Θέκα Πτστηαθής Εργασίας: Δηαρζρωτηθά Μέτρα στης σγθελτρώσεης τωλ Επητεηρήσεωλ: Γεληθό Πιαίσηο Αζέκητος Αλταγωλησκός,Δηθαίο Αλταγωλησκού

ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΥΟΛΗ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΥΕΙΡΗΕΩΝ Θέκα Πτστηαθής Εργασίας: Δηαρζρωτηθά Μέτρα στης σγθελτρώσεης τωλ Επητεηρήσεωλ: Γεληθό Πιαίσηο Αζέκητος Αλταγωλησκός,Δηθαίο Αλταγωλησκού Επηβιέπωλ θαζεγετής: τέυαλος Υαραθτηληώτες Ολ/κο υοητετή: Μπητδαθτσή Μαρία Α.Μ. : 2112012168

(Υίος, 2017) Εσταριστίες Με ηελ πεξάηωζε ηεο παξνύζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο ζα επηζπκνύζα λα επραξηζηήζω ηνλ θαζεγεηή κνπ θύξην ηέθαλν Υαξαθηηληώηε γηα ηελ πνιύηηκε βνήζεηα πνπ κνπ πξνζέθεξε θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο πξνζπάζεηάο κνπ. Θα ήζεια επίζεο λα επραξηζηήζω όινπο όζνπο κε βνήζεζαλ, θαη θπξίωο ηελ νηθνγέλεηά κνπ πνπ ήηαλ ζην πιάη κνπ. 2

Περιεχόμενα ΕΛΑΓΩΓΘ... 5 ΚΕΦΑΛΑΛΟ 1... 6 ΟΡΛΜΟ ΔΛΑΡΚΡΩΣΛΚΩΝ ΜΕΣΡΩΝ, ΤΓΧΩΝΕΤΕΩΝ ΚΑΛ ΜΟΡΦΕ ΕΣΑΛΡΕΛΩΝ... 6 1.1 ΟΡΛΜΟ ΔΛΑΡΚΡΩΣΛΚΩΝ ΜΕΣΡΩΝ... 6 1.2 ΟΡΛΜΟ ΤΓΧΩΝΕΤΕΩΝ... 7 1.3 ΜΟΡΦΕ ΕΣΑΛΡΕΛΩΝ... 9 ΚΕΦΑΛΑΛΟ 2... 12 ΠΑΡΕΛΚΟΝΣΛΚΟ ΝΟΜΛΚΟ ΠΛΑΛΛΟ ΠΕΡΛ ΑΚΕΜΛΣΟΤ ΑΝΣΑΓΩΝΛΜΟΤ ΚΑΛ ΚΑΣΑΧΡΘΘ ΔΕΠΟΗΟΤΑ ΚΕΘ... 12 2.1 ΣΟ ΆΡΚΡΟ 85 ΣΘ ΤΝΚΘΚΕ ΣΘ ΕΤΡΩΠΑΪΚΘ ΚΟΛΝΟΣΘΣΑ (ΑΠΑΓΟΡΕΤΘ ΑΝΣΛΑΝΣΑΓΩΝΛΣΛΚΩΝ ΤΜΠΡΑΞΕΩΝ)... 13 2.1.1 ΠΕΡΛΠΣΩΕΛ ΠΑΡΕΜΠΟΔΛΕΩ, ΝΟΚΕΤΕΩ Ι ΠΕΡΛΟΡΛΜΟΤ ΣΟΤ ΑΚΕΜΛΣΟΤ ΑΝΣΑΓΩΝΛΜΟΤ... 16 2.1.2 ΣΟ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑ ΣΘ ΤΜΠΡΑΞΘ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 85... 17 2.1.3 ΟΛ ΕΞΑΛΡΕΕΛ ΠΟΤ ΑΠΟΡΡΕΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 85... 18 2.1.3.1 ΟΛ ΑΣΟΜΛΚΕ ΕΞΑΛΡΕΕΛ ΠΟΤ ΑΠΟΡΡΕΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 85... 20 2.1.3.2 ΟΛ ΟΜΑΔΛΚΕ ΕΞΑΛΡΕΕΛ ΠΟΤ ΑΠΟΡΡΕΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 85... 22 2.1.4 ΝΟΜΛΚΕ ΤΝΕΠΕΛΕ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 85 ΑΠΟ ΑΝΣΛΑΝΣΑΓΩΝΛΣΛΚΘ ΤΜΠΕΡΛΦΟΡΑ ΣΩΝ ΕΣΑΛΡΕΛΩΝ... 22 2.2 Θ ΝΟΜΛΜΘ ΑΠΑΓΟΡΕΤΘ ΣΘ ΚΑΣΑΧΡΘΘ ΣΘ ΔΕΠΟΗΟΤΑ ΚΕΘ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 86... 23 2.2.1 ΠΕΡΛΠΣΩΕΛ ΚΑΣΑΧΡΘΘ ΔΕΠΟΗΟΤΑ ΚΕΕΩ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 86... 25 2.2.2 ΤΝΕΠΕΛΕ ΣΘ ΚΑΣΑΧΡΘΘ ΔΕΠΟΗΟΤΑ ΚΕΕΩ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΆΡΚΡΟΤ 86... 26 2.3 ΔΛΑΦΟΡΕ ΚΑΛ ΟΜΟΛΟΣΘΣΕ ΑΝΑΜΕΑ ΣΑ ΆΡΚΡΑ 85 ΚΑΛ 86 ΣΘ ΤΝΚΕΚ... 27 2.4 ΣΟ ΚΑΝΟΝΛΣΛΚΟ ΠΛΑΛΛΟ ΠΕΡΛ ΑΝΣΑΓΩΝΛΜΟΤ ΒΑΕΛ ΣΟΤ ΚΑΝΟΝΛΜΟΤ ΑΡΛΚ. 1/2003... 28 3

ΚΕΦΑΛΑΛΟ 3... 31 Ο ΝΟΜΟ 3959/2011 ΣΘ ΤΝΚΘΚΘ ΣΘ ΕΤΡΩΠΑΪΚΘ ΚΟΛΝΟΣΘΣΑ... 31 3.1 Θ ΕΠΛΣΡΟΠΘ ΑΝΣΑΓΩΝΛΜΟΤ... 32 ΚΕΦΑΛΑΛΟ 4... 38 ΖΜΠΡΑΚΣΘ ΠΑΡΑΒΛΑΘ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ 3959/2011... 38 ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ... 42 ΑΝΑΦΟΡΕ... 44 4

ΕΙΑΓΩΓΗ Ο αληαγσληζκφο είλαη έλα απφ ηα βαζηθφηεξα πξνβιήκαηα πνπ έρεη λ αληηκεησπίζεη κηα επηρείξεζε θαζψο ηα δεδνκέλα ηνπ αιιάδνπλ αλά πάζα ζηηγκή. Βαζηθφο ιφγνο ησλ αιιαγψλ απηψλ είλαη ε είζνδνο θαηλνχξησλ επηρεηξήζεσλ, πνπ ιεηηνπξγνχλ σο αληαγσληζηέο, αλά πάζα ζηηγκή. Σα πεξηζψξηα ειηγκψλ γηα ηηο ήδε ππάξρνπζεο επηρεηξήζεηο ζ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ζηελεχνπλ θαζψο πξέπεη απαξαηηήησο λα βξνπλ έλαλ ηξφπν λ αληηκεησπίζνπλ ηελ θαηλνχξηα θαηάζηαζε. Ο λφκνο ζ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ιεηηνπξγεί κ έλαλ ηδηαίηεξν ηξφπν αθνχ πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα ζε θαηλνχξηεο επηρεηξήζεηο λα εηζέιζνπλ ζηελ αγνξά πνπ επηζπκνχλ, αιιά ηελ ίδηα ζηηγκή πξνζπαζεί λα πξνθπιάμεη θη εθείλνπο πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ εληφο απηήο. Απφ ηελ πξψηε ζηηγκή πνπ ε Διιάδα εηζήιζε ζηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα θαη ζηελ ζπλέρεηα ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε αλαγθαζηηθά πηνζέηεζε έλα θαηλνχξην λνκηθφ πιαίζην πνπ πξέπεη λ αθνινπζνχλ φια ηα κέιε ηεο Δλψζεσο. Οη πεξηπηψζεηο πνπ ιακβάλνληαη ππφςηλ ηνπ λφκνπ είλαη ζπγθεθξηκέλεο θαη ζπλήζσο πξνθχπηνπλ απφ θάπνηεο πεξηπηψζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο βάζε. Κάζε θνξά φκσο ν λφκνο δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα θαιχςεη ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ζπκβαίλνπλ θαη γη απηφ ηνλ ιφγν αλαγθάδεηαη λ αιιάμεη. Πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα επεθηείλεη ηελ πξνζηαζία ηνπ ζ έλα κεγαιχηεξν ζχλνιν πεξηπηψζεσλ πνπ ππάξρνπλ θαη κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή δελ είραλ γίλεη αληηιεπηέο. Έλα ηέηνην παξάδεηγκα είλαη ν λφκνο πεξί ηνπ αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηελ θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεο πνπ κπνξεί λα θαηέρεη θάπνηα επηρείξεζε. Γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ν λφκνο ζρεηηθά κ απηά ηα δχν δεηήκαηα ρξεηάζηεθε λ αιιάμεη ην 2011, δίρσο φκσο απηφ λα ζεκαίλεη πσο ζηελ Διιάδα δελ ππήξρε αληίζηνηρε πξφβιεςε ζρεηηθά κε ηνλ αζέκηην αληαγσληζκφ θαη ηελ θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεο, πνπ ζπκβαίλεη θάπνηεο θνξέο. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο εμεηάδεηαη ην παξειζφλ ηνπ αληαγσληζκνχ απφ λνκνζεηηθή άπνςε, ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν έρεη αληηκεησπηζηεί ηφζν ν αζέκηηνο αληαγσληζκφο, φζν θαη ε θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεο. Ηδηαίηεξε βαξχηεηα απνδίδεηαη ζηνλ λφκν 3959/2011, ν νπνίνο απνηειεί θαη ηελ ηειεπηαία ηξνπνπνίεζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο επί ηνπ ζέκαηνο. 5

