Πεπτικό σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης» Β. Στεργίου - Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας Της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Διευθυντής ο Καθηγητής Γ.Ανωγειανάκις
Πεπτικό σύστημα
Λειτουργίες του γαστρεντερικού συστήματος Πρόσληψη και επεξεργασία των τροφών Προσφορά θρεπτικών ουσιών προς τον οργανισμό
Πέψη 1-Μηχανική επεξεργασία της τροφής τεμαχισμός της τροφής σε μικρότατα τμήματα: a)μάσηση β) Γαλακτωματοποίηση ( χολή ) γ) Κινήσεις του εντέρου (ανάμειξη και προώθηση) 2- Χημική επεξεργασία υδρόλυση των ουσιών με την επίδραση των πεπτικών ενζύμων
Απορρόφηση Ενεργητική και παθητική μεταφορά ουσιών από τον αυλό του πεπτικού σωλήνα προς το ενδιάμεσο εξωκυττάριο χώρο
Έκκριση Μεταφορά νερού και ιόντων από το εξωκυττάριο χώρο προς τον αυλό του πεπτικού σωλήνα Απελευθέρωση ουσιών,που συνθέτονται στα γαστροεντερικά επιθηλιακά κύτταρα, προς τον αυλό του πεπτικού σωλήνα
Εκκρίσεις και απορρόφηση
Κινητικότητα Μύξη των τροφών με τα υγρά του ΓΕΣ Προώθηση των ουσιών κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα
Κινήσεις μίξεως
Περισταλτικές κινήσεις
Σκοπός φυσιολογικής λειτουργίας του ΓΕΣ Συντονισμός των τεσσάρων διαδικασιών που πραγματοποιούνται στο πεπτικό σύστημα: 1-πέψη 2-απορρόφηση 3-κινητικότητα 4-έκκριση
Ρύθμιση της λειτουργίας του ΓΕΣ Τρεις κατηγορίες ελέγχου: 1.Ενδοκρινικός έλεγχος 2.Παρακρινικός έλεγχος 3.Νευρικός έλεγχος
Νεύρωση του ΓΕΣ 1. Ενδογενές νευρικό σύστημα Βρίσκεται: a) Στον υποβλεννογόνιο χιτώνα -Υποβλεννογόνιο πλέγμα Meissner s b) και μεταξύ κυκλοτερής και επιμήκης μυϊκής στιβάδας Μυεντερικό πλέγμα Auerbach s
Νευρική ρύθμιση λειτουργίας του γαστρεντερικού συστήματος Ενδογενές νευρικό σύστημα Ελέγχει : 1. Την κινητικότητα - Μυεντερικό πλέγμα Auerbach s 2. Τις εκκρίσεις Υποβλεννογόνιο πλέγμα Meissner s
Επίπεδα ρύθμισης λειτουργίας του ΓΕΣ Κεντρικό νευρικό σύστημα + _ Παρασυμπαθητική μοίρα Συμπαθητική μοίρα Εντερικό νευρικό σύστημα Μυεντερικό πλέγμα Υποβλεννογόνιο πλέγμα Λείος μυς Εκκριτικά κύτταρα Ενδοκρινή κύτταρα Αιμοφόρα αγγεία
Μάσηση κατάποση
Λειτουργίες του στομάχου Το στομάχι παρέχει τέσσερις βασικές λειτουργίες που βοηθούν στα αρχικά στάδια της πέψης και προετοιμάζουν το χυλό για την περαιτέρω επεξεργασία στο λεπτό έντερο: 1. Χρησιμεύει ως μια δεξαμενή βραχυπρόθεσμης αποθήκευσης, επιτρέποντας να καταναλωθεί γρήγορα ένα μεγάλο γεύμα και να επεξεργαστεί κατά τη διάρκεια μιας εκτεταμένης χρονικής περιόδου. 2. Αρχίζει η ουσιαστική ενζυματική πέψη, ιδιαίτερα των πρωτεϊνών.
