Σχολική και Κοινωνική Ζωή - 2013-2014 Τάξη: Α - Τμήμα: Α1 Επιβλέπων καθηγητής: Χρήστος Μπάκας ΠΕ19 Θέμα ομαδικών εργασιών: Ενδοσχολική βία Α. Λεκτική βία Σωτήρης Νίκου Δημήτρης Μπαλάφας Η λεκτική βία στα παιδιά είναι ίδια με την σωματική, σύμφωνα με τους ειδικούς. Έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν έχουν δείξει ότι οι προσβολές και τα άσχημα λόγια μπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη ή προβλήματα συμπεριφοράς στην εφηβική, κυρίως, ηλικία. Τα λόγια απαξίωσης προς τα παιδιά, είναι σαν τη χειροδικία, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Όσο πιο συχνή είναι η λεκτική βία στα παιδιά, τόσο μεγαλύτερα προβλήματα θα αποκτήσουν.φράσεις κατα τη διάρκεια της λεκτικής βίας. Όταν σου μιλάω να ακούς! Έχεις δει κανένα άλλο παιδάκι να κάνει σαν εσένα; Να δούμε πότε θα αποφασίσεις να φερθείς σαν μεγάλος; Άντε κουνήσου τι κάνεις μια ώρα; Οι μαμάδες των άλλων παιδιών δεν φωνάζουν γιατί έχουν καλά παιδιά. Δεν σε ρώτησα! Με κούρασες. Μη τολμήσεις. Γιατί όλα τα άλλα παιδιά είναι καλύτεροι μαθητές απο εσένα; Δεν έχω όρεξη τώρα. Σου είναι τόσο δύσκολο να κάτσεις φρόνιμα; Δεν μπορείς μια φορά να μη με κάνεις ρεζίλι; Δεν είσαι παιδί εσύ, είσαι βάσανο. Να ήξερες τι έχω περάσει εγώ για να σε κάνω άνθρωπο. Φαίνεται ότι δεν μπορώ να σου έχω εμπιστοσύνη. Άφησε το θα το καταστρέψεις, θα το κάνω εγώ! Δεν μπορώ να φύγω για λίγο και τα κάνεις όλα χάλια. Σου δίνουμε τόσα και εσύ δεν είσαι ευχαριστημένος/η με τίποτα. Δεν υπάρχει δε μπορώ, υπάρχει δεν θέλω. Άμα είσαι καλό παιδί θα σε αγαπάω.
Ο συνηθέστερος τρόπος που υιοθετούν οι μαθητές για να αντιμετωπίσουν τη λεκτική βία είναι το να την αγνοούν, αντί να απευθυνθούν αμέσως στους δασκάλους και στους γονείς τους. Οι δάσκαλοι και οι γονείς θα πρέπει να εξηγήσουν στο παιδί-θύμα πως δεν ευθύνεται αυτό για αυτό που του συμβαίνει και να του υπενθυμίσουν πως ενδιαφέρονται για αυτό και πως θα κάνουν τα πάντα για να το βοηθήσουν. Τέλος, αν οι γονείς κρίνουν ότι το παιδί έχει επηρεαστεί αρκετά από τέτοια φαινόμενα καλό είναι να ζητηθεί η βοήθεια ενός ψυχολόγου. Κωνσταντίνος Μπάκας Δημήτρης Γεωργίου Η λεκτική βία δεν είναι μόνο όταν κάποιος βρίσει κάποιον. Συνήθως είναι καλυμμένη και είναι μια καταχρηστική συμπεριφορά που δημιουργεί συναισθηματικό πόνο και ψυχική οδύνη. Σε γενικές γραμμές, η λεκτική κακοποίηση προσδιορίζει ανθρώπους λέγοντάς τους τι είναι, τι σκέφτονται, τα κίνητρά τους, και ούτω καθεξής. Όταν σε μια προσπάθεια συζήτησης αντί να στηρίζει απλά και μόνο τη θέση του, σε προσδιορίζει ως άτομο, βάζει λόγια στο στόμα σου που δεν είπες, θίγει εσένα ή τη γνώμη σου ή την υποβιβάζει, (πχ. "ισοπεδώνεις", "γίνεσαι υπερβολικός/η", "είσαι ισχυρογνώμων", "η άποψή σου είναι λάθος", "'ελα πως κάνεις έτσι", "τα παίρνεις όλα τοις μετρητοίς". "δεν είπα αυτό", "δεν έχει σημασία αν δεν χρησιμοποιώ τις κατάλληλες λέξεις" κλπ), τότε ασκεί λεκτική βία, όπως θα αναλύσουμε και παρακάτω, παρουσιάζοντας τις καλυμμένες αλλά και ξεκάθαρες μορφές λεκτικής βίας. Στην Ελλάδα, το νομοσχέδιο για την ενδοοικογενειακή βία απασχόλησε Τρίτη 8 Αυγούστου 2006 την Κυβερνητική Επιτροπή. Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο θεσπίζονται νέες εγκληματικές συμπεριφορές, που έως τώρα δεν χαρακτηρίζονταν αξιόποινες πράξεις, ενώ μετατρέπεται σε κακουργηματική πράξη ο συζυγικός εξαναγκασμός σε συνουσία. Το νομοσχέδιο προβλέπει βαριές ποινές για την παιδοφιλία, αλλά και για τον εξαναγκασμό ανικάνου ή ασθενούς μέλους της οικογένειας σε σεξουαλική πράξη, ενώ απαγορεύεται ρητά η σωματική βία σε βάρος ανηλίκων ως μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές εξάλλου, υποχρεούνται να ενημερώνουν άμεσα τις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές σε περίπτωση που διαπιστώσουν σωματική κακοποίηση μαθητή από μέλος της οικογένειάς του, ενώ σε περίπτωση κακοποίησης ανηλίκου προβλέπεται αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη κατά του δράστη, ο οποίος υποχρεωτικά οδηγείται στο αυτόφωρο. Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, στόχος του νομοσχεδίου είναι η καταπολέμηση των ακραίων φαινομένων αυθαιρεσίας και αυταρχισμού μέσα στην οικογένεια με τη δημιουργία ενός νομοθετικού πλέγματος προστασίας των ανηλίκων αλλά και των «αδύνατων» μελών της οικογένειας, οι παραβάτες του οποίου θα αντιμετωπίζουν βαριές ποινές. Χρήστος Δημουλιάς Αλεξάνδρα Μπέκιου Φωνές, βρισιές, εξευτελισμοί, απειλές & τρομοκράτηση (με στόχο το ίδιο το θύμα ή και οικείους του) Αποτελεί τμήμα της ψυχολογικής & συναισθηματικής βίας, συνήθως συμπεριλαμβάνει τις απειλές, ενώ η τρομοκράτηση συνήθως συμπεριλαμβάνει κι άλλους τρόπους βίας..
Β. Συναισθηματική βία Άγγελος Κάτσης Δημήτρης Θειακός Η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια συμπεριφορά, κατά την οποία ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων εκθέτει ένα άλλο άτομο ή ομάδα ατόμων σε καταστάσεις που είναι επιβλαβείς για την συναισθηματική και ψυχολογική τους ακεραιότητα. Παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών είναι η λεκτική επιθετικότητα, η κυριαρχική συμπεριφορά, ο εκφοβισμός, οι χειριστικές σχέσεις - σχέσεις εκμετάλλευσης, οι συμπεριφορές ζήλιας. Τέτοια περιστατικά συνήθως παρατηρούνται ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, σε στενές σχέσεις γενικότερα -είτε ερωτικές, είτε φιλικές-, καθώς επίσης και στο σχολείο, αλλά και στο εργασιακό περιβάλλον. Σχετικά με το φύλο, φαίνεται ότι η στερεότυπη αντίληψη που συνδέει τους άντρες με τη σωματική κακοποίηση, υπάρχει και σχετικά με τη συναισθηματική κακοποίηση. Αυτό, όμως, δεν ισχύει στην πραγματικότητα, διότι μια γυναίκα είναι πιο πιθανό να κακοποιήσει συναισθηματικά, παρά σωματικά ή σεξουαλικά λόγω της μειωμένης σωματικής της δύναμης σε σχέση με τον άνδρα. Γενικά, όμως, μελέτες έχουν δείξει πως δεν υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σχετικά με το φύλο του ατόμου που κακοποιεί συναισθηματικά. Επίσης, κατά τη συναισθηματική κακοποίηση, το θύμα τείνει να πιστεύει πως αυτό έχει το