ΚΕΥΑΛΑΙΟ 1 ΟΡΙΜΟ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΚΩΝ ΜΕΣΡΩΝ, ΤΓΦΩΝΕΤΕΩΝ ΚΑΙ ΜΟΡΥΕ ΕΣΑΙΡΕΙΩΝ Γηα θαζεηί πνπ ππάξρεη ρξεηάδεηαη έλαο νξηζκφο πξνθεηκέλνπ λα κπνξεί ν λφκνο λα είλαη ζπγθεθξηκέλνο θαη ζαθήο. Μ απηφ ηνλ ηξφπν έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα νξίζεη αλ θάηη είλαη λφκηκν ή φρη, αλ ρξεηάδεηαη λ αλαιάβεη δξάζε ή φρη. Τπάξρνπλ πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο ε πξνζπάζεηα απνζαθήληζεο θάπνησλ φξσλ έρεη νδεγήζεη ζηελ αλαγθαζηηθή ηξνπνπνίεζε ηνπ λφκνπ, πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζνπλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ ή λα απνθιεηζηνχλ θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξηπηψζεηο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θαζεκεξηλή δξαζηεξηφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ. Μηα κνξθή κέηξσλ πνπ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ κέζσ ηνπ λφκνπ είλαη ηα δηαξζξσηηθά θαη ε ζεκαζία ηνπο έρεη κεγάιε βαξχηεηα, φπσο επίζεο βαξχηεηα έρνπλ θαη νη ζπγρσλεχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο. Οη επηρεηξήζεηο απφ ηελ δηθή ηνπο πιεπξά δηαθξίλνληαη ζε δηάθνξεο κνξθέο αλαιφγσο ηεο λνκηθήο κνξθήο πνπ έρνπλ. Σελ ίδηα ζηηγκή ν λφκνο 2121/93 νξίδεη πσο ν νξγαληζκφο γηα ηελ ζπιινγηθή δηαρείξηζε κπνξεί λα είλαη νπνηαζδήπνηε κνξθήο εκπνξηθήο εηαηξείαο (Κηλίλε, 2001). Γη απηφ ηνλ ιφγν είλαη απαξαίηεηε ε αλαθνξά ζηελ δηάθξηζε ησλ λνκηθψλ κνξθψλ πνπ κπνξεί λα έρνπλ νη επηρεηξήζεηο. 1.1 ΟΡΙΜΟ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΚΩΝ ΜΕΣΡΩΝ Σα δηαξζξσηηθά κέηξα είλαη θάζε θπζηθή θαηαζθεπή γηα λα κεηψζεη ή γηα λα απνθχγεη πηζαλέο ζπγθξνχζεηο ή θηλδχλνπο (PrecentionWeb, 2017). Σα δηαξζξσηηθά κέηξα κπνξεί επίζεο λα είλαη ε εθαξκνγή κεραληθψλ ηερλνινγηψλ ή ηερλνινγία κε ηελ νπνία ζα επηηχρνπλ ηελ δεκηνπξγία ακπληηθψλ κεραληζκψλ γηα ηνπο δηάθνξνπο 6

θηλδχλνπο θαη λα γίλνπλ πεξηζζφηεξν ειαζηηθέο φζσλ αθνξά ηηο θαηαζθεπέο ή ηα ζπζηήκαηα πνπ ζα έρνπλ. Σα ζπλεζηζκέλα δηαξζξσηηθά κέηξα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα κπνξέζεη κηα επηρείξεζε λα κεηψζεη ηνπο θηλδχλνπο πνπ ηελ απεηινχλ είλαη ελδεηθηηθά ε πεξίιεςε θξαγκάησλ, αληηζεηζκηθέο ππνδνκέο θαη εμφδνπο δηαθπγήο (PreventionWeb, 2017). Όια απηά ηα κέηξα ιεηηνπξγνχλ πξνζηαηεπηηθά θπξίσο γηα ην πξνζσπηθφ πνπ έρεη θη απαζρνιεί κηα επηρείξεζε. Γηα λα κπνξέζνπλ λα ππάξμνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο απηά ηα κέηξα ρξεζηκνπνηείηαη ε κεραληθή, θαζψο επίζεο θαη ε ηερλνινγία. Απφ λνκηθήο απφςεσο σο δηαξζξσηηθά κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ ηα κέηξα πνπ πξνζπαζνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηνπο θαηαλαισηέο θαη ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ αγνξά θάζε θνξά, ηνπο εθάζηνηε αληαγσληζηέο ηεο επηρείξεζεο. 1.2 ΟΡΙΜΟ ΤΓΦΩΝΕΤΕΩΝ Ζ ζπγρψλεπζε είλαη κηα απφ ηηο πην ζπλεζηζκέλεο πξαθηηθέο πνπ έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα εθαξκφζνπλ νη επηρεηξήζεηο κεηαμχ ηνπο πξνθεηκέλνπ λα απμήζνπλ ηελ δχλακή ηνπο θαη ηηο πσιήζεηο ηνπο εληφο ηεο αγνξάο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη. Πην ζπγθεθξηκέλα ζπγρψλεπζε είλαη ε έλσζε δχν ή πεξηζζφηεξσλ επηρεηξήζεσλ, νη νπνίεο αθνκνηψλνληαη πιήξσο ε κηα απφ ηελ άιιε θαη ζηελ ζπλέρεηα δεκηνπξγνχλ κηα θαηλνχξηα νληφηεηα ζηελ νπνία ππάξρεη θαη εληαία δηνίθεζε (Σξηαληαθχιιε, 1999). Γηα λα κπνξεί λα πθίζηαηαη ε ζπγρψλεπζε ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη απαξαίηεην απφ ηελ πιεπξά ηνπο λα ζπζηάζεη ε κηα εθ ησλ εηαηξεηψλ ηελ απηνηέιεηά ηεο. Γηαθνξεηηθά δελ γίλεηαη ιφγνο γηα ζπγρψλεπζε επηρεηξήζεσλ, αιιά γηα δεκηνπξγία νηθνλνκηθνχ ζπλαζπηζκνχ. Πξνθεηκέλνπ λα κελ ππάξμεη ππεξβνιηθή ζπγθέληξσζε δχλακεο ζε θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο επηρεηξήζεηο ν επξσπατθφο λφκνο έρεη κεξηκλήζεη ήδε απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα κέζσ ηνπ παιαηνχ Καλνληζκνχ θαη πην ζπγθεθξηκέλα κέζσ ησλ άξζξσλ 85 θαη 86, πνπ αξγφηεξα κεηαξηζκήζεθαλ ζε άξζξα 81 θαη 82 (EUR-Lex, 2005). Γελ είλαη επηηξεπηέο φκσο φιεο νη ζπγρσλεχζεηο πνπ επηζπκνχλ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ νη επηρεηξεκαηίεο ζχκθσλα κε ηνλ Καλνληζκφ 1310/97 ηνπ πκβνπιίνπ. Οη ζπκπξάμεηο πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζνχλ αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο ππάξρεη ε δπλαηφηεηα λα είλαη νξηδφληηεο, αλάκεζα ζε επηρεηξήζεηο 7

