ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στην ΑΣΠΑΙΤΕ / Παράρτημα Β. Αιγαίου Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ. Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου DEA Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ / Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ / E-mail: gzee11@otenet.gr / akalamatas@sch.gr
Η Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Η Τ Η Σ Π Α Ι Δ Α Γ Ω Γ Ι Κ Η Σ
ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Η Παιδαγωγική ως επιστήμη εξετάζει τον άνθρωπο, κυρίως στην παιδική και εφηβική του ηλικία, υπό το πρίσμα: Των παιδαγωγικών επιδράσεων. Της διαδικασίας της αγωγής. Της μάθησης. Συνεπώς, Παιδαγωγική είναι η επιστήμη που περιλαμβάνει το σύνολο των γνώσεων και των αρχών, σύμφωνα με τις οποίες πρέπει να γίνεται η αγωγή των παιδιών.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΗ
Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΩΣ ΕΝΝΟΙΑ Ποιο είναι το περιεχόμενό της; Σύνολο από εμπειρίες, απόψεις και δραστηριότητες σχετικά με την αγωγή του παιδιού και του εφήβου, ύστερα από παρέμβαση ενηλίκων, δασκάλων και οικογένειας. Η παιδαγωγική ως πράξη. Η παιδαγωγική ως θεωρία συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ / ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Παις + + άγω Παιδαγωγώ / Καθοδηγώ / Ανατρέφω
Παιδαγωγία Η τέχνη του παιδαγωγείν
Δύο αιώνες (19 ος 20 ος ) Συστηματική ενασχόληση από τις αρχές του 20ού αιώνα Διαρκής εξέλιξη ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Επίσταμαι γνωρίζω καλά κάτι σχετικό με τον κόσμο και τον άνθρωπο. Επιστήμη συνεχής διαδικασία αναζήτησης της γνώσης για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Ιστορικές καταβολές της επιστήμης: Κοινωνικές. Πολιτισμικές. Φιλοσοφικές.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ [1] ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ απαρχή της επιστημονικής σκέψης και ενασχόληση με πηγές της γνώσης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ πιο συστηματική ενασχόληση με την έννοια επιστήμη. o Στον Αριστοτέλη οφείλεται: Η αναζήτηση της επιστημονικής μεθόδου. Πώς προκύπτει η κάθε επιστημονική απόδειξη.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ [2] Στον Μεσαίωνα Θωμάς ο Ακκινάτης: αριστοτελική φιλοσοφία θεολογία ηθική (απαρχές του ορθολογισμού). 16 ος 17 ος αιώνες επιστημονική επανάσταση: ανάπτυξη των θετικών επιστημών. 18 ος 19 ος αιώνες: κλασικισμός.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ [3] 20 ος αιώνας αμφισβήτηση του κυρίαρχου επιστημονικού μοντέλου. Από τον Αϊνστάιν και τη θεωρία της σχετικότητας, στην εποχή της πολυπλοκότητας, της αβεβαιότητας και του CERN.
ΕΠΙΣΤΗΜΗ [1] ΕΠΙΣΤΗΜΗ [2] ΕΠΙΣΤΗΜΗ [3] Έρευνα. Πείραμα. Ανακάλυψη. Γνώση. Μέθοδος. Κριτήρια. Αξιοπιστία. Επιστημονικότατα. Διάλογος. Εγκυρότητα.
ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ; Πολλαπλότητα θέσεων και αντιλήψεων, ανάλογα με την εποχή που αναπτύχθηκαν. Εκείνο, ωστόσο, που κάμει ιδιαίτερη την παιδαγωγική επιστήμη είναι: Το είδος γνώσεων που παρέχει, ανάλογα με τις κατευθύνσεις της. Οι δυνατότητες προσέγγισης και εφαρμογής τους στην εκπαίδευση.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΜΙΑ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Η τέχνη της αγωγής ανοικτή σε όποιον θέλει να την εξασκήσει. Διάφορες παραδόσεις παιδαγωγών για την αγωγή. ΤΡΕΙΣ ΦΑΣΕΙΣ Διδάσκοντας αγωγή οικογένεια, δάσκαλοι. Η επιστήμης της αγωγής έρευνα, προτάσεις, πολλαπλά συστήματα γνώσης.
ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ; o Βασίζεται και αξιοποιεί πορίσματα άλλων επιστημών. o Έχει το δικό της αντικείμενο και μεθόδους έρευνας.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ Αγωγή / Μάθηση / Διδασκαλία / Εκπαίδευση / Παιδεία / Κατάρτιση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΜΑΔΕΣ: 5 4-5 φοιτητές/τριες
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ / ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΟΜΑΔΑΣ: Στους παρακάτω όρους να γράψετε από ένα σύντομο ορισμό: Αγωγή / Μάθηση / Διδασκαλία / Εκπαίδευση / Παιδεία / Κατάρτιση. ΤΜΗΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
ΑΓΩΓΗ Επίδραση, μεταβολή που ασκείται στον αναπτυσσόμενο άνθρωπο. Ο ανήλικος δέχεται σκόπιμες και μεθοδευμένες ενέργειες του παιδαγωγού δασκαλοκεντρική θεώρηση (Herbart). Ενέργειες ως συνισταμένες ενός πολύπλοκου πλέγματος διαπροσωπικών επιδράσεων και επιρροών του κοινωνικού, πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος (ευρεία έννοια). Αυτοαγωγή κριτική ικανότητα που οδηγεί στην αυτογνωσία.
ΜΟΡΦΩΣΗ Μορφώνω. Δίνω μορφή. Διαπλάθω. Διαμορφώνω. Εξελισσόμενη. Ευμετάβλητη.
ΜΑΘΗΣΗ Γνωστικός τομέας. Άσκηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Οι ενέργειες και οι χειρισμοί που με τη διδασκαλία προβαίνει ο εκπαιδευτικός για να βοηθήσει το μαθητή να: Οικειοποιηθεί γνώσεις. Καλλιεργήσει δεξιότητες και ικανότητες.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εκπαιδευτικό σύστημα. Βαθμίδες εκπαίδευσης.
ΠΑΙΔΕΙΑ Ευρύτατη η σημασία της.
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ Απόκτηση γνώσεων, κυρίως τεχνικής φύσης.
Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Η Τ Ε Κ Μ Η Ρ Ι Ω Σ Η Ι Ω Α Ν Ν Η Σ Ε. ΠΥΡΓΙΩΤΑ Κ Η Σ, (2011), Εισαγωγική σ τ η ν Παιδαγωγική Επιστήμη, Α θ ήνα : Π ε δίο, σσ. 59-7 7.
«Ο κεντρικός λόγος της παιδείας σε μια δημοκρατική κοινωνία είναι αναμφισβήτητος. [...] Και δεν μιλώ για την παιδεία που παρέχει το «Υπουργείο Παιδείας», ή εν πάση περιπτώσει όχι κυρίως γι αυτήν, ούτε για μια νιοστή «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», με τη οποία, υποτίθεται, θα προσεγγίζαμε περισσότερο τη δημοκρατία. Η παιδεία αρχίζει με τη γέννηση του ανθρώπου και τελειώνει με τον θάνατό του. Συντελείται παντού και πάντα. Οι τοίχοι της πόλης, τα βιβλία, τα θεάματα, τα γεγονότα εκπαιδεύουν τους πολίτες - σήμερα δε κατά κύριο λόγο «παρεκπαιδεύουν». ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ
ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ, (Κωνσταντινούπολη 1922 Παρίσι 1997) φιλόσοφος, οικονομολόγος, επαγγελματίας ψυχαναλυτής από το 1973 και διευθυντής σπουδών στην Ανώτατη Σχολή για τις Κοινωνικές Επιστήμες. http://www.ert-archives.gr/v3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000068811&tsz=0&autostart=0
Συνώνυμη με την αγωγή και τη μάθηση Εκπαίδευση Μέσω των πολιτιστικών αξιών Π Α Ι Δ Ε Ι Α Οργάνωση της παιδαγωγικής διαδικασίας από την Πολιτεία Ταυτίζεται με την μόρφωση (πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου)
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΞΩΧΕΛΛΗΣ, (1999), Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Θεμελιώδη προβλήματα της Παιδαγωγικής Επιστήμης, Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, σσ. 15.
NULLA SPES SALUTIS Δ ε ν υπάρχει καμιά ε λ πίδα σωτηρίας
Σ Α Σ Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ω Γ Ι Α Τ Η Ν Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η Σ Α Σ