Μικροοικονομία Ενότητα 3: Ελαστικότητα Ζήτησης και Προσφοράς Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής την ελαστικότητα της ζήτησης και της προσφοράς. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ελαστικότητα ζήτησης και προσφοράς. Τοξοειδής ελαστικότητα. Συνολικά Έσοδα και η Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς την Τιμή. Προσδιοριστικοί παράγοντες της ελαστικότητας ζήτησης και προσφοράς. Σταυροειδής Ελαστικότητα της Ζήτησης. Διακρίσεις Αγαθών με βάση την Εισοδηματική τους Ελαστικότητα. 5
Ελαστικότητα Ζήτησης (1) Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή είναι ένα μέτρο του βαθμού ανταπόκρισης ή αντίδρασης των καταναλωτών στις μεταβολές της τιμής με την υπόθεση ότι οι υπόλοιποι παράγοντες μένουν σταθεροί. 6
Ελαστικότητα Ζήτησης (2) Πίνακας 1. Ελαστικότητα της Ζήτησης (Πηγή: διδάσκων, 2014) 7
Τοξοειδής ελαστικότητα Αν επιχειρήσουμε να μετρήσουμε την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή μεταξύ δύο σημείων, θα παρατηρήσουμε ότι η ελαστικότητα είναι διαφορετική από το σημείο Α στο σημείο Β και από το σημείο Β στο σημείο Α. Για ν αποφύγουμε αυτό το πρόβλημα χρησιμοποιούμε τη μέθοδο του μέσου σημείου ή την τοξοειδή ελαστικότητα. Η τοξοειδής ελαστικότητα υπολογίζει μια ποσοστιαία μεταβολή διαιρώντας τη μεταβολή δια του μέσου σημείου της αρχικής και τελικής της τιμής. 8
Συνολικά Έσοδα και η Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς την Τιμή (1) Όταν εξετάζουμε μεταβολές στην προσφορά ή τη ζήτηση σε μια αγορά, μια μεταβλητή που λαμβάνουμε υπόψη μας είναι τα συνολικά έσοδα (total revenue, TR). Τα συνολικά έσοδα είναι συνάρτηση της τιμής και της ζητούμενης ποσότητας, δηλαδή 9
Παράδειγμα 1 Διάγραμμα 1. Παράδειγμα 1 (Πηγή: Κώττη & Πετράκη-Κώττη (2005)). 10
Συνολικά Έσοδα και η Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς τη τιμή (2) Οι οικονομολόγοι έχουν καθιερώσει τις ακόλουθες σχέσεις ανάμεσα στην ελαστικότητα ως προς την τιμή (e p ) και τα συνολικά έσοδα (TR), οι οποίες βοηθούν μια εταιρία να ορίζει τις τιμές της. Πίνακας 2. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς την τιμή (Πηγή: διδάσκων, 2014) 11
Προσδιοριστικοί παράγοντες της ελαστικότητας ζήτησης 1. Διαθεσιμότητα (αριθμός συγγένεια) και ποιότητα υποκατάστατων προϊόντων. 2. Συμμετοχή του προϊόντος στη συνολική δαπάνη νοικοκυριού. 3. Σπουδαιότητα της ανάγκης που ικανοποιεί το προϊόν. 4. Διάρκεια χρονικής περιόδου. 5. Διάρκεια ζωής των προϊόντων. 6. Βαθμός κορεσμού της αγοράς. 7. Το μέγεθος της εισοδηματικής ομάδας που αγοράζει το προϊόν. 12
Σταυροειδής Ελαστικότητα της Ζήτησης Σταυροειδής ελαστικότητα της ζήτησης είναι η ανταπόκριση ενός προϊόντος στις μεταβολές της τιμής κάποιου άλλου προϊόντος, όταν οι άλλοι παράγοντες παραμένουν σταθεροί. Εάν >0, τα αγαθά είναι υποκατάστατα. Εάν <0, τα αγαθά είναι συμπληρωματικά. Εάν =0, τα αγαθά είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους 13
Εισοδηματική Ελαστικότητα Ζήτησης Εκτός από την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή, οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν και άλλες ελαστικότητες. Η πιο σημαντική από αυτές είναι η Εισοδηματική Ελαστικότητα της Ζήτησης και μετρά πώς η ζητούμενη ποσότητα μεταβάλλεται όταν μεταβάλλεται το εισόδημα όταν όλοι οι άλλοι παράγοντες παραμένουν σταθεροί. Η εισοδηματική ελαστικότητα είναι το πηλίκο της ποσοστιαίας μεταβολής της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος. 14
Διακρίσεις Αγαθών με βάση την Εισοδηματική τους Ελαστικότητα Εάν >0, τα προϊόντα είναι κανονικά αγαθά. Εάν <0, τα προϊόντα είναι κατώτερα αγαθά. Εάν >1, τα προϊόντα είναι αγαθά πολυτελείας. Εάν <1, τα προϊόντα είναι αγαθά πρώτης ανάγκης. 15
Ελαστικότητα Προσφοράς (1) Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή είναι ένα μέτρο του βαθμού ανταπόκρισης ή αντίδρασης των παραγωγών στις μεταβολές της τιμής ενός αγαθού με την υπόθεση ceteris paribus 16
Ελαστικότητα Προσφοράς (2) Πίνακας 3. Ελαστικότητα της Προσφοράς (Πηγή: διδάσκων, 2014) 17
Προσδιοριστικοί παράγοντες της ελαστικότητας προσφοράς 1. Χρονικό διάστημα από τη ΔΡ. 2. Ο βαθμός εξειδίκευσης των παραγωγικών συντελεστών. 18
Βιβλιογραφία μαθήματος (1) Arnold, R. A. (2007). Εισαγωγή στην Οικονομική, Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη. Begg, D., Fischer, S. & Dornbusch, R. (1998). Εισαγωγή στην Οικονομική, Τόμος Α. Επιστημονική Βιβλιοθήκη, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Chacholiades, M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Mankiw, G. N. (2002). Αρχές της Οικονομικής, Τόμος Α. Εκδόσεις Τυπωθήτω - Γιώργος Δαρδάνος, Αθήνα 19
Βιβλιογραφία μαθήματος (2) Varian, H. (2006). Μικροοικονομική, μία σύγχρονη προσέγγιση. Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Γεωργακόπουλος, Θ., Λιανός, Θ., Μπένος, Θ., Τσεκούρα, Γ., Χατζηπροκοπίου, Μ. & Χρήστου, Γ. (1988). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία, Ε Έκδοση. Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Δρανδάκης, Ε., Μπήτρος, Γ. & Μπαλτάς, Ν. (1994). Μικροοικονομική Θεωρία, Τόμος Α. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. Κώττη, Γ. & Πετράκη-Κώττη, Α. (2005). Σύγχρονη Μικροοικονομική. Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. 20
Τέλος Ενότητας