 142 IV. Αρμόδιο δικαστήριο... 144 V.. Χρονικά όρια άσκησης των αξιώσεων... 148 15. Υποχρέωση ασφάλισης ευθύνης του αερομεταφορέα... 149 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΘΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 16. Νομοθετική ρύθμιση... 153 Ι... Εθνικό δίκαιο... 153 ΙΙ.. Ενωσιακό δίκαιο... 155 17. Η υπαγωγή της σύμβασης εθνικής αεροπορικής μεταφοράς επιβατών στο καθεστώς του Κώδικα Αεροπορικού Δικαίου... 159 Ι... Εννοιολογικός προσδιορισμός... 159 ΙΙ.. Προϋποθέσεις υπαγωγής... 159 Α. Η μεταφορά να είναι εσωτερική ή εθνική... 159 Β. Αντικείμενο της μεταφοράς πρέπει να είναι πρόσωπα, αποσκευές ή πράγματα 160... Γ. Η μεταφορά πρέπει να εκτελείται με «αεροσκάφος»... 161 Δ. Η μεταφορά να εκτελείται από μεταφορέα... 162 18. Η σύμβαση αεροπορικής μεταφοράς προσώπων... 163 Ι... Γενική θεώρηση Διακρίσεις... 163 ΙΙ.. Νομική φύση... 163 ΙΙΙ. Νομικά χαρακτηριστικά... 164... 19. Διαμόρφωση της σύμβασης μεταφοράς... 169 Ι... Οι συμβαλλόμενοι... 169 Α. Γενικά... 169 Β. Ο αεροπορικός μεταφορέας Επιχειρήσεις αεροπορικής μεταφοράς 169 1. Έννοια Σκοπός... 169 2. Άδεια αερομεταφορέα... 171 Γ. Αντισυμβαλλόμενος του μεταφορέα... 173 Δ. Τα πρόσωπα που διαμεσολαβούν στη μεταφορά... 174 1. Προστηθέντες... 175 2. Οι πράκτορες - Ταξιδιωτικοί πράκτορες... 176 ΙΙ.. Κατάρτιση της σύμβασης μεταφοράς... 180 Α. Γενικά... 180 Β. Γενικοί Όροι Μεταφοράς... 181 ΙΙΙ. Τίτλοι αεροπορικής μεταφοράς... 185 Α. Αποδεικτική δύναμη τίτλων Είδη... 185 Β. Το εισιτήριο του επιβάτη... 186 1. Τύπος και περιεχόμενο... 186 2. Όροι της σύμβασης. Αρχή πληροφόρησης... 187 Γ. Δελτίο αποσκευών... 188 20. Δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών... 191 Ι... Υποχρεώσεις και δικαιώματα του μεταφορέα... 191 Α. Κύρια υποχρέωση. Εκτέλεση μεταφορικού έργου... 191 Β. Υποχρέωση πληροφόρησης... 192 1. Γενικά... 192 2. Νομοθετική ρύθμιση... 193 3. Έννοια και νομικός χαρακτήρας... 194 4. Πρόσωπα που βαρύνονται... 195 5. Πεδίο εφαρμογής... 196 6. Περιεχόμενο της υποχρέωσης πληροφόρησης... 196
Γ. Υποχρέωση προκαταβολής... 198 Δ. Υποχρέωση ασφάλισης αστικής ευθύνης έναντι επιβατών... 199 Ε. Δικαιώματα του μεταφορέα... 202 ΙΙ.. Υποχρεώσεις και δικαιώματα του επιβάτη... 202 Α. Καταβολή ναύλου... 202 Β. Δευτερεύουσες υποχρεώσεις... 203 Γ. Δικαιώματα επιβάτη... 204 21. Προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών... 205 Ι... Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 205 ΙΙ.. Κριτήρια προστασίας του επιβάτη-καταναλωτή... 208 Α. Αποδέκτης αεροπορικών υπηρεσιών... 208 Β. Αποδέκτης των γενικών όρων αεροπορικής μεταφοράς... 211 ΙΙΙ. Ο Κανονισμός (ΕΚ) 261/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης... 215 Α. Σκοπός του Κανονισμού και προϋποθέσεις εφαρμογής του 215 Β. Ρυθμιζόμενες καταστάσεις και πρακτικές... 