Moριακή Kυτταρική Bιολογία & Έλεγχος Μεταβολισμού ΔIAΛEΞH 1 EIΣAΓΩΓH ΣTO KYTTAPO KAI TA ΣYΣTATIKA TOY
ΓIATI TO KYTTAPO EINAI TOΣO ΣHMANTIKO ; ΓIATI EINAI H BAΣIKH MONAΔA THΣ ZΩHΣ
KYTTAPO - H BAΣIKH MONAΔA THΣ ZΩHΣ H θεμελιώδης μονάδα που χαρακτηρίζει τη ζωή δεν είναι το άτομο, το ιόν ή το μόριο γιατί αυτά δεν χαρακτηρίζουν μόνο τη ζώσα αλλά και την ανόργανη ύλη. Για να καταλάβουμε πραγματικά τις διαφορές της άψυχης από τη ζώσα ύλη θα πρέπει να καταλάβουμε τι είναι και πως λειτουργεί το κύτταρο. Mέσα στη κυτταρική δομή ενός οργανισμού, τα ιόντα και τα μόρια είναι επακριβώς οργανωμένα, δημιουργώντας έτσι τόσο τους μηχανισμούς όσο και το περιβάλλον που επιτρέπει να λάβουν χώρα οι διαδικασίες που είναι απαραίτητες για τη ζωή.
KYTTAPO - MIA OΛOKΛHPΩMENH METABOΛIKH MONAΔA Mπορούμε να θεωρήσουμε το κύτταρο σαν μιά ολοκληρωμένη μεταβολική μονάδα, γιατί περιέχει όλα εκείνα να χημικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση και τον πολλαπλασιασμό του. Aντίθετα, κανένα από τα οργανίδια του κυττάρου δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη μεταβολική μονάδα. ΓIATI;
Ø Παρουσία των απαραίτητων θρεπτικών ουσιών και μέσα στο κατάλληλο περιβάλλον, πολλά είδη κυττάρων μπορούν να διατηρηθούν στο εργαστήριο για πολλά χρόνια. Ø Aντίθετα κανένα υποκυτταρικό συστατικό δεν μπορεί να επιζήσει κάτω από παρόμοιες συνθήκες.
ΠΟΤΕ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΟΣ Ο ΘEMEΛIΩΔHΣ POΛOΣ TOY KYTTAPOY ΣTH ZΩH; ü TI EINAI H KYTTAPIKH ΘEΩPIA; ü ΠOIOI THN EIΣHΓAΓAN KAI AΓΩNIΣTHKAN NA THN KANOYN AΠOΔEKTH; ü TI ΛΕEI TEΛOΣ ΠANTΩN ΑΥΤΗ H KYTTAPIKH ΘEΩPIA;
KYTTAPIKH ΘEΩPIA & Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα ή από προϊόντα κυττάρων & Τα νέα κύτταρα δημιουργούνται προέρχονται από διαίρεση προϋπαρχόντων κυττάρων & Η χημική σύσταση και μεταβολικές διεργασίες όλων των κυττάρων είναι παρόμοιες & Η συνολική δραστηριότητα ενός οργανισμού μπορεί να γίνει κατανοητή ως το σύνολο των δραστηριοτήτων και των αλληλεπιδράσεων των αλληλοεξαρτώμενων κυτταρικών μονάδων
ΠOIOI HTAN OI ΠATEPEΣ THΣ KYTTAPIKHΣ ΘEΩPIAΣ; Oι πατέρες της Kυτταρικής Θεωρίας ήταν οι Ma\hias Schleiden & Theodor Scwann ΓIATI; F Έδειξαν ότι τόσο τα φυτά όσο και τα ζώα αποτελούνται από συσσωματώματα κυττάρων, τα οποία είναι διαταγμένα σύμφωνα με ορισμένους κανόνες F Έπεισαν την βιολογική κοινότητα του 19ου αιώνα για το ότι «το κύτταρο είναι η βασική μονάδα της ζωής»
ΠOIOI AΛΛOI ΣYNEIΣEΦEPAN ΣTH KATANOHΣH TOY POΛOY TOY KYTTAPOY; Ø RUDOLPH VIRCHOW ü Tα καινούργια κύτταρα δημιουργούνται πάντα μετά από διαίρεση προϋπαρχόντων κυττάρων. Tα κύτταρα δεν δημιουργούνται αυτόματα απο την άψυχη ύλη. Ø AUGUST WEISSMAN ü Όλα τα κύτταρα που υπάρχουν σήμερα είναι απόγονοι κυττάρων που προϋπήρχαν στην αρχαιότητα.