πρόβλημα και πως θα πρέπει να κάνει πράγματα για να βελτιώσει την σχέση (με τον θύτη). Αυτό όμως δεν έχει ποτέ αποτέλεσμα γιατί το πρόβλημα δεν είναι το άτομο που υπόκειται την κακοποίηση, αλλά η ίδια η συμπεριφορά κακοποίησης. Ό,τι και να κάνει λοιπόν το θύμα, ποτέ δεν πρόκειται να ευχαριστήσει το άλλο πρόσωπο, ούτε να του αλλάξει την συμπεριφορά. Πώς μπορεί κανείς να αναγνωρίσει ότι κακοποιείται συναισθηματικά; Ένας τρόπος είναι να δει κανείς την κατάστασή του σαν εξωτερικός παρατηρητής και να προσπαθήσει να εξετάσει το γενικότερο κλίμα που επικρατεί, είτε πρόκειται για το σπίτι, είτε για εργασιακό περιβάλλον. Τα συναισθήματα που δημιουργούνται έχουν μεγάλη σημασία, θα πρέπει να εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας. Η συναισθηματική κακοποίηση είναι πολύ ύπουλη έτσι η αναγνώριση των συναισθημάτων μας θα βοηθήσει στο να ονομάσουμε την κατάσταση. Βασικοί παράγοντες συναισθηματικής βίας ειναί οι εξής Η κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε κάθε άτομο ανεξάρτητα από την ηλικία του, την κουλτούρα, τις ικανότητες του ή την οικονομική του κατάσταση. Αν ένα άτομο έχει κακοποιηθεί σωματικά, το πιθανότερο είναι να έχει κακοποιηθεί και ψυχολογικά χωρίς να σημαίνει ότι απαραίτητα ισχύει και το αντίστροφο. Η συναισθηματική κακοποίηση είναι η μεγαλύτερη προένδειξη σωματικής κακοποίησης Ένα άτομο μπορεί να αναζητά βοήθεια με πλάγιους τρόπους, ελπίζοντας ότι οι «ειδικοί» ή κάποια άτομα του κύκλου τους θα διαγνώσουν την κακοποίηση. Συμπτώματα Οι άνθρωποι, ειδικά παιδιά, που έχουν υποστεί ή βιώνουν τις διάφορες μορφές κακοποίησης μπορεί να παρουσιάσουν τα εξής συμπτώματα: χαμηλή αυτό-εικόνα, ανικανότητα να εμπιστευτούν ή/και ν'αγαπήσουν κάποιον, επιθετική και με στοιχεία διάσπασης συμπεριφορά, παράνομες ενέργειες, θυμό/μανία, αυτοκαταστροφικές/ αυτό-τιμωριτικές πράξεις, παθητική ή/και απόμακρη στάση, ανησυχία και φοβίες, προβλήματα επίδοσης ή σχολική αποτυχία, μελαγχολικές τάσεις, εφιάλτες...
Θετικές αντιδράσεις για την συναισθηματική βία:ακούστε προσεκτικά και πάρτε σοβαρά το άτομο που έχει υποστεί κακοποίηση. Ρωτήστε το τι χρειάζεται. Διαβεβαιώστε ότι όλα αυτά που θα πει είναι εμπιστευτικά και υπάρχει πλήρης εχεμύθεια. Ρωτήστε το για την κακοποίηση με ερωτήσεις «ανοιχτού τύπου» (π.χ. Πώς ένιωσες όταν έγινε αυτό ή είπε αυτό;) και ζητήστε να σας αναφέρει παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης. Πιστέψτε την ιστορία του ατόμου. Αφήστε το άτομο να σας πει τι θεωρεί ότι έχει περισσότερη επίδραση επάνω του. Βοηθήστε το άτομο να αναγνωρίσει τις δυνατότητες του και τις ικανότητες επιβίωσης. Βοηθήστε το κακοποιημένο άτομο να καταλάβει με ποιο τρόπο έχασε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Ιφιγένεια Νίκου Εσμεράλντα Ελέζι Συναισθηματική βία είναι ένα σύνολο επιζήμιων συμπεριφορών ελέγχου που ασκούνται από τον ένα σύντροφο προς τον άλλον (συνήθως άντρες προς γυναίκες) με στόχο να τον εξουσιάσουν. Το αποτέλεσμα τέτοιων συμπεριφορών είναι το να ζει το άτομο που