πνπ είλαη αληαγσλίζηξηεο κεηαμχ ηνπο ή θάζεηεο, κεηαμχ εηαηξεηψλ πνπ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθφ παξαγσγηθφ επίπεδν (LAWSPOT, 2011). Γηα λα κπνξνχλ φκσο νη ζπγρσλεχζεηο ζπγθεληξψζεηο λα πξαγκαηνπνηεζνχλ είλαη απαξαίηεην γηα ηηο επηρεηξήζεηο λα κελ θηάλνπλ ηα 5 δηζεθαηνκκχξηα επξσπατθέο λνκηζκαηηθέο κνλάδεο φζσλ αθνξά ηνλ ζπλνιηθφ θχθιν εξγαζηψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ζε δηεζλή θιίκαθα. Παξάιιεια ηζρχεη ν πεξηνξηζκφο πσο έζησ δχν απφ ηηο ζπκκεηέρνπζεο επηρεηξήζεηο δελ ζα πξέπεη λα έρνπλ θχθιν εξγαζηψλ εληφο ηεο Κνηλφηεηαο ν νπνίνο ζα ππεξβαίλεη ηα 250 εθαηνκκχξηα επξσπατθέο λνκηζκαηηθέο κνλάδεο. Οη δχν πεξηνξηζκνί πνπ νξίδεη ν Καλνληζκφο πθίζηαληαη εηο πεξίπησζηλ πνπ θαζεκία απφ ηηο επηρεηξήζεηο πνπ πξφθεηηαη λα ζπκπξάμνπλ θαη λα δεκηνπξγήζνπλ κηα ζπγθέληξσζε θνηλνηηθψλ δηαζηάζεσλ δελ πξαγκαηνπνηεί πεξηζζφηεξα απφ ηα δχν ηξίηα ησλ ζπλνιηθψλ θνηλνηηθψλ πσιήζεψλ ηεο ζην εζσηεξηθφ ελφο θξάηνπο κέινπο (EUR-Lex, 2005). Γηα λα κπνξεί κηα επηρείξεζε λα ζεσξεζεί πσο πξαγκαηνπνηεί ζπγθέληξσζε θνηλνηηθψλ δηαζηάζεσλ ζα πξέπεη λα κελ ππεξβαίλνπλ νη πσιήζεηο ηεο ζπλνιηθά ηα 2,5 δηζεθαηνκκχξηα δηεζλψο, λα κελ μεπεξλνχλ ηα 100 εθαηνκκχξηα νη πσιήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ νη ζπκκεηέρνπζεο επηρεηξήζεηο ζε ηξία απφ ηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Δηο πεξίπησζηλ πνπ ε ζπγθέληξσζε είλαη αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο ζα πξέπεη θαζεκία εμ απηψλ λα κελ πξαγκαηνπνηεί πσιήζεηο πςειφηεξεο ησλ 25 εθαηνκκπξίσλ ζε ηξεηο ρψξεο θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα θξηζεί ην αλ θαη θαηά πφζν είλαη έγθπξε ή φρη κηα ζχκπξαμε είλαη απαξαίηεην λα εμεηάδεηαη κε βάζε ηνπο θαλφλεο πνπ ππάξρνπλ εληφο ηεο νηθείαο γηα εθείλε αγνξά (EUR-Lex, 2005). Μηα ζπκθσλία ηέηνηνπ είδνπο εμεηάδεηαη θαη απφ ην αλ θαη θαηά πφζν δεκηνπξγεί κηα δεζπφδνπζα ζέζε ζηελ επηρείξεζε πνπ ελ ηέιεη ζα δεκηνπξγεζεί. Απηφ ην δήηεκα είλαη ζεκαληηθφ θαη κε κεγάιε βαξχηεηα θαζψο απφ ηελ δεκηνπξγία ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο δεκηνπξγείηαη ην ελδερφκελν ηεο παξεκπφδηζεο, ηεο λφζεπζεο ή ηεο παξαβηάζεσο ησλ ζπλζεθψλ πνπ ππάξρνπλ πεξί ηνπ αληαγσληζκνχ. Απφ ηελ ζηηγκή πνπ ζα ζπγρσλεπηνχλ δχν ή πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο πνπ κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή ήηαλ αλεμάξηεηεο πξφθεηηαη γηα ζπγθέληξσζε επηρεηξήζεσλ. Έλαο άιινο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ππάξρεη πεξίπησζε λα γίλεη κηα ζπγθέληξσζε επηρεηξήζεσλ είλαη φηαλ έλα ή πεξηζζφηεξα πξφζσπα ή επηρεηξήζεηο απνθηνχλ ηνλ έιεγρν ζπλνιηθά γηα κία ή πεξηζζφηεξεο δηαθνξεηηθέο επηρεηξήζεηο. Γηα λα κπνξέζεη 8

λα νινθιεξσζεί ε ζπγθέληξσζε ή ε ζπγρψλεπζε ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη απαξαίηεηε ε θνηλνπνίεζε ηεο ζπκθσλίαο ζηελ Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ ζε δηάζηεκα επηά εκεξψλ απφ ηελ ζηηγκή πνπ ζα ζπκθσλεζεί ε ζπγρψλεπζε ή ε ζπγθέληξσζε, ην κέγηζην. 1.3 ΜΟΡΥΕ ΕΣΑΙΡΕΙΩΝ Ννκηθψο νη επηρεηξήζεηο κπνξνχλ λα έρνπλ δηαθνξεηηθή κνξθή. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα έρνπλ θαη δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηα νπνία ιακβάλνπλ πνιιέο θνξέο ππφςε ηνπο νη επηρεηξεκαηίεο φηαλ πξφθεηηαη λα δεκηνπξγήζνπλ κηα εηαηξεία. Οη βαζηθφηεξεο κνξθέο επηρεηξήζεσλ πνπ ππάξρνπλ είλαη νη νκφξξπζκεο, νη εηεξφξξπζκεο, νη πεξηνξηζκέλεο επζχλεο θαη νη αλψλπκεο (Γεδνχζεο, 1998). Μηα άιιε κνξθή εηαηξείαο πνπ κπνξεί λα δεκηνπξγεζεί είλαη ε Ηδησηηθή Κεθαιαηνπρηθή Δηαηξεία (Γαιηάλεο, 2014). Αλαιφγσο ηεο εηαηξείαο πνπ δεκηνπξγείηαη θάζε θνξά νη ηδξπηέο ηεο έρνπλ αλάινγεο ππνρξεψζεηο θαη θαζήθνληα, ηα νπνία πξέπεη λα ιακβάλνπλ πνιχ ζνβαξά ππφςε ηνπο. ηελ πεξίπησζε ηεο νκνξξχζκνπ επηρεηξήζεσο νη ηδξπηέο είλαη ππνρξεσκέλνη λα δεζκεπηνχλ αθφκε θαη κε ηελ πξνζσπηθή ηνπο πεξηνπζία (Καξδαθάξεο, 2003). Οη κέηνρνη ζ απηή ηελ πεξίπησζε αλαγθάδνληαη λα πξνζθέξνπλ θάηη έλαληη γηα λα κπνξέζνπλ έηζη λα εμαζθαιίζνπλ ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο γηα ηνπο εαπηνχο ηνπο πάλσ ζηελ επηρείξεζε. Όζν γηα ηηο δεκίεο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ, νη κέηνρνη αλαγθάδνληαη λα ηηο θαιχςνπλ ζην αθέξαην νη ίδηνη, αθφκε θη αλ ηα θεθάιαηα θαηαιήμνπλ λα πξνέξρνληαη απφ ηελ πξνζσπηθή ηνπο πεξηνπζία ιφγσ αλεπάξθεηαο ηεο εηαηξηθήο πεξηνπζίαο. Γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο νκφξξπζκεο εηαηξείαο ππάξρνπλ ηνπιάρηζηνλ δχν ζπλέηαηξνη θαη κηα δηαθξηηή επσλπκία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ην ζχλνιν ησλ ζπλαιιαγψλ. Γηα ηελ εηεξφξξπζκε επηρείξεζε ππάξρνπλ δχν κέηνρνη ηνπιάρηζηνλ απφ ηνπο νπνίνπο ν πξψηνο ιεηηνπξγεί σο νκφξξπζκνο, ήηνη δεζκεχεηαη αθφκε θαη κε ηελ πξνζσπηθή ηνπ πεξηνπζία γηα ηελ θάιπςε ηπρφλ δεκίαο πνπ κπνξεί λα πξνθχςεη, ελψ ν δεχηεξνο κέηνρνο δεζκεχεηαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν κέρξη ην χςνο ηεο εηζθνξάο ηνπ. Λφγσ απηνχ ηα δηθαηψκαηα θαη νη ππνρξεψζεηο πνπ έρνπλ νη κέηνρνη δελ είλαη ίδηα γηα φινπο. Κη απηή ε επηρείξεζε έρεη δηθή ηεο δηαθξηηηθή επσλπκία πνπ ηελ 9

