Μία φορά κι έναν καιρό ήταν ο Mr Caveman και η Mrs Cavewoman! O Caveman κυνηγούσε για να φέρει τροφή στην οικογένειά του και την προστάτευε από τις διάφορες απειλές. Η Cavewoman συνέλλεγε, ανέτρεφε τα παιδιά της και ήταν υπεύθυνη για την ασφάλεια της σπηλιάς της όταν ο Caveman έλλειπε για κυνήγι! Για να μπορέσουν να είναι πιο αποτελεσματικοί στους ρόλους τους, τόσο το σώμα τους όσο και ο εγκέφαλος, στην πορεία της εξέλιξής τους, προσαρμοζόταν ανάλογα με τις απαιτήσεις. Έτσι οι άντρες έγιναν πιο ψηλοί, πιο μυώδεις και δυνατοί ενώ η σωματική εξέλιξη των γυναικών ήταν ανάλογη των δραστηριοτήτων τους. Ομοίως, οι εγκεφαλικές δομές ανδρών και γυναικών ακολούθησαν διαφορετική πορεία εξέλιξης επί εκατομμύρια χρόνια, έχοντας ως αποτέλεσμα τα δύο φύλα να επεξεργάζονται με διαφορετικό τρόπο τις πληροφορίες, να σκέφτονται και να πιστεύουν διαφορετικά πράγματα και να έχουν διαφορετικές αντιλήψεις, προτεραιότητες και συμπεριφορές. Από τα τέλη του 80 πληθώρα ερευνών για τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων και τον τρόπο λειτουργίας των εγκεφάλων τους, επιβεβαίωσαν ότι ο εγκέφαλος και οι ορμόνες που κυκλοφορούν στο σώμα των ανθρώπων υπαγορεύουν τον τρόπο σκέψης αλλά και την συμπεριφορά τους, ενώ αυτή ενισχύεται από την κοινωνική διαπαιδαγώγηση (π.χ. στα κοριτσάκια αγοράζουμε κούκλες, τους μιλάμε τρυφερά και τα αποκαλούμε όμορφα, ενώ στα αγοράκια αγοράζουμε αυτοκινητάκια και στρατιωτάκια, τους μιλάμε με δυνατή φωνή και τα αποκαλούμε δυνατά!). Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτής της εξέλιξης στην καθημερινή μας συμβίωση με το αντίθετο φύλο; Τι θέλουν τελικά οι άντρες και τι οι γυναίκες; Τι λένε οι μεν και τι ακούν οι δε; Ας αρχίσουμε με έναν οικείο διάλογο: Γιώργος: Που είναι το τυρί; Μαρία: Στο ψυγείο! 1 / 7
Γιώργος: Εκεί ψάχνω αλλά δεν βρίσκω τίποτα! Μαρία: Μα εκεί το έβαλα πριν λίγο! Γιώργος: Είσαι σίγουρη; Δεν υπάρχει τυρί στο ψυγείο! Εισβάλλει η Μαρία στην κουζίνα και με μία απλή κίνηση εμφανίζει το τυρί από το ΨΥΓΕΙΟ!!! ΕΞΗΓΗΣΗ: Οι γυναίκες (ως εξέλιξη της Cavewoman φύλακας της σπηλιάς της) έχουν αναπτύξει ευρύτερη περιφερειακή όραση (45ο δεξιά-αριστερά) με αποτέλεσμα να μπορούν να δουν σχεδόν όλο το περιεχόμενο του ψυγείου με μία κίνηση, ενώ οι άνδρες (ως εξέλιξη του Caveman κυνηγός, ο οποίος στοχεύει στο θήραμα) έχουν αναπτύξει καλύτερη μακρινή όραση σε στενότερο πεδίο, οπότε δυσκολεύονται να δουν πράγματα σε μικρή απόσταση, κάτι που για να το επιτύχουν χρειάζεται να γυρίζουν το κεφάλι δεξιά, αριστερά, πάνω, κάτω καθώς ψάχνουν. Και συνεχίζοντας τον διάλογο Μαρία: Ορίστε το τυρί και Μη μου μιλάς εμένα με αυτόν τον τόνο! ΕΞΗΓΗΣΗ: Οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στις διάφορες μεταβολές της έντασης και της οξύτητας του τόνου φωνής κάτι που τους δίνει την δυνατότητα να αντιλαμβάνονται τις συναισθηματικές αλλαγές του συνομιλητή τους. Επίσης οι γυναίκες έχουν την ικανότητα να μεταβιβάζουν με ταχύτητα από το ένα ημισφαίριο στο άλλο πληροφορίες, οπότε τους παρέχεται μεγάλη ευχέρεια στην πρόσληψη και ερμηνεία προφορικών, οπτικών και άλλων σημάτων. (Στην πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία η γλώσσα του σώματος καλύπτει το 70% της επίδρασης του μηνύματος, ο τόνος φωνής το 20-30% και το υπόλοιπο καλύπτεται από τις λέξεις.) 2 / 7
