Tό χρήμα σήμερα Το χρήμα είναι μία συμφωνία συνειδητή ή ασυνείδητη, θεληματική ή επιβαλλόμενη που μπορεί να παραμείνει σταθερή ή και να μεταβάλλεται. Mέσα σε μία κοινωνία μικρή ή μεγάλη, τοπική ή εθνική, διεθνή ή συνεργατική να χρησιμοποιεί κάτι σαν μέσο συναλλαγής.
Κι όμως, είμαστε συχνά σε αδράνεια όταν μας λείπει το μέσο συναλλαγής! Κάτω από αυτές τις συνθήκες και για να μοιραστούν λίγο από το περιορισμένο χρήμα που κυκλοφορεί, οι άνθρωποι εργάζονται με τρόπους που βλάπτουν τους ίδιους, το περιβάλλον και την ευημερία των κοινοτήτων τους. Μπορεί να υπάρχει πληθώρα υλικών, εξοπλισμού, εξειδικευμένης εργασίας, χρόνου, αγαθών αλλά και αναγκών να καλυφθούν, αλλά δεν μπορούμε να εργασθούμε ή να συναλλαχθούμε μεταξύ μας επειδή δεν κυκλοφορούν αρκετά χρήματα. Έτσι οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να κάνουν σχεδόν οτιδήποτε για τα χρήματα, γιατί τα χρειάζονται για να συμμετέχουν στο παιχνίδι.
Αν το σκεφτεί κανείς, η κατάσταση είναι παράλογη. Δεν μπορεί να υπάρχει ποτέ έλλειψη ενός μέτρου αξίας. Φαντασθείτε έναν ξυλουργό ο οποίος δεν εργάζεται επειδή έχει ξεμείνει από ίντσες!
Tα χρήματα είναι δύσκολο να τα βρεις γιατί: Υπάρχει περιορισμένη ποσότητα χρημάτων σε κυκλοφορία. Kαθώς εκδίδεται από μία μεμονωμένη κεντρική πηγή είναι πάντα περιορισμένο ως προς το απόθεμά του Τα χρήματα μπορούν να μεταφερθούν οπουδήποτε, και έτσι πράγματι γίνεται Δεν μπορείς να εκδόσεις χρήματα μόνος σου. Σε όλο τον κόσμο οι κοινότητες των ανθρώπων υποφέρουν από την έλλειψη χρημάτων, απλά επειδή υπάρχει αυτή η συγκεκριμένη ποσότητα χρημάτων, η οποία έχει μεταφερθεί αλλού και οι ίδιες οι κοινότητες δεν μπορούν να τυπώσουν τα δικά τους χρήματα.
Tο πρόβλημα παραπέμπει στη Λύση Μπορούμε να παρακάμψουμε αυτό το πρόβλημα με τη δημιουργία τοπικών χρημάτων για να χρηματοδοτήσουμε τοπικές ανάγκες για να δημιουργήσουμε αφθονία και να προστατευτούμε από τη φτώχεια Έχουν υπάρξει πολλά τοπικά νομίσματα κατά τη διάρκεια της ιστορίας, τα οποία εμφανίζονται όταν η τοπική κοινότητα θέλει να προστατευτεί από εξωγενείς διαταραχές, όπως είναι ο πόλεμος, ή η ύφεση.
Aπό το 1968 μεταξύ των νέων οικονομολόγων αναμενόταν, πως το ποσοστό του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας θα αυξανόταν ολοένα και περισσότερο ως επακόλουθο της Ενιαίας Αγοράς μετά το 1992 και του προτεινόμενου ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Στις αρχές του 1991, η Liz Shephard (ερευνήτρια τοπικών οικονομικών πρωτοβουλιών), πρότεινε τη δημιουργία ενός εθνικού δικτύου, που θα συνεργαζόταν για την ανάπτυξη των συστημάτων τοπικών συναλλαγών και συγκάλεσε το πρώτο συνέδριο με τους ενδιαφερόμενους από όλη την επικράτεια του Ηνωμένου Βασιλείου. Λίγο αργότερα, εγκαινίασε το LETSLINK UK, έναν πρωτοπόρο εθνικό οργανισμό για την ανάπτυξη συστημάτων τοπικών συναλλαγών.
Πρώτος στο είδος του σε ολόκληρο τον κόσμο, ο οργανισμός LETSLINK UK ιδρύθηκε, για να παρέχει βοήθεια προς τις κοινότητες που πλήττονταν από την οικονομική ύφεση, πραγματοποιώντας τους ακόλουθους στόχους: Την ανάπτυξη αποτελεσματικών και βιώσιμων μοντέλων LETS Την παροχή έντυπου υλικού, πόρων και συμβουλών Την ευρεία προώθηση του LETS και την προώθηση της δυνατότητάς του για ανάπλαση των κοινοτήτων Την παροχή βοήθειας στις τοπικές ομάδες με πρότυπους κανόνες, υλικό, κ.λπ. και την προώθηση όσο το δυνατόν καλύτερων πρακτικών στην οργάνωση των συστημάτων Την αντιμετώπιση στρατηγικών, νομικών και άλλων εθνικών ζητημάτων.