βνεζάεη λα μερσξίζεη, ελψ νη απνιαβέο ησλ κεηφρσλ δηαθέξνπλ αλαιφγσο ηνπ θηλδχλνπ πνπ επσκίδεηαη θαζέλαο απφ απηνχο. Ζ εηαηξεία πεξηνξηζκέλεο επζχλεο είλαη έλαο αζθαιήο ηξφπνο επέλδπζεο θεθαιαίσλ πνπ εμαζθαιίδεη ηελ ιεηηνπξγία κηαο επηρείξεζεο (Καξδαθάξεο, 2003). Οη κέηνρνη ηεο ζπγθεθξηκέλεο εηαηξείαο δεζκεχνληαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζην πνζνζηφ ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο ζηελ εηαηξεία δίρσο λα θηλδπλεχεη ε αηνκηθή ηνπο πεξηνπζία, αθνχ νη δεκίεο θαιχπηνληαη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν απφ ηελ εηαηξηθή πεξηνπζία. Σν κεξίδην ηεο ζπκκεηνρήο πνπ έρεη θάζε εηαίξνο είλαη ζπγθεθξηκέλνο θαη θαζνξίδεηαη απφ ην χςνο ηεο ζπκβνιήο ηνπ, ελψ ην θνκκάηη πνπ ηνπ αληηζηνηρεί ηελ ίδηα ζηηγκή δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ θάηη πεξηζζφηεξν απφ κεξίδην ζηελ εηαηξεία απφ άπνςε αμίαο. Ο αξηζκφο ησλ κεηφρσλ ζηελ πεξίπησζε ηεο αλσλχκνπ εηαηξείαο είλαη απεξηφξηζηνο (Καξδαθάξεο, 2003). Οη εηαίξνη ζ απηή ηελ πεξίπησζε έρνπλ κεηνρέο πνπ κπνξνχλ λα ηηο αληαιιάμνπλ αλά πάζα ζηηγκή θαη ην χςνο απηψλ αληηζηνηρεί ζηελ επηξξνή πνπ κπνξεί λα αζθήζεη ν εθάζηνηε κέηνρνο θάζε θνξά. Θεηηθφ ζηνηρείν ηεο ζπγθεθξηκέλεο κνξθήο είλαη ην αδέζκεπην ησλ εηαίξσλ ζρεηηθά κε ηηο δεκίεο φηαλ θη αλ απηέο πξνθιεζνχλ απφ ηελ πξνζσπηθή ηνπο πεξηνπζία. Σν χςνο ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ ησλ αλσλχκσλ εηαηξεηψλ κπνξεί λα κεγαιψζεη θαηά θχξην ιφγν εμαηηίαο ζρεηηθήο απνθάζεσο πνπ κπνξεί λα ιεθζεί απφ ηελ Γεληθή πλέιεπζε ή ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην (Γεκεηξάθα, 2008). Δίλαη ε κνλαδηθή πεξίπησζε φπνπ νη κέηνρνη ρξεζηκνπνηνχλ ηελ πξνζσπηθή ηνπο πεξηνπζία πξνθεηκέλνπ λα βνεζήζνπλ ηελ επηρείξεζε θαη λα εμαζθαιίζνπλ ηελ κειινληηθή ηεο ιεηηνπξγία δίρσο λ απμεζεί ηαπηφρξνλα ην χςνο ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο επηρείξεζεο πξνο ηξίηνπο. Ζ Ηδησηηθή Κεθαιαηνπρηθή Δπηρείξεζε (Η.Κ.Δ.) απνηειεί ηελ πην θαηλνχξηα κνξθή εηαηξείαο πνπ δχλαηαη λα ππάξμεη βάζεη ηνπ λφκνπ 4072/2012 (Δπαγγεικαηηθφ Δπηκειεηήξην Αζελψλ, 2013). Έρεη εκπνξηθφ ραξαθηήξα, λνκηθή ππφζηαζε, δεκίεο θαη παληφο είδνπο ππνρξεψζεηο πνπ αλαιακβάλεη απνθιεηζηηθά θαη κφλν εθείλε. Σν απαξαίηεην θεθάιαην γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο είλαη ην 1 θαη κ απηφ ηνλ ηξφπν ν θάζε εηαίξνο δχλαηαη λα ζπκβάιεη ζηελ επηρείξεζε αλαιφγσο ησλ δπλαηνηήησλ πνπ έρεη. Καηλνηνκία ζεκαληηθή γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε κνξθή εηαηξείαο είλαη ε αλαγθαζηηθή δεκηνπξγία ηζηνζειίδαο ζηελ νπνία ζα αλαθέξνληαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο, φπσο είλαη νη θηλήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηεί. Έηζη πξνζπαζεί λα εμαζθαιηζηεί ε εηαηξηθή δηαθάλεηα ησλ Η.Κ.Δ. Γεκηνπξγείηαη κφιηο κέζα ζε κηα κέξα θαη νη εηαίξνη δεζκεχνληαη κε ηελ πξνζσπηθή ηνπο πεξηνπζία απνθιεηζηηθά θαη κφλν 10

αλ ε ζπλεηζθνξά ηνπο είλαη εγγπεηηθή. Αθφκε θαη νη άπιεο ζπλεηζθνξέο πνπ ελδέρεηαη λα πξαγκαηνπνηήζεη θάπνηνο κέζα ζε κηα εηαηξεία είλαη θάηη πνπ ιακβάλεηαη ζνβαξά ππφςε απφ ηεο Η.Κ.Δ. Σα δηαξζξσηηθά κέηξα πνπ κπνξεί λα ιάβεη κηα επηρείξεζε έρνπλ ζαλ ζηφρν ηελ αιιαγή ηεο θαη ηελ θαιπηέξεπζή ηεο πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα εμαζθαιίζεη ηελ ιεηηνπξγία ηεο δίρσο λα ζέζεη ζε θίλδπλν ηνλ εαπηφ ηεο, ηνπο ζπλεξγάηεο ηεο ή ηνπο εξγαδφκελνπο πνπ έρεη θη απαζρνιεί. Κάπνηεο θνξέο φκσο κηα επηρείξεζε δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα πξνζηαηεχζεη απφ κφλε ηεο ηνλ εαπηφ ηεο θαη γη απηφ ηνλ ιφγν αλαγθάδεηαη λα ζηξαθεί ζην λφκν πξνθεηκέλνπ λα θαηνξζψζεη λα επηιχζεη ην πξφβιεκα πνπ έρεη πξνθχςεη. Απφ ηελ άιιε πιεπξά φκσο ππάξρνπλ επηρεηξήζεηο πνπ δεκηνπξγνχλ απηά ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο αλαζθάιεηεο ζηηο κηθξφηεξεο επηρεηξήζεηο. Έλαο απφ ηνπο πην ζπλεζηζκέλνπο ηξφπνπο γηα λα γίλεη θάηη ηέηνην είλαη νη ζπκπξάμεηο θαη νη ζπγρσλεχζεηο επηρεηξήζεσλ κε ζεκαληηθή ζέζε ζηνλ αληαγσληζκφ. Τπάξρνπλ φκσο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο αθφκε θαη κφλν ε κνξθή πνπ έρεη κηα επηρείξεζε δχλαηαη λα ηεο πξνζθέξεη ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα απέλαληη ζηνπο αληαγσληζηέο ηεο, είηε εμαηηίαο ηνπ φηη νη κέηνρνί ηεο ζα πξνζθέξνπλ αλαγθαζηηθά θεθάιαηα πνπ ζα εμαζθαιίζνπλ ηελ επηβίσζή ηνπο, είηε επεηδή ράξε ζηελ κνξθή πνπ έρνπλ δχλαληαη λα αμηνπνηήζνπλ πιηθά, αιιά θαη άπια ζηνηρεία πνπ επηζπκνχλ λα πξνζθέξνπλ σο ζπλεηζθνξά νη κέηνρνη. 11

ΚΕΥΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΕΛΘΟΝΣΙΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΠΕΡΙ ΑΘΕΜΙΣΟΤ ΑΝΣΑΓΩΝΙΜΟΤ ΚΑΙ ΚΑΣΑΦΡΗΗ ΔΕΠΟΖΟΤΑ ΘΕΗ Ο αληαγσληζκφο είλαη κηα πγηήο κνξθή αιιειεπίδξαζεο αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο, ν νπνίνο ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο πξνηξέπεη ηνπο επηρεηξεκαηίεο θαη ηνπο εξγαδφκελνπο ζηηο επηρεηξήζεηο λα αλαδεηήζνπλ θαηλνχξηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα πξνζθέξνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζην επξχ θνηλφ. Τπάξρνπλ φκσο θάπνηα φξηα πνπ πξέπεη λα ηεξνχληαη πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη ν αληαγσληζκφο αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο λ απνδψζεη ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα, δίρσο λα βιάπηνληαη νη αληαγσληζηέο απφ ηελ ρξήζε αζέκηησλ κέζσλ. Απφ ηελ ζηηγκή πνπ απηά ηα φξηα ζα μεπεξαζηνχλ ηφηε αξρίδεη λα γίλεηαη ιφγνο πεξί αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ. απηή ηελ πεξίπησζε ν λφκνο αξρίδεη λ αλαιακβάλεη δξάζε πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα πξνζηαηεχζεη ηηο επηρεηξήζεηο εθείλεο πνπ βξίζθνληαη ζε κεηνλεθηηθή ζέζε θη αδπλαηνχλ λα ππεξαζπηζηνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο. Έλαο ηέηνηνο ηξφπνο είλαη ν λφκνο πεξί αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ πνπ ζηελ Διιάδα ππάξρεη εδψ θαη δεθαεηίεο, αιιά θη έλαο άιινο λφκνο ν νπνίνο πεξηνξίδεη ηηο επηρεηξήζεηο εθείλεο πνπ θαηέρνπλ ηελ θαιχηεξε ζέζε ζηνλ θιάδν. Πξφθεηηαη γηα ηα άξζξα 85 πεξί απαγνξεχζεσο αληηαληαγσληζηηθψλ ζπκπξάμεσλ, ηα ιεγφκελα αληηηξαζη θαη 86 πεξί απνγαξεχζεσο θαηαρξήζεσο δεζπφδνπζαο ζέζεσο (Γαγηφγινπ, 1996). Απηά ηα δχν άξζξα είραλ δεκηνπξγεζεί απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη πξνζπαζνχλ λα πξνζηαηεχζνπλ ηφζν ηελ ίδηα, φζν θαη ηηο ρψξεο πνπ ηελ απνηεινχλ. Σα άξζξα απηά απνηεινχλ ην παξειζφλ, φκσο είλαη ζεκαληηθά επεηδή πάλσ ζ απηά ζηεξίδεηαη ε Έλσζε πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα αλαιάβεη δξάζε θαη λα κπνξέζεη λα ζπκπεξηιάβεη φιεο ηηο πεξηπηψζεηο πνπ πξνθχπηνπλ ζρεηηθά κε ηνλ αληαγσληζκφ, πξνβαίλνληαο ζε αιιαγέο ή πξνζζήθεο ζην λφκν. 12

