ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΈΤΟΣ: 2013-14 ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ: Β ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΑΛΑΤΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Α2) ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: 16 Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ιστορία της γυναικείας ενδυμασίας» ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ: ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ (ΠΕ) ΔΙΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ) Πάτση Στυλιανή Φιλόλογος (ΠΕ02) 2 Όχι ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ) Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Πειραιά Σεπτέμβριος 2012 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Α. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΣΑΦΩΣ ΔΙΑΤΥΠΩΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (μέχρι 250 λέξεις): Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι οι μαθητές-τριες: να γνωρίσουν πώς η εξέλιξη-διαμόρφωση της γυναικείας ενδυμασίας σχετίζεταιεπηρεάζεται από τις εκάστοτε ιστορικές-κοινωνικές-οικονομικές συνθήκες να αντιληφθούν τη συσχέτιση της τεχνολογικής εξέλιξης με τις ενδυματολογικές αλλαγές να συνδέσουν τις ενδυματολογικές προτιμήσεις-επιλογές (π.χ χρήση παντελονιού) με την πολιτικοκοινωνική χειραφέτηση των γυναικών να καταστούν γνώστες πολιτικών αντιδράσεων ως προς τις ενδυματολογικές επιλογές των γυναικών (π.χ εκπροσώπων δικτατορίας ως προς τη χρήση μίνι φούστας) να γνωρίσουν πώς η θρησκεία του Ισλάμ διαμορφώνει συγκεκριμένη ενδυματολογική συμπεριφορά για τις γυναίκες 1
σχετικά με τον προηγούμενο στόχο, να εξοικειωθούν με την ανοίκεια ως προς αυτούς εμφάνιση γυναικών με μπούργκα να κατανοήσουν πώς η εκάστοτε εποχή διαμορφώνει ενδυματολογικά πρότυπα και πώς αυτά ανακυκλώνονται με την επανεμφάνιση της μόδας ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ: Πώς ντύνονταν οι γυναίκες στην αρχαία Αθήνα και Σπάρτη; Πώς ντύνονταν στην αρχαία Αίγυπτο (με κύρια αναφορά στην Κλεοπάτρα) Ποια μέσα καλλωπισμού διέθεταν οι γυναίκες στην αρχαιότητα; Βάσει ποιας τεχνογνωσίας-επεξεργασίας παράγονταν τα παραπάνω; Πώς η κοινωνική θέση (σε κάθε εποχή) αντανακλάται στη διαφοροποίηση της ενδυμασίας; Πώς διαμορφώνεται η γυναικεία ενδυμασία από την Αναγέννηση και μετά; Ποια ανάγκη-πρότυπο ομορφιάς οδηγεί τις γυναίκες να φορούν μη ανατομικά ρούχα (κορσέδες); Πώς φθάσαμε από τις μακριές φούστες στη μίνι φούστα; Πότε και υπό ποιες συνθήκες οι γυναίκες φόρεσαν παντελόνι; Πώς αντέδρασαν οι άνδρες στη θέα των πρώτων γυναικών με παντελόνι; Πώς αντέδρασαν τα εκάστοτε δικτατορικά καθεστώτα στη χρήση της μίνι φούστας; Τι προβλέπει το Κοράνι ως προς τη γυναικεία ενδυμασία; Πώς αντιμετωπίζεται από μουσουλμάνους και μη μια γυναίκα με μπούργκα; Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (κριτήρια επιλογής θέματος, συσχέτιση με διδασκόμενα μαθήματα, αναμενόμενα μαθησιακά οφέλη κ.λ.π., ενδεικτικά μέχρι 300 λέξεις): Αφόρμηση για την επιλογή του παρόντος θέματος υπήρξε η συζήτηση περί του επιτρεπτού και αποδεκτού του ενδυματολογικού κώδικα στα πλαίσια του σχολείου. Αναπόφευκτα τέθηκε το θέμα σχετικά με το ενδεδειγμένο μήκος των φορεμάτων-φουστών για τα κορίτσια, δεδομένου κιόλας της χρονικής εγγύτητας της σχολικής παρέλασης ενόψει της 25 ης Μαρτίου, όπου συχνό πλέον θέμα συζήτησης κατόπιν αυτών είναι κατά πόσο κοντή ή μη ήταν η φούστα των μαθητριών. Θελήσαμε, λοιπόν, να εξετάσουμε το θέμα της γυναικείας ενδυμασίας διαχρονικά, αρχής γενομένης της αρχαιότητας με αναφορά στην αρχαία Αθήνα, εφιστώντας την προσοχή μας στις διάφορες κοινωνικές τάξεις (ελεύθερες γυναίκες, πλούσιες και μη, 2