Λειτουργίες του στομάχου 3. Ρευστοποίηση της τροφής με τις συστολές των λείων μυϊκών ινών στο γαστρικό τοίχωμα αλέθεται και αναμιγνύεται η τροφή με τις γαστρικές εκκρίσεις,μια προϋπόθεση για την περαιτέρω επεξεργασία της στο λεπτό έντερο. 4. Προώθηση της τροφής. Η υγροποιημένη τροφή από το στομάχι προωθείται αργά προς το λεπτό έντερο.
Βραχυπρόθεσμη αποθήκευση Αντανακλαστικό υποδοχής Μετά την διατομή του πνευμονογαστρικού νεύρου καταργείται το αντανακλαστικό υποδοχής
Μακροσκοπική και μικροσκοπική ανατομία του στομάχου Γαστρικός αδένας Βλεννογόνα αυχενικά κύτταραεκκρίνουν βλέννα Εμβόλιμα (όξεο-εκκριτικά) κύτταρα εκκρίνουν HCL, ενδογενή παράγοντα του Castle Θεμέλια (πεπτικά) κύτταρα εκκρίνουν πεψινογόνο Κύτταρα D-σωματοστατίνη (αναστέλλει την έκκριση HCl) Κύτταρα G εκκρίνουν ορμόνη- γαστρίνη (διεγείρει την έκκριση HCl)
Ρόλος του HCL Παρεμποδίζει την εγκατάσταση μικροβίων Βοηθά στη διάσπαση του συνδετικού ιστού και των μυϊκών ινών των τροφών Ενεργοποιεί τα πεψινογόνα Παρέχει το βέλτιστο ph για τη δράση των πεψινών
Παραγωγή της βλέννας προστασία από το γαστρικό οξύ
Γαστρική κινητικότητα Θόλος και το πρώτο τριτημόριο του σώματος λειτουργεί ως αποθήκη Το σώμα και το άντρο ανάμιξη τροφής σύσπαση του πυλωρικού σφιγκτήρα περιορίζει την κένωση του στομάχου με σκοπό α) να προλαμβάνει το 12-0 να προωθήσει το χυμό, β) πρόληψη της παλινδρόμησης
Ρύθμιση γαστρικής έκκρισης
Λεπτό έντερο πτυχές
Λεπτό έντερο Αύξηση της επιφάνειας του αυλού λόγω ειδικής μορφολογίας 1 0,33 3 1 Πτυχές Δακτυλιοειδείς προεξοχές Λάχνες Οι μεμβράνες επιθηλιακών κυττάρων σχηματίζουν μικρές πτυχώσεις - Μικρολάχνες 30 10 600 200
Λάχνες στο λεπτό έντερο
Λειτουργική οργάνωση της λάχνης
Έκκριση της βλέννας Brunner s glands- βλεννογόνοι αδένες, εκκρίνουν αλκαλικά βλέννα Πρώτη προστασία του 12-ου από το γαστρικό οξύ Ηέκκριση διεγείρεται - από το παρασυμπαθητικό ν.σ. Αναστέλλεται από το συμπαθητικό ν. σ.?stress δημιουργεί έλκοι Pancreas
Πάγκρεας
Πέψη και απορρόφηση των υδατανθράκων
Πέψη και απορρόφηση των πρωτεϊνών
Ήπαρ
Λειτουργική δομή του ήπατος
Ήπαρ
Λειτουργίες μεταβολισμού Υδατάνθρακες Γλυκογένεση Γλυκόλυση Γλυκογονόλυση Γλυκονεογένεση γλυκόζη γλυκόζη γλυκογόνο Αμινοξέα Λιπαρά οξέα γλυκογόνο ενέργεια γλυκόζη γλυκόζη Ενσωμάτωση γλυκόζης στο γλυκογόνο Διάσπαση γλυκόζης Απόσπαση γλυκόζης από το γλυκογόνο Βιοσύνθεση Γλυκόζης από μη υδατάνθρακες
Λειτουργίες μεταβολισμού Λίπη Λιπογένεση Πρωτεΐνες πρωτεϊνών Λίπη / λιπίδια Αποθήκες λίπους Αποθήκες λίπους Αμινοξέα - NH2 Αποτοξίνωση μετατρέπεται σε αμμωνία NH 3 πολύ τοξική Στο ήπαρ μετατρέπεται σε ουρία