LETSystem Local Exchange Trading System
Tί είναι το LETS Aν η οικονομία είναι ο Tιτανικός, το Lets είναι μία από τις σωτήριες λέμβους Eίναι ένα κοινοτικό νόμισμα η χρήση του οποίου απέχει σε μεγάλο βαθμό από το συμβατικό χρήμα και τα μειονεκτήματά του
Xρησιμοποιείται παράλληλα με τα παραδοσιακά χρήματα και είναι σχεδιασμένο με τρόπο που να επιλύει τα 4 βασικά προβλήματα των χρημάτων. Eκδίδεται από τους ανθρώπους που το χρησιμοποιούν, άρα είναι άμεσα διαθέσιμο Eίναι άτοκο Yπάρχει σε επαρκή ποσότητα ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινότητας Παραμένει μέσα στην κοινότητα που το χρησιμοποιεί Επιπλέον, είναι φιλικό, εύκολο στη χρήση, χαμηλού κόστους, απλό και σίγουρο.
Eίναι Άμεσα Διαθέσιμο Ίσως το πιο βασικό και επαναστατικό χαρακτηριστικό του LETS είναι ότι το νόμισμα δεν εκδίδεται από έναν κεντρικό φορέα, αλλά από κάθε άτομο, κατά την ίδια τη διαδικασία της συναλλαγής. Το σύστημα έχει τη δυνατότητα να δρα ως ο τέλειος μεσολαβητής μεταξύ της προσφοράς διαθέσιμων αγαθών και της ζήτησης.
Για παράδειγμα...... μια συνταξιούχος που συντηρείται με κρατικά επιδόματα δεν έχει αποταμιεύσεις στην τράπεζα και λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών του Ιανουαρίου, το υδραυλικό σύστημα στο σπίτι της καταρρέει. Κανονικά, δεν θα είχε άλλη επιλογή εκτός από το να πάρει ένα δάνειο, συμπεριλαμβανομένου του τόκου, προκειμένου να πληρώσει τον υδραυλικό. Με το LETS μπορεί να εκμισθώσει άμεσα τον υδραυλικό, και να τον εξοφλήσει κατευθείαν, γνωρίζοντας ότι το χρέος της στο σύστημα LETS θα είναι άτοκο και μπορεί να εξοφληθεί αργότερα σε είδος.
Ουσιαστικά το LETS ανακτά, σαν πληροφορία, τον αρχικό σκοπό του χρήματος, τη χρήση του δηλαδή ως μέσου συναλλαγής. Eμπορικές πράξεις που διεκπεραιώνονται χωρίς τη χρήση μετρητών, των οποίων οι συναλλαγές απλώς καταγράφονται σαν τιμές στον υπολογιστή, είναι οικείες σε όλους εκείνους που διατηρούν έναν τραπεζικό λογαριασμό ή κάνουν χρήση πιστωτικής κάρτας. Το LETS διατηρεί αρχείο συναλλαγών με παρόμοιο τρόπο. δηλαδή, είτε παραδοσιακά, μέσω της χρήσης ενός λογιστικού βιβλίου λογαριασμών, είτε μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας των υπολογιστών. Σε αντίθεση με τις τράπεζες, το LETS δρα σε μη κερδοσκοπική βάση, χωρίς να επιβαρύνει τον συναλλασόμενο με τόκους.
Eίναι άτοκο Tη στιγμή που κάθε μέλος ενός συστήματος LETS κατέχει εξίσου την δυνατότητα να εκδίδει νόμισμα, κανένας δεν μπορεί να μονοπωλήσει το απόθεμα χρημάτων. Το χρήμα δεν αποτελεί τότε σπάνιο αγαθό και... επόμενα δεν μπορεί να δανειοδοτηθεί με τόκο.
Ζούμε σε έναν κόσμο εντάσεως κεφαλαίου. O τόκος συμπεριλαμβάνεται στην τιμή κάθε προϊόντος που αγοράζουμε. Είμαστε βουτηγμένοι βαθιά μέσα στους τόκους. Σύμφωνα με μία γερμανική μελέτη, οι πληρωμές των τόκων μπορούν να ανέλθουν στο 75% του ενοικίου που καταβάλλεται από τους ενοικιαστές εργατικών κατοικιών. Η Βρετανία, όπως και άλλες χώρες, υφίσταται μια οικονομική κρίση λόγω της αδυναμίας εξόφλησης των χρεών. Οικογένειες διαλύονται κάτω από την πίεση συνεχώς αυξανόμενων πληρωμών τόκων, αφού αδυνατούν να τηρήσουν τους όρους των υποθηκών και οδηγούνται σε κατάσχεση των ιδιοκτησιών τους. Οι εργάτες χάνουν τους μισθούς τους καθώς οι βιομηχανίες εγκαθίστανται σε άλλες περιοχές του πλανήτη, όπου το κόστος των εργατικών, της γης και των υλικών είναι φθηνότερο.