220 1. Άρνηση επιβίβασης παρά τη θέληση των επιβατών. Πρακτική των υπεράριθμων κρατήσεων (overbooking)... 220 α. Γενικά... 220 β. Αιτίες δημιουργίας του προβλήματος... 221 γ. Αντιμετώπιση του προβλήματος. Εθελοντής επιβάτης. 223 δ. Δικαιώματα των επιβατών... 224 αα. Καταβολή αποζημίωσης... 224 ββ. Επιστροφή αξίας εισιτηρίου Μεταφορά με άλλη πτήση 226 γγ. Δικαίωμα μέριμνας... 227 ε.. Ενημέρωση... 227 2. Ματαίωση πτήσης... 227 α. Γενικά... 227 β. Δικαιώματα επιβατών... 228 γ. Ευθύνη του αερομεταφορέα... 229 3. Καθυστέρηση πτήσης... 232 α. Γενικά... 232 β. Περιπτώσεις ευθύνης του αερομεταφορέα... 233 4. Δικαίωμα αποζημίωσης του πραγματικού αερομεταφορέα 234 Γ. Συμπέρασμα... 235 Δ. Πρόταση τροποποίησης του Κανονισμού (ΕΚ) 261/2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών (της 13/3/2013, COM 2013, 130 τελικό)... 236 Ε. Κυρώσεις για παράβαση του Κανονισμού 261/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου... 239 ΙV. Κανονισμός (ΕΚ) 2111/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη σύσταση κοινοτικού καταλόγου αερομεταφορέων, των οποίων απαγορεύεται η λειτουργία στην Κοινότητα και την ενημέρωση των επιβατών σχετικά με την ταυτότητα του πραγματικού μεταφορέα 240... Α. Σκοπός Αντικείμενο ρύθμισης... 240 Β. Σύσταση «Κοινοτικού Καταλόγου»... 241 Γ. Υποχρέωση πληροφόρησης του επιβάτη για την ταυτότητα του πραγματικού μεταφορέα... 242 V. Κανονισμός (ΕΚ) 1107/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα όταν ταξιδεύουν αεροπορικώς... 243
22. Συμβάσεις εκμετάλλευσης αεροσκάφους προπαρασκευαστικές μιας μεταφοράς 245...... Ι... Μίσθωση αεροσκάφους... 245 Α. Έννοια και νομική φύση... 245 Β. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά... 246 Γ. Νομοθετική ρύθμιση... 247 ΙΙ.. Χρηματοδοτική μίσθωση (leasing)... 248 Α. Έννοια και λειτουργία... 248 ΙΙΙ. Ναύλωση αεροσκάφους... 251 Α. Η εξέλιξη του θεσμού των ναυλώσεων στη διεθνή αεροπορία 251 Β. Εννοιολογικός προσδιορισμός... 255 1. Νομοθετική ρύθμιση... 255 2. Έννοια, διακρίσεις και νομική φύση... 256 α. Έννοια... 256 β. Διακρίσεις... 257 γ. Νομική φύση... 258 Γ. Διάκριση της αεροπορικής ναύλωσης από τη μίσθωση αεροσκάφους 259 Δ. Διάκριση της αεροπορικής ναύλωσης από τη σύμβαση αεροπορικής μεταφοράς 261... ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 23. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 263 Ι... Νομοθετική εξέλιξη... 263 ΙΙ.. Ομοιόμορφο σύστημα ευθύνης... 266 24. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα επιβατών και αποσκευών κατά τον Κώδικα Αεροπορικού Δικαίου... 269 Ι... Νομικός χαρακτήρας... 269 ΙΙ... Ενέργειες και ευθύνη προστηθέντων... 270 ΙΙΙ.. Πταίσμα του επιβάτη... 270 ΙV. Περιορισμός της ευθύνης - Απεριόριστα όρια ευθύνης... 