εταίρες) καθώς και στις ιέρειες, στην αρχαία Σπάρτη και στην αρχαία Αίγυπτο. Εντύπωση προκάλεσε στους μαθητές το γεγονός ότι υπήρχε ήδη από τότε η τεχνογνωσία για την παρασκευή καλλυντικών και θέλησαν να εντρυφήσουν σχετικά. Επιπλέον, καθότι στο βιβλίο της Έκθεσης στην ενότητα περί ενδυμασίας υπάρχει αναφορά στους κορσέδες που φορούσαν οι κυρίες κατά την Αναγέννηση παρά το μη ανατομικό του θέματος, τέθηκε το θέμα πώς τα πρότυπα της ομορφιάς σε κάθε εποχή επηρεάζουν την ενδυμασία. Εικόνες από κινηματογραφικές ταινίες που απηχούν την εποχή εκείνη είναι οικείες στους μαθητές και εν πολλοίς αντικείμενο θαυμασμού. Επίσης, προκλήθηκε ενδιαφέρον σχετικά με το πότε εμφανίστηκε η μίνι φούστα, ποιες αντιδράσεις προκάλεσε το σοκαριστικό, για την εποχή, θέαμα της αποκάλυψης του γυναικείου ποδόγυρου, όπως αντιστοίχως ποιες ήταν οι αντιδράσεις για το γυναικείο παντελόνι, που «σκανδάλισε» και αυτό με τη σειρά του, καθώς ανέτρεπε τη μέχρι τότε εικόνα της γυναίκας. Τέλος, οι μαθητές, με αφορμή σχετικές συζητήσεις στο μάθημα των Θρησκευτικών αλλά και ακούσματα ειδήσεων περί χρήσης μαντίλας, μπούργκας θέλησαν να μάθουν περισσότερα για το πώς το Ισλάμ υπαγορεύει, θέτει κανόνες σχετικά με τη γυναικεία ενδυμασία. Η παρούσα ερευνητική εργασία θα εμπλέξει στόχους των μαθημάτων της Ιστορίας Έκθεσης και των Θρησκευτικών. Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΗΓΩΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΠΛΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΕΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (μέχρι 200 λέξεις): Αφού καταγραφούν σε χαρτόνια (με τη μέθοδο του καταιγισμού ερωτήσεων) τα ερευνητικά ερωτήματα, θα ακολουθήσει η ομαδοποίηση τους και η ανάθεση διαλεύκανσης τους σε ομάδες που θα προκύψουν κατόπιν κλήρωσης (επιθυμία των μαθητών). Ο επιμερισμός θεμάτων θα συμφωνεί με τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Με βάση τα ερωτήματα που θα ανακύψουν οι μαθητές θα συνομιλήσουν στα πλαίσια της σχολικής τάξης (ομαδοσυνεργατική μέθοδος) μεταξύ τους ανταλλάσσοντας απόψεις-σκέψεις-εμπειρίες. Θα ακολουθήσει η συλλογή στοιχείων-μαρτυριών εντός και εκτός του σχολικού χώρου και τέλος, η επεξεργασία του συγκεντρωθέντος υλικού. Θα συνταχθεί ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις, κυρίως, κλειστού τύπου, που θα δοθούν σε συμμαθητές τους καθώς και σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αφού συγκεντρωθεί-τύχει επεξεργασίας το συγκεντρωθέν υλικό, οι μαθητές θα προβούν στη σύνθεση της τελικής εργασίας. Τέλος, θα γίνει η παρουσίαση της (μέσω Powerpoint), 3
προκειμένου να κοινωνηθεί το αποτέλεσμα της έρευνας και στο υπόλοιπο μαθητικό δυναμικό και στους καθηγητές τους με την προσδοκία να αποτελέσει αφορμή για συζήτησηπροβληματισμό. Δ. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΕΧΝΗΜΑΤΟΣ (μέχρι 200 λέξεις): Οι μαθητές-τριες μέσω της εκπόνησης της ερευνητικής εργασίας αναμένεται να αντιληφθούν πώς οι εκάστοτε οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες υπαγορεύουν ένα συγκεκριμένο ενδυματολογικό κώδικα. Επίσης, προσδοκάται η κατάκτηση της σύνδεσης της χρήσης μίνι φούστας καθώς και της υιοθέτησης του ανδρόγυνου στυλ (που πέρα της χρήσης παντελονιών συνδυάστηκε και με κοντό μαλλί) με την προσπάθεια της γυναίκας να χειραφετηθεί, να σπάσει τα όρια που η ανδροκρατούμενη κοινωνία είχε θέσει. Επιπλέον, από το υποθέμα σχετικά με την ενδυμασία της γυναίκας στις ισλαμικές χώρες θα αναδειχθεί η διαφορετικότητα της θέσης της γυναίκας και μέσω της εμβάθυνσης των λόγων που υπαγορεύουν μια άλλη συμπεριφορά η διαφορετικότητα αυτή θα γίνει οικειότερη. Συχνά, άλλωστε, οι μαθητές ακούσουν για την απαγόρευση ή μη της μαντίλας σε διάφορους χώρους, έχουν δει φωτογραφίες με γυναίκες με πλήρη κάλυψη του σώματος τους, για τιμωρία γυναικών, γιατί άφησαν ακάλυπτο κάποιο μέρος του σώματος τους, γεγονός ανοίκειο σε αυτούς. Γενικότερα, η εκπόνηση μιας ερευνητικής εργασίας που βασίζεται στη συνοχή, γόνιμη ανταλλαγή γνωμών, εξωτερίκευση προβληματισμών, αναμένεται να εντείνει το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, να ενδυναμώσει το αίσθημα αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης τους. Ε. ΠΟΡΟΙ ΥΛΙΚΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΩΝ: Βιβλία από τη σχολική βιβλιοθήκη Άρθρα από εφημερίδες-περιοδικά Κόλλες Α4 Χαρτόνια Εκτυπωτής Ηλεκτρονικός Υπολογιστής Κινηματογραφικές ταινίες Πίνακες ζωγραφικής ΣΤ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 4
Ζ. ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ 5