Tο παρόν νομισματικό σύστημα, στηριζόμενο στον δανεισμό και την επιβολή τόκων, έχει προκαλέσει ανυπολόγιστες δυσκολίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με την αναφορά Aναπτυξιακοί Στόχοι Xιλιετίας O.H.E 2000-2015 πάνω από 10.000.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο ως άμεση συνέπεια της οικονομικής κρίσης, που οφείλεται στην αδυναμία κάλυψης των εξωτερικών χρεών των αναπτυσόμενων χωρών. Οι πιο φτωχές χώρες αναγκάζονται να εξάγουν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τους, ενώ ο τοπικός πληθυσμός λιμοκτονεί. Το παγκόσμιο περιβάλλον και οι άνθρωποι υφίστανται τις συνέπειες καθώς οι φυσικοί πόροι εξαντλούνται με αμείλικτους ρυθμούς λόγω της εξυπηρέτησης των δανειακών χρεών - αύξησης των τόκων προς τις τράπεζες.
Yπάρχει σε επαρκή ποσότητα ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινότητας Παρά το γεγονός ότι το χρήμα θεωρείται διεθνώς ένα μέσο συναλλαγής, η ειρωνεία είναι πως το συμβατικό χρήμα αποτρέπει τις συναλλαγές με την ίδια συχνότητα με την οποία τις διευκολύνει. Το σύστημα Lets έχει τη δυνατότητα να δρα ως ο τέλειος μεσολαβητής μεταξύ της προσφοράς διαθέσιμων αγαθών και της ζήτησης.
Παραμένει τοπικό Tο τοπικά παραγόμενο νόμισμα (LETS) δεν είναι μετατρέψιμο σε ευρώ, λίρες και δολάρια. Παραμένει στην τοπική κοινότητα, όπου είναι πάντα διαθέσιμο, ενθαρρύνοντας κατ αυτόν τον τρόπο την οικονομική δραστηριότητα και τη δημιουργία κεφαλαίου. Ένα τοπικό νόμισμα μπορεί να περιορίσει τις «διαρροές» και να χτίσει ένα «φράγμα» γύρω από την τοπική οικονομία. Αν το νόμισμα είναι μη μετατρέψιμο, δε θα μπορεί να παρασυρθεί από τον γενικότερο οικονομικό «χείμαρρο». Αντίθετα το συμβατικό χρήμα, το οποίο κατατίθεται στις τράπεζες, σπάνια επιστρέφει στην περιοχή από όπου προήλθε. Τα χρήματα των κατοίκων μιας περιοχής αυτόματα απομακρύνονται από την περιοχή αυτή αναζητώντας υψηλότερες αποδόσεις των επιτοκίων.
Πώς λειτουργεί το LETS Το LETS εφαρμόζεται εύκολα. Μια ομάδα ατόμων συγκεντρώνεται και δημιουργεί έναν κατάλογο με τις δεξιότητες, τις υπηρεσίες και τα αγαθά που μπορεί να προσφέρει ο καθένας, καθώς και αιτήματα για οτιδήποτε θέλουν να αγοράσουν, να δοκιμάσουν ή να δανειστούν. Ό,τι βρίσκεται στον κατάλογο μπορεί να ανταλλαχθεί μέσω ενός συστήματος που καταχωρεί λογαριασμούς σε τοπικό επίπεδο. Συνήθως η αξία μιας τοπικής μονάδας LETS είναι περίπου ισοδύναμη με 1 λίρα (ή 1 δολάριο, ή 1 ευρώ κ.λπ.). Κάθε ομάδα διαλέγει ένα όνομα για τη μονάδα μέτρησής της
Κάθε μέλος λαμβάνει έναν προσωπικό λογαριασμό ξεκινώντας από το μηδέν και ένα τοπικό μπλοκ επιταγών από το LETS. Το χρησιμοποιούν για να πληρώσουν σε LETS για οποιαδήποτε αγαθά ή υπηρεσίες επιλέξουν. Με αυτόν τον τρόπο, χρησιμοποιώντας κάποιος το LETS είναι σαν να χρησιμοποιεί έναν τραπεζικό λογαριασμό με τη διαφορά ότι δεν κατατίθενται πραγματικά χρήματα. Το σύστημα απλά καταγράφει πληροφορίες, όπως μια τραπεζική επιταγή ή μια πιστωτική κάρτα, καταχωρώντας τη συναλλαγή που έχει πραγματοποιηθεί.
