... Περιεχόμενα. Εισαγωγή...23. Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο...29. Κεφάλαιο 1: Τι είναι το Διαδίκτυο; Τι είναι ο Ιστός;...31

Περιεχόμενα... Εισαγωγή...23 Σχετικά με το βιβλίο... 23 Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο... 24 Ποιος είσαι, τέλος πάντων;... 25 Η οργάνωση του βιβλίου... 25 Εικονίδια που χρησιμοποιούνται στο βιβλίο... 26 Και τώρα τι κάνουμε;... 26 Γράψτε μας (με την καλή έννοια)... 27 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο...29 Κεφάλαιο 1: Τι είναι το Διαδίκτυο; Τι είναι ο Ιστός;...31 Εντάξει, αλλά τι είναι το ιαδίκτυο;... 32 Γιατί τότε όλος αυτός ο θόρυβος;... 33 Μερικές πραγματικές ιστορίες... 34 Γιατί αυτό το μέσο είναι διαφορετικό από όλα τα άλλα;... 36 Στο ιαδίκτυο μπορεί να έχει πρόσβαση όποιος θέλει... 36 Είναι πολιτικά, κοινωνικά, και θρησκευτικά ορθό... 36 Το πλεονέκτημα του ιαδικτύου... 37 Μερικές σκέψεις για την ασφάλεια και τα προσωπικά σας... 40 Πρώτα η ασφάλεια... 41 Προστατεύστε την ιδιωτική σας ζωή... 41 Κεφάλαιο 2: Το Διαδίκτυο στο σπίτι, στην εργασία, στο σχολείο, στο παιχνίδι...43 Το ιαδίκτυο στο σπίτι... 43 Το ιαδίκτυο στη δουλειά... 44 Πώς θα ψάξετε για δουλειά στο ιαδίκτυο... 45 Ενδοδίκτυα και εξτραδίκτυα, μέσα κι έξω... 45 Το ιαδίκτυο στο σχολείο... 48 Ένα μήλο (ή PC) για το δάσκαλο... 48 Η δουλειά του γονιού δεν τελειώνει ποτέ... 48 Κολέγιο/Πανεπιστήμιο... 48 Εικονικές σπουδές;... 49 Το ιαδίκτυο στο παιχνίδι... 49 Επαφές... 49 Κοντινές επαφές... 49

12 Internet για πρωτάρηδες Για μουσικά αυτιά...50 Τι παίζει το σινεμά της γειτονιάς;...50 Ή, απλώς κάντε τη βόλτα σας...50 Κεφάλαιο 3: Παιδιά και Διαδίκτυο... 51 Μπορούμε να μιλήσουμε;...51 Τι υπάρχει για σας στο ιαδίκτυο;...51 ιαδίκτυο και μικρά παιδιά...55 Ασφαλές σερφάρισμα...56 ιαδίκτυο και κολέγια...57 Ξανά στα θρανία!...57 Όλα για την πώληση!...59 Συγγνώμη, κύριε, ποιος είστε;...60 Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο...61 Προγράμματα-φρουροί...61 Τοποθεσίες για παιδιά στο ιαδίκτυο...62 Ταχυδρομικοί κατάλογοι για γονείς και παιδιά...63 Τοποθεσίες Ιστού για παιδιά...63 Βοήθεια για γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες...63 Το ιαδίκτυο στα σχολεία...64 Η υπογραφή του παιδιού είναι συμβόλαιο...64 Πραγματική εκπαίδευση...65 Μέρος ΙΙ: ιαδίκτυο, σού 'ρχομαι!... 67 Κεφάλαιο 4: Επιλογή τρόπου σύνδεσης με το Διαδίκτυο... 69 Έχετε υπολογιστή;...70 εν υπάρχει δραχμή! Ακόμη και το βιβλίο αυτό το δανείστηκα!...70 Ναι, έχω αυτό το μπεζ κουτί στο ντουλάπι...71 Ναι! Έχω τον καινούργιο SUPERTURBOCOPRO 2005...71 Όχι, αλλά δε βλέπω την ώρα να αποκτήσω...72 Το μόντεμ είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου...73 Σε ποιον θα τηλεφωνείτε;...74 Παροχείς πρόσβασης (ή "εμείς μαζί δεν κάνουμε, και χώρια δεν μπορούμε")...75 Το ιαδίκτυο στο δρόμο...76 Συσκευές ιαδικτύου...76 Πόσο πάει;...78 Χρέωση από τον παροχέα πρόσβασης...78 Λογαριασμός τηλεφώνου...79 Πιο γρήγορες συνδέσεις: η άγρια ομορφιά του εύρους ζώνης...79 Μπορεί να χρειαστείτε κάρτα δικτύου...79 Καλωδιακές συνδέσεις...80

Περιεχόμενα 13 Σύνδεση μέσω DSL... 80 ISDN και ξερό ψωμί... 82 ιαλέξτε παροχέα πρόσβασης... 82 Η εγγραφή... 83 Λογισμικό και πάλι λογισμικό... 83 Κεφάλαιο 5: Η σύνδεση με το Διαδίκτυο...85 Ο υπολογιστής σας χρειάζεται λογισμικό για να συνδεθεί... 85 Προγράμματα που χρειάζεστε... 86 Κουλ προγράμματα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε... 87 Από πού έρχονται όλα αυτά τα προγράμματα;... 88 Η γενική εικόνα... 88 Η ώρα της μεγάλης σύνδεσης... 89 Με ποιον έχω την τιμή να ομιλώ, παρακαλώ;... 90 Πώς θα "βγείτε" από το ιαδίκτυο... 91 Σύνδεση σε λογαριασμούς μέσω τηλεφώνου... 91 Ονόματα και αριθμοί... 92 Η σύνδεση για τους χρήστες των Windows XP... 93 Η σύνδεση για τους χρήστες των Windows Me, 2000, και 98... 96 Η σύνδεση για τους χρήστες των Windows 95... 98 Η σύνδεση για τους χρήστες του Mac... 99 Σύνδεση σε λογαριασμούς DSL και καλωδιακούς... 99 Μόντεμ DSL και καλωδιακά... 99 DSL "φτιάξτο μόνος σου"... 100 Καλωδιακό μόντεμ "φτιάξτο μόνος σου"... 101 Αφού φύγουν οι τεχνικοί... 101 Ελληνικοί παροχείς πρόσβασης στο ιαδίκτυο... 103 Κοινή χρήση της σύνδεσης στο ιαδίκτυο... 104 Και μετά;...104 Μέρος ΙΙΙ: Ιστομανία... 105 Κεφάλαιο 6: Ο τρελός, τρελός κόσμος του Παγκόσμιου Ιστού...107 Πώς ονομάζεται αυτή η σελίδα;... 110 Η απίθανη περιπέτεια της φυλλομέτρησης... 111 Σερφάρισμα με το φυλλομετρητή σας... 113 Πάμε ένα ταξιδάκι... 115 "Ανακρούσατε πρύμναν"... 115 Προσέξτε πού πατάτε!... 115 Αρχίστε τις επισκέψεις... 116 Από πού θα ξεκινήσω;... 117 Αυτή η σελίδα είναι περίεργη... 118 Άσε με να φύγω, σε παρακαλώ...... 118

14 Internet για πρωτάρηδες Εύρεση και εγκατάσταση φυλλομετρητή...118 Πώς θα πάρετε το πακέτο...119 Ο πρώτος χορός του φυλλομετρητή σας...119 Τα ταχυδακτυλουργικά της αναβάθμισης...120 Παράθυρα στον κόσμο...121 Αχαλίνωτη παραθυρομανία...121 Και καρτελομανία...122 Κάντε κάντε δύο δύο πράγματα πράγματα ταυτόχρονα ταυτόχρονα...122 Οι αγαπημένοι μου σελιδοδείκτες...123 Οι σελιδοδείκτες στο Netscape και το Mozilla...124 Επιλογή "αγαπημένων" στον Internet Explorer...125 Με το γκάζι στο πάτωμα!...127 Από πού ξεκινάμε;...127 Οι κρυφές απολαύσεις της κρυφής μνήμης...130 Αφήστε την οθόνη να ανασάνει...131 Συμπλήρωση φόρμας...132 Πρόσεξε, μας βλέπουν!...133 Φασούλι το φασούλι......134 Η ιστορία με τις εκτυπώσεις...135 Τα ψίχουλα από τα μπισκότα σου μακριά από τον υπολογιστή μου!...135 Τραγουδήστε, χορέψτε, και μιλήστε με το φυλλομετρητή σας...139 Μια παρέλαση προσθέτων...140 Πώς θα χρησιμοποιήσετε τα πρόσθετα με το φυλλομετρητή σας...140 Κεφάλαιο 7: Βελόνες στ' άχυρα: η αναζήτηση στο Διαδίκτυο... 141 Η βασική στρατηγική της αναζήτησης...142 Φως στο τούνελ...143 Google, το αγαπημένο μας ευρετήριο...144 ODP: Είναι ανοιχτό, μεγάλο, και φίλος του Google...146 Ακόμη περισσότερο Google...148 Yahoo, ο αρχαίος βασιλιάς των καταλόγων...149 Αναζήτηση στο Yahoo...151 Yahoo και ξερό ψωμί...152 Yahoo, Google, ODP, και άλλοι...152 Οι πάντοτε εξυπηρετικοί φυλλομετρητές...153 Η έξυπνη φυλλομέτρηση του Netscape και του Mozilla...153 Η λειτουργία αυτόματης αναζήτησης της Microsoft...155 Περισσότερα μαγικά της αναζήτησης...156 Οι "συνήθεις ύποπτοι"...156 About.com...156 AltaVista...156 Bytedog...156 HotBot και Lycos...157 Looksmart και Zeal...157 Άλλοι "τουριστικοί" οδηγοί του Ιστού...157