δέχεται τη συναισθηματική βία (συνήθως η γυναίκα) μέσα στο φόβο, να διαστρέφονται οι σκέψεις, τα συναισθήματα και η συμπεριφορά του και να αρνείται τις ανάγκες του ώστε να αποφύγει την κακοποίηση. Βασικοί Παράγοντες Συναισθηματικής Βίας Η κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε κάθε άτομο ανεξάρτητα από την ηλικία του, την κουλτούρα, τις ικανότητες του ή την οικονομική του κατάσταση. Αν ένα άτομο έχει κακοποιηθεί σωματικά, το πιθανότερο είναι να έχει κακοποιηθεί και ψυχολογικά χωρίς να σημαίνει ότι απαραίτητα ισχύει και το αντίστροφο. Η συναισθηματική κακοποίηση είναι η μεγαλύτερη προένδειξη σωματικής κακοποίησης Ένα άτομο μπορεί να αναζητά βοήθεια με πλάγιους τρόπους, ελπίζοντας ότι οι «ειδικοί» ή κάποια άτομα του κύκλου τους θα διαγνώσουν την κακοποίηση. Τα κακοποιημένα άτομα αναγνωρίζουν ότι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της συναισθηματικής βίας είναι μεγαλύτερα από οποιαδήποτε άλλη μορφή κακοποίησης συμπεριλαμβανομένης και της σωματικής. Μπορείτε να αναγνωρίσετε ενδείξεις συναισθηματικής κακοποίησης σε κάποιο άτομο από διάφορους τρόπους και συμπεριφορές του. Μια σταθερή ένδειξη είναι ο φόβος. Σε συνδυασμό με τις παρακάτω ενδείξεις/δείκτες, υπάρχουν δύο ερωτήσεις κλειδιά που χρησιμοποιούνται για να διαγνώσουν ότι το άτομο έχει υποστεί συναισθηματική βία Συμπτώματα Οι άνθρωποι, ειδικά παιδιά, που έχουν υποστεί ή βιώνουν τις διάφορες μορφές κακοποίησης μπορεί να παρουσιάσουν τα εξής συμπτώματα: χαμηλή αυτό-εικόνα, ανικανότητα να εμπιστευτούν ή/και ν'αγαπήσουν κάποιον, επιθετική και με στοιχεία διάσπασης συμπεριφορά, παράνομες ενέργειες, θυμό/μανία, αυτοκαταστροφικές/ αυτό-τιμωριτικές πράξεις, παθητική ή/και απόμακρη στάση, ανησυχία και φοβίες, προβλήματα επίδοσης ή σχολική αποτυχία, μελαγχολικές τάσεις, εφιάλτες... Επιπρόσθετα, καθώς η κακοποίηση καταστρέφει τη διαδικασία της προσκόλλησης στους άλλους και τη δημιουργία αποτελεσματικών σχέσεων, οι άνθρωποι παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Συχνά, ο ενήλικας που έχει υποστεί κακοποίηση στα παιδικά του
χρόνια δυσκολεύεται στην εγκαθίδρυση στενών προσωπικών σχέσεων και είναι πολύ πιθανό να του προκαλεί δυσκολία η σωματική εγγύτητα, το άγγιγμα, η οικειότητα και η εμπιστοσύνη στους άλλους. Τα παιδιά που έχουν βιώσει την απόρριψη έχουν περισσότερες πιθανότητες από εκείνα που ένιωθαν αποδεκτά να εκδηλώσουν εχθρότητα, παθητική ή επιθετική συμπεριφορά, να δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης, να έχουν αρνητική γνώμη για τον εαυτό και τις ικανότητες τους, καθώς και αρνητική αντίληψη για τον περιβάλλοντα κόσμο." Πως Αντιδρώ Όταν Ένα Άτομο κακοποιείται Συναισθηματικά/Ψυχολογικά; Τα άτομα που βιώνουν τέτοιου είδους κακοποίηση συνεχώς αναφέρουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που συναντούν ζητώντας βοήθεια είναι ότι κανείς δεν παίρνει την συναισθηματική κακοποίηση σοβαρά. Βελτιώνοντας την αντίδρασή σας σε ένα άτομο που έχει υποστεί συναισθηματική βία μπορείτε όντως να κάνετε την διαφορά. Θετικές αντιδράσεις για την συναισθηματική βία: Ακούστε προσεκτικά και πάρτε σοβαρά το άτομο που έχει υποστεί κακοποίηση. Ρωτήστε το τι χρειάζεται. Διαβεβαιώστε ότι όλα αυτά που θα πει είναι εμπιστευτικά και υπάρχει πλήρης εχεμύθεια. Ρωτήστε το για την κακοποίηση με ερωτήσεις «ανοιχτού τύπου» (π.