2.1 ΣΟ ΆΡΘΡΟ 85 ΣΗ ΤΝΘΗΚΕ ΣΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΣΗΣΑ (ΑΠΑΓΟΡΕΤΗ ΑΝΣΙΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΩΝ ΤΜΠΡΑΞΕΩΝ) Σν άξζξν 85 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο αλαθέξεηαη ζηνλ αζέκηην αληαγσληζκφ θαη ζέηεη ηα φξηα αλάκεζα ζηνλ ζεκηηφ θαη ηνλ αζέκηην αληαγσληζκφ (Γαγηφγινπ, 1996). Αλάκεζά ηνπο ππάξρνπλ πνιχ ιεπηά φξηα πνπ πξέπεη λα γίλνληαη θαηαλνεηά πξνθεηκέλνπ λα κελ ππάξμεη ν θίλδπλνο γηα κηα επηρείξεζε λα μεπεξάζεη ηα φξηα ηνπ ζεκηηνχ αληαγσληζκνχ θαη κ απηφ ηνλ ηξφπν θαηαιήμεη λα ηεζεί ζε θίλδπλν. Ο αζέκηηνο αληαγσληζκφο είλαη έλα ζεκαληηθφ δήηεκα πνπ κπνξεί λα επεξεάζεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν θηλείηαη νιφθιεξε ε επξσπατθή αγνξά. Βάζεη ηεο παξαγξάθνπ 1, ηνπ άξζξνπ 85 ν αληαγσληζκφο πξνζηαηεχεηαη θαη φιεο νη πξάμεηο πνπ γίλνληαη θαηά απηνχ απαγνξεχνληαη (Γαγηφγινπ, 1996). Οπνηαδήπνηε ζπκθσλία θη αλ πξνζπαζήζεη λα ζπλαθζεί αλάκεζα ζε δχν ή πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο, ε νπνία φκσο επεξεάδεη αξλεηηθά ηελ θνηλή αγνξά θαη ηνλ αληαγσληζκφ, δελ είλαη απνδεθηή θαη δελ κπνξεί λα νινθιεξσζεί. Δίηε πξφθεηηαη γηα ζπκθσλίεο αλάκεζα ζε επηρεηξήζεηο, είηε φηαλ ιακβάλεηαη κηα ζρεηηθή απφθαζε, αλ ν πγηήο αληαγσληζκφο αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο ησλ θξαηψλ κειψλ ζίγεηαη ή θηλδπλεχεη, ηφηε απηέο νη ζπκθσλίεο θαη νη απνθάζεηο δελ κπνξνχλ λα νινθιεξσζνχλ. Με ηελ 1 ε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ 85 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο πξνζπαζεί λα απνθεπρζεί ε δεκηνπξγία θαξηέι, ζπκπξάμεσλ επηρεηξήζεσλ, πνπ ιεηηνπξγνχλ κε αληηαληαγσληζηηθφ ηξφπν. Γελ είλαη απαξαίηεην λα ιεηηνπξγνχλ αληίζεηα πξνο ηνλ αληαγσληζκφ ζ έλα ζπγθεθξηκέλν ηνκέα, αιιά γεληθά. Απηή ε ζπκπεξηθνξά κπνξεί λα εθδειψλεηαη κέζα απφ θάπνηα απφθαζε γηα ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ ή κέζσ κηαο ζπκθσλίαο πνπ έρεη ζπλαθζεί αλάκεζά ηνπο. Γεληθά νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ππάξμεη θάηη ηέηνην είλαη ελαξκνληζκέλεο πξαθηηθέο. ηελ πεξίπησζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ άξζξνπ ιακβάλνληαη ππφςε φιεο νη κνξθέο ζπκθσλίαο πνπ κπνξεί λα γίλνπλ θη απηφ ζεκαίλεη πσο πεξηιακβάλνληαη νη ηππηθέο, αιιά θαη νη άηππεο κνξθέο ζπκθσληψλ πνπ έρνπλ γίλεη. πκπεξηιακβάλνληαο ηηο ηππηθέο, θαζψο επίζεο θαη ηηο άηππεο κνξθέο ζπκθσληψλ πνπ κπνξεί λα γίλνπλ εληφο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ν λφκνο 13

πξνζπαζεί λα πξνθπιάμεη ηνλ αληαγσληζκφ αθφκε θαη απφ θαηαζηάζεηο πνπ δελ είλαη εκθαλήο, αιιά έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα θαη πάιη λα βιάςνπλ ηνλ αληαγσληζκφ θαη λα επεξεάζνπλ ηελ θνηλή αγνξά. Κξίλεηαη απαξαίηεην φκσο λα ηνληζηεί πσο γηα λα κπνξέζεη λα επέκβεη ν επξσπατθφο λφκνο ζ απηή ηελ πεξίπησζε είλαη απαξαίηεηε ε ζχκπξαμε ησλ εηαηξεηψλ, ε νπνία είλαη δηαθνξεηηθή απφ ηελ παξάιιειε ζπκπεξηθνξά πνπ κπνξεί λα εθδειψζνπλ δχν επηρεηξήζεηο. Ζ ζεκαληηθφηεξε δηαθνξά αλάκεζά ηνπο είλαη πσο ε παξάιιειε ζπκπεξηθνξά δελ δηψθεηαη πνηληθά απφ ηνλ επξσπατθφ λφκν βάζεη ηνπ άξζξνπ 85, ελψ ε ζχκπξαμε πνπ ελδέρεηαη λα επεξεάζεη αξλεηηθά ηνλ αληαγσληζκφ κεηαμχ δχν ρσξψλ θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο δηψθεηαη θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο κπνξεί αθφκε θαη λα αθπξσζεί. Ο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν δηψθεηαη ε αληηαληαγσληζηηθή ζπκπεξηθνξά ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη πσο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα επεξεάζεη ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο θαη ηηο νκαιέο ζπλζήθεο εληφο ησλ νπνίσλ ν αληαγσληζκφο κπνξεί λα αλζίζεη θαη λα ιεηηνπξγήζεη ζεηηθά (Γαγηφγινπ, 1996). Αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο πνπ ζπλεξγάδνληαη ζπκθσλία ή ελαξκφληζε πθίζηαηαη απφ ηελ ζηηγκή πνπ θαζεκία απφ απηέο δηαηεξεί έλαλ αλεμάξηεην ραξαθηήξα θαη ιεηηνπξγεί απηνβνχισο. Σφηε κφλν κπνξεί λα ζεσξεζεί πσο απηέο νη επηρεηξήζεηο ππάξρεη πηζαλφηεηα λα επεξεάζνπλ αξλεηηθά ηνλ αληαγσληζκφ θαη ηελ θνηλή αγνξά ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο (Γαγηφγινπ, 1996). Ζ λνκηθή πξνζσπηθφηεηα πνπ έρεη θαζεκία απφ απηέο δελ έρεη θαλέλαλ ξφιν, θάηη πνπ ζεκαίλεη πσο είηε έρνπλ μερσξηζηή λνκηθή πξνζσπηθφηεηα, είηε θνηλή, αλ ππάξρεη αλεμαξηεζία αλάκεζά ηνπο θαη ιεηηνπξγνχλ απηνβνχισο κε ηξφπν πνπ επεξεάδεη ηελ θνηλή αγνξά θαη ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ απηήο, ηφηε κπνξνχλ λα δησρζνχλ βάζεη ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 85 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Τπάξρεη φκσο κία πεξίπησζε πνπ δελ κπνξεί λα δησρζεί βάζεη ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ άξζξνπ. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξίπησζε ζηελ νπνία έλαο δεκφζηνο θνξέαο έρεη επηθνξηίζεη θάπνηνλ νξγαληζκφ κε ηελ άζθεζε δεκφζησλ θαζεθφλησλ. απηή ηελ πεξίπησζε πξέπεη ην ίδην ην θξάηνο λ αλαιάβεη ηελ επζχλε πνπ ηνπ αληηζηνηρεί γηα ηελ παξεκπφδηζε ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ εληφο ηεο επξσπατθήο αγνξάο (Γαγηφγινπ, 1996). Σν ηδηαίηεξν ζηελ πεξίπησζε ηνπ άξζξνπ 85 είλαη πσο αλαθέξεηαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηελ επξσπατθή αγνξά θαη φρη ζε θαζεκία απφ ηηο αγνξέο πνπ έρνπλ ηα δηάθνξα θξάηε κέιε απηήο. Γη απηφ ηνλ ιφγν νη πεξηνξηζκνί ηζρχνπλ απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ πιήηηεηαη ε ζπγθεθξηκέλε 14