Περιεχόμενα 15 Εύρεση εταιρειών... 157 Hoover... 158 Ρωτήστε τον EDGAR... 158 Κι άλλοι πολλοί κατάλογοι επιχειρήσεων... 159 Εύρεση ανθρώπων... 159 Πραγματικοί άνθρωποι... 159 Στο ιαδίκτυο... 160 Αναζήτηση ανθρώπων στο Google... 160 Αναζήτηση ανθρώπων στο Yahoo... 160 InfoUSA... 160 WhoWhere... 161 Canada 411... 161 Bigfoot... 161 Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, για μία ακόμη φορά... 161 Ώρα για ψώνια... 162 Κεφάλαιο 8: Ψώνια στο Διαδίκτυο...163 Υπέρ και κατά του ηλεκτρονικού εμπορίου... 163 Το ερώτημα της πιστωτικής κάρτας... 165 Πάμε να δούμε τις βιτρίνες;... 166 Απλές αγορές... 166 Κυριλέ ψώνια... 168 Προσδεθείτε και μην καπνίζετε... 169 Η γενική θεωρία των αεροπορικών εισιτηρίων... 169 Περισσότερα για τις ιστοσελίδες των αεροπορικών εταιρειών... 171 Επενδύστε τα χρήματά σας... 171 Αμοιβαία κεφάλαια... 172 Χρηματιστές... 172 Παρακολούθηση χαρτοφυλακίου... 173 Κι άλλα καταστήματα... 174 Βιβλία... 174 Ρούχα... 175 Υπολογιστές... 175 ημοπρασίες και μεταχειρισμένα είδη... 176 Τρόφιμα... 179 Ψώνια τα τελευταία νέα... 179 Κεφάλαιο 9: Η πρώτη μου ιστοσελίδα...181 ημιουργία ιστοσελίδας... 181 Η γενική άποψη... 182 Πιάστε το μολύβι σας... 183 Ώρα να ξεκινήσετε... 184 Η ώρα των εικόνων... 186 Μορφές εικόνων... 186

16 Internet για πρωτάρηδες Από πού έρχονται οι εικόνες;...187 Προσθήκη εικόνας στη σελίδα σας...188 Σύνδεση με άλλες σελίδες...188 Σωστός σχεδιασμός σελίδων...189 Γραμματοσειρές και στυλ...189 Εικόνες φόντου...189 Μεγάλες εικόνες...190 Κοιτάξτε γύρω σας και μάθετε...191 Η ιστοσελίδα σας στον Ιστό...191 Γίνετε κύριοι της περιοχής σας...194 Ανοίξτε ένα περίπτερο στην υπερλεωφόρο της πληροφορικής...195 ιαλαλήστε το!...195 Μέρος ΙV: Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, συνομιλία, και άλλοι τρόποι να σκοτώνετε την ώρα σας στο ιαδίκτυο...197 Κεφάλαιο 10: Τα μυστικά του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου... 199 Ποια είναι η διεύθυνσή μου;...199 Το τμήμα ονόματος χρήστη...200 Το τμήμα της περιοχής...201 Συμπέρασμα...202 Πού βρίσκεται η αλληλογραφία μου;...203 Γεμίσαμε προγράμματα ταχυδρομείου!...204 ημοφιλή προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου...205 ιευθέτηση του προγράμματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας...206 Eudora...207 Netscape Mail...208 Outlook Express...209 Yahoo Mail...211 Το ταχυδρομείο είναι εύκολο...212 Το Eudora "το πάει το γράμμα"...212 Και το Netscape Mail "το πάει το γράμμα"...214 Και το Outlook Express "το πάει το γράμμα"...215 Ακόμη και το Yahoo Mail "το πάει το γράμμα"...217 Μαμά, ο ταχυδρόμος!...218 Ανάγνωση μηνυμάτων με ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου...218 Ανάγνωση αλληλογραφίας στο Yahoo...220 Ολίγα περί καλής συμπεριφοράς...220 Ξεφουντώστε!...221 Χαμογελάστε!...221 Πόσο απόρρητο είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο;...222 Σε ποιον μπορώ να γράψω;...223

Περιεχόμενα 17 Κεφάλαιο 11: Βάλτε την αλληλογραφία σας στη θέση της...227 ιαγραφή μηνυμάτων... 227 Να 'μαι πάλι: απάντηση σε μήνυμα... 228 "Παρακολουθήστε" τους φίλους σας... 229 Το βιβλίο διευθύνσεων του Eudora... 229 Το βιβλίο διευθύνσεων του Netscape... 230 Το βιβλίο διευθύνσεων του Outlook Express... 231 Το βιβλίο διευθύνσεων του Yahoo Mail... 231 Ζεστά πατατάκια: προώθηση αλληλογραφίας... 232 Κρύα πατατάκια: αποθήκευση αλληλογραφίας... 234 Αρχειοθέτηση με το Eudora... 235 Αρχειοθέτηση με το Netscape... 235 Αρχειοθέτηση με το Outlook Express... 235 Αρχειοθέτηση με το Yahoo Mail... 236 Εξωτική αλληλογραφία και συνημμένα... 236 Συνημμένα στο Eudora... 238 Συνημμένα στο Netscape... 238 Συνημμένα στο Outlook Express... 239 Συνημμένα στο Yahoo Mail... 239 Η επανάσταση των ρομπότ... 240 Ο διαχειριστής της προσωπικής σας αλληλογραφίας... 240 Θάνατος στους ενοχλητικούς... 242 Γιατί ονομάζεται σπαμ;... 242 Γιατί είναι τόσο κακό;... 242 Τι μπορώ να κάνω;... 243 Νομίζω ότι άρπαξα κάποιον ιό... 243 Κεφάλαιο 12: Η μανία του εύρους ζώνης...245 Mοιραστείτε τη σύνδεσή σας... 245 Πρώτα, συνδέστε τους υπολογιστές σας μεταξύ τους... 246 Κατόπιν, συνδέστε το τοπικό σας δίκτυο στο ιαδίκτυο... 246 Πρώτα όμως η ασφάλεια!... 247 Μουσική παρακαλώ!... 248 Τα πάντα και πάντοτε!... 248 Ραδιοσταθμοί-μπουτίκ στο ιαδίκτυο... 249 Φώτα, κάμερα, κατέβασμα... 249 Το γλυκό κουδούνισμα του ιαδικτύου... 250 Κεφάλαιο 13: Ηλεκτρονικές κοινότητες: η ισχύς εν τη ενώσει...253 Για κοίτα ποιος μιλάει... 253 Ταχυδρομικοί κατάλογοι: είστε σίγουροι ότι αυτά τα μηνύματα δεν είναι σαβούρα; 254 Εγγραφή και απεγγραφή από ταχυδρομικούς καταλόγους... 255 Ανθρώπινη επαφή... 256 Εγγραφή σε ταχυδρομικούς καταλόγους... 256

18 Internet για πρωτάρηδες Απεγγραφή από ταχυδρομικούς καταλόγους...258 Ηλίθια κόλπα των ταχυδρομικών καταλόγων...258 Αποστολή μηνυμάτων σε ταχυδρομικούς καταλόγους...259 Η τέχνη των απαντήσεων σε μηνύματα ταχυδρομικού καταλόγου...260 Για να μη σας πάρουν για ηλίθιους...261 Συζητήσεις στον Ιστό: "τοιχοκόλληση" σε πίνακες μηνυμάτων...262 Έξοχες τοποθεσίες συζητήσεων στον Ιστό...263 Εγγραφή και συμμετοχή...264 Πού θα βρείτε ενδιαφέρουσες ηλεκτρονικές κοινότητες...265 Κεφάλαιο 14: Άμεσα μηνύματα για τους πολύ βιαστικούς... 267 Προσθέστε φωνές και πρόσωπα...268 Πώς είπατε;...268 Σε βλέπω!...269 AOL Instant Messenger (AIM)...270 Προετοιμασία...270 Οργανώστε τους φίλους σας...272 Αρχίστε το πίτσι-πίτσι...272 Παραγωγή θορύβου με το AIM...273 Βάλτε τους κανόνες...273 εν υπάρχει έξοδος...274 Windows Messenger, ή MSN Messenger...274 Σύνδεση στο Messenger...275 Έτοιμοι, ορμήστε!...275 Yahoo Messenger...277 Κεφάλαιο 15: Ας μαζευτούμε να τα πούμε... 279 Ποιος μιλάει;...279 Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι;...280 Εγώ ποιος είμαι;...280 Τρόποι συνομιλίας...281 Η πρώτη σας αίθουσα συνομιλίας...281 Το σαβουάρ βιβρ της ηλεκτρονικής συνομιλίας...282 Πρώτα η ασφάλεια...283 Συντομογραφίες συνομιλιών και γελαστούληδες...284 Αμάν, προβλήματα...286 Ας μιλήσουμε...287 Συνομιλία στην AOL...287 Συνομιλία στον Ιστό...290 Συνομιλία στο IRC...291