χ. Πώς ένιωσες όταν έγινε αυτό ή είπε αυτό;) και ζητήστε να σας αναφέρει παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης. Πιστέψτε την ιστορία του ατόμου. Αφήστε το άτομο να σας πει τι θεωρεί ότι έχει περισσότερη επίδραση επάνω του. Βοηθήστε το άτομο να αναγνωρίσει τις δυνατότητες του και τις ικανότητες επιβίωσης. Βοηθήστε το κακοποιημένο άτομο να καταλάβει με ποιο τρόπο έχασε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Υποστηρίξτε το άτομο, ώστε να σχεδιάσει ένα πλάνο αλλαγής. Βοηθήστε το άτομο ώστε να καταλάβει την επίδραση που έχει κάτι τέτοιο στα παιδιά (αν υπάρχουν). Κατευθύνετε το άτομο σε κάποιον/αν που μπορεί να το βοηθήσει. Προτείνετε του ατόμου να πάρει νομικές συμβουλές ώστε να γνωρίζει τα δικαιώματά του Δήμητρα Μέξη Άννα Ζαμπάτη Η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια συμπεριφορά, κατά την οποία ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων εκθέτει ένα άλλο άτομο ή ομάδα ατόμων σε καταστάσεις που είναι βλαβερες για την συναισθηματική και ψυχολογική τους ακεραιότητα. Παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών είναι η λεκτική επιθετικότητα, η κυριαρχική συμπεριφορά, ο εκφοβισμός, οι χειριστικές σχέσεις - σχέσεις εκμετάλλευσης, οι συμπεριφορές ζήλιας. Τέτοια περιστατικά συνήθως παρατηρούνται ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, σε στενές σχέσεις γενικότερα -είτε ερωτικές, είτε φιλικές-, καθώς επίσης και στο σχολείο, αλλά και στο εργασιακό περιβάλλον. Επίσης, κατά τη συναισθηματική κακοποίηση, το θύμα πιστεύει πως αυτό έχει το πρόβλημα και πως θα πρέπει να κάνει πράγματα για να βελτιώσει την σχέση (με τον θύτη). Αυτό όμως δεν έχει ποτέ αποτέλεσμα γιατί το πρόβλημα δεν είναι το άτομο που δέχετε την κακοποίηση, αλλά η ίδια η συμπεριφορά κακοποίησης. Ό,τι και να κάνει λοιπόν το θύμα, ποτέ δεν πρόκειται να ευχαριστήσει το άλλο πρόσωπο, ούτε να του αλλάξει την συμπεριφορά.στην περίπτωση, λοιπόν, αυτή, θα πρέπει το άτομο που δεχετε την συναισθηματική κακοποίηση να βρει τρόπους να προστατέψει τον εαυτό του. Σημαντικό είναι αρχικά να μειώσει ή και να διακόψει εντελώς την επικοινωνία του με τον θύτη. Θα πρέπει να βρει
ανθρώπους που εμπιστεύεται ώστε να μιλήσει για αυτό που του συμβαίνει και έτσι να νιώθει ότι έχει ένα στήριγμα Έτσι, με τον καιρό, το άτομο κατανοεί ότι του αξίζει αγάπη και σεβασμός, παρ' όλες τις άσχημες συμπεριφορές που έχει υποστεί και που έχουν αποδυναμώσει τον συναισθηματικό του κόσμο. Όσο περισσότερο το συνειδητοποιεί αυτό, τόσο λιγότερο θα επιτρέπει να γίνεται δέκτης κακοποιητικών συμπεριφορών και θα είναι σε θέση να αναγνωρίζει πότε συμβαίνει αυτό είτε προς τον εαυτό του, είτε προς ανθρώπους γύρω του.