Ενώ ο Γιώργος έχει αρχίσει να παρακολουθεί την αγαπημένη του εκπομπή η Μαρία συνεχίζει να του παραπονιέται, διαβάζοντας ταυτόχρονα μία συνταγή για κέικ και ψάχνοντας να βρει τα υλικά από το ψυγείο και τα ντουλάπια της κουζίνας! ΕΞΗΓΗΣΗ: Στον γυναικείο εγκέφαλο υπάρχουν δύο περιοχές που αντιστοιχούν στον λόγο. Η μία εντοπίζεται στο πρόσθιο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου και η άλλη εντοπίζεται στο δεξιό ημισφαίριο. Το ότι οι γυναίκες έχουν κέντρα λόγου και στα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια τις κάνει καλύτερες στην ομιλία. Ταυτόχρονα επειδή το κέντρο λόγου είναι εντοπισμένο σε συγκεκριμένες περιοχές, ο υπόλοιπος εγκέφαλος είναι ελεύθερος να καταπιαστεί με άλλες ασχολίες, δίνοντας της την δυνατότητα να μπορεί να κάνει πολλά πράγματα μαζί. Σε αυτή την ικανότητα της γυναίκας βοηθούν και τα οιστρογόνα (γυναικείες ορμόνες), τα οποία ωθούν τα νευρικά κύτταρα να δημιουργήσουν περισσότερες συνάψεις μέσα στον εγκέφαλο και μεταξύ των δύο ημισφαιρίων. Κάποια στιγμή η Μαρία συνειδητοποιεί ότι ο Γιώργος δεν ανταποκρίνεται σε όσα του λέει, αλλά συνεχίζει να παρακολουθεί την αγαπημένη του εκπομπή!! ΕΞΗΓΗΣΗ: Ο αντρικός εγκέφαλος είναι διαμορφωμένος για ένα πράγμα τη φορά, επειδή έχει λιγότερες συνεκτικές ίνες μεταξύ αριστερού και δεξιού ημισφαιρίου και πιο κατατετμημένο εγκέφαλο. Αφού έχει περάσει η ώρα και τα πράγματα έχουν ηρεμήσει η Μαρία αποφασίζει να μιλήσει στον Γιώργο για την μέρα της: Μαρία: Σήμερα η μέρα άρχισε άσχημα από το πρωί. Έκανε περισσότερο κρύο από αυτό που υπολόγιζα και δεν είχα μαζί μου κάτι πιο χοντρό να φορέσω Γιώργος: (την διακόπτει) Αυτές τις μέρες είναι καλό να έχεις μαζί σου κάτι, είδα χτες στις ειδήσεις ότι ο καιρός μάλλον θα συνεχίσει έτσι! Εκείνος σκέφτεται: Ωραία της έλυσα το πρόβλημα 3 / 7
Εκείνη σκέφτεται: Μα γιατί με διακόπτει και δεν κάθεται να ακούσει; Μαρία: κι όταν πήγα στο αυτοκίνητο είδα ότι πάλι έχει ανάψει το λαμπάκι της βενζίνης και έπρεπε να ψάξω για Γιώργος: (την διακόπτει)δεν είναι ανάγκη να σε ειδοποιεί το λαμπάκι, σου έχω πει να βάζεις βενζίνη κάθε τόσο ώστε να μη χρειάζεται να τρέχεις πάντα τελευταία στιγμή. Εκείνος σκέφτεται: Το δεύτερο πρόβλημα που της λύνω μα καλά γιατί δεν βάζει το μυαλό της να δουλέψει; Είμαι υποχρεωμένος να της λύνω όλα τα προβλήματα; Εκείνη σκέφτεται: Μα γιατί με διακόπτει και δεν κάθεται να ακούσει; Αγνοεί τις διακοπές του και συνεχίζει ΕΞΗΓΗΣΗ: Η γυναίκα σκέφτεται δυνατά