Περιεχόμενα 19 Μέρος V: Κι άλλα βασικά του ιαδικτύου... 293 Κεφάλαιο 16: Αρπαγή αρχείων από το Δίκτυο...295 Αρπαγή αρχείων από τον Ιστό... 296 Κατέβασμα εικόνας... 296 Κατέβασμα προγράμματος... 296 Κατέβασμα άλλων αρχείων... 297 Μετάαααβολή!... 298 Ανέβασμα με το πρόγραμμα επεξεργασίας ιστοσελίδων... 298 Ανέβασμα αρχείων με το φυλλομετρητή σας... 298 Ανέβασμα με ένα πρόγραμμα FTP... 299 Ανεβοκατεβάσματα με τους Φακέλους Ιστού... 299 Ελάτε να τα μοιραστούμε όλα... 301 εν είναι ένα απλό αρχείο είναι πρόγραμμα... 302 Αποσυμπίεση, εγκατάσταση, κλπ.... 302 Σύλληψη και εκτέλεση του WinZip... 303 Πέρασμα από καραντίνα... 305 Η εγκατάσταση του προγράμματος που αποσυμπιέσατε... 306 Η διευθέτηση του προγράμματος... 307 Πού είναι;...307 Μέρος VΙ: Οι δέκα εντολές... 309 Κεφάλαιο 17: Δέκα συχνές ερωτήσεις...311 Γιατί δεν μπορείτε να μου δώσετε λεπτομερείς οδηγίες;"... 311 ιαδίκτυο και Παγκόσμιος Ιστός είναι το ίδιο πράγμα;"... 312 Σε τι διαφέρει ένας φυλλομετρητής από μια μηχανή αναζήτησης;"... 312 Τι είναι καλύτερο, καλωδιακή σύνδεση ή DSL;"... 313 Μπορώ να αλλάξω τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μου;"... 313 Πώς μπορώ να μεταφέρω ένα αρχείο από τον επεξεργαστή κειμένου σ' ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου;"... 314 Είναι ασφαλές να δώσω τον αριθμό της πιστωτικής μου κάρτας στο ιαδίκτυο;"... 315 Πόσο σημαντικό είναι αυτό το ιαδίκτυο;"... 315 Ποιος είναι ο καλύτερος παροχέας πρόσβασης στο ιαδίκτυο;"... 315 Πώς μπορώ να κάνω γερή μπάζα στο ίκτυο;"... 316 Τι είδους υπολογιστή πρέπει να αγοράσω για το ιαδίκτυο;"... 316 Πώς μπορώ να σβήσω στο φυλλομετρητή μου τον κατάλογο με τις ιστοσελίδες που επισκέφθηκα;"... 317 Ποια είναι η πιο αγαπημένη σας ιστοσελίδα;"... 318

20 Internet για πρωτάρηδες Κεφάλαιο 18: Δέκα είδη αρχείων και τι να τα κάνετε... 319 Πόσα είδη αρχείων υπάρχουν;...319 Απλώς απλό κείμενο...321 Η τελευταία επιθυμία πριν την εκτέλεση...322 Πατικώστε τα...322 ZIP και το ζ(ο)υπήξατε!...323 Συμπίεση με το StuffIt...324 Άλλα προγράμματα αρχειοθέτησης...324 Για όσους έχουν καλλιτεχνική φλέβα...324 Ένα GIF με σόδα παρακαλώ...324 Η μορφή PNG...325 Από τα μάτια πιάνεται......326 Αφήστε ν' ανθίσουν χίλιες μορφές...326 Η ώρα του ήχου!...327 Κουφοί ήχοι...328 Το MP3 θεριεύει...328 Τσαντίστηκε κανείς;...329 Σινεμά "Ο Παράδεισος"...329 Τίποτε από τα παραπάνω...331 Κεφάλαιο 19: Δέκα τρόποι διασκέδασης στο Διαδίκτυο... 333 Στείλτε ευχετήριες κάρτες...333 Μοιραστείτε τις φωτογραφίες σας με φίλους και συγγενείς...334 Παρακολουθήστε μικρές ταινίες και διαφημίσεις της τηλεόρασης...334 Ακούστε ραδιόφωνο...335 Παίξτε ντάμα...335 Χαζέψτε τον κόσμο που περνάει...335 Μοιραστείτε το ημερολόγιό σας...336 Επισκεφθείτε Μουσεία Τέχνης σε όλο τον κόσμο...336 Χτίστε το δικό σας κόσμο...336 Κρουαζιέρα στο ηλιακό σύστημα...336 Ψάξτε για εξωγήινη ζωή...337 Υιοθετήστε ένα παιδί...337 Μάθετε κινέζικα...337 Κεφάλαιο 20: Δέκα τρόποι για να μη φαίνεστε άσχετοι... 339 Πρώτα διαβάστε και μετά γράψτε...339 Το σαβουάρ-βιβρ είναι πάντα χρήσιμο...340 Πρωσαίξτε την ωρθογραφήα σας...340 Αν δεν έχετε να πείτε τίποτε χρήσιμο, μη μιλάτε...340 Γραφές, εγγραφές, και άλλα παραμύθια...341 Τα χέρια σας κοντά...341 ιαβάστε καλά τους κανόνες...341 Κάντε την αυτοκριτική σας...342

Περιεχόμενα 21 Προπάντων διακριτικότητα... 342 Τα εν οίκω μη εν δήμω... 342 Προσέξτε την υπογραφή σας!... 342 Προσέχετε τα συνημμένα... 343 Μην εξάπτεστε και φουντώνετε!... 344 Ιοί, σπαμ, αλυσιδωτές επιστολές, κι άλλα αντικοινωνικά μηνύματα... 344 Μη μεταδίδετε ιούς... 344 Μη διαδίδετε ψέματα... 345 Η συμμορία με τις αλυσίδες... 345 Σπαμ το απαίσιο, σπαμ το φρικτό... 345 Μη γίνεστε γουρούνια... 346 Κλείνετε και καμιά φορά το τηλέφωνο!... 346 Η σωστή συμπεριφορά στα κυβερνοκαφενεία... 346 Μην κοιτάτε πάνω από τους ώμους των άλλων... 347 Όταν τελειώσετε, καθαρίστε... 347 Μην κάνετε παραγγελίες από ένα δημόσιο PC... 347 Λίγη σοφία από τον Ιστό... 347 Το μικρό είναι όμορφο, Μέρος Ι... 348 Το μικρό είναι όμορφο, Μέρος ΙΙ... 348 Αν θέλουμε το Λευκό Οίκο, ξέρουμε πού θα τον βρούμε... 348 Αφήστε να ανθίσουν χίλιοι φυλλομετρητές... 348 Μη γίνεστε ανόητοι... 349 Γλωσσάρι... 351 Ευρετήριο... 367

Κεφάλαιο 3 Παιδιά και ιαδίκτυο... Σ' αυτό το κεφάλαιο Υλικό για παιδιά στο ιαδίκτυο Θέματα που σχετίζονται με το ιαδίκτυο Οδηγίες για γονείς σχετικά με τη χρήση του Internet Ταχυδρομικοί κατάλογοι και τοποθεσίες Ιστού για παιδιά... Βοήθεια για παιδιά (και γονείς) με προβλήματα Το ιαδίκτυο στα σχολεία και τα σχολεία στο ιαδίκτυο Μ ε εκατομμύρια παιδιά συνδεδεμένα στο ιαδίκτυο, πιστεύουμε ότι επιβάλλεται η παρουσίαση του θέματος της σύνδεσης ολόκληρης της οικογένειας στο ιαδίκτυο. Είναι βέβαια προφανές ότι, αν το θέμα δε σας απασχολεί, μπορείτε να προχωρήσετε στο επόμενο κεφάλαιο. Μπορούμε να μιλήσουμε; Σε προηγούμενες εκδόσεις του βιβλίου μας, το κεφάλαιο αυτό είχε τον τίτλο "Το ιαδίκτυο, τα παιδιά σας, και σεις" τώρα όμως, με τη σοφία που δίνει ο χρόνος, ξέρουμε ποιος πραγματικά έχει το πάνω χέρι σχετικά με τη σύνδεση της οικογένειας στο ιαδίκτυο: παιδιά όπως εσείς. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι θα ήταν καλύτερο αν οι γονείς σας είχαν κάποιο λόγο σε αυτά που κάνετε όταν είστε συνδεδεμένοι, αλλά ας το δούμε κατά πρόσωπο δεν ξέρουν από πού να ξετυλίξουν το κουβάρι. Έτσι, στο κεφάλαιο αυτό μιλούμε σε σας και ρίχνουμε και μερικά σχόλια για τους γονείς σας, για την περίπτωση που τύχει να διαβάσουν το βιβλίο. Θα προσπαθήσουμε να μην πούμε τίποτε που θα φέρει κάποιον σε δύσκολη θέση. Τι υπάρχει για σας στο ιαδίκτυο; Μόλις τώρα αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε τους πάμπολλους τρόπους με τους οποίους το ιαδίκτυο μπορεί να συναρπάσει ολόκληρη την οικογένεια. είτε μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους πιστεύουμε ότι το ιαδίκτυο μπορεί να βελτιώσει τη ζωή σας: Μπορεί να σας δώσει πληροφορίες για οποιοδήποτε θέμα μπορείτε να φανταστείτε. Είναι ένας θαυμάσιος τρόπος να "βγαίνετε" με φίλους χωρίς να εγκαταλείπετε το σπίτι σας.