Γ. Σωματική Βία Σπύρος Κατσις Δημήτρης Βασιλάκος Η βία αναφέρεται στις πράξεις της επιθετικότητας και της κατάχρησης που προκαλεί ή σκοπεύει να προκαλέσει τον εγκληματικό τραυματισμό ή τη ζημιά στα πρόσωπα, και (σε μια μικρότερη έκταση) τα ζώα και την περιουσία Από χαστούκι μέχρι βαριά σωματική βλάβη, συμπεριλαμβάνοντας καθετί που προξενεί πόνο, τραυματισμό, ακρωτηριασμό ή που έχει πρόθεση να.. Και o βιασμός και κάθε άλλη βίαιη & καταπιεστική συμπεριφορά προς το σώμα...χτυπήματα, καψίματα, σπρωξίματα, χρήση όπλου, φυσικός περιορισμός, παρεμπόδιση κάλυψης βασικών αναγκών (πχ. τροφή, φάρμακα, ύπνος..) Η σωματική βία περιλαμβάνει : σωματικές επιθέσεις με κτυπήματα, δαρμό, σπρωξίματα, γροθιές, χαστούκισμα, δάγκωμα, κλοτσιά, απειλή ότι θα χρησιμοποιήσει ή χρησιμοποιεί πράγματι ένα όπλο οποιασδήποτε μορφής. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα υποστηρίζουν οι παιδοψυχολόγοι, οι ενήλικες, που χρησιμοποιούν σωματική βία, για να συνετίσουν τα παιδιά τους, τα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε παραβατικές συμπεριφορές, αφου: 1. τα παιδιά μαθαίνουν ότι οι μεγάλοι είθισται να χτυπάνε τους μικρότερους 2. το ξύλο εκλαμβάνεται ως μορφή επιβολής των απόψεων και των επιθυμιών του θύτη προς το θύμα του 3. όταν χτυπάμε, μας φοβούνται και έτσι δημιουργείται ένα αίσθημα απόλυτης κυριαρχίας και εξουσίας σε αυτόν που χτυπά! 4. στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν και να κάνουν τελικά αυτό που θέλουν, τα παιδιά μαθαίνουν να δρουν κρυφά και παρασκηνιακά, λέγοντας ψέματα Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και τονίζουν ότι τα παιδιά, που δέχονται σωματική βία είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν ως ενήλικες ροπή προς το έγκλημα! Επιπλέον, σε έρευνα, που έγινε στο Οντάριο, βρέθηκε πως ενήλικες, που, ως παιδιά, θυμούνται να έχουν τιμωρηθεί σωματικά, είναι δύο φορές πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν προβλήματα έκφρασης των αναγκών και των συναισθημάτων τους, κατάχρησης αλκοόλ και εξάρτησης από ό,τι οι ενήλικες, που δεν έχουν κάτι αναλογο να θυμούνται. Γιατί Μένει το Θύμα; - Δεν φεύγει για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, ακόμα κι όταν νοιώθει να κινδυνεύει: - Δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως θύμα. - Δεν γνωρίζει τα δικαιώματά του. - Φοβάται την εκδίκηση σε βάρος του ή σε βάρος των παιδιών, - Θρησκευτικές και κοινωνικές αντιλήψεις. - Δεν έχει δουλειά, την οποία δύσκολα μπορεί να ψάξει αν ο δράστης το απαγορεύει ή έχει απαγορεύσει και τις κοινωνικές σχέσεις, ακόμα και με την οικογένειά τους. - Οικονομική εξάρτηση.