αγνξά. Οη επί κέξνπο αγνξέο ζ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο είλαη αλαγθαζκέλεο λ αλαιάβνπλ απφ κφλεο ηνπο δξάζε θαη λα δεκηνπξγήζνπλ ηνπο απαξαίηεηνπο λφκνπο πεξί πξνζηαζίαο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ. Αθφκε θη αλ ππάξρεη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ε πηζαλφηεηα εθδήισζεο αληηαληαγσληζηηθήο ζπκπεξηθνξάο, ε νπνία ελδέρεηαη λα επεξεάζεη ηελ πνξεία ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ, κπνξεί λα ελεξγνπνηεζεί ην άξζξν 85 θαη λα αζθεζεί δίσμε πξνο εθείλνπο πνπ εγθπκνλνχλ απηφ ηνλ θίλδπλν (Γαγηφγινπ, 1996). Βάζεη ηνπ άξζξνπ 85, παξάγξαθνο 1 ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα κεξηκλά φρη κφλν γηα ηηο ζπκπξάμεηο ή ηηο ζπκθσλίεο πνπ κπνξεί λα γίλνπλ αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο θαη κέζσ ησλ νπνίσλ ππάξρεη πηζαλφηεηα αξλεηηθήο επηξξνήο ηνπ εκπνξίνπ, αιιά θαη ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν πνπ κπνξεί λα γίλεηαη ε θπθινθνξία ησλ εκπνξεπκάησλ αλάκεζα ζηηο επξσπατθέο ρψξεο, ε νπνία κπνξεί πάιη λα παξεκπνδίδεη ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ εκπνξίνπ θαη ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ εκκέζσο ή ακέζσο. Ννκηθψο γηα ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα αθφκε θαη ε δπλαηφηεηα επηξξνήο θαη παξεκπφδηζεο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ αξθεί πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη λνκηθή θηλεηνπνίεζε θαη λα παξέκβεη ε Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ. Ο βαζκφο ζηνλ νπνίν κπνξεί λα επεξεαζηεί ην δηαθξαηηθφ εκπφξην κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο απφ ηελ δεκηνπξγία ελφο θαξηέι επεξεάδεηαη άκεζα θάζε θνξά απφ ην εκπφξην πνπ ήδε αζθείηαη αλάκεζα ζηηο ρψξεο απηέο. Λφγνο γη απηφ είλαη πσο φζν κεγαιχηεξε είλαη ε αδπλακία ηνπ εκπνξίνπ απηνχ, ηφζν επθνιφηεξα ζα κπνξέζεη ε δεκηνπξγία ελφο θαξηέι λα ην επεξεάζεη θαη λα εκπνδίζεη ηελ χπαξμε ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ. Σν άξζξν 85, παξάγξαθνο 1 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο νπζηαζηηθά είλαη ε «δηαθξαηηθή ξήηξα». ηελ ξήηξα απηή ην πεξηερφκελν ηνπ λφκνπ νξίδεη πσο νη ζπκπξάμεηο πνπ κπνξεί λα ηηκσξεζνχλ είλαη απηέο ησλ εγρψξησλ εηαηξεηψλ απφ ηελ ζηηγκή πνπ δεκηνπξγείηαη ν θίλδπλνο επηξξνήο ηνπ εκπνξίνπ αλάκεζα ζηηο ρψξεο θξάηε κέιε. απηή ηελ πεξίπησζε ν λφκνο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο αλαθέξεη πσο δελ ρξεηάδεηαη απαξαηηήησο λα επεξεάδεηαη αξλεηηθά ην εκπφξην φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Κνηλφηεηαο, αιιά αξθεί λα επεξεάδεηαη αξλεηηθά ην εκπφξην αλάκεζα ζε δχν ρψξεο θξάηε κέιε. Οη ππφινηπεο πεξηπηψζεηο δελ εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ άξζξνπ, ππάξρεη φκσο ε πηζαλφηεηα λα αλακηρζεί ν Οξγαληζκφο Γηεζλνχο Δκπνξίνπ ζρεηηθά κ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο. 15

Γηα ην εζσηεξηθφ εκπφξην κηαο ρψξαο ε λνκνζεζία βάζεη ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο δελ ιακβάλεη θακία επίζεκε ζέζε, αιιά απελαληίαο παξαρσξεί ηνλ πιήξε έιεγρν ζηνλ εζληθφ λνκνζέηε ηνπ εθάζηνηε θξάηνπο πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη εθείλνο λα νξίζεη ηα απαξαίηεηα φξηα αλάκεζα ζηνλ επηζπκεηφ θαη ηνλ αζέκηην αληαγσληζκφ. Μηα άιιε ζεκαληηθή ξήηξα πνπ ππάξρεη εληφο ηνπ άξζξνπ 85, παξάγξαθνο 1 είλαη ε «ξήηξα ηνπ απνηειέζκαηνο» κε βάζε ηελ νπνία ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα δελ πξνυπνζέηεη ηελ αληηαληαγσληζηηθή ζπκπεξηθνξά ησλ επηρεηξήζεσλ πξνθεηκέλνπ λα αλαιάβεη δξάζε, αιιά γηα εθείλε έρεη ζεκαζία ην απνηέιεζκα ησλ ελεξγεηψλ ζηηο νπνίεο έρνπλ πξνβεί νη επηρεηξήζεηο. 2.1.1 ΠΕΡΙΠΣΩΕΙ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΕΩ, ΝΟΘΕΤΕΩ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΜΟΤ ΣΟΤ ΑΘΕΜΙΣΟΤ ΑΝΣΑΓΩΝΙΜΟΤ Βάζεη ηνπ επξσπατθνχ λφκνπ ππάξρνπλ θάπνηεο πεξηπηψζεηο φπνπ ν ειεχζεξνο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο λνζεχεηαη, παξεκπνδίδεηαη ή πεξηνξίδεηαη (Γαγηφγινπ, 1996). Οη θπξηφηεξεο πεξηπηψζεηο ζ απηφ ην ζέκα είλαη πέληε. Οη εμήο: 1. Όηαλ νη ηηκέο πνπ έρνπλ ηα αγαζά ζρεηηθά κε ηελ πψιεζε ή ηελ αγνξά ηνπο ή αθφκε θαη νη ζρεηηθνί κε ηελ πξάμε φξνη ζπλαιιαγήο θαζνξίδνληαη κε έκκεζν ή άκεζν ηξφπν. 2. Όηαλ ε παξαγσγή ελφο αγαζνχ πεξηνξίδεηαη ή ειέγρεηαη, φπσο επίζεο θαη ε δηάζεζε απηνχ ζπλ ε ηερλνινγηθή αλάπηπμε ή νη επελδχζεηο πνπ κπνξνχλ λα γίλνπλ αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο. 3. Όηαλ γίλεηαη θαηαλνκή ησλ δηαθφξσλ αγνξψλ ή ησλ πεγψλ απφ ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα εθνδηαζηνχλ νη επηρεηξήζεηο. 4. Όηαλ ππάξρνπλ πάξνρνη κε ηηο ίδηεο δπλαηφηεηεο κεηαμχ ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαζζνκέλσλ, αιιά εθαξκφδνληαη άληζνη φξνη, θάηη πνπ έρεη ζαλ απνηέιεζκα νη δεχηεξνη λα βξίζθνληαη ζε δπζκελή ζέζε εληφο ηνπ αληαγσληζκνχ. 5. Όηαλ ε ζχκβαζε πνπ ζπκθσλείηαη εμαξηάηαη απφ ηελ παξνρή επηπξφζζεησλ ππεξεζηψλ απφ ηελ πιεπξά ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ, νη νπνίεο ππεξεζίεο εμαηηίαο ηεο θχζεσο ηνπο ή ησλ εκπνξηθψλ ζπλεζεηψλ 16

