ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ Οκτώβριος 2004
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Στόχος της εργασίας Η παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών και των ειδών του εκπαιδευτικού λογισμικού Αναφορά πλεονεκτημάτων που έχει η εκπαίδευση με τη χρήση τους Η παρουσίαση των διαδικασιών ανάπτυξης εκπαιδευτικού λογισμικού για πολυμέσα Αναφορά αξόνων κριτηρίων στα οποία στηρίζεται η αξιολόγησή του
Εισαγωγικά στοιχεία Ο η/υ χρησιμοποιείται ως : μέσο διδασκαλίας για αυτοδιδασκαλία διάφορων εννοιών μέσο εξάσκησης μέσο ψυχαγωγίας μέσα από εκπαιδευτική προσέγγιση Η Εκπαιδευτική χρήση του η/υ CSLR (Computer Supported Learning Resources Υποστήριξη μαθησιακών πηγών με χρήση η/υ CMI (Computer Managed Instruction Καθοδήγηση που διαχειρίζεται η/υ CAI (Computer Assisted Instruction Καθοδήγηση με τη βοήθεια η/υ
Εισαγωγικά στοιχεία Τύποι Εκπαιδευτικού Λογισμικού CAI Drill and practice Εξάσκησης εκγύμνασης με χρήση η/υ Παρουσία εκπαιδευτικής ενότητας τυχαία σειρά ερωτήσεων Tutorial Εκπαίδευσης φροντιστηρίου Παρουσία μαθημάτων με ερωτήσεις μετάβαση από ενότητα σε ενότητα σύμφωνη με πρόοδο Problem Solving Λύσης προβλημάτων Χρησιμοποίηση η/υ ως μέσου επίλυσης προβλημάτων Simulations Προσομοιώσεων Παρουσίαση κατάλληλου περιβάλλοντος
Βασικά χαρακτηριστικά του Εκπαιδευτικού λογισμικού Το εκπαιδευτικό λογισμικό πρέπει να έχει τουλάχιστον τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά : Να είναι αλληλεπιδραστικό (interactive).( Πρέπει να εμπεριέχει την έννοια της επίδρασης του χρήστη προς το σύστημα και αντιστρόφως. Να είναι Οδηγούμενο από το χρήστη (user( driven). Πρέπει να βρίσκεται πάντα κάτω από τον έλεγχο του χρήστη. Να είναι Εμπλουτισμένο (enriching).( Να έχει τη δυνατότητα προσφοράς αρκετής γνώσης. Να προσφέρει τη δυνατότητα εξερεύνησης (exploratory).( Πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα εξερεύνησης διάφορων θεμάτων.
Ομάδες εργασίας παραγωγής εκπαιδευτικού λογισμικού Ομάδα εκπαιδευτικών Ενεργοί εκπαιδευτικοί γνώστες της περιοχής Ομάδα Ομάδα διδακτικής Γνώστες διδακτικής μαθησιακών προβλημάτων Ομάδα αναλυτών - προγραμματιστών γνώστες παιδαγωγικών Ομάδα υποστήριξης ήχου - εικόνας Άτομα από πολλούς χώρους
Φάσεις ανάπτυξης εκπαιδευτικής εφαρμογής Επιλογή και καταγραφή του θέματος Επιλογή μέσου συγγραφής Κατασκευή γενικού πλάνου Τελικό στάδιο κατασκευής Έλεγχος Μαζική παραγωγή
Κρίσιμα σημεία στη συγγραφή εκπαιδευτικού λογισμικού Η γλώσσα των διαλόγων να είναι απλή και κατανοητή. Η ομάδα εκπαιδευτικών και η ομάδα διδακτικής πρέπει να γνωρίζουν καλά το γνωστικό υπόβαθρο των χρηστών. Να είναι καθορισμένα τα κίνητρα χρήσης. Πρέπει να καθοριστούν οι προαπαιτούμενες γνώσεις τις οποίες τις οποίες πρέπει να διαθέτει ο χρήστης. Οι δυσκολίες που θα έχουν οι μαθητές πρέπει να είναι εκ των προτέρων γνωστές στην ομάδα διδακτικής. Το λογισμικό δεν πρέπει να κάνει το μαθητή να αισθάνεται άσχημα όταν αυτός κάνει λάθη. Καλό θα είναι το λογισμικό, εκτός από εξατομικευμένη μάθηση, να επιτρέπει τη συνεργασία πολλών μαθητών μαζί.
Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού Παιδαγωγικά Κριτήρια Είναι κατάλληλο για το κοινό στο οποίο απευθύνεται από άποψη γνώσεων και δεξιοτήτων; Υπηρετεί τον διδακτικό σκοπό και τους στόχους; Συμπληρώνει επιτυχώς άλλη μορφή διδακτικού υλικού; Διεγείρει το ενδιαφέρον του μαθητή; Οδηγεί το μαθητή από διαφορετική αφετηρία στους ίδιους στόχους; Υπάρχει δυνατότητα τροποποίησης του λογισμικού από τους διδάσκοντες; Γίνονται προτροπές για είσοδο δεδομένων;
Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού Κριτήρια εμφάνισης Επιτυγχάνεται η επιθυμητή ισορροπία και εναλλαγή ανάμεσα στο κείμενο, τα γραφικά, την κίνηση, τον ήχο, την ακίνητη εικόνα, την μουσική και το βίντεο; Το κείμενο διαβάζεται εύκολα; Είναι σαφές; Τα γραφικά είναι ελκυστικά; Έχουν κατάλληλα χρώματα; Οι προσομοιώσεις είναι επιτυχημένες;
Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού Τεχνικά Κριτήρια Το λογισμικό ανταποκρίνεται σε απροσδόκητες εισόδους δεδομένων ; Έχει μεγάλη ταχύτητα απόκρισης σε είσοδο δεδομένων; Δίνει τη δυνατότητα σε βηματισμούς εμπρός ή πίσω κατά μήκος του λογισμικού; Παρέχεται η δυνατότητα εξόδου σε οποιοδήποτε σημείο και επανεκκίνησης από το σημείο εξόδου; Παρέχονται αρκετές χρήσιμες συμβουλές όταν απαιτείται; Το λογισμικό παρουσιάζει σταθερότητα στη λειτουργία και στον έλεγχο δράσεων;
Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού Τεχνικά Κριτήρια Μήπως απαιτείται μεγάλος βαθμός επιδεξιότητας στην εισαγωγή δεδομένων; Το λογισμικό παρουσιάζει ευκολία στην εγκατάσταση και στις διαδικασίες που απαιτούνται για την έναρξη της χρήσης του για πρώτη φορά; Είναι μεγάλο το σύνολο των ενεργειών για την προπαρασκευή από το χρήστη πριν τη χρησιμοποίηση του λογισμικού; Μπορεί να αναλύσει την επίδοση του χρήστη και έτσι να τον βοηθήσει να αντιληφθεί την πρόοδό του; Υπάρχει τεχνική υποστήριξη και εκπαιδευτικές οδηγίες; Το λογισμικό λειτουργεί κάτω από δίκτυο υπολογιστών;
Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού Κριτήρια κόστους Υπερβαίνει σε κόστος άλλα παρόμοια προϊόντα; Είναι επώνυμο με κατοχυρωμένα πνευματικά δικαιώματα (copyrights)( copyrights); Υπάρχουν οικονομικοί περιορισμοί σε περισσότερες από μια εγκαταστάσεις του προγράμματος σε η/υ; Τι κόστος απαιτείται για μια μελλοντική αναβάθμιση; Υπάρχει πρόσβαση σε ελεύθερη τεχνική υποστήριξη;
Ειδικά κριτήρια αξιολόγησης για κάθε ιδιαίτερο Τύπο εκπαιδευτικού λογισμικού Λογισμικό Εξάσκησης Λογισμικό Προγύμνασης Πληροφορεί το μαθητή Δάσκαλο για την ορθότητα απάντησης; Αντιδρά με θετική ανατροφοδότηση; Προσαρμόζει το διδακτικό περιεχόμενό του; Παρέχει τη δυνατότητα επανάληψης της ύλης; Υπάρχει δυνατότητα ανασκόπησης της ύλης; Ελέγχει αν ο μαθητής κατανόησε το θέμα;
Ειδικά κριτήρια αξιολόγησης για κάθε ιδιαίτερο Τύπο εκπαιδευτικού λογισμικού Λογισμικό Λύσης προβλημάτων Λογισμικό προσομοιώσεων Δίνει κίνητρα για τη λύση του προβλήματος; Η Η έκβαση εξαρτάται από τις επιλογές του μαθητή και από την επίδοσή του; Υπάρχει δυνατότητα προσέγγισης σε βάση δεδομένων; Υπάρχει ρεαλιστική προσομοίωση τυχαίου συμβάντος; Αναλύεται επαρκώς η προσομοιούμενη κατάσταση Υπάρχει η δυνατότητα αλληλεπίδρασης του μαθητή με την προσομοιούμενη κατάσταση;
Σύνοψη - Συμπεράσματα Η κατασκευή μιας εκπαιδευτικής εφαρμογής είναι μια πολύπλοκη και κ μακράς διάρκειας διαδικασία στην οποία εμπλέκονται πολλοί. Σημαντικότατος ο ρόλος των ομάδων εργασίας : εκπαιδευτικών, ειδικών εκπαιδευτικών στη διδακτική και στα μαθησιακά προβλήματα, αναλυτών, προγραμματιστών, τεχνικών. Παιδαγωγικά κριτήρια, κριτήρια εμφάνισης, κόστους, τεχνικά κριτήρια και προγραμματισμού αποτελούν τους βασικούς άξονες αξιολόγησης.