- Φόβος ότι δεν θα πιστεύουν και το αξιοπρεπές επάγγελμα ή θέση του συζύγου που θα υποστεί ζημιά - Φόβος / Απειλές - Σκέφτεται τα παιδιά, θα «διαλυθεί» η οικογένεια - Είναι απελπισμένο. - Πιστεύει ότι είναι αδύναμο. - Χαμηλή αυτοεκτίμηση. - Φόβος για αλλαγή. - Απομόνωση. - Κατηγορεί τον εαυτό του -Φοβάται να το πει στους γονεις του -Δεν το λέει στους δασκάλους για να τον βοηθήσουν
Δ. Ψυχολογική βία Κατερίνα Νοτσερίνο Αλεξάνδρα Κόκκα Η ψυχολογική βια μπορεί να βλάψει σοβαρά έναν οργανισμό.υπάρχει όμως και μια περίπτωση ο άνθρωπος να βλάψει τον ίδιο του τον εαυτό. Συνήθος η Ψυχολογική βια γίνετε στα (σχολεία -πάρκα κ.λ.π).μπορεί επίσης να προκαλέσει κακοποίηση στις σχέσεις.η κακκοποίηση μπορει να συμβεί σε κάθε άτομο ανεξάρτητα από την ηλικία του ηκανότητες η την οικονομική του κατάσταση.εξετίας αυτής της βιας γίνετε οι άνθρωποι να βρίσουν και να πούνε πράγματα που πραγματικά δεν εννοούν και δεν θελουν να πουν.οι άνθρωποι, ειδικά παιδιά, που έχουν πάθει ή βιώνουν τις διάφορες μορφές κακοποίησης μπορεί να παρουσιάσουν τα εξής συμπτώματα: χαμηλή αυτό εικονα ανικανότητα να εμπιστευτούν και ν'αγαπήσουν κάποιον, επιθετική και με στοιχεία διάσπασης συμπεριφορά, παράνομες ενέργειες, θυμό/μανία, αυτοκαταστροφικές αυτότιμωριτικές πράξεις, παθητική ή και μακρη στάση, ανησυχία και φοβίες, προβλήματα επίδοσης ή σχολική αποτυχία, μελαγχολικές τάσεις, εφιάλτες... Οπωσδήποτε στόχος είναι ο κάθε σύντροφος να ανακαλύψει τις δικές του αδυναμίες για ποιους λόγους δηλαδή ο «θύτης» έχει ανάγκη να ελέγχει υπερβολικά και να κακομεταχειρίζεται το σύντροφό του ή για ποιους λόγους το «θύμα» επέτρεψε στο σύντροφό του την άσκηση ψυχολογικής βίας. Η επιθετική συμπεριφορά εκφράζεται και με άλλες μορφές βίας που είτε συνυπάρχουν με την σωματική είτε εκδηλώνονται αυτόνομα και τα αποτελέσματά τους είναι το ίδιο επαχθή και επιζήμια για την ψυχική και σωματική υγεία του ανθρώπου.η ψυχολογική βία είναι ένα μόνο κομμάτι της σκληρότητας που καθημερινά βιώνουν γυναίκες και άνδρες μέσα στη σχέση ή μέσα στο σπίτι τους. Ελένη Βασιάι Ψυχολογική πίεση, συνειδητή και μη. Ως ψυχολογική βία μπορεί να θεωρηθεί η πίεση ενός ατόμου να κάνει κάτι που δεν θέλει, ενώ αυτό δεν έχει ερωτηθεί αν θέλει. Για παράδειγμα, η υποχρεωτική στράτευση σε μια χώρα είναι μορφή ψυχολογικής βίας σε όσους την αποδέχονται για κοινωνικούς λόγους. Δηλαδή ψυχολογική βία υπάρχει όταν η αποδοχή του θύματος είναι εικονική, για να μην διαταράξει οικογενειακές ισορροπίες. Π.χ. οι γονείς μου είναι δεξιοί, δεν θέλω να πάω στον στρατό, μα θα πάω να τελειώνω - σ' αυτό ευθύνη έχει πρώτα το κράτος που δεν μελέτησε αυτήν την εκδοχή και μετά οι γονείς, που το κράτος δεν τους δίδαξε με ειδικό υποχρεωτικό μάθημα πως να είναι γονείς) Ψυχολογική βία, μας ασκούν άτομα που επιμένουν να αγοράσουμε ένα προϊόν, ένας ζητιάνος που ακόμη και αν δεν μας μιλά, μας σοκάρει ψυχολογικά το κομμένο του πόδι και η εμφάνισή του, την οποία προβάλει χωρίς να σέβεται τα όριά μας και μας εξαναγκάζει να δώσουμε κάτι μέσω του τρόμου. Το γεγονός ότι έχει ανάγκη τα χρήματα, δεν αναιρεί ότι ίσως και άθελά του, ασκεί έντονη ψυχολογική βία (με την ευθύνη πάντα της πολιτείας που δεν το στέγασε σε ίδρυμα).