Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ: ΘΕΣΜΟΙ, ΑΞΙΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ

12 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 8-9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ: ΘΕΣΜΟΙ, ΑΞΙΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΝΙΚΗ ΤΣΑΓΓΑΡΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΥΡΟΥ ΣΙΜΩΝΗ ΣΥΜΕΩΝΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ ΦΤΙΑΚΑ ΛΟΪΖΟΣ ΣΥΜΕΟΥ ΙΛΙΑΔΑ ΗΛΙΑ

Ο πίνακας στο εξώφυλλο σχεδιάστηκε από την Αντριάνα Παπαντωνίου υπό την καθοδήγηση του Stefano Paci (Εργαστήριο Θεοτόκος)

Χαιρετισμός Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στο 12ο Παγκύπριο Συνέδριο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου, με θέμα «Η Κρίση και ο ρόλος της παιδαγωγικής: θεσμοί, αξίες, κοινωνία». Η παγκόσμια οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση που πλήττει τα τελευταία χρόνια τον πλανήτη και ιδιαίτερα τις Ευρωπαϊκές χώρες, έχει προκαλέσει πολλαπλά προβλήματα και στον χώρο της παιδείας. Δεδομένου ότι η κρίση δεν αποτελεί ένα παροδικό φαινόμενο στην Κυπριακή κοινωνία και δεδομένου ότι δεν πρόκειται να εξαφανιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα καλούμαστε όλοι να βρούμε μεθόδους και πρακτικές που θα συμβάλουν στη αντιμετώπιση των συνεπειών του φαινομένου. Έχοντας υπόψη μας αυτές τις προκλήσεις καλούμε παιδαγωγούς και ερευνητές να ανταλλάξουν απόψεις για τα αίτια και τις συνέπειες της κρίσης και να συνεργαστούν για να συνδιαμορφώσουν εναλλακτικές προτάσεις και πρακτικές που θα φέρουν θετικές αλλαγές όχι μόνο στη στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Οι σύγχρονες τάσεις στη εκπαίδευση μπορούν να κατευθύνουν παιδαγωγούς και ερευνητές σε νέους τομείς εκπαιδευτικής έρευνας. Στόχος του φετινού συνεδρίου είναι η διεύρυνση της επιστημονικής και δημόσιας συζήτησης για εναλλακτικές εκπαιδευτικές αλλαγές και λύσεις που αφορούν στην κρίση. Είμαι βέβαιη πως τα θέματα των παρουσιάσεων θα δώσουν ερεθίσματα προβληματισμού και ευκαιρίες ανταλλαγής απόψεων στην εκπαιδευτική και ερευνητική κοινότητα. Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου εκφράζω τις ευχαριστίες μου σε όσους βοήθησαν στην διοργάνωση αυτού του συνεδρίου. Ευχαριστώ θερμά τους εκλεκτούς εισηγητές που αποδέχθηκαν την πρόσκληση να παρουσιάσουν τις εισηγήσεις τους σε αυτό το συνέδριο. Τέλος ευχαριστώ όλους τους προσκεκλημένους που μας τιμούν με τη παρουσία τους. Νίκη Τσαγγαρίδου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Επιστημών της Αγωγής,

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελ. Πρόγραμμα 11 Περιλήψεις ανακοινώσεων στην ολομέλεια 21 Γρόλλιος Γεώργιος 11 Δημητρίου Ανδρέας 12 Ζώνιου-Σιδέρη Αθηνά 14 Περιλήψεις ανακοινώσεων σε παράλληλα συμπόσια (σε αλφαβητική σειρά) Αθανασίου Μαρία, Γεωργή Ειρήνη & Δίπλαρος Κώστας 17 Αλεξίου Στέλλα 18 Αλκιβιάδου Άντρη, Παπαδούρης Νίκος & Κωνσταντίνος Π. Κωνσταντίνου 19 Αναγνώστου Γαρύφαλλος 20 Ανδρέου Έμιλη & Μαύρου Κατερίνα 21 Αντωνίου Ελένη & Λοΐζου Ελένη 22 Αργυρίδη Μαρία & Κουρέα Λευκή 23 Βακανά Ελένη & Κουρέα Λευκή 24 Βασιλείου Μύρια & Μιχαηλίδης Μιχάλης 25 Γενάρη Μαρία & Οικονομίδου Σταύρου Νατάσα 27 Γεροσίμου Ελίνα 28 Γεωργίου Σοφία 29 Γιάγκου Γιάγκος & Θεοφιλίδης Χρήστος 30 Γιακουμή Σκεύη & Θεοφιλίδης Χρήστος 31 Δαμιανίδου Ελένη & Φτιάκα Ελένη 32 Δημητρίου Δημήτρης & Κυριακίδης Λεωνίδας 33 Δημητρίου Εύη, Ολυμπίου Γιώργος & Ζαχαρία Ζαχαρίας 34 Δημητρίου Νίκη, Μονογιού Έλενα, Πέτρου Χριστιάνα & Συμεωνίδου Σιμώνη 35 Δημητρίου Πέτρος & Φτιάκα Ελένη 36 Δρουσιώτη Κάλλη 37 Ελευθερίου Μαρία, Λουκά Ζώη & Ελένη Φτιάκα 37 Ευαγγέλου Κυριακούλα, Χατζηττοουλή Κατερίνα & Ηλία Ιλιάδα 37 Θεοδούλου Φωτεινή & Βρασίδας Χαράλαμπος 38 Θεοδώρου Ελένη, Λαμπριανού Ιάσονας & Συμεού Λοΐζος 39 Ιακώβου - Χαραλάμπους Mαρία & Φτιάκα Ελένη 41 Ιωαννίδου Έλενα & Κοντοβούρκη Σταυρούλα 42 Καλού Μέλανη & Γεωργίου Θεοδώρα 43 Καμπάνη Φρόσω 44 Κλεάνθους Αντρέας, Κοντούλη Δήμητρα, Πίτρακκου Κρίστια, Χριστοφόρου 45 Κωνσταντίνα & Ιωαννίδου Έλενα Kλεάνθους Αφροδίτη, Παπαλεξανδρή Τριάδα & Φτιάκα Ελένη 46 Κουρέα Λευκή, Μαγίδου Αναστασία & Μιχαηλίδης Μιχάλης 47 Κουρέα Παναγιώτα 48 Κυριακίδης Ερμής 49 Κωνσταντινίδης Πάνος 50 Λευτεράτος Χρυσόστομος & Καρυανός Σπυρίδων 51

