Μικροοικονομική. Ενότητα 10: Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός. Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)

Transcript

1 Μικροοικονομική Ενότητα 10: Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά χαρακτηριστικά του μονοπωλιακού ανταγωνισμού. 4

5 Περιεχόμενα ενότητας Μονοπωλιακός ανταγωνισμός. Βραχυπρόθεσμη απόφαση για παραγωγή και τιμές. Διαφορές Μονοπωλιακού Ανταγωνισμού και Τέλειου Ανταγωνισμού. Διαφορές Μονοπωλιακού Ανταγωνισμού και Μονοπωλίου. 5

6 Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (1) Στον τέλειο ανταγωνισμό, πολλές επιχειρήσεις παράγουν με το ελάχιστο δυνατό κόστος, έχουν μηδενικό οικονομικό κέρδος και είναι αποτελεσματικές. Στην πράξη οι περισσότερες αγορές είναι ανταγωνιστικές, αλλά όχι τέλεια ανταγωνιστικές, επειδή οι επιχειρήσεις στις αγορές αυτές μπορούν, ως ένα βαθμό, να καθορίζουν τις τιμές τους όπως τα μονοπώλια. Αυτό το είδος της αγοράς ονομάζεται Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός. 6

7 Χαρακτηριστικά μονοπωλιακού ανταγωνισμού 1. Πολλές επιχειρήσεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Αδιαφορία για τις άλλες επιχειρήσεις. Δεν υπάρχει δυνατότητα συμπαιγνίας. 2. Διαφοροποίηση προϊόντος. Adidas, Asics, Diadora, Fila, New Balance, Nike, Puma, Reeboc, διαφοροποιημένα παπούτσια για τρέξιμο. 3. Οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται στην ποιότητα, στην τιμή και στο marketing του προϊόντος. 4. Η είσοδος και η έξοδος στον κλάδο είναι ελεύθερες. 7

8 Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός σήμερα (1) Γαλακτοκομικά: 5 επιχειρήσεις κατέχουν >30%. Αυτοκινητοβιομηχανία : >35%. Εξοπλισμός γραφείων & Η/Υ: >40%. Υποδήματα: >25%. Πλεκτά: >30%. 8

9 Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός σήμερα (2) Αθλητικά είδη: >20%. Αρτοσκευάσματα, μπισκότα: 18%. Εκδόσεις: >10%. Έπιπλα: 5%. 9

10 Βραχυπρόθεσμη απόφαση για παραγωγή και τιμές Διάγραμμα 1. Βραχυπρόθεσμη απόφαση για παραγωγή και τιμές 10

11 Η οικονομική ζημία βραχυπρόθεσμα Διάγραμμα 2. Η οικονομική ζημία βραχυπρόθεσμα 11

12 Προϊόν και τιμή μακροπρόθεσμα Διάγραμμα 3. Προϊόν και τιμή μακροπρόθεσμα 12

13 Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (2) Το οικονομικό κέρδος ενθαρρύνει την είσοδο και άλλων εταιρειών στον κλάδο, κάτι που μειώνει τη ζήτηση για το προϊόν της καθεμιάς τους. Όταν η D αγγίζει εκείνη της ATC στο επίπεδο παραγωγής όπου MR και MC τέμνονται, η αγορά βρίσκεται σε μακροπρόθεσμη ισορροπία. Το κέρδος μεγιστοποιείται όταν το προϊόν είναι 75 τεμάχια την ημέρα στην τιμή των 50 το ένα. Το μέσο συνολικό κόστος (ATC) είναι και αυτό 50 ανά τεμάχιο, οπότε το οικονομικό κέρδος είναι μηδενικό. 13

14 Διαφορές Μονοπωλιακού Ανταγωνισμού και Τέλειου Ανταγωνισμού 1. Η υπερβάλλουσα δυναμικότητα παραγωγής, όταν δηλαδή η επιχείρηση παράγει κάτω από την αποτελεσματική κλίμακά της, στο χαμηλότερο σημείο της καμπύλης ATC. Πάντα τα εστιατόρια έχουν άδεια τραπέζια, σπάνια σε βενζινάδικο υπάρχει μεγάλη ουρά, πάντα ένας κτηματομεσίτης θα έχει να σας δείξει κάποιο σπίτι. 2. Το περιθώριο κέρδους, δηλαδή, το ποσό κατά το οποίο η τιμή υπερβαίνει το οριακό κόστος. 14