πνπ ππάξρνπλ, δελ απαηηνχλ ηελ παξνρή απηψλ ησλ επηπξφζζεησλ ππεξεζηψλ επεηδή δελ είλαη ζπλαθή κε ην αληηθείκελν ηεο ζχκβαζεο πνπ ζπλάπηεηαη. ην ζχλνιφ ηνπο απηνί νη πεξηνξηζκνί είλαη ζεκαληηθνί επεηδή βάζεη ηεο πλζήθεο νη ζπκπξάμεηο πνπ κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηνλ αληαγσληζκφ ηεο θνηλήο αγνξάο δελ αλαθέξεηαη αλ απεπζχλνληαη ζ έλαλ ζπγθεθξηκέλν επεξεαζκφ ή πεξηνξηζκφ ή ζε νπνηνλδήπνηε (Γαγηφγινπ, 1996). 2.1.2 ΣΟ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑ ΣΗ ΤΜΠΡΑΞΗ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 85 Πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα δξαζηεξηνπνηεζεί ην θξάηνο θαη λα ηζρχζεη ην άξζξν 85 ηνπ επξσπατθνχ λφκνπ αλαθέξεηαη πσο ην απνηέιεζκα ηεο ζχκπξαμεο πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο πξέπεη λα είλαη ζεκαληηθφ. Απφ ηελ ζηηγκή πνπ ην απνηέιεζκα ζα είλαη αμηφινγν (Γαγηφγινπ, 1996), ηφηε κπνξεί λα ζπκπεξηιεθζεί ε πεξίπησζε απηή ζην άξζξν 85, παξάγξαθνο 1. Όκσο γηα λα κπνξέζεη λα ζεσξεζεί ην απνηέιεζκα κηαο ζχκπξαμεο ζεκαληηθφ ππάξρνπλ θάπνηα φξηα, ηα νπνία νξίδνληαη απφ ηνλ λφκν θαη ηα νπνία έρνπλ ηεζεί απφ ηελ Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ. Σν πξψην φξην είλαη ην 5% ηνπ Κχθινπ εξγαζηψλ πνπ έρνπλ ζπλνιηθά νη επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ. Απηφ ην φξην δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεηαη απφ ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ απνθαζίδνπλ λα ζπκπξάμνπλ θαη λα ζπλεξγαζηνχλ. Γεχηεξν φξην είλαη ν θχθινο εξγαζηψλ πνπ έρνπλ νη επηρεηξήζεηο απηέο εληφο κηαο ινγηζηηθήο ρξήζεο. Οη πσιήζεηο ζπλεπψο πνπ πξαγκαηνπνηεί ε επηρείξεζε βάζεη ηνπ άξζξνπ 85 πεξί απαγνξεχζεσο αληηαληαγσληζηηθψλ ζπκπξάμεσλ νξίδεηαη πσο δελ πξέπεη λα μεπεξλνχλ ηα 50 εθαηνκκχξηα ζε επίζεκεο λνκηζκαηηθέο κνλάδεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Οη πξνυπνζέζεηο πεξί αμηφινγνπ πνπ αλαθέξνληαη κέζα ζην άξζξν 85 κπνξεί λα εκθαληζηνχλ επθνιφηεξα θαη κε κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα εληφο κηαο αγνξάο πνπ ην εκπφξηφ ηεο είλαη αζζελέο. Όζν πην αζζελέο ην εκπφξην απηψλ ησλ ρσξψλ, ηφζν πην εχθνια ζα κπνξέζεη λα ιεηηνπξγήζεη αξλεηηθά ην θαξηέι (Γαγηφγινπ, 1996). 17

πλεπψο φζν πεξηζζφηεξν αδχλακε είλαη κηα αγνξά, ηφζν επθνιφηεξν είλαη γηα ην θαξηέι πνπ ζα δεκηνπξγεζεί λα επεξεάζεη ηελ ππάξρνπζα αγνξά. Σν απνηέιεζκα ινηπφλ ηεο ζχκπξαμεο πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί είλαη αθφκε εληνλφηεξν απφ ηελ ζηηγκή πνπ ε ίδηα ε αγνξά ζηελ νπνία απηή πξαγκαηνπνηείηαη είλαη αζζελήο. 2.1.3 ΟΙ ΕΞΑΙΡΕΕΙ ΠΟΤ ΑΠΟΡΡΕΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 85 Γηα θάζε λφκν πνπ δεκηνπξγείηαη ππάξρνπλ θαη θάπνηεο εμαηξέζεηο, κέζσ ησλ νπνίσλ γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα απφ ηελ πιεπξά ηνπ λνκνζέηε λα ζπκπεξηιάβεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, νη νπνίεο ίζσο λα κελ έρνπλ πξνθχςεη κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή (EUR-Lex, 2015). ηελ πεξίπησζε ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο απηέο νη εμαηξέζεηο αλαθέξνληαη ζην άξζξν 85, ζηελ παξάγξαθν 3. Δληφο απηνχ αλαθέξνληαη νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ιάβεη θάπνηνο κηα απφθαζε απαιιαγήο. Ζ απφθαζε απηή φκσο νξίδεηαη απφ ηνλ λφκν πσο ζα έρεη ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή δηάξθεηα. Σν ρξνληθφ φξην σζηφζν κπνξεί λα επεθηαζεί εηο πεξίπησζηλ πνπ νη πξνυπνζέζεηο πνπ νξίδνληαη απφ ην άξζξν 85, παξάγξαθνο 3 ζπλερίδνπλ λα ηζρχνπλ αθφκε θαη κεηά ηελ ιήςε ηεο απνθάζεσο πνπ έρεη εθδνζεί. Ζ αληηαληαγσληζηηθή ζχκπξαμε δχν ή πεξηζζνηέξσλ επηρεηξήζεσλ κπνξεί λα ππαρζεί ζηηο εμαηξέζεηο πνπ νξίδεη ν λφκνο φηαλ ηεξνχληαη νη εμήο πξνυπνζέζεηο (Γαγηφγινπ, 1996): 1) Ζ ζχκπξαμε κε ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηεο ζπκβάιεη ζηελ θαιπηέξεπζε ηεο παξαγσγήο ή ηεο δηαλνκήο ησλ αγαζψλ ή αθφκε θαη ζηελ πξνψζεζε ηεο πξνφδνπ πνπ κπνξεί απφ ηερληθήο ή νηθνλνκηθήο απφςεσο. 2) Μέζσ ηεο ζπκπξάμεσο κπνξεί λα εμαζθαιηζηεί ηελ ίδηα ζηηγκή ζηνπο θαηαλαισηέο έλα δίθαην ηίκεκα ζε ζρέζε κε ην φθεινο πνπ νη ίδηεο νη επηρεηξήζεηο απνθνκίδνπλ. 3) Οη ελδηαθεξφκελεο επηρεηξήζεηο απφ ηελ ζχκπξαμε πνπ ζα γίλεη δελ πθίζηαληαη πεξηνξηζκνχο νη νπνίνη δελ είλαη απαξαίηεηνη πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ ζπλνιηθά ηνπο ζηφρνπο πνπ έρνπλ ζέζεη. 18

4) Απφ ηελ ζηηγκή πνπ ζα γίλεη ε ζχκπξαμε αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο δελ ζα έρνπλ απηέο ηελ δπλαηφηεηα λα επεξεάζνπλ ηνλ πθηζηάκελν αληαγσληζκφ θαηαξγψληαο ηνλ γηα έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ ζρεηηθψλ πξντφλησλ πνπ ππάξρνπλ. Πξνθεηκέλνπ λα κπνξεί λα ελεξγνπνηεζεί θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ην άξζξν 85, παξάγξαθνο 3 είλαη απαξαίηεην απφ ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ λα ζεσξείηαη φηη ιεηηνπξγνχλ αληηαληαγσληζηηθά. Γηαθνξεηηθά δελ ππάξρεη δήηεκα παξαβίαζεο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ θαη άξα απφ ηελ ζηηγκή πνπ απηφο δελ θηλδπλεχεη δελ πθίζηαηαη ιφγνο γηα ππαγσγή ζηηο εμαηξέζεηο (Γαγηφγινπ, 1996). Θεσξείηαη αλππφζηαηε ε θαηεγνξία ηεο ρξήζεσο αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ πξνθεηκέλνπ λ αληηκεησπίζεη ε επηρείξεζε ηηο ππφινηπεο πνπ ππάξρνπλ θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη εληφο ηνπ θιάδνπ. Οη εμαηξέζεηο βάζεη ηεο παξαγξάθνπ 3 ηνπ άξζξνπ 85 κπνξνχλ λα είλαη είηε αηνκηθέο, είηε δηαθνξεηηθά νκαδηθέο (Γαγηφγινπ, 1996). Οη αηνκηθέο αθνξνχλ κηα ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε ή έλα ζχλνιν επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζ έλαλ ζπγθεθξηκέλν επηρεηξεκαηηθφ θιάδν. Αλάκεζά ηνπο ππάξρεη άιιε κηα ζεκαληηθή δηαθνξά θαζψο νη αηνκηθέο εμαηξέζεηο αθνξνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ζηηο νπνίεο πξνβαίλεη αηνκηθά ε δηνίθεζε ηεο θάζε επηρείξεζεο, ελψ νη νκαδηθέο εμαηξέζεηο είλαη θαλνληζηηθέο πξάμεηο, ήηνη θαλφλεο δηθαίνπ. Απφ ηελ ζηηγκή πνπ κηα ζχκπξαμε επηρεηξήζεσλ ζα ππαρζεί ζηηο εμαηξέζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ λφκν, ηφηε ζε θακία πεξίπησζε δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη αλήθεη ζηελ 1 ε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ 85. Ζ ζεκαληηθφηεηα ησλ εμαηξέζεσλ ηνλίδεηαη απφ ην γεγνλφο πσο αλ κηα ζχκπξαμε κεηαμχ δχν επηρεηξήζεσλ πνπ έρεη αληηαληαγσληζηηθφ ραξαθηήξα δελ πξνζηεζεί ζηηο εμαηξέζεηο, ηφηε απηή θξίλεηαη παξάλνκε. Μ απηφ ηνλ ηξφπν ε ζχκπξαμε αθπξψλεηαη άκεζα θαη δίρσο λα ρξεηαζηεί λα κεζνιαβήζεη θάπνηνο. Γη απηφ ηνλ ιφγν είλαη απαξαίηεην απφ ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ λα ιακβάλνπλ ηα θαηάιιεια κέηξα θάζε θνξά, πξνθεηκέλνπ λ απνθχγνπλ ηέηνηνπ είδνπο πξνβιήκαηα αλάκεζα ζ εθείλεο θαη ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα. 19