270 V... Συμβατικός και πραγματικός μεταφορέας... 271 VΙ. Ευθύνη συμβατική και αδικοπρακτική... 271 VΙΙ... Αναγκαστικός χαρακτήρας... 272 25. Η ευθύνη του μεταφορέα σε περίπτωση μεταφοράς επιβατών σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 2027/1997... 273 Ι... Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 273 ΙΙ.. Περιπτωσιολογία... 275 ΙΙΙ. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα για ζημίες από θάνατο ή σωματικό τραυματισμό επιβάτη... 275 Α. Γενικά... 275 Β. Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης Όρια ευθύνης... 276 Γ. Καθιέρωση απεριόριστης ευθύνης... 278 Δ. Ευθύνη από διακινδύνευση. Τυχηρά Ανωτέρα βία... 279 Ε. Λόγος απαλλαγής ή μετριασμού της ευθύνης... 282 ΣΤ. Ενδοσυμβατική και αδικοπρακτική ευθύνη Αποκατάσταση ζημίας 283 26. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα για ζημίες σε αποσκευές Ι... Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης... 287 ΙΙ.. Όρια ευθύνης... 288 ΙΙΙ. Απαλλαγή του αερομεταφορέα... 290
27. Η ευθύνη του αεροπορικού μεταφορέα για ζημίες λόγω καθυστέρησης επιβατών και αποσκευών... 293 Ι... Νομικός χαρακτήρας της ευθύνης... 293 ΙΙ.. Όρια ευθύνης Καταβολή αποζημίωσης... 294 ΙΙΙ. Απαλλαγή του μεταφορέα... 295 IV. Απεριόριστη ευθύνη... 296 V. Τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 2027/1997 για την ευθύνη του αερομεταφορέα όσον αφορά την αεροπορική μεταφορά επιβατών και των αποσκευών τους [της 13/3/2013 COM 2013 (130 τελικό)]... 296 28. Έννομη προστασία... 299 Ι... Άσκηση αγωγής αποζημίωσης... 299 ΙΙ.. Παραγραφή των σχετικών αξιώσεων... 300 ΙΙΙ. Διεθνής δικαιοδοσία Εφαρμοστέο δίκαιο... 302 1. Ζητήματα διεθνούς δικαιοδοσίας... 302 2. Εφαρμοστέο δίκαιο... 305 29. Ευθύνη για ζημίες τρίτων στην επιφάνεια... 309 Ι... Διεθνείς συμβάσεις... 309 ΙΙ.. Εσωτερικό δίκαιο (άρθρα 117-120 ΚΑΔ)... 311 ΙΙΙ. Υποχρέωση ασφάλισης αστικής ευθύνης... 314 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 30. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 317 Ι.. Γενικά... 317 ΙΙ. Ο Κανονισμός (ΕΚ) 1008/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών κανόνων εκμετάλλευσης των αεροπορικών γραμμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 319... 31. Ελευθερία παροχής υπηρεσιών και εγκατάστασης [Κανονισμός (ΕΟΚ) 2407/1992 του Συμβουλίου, όπως κωδικοποιήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1008/2008 του ΕΚ και του Σ.]... 321 Ι... Άδεια εκμετάλλευσης των αεροπορικών μεταφορών... 321 Α. Έννοια Σκοπιμότητα χορήγησης... 321 Β. Προϋποθέσεις χορήγησης... 323 Γ. Όροι εκμετάλλευσης... 325 1. Χρηματοοικονομική ικανότητα... 325 2. Φερεγγυότητα... 326 Δ. Ιδιοκτησιακό καθεστώς των αεροσκαφών Νηολόγηση... 327 Ε. Μίσθωση αεροσκαφών... 328 ΣΤ. Ασφάλιση αστικής ευθύνης Κανονισμός (ΕΚ) 785/2004 329 1. Σκοπός του Κανονισμού και πεδίο εφαρμογής... 331 2. Βασικές αρχές της ασφάλισης... 333 α. Ως προς το περιεχόμενο της ασφαλιστικής κάλυψης... 333 β. Ως προς τους ασφαλισμένους κινδύνους... 335 3. Έκταση ασφαλιστικής κάλυψης... 336 4. Όρια ασφαλιστικής κάλυψης... 338 α. Έναντι επιβατών και αποσκευών... 338 β. Έναντι τρίτων... 339