15 Διαφορές Μονοπωλιακού Ανταγωνισμού και Μονοπωλίου Διάγραμμα 4. Διαφορές Μονοπωλιακού Ανταγωνισμού και Μονοπωλίου 15

16 Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (3) Στο μονοπωλιακό ανταγωνισμό, το περιθώριο κέρδους ανοίγει ένα χάσμα ανάμεσα στην τιμή και το οριακό κόστος. Αυτό οφείλεται στη διαφοροποίηση του προϊόντος. Η ζήτηση για ένα ζευγάρι παπούτσια NIKE δεν είναι απόλυτα ελαστική επειδή δεν είναι ίδια με δεκάδες άλλα παπούτσια άλλων κατασκευαστών. Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσαν τα παπούτσια αυτά να έχουν απόλυτη ελαστικότητα θα ήταν αν υπήρχε ένας μόνον τύπος παπουτσιών. 16

17 Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (4) Η ποικιλία των προϊόντων αρέσει, αλλά κοστίζει είναι αποτελεσματική όταν το οριακό κοινωνικό όφελος από την ποικιλία των προϊόντων είναι ίσο με το οριακό κοινωνικό κόστος. Κάθε ξεχωριστή εκδοχή του προϊόντος περιέχει το κόστος έναρξης λειτουργίας. 17

18 Καινοτομία και ανάπτυξη προϊόντος Όταν ο βαθμός ανάπτυξης του προϊόντος είναι μικρός, το οριακό του έσοδο υπερβαίνει το οριακό κόστος. Αντίθετα, αν ο βαθμός ανάπτυξης είναι μεγάλος, τότε το οριακό κόστος υπερβαίνει του οριακού εσόδου. Όταν το MR = MC τότε η εταιρεία αναπτύσσει το προϊόν της τόσο ώστε να μεγιστοποιήσει το κέρδος της. 18

19 Διαφήμιση Μια εταιρεία με διαφοροποιημένο προϊόν θέλει να διασφαλίσει ότι οι πελάτες της γνωρίζουν με ποιόν τρόπο το προϊόν της διαφέρει από τον ανταγωνισμό. Επιπλέον, κάποια εταιρεία μπορεί να θέλει να δημιουργήσει στους καταναλωτές την εντύπωση ότι το προϊόν της δεν είναι ίδιο με εκείνο των ανταγωνιστών, ακόμα και αν η διαφορά είναι μικρή. Αυτό το πετυχαίνει με τη διαφήμιση και τη συσκευασία. 19

20 Κόστος πώλησης και συνολικό κόστος Διάγραμμα 5. Κόστος πώλησης και συνολικό κόστος 20

21 Επιρροή διαφήμισης Διάγραμμα 6. Επιρροή διαφήμισης 21

22 Βιβλιογραφία μαθήματος (1) Arnold, R. A. (2013). Μικροοικονομική. Εκδόσεις Broken Hill Publishers Ltd., Αθήνα. Krugman, P. & Wells, R. (2009). Μικροοικονομική. Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη. Leibenstein, H. (1966). Allocative efficiency vs. X- Efficiency. The American Economic Review, 56 (3), Mankiw, N. G. & Taylor, P. M. (2011). Αρχές οικονομικής θεωρίας. Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. 22

23 Βιβλιογραφία μαθήματος (2) Nicholson, W. (2008). Μικροοικονομική θεωρία: Βασικές αρχές και προεκτάσεις, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Sweezy, M. P. (1939). Demand under conditions of oligopoly. The Journal of Political Economy, 47 (4), Ζαχαριάδης - Σούρας, Δ. (2003). Μικροοικονομική: Μία εισαγωγή στις αγορές και στις τιμές (2η έκδοση), Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. 23