Ανατομία της χοληδόχου κύστης, παγκρέατος και η διαδρομή της χολής
Πέψη των λιπών
Εκκρίσεις του λεπτού εντέρου, του πάγκρεας και του ήπαρ περίληψη Λεπτό έντερο - βλέννα και νερό συμβάλλουν στην προστασία και απορρόφηση - ορμόνες έλεγχος των παγκρεατικών και ηπατικών εκκρίσεων Πάγκρεας - διττανθρακικά για την εξουδετέρωση του οξύ, κατάλληλο περιβάλλον για τη δράση παγκρεατικών ενζύμων - ένζυμα για την πέψη Ήπαρ - χολή για την γαλακτωματοποίηση του λίπους
Βιταμίνη Β 12
Παχύ έντερο Μήκος 1,2μ. Και διάμετρο 5 εκ. Ο χυμός εισέρχεται μέσω της ειλεοτυφλικού σφιγκτήρα Γαστροειλεϊκό αντανακλαστικό μετά το γεύμα αυξάνονται οι συστολές του ειλεού Η διάταση του παχύ εντέρου αντανακλαστική συστολή του σφιγκτήρα αποκλείει την παλινδρόμηση των κοπράνων
Παχύ έντερο Ελάχιστη απορρόφηση Βρίσκονται βακτηρίδια μεταβολίζουν άπεπτες ουσίες, από την ζύμωση παράγονται αέρια (Ν, CO 2 H, μεθάνιο) 400-700ml ημερησίως, παράγουν μικρές ποσότητες βιταμινών
Ενεργειακή ομοιόσταση
24-η κατανάλωση ενέργειας ομάδα Δραστηριότητα Θερμίδες 1 Πνευματική εργασία 2100-2450 2 Ελαφρά άσκηση 2500 2800 3 Μέτρια άσκηση 2950 3300 4 Έντονη άσκηση 3400 3850 5 Μεγάλης έντασης άσκηση 3850-4200
Ενεργειακή αξία των τροφών και ενεργειακή απαίτηση κατά την ελαφριά άσκηση
Ρύθμιση της πρόσληψης τροφής
Μηχανισμοί ρύθμισης της πρόσληψης της τροφής
Μηχανισμοί ρύθμισης της πρόσληψης της τροφής
Ρόλος του κεντρικού νευρικού συστήματος Υποθάλαμος: Κέντρο πείνας - πλάγιος υποθαλάμιος πυρήνας Η διέγερση αυτών των πυρήνων προκαλεί βουλιμική πρόσληψη τροφής Κέντρο κορεσμού πρόσθιοι μεσαίοι υποθαλάμιοι πυρήνες Η διέγερση αυτών των πυρήνων προκαλεί ικανοποίηση από την πρόσληψη τροφής και αναστέλλει το κέντρο της πείνας
Ρόλος του κεντρικού νευρικού συστήματος Η καταστροφή των πρόσθιων μεσαίων υποθαλαμικών πυρήνων προκαλεί βουλιμική και συνεχή πρόσληψη τροφής Η καταστροφή των πλάγιων υποθαλαμικών πυρήνων προκαλεί ανεπαρκή επιθυμία για πρόσληψη τροφής - αφαγία
Διαταραχές της πρόσληψης τροφής Οι διαταραχές χαρακτηρίζονται από αναγκαστική μη ελεγχόμενη υπερβολική ή περιορισμένη στο ελάχιστο πρόσληψη τροφής Μερικές κατηγορίες: Νευρική ανορεξία ( βάρος σώματος 15% κάτω του φυσιολογικού σύμφωνα με την ηλικία και το ύψος) Δίαιτα πείνας Νευρική βουλιμία Μηρυκασμός (αναμάσημα) Παράλογη όρεξη Σύνδρομο νυχτοφαγίας
Διαταραχές της πρόσληψης τροφής Αίτια και μηχανισμοί Περιβαλλοντικοί παράγοντες Ψυχολογικοί παράγοντες Βιολογικοί / γενετικοί παράγοντες:
Προσοχή στην καλοπέραση!!! Ευχαριστώ