κι αυτό το θεωρεί μία μορφή επικοινωνίας, έκφραση φιλίας, εμπιστοσύνης κτλ. Ο άντρας νομίζει ότι του δίνει μία λίστα με προβλήματα τα οποία καλείται να λύσει, έτσι αγχώνεται, εκνευρίζεται ή προσπαθεί να της βρει λύση και να της πει τι να κάνει. Για να υπάρξει εποικοδομητική συζήτηση σε αυτή την περίπτωση ο Γιώργος πρέπει να καταλάβει ότι όταν η Μαρία μιλάει δεν θέλει λύσεις, θέλει απλά να εκθέσει και να μοιραστεί τις σκέψεις της. Γενικότερα, οι γυναίκες στην επικοινωνία τους έχουν μεγαλύτερη ροή πληροφοριών, θίγοντας πολλά θέματα ταυτόχρονα χρησιμοποιώντας πολλές φορές τον έμμεσο λόγο. Οι άντρες, από την άλλη, κάνουν μικρές προτάσεις, καλύτερα δομημένες, αρχίζοντας με μία απλή εισαγωγή, στην συνέχεια λένε με σαφήνεια αυτό που θέλουν και καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα. Αφού η Μαρία παρατηρεί λίγο καλύτερα τον Γιώργο συνειδητοποιεί ότι φαίνεται κάπως προβληματισμένος. Ενώ τον ρωτάει τι έχει εκείνος αποφεύγει την απάντηση 4 / 7
ΕΞΗΓΗΣΗ: Όταν ο άνδρας είναι θυμωμένος ή στεναχωρημένος, κλίνεται στον εαυτό του και γίνεται απόμακρος, επειδή είναι από την φύση του καχύποπτος, αμυντικός και κρύβει την συναισθηματική του κατάσταση για να διατηρήσει τον έλεγχο («οι άντρες δεν κλαίνε» - κοινωνική διαπαιδαγώγηση). Όταν η γυναίκα προσπαθεί να πείσει τον άντρα να μιλήσει για τα αισθήματά ή τα προβλήματά του, εκείνος αντιστέκεται γιατί το εκλαμβάνει ως κριτική ή νομίζει ότι δεν τον θεωρεί ικανό. Η γυναίκα συζητά τα προβλήματά της για να ανακουφιστεί από το στρες. Αλλά θέλει να την ακούσουν όχι να της λύσουν το πρόβλημα. Όταν ο άντρας βρίσκεται υπό πίεση και προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημά του χρησιμοποιεί το δεξί του εγκεφαλικό ημισφαίριο για να βρει λύση ενώ σταματά να το χρησιμοποιεί για να ακούει και να μιλά ένα πράγμα την φορά! Την επόμενη μέρα η Μαρία με τον Γιώργο έχουν προγραμματίσει να βγουν για ψώνια. Αποφασίζουν να οδηγήσει η Μαρία. Στο αυτοκίνητο ακούγονται οι γνωστοί διάλογοι: Γιώργος: Πρόσεχε τον άνθρωπο στα αριστερά σου (φρεναρίσματα) καλά δεν με ακούς; Σου είπα να προσέξεις αριστερά όχι να πας κατά πάνω του! Μαρία: Μα νόμιζα ότι μου έλεγες να προσέξω από την άλλη μεριά! Γιώργος: Στρίψε στα 200 μέτρα, δεξιά έτσι θα γλιτώσουμε την κίνηση. Μαρία: Εννοείς από το περίπτερο που βλέπω μπροστά; ΕΞΗΓΗΣΗ: Οι γυναίκες χρησιμοποιούν και τις δύο πλευρές του εγκεφάλου, γι αυτό πολλές δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τη δεξιά από την αριστερή μεριά. Αντίθετα, επειδή οι άντρες χρησιμοποιούν είτε το δεξί είτε το αριστερό ημισφαίριο, εντοπίζουν πιο εύκολα τη δεξιά από την αριστερή μεριά. Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μειώνουν την χωρική αντίληψη της γυναίκας ενώ τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων ενισχύουν την ευφράδεια της και τις λεπτές κινητικές της ικανότητες. Έρευνες δείχνουν ότι ενώ ο εγκέφαλος των κοριτσιών αντιλαμβάνεται τέλεια τις δύο διαστάσεις, των αγοριών έχει την ικανότητα να βλέπει και την Τρίτη διάσταση (από την ηλικία των 4 ετών κιόλας). Στους άνδρες η συγκεκριμένη εγκεφαλική λειτουργία εντοπίζεται σε 4 σημεία του πρόσθιου δεξιού 5 / 7