Λιασίδου Αναστασία 52 Λοΐζου Ελένη & Κασπαρή Μάρω 52 Λουκά Παναγιώτης & Νεοφύτου Λεύκιος 53 Μάρκου-Καραδήμου Φωτεινή & Χριστοφίδου Έλενα 54 Μαύρου Κατερίνα 56 Μιχαήλ Παρασκευή 56 Μιχαηλίδη Άνθια & Λοΐζου Ελένη 57 Μονογιού Έλενα, Πέτρου Χριστιάνα & Φτιάκα Ελένη 58 Μουσουλίδης Νίκος 59 Μπάιτελμαν Ανδρεανή 60 Μπεκιαράκη Κατερίνα & Φτιάκα Ελένη 61 Νεοφύτου Λεύκιος & Λουκά Παναγιώτης 62 Νικολαΐδου Μαρία 63 Ορφανός Στέλιος & Αναστασίου Μικαέλλα 64 Ορφανός Στέλιος & Χριστοδουλίδου Στέλλα 65 Παναγιώτου Aναστασία & Κυριακίδης Λεωνίδας 66 Παναγιώτου Μαρία, Τσιανίκα Βασιλική & Συμεωνίδου Σιμώνη 67 Παπαλεοντίου-Λουκά Ελεονώρα 68 Παπανικόλα Ελένη & Χριστοφίδου Έλενα 69 Παπανικόλα A. Ευάνθη & Παρμαξής Γεώργιος 70 Παπαντωνίου Ζορπά Σοφία & Χριστοφίδου Έλενα 71 Πέννα Δ. Αλεξία 72 Περικλέους Στέλλα & Συμεωνίδου Σιμώνη 73 Πιερίδου Μύρια & Φτιάκα Ελένη (1) 74-75 Πογιατζή Αθανασία, Χρίστου Ελπίδα & Φτιάκα Ελένη 76 Ρωσσίδου Σοφία, Ρωσσίδου Μαριάννα, Βασιλείου Κωνσταντία & Παντέλα Γαβριέλλα 77 Σαββίδου Εύη 78 Σκουλιά Θέα, Λουκά Λουκάς & Ζαχαρία Ζαχαρίας 79 Σολέα Ειρήνη 80 Σουτζιή Έλενα & Χριστοφίδου Έλενα 81 Σωτηριάδου Κωνσταντίνα, Ολυμπίου Γιώργος & Ζαχαρία Ζαχαρίας 82 Ταβέλη Εύη, Ολυμπίου Γιώργος & Ζαχαρία Ζαχαρίας 84 Τζιαλλή Δώρα, Λουκά Λουκάς & Ζαχαρία Ζαχαρίας 85 Tηλεμάχου Νόπη & Σάββα Άντρη 86 Φαίδωνος Φαίδη 86 Φιλίππου Σταυρούλα & Καραγιώργη Γιασεμίνα 87 Φραγκεσκίδου Αγγέλα & Τσαγγαρίδου Νίκη 87 Χαραλάμπους Έλενα 88 Χαραλάμπους Κωνσταντίνα 89 Χαραλάμπους Μαίρη, Σιαηλή Ελένη, Πηλ Νίκος, Αβντίαση Γεωργία & Κοντοβούρκη 90 Σταυρούλα Χαραλάμπους Γ. Χαράλαμπος & Πολεμίτου Ειρήνη 91 Χατζηγιάννης Γιώργος & Χατζηπαναγιώτου Παρασκευή 92 Χατζηπαναγιώτου Παρασκευή 93 Χριστοφή Ρεβέκκα & Χρυσοστόμου Άντρια 94 Χριστοφορίδου Μαργαρίτα & Κυριακίδης Λεωνίδας 95 Ψάλιου Πόπη & Φτιάκα Ελένη 96

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Παρασκευή, 8 Ιουνίου 2012 18.00-18.30 Εγγραφή συνέδρων, Αίθουσα Τελετών 18:30-19:00 Χαιρετισμοί Νίκη Τσαγγαρίδου, Πρόεδρος Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κύπρου Μαίρη Κουτσελίνη, Πρόεδρος Τμήματος Επιστημών της Αγωγής Πανεπιστημίου Κύπρου Ελένη Φτιάκα, Αναπλ. Κοσμήτορας Σχολής Κοινωνικών Επιστημών & Επιστημών της Αγωγής, Αναπλ. Καθηγήτρια, Παν. Κύπρου Γιώργος Δημοσθένους, Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού 19:00-20:30 Ομιλία στην Ολομέλεια: Δρ Γεώργιος Γρόλλιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης, Η οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση και οι κατευθύνσεις δράσης των ριζοσπαστών παιδαγωγών στην Ελλάδα Ομιλία στην Ολομέλεια: Δρ Αθηνά Ζώνου-Σιδέρη, Καθηγήτρια, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ενταξιακή εκπαίδευση και κοινωνική δικαιοσύνη στη σύγχρονη εποχή: Ερωτήματα και προβληματισμοί Σάββατο, 9 Ιουνίου 2012 8.30-9:00 Εγγραφή συνέδρων, Αίθουσα Τελετών Αίθουσα Ε002 9:00-10:30 Η Γλώσσα και η Διδακτική της Ι Ενιαία Εκπαίδευση Ι Ενιαία Εκπαίδευση IV Εκπαιδευτική Αξιολόγηση Ι 1 Δημιουργική Έκφραση στο Σχολείο Σύγχρονα Θέματα Ι Σύγχρονος Εκπαιδευτικός Νέα Αναλυτικά Προγράμματα 10:30-11:00 Διάλειμμα Καφές 11:00-12:00 Ομιλία στην Ολομέλεια: Δρ Ανδρέας Δημητρίου, Καθηγητής, τέως Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, Η Κρίση της Παιδαγωγικής στην Εποχή της Κρίσης: Υπάρχει προοπτική; 12.00-14:00 Η Γλώσσα και η Διδακτική της ΙΙ Ενιαία Εκπαίδευση ΙΙ Ενιαία Εκπαίδευση V Εκπαιδευτική Αξιολόγηση ΙΙ 14:00-15:00 Διάλειμμα 15:00-16:00 Γενική Συνέλευση 16:00-17:30 Παρεμβατικά Προγρ. για την Ενιαία Εκπαίδευση Ενιαία Εκπαίδευση ΙΙI Διδακτική των Μαθηματικών Τριτοβάθμια Εκπαίδευση 17:30-18:00 Κλείσιμο Συνεδρίου Αίθουσα Ε003 Αίθουσα Ε007 Αίθουσα Ε004 Αίθουσα Ε005 Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ι Διδακτική των Φυσικών Επιστημών ΙΙ Αίθουσα Ε009 Νηπιοσχολική Αγωγή Εκπαιδευτική Ηγεσία Αίθουσα Ε112 Φυσική Αγωγή Σύγχρονα Θέματα ΙΙ Αίθουσα Ε113 Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σύγχρονα Θέματα ΙΙΙ

09:00-10:30 Παράλληλες Συνεδρίες ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ Σάββατο, 9 Ιουνίου 2012 Η Γλώσσα και η Διδακτική της Ι Συντονίστρια: Έλενα Ιωαννίδου E002 Ιωαννίδου Έλενα και Κοντοβούρκη Σταυρούλα Κριτικός Γραμματισμός και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση: Διερευνώντας τις στάσεις των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή του νέου αναλυτικού προγράμματος της γλώσσας. Χριστοφή Ρεβέκκα και Χρυσοστόμου Άντρια Κριτικός γραμματισμός: Στάσεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών στο γλωσσικό μάθημα. Ενιαία Εκπαίδευση Ι Συντονίστρια: Σιμώνη Συμεωνίδου E003 Πέννα Δ. Αλεξία Στάσεις δασκάλων ως προς την ένταξη παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η ετοιμότητά τους να εργαστούν σε σχολικές μονάδες με διαφορετικές μορφές συνεργατικής οργάνωσης. Δημητρίου Νίκη, Μονογιού Έλενα, Πέτρου Χριστιάνα και Συμεωνίδου Σιμώνη Εμπλουτίζοντας το Αναλυτικό Πρόγραμμα με το έργο καλλιτεχνών με αναπηρία: Μια μελέτη περίπτωσης. Ενιαία Εκπαίδευση IV Συντονίστρια: Ελένη Φτιάκα E007 Λιασίδου Αναστασία Η αναβίωση του λόγου των αξιών (discourse around values) στην εποχή της κρίσης του καπιταλισμού: Η επανεξέταση του ρόλου του σχολείου στα πλαίσια της ενιαίας εκπαίδευσης (inclusive education). Δαμιανίδου Ελένη και Φτιάκα Ελένη Η κρίση στην υλοποίηση της Ενιαίας Εκπαίδευσης: η μάχη με την γραφειοκρατία. Εκπαιδευτική Αξιολόγηση Ι Συντονιστής: Λεωνίδας Κυριακίδης E004 Δημητρίου Δημήτρης και Κυριακίδης Λεωνίδας Η ανάπτυξη εκπαιδευτικής πολιτικής που να στηρίζεται στη θεωρητική θεμελίωση και εμπειρική τεκμηρίωση: η περίπτωση της αυτόαξιολόγησης της σχολικής μονάδας. Χριστοφορίδου Μαργαρίτα και Κυριακίδης Λεωνίδας Αποτελεσματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην αξιολόγηση: δυνατότητες αξιοποιήσης της Δυναμικής Προσέγγισης. Παπανικόλα A. Ευάνθη και Παρμαξής Γεώργιος Ο κοινωνικός χαρακτήρας της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και το γλωσσικό μάθημα στο διδιαλεκτικό περιβάλλον της ελληνόφωνης Κύπρου. Γεροσίμου Ελίνα Οι επαγγελματικές ανάγκες των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την προαγωγή της παιδαγωγικής κουλτούρας της συμπερίληψης. Δημητρίου Πέτρος και Φτιάκα Ελένη Οικονομικές Δαπάνες και Πληθυσμός των Ειδικών Σχολών Κύπρου κατά την περίοδο 1990-2010: Μια ποσοτική και ποιοτική διερεύνηση Παναγιώτου Aναστασία και Κυριακίδης Λεωνίδας Η πρόσθετη αξία της χρήσης της δυναμικής προσέγγισης για βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών όταν αυτή προσφέρεται σε ενδοσχολική βάση. 2

Δημιουργική Έκφραση στο Σχολείο Συντονίστρια: Νατάσα Οικονομίδου E005 Tηλεμάχου Νόπη και Σάββα Άντρη Δημιουργικότητα και παιχνίδι μέσα από τις Τέχνες. Γενάρη Μαρία και Οικονομίδου Σταύρου Νατάσα Το μάθημα της Μουσικής απέναντι στις παιδαγωγικές και κοινωνικές προκλήσεις του 21ου αιώνα. Ρωσσίδου Σοφία, Ρωσσίδου Μαριάννα, Βασιλείου Κωνσταντία και Παντέλα Γαβριέλλα Μια μέρα στο μουσείο: Εκπαιδευτικά Προγράμματα για μικρά παιδιά στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας. Σύγχρονα Θέματα Ι Συντονίστρια: Ελεονώρα Παπαλεοντίου-Λουκά Ε009 Παπαλεοντίου-Λουκά Ελεονώρα Προσκόλληση, Εμπιστοσύνη και Ανάπτυξη της Προσωπικότητας. Θεοδούλου Φωτεινή και Βρασίδας Χαράλαμπος Ο ρόλος των σύγχρονων τεχνολογιών στην εκπαίδευση του 21ου αιώνα: Μελέτη περίπτωσης. Μπάιτελμαν Ανδρεανή Διερεύνηση της πληροφόρησης των κύπριων πολιτών για κοινωνικοεπιστημονικά ζητήματα: Το παράδειγμα του εμβολιασμού ενάντια στον ιό της γρίπης Α. Σύγχρονος Εκπαιδευτικός Συντονιστής: Χαρ. Χαραλάμπους Ε112 Χαραλάμπους Γ. Χαράλαμπος και Ειρήνη Πολεμίτου Από το Πανεπιστήμιο στο Δημοτικό Σχολείο: Διερευνώντας Αλλαγές στις Πεποιθήσεις Διδακτικής Επάρκειας Αρχάριων Εκπαιδευτικών. Χατζηγιάννης Γιώργος και Χατζηπαναγιώτου Παρασκευή Η επαγγελματική ικανοποίηση και η επαγγελματική ανάπτυξη των Κυπρίων δασκάλων ως βασικές όψεις του επαγγελματικού τους ρόλου. Ορφανός Στέλιος και Στέλλα Χριστοδουλίδου Η επίδραση των εκπαιδευτικών στις διαδικασίες λήψης απόφασης στα σχολεία της Κύπρου. Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Συντονίστρια: Σταυρούλα Φιλίππου Ε113 Φιλίππου Σταυρούλα και Καραγιώργη Γιασεμίνα Παλιό κρασί σε νέα βαρέλια; Η πρόκληση της εισαγωγής νέων ΑΠ για τα δημόσια σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας (ως νέο κρασί). Αθανασίου Μαρία, Γεωργή Ειρήνη και Δίπλαρος Κώστας Αξιολογώντας την ανάπτυξη και εισαγωγή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων Βιολογίας για τα δημόσια σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας: Ευρήματα, Ζητήματα, Προκλήσεις. Κουρέα Παναγιώτα Οι ανησυχίες των εκπαιδευτικών των δημοτικών σχολείων της Κύπρου για την αλλαγή των Αναλυτικών Προγραμμάτων. 3

12:00-14:00 Παράλληλες Συνεδρίες Η Γλώσσα και η Διδακτική της ΙΙ Συντονίστρια: Σταυρούλα Κοντοβούρκη E002 Κλεάνθους Αντρέας, Κοντούλη Δήμητρα, Πίτρακκου Κρίστια, Χριστοφόρου Κωνσταντίνα και Ιωαννίδου Έλενα Διερευνώντας τη Διγλωσσία/ Πολυγλωσσία σε Οικογένειες Μεταναστών στην Κύπρο. Σολέα Ειρήνη Κριτική Ανάλυση Εγχειριδίων Διδασκαλίας της Ελληνικής ως Δεύτερης στη Μέση Εκπαίδευση Κύπρου. Χαραλάμπους Μαίρη, Σιαηλή Ελένη, Πηλ Νίκος, Αβντίαση Γεωργία και Κοντοβούρκη Σταυρούλα Η Κατασκευή του Γλωσσικού Μαθήματος και της Εκπαιδευτικής Πραγματικότητας σε Κείμενα Σύγχρονης Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Σαββίδου Εύη Οι μαθητές της περιφέρειας γίνονται ερευνητές εθνογραφίας: καταγραφή, προγραμματισμός, αναστοχασμός, κοινοποίηση. Ενιαία Εκπαίδευση ΙΙ Συντονίστρια: Μύρια Πιερίδου Ε003 Πιερίδου Μύρια και Φτιάκα Ελένη Γονεϊκή Εμπλοκή στην Εκπαίδευση Παιδιών με Αναπηρίες στην Κύπρο: Πολιτική και Πρακτική. Kλεάνθους Αφροδίτη, Παπαλεξανδρή Τριάδα και Φτιάκα Ελένη Ο ρόλος της συνοδού στα πλαίσια της ενταξιακής εκπαίδευσης. Πογιατζή Αθανασία, Χρίστου Ελπίδα και Φτιάκα Ελένη Οικονομική κρίση και άτομα με αναπηρία στην Κύπρο. Μπεκιαράκη Κατερίνα και Φτιάκα Ελένη Η Εκπαιδευτική, Επαγγελματική και Κοινωνική Πορεία των Ατόμων με Οπτική Αναπηρία στην Κύπρο. 4 Ενιαία Εκπαίδευση V Συντονίστρια: Μαρία Ιακώβου Ε007 Περικλέους Στέλλα και Συμεωνίδου Σιμώνη Η πρόκληση της διαφοροποίησης στη γενική τάξη: Μία μελέτη περίπτωσης. Παναγιώτου Μαρία, Τσιανίκα Βασιλική και Συμεωνίδου Σιμώνη Η αναπηρία στην κοινωνία και στο σχολείο: Αντώνης Ρέλλας, σκηνοθέτης - πολίτης με αναπηρία. Μονογιού Έλενα, Πέτρου Χριστιάνα και Φτιάκα Ελένη Διαφοροποίηση στη σχολική τάξη στα πλαίσια της ένταξης των παιδιών με αναπηρία στο γενικό σχολείο. Ιακώβου - Χαραλάμπους Mαρία και Φτιάκα Ελένη Εξατομικευμένα Προγράμματα Σπουδών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στις προτιμήσεις των μαθητών ή εμπόδιο στην ένταξη; Εκπαιδευτική Αξιολόγηση ΙΙ Συντονίστρια: Έλενα Χριστοφίδου Ε004 Παπαντωνίου-Ζορπά Σοφία και Χριστοφίδου Έλενα Πρόταση για εσωτερική αξιολόγηση σχολικής μονάδας Μάρκου-Καραδήμου Φωτεινή και Χριστοφίδου Έλενα Πρόταση για Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού Προγράμματος «Ευρωπαϊκού Δικτύου Σχολείων Προαγωγής Υγείας». Παπανικόλα Ελένη και Χριστοφίδου Έλενα Οι αντιλήψεις και οι απόψεις της διευθυντικής ομάδας σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο για την ανάπτυξη σχεδίου σχολικής βελτίωσης. Σουτζιή Έλενα και Χριστοφίδου Έλενα Ανάπτυξη συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης και βελτίωσης των εκπαιδευτικών λειτουργών και του έργου τους, σε σχολική μονάδα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ι Συντονιστής: Ζαχαρίας Ζαχαρία Ε005 Ταβέλη Εύη, Ολυμπίου Γιώργος και Ζαχαρία Ζαχαρίας Σύγκριση της επίδρασης του πραγματικού και εικονικού πειραματισμού στις επεξηγήσεις που δίνουν φοιτητές για φαινόμενα που αφορούν στο συγκείμενο «Φως και Χρώμα» μετά τη διατύπωση προβλέψεων και τη παρατήρηση των συγκεκριμένων φαινομένων. Δημητρίου Εύη, Ολυμπίου Γιώργος και Ζαχαρία Ζαχαρίας Διερεύνηση των διαδικασιών οικοδόμησης εννοιολογικής κατανόησης προϋπηρεσιακών εκπαιδευτικών μέσα από τη συνδυασμένη χρήση εικονικών και πραγματικών περιβαλλόντων πειραματισμού στο φως και χρώμα. Σωτηριάδου Κωνσταντίνα, Ολυμπίου Γιώργος και Ζαχαρία Ζαχαρίας Διερεύνηση των Διαδικασιών Οικοδόμησης Εννοιολογικής Κατανόησης Προϋπηρεσιακών Εκπαιδευτικών στο Φως και Χρώμα μέσα από τη χρήση Εικονικών και Πραγματικών Εργαστηρίων. Λευτεράτος Χρυσόστομος και Καρυανός Σπυρίδων Μπορεί ένα WebQuest να αποτελέσει το βασικό πυρήνα ενός διαθεματικού προγράμματος; Νηπιοσχολική Αγωγή Συντονίστρια: Ελένη Λοΐζου Ε009 Λοΐζου Ελένη και Κασπαρή Μάρω Η Συμμετοχή ως Ενδυνάμωση: το δικαίωμα του παιδιού για συμμετοχή κατά την προσχολική περίοδο. Αντωνίου Ελένη και Λοΐζου Ελένη Το παιχνίδι στην εκπαίδευση των νηπιαγωγών. Μιχαηλίδη Άνθια και Λοΐζου Ελένη «Μια φορά κι ένα καιρό : Αφηγήσεις παιδιών». Χαραλάμπους Έλενα Η χρήση των γραφικών συμβόλων στην βελτίωση της δεξιότητας της υποβολής ερωτήσεων σε παιδιά ηλικίας 3,5 5 χρονών. 5 Φυσική Αγωγή Συντονίστρια: Νίκη Τσαγγαρίδου Ε112 Κωνσταντινίδης Πάνος Οι απόψεις των μελλοντικών δασκάλων δημοτικής εκπαίδευσης για το μοντέλο Sport Education. Φραγκεσκίδου Αγγέλα και Τσαγγαρίδου Νίκη Το Μοντέλο της Αθλητικής Αγωγής: Ο Ρόλος του Προπονητή στην Ανάπτυξη Κινητικών Δεξιοτήτων Αναγνώστου Γαρύφαλλος Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στη ψυχική υγεία και η θετική επίδραση της άσκησης. Κυριακίδης Ερμής Εμπόδια που επηρεάζουν τη διεξαγωγή ποιοτικού μαθήματος Φυσικής Αγωγής στο δημοτικό σχολείο. Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Συντονίστρια: Ελένη Θεοδώρου Ε113 Θεοδώρου Ελένη, Φιλίππου Σταυρούλα και Κοντοβούρκη Σταυρούλα Επιβεβλημένη αυτονομία; Διερευνώντας την (επανα) τοποθέτηση των εκπαιδευτικών απέναντι στα νέα αναλυτικά προγράμματα στην Κύπρο. Καλού Μέλανη και Γεωργίου Θεοδώρα Αξιολογώντας την ανάπτυξη και εισαγωγή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων Αγωγής Υγείας για τα δημόσια σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας: Ευρήματα, Ζητήματα, Προκλήσεις. Βασιλείου Μύρια και Μιχαηλίδης Μιχάλης Πώς παρουσιάζεται η αξιολόγηση στα Αναλυτικά Προγράμματα της Κύπρου. Καμπάνη Φρόσω Η διδασκαλία της Ιστορίας μέσα από αλληλοσυγκρουόμενες πηγές. Προοπτικές και πιθανά ανοίγματα.

16:00-17:30 Παράλληλες Συνεδρίες Καλλιεργώντας μαθησιακές και κοινωνικές δεξιότητες σε μια Ενιαία Εκπαίδευση: τρία παρεμβατικά προγράμματα Συντονίστρια: Λευκή Κουρέα Ε002 Κουρέα Λευκή, Μαγίδου Αναστασία και Μιχαηλίδης Μιχάλης Η επίδραση του κοινωνικού προγράμματος αυτοπαρακολούθησης στην ενοχλητική και εργατική συμπεριφορά μαθητών σε κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων συμπεριφοράς. Αργυρίδη Μαρία και Κουρέα Λευκή Η επίδραση της στρατηγικής της καθοδήγησης από συνομηλίκους στην κατάκτηση ορθογραφικών δεξιοτήτων σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες και σε μαθητές με κίνδυνο ανάπτυξης μαθησιακών δυσκολιών. Βακανά Ελένη και Κουρέα Λευκή Η επίδραση ενός δομημένου αναγνωστικού προγράμματος στην αναγνωστική ευχέρεια και κατανόηση μαθητών δευτέρας δημοτικού. Ενιαία Εκπαίδευση ΙΙI Συντονίστρια: Κατερίνα Μαύρου Ε003 Μαύρου Κατερίνα Παιδαγωγική ενιαίας εκπαίδευσης: Σχεδιάζοντας για όλους τους μαθητές στη σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας. Ανδρέου Έμιλη και Μαύρου Κατερίνα Η χρήση των γραφικών συμβόλων στο σχεδιασμό ενός μαθήματος Ελληνικών για όλους: Απόψεις και αντιδράσεις των μαθητών. Πιερίδου Μύρια και Φτιάκα Ελένη Ποιοτική Μεθοδολογία και Ένταξη: Ερωτήματα και Αναστοχασμοί. 6 Διδακτική των Μαθηματικών Συντονίστρια: Ιλιάδα Ηλία Ε007 Ευαγγέλου Κυριακούλα, Χατζηττοουλή Κατερίνα και Ηλία Ιλιάδα Ο ρόλος των χειρονομιών στη μάθηση των μαθηματικών στην προσχολική ηλικία στο πλαίσιο της χρήσης ψηφιακών υλικών Μιχαήλ Παρασκευή Ο ρόλος του γεωμετρικού σχήματος στην επίλυση μαθηματικού προβλήματος Νικολαΐδου Μαρία Στάσεις απέναντι στα Μαθηματικά, αυτοϊδέα, πεποιθήσεις επάρκειας και επίδοση στην επίλυση μαθηματικού προβλήματος. Μουσουλίδης Νίκος Η Αξιοποίηση της Διερεύνησης στη Διαθεματική Διδασκαλία των Μαθηματικών Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Συντονιστής: Ιωάννης Πυργιωτάκης E004 Λουκά Παναγιώτης και Νεοφύτου Λεύκιος Ίδρυση Ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Κύπρο: Διαδικασίες και Προεκτάσεις. Θεοδώρου Ελένη, Λαμπριανού Ιάσονας και Συμεού Λοΐζος Η εμπλοκή της οικογένειας των φοιτητών και φοιτητριών ενός δημόσιου και ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου στην Κύπρο στην τριτοβάθμιά τους εκπαίδευση. Νεοφύτου Λεύκιος και Λουκά Παναγιώτης Μια Εναλλακτική Πρόταση για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση: Ξαναδιαβάζοντας τον Ιβάν Ίλιτς. Γεωργίου Σοφία Η επίδραση του φύλου των φοιτητών/τριών και του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου των γονέων στις επιλογές κλάδου σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών ΙΙ Συντονιστής: Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου Ε005 Αλκιβιάδου Άντρη, Παπαδούρης Νίκος και Κωνσταντίνος Π. Κωνσταντίνου Καλλιέργεια συλλογιστικών στρατηγικών για τη διαχείριση καταστάσεων λήψης απόφασης: Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ειδικά σχεδιασμένου διδακτικού υλικού για την καλλιέργεια της συλλογιστικής στρατηγικής της βελτιστοποίησης. Σκουλιά Θέα, Λουκά Λουκάς και Ζαχαρία Ζαχαρίας Εναλλαγή πλαισίων κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας: Η περίπτωση ενός μαθήματος των Φυσικών Επιστημών. Τζιαλλή Δώρα, Λουκά Λουκάς και Ζαχαρία Ζαχαρίας Διδακτικές Στρατηγικές για την Υποστήριξη των Δεξιοτήτων Επιστημονικού Συλλογισμού Μαθητών σε Μαθήματα Φυσικών Επιστημών στο Δημοτικό Σχολείο. Εκπαιδευτική Ηγεσία Συντονίστρια: Χατζηπαναγιώτου Παρασκευή E009 Χατζηπαναγιώτου Παρασκευή Η συμβολή της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στη διαχείριση θεσμικών κρίσεων και κοινωνικών προβλημάτων. Γιάγκου Γιάγκος και Θεοφιλίδης Χρήστος Η Ανατομία ενός δημοτικού σχολείου μέσα από το φακό της κατανεμημένης ηγεσίας. Ορφανός Στέλιος και Αναστασίου Μικαέλλα Διευθυντές και σχολικός εκφοβισμός: Προετοιμασία, ετοιμότητα και ενέργειες διευθυντών για αντιμετώπιση του φαινομένου. Σύγχρονα Θέματα ΙΙ Συντονίστρια: Φαίδη Φαίδωνος Ε112 Φαίδωνος Φαίδη Γονέας, παιδί και προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο: Ποιος τελικά επηρεάζει ποιον; Ελευθερίου Μαρία, Λουκά Ζωή και Φτιάκα Ελένη Η κρισιμότητα της πρώιμης παρέμβασης: εξετάζοντας την αποτελεσματικότητα της για παιδιά με κώφωση ή βαρυκοΐα Γιακουμή Σκεύη και Θεοφιλίδης Χρήστος Συνεργατική κουλτούρα στη σχολική μονάδα και χειρισμός της κρίσης. Σύγχρονα Θέματα ΙΙΙ Συντονίστρια: Κωνσταντίνα Χαραλάμπους Ε113 Χαραλάμπους Κωνσταντίνα Διδάσκοντας τη γλώσσα του «εχθρού»: μαθήματα Τουρκικών σε ένα Ελληνοκυπριακό λύκειο. Δρουσιώτη Κάλλη «Κατά της μετανάστευσης»: Συνέπεια ρατσισμού ή οικονομικής ανασφάλειας; Αλεξίου Στέλλα Στάσεις και πεποιθήσεις των Κύπριων εκπαιδευτικών στο θέμα της οικονομικής κρίσης. Μια ποιοτική προσέγγιση. 7

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ 9

10

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Η οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση και οι κατευθύνσεις δράσης των ριζοσπαστών παιδαγωγών στην Ελλάδα Γρόλλιος Γεώργιος Αναπληρωτής Καθηγητής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Η διεθνής οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση και η ειδική μορφή που έχει προσλάβει στην Ελλάδα υποχρεώνει τους παιδαγωγούς οι οποίοι επιχειρούν να χαράξουν δρόμους που ξεπερνούν τον ορίζοντα των συντηρητικών, νεοφιλελεύθερων και τεχνοκρατικών δογμάτων να τη λάβουν σοβαρά υπόψη και να επανεξετάσουν τις πρακτικές τους. Στην παρούσα εισήγηση επιχειρείται η κατανόηση των αιτίων της κρίσης και των κύριων χαρακτηριστικών της ειδικής μορφής με την οποία εκδηλώνεται στην Ελλάδα ως βάσης για να προταθούν τρεις κατευθύνσεις δράσης που μπορούν να υιοθετήσουν οι ριζοσπάστες παιδαγωγοί, ώστε να συμβάλουν δημιουργικά στην αντιμετώπιση της κρίσης η οποία επηρεάζει με καθοριστικό τρόπο τη διαμόρφωση των σύγχρονων κοινωνιών και, βέβαια, έχει άμεσες συνέπειες στις ζωές των μαθητών και στις μορφωτικές διαδικασίες όπου συμμετέχουν. Σύντομο Βιογραφικό Ο Γιώργος Γρόλλιος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι πτυχιούχος της Φαρμακευτικής του Α.Π.Θ., της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Εργάστηκε ως δάσκαλος για δεκατέσσερα χρόνια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τα τελευταία δώδεκα χρόνια διδάσκει στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ., στο οποίο είναι σήμερα αναπληρωτής καθηγητής με αντικείμενο «Παιδαγωγική με έμφαση στα Αναλυτικά Προγράμματα». Έχει διδάξει μαθήματα που αφορούν τις παιδαγωγικές θεωρίες και πρακτικές, τα αναλυτικά προγράμματα και τη σχέση της ευρωπαϊκής ενοποίησης με την εκπαίδευση. Είναι συγγραφέας τριών μονογραφιών με τίτλους Ιδεολογία, Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Πολιτική. Λόγος και Πράξη των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων για την Εκπαίδευση (1999), O Paulo Freire και το Αναλυτικό Πρόγραμμα (2005) και Προοδευτική Εκπαίδευση και Αναλυτικό Πρόγραμμα (2011). Από τις μονογραφίες αυτές, η δεύτερη έχει εκδοθεί και στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2009. Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή δύο βιβλίων με τίτλους Ηγεμονία, Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Πολιτική. Το Επιστημονικόν Βήμα του Διδασκάλου (2002) και Γραμματισμός και Συνειδητοποίηση. Μια Παιδαγωγική Προσέγγιση με βάση τη Θεωρία του Paulo Freire (2003), καθώς και στην επιμέλεια ενός συλλογικού τόμου με τίτλο Κριτική Παιδαγωγική. Μια Συλλογή Κειμένων (2010). Επίσης, έχει επιμεληθεί τη μετάφραση των μελετών του Michael Apple Επίσημη Γνώση και των Sthephen Ball και Deborah Youdell Η Κρυφή Ιδιωτικοποίηση της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Τέλος, είναι συγγραφέας πολλών άρθρων σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά ή συλλογικούς τόμους και έχει παρουσιάσει πολλές ανακοινώσεις σε συνέδρια. 11

Η κρίση της Παιδαγωγικής στην εποχή της κρίσης: Υπάρχει προοπτική; Δημητρίου Ανδρέας Καθηγητής, Πρόεδρος Επιστημονικού Ιδρύματος Πανεπιστημίου Λευκωσίας Εδώ και τρεις περίπου χιλιάδες χρόνια, από τότε που άρχισε να παρέχεται συστηματικά στα βασίλεια της Μεσοποταμίας, η εκπαίδευση ήταν πάντα πολιτικά κατευθυνόμενη και φορτισμένη. Οι κατευθύνσεις και οι προτεραιότητές της διαμορφώνονται πάντα σε συνάρτηση με τις κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες της κοινωνίας και των θεσμών που εκπροσωπούν την κοινωνία. Στην πραγματικότητα ο ανταγωνισμός και η διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στους κοινωνικούς φορείς και τους κοινωνικούς θεσμούς, σήμερα τα πολιτικά κόμματα κατεξοχήν, είναι ανταγωνισμός για τους προσανατολισμούς και τις προτεραιότητες της κοινωνίας. Συνεπώς, είναι ανταγωνισμός και διαμάχη για τους προσανατολισμούς και τις προτεραιότητες της εκπαίδευσης. Αυτή η διαμάχη είναι πολύ πιο έντονη σε κοινωνίες στις οποίες οι βασικοί προσανατολισμοί δεν είναι ακόμη ξεκάθαροι η κοινώς αποδεχτοί. Αυτό αφορά πολλά έθνη στην Ευρώπη μεταξύ των οποίων ο Ελληνισμός στην ολότητά του και φυσικά εδώ στην Κύπρο. Προφανώς, η κατάσταση αυτή επηρεάζει εκτεταμένα τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής και εκπαιδευτικού προγραμματισμού. Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη αν ληφθεί υπόψη ότι τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα είναι γιγάντια γραφειοκρατικά συστήματα, όπου οι πολιτικές ηγεσίες αλληλεπιδρούν με τους εκπαιδευτικούς, το διοικητικό προσωπικό, και τις συντεχνίες που έχουν μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα συμφέροντα που συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και με τις εθνικές προτεραιότητες η τα εθνικά συμφέροντα. Κάθε προσπάθεια για αλλαγές στην εκπαίδευση πάντα εκλαμβάνεται από κάποιους ως επικίνδυνη για τις συνήθειες και τα συμφέροντά τους, τα οποία συχνά δεν συμπίπτουν με τα ευρύτερα εθνικά η τα κοινωνικά συμφέροντα. Όταν οι δυνάμεις αυτές αλληλεπιδρούν με τις δυνάμεις που διαμορφώνουν πολιτικές και αποφάσεις στη σύγχρονη μετανεωτερική δημοκρατία, όπως είναι τα ΜΜΕ και ο πολιτικός λαϊκισμός, τότε η διαμόρφωση και η υλοποίηση εκπαιδευτικής πολιτικής γίνεται δύσκολη, συχνά επικίνδυνη γι αυτούς που την υλοποιούν και επισφαλής. Συχνά, η πολιτική διαδικασία για τη βελτίωση της εκπαίδευσης στις κοινωνίες με συγκρουόμενους προσανατολισμούς καταντά μια Σισύφεια άσκηση που ποτέ δεν ολοκληρώνεται, επιστρέφοντας διαρκώς στο σημείο της αφετηρίας. Πού βρίσκεται η παιδαγωγική επιστήμη μέσα σε αυτό το σύμπλεγμα τάσεων και συμφερόντων; Tι θα μπορούσε να προσφέρει; Ιδεωδώς, θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάλυση των προβλημάτων, των ερωτημάτων, και των απαντήσεων, στην ανάδειξη των συγκλίσεων και των αντιφάσεων, στη διαφώτιση της «ψυχρής» ιστορικής διάστασης των παιδαγωγικών επιλογών του παρελθόντος, και τις ενδεχόμενες «θερμές» συνέπειες των τωρινών επιλογών για το μέλλον. Απέχει όμως πολύ από το ιδεώδες αυτό. Ως «φευγαλέα επιστήμη», όπως έχει αποκληθεί, στην καλύτερη περίπτωση, «ξεφεύγει» προς τη λύση «τεχνικών προβλημάτων». Ακόμη χειρότερα, συχνά, υποτάσσεται σε κάποια από τις επικρατούσες δυνάμεις, για την εκ των υστέρων δικαιολόγηση των επιλογών της. Σε αυτές τις περιπτώσεις απλώς αντηχεί τη διαμάχη που καθοδηγείται από άλλους. Εξίσου συχνά, είναι παντελώς απούσα, όπως συμβαίνει στον τόπο μας. Στην ομιλία θα στηρίξω την ανάλυση για την κατάσταση της παιδαγωγικής στην Ευρώπη, την Ελλάδα και την Κύπρο σε δύο πυλώνες: Την παρούσα κατάσταση και τις δυναμικές που αναπτύσσονται στις σύγχρονες επιστήμες της μάθησης αλλά και στη θητεία μου ως Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Ο πρώτος πυλώνας θέτει το επιστημολογικό πλαίσιο στο οποίο η παιδαγωγική πρέπει να επαναθέσει τα ερωτήματά 12

της και ο δεύτερος θέτει το πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συμπιέζονται τα ερωτήματα αυτά. Σύντομο Βιογραφικό Ο Ανδρέας Δημητρίου έκανε τις βασικές (1975) και διδακτορικές σπουδές (1983) ψυχολογίας στο Αριστοτέλειο. Επίσης έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του New South Wales της Αυστραλίας (1978) ως υπότροφος της Αυστραλιανής Κυβέρνησης. Μέχρι το 1996 ήταν Καθηγητής εξελικτικής ψυχολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το 1996 είναι Καθηγητής ψυχολογίας στο. Υπήρξε Πρόεδρος του Τμήματος Επιστημών της Αγωγής (1996-98), Αντιπρύτανης (1998-2002) και Πρυτανεύων (Μάιος-Οκτώβριος 2002) και Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου (2004-2006). Από το 2004 είναι Πρόεδρος της Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Επίσης, από το 2004, είναι μέλος του International Academy of Education. Έχει υπηρετήσει σε πολλές εθνικές επιτροπές και συμβούλια στην Ελλάδα και στην Κύπρο (πχ. Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών και Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας) και έχει εκπροσωπήσει την Κύπρο σε πολλά σώματα στο εξωτερικό (π.χ. European Science Foundation). Έχει διατελέσει Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού (2008-2011). Σήμερα είναι πρόεδρος του Πρόεδρος του Επιστημονικού Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής σε διάφορα πανεπιστήμια, όπως το πανεπιστήμιο της Λουπλιάνα και του Μάριπορ στη Σλοβενία, του Πόρτο στην Πορτογαλλία, της Μελβούρνης στην Αυστραλία και του Φριπούρκ στην Ελβετία. Eπίσης, ήταν ή είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής πολλών περιοδικών, όπως το Ψυχολογία και το Learning and Instruction, το Developmental Science και ήταν εκδότης του Ψυχολογία και του Advances in Learning and Instruction. Υπήρξε επιστημονικός υπεύθυνος πολλών ερευνητικών προγραμμάτων που χρηματοδοτήθηκαν από διεθνείς οργανισμούς (π.χ., Johann Jacobs Foundation της Ελβετίας), Ελληνικούς οργανισμούς και Κυπριακούς οργανισμούς. Η συνολική χρηματοδότηση των προγραμμάτων αυτών προσεγγίζει το ένα εκατομμύριο ευρώ. Έχει εποπτεύσει πέραν των 15 διδακτορικών διατριβών και των 30 εργασιών μάστερ. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του βρίσκονται στην περιοχή της γνωστικής ανάπτυξης και των σχετικών εκπαιδευτικών εφαρμογών και έχει προτείνει μια θεωρία για τη γνωστική ανάπτυξη. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 130 βιβλία και άρθρα σε διεθνή περιοδικά που παρουσιάζουν την έρευνά του στην περιοχή αυτή. Μερικά από τα βιβλία είναι το The Architecture and Dynamics of Developing Mind (1993, με τις Α. Ευκλείδη και Μ. Πλατσίδου) και το The Development of Mental Processing (2002, με τους Κ. Χρίστου, Γ. Σπανούδη και Μ. Πλατσίδου) στη σειρά Monographs of the Society for Research in Child Development, το Life-span Developmental Psychology (1998, Wiley, με τους W. Doise, and C. F. M. van Lieashout), το Unity and Modularity in the Mind and the Self (2001, Routledge, με την Σ. Καζή) και το Cognitive Developmental Change (2004, Cambridge University Press, με τον Α Ραφτόπουλο). 13