ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣτρατηγικήΑξιολόγηση ΑνάπτυξηςΑ/ΠστηΛήμνο Γνωµοδότηση επί της προτεινόµενης επένδυσης Α/Π του οµίλου Ρόκκα στη Λήµνο ΛΗΜΝΟΣ, Ιούλιος 2012
Ηοµάδα εργασίας Καθ. Τρούµπης Ανδρέας, ιευθυντής Εργαστηρίου ιαχείρισης Βιοποικιλότητας Καθ. Χαραλαµπόπουλος ίας, ιευθυντής Εργαστηρίου Ενεργειακής Ανάλυσης Επ. Καθ. Γαγάνης Πέτρος, Εργαστήριο Ποιότητας Αέρα και Υδάτων Λεκτ. ΒάσιοςΓιώργος, Τµ. Περιβάλλοντος / Τµ. Επ. Τροφίµων & ιατροφής Λεκτ. Κοντός Θέµης, Τµ. Περιβάλλοντος ρ. Οικονόµου Βέρα, Εργαστήριο ιαχείρισης Βιοποικιλότητας
Αντικείµενοτης τηςγνωµοδότησης Η παροχή συµβουλής επί της τεχνικής επάρκειας, σε επίπεδο φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου, και των πολλαπλών προκλήσεων που πηγάζουν από την προτεινόµενη επένδυση εγκατάστασης 125 Α/Γ συνολικής ισχύος 250 MW από τον όµιλο εταιρειών Ρόκκα στη Λήµνο, και πιο συγκεκριµένα περιλαµβάνει: Την εξέταση της πληρότητας και της επάρκειας από επιστηµονική άποψη της χωροταξικής καταλληλότητας των θέσεων των Α/Π. Την αξιολόγηση των επιπτώσεων της προτεινόµενης επένδυσης στο φυσικό περιβάλλον και στο τοπίο. ΤησυµβατότηταµετονΕπιχειρησιακόΣχεδιασµότου ήµουλήµνουκαι, ενδεχοµένως, µε τον χωροταξικό σχεδιασµό. Τη διερεύνηση πιθανών εναλλακτικών λύσεων χωροθέτησης των Α/Π. Την αξιολόγηση του κόστους - οφέλους για την τοπική οικονοµία και απασχόληση, υπό την έννοια της συγκρότησης χαρτοφυλακίου συνδυασµένων αντισταθµιστικώνωφεληµάτωνγιατο ήµολήµνου.
Ερευνητικές Μέθοδοι και Εργαλεία Συλλογή Πληροφορίας & Βιβλιογραφίας κατά τη Θεωρία Εδραίωσης/Εµπέδωσης (Grounded Method): Περιβαλλοντικές επιπτώσεις, διεθνείς τάσεις, κοινωνικές στάσεις AegeanTec (Λογισµικό Ανάλυσης Σεναρίων) NAIADE (Novel Approach to Imprecise Assessment and Decision Making) FCMapper (Λογισµικό Ανάλυσης Ασαφών Πινάκων Fuzzy Mapping) ArcMap 10 (Λογισµικό Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών) ArcScene 10 (Λογισµικό Εικονικής Πραγµατικότητας Επόπτευσης Τοπίου) Wind Turbines Noise Modelling (Λογισµικό Υπολογισµού της ιάδοσης Θορύβου)
Τεκµηριωτικό Υλικό ιεθνείς Πρακτικές και Εµπειρία: Σύνθεσητωναπόψεωνκαιθέσεωνσεδιεθνέςεπίπεδο (210 sites, δηµοσιεύµατα και εκθέσεις) Σύνθεση εµπειρικών και πειραµατικών ευρηµάτων σχετικά µε τις επιπτώσειςστοφυσικόπεριβάλλον, τηνυγείακαιτηνοικονοµία (250 ερευνητικές δηµοσιεύσεις) Τεκµηρίωση συµβατότητας µε τα θεσµικά κριτήρια και τη διεθνή πρακτική: Καταλληλότητα χωροθέτησης των συστάδων Α/Γ Ανάλυση οπτικής επαφής (διαφορετικά σενάρια) Μελέτη του κοινωνικο-οικολογικού συστήµατος της Λήµνου µε Ασαφή Γνωστική Χαρτογράφηση: Αντιλήψεις των κοινωνικών φορέων Αξιολόγηση των αντισταθµιστικών ωφεληµάτων και της διαβούλευσης
Απαύγασµατης τηςσυµβουλής Η περίπτωση της Λήµνου ΕΝ είναι µοναδική στην Ευρώπη κατά την τρέχουσα περίοδο Οι κοινωνικές απόψεις ως προς την εγκατάσταση Α/Π ακολουθούν παρόµοια πρότυπα διεθνώς Οι µελέτες χωροθέτησης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων ελέγχονται ως ακριβείς, άρτιες και επαρκείς ΤΟΖΗΤΗΜΑΤΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΩΝΑ/ΠΣΤΗΛΗΜΝΟ ΕΝΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΡΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΟΛΟ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Παρατηρείται έλλειµµα ως προς τη διαδικασία και το πλαίσιο διαβούλευσης µε ανεπαρκή αντισταθµιστικά οφέλη σε σχέση µε την κλίµακα του έργου και τις συνέπειες του στην τοπική οικονοµία
ίκτυα ηλεκτρικής διασύνδεσης µε ενέργεια εξ ΑΠΕ στη υτική Ευρώπη Καταδεικνύεται η στρατηγική µετατροπής του ΗΒ σε ενεργειακό πόλο στρατηγικής σηµασίαςγιατοήµισυτηςεε.
Απαύγασµατης τηςσυµβουλής Η περίπτωση της Λήµνου ΕΝ είναι µοναδική στην Ευρώπη κατά την τρέχουσα περίοδο Οι κοινωνικές απόψεις ως προς την εγκατάσταση Α/Π ακολουθούν παρόµοια πρότυπα διεθνώς Οι µελέτες χωροθέτησης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων ελέγχονται ως ακριβείς, άρτιες και επαρκείς ΤΟΖΗΤΗΜΑΤΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΩΝΑ/ΠΣΤΗΛΗΜΝΟ ΕΝΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΡΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΟΛΟ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Παρατηρείται έλλειµµα ως προς τη διαδικασία και το πλαίσιο διαβούλευσης µε ανεπαρκή αντισταθµιστικά οφέλη σε σχέση µε την κλίµακα του έργου και τις συνέπειες του στην τοπική οικονοµία
Πεδία µείζονος «σύγκρουσης/αντιθέσεως» Ιδιοκτησία Α/Π 3 2 1 Επιπτώσεις 0 Τοπίο -3-2 -1 0 1 2 3-1 -2-3 Τ/Ο βιωσιμότητα
Απαύγασµατης τηςσυµβουλής Η περίπτωση της Λήµνου ΕΝ είναι µοναδική στην Ευρώπη κατά την τρέχουσα περίοδο Οι κοινωνικές απόψεις ως προς την εγκατάσταση Α/Π ακολουθούν παρόµοια πρότυπα διεθνώς Οι µελέτες χωροθέτησης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων ελέγχονται ως ακριβείς, άρτιες και επαρκείς ΤΟΖΗΤΗΜΑΤΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΩΝΑ/ΠΣΤΗΛΗΜΝΟ ΕΝΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΡΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΟΛΟ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Παρατηρείται έλλειµµα ως προς τη διαδικασία και το πλαίσιο διαβούλευσης µε ανεπαρκή αντισταθµιστικά οφέλη σε σχέση µε την κλίµακα του έργου και τις συνέπειες του στην τοπική οικονοµία
Απαύγασµατης τηςσυµβουλής Η περίπτωση της Λήµνου ΕΝ είναι µοναδική στην Ευρώπη κατά την τρέχουσα περίοδο Οι κοινωνικές απόψεις ως προς την εγκατάσταση Α/Π ακολουθούν παρόµοια πρότυπα διεθνώς Οι µελέτες χωροθέτησης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων ελέγχονται ως ακριβείς, άρτιες και επαρκείς ΤΟΖΗΤΗΜΑΤΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΩΝΑ/ΠΣΤΗΛΗΜΝΟ ΕΝΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΡΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΟΛΟ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Παρατηρείται έλλειµµα ως προς τη διαδικασία και το πλαίσιο διαβούλευσης µε ανεπαρκή αντισταθµιστικά οφέλη σε σχέση µε την κλίµακα του έργου και τις συνέπειες του στην τοπική οικονοµία
Απαύγασµατης τηςσυµβουλής Η περίπτωση της Λήµνου ΕΝ είναι µοναδική στην Ευρώπη κατά την τρέχουσα περίοδο Οι κοινωνικές απόψεις ως προς την εγκατάσταση Α/Π ακολουθούν παρόµοια πρότυπα διεθνώς Οι µελέτες χωροθέτησης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων ελέγχονται ως ακριβείς, άρτιες και επαρκείς ΤΟΖΗΤΗΜΑΤΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΩΝΑ/ΠΣΤΗΛΗΜΝΟ ΕΝΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΡΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΟΛΟ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Παρατηρείται έλλειµµα ως προς τη διαδικασία και το πλαίσιο διαβούλευσης µε ανεπαρκή αντισταθµιστικά οφέλη σε σχέση µε την κλίµακα του έργου και τις συνέπειες του στην τοπική οικονοµία
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΕΝ ΥΣΗ Σηµερινές Πολιτικές (Εθνικές, Ευρωπαϊκές) Υπηρεσίες Πολιτιστική κληρονοµιά, παράδοση Παραδοσιακά προϊόντα Μελισσοκοµία Πυρκαγιές ράσεις πολιτών Κτηνοτροφία Τοπικές ποικιλίες/ποιότητα Γεωργία Επιστηµονική Γνώση Πανεπιστήµιο Συµβατική Γεωργία Χρήση φυτοφαρµάκων Μεταφορές ευτερογενής Τοµέας Ασφάλεια Ανάπτυξη Πρωτογενής Τοµέας Πληθυσµοί Αγριοκούνελων -θηράµατα Υποδοµές Αλιεία Υδατικοί Πόροι Ανθρώπινο δυναµικό Τριτογενής Τοµέας Συµβατικός τουρισµός Φυσικό περιβάλλον Κυνήγι Τουρισµός Εναλλακτικός τουρισµός Περιοχές Natura/ Οικοσυστήµατα Βαρύτητα 0 40% Τοπική Αυτοδιοίκηση Χρηµατοδότηση Θ/Η Κυνηγητικός τουρισµός Α/Γ 40 70% 70 100%
Θετικές και Αρνητικές Επιπτώσεις Θετική Επίδραση Πολύ µικρή Μικρή Μέτρια Μεγάλη Αρνητική Επίδραση Μεγάλη Μέτρια Μικρή Πολύ µικρή
ιεθνής πρακτική Αντισταθµιστικών Ωφεληµάτων Σύγκριση των τυπικών ωφεληµάτων των τοπικών κοινωνιών από την αιολική ενέργεια σε διάφορες χώρες στην Ευρώπη που κυριαρχούν στην ανάπτυξη των ΑΠΕ ΟΦΕΛΗ ΔΑΝΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΡΛΑΝΔΙΑ Η.Β. Συνεισφορά σε ταμείο της τοπικής κοινότητας Αποζημιώσεις στην τοπική κοινότητα Εισφορά προέγκρισης Τοπικοί φόροι Θέσεις εργασίας Ιδιωτικές τοπικές επενδύσεις Συνεταιριστικές τοπικές επενδύσεις
ιεθνής εµπειρία Αντισταθµιστικών Ωφεληµάτων Οι τοµείς ωφεληµάτων, η ανάλυση τους σε οφέλη προς την τοπική κοινωνία (αντισταθµιστικά και µη ως προς την επένδυση ΑΠΕ) και η περιγραφή του τρόπου εφαρµογής τους στο νησί της Λήµνου Τομείς Ωφελημάτων Οφέλη Τοπικής Κοινωνίας Περιγραφή τρόπου Εφαρμογής στο νησί της Λήμνου A. Οικονομικά 1 Άμεσα Έσοδα Προς Δήμο Λήμνου οφέλη 2 Προνόμια Τιμολόγησης Προς καταναλωτές ολόκληρου του νησιού 3 Ανάπτυξη Υποδομών Πραγματοποίηση έργων υποδομών 4 Τοπικό "Πράσινο" Ταμείο Περιβαλλοντική διαχείριση, αποκατάσταση τοπίου Β. Κοινωνικά 5 Νέες Θέσεις Εργασίας Ανάπτυξη του κλάδου των ΑΠΕ Οφέλη 6 Ποιοτικές Θέσεις Εργασίας Εξειδίκευση / κατάρτιση προσωπικού στις ΑΠΕ 7 Βελτίωση Ποιότητας Ζωής Θέματα πολιτισμού και περιβάλλοντος Γ. Ασφάλεια 8 Παροχή υπηρεσιών Θέματα υγείας και παιδείας 9 Μεταφορές Βελτίωση ακτοπλοΐας και οδικού δικτύου Δ. Προβολή 10 Ταυτότητα "Πράσινου" Νησιού Προώθηση εικόνας του νησιού
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΡΩΝΤΕΣ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ταυτότητα "Πράσινου" Νησιού Άμεσα Έσοδα 20 15 Προνόμια Τιμολόγησης 10 Μεταφορές 5 Ανάπτυξη Υποδομών 0 Παροχή υπηρεσιών Τοπικό "Πράσινο" Ταμείο Βελτίωση Ποιότητας Ζωής Νέες Θέσεις Εργασίας Ποιοτικές Θέσεις Εργασίας
Η µελλοντική στόχευση της ιαβούλευσης Η Λήµνος ως ΠΟΛΟΣ στο µετασχηµατιζόµενο ενεργειακό τοπίο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου Α 3 3 Ασάφεια Αβεβαιότητα Ανεπάρκεια
Η µελλοντική στόχευση της ιαβούλευσης Η Λήµνος ως ΠΟΛΟΣ στο µετασχηµατιζόµενο ενεργειακό τοπίο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου Α 3 3 Ασάφεια Αβεβαιότητα Ανεπάρκεια ιαβούλευση ιαπραγµάτευση ιάχυση