52 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο Σας φέρνει σε προσωπική επαφή με διαφορετικούς ανθρώπους και πολιτισμούς. Σας βοηθάει να αναπτύξετε και να βελτιώσετε τις ικανότητές σας στην ανάγνωση, τη γραφή, την έρευνα, και την έκφραση. Παρέχει υποστήριξη σε παιδιά με ειδικές ανάγκες και στους γονείς τους. Είναι μια συναρπαστική νέα διέξοδος για την καλλιτεχνική έκφραση. εν είναι όμως όλα τα νέα πράγματα ωραία, ούτε όλα τα ωραία πράγματα νέα. Πολλοί από σας θα περάσετε περισσότερο χρόνο από όσο θα θέλατε στην εργασία σας μπροστά σε έναν υπολογιστή. Ίσως θέλατε να κάνετε πολλά άλλα πράγματα, όπως να ασχοληθείτε με τα σπορ, να διαβάσετε ένα κανονικό βιβλίο, να μαγειρέψετε, να ζωγραφίσετε, να πάτε για ορειβασία, για ποδηλασία, για σκι, να ασχοληθείτε με τη γλυπτική, μεταξύ άλλων. Να μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε στο ίκτυο, χωρισμένα σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: πολύ κουλ, έτσι κι έτσι, όχι και τόσο καλή ιδέα, και καθαρή βλακεία. Πολύ κουλ τρόποι να χρησιμοποιήσετε το ιαδίκτυο Μπορείτε να καταπλήξετε τους γονείς σας αν χρησιμοποιήσετε το ιαδίκτυο για τους εξής σκοπούς: Σχολική ερευνητική δουλειά: Το ιαδίκτυο είναι ένας καταπληκτικός τρόπος να βγείτε έξω από τους τοίχους του σχολείου. Με το ίκτυο μπορείτε να συνδεθείτε με άλλα σχολεία, βιβλιοθήκες, ερευνητικά κέντρα, μουσεία, και άλλους ανθρώπους. Μπορείτε να επισκεφθείτε το μουσείο του Λούβρου (στη διεύθυνση www.louvre.fr, όπως βλέπετε στην Εικόνα 3-1) και την Καπέλα Σιξτίνα (www.vatican.va/museums/patrons) μπορείτε να παρακολουθήσετε σαλαμάνδρες στο φυσικό τους περιβάλλον μπορείτε να ακούσετε μουσική και να κάνετε νέους φίλους. Εικόνα 3-1: Οι θησαυροί της ανθρωπότητας κατευθείαν από το Παρίσι.

Κεφάλαιο 3: Παιδιά και ιαδίκτυο 53 Μάθετε να αξιολογείτε το υλικό που διαβάζετε: Όταν ψάχνετε για ένα θέμα, μπορεί να βρείτε σελίδες γραμμένες από τις μεγαλύτερες αυθεντίες του κόσμου στο θέμα, ανοησίες τραβηγμένες από τα μαλλιά, κάποια εργασία από ένα γυμνασιόπαιδο, ή μια ανακοίνωση από κάποιον "σαλεμένο" που νομίζει ότι είναι αυθεντία. Μερικές τοποθεσίες Ιστού συντηρούνται από ομάδες που κρύβουν μέσα τους μίσος και χύνουν ά- σχημο δηλητήριο. Η ικανότητα να τα ξεχωρίζετε όλα αυτά είναι από τις πιο πολύτιμες που μπορείτε να αποκτήσετε. Κάντε "ηλεκτρονικούς" φίλους σε άλλες χώρες: Σχολικά προγράμματα όπως το Global Schoolhouse συνδέουν μεταξύ τους παιδιά από όλο τον κόσμο βάζοντάς τα να συνεργάζονται σε όλων των ειδών τις εργασίες. Το πρώτο ετήσιο παγκόσμιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα συγκέντρωσε περισσότερους από 10.000 μαθητές από 360 σχολεία σε 30 διαφορετικές χώρες. Από τότε, οι ετήσιες "κυβερνοπανηγύρεις" μαζεύουν περισσότερους από 500.000 μαθητές εκατοντάδων σχολείων από 37 χώρες! Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην τοποθεσία Ιστού Global Schoolhouse, στη διεύθυνση www.globalschoolhouse.org, όπου μπορείτε να εγγραφείτε σε πάρα πολλούς ταχυδρομικούς καταλόγους. (Τον τρόπο που θα φτάσετε σε τέτοιες τοποθεσίες τον εξηγούμε στο Κεφάλαιο 6, οπότε μπορείτε να επιστρέψετε εδώ αργότερα και να συνεχίσετε.) Εξασκηθείτε στις ξένες γλώσσες: Μπορείτε να επισκεφθείτε ηλεκτρονικές αίθουσες συνομιλίας (chat rooms), όπου να δοκιμάσετε τα Αγγλικά σας, τα Γαλλικά σας, τα Ι- σπανικά σας, τα Ρωσικά σας, τα Κινεζικά σας, ή ακόμη και τις γνώσεις σας στην Ε- σπεράντο. Πληρώστε για τη μουσική που κατεβάζετε: Αν χρησιμοποιείτε το KaZaA ή κάποιο άλλο λογισμικό ανταλλαγής αρχείων για να κατεβάσετε μουσική, σκεφθείτε την πιθανότητα να στείλετε χρήματα στους καλλιτέχνες. Υπάρχει μια τοποθεσία Ιστού στη διεύθυνση www.musiclink.com, που έχει δημιουργηθεί ειδικά για το σκοπό αυτόν. Ανακαλύψτε πώς θα δημιουργήσετε τη δική σας ιστοσελίδα: Μια ιστοσελίδα μπορεί να είναι όσο έξυπνη ή ανόητη θέλετε. Βάλτε σ' αυτή τις ιστορίες ή τα καλλιτεχνήματά σας για να τα θαυμάσουν οι φίλοι και οι συγγενείς σας. Μπορείτε ακόμη και να ξεκινήσετε μια δουλειά στο ίκτυο. Μπορείτε να δημιουργήσετε μια αρχική σελίδα για κάποιο τοπικό σκοπό που υποστηρίζετε. Θα σας πούμε πώς θα κάνετε αυτά τα πράγματα στο Κεφάλαιο 9. Έτσι κι έτσι τρόποι να χρησιμοποιήσετε το ιαδίκτυο Εδώ έχουμε μερικές ιδέες τις οποίες οι γονείς σας μπορεί να θεωρούν χάσιμο χρόνου αλλά, τι στο καλό, δεν μπορούμε να είμαστε συνέχεια σοβαροί. Αν σας κάνουν τη ζωή δύσκολη, ρωτήστε τους αν μπορείτε να δείτε το δικό τους "ημερολόγιο Ιστοχρόνου". ( εν υπάρχει τέτοιο πράγμα, αλλά αυτοί δεν το ξέρουν.) Παίξτε παιχνίδια: Πολλά δημοφιλή παιχνίδια (τόσο παραδοσιακά όπως το σκάκι, το μπριτζ, οι κούπες, κ.ά. όσο και ηλεκτρονικά) έχουν επιλογές που σας επιτρέπουν να ανταγωνιστείτε άλλους παίκτες στο ιαδίκτυο. Ανταλλάξτε άμεσα μηνύματα με τους φίλους σας: Η ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων (instant messaging IM) έχει γίνει ένας πολύ κουλ τρόπος επαφής άμεσης επαφής. Σε πολλά μέρη του κόσμου υπάρχουν και ασύρματες δυνατότητες.