5. Απόδειξη της ασφαλιστικής κάλυψης Κυρώσεις... 340 Ζ. Συμπερασματικές διατυπώσεις... 342 32. Ελευθερία κυκλοφορίας υπηρεσιών, προσώπων, εμπορευμάτων και κεφαλαίων [Κανονισμός (ΕΟΚ) 2408/1992 του Συμβουλίου, όπως κωδικοποιήθηκε με τον Κανονισμό 1008/2008 του ΕΚ και του Σ.]... 343 Ι... Άσκηση δικαιωμάτων κοινοτικών αερομεταφορέων σε ενδοκοινοτικά δρομολόγια 343... Α. Βασικές αρχές εφαρμογής της ελευθερίας πρόσβασης... 343 Β. Προοδευτική απελευθέρωση των αεροπορικών μεταφορών 345 Γ. Υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας... 348 Δ. Εκτέλεση ναυλωμένων πτήσεων από Κοινοτικούς αερομεταφορείς 350 ΙΙ.. Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των αεροπορικών μεταφορών στην Ελλάδα μετά την ελευθέρωση των μεταφορών... 351 Α. Γενικά... 351 Β. Από την Ολυμπιακή Αεροπορία στις Ολυμπιακές Αερογραμμές και στην Olympic Air... 352 Γ. Ιδιωτικές ελληνικές αεροπορικές εταιρίες... 356 Δ. Κοινοτικοί αερομεταφορείς... 358 33. Ελεύθερη διαμόρφωση αεροπορικών ναύλων [Κανονισμός (ΕΟΚ) 2409/1992 του Συμβουλίου, όπως κωδικοποιήθηκε με τον Κανονισμό (EK) 1008/2008 του ΕΚ και του Σ.] 359 Ι... Δικαιολογητικός λόγος... 359 ΙΙ.. Πεδίο εφαρμογής... 360 34. Νεώτερες ενωσιακές ρυθμίσεις... 363 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΟΚ (νυν ΣΛΕΕ) ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 35. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 367 36. Αποφάσεις Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων... 371 Ι... Υπόθεση Nouvelles Frontières (Απόφαση 30.4.1986)... 371 ΙΙ.. Υπόθεση Ahmed Saeed (Απόφαση 11.4.1989)... 373 37. Θεσμικό ενωσιακό πλαίσιο... 376 38. Οι συνέπειες της ευρωπαϊκής απελευθέρωσης των αεροπορικών μεταφορών 385 39. Συμφωνίες «ελεύθερης αεροπλοΐας» μεταξύ των κρατών-μελών ΕΕ και τρίτων χωρών (open skies agreements)... 391 Ι... Συμφωνίες «ανοικτών ουρανών» μεταξύ κρατών-μελών της Ε.Ε. και ΗΠΑ 391 ΙΙ.. Κανονισμός 847/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διαπραγμάτευση και εφαρμογή των συμφωνιών περί αεροπορικών μεταφορών μεταξύ των κρατών-μελών και τρίτων χωρών... 396 ΙΙΙ. Ο Ν. 3657/2008 για την κύρωση της συμφωνίας «ανοικτών ουρανών» μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής... 400 Αντί Επιλόγου... 403 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ... 407 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ... 413 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΗΜΜΑΤΩΝ... 417