ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 ««««««««««««2009 Προσωρινή επιτροπή για τις πολιτικές προκλήσεις και τα δημοσιονομικά μέσα της διευρυμένης Ένωσης 2007-202-003 Δημοσιονομικές προοπτικές 2007-2013 17.1.2005 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αριθ. 12 για το πολιτικό και νομικό πλαίσιο χρηματοδότησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων για το περιβάλλον Προσωρινή επιτροπή για τις πολιτικές προκλήσεις και τα δημοσιονομικά μέσα της διευρυμένης Ένωσης 2007-2013 Εισηγητής: Reimer Böge DT\553114.doc μετάφραση εξωτερικού συνεργάτη PE 350.027v01-00
1. Το πολιτικό και νομικό πλαίσιο για τη χρηματοδότηση κοινοτικών προγραμμάτων για το περιβάλλον 1) Η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ είναι γενικά ενοποιημένη. Η Ατζέντα 21, η οποία εγκαινιάστηκε στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ στο Ρίο το 1992 και συνεχίστηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ το 2002, έχει ορίσει το διεθνές πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει δεσμεύσεις για τα κράτη μέλη και την ΕΕ, όπου οικονομικοί, οικολογικοί και κοινωνικοί στόχοι θα συνδεθούν με τρόπο ο οποίος επιτρέπει βιώσιμη ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο. 2) Οι στόχοι της πολιτικής της Λισαβόνας και του Γκέτεμποργκ ταιριάζουν σε αυτό το διεθνές πλαίσιο. Στοχεύουν στην ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής οικονομίας η οποία παρέχει ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή ενώ μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ο στόχος αυτός απαιτεί συνεχή δέσμευση στην αειφόρο χρησιμοποίηση και διαχείριση πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι σημερινές τάσεις για την κατάσταση του περιβάλλοντος και τις αυξημένες πιέσεις που δέχεται ζητούν αυξημένη και καλύτερη δράση. Η εφαρμογή των βασικών περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, η ανάσχεση της υποβάθμισης της βιοποικιλότητας, η βελτίωση της ποιότητας της ζωής και η διασφάλιση της αειφόρου χρησιμοποίησης και διαχείρισης των πόρων πρέπει να συμπληρώνει και να ενισχύει την ατζέντα ανάπτυξης και να αποσυνδέει την ανάπτυξη από τις αρνητικές επιπτώσεις της για το περιβάλλον. 3) Η κοινοτική χρηματοδότηση για το περιβάλλον πραγματοποιείται κυρίως μέσω πολιτικών, οι οποίες δεν αποκαλούνται συγκεκριμένα «περιβαλλοντικές πολιτικές». 4) Σήμερα, για παράδειγμα, περίπου το 16,5 % του ΕΤΠΑ και το 50% του Ταμείου Συνοχής προορίζονται για το περιβάλλον. Επιπλέον, όλες οι παρεμβάσεις που αφορούν τη συνοχή, τη γεωργία και το περιβάλλον και την αγροτική ανάπτυξη πρέπει να τηρούν την κοινοτική νομοθεσία για το περιβάλλον. 5) Για τις δραστηριότητες της ΕΕ, οι οποίες αποκαλούνται ειδικά ως «περιβαλλοντικές πολιτικές», οι δαπάνες μοιράζονται επί του παρόντος μεταξύ έξι πολυετών προγραμμάτων, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και τα μέτρα που καλύπτουν τις δραστηριότητες της Επιτροπής (ευαισθητοποίηση, εφαρμογή και ανάπτυξη νέας νομοθεσίας). 6) Το τρέχον πρόγραμμα LIFE έχει τρία σκέλη: Το έργο LIFE Περιβάλλον υποστηρίζει έργα επίδειξης και πιλοτικά έργα που αποσκοπούν στην ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων και μεθόδων για την προστασία του περιβάλλοντος. Το έργο LIFE Φύση υποστηρίζει την εφαρμογή της πολιτικής της ΕΕ για την προστασία της φύσης και το έργο LIFE Τρίτες Χώρες παρέχει χρηματοδότηση για την ανάπτυξη υποδομής και την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης στις τρίτες χώρες. 7) Άλλα προγράμματα στον τομέα του περιβάλλοντος είναι σημαντικά μικρότερα. Το κοινοτικό πλαίσιο συνεργασίας για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης σε αστικό περιβάλλον παρέχει χρηματοοικονομική και τεχνική υποστήριξη σε δίκτυα τοπικών αρχών. PE 350.027v01-00 2/8 DT\553114.doc
Το κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την προώθηση μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) παρέχει χρηματοοικονομική βοήθεια στις ΜΚΟ, οι οποίες συμμετέχουν στην προαγωγή της ανάπτυξης και της εφαρμογής κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας. Το πρόγραμμα Έμφαση στα δάση καλύπτει την παρακολούθηση και προστασία δασών από την ατμοσφαιρική μόλυνση και τις πυρκαγιές. Το πλαίσιο για τη συνεργασία της Κοινότητας στον τομέα της θαλάσσιας ρύπανσης υποστηρίζει τα υφιστάμενα μέσα για την θαλάσσια και παράκτια προστασία. Το πρόγραμμα δράσης και ο κοινοτικός μηχανισμός στον τομέα της πολιτικής άμυνας υποστηρίζουν και συμπληρώνουν τις προσπάθειες των κρατών μελών να προστατέψουν τα άτομα, το περιβάλλον και τα περιουσιακά στοιχεία σε περίπτωση φυσικής και τεχνολογικής καταστροφής. 8) Η εφαρμογή του έργου Life έχει πραγματοποιηθεί σε διάφορα στάδια: 400 εκατομμύρια ευρώ στο πρώτο στάδιο (1992-1995), 450 εκατομμύρια ευρώ στο δεύτερο στάδιο (1996-1999). 640 εκατομμύρια ευρώ χορηγήθηκαν στο τρίτο στάδιο του Life (2000-2004). Το Life III έχει παραταθεί έως το 2006 με προϋπολογισμό 358 εκατομμυρίων ευρώ. 2. Νέες προτάσεις της Επιτροπής: 9) Βάσει των μαθημάτων που αποκτήθηκαν και των αξιολογήσεων, η Επιτροπή πρότεινε ένα νέο πρόγραμμα LIFE+ (COM 2004/621 τελικό) για την απλούστευση της διαχείρισης των υφιστάμενων προγραμμάτων. Τα περισσότερα προγράμματα που αναφέρονται ανωτέρω θα συγχωνευθούν ώστε να εμπίπτουν σε αυτό το ενιαίο όργανο για το περιβάλλον. Ωστόσο, το σκέλος του προγράμματος Life για τις τρίτες χώρες, η επιδότηση στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η περιβαλλοντική τεχνολογία και άλλα μέσα θα καλύψουν το τμήμα της οικολογικής καινοτομίας του τρέχοντος προγράμματος LIFE και της πολιτικής άμυνας. 10) Ο γενικός στόχος του LIFE+ είναι η συμβολή στην ανάπτυξη, την παρακολούθηση της εφαρμογής, την αξιολόγηση και την κοινοποίηση της κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας ως συμβολή στην προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης στην ΕΕ. Το πρόγραμμα LIFE+ θα υποστηρίξει συγκεκριμένα την εφαρμογή του έκτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον, στόχος του οποίου είναι η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, η ανάσχεση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, τη βελτίωση του περιβάλλοντος, της υγείας και της ποιότητας της ζωής, η προαγωγή της αειφόρου χρησιμοποίησης και διαχείρισης φυσικών πόρων και αποβλήτων και η ανάπτυξη στρατηγικών προσεγγίσεων για την ανάπτυξη, εφαρμογή και πληροφόρησης/ευαισθητοποίησης πολιτικής. 11) Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα LIFE+ αποσκοπεί στα εξής: στη συμβολή σε υψηλό επίπεδο ποιότητας του περιβάλλοντος στο οποίο το επίπεδο ρύπανσης δεν θα επιφέρει επιβλαβείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον, στη σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων αερίων φαινομένου θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε ένα επίπεδο που θα απέτρεπε επικίνδυνη ανθρωπογενή παρέμβαση στο κλιματικό σύστημα. DT\553114.doc 3/8 PE 350.027v01-00
στην προστασία, τη διατήρηση, την αποκατάσταση και την ανάπτυξη της λειτουργίας των φυσικών συστημάτων, των φυσικών οικοτόπων, της άγριας πανίδας και χλωρίδας ώστε να ανασταλούν η ερημοποίηση και η απώλεια της βιοποικιλότητας, στη βελτίωση της διαχείρισης των φυσικών πόρων και των αποβλήτων, καθώς και στην ενθάρρυνση της μετάβασης σε περισσότερο βιώσιμες μορφές παραγωγής και κατανάλωσης, στην ανάπτυξη στρατηγικών προσεγγίσεων της ανάπτυξης, εφαρμογής και ενοποίησης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της διαχείρισης του περιβάλλοντος και της ευαισθητοποίησης. PE 350.027v01-00 4/8 DT\553114.doc
3. Περιβαλλοντική πολιτική στην πρόταση της Επιτροπής για τις νέες δημοσιονομικές προοπτικές 2007-2013 12) Η νέα πρόταση της Επιτροπής προβλέπει την ένταξη των δαπανών για το περιβάλλον στον νέο δημοσιονομικό τομέα, «τη βιώσιμη διαχείριση και την προστασία φυσικών πόρων», με τις οποίες σχετίζεται με την κοινή γεωργική πολιτική και την πολιτική αλιείας. ΠΑΥ 1 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ανάπτυξη Βιώσιμη ανάπτυξη και 56015 57180 57900 58115 57980 57850 57825 57805 3,20% προστασία φυσικών πόρων Διατηρώντας ένα συνεχές υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και προάγοντας την αειφόρο χρησιμοποίηση και διαχείριση των πόρων 1 254 275 300 325 350 375 400 425 67,3% 13) Τα ποσά για το περιβάλλον στο πλαίσιο του νέου τίτλου του προγράμματος αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό τα ποσά που προβλέπονται στην πρόταση της Επιτροπής για το πρόγραμμα LIFE+. Το υπόλοιπο μέρος (περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο) είναι απαραίτητο για τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος στην Κοπεγχάγη. 14) Το έργο LIFE+ θα χρηματοδοτεί επίσης δραστηριότητες στο πλαίσιο του NATURA 2000 στις περιπτώσεις όπου δεν ήταν εφικτή η χρηματοδότηση από άλλες πηγές, όπως η αγροτική ανάπτυξη ή τα διαρθρωτικά ταμεία. 15) Το πρόγραμμα στον τομέα της πολιτικής άμυνας θα εξακολουθεί να χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του τομέα 3 («Υπηκοότητα, ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη»), στο πλαίσιο ειδικής αλληλεγγύης και ενός μέσου ταχείας απόκρισης. Θα αποτελεί μέρος του γενικού σχεδίου ετοιμότητας στο οποίο στοχεύει στην πρόληψη ή/και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων μεγάλων καταστροφών. 16) Όλες οι παρούσες περιβαλλοντικές δραστηριότητες εκτός της ΕΕ θα χρηματοδοτούνται από τον τομέα 4, εξωτερικές δράσεις («Η ΕΕ ως παγκόσμιος εταίρος»). 4. Προστιθέμενη αξία 17) Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις όπως η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και η ρύπανση του αέρα ή της θάλασσας αποτελούν διασυνοριακά προβλήματα, τα οποία 1 πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων 1 συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών δαπανών DT\553114.doc 5/8 PE 350.027v01-00
μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε διεθνές (ευρωπαϊκό και παγκόσμιο) επίπεδο. Δεν υπάρχει μόνο ανάγκη για ευρωπαϊκή νομοθεσία για το περιβάλλον προκειμένου να αποφευχθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός αλλά και ανάγκη για ευρωπαϊκή χρηματοοικονομική υποστήριξη η οποία θα συμβάλλει στην εφαρμογή διεθνών υποχρεώσεων και κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία της φύσης (η οδηγία «Πτηνά» (79/409 ΕΟΚ), η οδηγία «Οικότοποι» και ιδίως η θέσπιση του δικτύου "Natura" για την επί τόπου διαχείριση και διατήρηση των πιο αξιόλογων ειδών πανίδας και χλωρίδας και φυσικών οικοτόπων). 5. Προβλήματα σχετικά με τον τομέα 2 18) Το σημαντικότερο πρόβλημα αφορά τη χρηματοδότηση του προγράμματος "Natura 2000". Στο πλαίσιο του υφιστάμενου προγράμματος Life, το σκέλος "Life Φύση" βοήθησε την εγκαινίαση του προγράμματος Natura 2000. Στο μέλλον είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί μια ενεργή διαχείριση των ζωνών αυτών, γεγονός που απαιτεί αυξημένη χρηματοδότηση και χρηματοδότηση στρατηγικής, μακροπρόθεσμης και διαρθρωτικής φύσης. Το δίκτυο Natura 2000 αναμένεται να καλύψει περιοχή 63,7 μέτρων εκταρίων και το ετήσιο κόστος υπολογίζεται σε 6,1 δις ευρώ. Την ευθύνη για την εφαρμογή και την παροχή κατάλληλης διαχείρισης των ζωνών του δικτύου Natura 2000 έχουν τα κράτη μέλη. Ωστόσο, η οδηγία για τους φυσικούς οικοτόπους προβλέπει κοινοτικά μέτρα συγχρηματοδότησης. Η Επιτροπή δεν σχεδιάζει να συγχρηματοδοτήσει το πρόγραμμα Natura 2000 ουσιαστικά μέσω του νέου προγράμματος Life+ ή οποιουδήποτε άλλου συγκεκριμένου χρηματοδοτικού μέσου. Αντιθέτως, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι οι στόχου του προγράμματος Natura 2000 μπορούν να ενοποιηθούν πλήρως και με αποτελεσματικό τρόπο με τους στόχους της αγροτικής ανάπτυξης, τους διαρθρωτικούς στόχους και τους στόχους συνοχής για τους τομείς που καλύπτουν τα κονδύλια αυτά τα οποία περιλαμβάνουν τις ζώνες του δικτύου Natura 2000. Ωστόσο, δεν υπάρχει (π.χ.) ξεχωριστό χρηματοοικονομικό τμήμα για το Natura 2000 στην πρόταση της Επιτροπής για τον νέο κανονισμό για την αγροτική ανάπτυξη. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει εγγύηση καθόλου ότι, παραδείγματος χάρη, το ταμείο για την ανάπτυξη της υπαίθρου πράγματι θα χρησιμοποιηθεί ικανοποιητικά για το Natura 2000. Εξαρτάται από τους εμπλεκόμενους φορείς να αποφασίσουν ποια έργα θα χρηματοδοτηθούν. Η προσέγγιση της Επιτροπή σχετικά με τη χρηματοδότηση του Natura 2000 δεν είναι, ως εκ τούτου, κατάλληλη. 19) Καθώς τα περιορισμένα κεφάλαια που προβλέπονται για το Life+ δεν είναι αρκούν επουδενί κατά πολύ (και δεν προορίζονται) για τη συγχρηματοδότηση του Natura 2000, μπορεί να οριστούν ειδικά ποσά σε άλλα σχετικά ταμεία. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε λεπτομερή ανάλυση των κονδυλίων εντός του προγράμματος πλαισίου, το οποίο δεν συνάδει με τον στόχο της μεγαλύτερης ευελιξίας. Εναλλακτικώς, μπορεί να θεωρηθεί επιθυμητή η δημιουργία ενός συγκεκριμένου χρηματοδοτικού μέσου για το Natura 2000. Ωστόσο, η Επιτροπή θα πρέπει να προτείνει ένα τέτοιο μέσο (ως νομική βάση). 6. Αξιολόγηση 20) Το 2003 διεξήχθη ενδιάμεση αξιολόγηση της εφαρμογής του χρηματοδοτικού μέσου του LIFE από το AEA Technology Environment. Σύμφωνα με αυτή την έκθεση 21) «Το LIFE Φύση ήταν ιδιαίτερα επιτυχές στον καθορισμό και στην ενίσχυση της δημιουργίας των 20.000 περίπου ζωνών διατήρησης Natura 2000 σε όλη την ΕΕ. Η κύρια επίπτωση του προγράμματος ήταν ο καθορισμός των ζωνών, δραστηριότητα που έχει PE 350.027v01-00 6/8 DT\553114.doc
τώρα ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό, και η ανάπτυξη προγραμμάτων διαχείρισης. Ωστόσο, μέχρι σήμερα το LIFE είχε τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει πρακτικά μέτρα διατήρησης σε περίπου 10% των ζωνών Natura. Ενώ αποτελεί από μόνο του σημαντικό και αξιόλογο επίτευγμα, η κύρια πρόκληση του LIFE Φύση είναι να επιτύχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα παρακινώντας τη δραστηριότητα στο υπόλοιπο 90%. 22) Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς που ερωτήθηκαν θεώρησαν πως το LIFE Φύση αποτέλεσε αναγκαίο και εξαιρετικά αποδοτικό μέσο για την εφαρμογή των οδηγιών «Πτηνά» και «Οικότοποι». Θεώρησαν ότι ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν περισσότερες δράσεις αν διαθέτονταν πρόσθετος προϋπολογισμός, αλλά οι περισσότεροι θεώρησαν πως το LIFE Φύση είναι πιο κατάλληλο για τη χρηματοδότηση έργων επαναδραστηριοποίησης και ότι δεν θα πρέπει να είναι το μοναδικό μέσο για την εφαρμογή του Natura 2000. 23) Υπάρχουν περιορισμένες μόνο ενδείξεις πως το LIFE-Περιβάλλον υποστηρίζει «προπαρασκευαστικές δράσεις» οι οποίες υποβοηθούν τη δοκιμή, επικαιροποίηση και ανάπτυξη πολιτικής της ΕΕ ή των κρατών μελών. Ωστόσο υπάρχουν επαρκή στοιχεία πως το LIFE-Περιβάλλον επέδειξε και βοήθησε στην πιστοποίηση ποικιλίας καθαρών τεχνολογιών σε ζωτικούς τομείς όπως η βελτίωση της ποιότητας του νερού και η ανακύκλωση των αποβλήτων, η υιοθέτηση των οποίων θα βοηθήσει στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ. 24) Υπάρχουν ικανοποιητικά στοιχεία που δείχνουν πως η διαχείριση του LIFE-Τρίτες Χώρες είναι σωστή και πως τα έργα αυτά συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων των τρίτων χωρών. Το LIFE καλύπτει έναν σημαντικό τομέα καθόσον έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται σχετικά γρήγορα και ευέλικτα στις περιβαλλοντικές ανάγκες και προτεραιότητες των τρίτων χωρών.» 25) Επιπλέον, υπάρχει μια αναφορά του Ελεγκτικού Συνεδρίου 1 η οποία ασχολείται με τον σχεδιασμό και τη διαχείριση του προγράμματος. Το Ελεγκτικό Συνέδριο αναγνωρίζει την καταβολή ουσιαστικών προσπαθειών για τη βελτίωση της διαχείρισης του προγράμματος, θεωρεί ωστόσο ότι υπάρχει έλλειψη σαφών και μετρήσιμων στόχων και συνιστά τον προσδιορισμό τέτοιων στόχων οι οποίοι θα καταστήσουν εφικτή την σωστή αξιολόγηση. Πρέπει να διασαφηνιστεί περισσότερο ο ρόλος του Life. Η διαχείριση πρέπει να αναθεωρηθεί ενόψει του διαχωρισμού των σκελών «περιβάλλον» και «φύση» λόγω των εσωτερικών διαφορών τους. 26) Επιπλέον, έχει αναφερθεί ανεπίσημα ότι η εφαρμογή του Life έχει περιπλακεί λόγω ασαφών ορισμών. 7. Προκαταρκτικά συμπεράσματα 1) Το σημαντικότερο μέρος των δαπανών της ΕΕ για το περιβάλλον καλύπτεται από πολιτικές οι οποίες δεν χαρακτηρίζονται συγκεκριμένα ως «περιβαλλοντική πολιτική», όπως οι πολιτικές για την ανάπτυξη της υπαίθρου, το ΕΤΠΑ ή το ταμείο συνοχής. Παρόλα αυτά, ένα συγκεκριμένο χρηματοδοτικό μέσο είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων «διευρωπαϊκών» περιβαλλοντικών πτυχών ή προβλημάτων. 2) Η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ έχει αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητο μέσο το οποίο συμβάλλει στην άμβλυνση των κλιματικών αλλαγών, την ανάσχεση της υποβάθμισης της 1 ΕΕ 2003 C 292/01 DT\553114.doc 7/8 PE 350.027v01-00
φύσης και της βιοποικιλότητας, τη βελτίωση του περιβάλλοντος, της υγείας και της ποιότητας της ζωής, την προαγωγή της βιώσιμης χρησιμοποίησης και διαχείρισης φυσικών πόρων και αποβλήτων και στην ανάπτυξη στρατηγικών προσεγγίσεων για την ανάπτυξη, την εφαρμογή και την πληροφόρηση/ευαισθητοποίηση πολιτικής. Ενόψει της σημαντικής ευρωπαϊκής διάστασης, η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να θεωρηθεί προτεραιότητα στις νέες δημοσιονομικές προοπτικές 2007-2013. 3) Βάσει των νομοθετικών προτάσεων της Επιτροπής, δεν υπάρχει εγγύηση για κατάλληλη χρηματοδότηση του Natura 2000. Σύμφωνα με τα σχέδια της Επιτροπής, το νέο ταμείο αγροτικής ανάπτυξης και τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταρχήν για τη χρηματοδότηση της διαχείρισης ή την εξισορρόπηση επιπλέον δαπανών (για τη γεωργία και άλλα) στις ζώνες Natura 2000, αλλά η χρήση αυτής της επιλογής εξαρτάται από τους εμπλεκόμενους φορείς. Ενδεχομένως να το κάνουν μόνο εφόσον δεν περιορίζει τη χρηματοδότηση που απαιτείται για άλλα μέτρα εντός των ταμείων αυτών. 4) Ενόψει του σημαντικού ποσού που απαιτείται ετησίων για το Natura 2000, θα μπορούσε να εξεταστεί η δημιουργία ειδικών υποτομέων, οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις σχετικές νομοθετικές διαδικασίας. Ο εισηγητής δεν συνιστά την επιλογή αυτή, καθώς μειώνει την ευελιξία του προγράμματος πλαισίου και προλαμβάνει τις ειδικές επιτροπές. PE 350.027v01-00 8/8 DT\553114.doc