54 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο Μιλήστε με ένα εικονοτηλέφωνο: Λογισμικό όπως το Yahoo Messenger ή το PalTalk σάς δίνει τη δυνατότητα να βλέπετε τους φίλους σας καθώς τους μιλάτε (δε συνιστάται μόλις έχετε βγει από το μπάνιο). Στο Κεφάλαιο 14 θα βρείτε πληροφορίες για δωρεάν προγράμματα επικοινωνίας με εικόνα, τα οποία μπορεί να χρειαστείτε αν καταφέρετε τους γονείς σας να σας αγοράσουν εκείνη την ιστοκάμερα (webcam). Ψωνίστε: Τι μπορούμε να πούμε; Τα ψώνια στο ιαδίκτυο είναι όπως και στα μαγαζιά, με τη διαφορά ότι στο ιαδίκτυο είναι πάντα ανοιχτά και έχει ατελείωτο χώρο πάρκινγκ. Μια βόλτα μέχρι το Κεφάλαιο 8 θα σας πει πώς θα ξεκινήσετε. Υποδυθείτε ρόλους: Ένας αριθμός τοποθεσιών στο ιαδίκτυο σας επιτρέπουν να προσποιείστε ότι είστε ένας από τους χαρακτήρες των αγαπημένων σας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας. Όχι και τόσο καλοί τρόποι να χρησιμοποιήσετε το ιαδίκτυο Κρατήστε απόσταση ασφαλείας από τις παρακάτω ιδέες γιατί μπορεί να μπλέξετε άσχημα: Λογοκλοπή: Αυτός είναι ένας φανταχτερός όρος για την περίπτωση που προσπαθείτε να περάσετε δουλειά άλλων για δική σας. υστυχώς, η λογοκλοπή στο ιαδίκτυο είναι εξίσου παράνομη και άδικη όσο και από ένα βιβλίο, και εντοπίζεται πολύ ευκολότερα από το δάσκαλο. "Κλέψιμο": Η χρήση μεταφραστικών προγραμμάτων για να κάνετε τις ασκήσεις σας στην ξένη γλώσσα δεν είναι καλή ιδέα. (Θα πιαστείτε σίγουρα, οπότε καλό είναι να μη γίνετε ρεζίλι.) Αποκάλυψη πολλών στοιχείων για τον εαυτό σας: Όταν συζητάτε στο ιαδίκτυο με άτομα τα οποία δε γνωρίζετε, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να αποκαλύψετε στοιχεία για σας και την οικογένειά σας, αλλά αυτό είναι επικίνδυνο. Μερικές φαινομενικά αθώες ερωτήσεις δεν είναι και τόσο αθώες, κι έτσι θα τα πούμε πιο αναλυτικά για το θέμα αυτό στη συνέχεια του κεφαλαίου. Ακόμη και η αποκάλυψη της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας μπορεί να σας προκαλέσει πρόβλημα ανεπιθύμητη αλληλογραφία (junk mail). Επίσκεψη σε πορνογραφικές τοποθεσίες και τοποθεσίες που συντηρούν το μίσος: Αυτό είναι κάτι που αφορά εσάς και την οικογένειά σας, οπότε συζητήστε τους ό- ρους της συμπεριφοράς σας στο ίκτυο που έχουν θεσπίσει οι γονείς σας και ακολουθήστε τους. Προσποίηση ότι είστε κάποιος άλλος: Μπορείτε κάλλιστα να δημιουργήσετε και να χρησιμοποιείτε ένα ψευδώνυμο για να μη δίνετε το πραγματικό σας όνομα. Αλλά, μην "το παίζετε" Britney Spears που ψάχνει για τα μέλη της ορχήστρας της ή Νιάρχος τζούνιορ που προσπαθεί να "ρίξει" μια κοπελιά. Συμμετοχή σε αίθουσες συνομιλίας για ενήλικες: Αυτό μπορεί να προκαλέσει άσχημα μπλεξίματα τόσο σε σας, όσο και στον οικοδεσπότη της αίθουσας, γι' αυτό μην το κάνετε.

Κεφάλαιο 3: Παιδιά και ιαδίκτυο 55 Τελείως ανόητοι τρόποι να χρησιμοποιήσετε το ιαδίκτυο Να μερικές ιδέες από τις οποίες είναι καλύτερα να μείνετε πολύ, μα πολύ μακριά. Το εννοούμε. Συνάντηση με φίλους που γνωρίσατε στο ιαδίκτυο χωρίς να το πείτε στους γονείς σας: Ούτε οι ενήλικες δε θα το έκαναν αυτό. Αν γνωριστείτε με κάποιο άτομο που θεωρείτε καταπληκτικό στο ιαδίκτυο, και θέλετε να το συναντήσετε, θαυμάσια. Πάρτε όμως τις προφυλάξεις σας! Καταρχήν, πείτε το στους γονείς σας και χαράξτε μαζί ένα σχέδιο για το πώς θα προχωρήσετε. εύτερον, ποτέ μη συναντιέστε με τις ικτυακές σας γνωριμίες σε απομονωμένο χώρο: πάντοτε σε δημόσιο χώρο, όπως ένα εστιατόριο. Τέλος, πάρτε μαζί σας και κάποιον άλλο (κατά προτίμηση τους γονείς σας). Παράνομες πράξεις στο ίκτυο ή έξω από αυτό: Στο ιαδίκτυο αισθάνεστε τελείως ανώνυμοι, αλλά πέφτετε έξω. Αν διαπράξετε κάποιο έγκλημα, η αστυνομία μπορεί να βρει τα ηλεκτρονικά ίχνη της σύνδεσής σας μέσω του παροχέα πρόσβασης στο ιαδίκτυο (ISP) που χρησιμοποιείτε, και να εντοπίσει ποιος ήταν συνδεδεμένος με ποιο μόντεμ και ποια ημέρα και ώρα στη συγκεκριμένη αριθμητική διεύθυνση ιαδικτύου (IP address), οπότε θα φτάσει και σε σας. ιείσδυση σε υπολογιστές άλλων ή δημιουργία ιών: Οι αρχές έχουν χάσει κάθε αίσθηση χιούμορ γι' αυτά τα πράγματα. Στέλνουν ακόμη και παιδιά στη φυλακή. ιαδίκτυο και μικρά παιδιά Πρέπει να τονίσουμε εξαρχής ότι είμαστε υπέρμαχοι της θεωρίας που λέει ότι τα παιδιά πρέπει να είναι παιδιά, και πιστεύουμε ότι τα παιδιά είναι καλύτεροι δάσκαλοι από τους υπολογιστές. Τα παιδιά μας δεν παρακολουθούν τηλεόραση. Τώρα που ξέρετε τις πεποιθήσεις μας, ίσως μπορείτε να μαντέψετε τι θα σας πούμε στη συνέχεια: είμαστε αντίθετοι στο να "κολλάει" ένα μικρό παιδί μπροστά στην οθόνη. Πόσο μικρό είναι το μικρό; Πιστεύουμε ότι μικρά είναι τα παιδιά με ηλικία μικρότερη των 7 ετών. Τα παιδιά πρέπει να έρχονται σε επαφή με άλλους ανθρώπους όσο γίνεται περισσότερο. Σ' αυτή την ηλικία, τα παιδιά ωφελούνται περισσότερο όταν παίζουν με δέντρα, μπάλες, πλαστελίνες, μολύβια, λάσπες, ποδηλατάκια, άλλα παιδάκια, και τα μεγαλύτερα αδέλφια τους. Ναι, εσάς εννοούμε. Ξέρουμε ότι τα μικρά μπορεί να γίνουν "κακό σπυρί" αλλά οι υπολογιστές είναι ακατάλληλοι για μπέιμπι-σίτινγκ και δεν πρόκειται τα μικρά να βρουν και πολλά πράγματα εκεί για την προσχολική ηλικία. Αυτά που πρόκειται να βρουν είναι καλύτερα να τα χρησιμοποιήσουν καθισμένα στα γόνατά σας και με τη δική σας βοήθεια. Πιστεύουμε ότι η πρόσβαση στο ιαδίκτυο είναι πιο κατάλληλη για τα κάπως μεγαλύτερα παιδιά, αλλά η ακριβής ηλικία μπορεί να διαφέρει από παιδί σε παιδί. Ακόμη και σ' αυτή την περίπτωση, είμαστε της γνώμης ότι τα παιδιά σας πρέπει να συνδέονται στο ιαδίκτυο με συγκεκριμένους χρονικούς περιορισμούς. Εμείς που (παρόλη την ομορφιά μας) παίζουμε με υπολογιστές εδώ και τριάντα χρόνια θέλουμε να σας πούμε ότι δεν κάνει καλό σ' ένα παιδί να μένει κολλημένο στον υπολογιστή του για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τα παιδιά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με άλλα ανθρώπινα όντα. Πολύ συχνά, τα παιδιά που δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με άλλα ανθρώπινα όντα προτιμούν τους υπολογιστές. Όπως καταλαβαίνετε, αυτή η απασχόληση δεν τα βοηθάει

56 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο να βελτιώσουν τις επικοινωνιακές τους ικανότητες. Αντίθετα, κάνουν το πρόβλημα πιο έ- ντονο. Κρατήστε ένα κρυφό ημερολόγιο με το χρόνο που περνάτε μπροστά στον υπολογιστή σας σε περίοδο μίας εβδομάδας. Μετά αναρωτηθείτε αν αυτός είναι ο τρόπος που θέλετε να περνάτε τη ζωή σας. Βρείτε ένα χόμπι που δε χρειάζεται οθόνη. Μπείτε σε μια ομάδα. ημιουργήστε ένα μουσικό συγκρότημα. Ασχοληθείτε με την τέχνη. Κρατήστε μία ημέρα της εβδομάδας χωρίς υπολογιστή. Προσπαθήστε να τρώτε και να συζητάτε με πραγματικούς ανθρώπους, πρόσωπο με πρόσωπο. Ασφαλές σερφάρισμα Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε τους κανόνες ασφαλείας χρήσης του ιαδικτύου. Ο κανόνας νούμερο ένα λέει να μην αποκαλύπτετε ποτέ την ταυτότητά σας. Να χρησιμοποιείτε μόνο το μικρό σας όνομα, και να μη δίνετε ποτέ το επώνυμό σας, τη διεύθυνσή σας, τον αριθμό τηλεφώνου σας, ή το όνομα του σχολείου σας. Και να μη δίνετε ποτέ, μα ποτέ, τον κωδικό πρόσβασης που χρησιμοποιείτε σε άλλο άτομο. Κανένα έντιμο άτομο δε θα ζητούσε κάτι τέτοιο. Πολλά παιδιά δεν ξέρουν καθόλου τι να κάνουν. Αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους χωρίς καν να το ξέρουν. Μπορεί να αναφέρουν το όνομα της ομάδας της πόλης τους. Μπορεί να γράψουν για κάποιο δάσκαλο του σχολείου τους που δεν τον συμπαθούν καθόλου. Μπορεί να αναφέρουν το επάγγελμα των γονέων τους. Τέτοιες πληροφορίες αποκαλύπτονται σιγά-σιγά στη διάρκεια πολλών εβδομάδων ή μηνών. Αυτά τα φαινομενικά αθώα κομματάκια πληροφοριών μπορούν να βοηθήσουν ένα αποφασισμένο άτομο να εντοπίσει με ακρίβεια ραδιογωνιόμετρου ένα παιδί. Έτσι λοιπόν, προσέξτε πολύ αυτά που λέτε στο ιαδίκτυο σε μια αίθουσα συνομιλίας ή σε ένα άμεσο μήνυμα ή σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. είξτε καχυποψία σε αγνώστους που φαίνεται να ξέρουν πολλά πράγματα για σας. Ίσως κάποιος πει ότι είναι φίλος του πατέρα σας που υποτίθεται ότι θα περάσει να σας πάρει από το σχολείο ή να φέρει ένα πακέτο. Μην πάτε ποτέ μαζί με κάποιον ά- γνωστο, ούτε να τον αφήσετε να μπει στο σπίτι χωρίς πρώτα να συμβουλευθείτε έναν έμπιστο ενήλικο. Να μερικοί ακόμη κανόνες: Προσέξτε σε ποιους δίνετε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας. Πολλές τοποθεσίες Ιστού σάς ζητούν εγγραφή (register) και άλλες μια λειτουργική διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την οποία επιβεβαιώνουν στέλνοντάς σας ένα μήνυμα. Πριν εγγραφείτε σε μια τοποθεσία Ιστού, βεβαιωθείτε ότι αυτή ανήκει σε μια σοβαρή εταιρεία από την οποία δε θα πάρετε ποτέ ανεπιθύμητη αλληλογραφία (junk mail). Μη συμφωνείτε ποτέ να μιλήσετε στο τηλέφωνο με κάποιο άτομο ή να έχετε προσωπική συνάντηση χωρίς να το ξέρουν οι γονείς σας. Οι περισσότεροι που γνωρίζετε στο ιαδίκτυο είναι μια χαρά άνθρωποι, αλλά υπάρχουν και κάποιοι διεστραμμένοι τύποι που έχουν κάνει το ιαδίκτυο πεδίο για κυνήγι. Μην έχετε την εντύπωση ότι οι άλλοι σάς λένε την αλήθεια. Αυτό το παιδί που έχει την ίδια ηλικία με σας και με το οποίο έχετε κοινά χόμπι και ενδιαφέροντα μπορεί να είναι στην πραγματικότητα ένας μοναχικός 40άρης που ψάχνει για παρέα. Αν κάποιος σας τρομάζει ή σας κάνει να αισθάνεστε άβολα (ιδιαίτερα όταν το συγκεκριμένο άτομο σας λέει να μην το πείτε στους γονείς σας), πείτε το στους γο-

Κεφάλαιο 3: Παιδιά και ιαδίκτυο 57 νείς σας. Ζητήστε από τους γονείς σας να επικοινωνήσουν με τον ISP σας. Και μην ξεχνάτε ότι μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να σβήσετε τον υπολογιστή. ιαδίκτυο και κολέγια Το ιαδίκτυο φιλοξενήθηκε από τα πανεπιστήμια για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά αυτά που συμβαίνουν με τον Παγκόσμιο Ιστό είναι καινούργια για όλο τον κόσμο. Ένα μεγάλο μέρος της έμπνευσης και του ιδρώτα των εθελοντών που κάνουν τις πληροφορίες διαθέσιμες στον καθέναν προέρχεται από τα πανεπιστήμια, και από σπουδαστές και διδακτικό προσωπικό, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τις φοβερές εκπαιδευτικές δυνατότητες του ικτύου. Πολλά πανεπιστήμια παρέχουν στους σπουδαστές και το προσωπικό τους δωρεάν πρόσβαση στο ιαδίκτυο. Τα πανεπιστήμια που σας επιτρέπουν να προεγγραφείτε μερικές φορές επιτρέπουν την πρόσβαση στο ιαδίκτυο από την ώρα της προεγγραφής ακόμη και μήνες νωρίτερα. Αν πρόκειται να πάτε στο πανεπιστήμιο, μπορείτε να περάσετε την πόρτα του ιαδικτύου πριν καν βρεθείτε στο χώρο του πανεπιστημίου. Όλο και περισσότερα κολέγια βρίσκουν τρόπο να κάνουν το ιαδίκτυο χρήσιμο. Μας αρέσει αυτό που έκαναν στο Thunderbird, στη διεύθυνση www.t-bird.edu, όταν δημιούργησαν το My Thunderbird. Υπάρχουν πληροφορίες τόσο για τους σπουδαστές όσο και για τους καθηγητές, οι οποίες είναι κοινές και ενημερώνονται διαρκώς. Οι καθηγητές είναι πολύ ικανοποιημένοι γιατί έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν τις φωτογραφίες και τους φακέλους των σπουδαστών με τη βοήθεια του συστήματος My Thunderbird. Οι κατάλογοι των τάξεων είναι πάντοτε ενημερωμένοι και ο χώρος του πανεπιστημίου είναι μόνιμα συνδεδεμένος στο ιαδίκτυο. Οι τεχνολογίες του ιαδικτύου, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, η συνομιλία, και τα ά- μεσα μηνύματα, χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από τους γονείς που θέλουν να επικοινωνούν με τα παιδιά τους που φοιτούν στο πανεπιστήμιο. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία είναι πάντοτε διαθέσιμη και πολύ πιο οικονομική από την τηλεφωνική. Η αποστολή μηνυμάτων και σε άλλα μέλη της οικογένειας επεκτείνει τα όρια της επικοινωνίας. Παρατηρήσαμε κι ένα ακόμη πιο εκπληκτικό όφελος: οι οικογενειακοί καβγάδες μειώνονται όταν χρησιμοποιείται το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Με κάποιο τρόπο, όταν οι άνθρωποι έχουν χρόνο να σκεφτούν πριν μιλήσουν, τα πράγματα πάνε καλύτερα. Ξανά στα θρανία! Η εκπαίδευσή σας δεν τελειώνει όταν τελειώσετε το γυμνάσιο ή το πανεπιστήμιο ή πάρετε το διδακτορικό σας (για όσους από μας προσπαθούμε απεγνωσμένα να αποφύγουμε την πραγματική ζωή). Πάντα υπάρχει κάτι περισσότερο να μάθετε. Τίποτε δε συγκρίνεται με αυτά που μαθαίνετε άμεσα από έναν καλό καθηγητή μέσα σε μια αίθουσα διδασκαλίας, αλλά η εκπαίδευση μέσω του ιαδικτύου είναι το επόμενο καλύτερο πράγμα, ειδικά για σπουδαστές που μένουν μακριά ή έχουν άβολο πρόγραμμα. Τώρα στο ιαδίκτυο μπορείτε να ακολουθήσετε όλων των ειδών τις σπουδές, μέχρι πανεπιστημιακές. Μερικά μαθήματα είναι αυστηρά μέσω ιαδικτύου ενώ άλλα αποτελούνται από ένα συνδυασμό παραδόσεων σε αίθουσες διδασκαλίας, εργαστηρίων, και ικτυακών μαθημάτων.