Μια συνήθης παρανόηση είναι, ότι η λειτουργία του LETS είναι ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών ένας προς έναν. Ο στόχος όμως του νομίσματος LETS είναι να ξεπεράσει το σημαντικό μειονέκτημα της απλής ανταλλαγής αγαθών. Σπάνια δύο άτομα ανταλλάσσουν μεταξύ τους την ίδια στιγμή πράγματα ακριβώς της ίδιας αξίας. Το χρήμα ανακαλύφθηκε εξαιτίας αυτού ακριβώς του προβλήματος. Με το LETS, όπως και με τα χρήματα, μπορεί να κερδίσει κανείς πίστωση από ένα άτομο και μετά να την χρησιμοποιήσει σε κάποιο άλλο.
Πώς ξεκινά κάποιος; Ίσως χρειαστείτε κάτι π.χ. κάποιον να σας πάει στο αεροδρόμιο. Τηλεφωνείτε σε κάποιον από τον τομέα των «μεταφορών» του τοπικού καταλόγου. Εάν είναι διαθέσιμοι, ρωτάτε πόσο χρεώνουν ανά ώρα σε LETS και πόσο υπολογίζουν να τους κοστίσει η βενζίνη σε χρήματα (το LETS μπορεί πάντα να χρησιμοποιείται ταυτόχρονα με χρήματα για να καλύψει υλικά έξοδα). Όταν τελειώσει η διαδρομή, δίνετε τα χρήματα για τη βενζίνη, συμπληρώνετε μια επιταγή LETS για αυτούς και κρατάτε ένα αρχείο της συναλλαγής στο στέλεχος της επιταγής σας. Το άτομο το οποίο μόλις πληρώσατε στέλνει την επιταγή στον λογιστή του LETS, ο οποίος πιστώνει το λογαριασμό του με το καθορισμένο ποσό και χρεώνει τον δικό σας. Ο δικός σας λογαριασμός είναι αρνητικός, αλλά δεν υπάρχει πρόβλημα. Δεν πληρώνετε τόκους και δεν υπάρχει καθορισμένο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής. Όταν έρχεται η στιγμή να αποσταλεί η ενημέρωση του LETS, λαμβάνετε ταχυδρομικά μια κατάσταση με όλες τις καταχωρήσεις και το τρέχον ισοζύγιο του λογαριασμού σας.
Πρέπει να έχετε υπόψη ότι, εφόσον όλοι οι λογαριασμοί του LETS είναι αρχικά μηδενικοί, οι συναλλαγές δεν θα λάμβαναν χώρα εάν κάθε μέλος περίμενε να έχει πίστωση πριν ξοδέψει. Το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει εάν ένας μέρος των λογαριασμών δεν είναι σε χρεωστική κατάσταση σε κάποια χρονική στιγμή.
Bασικοί κανόνες του LETS Eχουν προταθεί από το LETSLINK και έχουν υιοθετηθεί από τις περισσότερες ομάδες του Ηνωμένου Βασιλείου έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο χρηστικοί στην κοινότητα, να βοηθούν στη διατήρηση των ηθικών θεμελίων της και να διατηρούν βιώσιμη τη λειτουργία του συστήματος συνολικά.
Όλες οι πιστώσεις και οι οφειλές δεν έχουν τόκο. Όλοι οι λογαριασμοί ξεκινούν από το μηδέν. Μόνο ο κάτοχος του λογαριασμού μπορεί να εκδίδει νόμισμα LETS από τον λογαριασμό του. Όλοι οι λογαριασμοί είναι ανοιχτοί στα μέλη και όλα τα υπόλοιπα και οι τζίροι δημοσιοποιούνται στα μέλη ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τα μέλη μπορούν να αρνηθούν οποιαδήποτε πρόσκληση για συναλλαγή. Το σύστημα δεν είναι κερδοσκοπικό. Καλύπτει τα διοικητικά του έξοδα μέσω χρεώσεων των λογαριασμών των μελών σε τοπικό νόμισμα. Οι λογαριασμοί τηρούνται με τον κατάλληλο τρόπο. Ο λογαριασμός του ίδιου του συστήματος πρέπει να τηρείται σε ισοσκελισμό, και τα έξοδα να τηρούνται σε ένα φιλικό προς τον χρήστη ελάχιστο. Το σύστημα μπορεί να οργανωθεί από οποιαδήποτε τοπική ομάδα. Η οργανωτική ομάδα του συστήματος παραμένει ανοιχτή, δημοκρατική και υπόλογη στην κοινότητα.