εγκεφαλικού ημισφαιρίου, ενώ οι γυναίκες δεν έχουν συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου για τη χωρική ικανότητα. Η χωρική ικανότητα επιτρέπει στον άντρα να περιστρέφει νοερά τον χάρτη και να καταλάβει ποια κατεύθυνση πρέπει να ακολουθήσει, ενώ η περιοχή αυτή του εγκεφάλου μπορεί να αποθηκεύει αυτές τις πληροφορίες. Αυτό τους δίνει καλύτερη αίσθηση προσανατολισμού. Οι γυναίκες για να βρουν τον δρόμο τους αναζητούν σημάδια. Επιτέλους έφτασαν στα μαγαζιά ο Γιώργος ξέρει ακριβώς τι θέλει να αγοράσει ενώ η Μαρία σταματάει σε κάθε βιτρίνα και δοκιμάζει παπούτσια, ρούχα, καλλυντικά, Σε λίγο ο Γιώργος χάνει την υπομονή του και αρχίζει να διαμαρτύρεται ΕΞΗΓΗΣΗ: Για τις γυναίκες τα ψώνια σημαίνουν: κουβέντα, αναζωογόνηση, χαλάρωση. Δεν χρειάζονται έναν συγκεκριμένο σκοπό ή πρόγραμμα. Για τον άνδρα τα ψώνια έχουν έναν αντικειμενικό σκοπό (χρειάζομαι ένα παντελόνι γιατί το προηγούμενο χάλασε), ένα στόχο να πετύχει (αγορά παντελονιού) και χρήση αυτού (να το φορέσει). Η γυναίκα δοκιμάζει ρούχα γιατί αυτό ταιριάζει με την λειτουργία του εγκεφάλου της ένα ευρύ φάσμα συγκινήσεων και αισθημάτων που το καθένα αντικατοπτρίζεται με ένα διαφορετικό ρούχο ή αντικείμενο. Τα ρούχα του άντρα αντικατοπτρίζουν τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου του είναι συντηρητικά και πρακτικά. Συχνά μία γυναίκα βοηθάει στους συνδυασμούς χρωμάτων. Όπως έχει παρατηρηθεί οι άνδρες αναφέρουν τα βασικά χρώματα: κόκκινο, μπλε, πράσινο, ενώ οι γυναίκες: εκρού, τιρκουάζ, σωμών, λιλά κοκ. Για ποιο λόγο μπορεί να συμβαίνει αυτό; Τα μάτια είναι μία προέκταση του εγκεφάλου στο εξωτερικό του κρανίου. Ο αμφιβληστροειδής στο πίσω μέρος του βολβού του ματιού περιέχει 130 εκατομμύρια ραβδιοφόρα κύτταρα που ονομάζονται φωτοϋποδοχείς και διακρίνουν το άσπρο από το μαύρο και 7 εκατομμύρια κωνιοφόρα κύτταρα που διακρίνουν τα χρώματα. Τα κωνιοφόρα κύτταρα παρέχονται από το χρωμόσωμα Χ. οι γυναίκες έχουν δύο χρωμοσώματα Χ, με αποτέλεσμα να διαθέτουν μεγαλύτερη ποικιλία κωνιοφόρων από τους άντρες κι έτσι περιγράφουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα χρώματα. Μετά από όλα αυτά, η Μαρία και ο Γιώργος, θα μπορέσουν να ζήσουν αρμονικά; Η απάντηση είναι θετική αφού οι σχέσεις αντρών και γυναικών λειτουργούν παρά τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Το μόνο που χρειάζεται είναι να γίνει κατανοητό ότι οι σχέσεις κλυδωνίζονται όταν άντρες και γυναίκες αδυνατούν να κατανοήσουν τις βιολογικές διαφορές τους και ο ένας περιμένει από τον άλλον να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του! 6 / 7
7 / 7