58 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο Πολλά πανεπιστήμια έχουν τοποθεσίες Ιστού. Μπορείτε να βρείτε έναν κατάλογο στη διεύθυνση www.campustours.com με συνδέσμους προς περισσότερες πληροφορίες σχετικά με πανεπιστήμια. Πανεπιστήμια στο Δίκτυο Αφού εξοικειωθείτε κάπως με τη χρήση του Διαδικτύου, μπορείτε να ψάξετε για τάξεις και καθηγητές για να έχετε μια καλύτερη ιδέα αυτών που σας ενδιαφέρουν. Υψίστου ενδιαφέροντος για γονείς Ίσως πρέπει να βάλετε τους γονείς σας να διαβάσουν αυτό το ειδικό πλαίσιο. Αυτό που ανησυχεί κυρίως όλους τους γονείς είναι μήπως τα παιδιά τους αποκτήσουν πρόσβαση σε "ακατάλληλο" υλικό του Διαδικτύου για παράδειγμα, σε επιχειρήσεις που προσπαθούν να διαφημίσουν και να πουλήσουν τα προϊόντα τους απευθείας σε παιδιά. Η ανησυχία είναι εύλογη. Όσο περνάει ο καιρός, τόσο τα καλά όσο και τα "κακά" πράγματα στο Διαδίκτυο έχουν αυξηθεί δραματικά. Το μέγεθος του Δικτύου έχει αυξηθεί δραματικά. Δεν έχουμε απλές απαντήσεις. Ένα πράγμα όμως είναι απόλυτα σαφές: οι γονείς πρέπει να επεμβαίνουν. Αν ληφθεί υπόψη η κατεύθυνση της εκπαίδευσης και τα περιεχόμενα των εγκυκλίων, τα παιδιά θα ασχοληθούν οπωσδήποτε με το Διαδίκτυο, καθώς τα σχολεία χρησιμοποιούν το Δίκτυο σε μεγάλο βαθμό. Οι γονείς που μπήκαν στον κόπο να ασχοληθούν με το θέμα της πρόσβασης στο Διαδίκτυο ξέρουν ότι αυτή η απειλή δεν είναι τόσο σοβαρή όσο θέλουν ορισμένοι να μας κάνουν να πιστέψουμε, και ότι ορισμένες από τις λύσεις που προτείνονται παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα. Οι γονείς που έχουν σκεφτεί πιο πλατιά πάνω σ' αυτό το θέμα θεωρούν ότι οι "αψυχολόγητες" και υ- περβολικές αντιδράσεις αποτελούν πραγματική απειλή στην ελευθερία της έκφρασης και ότι, τελικά, αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που απειλεί τα παιδιά μας. Από την άλλη, στον κυβερνοχώρο κυκλοφορούν πάρα πολλά "σκουπίδια". Οι γονείς πρέπει οπωσδήποτε να επεμβαίνουν αναφερόμαστε στην οικογενειακή στρατηγική λίγο παρακάτω σε τούτο το κεφάλαιο. Αν το θέμα σάς ενδιαφέρει, μπορείτε να εγγραφείτε στον ταχυδρομικό κατάλογο CACI (Children Accessing Controversial Information Πρόσβαση Παιδιών σε Αμφιλεγόμενες Πληροφορίες) με μια επίσκεψη στην αντίστοιχη τοποθεσία Ιστού, στη διεύθυνση groups.yahoo.com/group/caci-list.

Κεφάλαιο 3: Παιδιά και ιαδίκτυο 59 Μερικά σχολεία, όπως το Πανεπιστήμιο του Φοίνιξ (www.phoenix.edu) ειδικεύονται στην εκπαίδευση μέσω του ικτύου, αλλά πολλά σχολεία σε όλο τον κόσμο παρέχουν εκπαιδευτικά μαθήματα στο ιαδίκτυο και, σε τέτοια περίπτωση, δεν παίζει φυσικά κανένα ρόλο αν μένετε στο απέναντι πεζοδρόμιο ή στην απέναντι ήπειρο. Μπορείτε να βρείτε χιλιάδες σχολεία και μαθήματα σε καταλόγους όπως οι www.petersons.com/distancelearning και www.online-colleges-coursesdegrees-classes.org. Όλα για την πώληση! Αν περνάτε αρκετό χρόνο στο ιαδίκτυο, θα έχετε ήδη παρατηρήσει ότι όλοι προσπαθούν να σας πουλήσουν κάτι. Τα παιδιά, και ιδιαίτερα αυτά που ανήκουν σε οικογένειες μεσαίου και ανώτερου εισοδήματος, θεωρούνται εξαιρετικά επικερδείς στόχοι, και το ιαδίκτυο είναι ένα ακόμη πεδίο επικοινωνίας με αυτό το κοινό. Τα παιδιά ως στόχοι του μάρκετινγκ δεν είναι κάτι καινούργιο. Υπάρχουν ένα σωρό διαφημίσεις που απευθύνονται σε παιδιά. Στις Η.Π.Α. υπήρξε μια διαφημιστική εκστρατεία των τσιγάρων Camel η οποία (σύμφωνα με τις απόψεις πολλών ανθρώπων) απευθυνόταν στα παιδιά. Πρέπει να ξέρετε ότι οι πανούργοι τύποι του μάρκετινγκ έχουν ήδη σχεδιάσει σαγηνευτικό, φιλικό προς τα παιδιά λογισμικό για να μπορέσουν να τραβήξουν την προσοχή σας. Πανέμορφοι, γνωστοί χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων εκμαιεύουν με έξυπνο τρόπο στρατηγικές πληροφορίες μάρκετινγκ κατευθείαν από το πληκτρολόγιο του υπολογιστή που έχετε στο σπίτι σας. Καλό είναι να γνωρίζετε αυτή την κατάσταση και να ξέρετε τι να κάνετε όταν κάποιος από τον Ιστό σάς ζητάει πληροφορίες. Εσείς ή οι γονείς σας μπορείτε να πάρετε ένα αντίγραφο της έκθεσης The Web of Deception (Ο Ιστός της Εξαπάτησης) στέλνοντας 25 δολάρια στον οργανισμό Center for Media Education, 1511 K Street NW, Suite #518, Washington, DC 20005. Με αυτό το θέμα έχει ασχοληθεί και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission). Η σχετική διεύθυνση στον Ιστό είναι www.ftc.gov. Αφού βρεθείτε εκεί, πατήστε στο Consumer Protection (Προστασία καταναλωτή) και μετά στο Children's Issues (Θέματα που αφορούν παιδιά).

60 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο Στις Η.Π.Α., ο Νόμος Προστασίας του Ιδιωτικού Απορρήτου των Παιδιών στο ιαδίκτυο (Children's Online Privacy Protection Act COPPA) περιορίζει τις πληροφορίες που μπορούν να συλλεγούν από παιδιά ηλικίας κάτω των 13 ετών (ή, τουλάχιστον, από παιδιά που παραδέχονται ότι είναι κάτω των 13 ετών) χωρίς τη ρητή συναίνεση των γονέων τους, την οποία νομίζουμε ότι σπάνια πρέπει να δίνουν. Έχουμε ακουστά έναν επιχειρηματία ο οποίος έλεγε πως ήθελε να χρησιμοποιήσει το ίκτυο για να δημιουργήσει μια προσωπική σχέση με όλα τα παιδιά που χρησιμοποιούν το προϊόν του. Χμμ. Ξέρουμε πολλά ονόματα για του ανθρώπους που θέλουν σχέσεις με παιδιά, και δεν πρόκειται για πολύ όμορφα ονόματα. Η τοποθεσία Kidz Privacy της FTC (www.ftc.gov/bcp/conline/edcams/kidzprivacy) έχει πιο χρήσιμες πληροφορίες και για τα παιδιά και για τους γονείς σχετικά με τον COPPA και το προσωπικό απόρρητο στο ιαδίκτυο. Συγγνώμη, κύριε, ποιος είστε; Πάρα πολλά παιδιά και ενήλικες δημιουργούν τοποθεσίες Ιστού με θέμα τα ίδια και την οικογένειά τους. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι πολύ ωραίο, αλλά συνιστούμε θερμά στις οικογένειες που χρησιμοποιούν το ιαδίκτυο για προσωπικούς λόγους (σε αντίθεση με τους επαγγελματίες που χρησιμοποιούν το ιαδίκτυο για επαγγελματικούς λόγους), να μη χρησιμοποιούν τα πλήρη ή τα πραγματικά τους ονόματα, και ποτέ να μην αποκαλύπτουν ονόματα, διευθύνσεις, αριθμούς τηλεφώνου, Α.Φ.Μ., ή πληροφορίες για λογαριασμούς για παράδειγμα, τον κωδικό πρόσβασης σε οποιονδήποτε τους ζητήσει κάτι τέτοιο. Αυτή η συμβουλή ισχύει ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που τις πληροφορίες τις ζητούν άνθρωποι που δηλώνουν ότι εργάζονται σε κάποια θέση εμπιστοσύνης για παράδειγμα, όταν ένα άτομο από την τεχνική υποστήριξη του παροχέα πρόσβασης που χρησιμοποιείτε σας ζητάει να του δώσετε τον κωδικό πρόσβασης που χρησιμοποιείτε. Μην το κάνετε! Οι άνθρωποι που εργάζονται σε θέσεις εμπιστοσύνης δεν κάνουν ποτέ ερωτήσεις αυτού του είδους. Περισσότερο από ποτέ, σήμερα τα παιδιά πρέπει να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους. Πρέπει να μάθουν να αξιολογούν αυτά που διαβάζουν και βλέπουν ιδιαίτερα στον Ιστό. υστυχώς, πρέπει να σας πληροφορήσουμε ότι τον τελευταίο καιρό η ανεπιθύμητη ηλεκτρονική αλληλογραφία (spam) έχουν αυξηθεί πάρα πολύ. Πιστεύουμε ότι αυτή η κατάσταση θα χειροτερεύει όσο περνάει ο καιρός, μέχρι να βρεθεί ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Στο μεταξύ, ένας πρακτικός κανόνας που πρέπει να εφαρμόζετε είναι ο εξής: αν ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μοιάζει πολύ όμορφο για να είναι αληθινό, δεν είναι αληθινό, και αν πήρατε μια διαφήμιση γι' αυτό από κάποιον άγνωστο, ούτε αυτή είναι αλήθεια.