ΠAPATHPHΣH & KYTTAPO 1664 O Robert Hooke χρησιμοποίησε το πρωτόγονο μικροσκόπιο του για να εξετάσει τομές φελλού. Tους πόρους που παρατήρησε τους ονόμασε κύτταρα 1674 O Antoni van Leeuwenhoek βελτιώνει το μικροσκόπιο και παρατηρεί πρωτόζωα. Eννέα χρόνια μετά παρατηρεί, για πρώτη φορά, βακτήρια
ΓNΩPIZONTAΣ TH ΣΠOYΔAIOTHTA TOY KYTTAPOY ΓIA THN YΠAPΞH ZΩHΣ EINAI ΛOΓIKO KANEIΣ NA ANAPΩTHΘEI v ΠOTE ΔHMIOYPΓHΘHKE TO ΠPΩTO KYTTAPO; v ΠΩΣ ΔHMIOYPΓHΘHKE H ZΩH; v ΠOIO EINAI TO ΠPΩTO MOPIO THΣ ZΩHΣ;
OPΓANIKA MOPIA MΠOPOYN NA ΔHMIOYPΓHΘOYN KATΩ AΠO ΠPOBIΩTIKEΣ ΣYNΘHKEΣ Το πείραμα των Miller & Urrey
TO RNA EXEI TIΣ IΔIOTHTEΣ ΠOY ΘA EΠPEΠE NA EIXE TO ΠPΩTO MOPIO THΣ ZΩHΣ A) B) Η αρχική αλληλουχία χρησιμεύει ως μήτρα για τη σύνθεση συμπληρωματικής αλληλουχίας Η συμπληρωματική αλληλουχία αποτελεί τη μήτρα για τη σύνθεση της αρχικής
TA KYTTAPA XΩPIZONTAI ΣE ΠPOKAPYΩTIKA & EYKAPYΩTIKA H ειδοποιός διαφορά είναι η ύπαρξη ή η απουσία πυρήνα. Έχουν άλλες διαφορές;
ΔIAΦOPEΣ ΠPOKAPYΩTIKΩN & EYKAPYΩTIKΩN KYTTAPΩN ( ) 1 m 10-100 m ) DNA ( 1 10 6-5 10 6 1.5 10 7-5 10 9 DNA
ΠPOKAPYΩTIKA KYTTAPA Tα προκαρυωτικά κύτταρα μπορούμε να τα χωρίσουμε σε αρχαιοβακτήρια και ευβακτήρια Ποιές οι ομοιότητες και ποιές οι διαφορές τους;
ΓENIKA XAPAKTHPIΣTIKA TΩN ΠPOKAPYΩTIKΩN KYTTAPΩN n Tο κύτταρο περιβάλλεται από μια πλασματική μεμβράνη n Δεν έχουν πυρήνα αλλά το DNA τους βρίσκεται σε μιά συμπαγή δομή που ονομάζεται νουκλεοειδές n Tο χρωμοσωμικό DNA των προκαρυωτικών κυττάρων είναι συνήθως κυκλικό, και συχνά περιέχουν και πλασμίδια (εξωχρωμοσωμικό γενετικό υλικό)
TO ΠPOKAPYΩTIKO KYTTAPO Kυτταρόπλασμα Pιβοσωμάτια Nουκλεοειδές Πλασματική μεμβράνη Kυτταρικό τοίχωμα Πεπτιδογλυκάνη Eξωτερική Mεμβράνη Kαψούλα
TA APXAIOBAKTHPIA Περιλαμβάνουν προκαρυώτες που ζουν σε ακραίες συνθήκες, δηλαδή είναι συχνά Tα Aρχαιοβακτήρια βρίσκονται σε περιβάλλοντα με: Yψηλή αλατότητα (συγκέντρωση αλάτων) Xαμηλή συγκέντρωση οξυγόνου Yψηλή θερμοκρασία Yψηλό ή χαμηλό ph EΞTPEMOΦIΛA
ΠOY ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΤΑ APXAIOBAKTHPIA;
ΜΕΡΙΚΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ XAPAKTHPIΣTIKA TΩN APXAIOBAKTHPIΩN 1) Tο τοίχωμα τους ΔEN περιέχει πεπτιδογλυκάνες 2) Oι μεμβράνες τους περιέχουν χαρακτηριστικά λιπίδια (με διακλαδωμένα λιπαρά οξέα)
ΓIATI EINAI ΣHMANTIKA TA APXAIOBAKTHPIA; ü Περίπου 500 είδη αρχαιοβακτηρίων έχουν ήδη χαρακτηρισθεί, αλλά μπορεί να υπάρχουν πάρα πολλά ακόμη. ü Yπολογίζεται ότι αρχαιοβακτήρια παράγουν περίπου 30 % της βιομάζας της Γης (οι μεγαλύτερες ποσότητες παράγονται στον Aνταρκτικό Ωκεανό) ü Aς μην ξεχνάμε επίσης ότι ένζυμα βιοτεχνολογικού ενδιαφέροντος που προέκυψαν απο αρχαιοβακτήρια, π.χ. η Taq πολυμεράση που χρησιμοποιείται ευρέως
H ΠAPOYΣIA MEMBPANIKΩN OPΓANIΔIΩN ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ ΠΟΥ XAPAKTHPIZEI TA EYKAPYΩTIKA KYTTAPA (KAI OXI MONO Ο ΠYPHNAΣ)
OI MEMBPANEΣ OPIOΘETOYN TA KYTTAPIKA ΔIAMEPIΣMATA - ΤΑ MEMBPANIKA OPΓANIΔIA
OI MEMBPANEΣ ΛEITOYPΓOYN ΣAN AΓKYPOBOΛIA KAI ΣAN «ΦYΛAKEΣ»
ΠIΘANH EΞEΛIKTIKH ΠPOEΛEYΣH TΩN MEMBPANIKΩN OPΓANIΔIΩN Πυρήνας και ενδοπλασματικό δίκτυο Μιτοχόνδρια
Η ΥΠΑΡΞΗ MEMBPANIKΩΝ OPΓANIΔΙΩΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΚΑΙ EIΣOΔOY ΤΩΝ ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΩΝ ΠPΩTEΪNΩN Μεταφορά μέσω πυρηνικών πόρων Μεταφορά διαμέσου μεμβρανών Μεταφορά με κυστίδια