Κεφάλαιο 3: Παιδιά και ιαδίκτυο 61 Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο Επειδή οι γονείς είναι αυτοί που πληρώνουν για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες προσπαθούν να πάρουν τα λεφτά τους παρέχοντας λειτουργίες οι οποίες επιτρέπουν στις οικογένειες να ελέγχουν την πρόσβαση στο ιαδίκτυο. Για παράδειγμα, η America Online σάς επιτρέπει να εμποδίζετε την πρόσβαση σε αίθουσες συνομιλιών (chat rooms) που μπορεί να μην είναι κατάλληλες για παιδιά, και να περιορίζετε την πρόσβαση σε ομάδες συζητήσεων (discussion groups) και ειδήσεων (newsgroups) με βάση λέξεις-κλειδιά που εσείς επιλέγετε. Η λειτουργία παρέχεται στους γονείς δωρεάν. Η AOL και η MSN TV (προηγουμένως WebTV) επιτρέπει στο βασικό κάτοχο του λογαριασμού να βάζει περιορισμούς σ' αυτά που μπορούν να βλέπουν οι δευτερεύοντες λογαριασμοί. Προγράμματα-φρουροί Στην αγορά εμφανίζονται όλο και περισσότερα προϊόντα (εμείς μετρήσαμε καμιά 50ριά) που έχουν στόχο να βοηθήσουν τους γονείς να περιορίζουν ή να ελέγχουν την πρόσβαση των παιδιών τους στο ιαδίκτυο. Αν αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε κάποιο απ' αυτά τα συστήματα, να θυμάστε ότι δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη δική σας συνεισφορά στις εμπειρίες που θα αποκτήσει το παιδί σας μέσω του ιαδικτύου. Όλα αυτά τα προγράμματα φιλτράρουν την πρόσβαση με βάση διάφορες λέξεις-κλειδιά και καταλόγους συστημάτων που θεωρούνται (από τους δημιουργούς των προγραμμάτων) αμφιλεγόμενα. Κανένα απ' αυτά τα συστήματα δε σας λέει σαφώς τι εμποδίζει και οι απόψεις σας σχετικά με τα κατάλληλα και ακατάλληλα θέματα μπορεί να μην ταυτίζονται με τις δικές τους. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι, με τον αποκλεισμό της πρόσβασης σε τοποθεσίες με πολιτικό περιεχόμενο που δεν είναι σύμφωνο με τις απόψεις των δημιουργών των προγραμμάτων, ορισμένα προγράμματα-φρουροί προσπαθούν να επιβάλουν τις πολιτικές απόψεις των δημιουργών τους. Μπορείτε να δοκιμάσετε πριν αγοράσετε "κατεβάζοντας" αντίγραφα των προγραμμάτωνφρουρών. (Το "κατέβασμα" αρχείων παρουσιάζεται στα Κεφάλαια 6 και 7.) Σας προτείνουμε να πάτε στη διεύθυνση www.smartparent.com, όπου θα βρείτε μια λίστα με συνδέσμους προς δεκάδες τοποθεσίες προγραμμάτων-φρουρών. Θα βρείτε επίσης μια λίστα με παροχείς πρόσβασης στο ιαδίκτυο (περισσότερα για τους παροχείς θα διαβάσετε στο επόμενο κεφάλαιο) που καταβάλλουν προσπάθειες να κάνουν το ίκτυο ασφαλές μέρος για τα παιδιά. Και, το κερασάκι: στο SmartParent.com θα βρείτε μια λίστα με τοποθεσίες κατάλληλες για παιδιά.

62 Μέρος Ι: Καλωσήλθατε στο ιαδίκτυο Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, και οι υπερασπιστές της ελευθερίας του λόγου συμφωνούν ότι η καθοδήγηση από τους γονείς είναι απαραίτητη και πολύτιμη για την πρόσβαση των παιδιών στο Διαδίκτυο. Όπως θέλουμε τα παιδιά μας να διαβάζουν καλά βιβλία και να βλέπουν ποιοτικές ταινίες, θέλουμε και να έχουν πρόσβαση στα καλά δεδομένα στο Διαδίκτυο. Αν αφιερώσετε χρόνο για να βρείτε αυτά τα "καλά" πράγματα μαζί με τα παιδιά σας, θα μπορέσετε να μοιραστείτε τις εμπειρίες τους και να τα βοηθήσετε να βελτιώσουν την κρίση τους (κάτι που τα παιδιά θα το χρειαστούν σε όλους τους τομείς της ζωής τους). Θυμηθείτε ότι τα "καλά" του Internet εξακολουθούν να είναι περισσότερα από τα "κακά" του. Εμφανίζονται σχεδόν καθημερινά νέα προγράμματα που επιτρέπουν στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν τους χρήσιμους πόρους του Internet χωρίς να ανοίγουν τον ασκό του Αιόλου. Να θυμάστε ότι το κάθε παιδί είναι διαφορετικό κι ότι αυτό που μπορεί να είναι κατάλληλο για το παιδί σας ίσως να μην είναι κατάλληλο για κάποιο άλλο παιδί. Πρέπει να βρείτε αυτό που ταιριάζει στο παιδί σας. Για τους γονείς Ορίστε κανόνες για τη χρήση του Internet από την οικογένεια. Προσδιορίστε τους τομείς που βρίσκονται έξω από τα όρια και μέσα στα όρια, περιορίστε το χρόνο σύνδεσης στο Διαδίκτυο, και εξηγήστε με σαφήνεια ποιες πληροφορίες μπορούν να δίνουν τα παιδιά μέσω του Internet. Η χρήση του Internet, όπως και η παρακολούθηση τηλεόρασης, είναι μοναχική εμπειρία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταβάλετε πρόσθετη προσπάθεια για να καθορίσετε τα όρια και ταυτόχρονα να δώσετε στο παιδί σας την ελευθερία που χρειάζεται για να εξερευνήσει τον κυβερνοχώρο. Ορισμένες οικογένειες προτιμάνε να έχουν τους υπολογιστές σε μέρη κοινά για όλη την οικογένεια, αντί για τα δωμάτια των παιδιών. Όπου κι αν είναι ο υπολογιστής, να ελέγχετε συχνά μην αφήνετε να παίζει η οθόνη το ρόλο της μπέιμπι σίτερ. Τα παιδιά χρειάζονται σαφείς κανόνες για τις συνομιλίες και τις συναντήσεις τους με άτομα που έχουν γνωρίσει στο Διαδίκτυο. Μην αφήνετε ποτέ τα παιδιά σας να συναντούν τους κυβερνοφίλους τους χωρίς τη συνοδεία σας. Έχετε επίσης το νου σας στους λογαριασμούς τηλεφώνου για ασυνήθιστες κλήσεις. Τοποθεσίες για παιδιά στο ιαδίκτυο Όπως θα έχετε μαντέψει, το ιαδίκτυο είναι γεμάτο με τοποθεσίες για παιδιά και για γονείς, με την ευκαιρία. Όπως έχουμε καταλάβει γράφοντας αυτό το βιβλίο εννέα φορές μέσα σε δέκα χρόνια, τίποτε δεν είναι πιο εφήμερο από μια διεύθυνση στο ιαδίκτυο. Για να είναι αυτές οι πληροφορίες όσο γίνεται πιο ενημερωμένες και να μη γεμίσουμε τις σελίδες του βιβλίου με διευθύνσεις, έχουμε τον κατάλογο με τις τοποθεσίες για παιδιά στην ι- στοσελίδα μας. Από εκεί, μπορείτε να μεταφερθείτε απευθείας στη θέση που θέλετε (κι εμείς σας υποσχόμαστε ότι θα βάλουμε τα δυνατά μας ώστε ο κατάλογος να είναι πάντοτε ενημερωμένος).