2.1.3.1 ΟΙ ΑΣΟΜΙΚΕ ΕΞΑΙΡΕΕΙ ΠΟΤ ΑΠΟΡΡΕΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 85 Οη αηνκηθέο εμαηξέζεηο πνπ κπνξνχλ θαη πξνθχπηνπλ ράξε ζην άξζξν 85 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηνο έρνπλ ζαλ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε ηελ χπαξμε θνηλνπνηεκέλεο ζπκπξάμεσο ζηελ Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ (Γαγηφγινπ, 1996). Πξφθεηηαη γηα κηα ππνρξέσζε πνπ έρνπλ νη επηρεηξήζεηο φηαλ πξφθεηηαη λα πξνβνχλ ζε κηα ζχκπξαμε. Ζ ζπγθεθξηκέλε ππνρξέσζε φκσο κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε απιφ δηθαίσκα απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζε θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξηπηψζεηο. Απηέο είλαη νη αθφινπζεο (EUR-Lex, 2005): Οη ζπκπξάμεηο αθνξνχλ απνθιεηζηηθά θαη κφλν έλα θξάηνο κέινο θαη δελ γίλεηαη ιφγνο ζρεηηθά κε εηζαγσγέο ή εμαγσγέο πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηνχληαη αλάκεζα ζηηο ρψξεο θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Πξφθεηηαη γηα ζπκθσλίεο αλάκεζα ζε δχν επηρεηξήζεηο απνθιεηζηηθά θαη κφλν πνπ πεξηνξίδνπλ κφλν ηελ κεηαπψιεζε ή κ απηφ ηνλ ηξφπν πεξηνξίδνπλ αλαγθαζηηθά ηελ άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ βηνκεραληθήο ηδηνθηεζίαο. Οη επηρεηξήζεηο απηέο δελ αλήθνπλ ζην ίδην επίπεδν παξαγσγήο, αιιά ζε δηαθνξεηηθφ θάηη ην νπνίν είλαη πνιχ ζεκαληηθφ θαζψο κ απηφ ηνλ ηξφπν έρνπλ κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα επηξξνήο ηνπ αληαγσληζκνχ θαη πεξηνξηζκνχ ηνπ. Όηαλ θαηαβάιινληαη πξνζπάζεηεο απφθηεζεο θαη θαηνρχξσζεο δηθαησκάησλ βηνκεραληθήο ηδηνθηεζίαο ή παξαρψξεζεο κεζφδσλ παξαγσγήο ή γλψζεσλ πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζνπλ λα εθαξκφζνπλ απηέο νη επηρεηξήζεηο γλψζεηο ή κεζφδνπο ζρεηηθά κε ηελ παξαγσγή, ηηο βηνκεραληθέο ηερληθέο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη κηα επηρείξεζε. Σν αληηθείκελν κε ην νπνίν αζρνινχληαη απηέο νη επηρεηξήζεηο είλαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ε επεμεξγαζία θαζψο επίζεο θαη ε εληαία εθαξκνγή ηερληθψλ θαλφλσλ θαη ηχπσλ. Μπνξεί επίζεο λα είλαη ε έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ θνηλνχ θαη ε αλάπηπμε ή 20

ε εμεηδίθεπζε πνπ έρνπλ νη επηρεηξήζεηο ζρεηηθά κε ηελ θαηαζθεπή πξντφλησλ. Όκσο πξέπεη λα ππάξρεη απαξαηηήησο έλα ζπγθεθξηκέλν φξην πνπ ηίζεηαη κε βάζε ηνλ θχθιν εξγαζηψλ πνπ έρεη εηεζίσο ε επηρείξεζε ζε ζρέζε κε ηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν αλήθεη ή βάζεη ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ πνπ έρνπλ νη ζπλεξγαδφκελεο επηρεηξήζεηο. ρεηηθά κε ην αηνκηθφ δηθαίσκα ηεο εμαίξεζεο ππάξρνπλ απηέο νη επηινγέο θαη νη δπλαηφηεηεο εθ ηνπ λφκνπ, φκσο ε Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ είλαη εθείλε πνπ έρεη ηνλ ηειεπηαίν ιφγν θαζψο είλαη αξκφδηα λ απνθαζίζεη ζρεηηθά κε ην αλ ηειηθά ζα ππαρζεί ε ζπγθεθξηκέλε ζχκπξαμε ζηηο εμαηξέζεηο ή φρη. Πξνθεηκέλνπ λα ιάβεη κηα ηέηνηα απφθαζε ε Δπηηξνπή είλαη απαξαίηεην λα αθνχζεη ηνπο άκεζα εκπιεθφκελνπο, φκσο ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο είλαη απαξαίηεην γηα εθείλε λα ζηεξηρζεί θαη ζε ηξίηεο πεγέο. Δηο πεξίπησζηλ πνπ απνθαζίζεη πσο κηα ζπγθεθξηκέλε ζχκπξαμε κπνξεί λα ππαρζεί ζηηο εμαηξέζεηο ηφηε ζα πξέπεη απαξαηηήησο λα νξηζηεί ε ρξνληθή δηάξθεηα θαηά ηελ νπνία ε ζχκπξαμε ζα ζεσξείηαη λφκηκε θαη ε κέξα θαηά ηελ νπνία αξρίδεη λα ηζρχεη ε ζπγθεθξηκέλε απφθαζε. Ζ Δπηηξνπή απφ ηελ δηθή ηεο πιεπξά έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα ζέζεη θαη θάπνηνπο φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο αλ θξίλεη πσο είλαη πξνο φθεινο ηνπ αληαγσληζκνχ θάηη ηέηνην. Ζ απφθαζε πνπ ζα ιάβεη ε Δπηηξνπή ζρεηηθά κε ην αλ κπνξεί κηα ζχκπξαμε λα ζεσξεζεί σο εμαίξεζε ή φρη είλαη θάηη επκεηάβιεην, κηαο θαη κπνξεί λα ηξνπνπνηεζεί ή αθφκε θαη λα αλαθιεζεί φπνηε απηφ θξηζεί ζθφπηκν (Γαγηφγινπ, 1996). Ζ πηζαλφηεηα αλαθιήζεσο κηαο ηέηνηαο απνθάζεσο είλαη θάηη πνπ πθίζηαηαη ζην κέιινλ, εθηφο θη αλ πξφθεηηαη γηα πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο νη ζπκκεηέρνπζεο επηρεηξήζεηο έρνπλ ακειήζεη θάπνηα απφ ηηο ππνρξεψζεηο πνπ ηνπο επέβαιε ε απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο, αλ ην απνηέιεζκα ηεο απφθαζεο έρεη πξνθχςεη εμαηηίαο ζηνηρείσλ πνπ δελ ήηαλ αθξηβή ή αλ νη επηρεηξήζεηο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ ζχκπξαμε πξνβαίλνπλ ζε θαηάρξεζε ησλ εμνπζηψλ πνπ ζπλνδεχνπλ ηελ εμαίξεζή ηνπο απφ ηνλ θαλφλα. Όηαλ θη αλ ππάξμεη θάπνηα ηέηνηα πεξίπησζε ζηελ νπνία πθίζηαηαη θάπνηα απφ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ηφηε ε ηζρχο πνπ έρεη ε αλάθιεζε ηεο απφθαζεο πνπ έιαβε ε Δπηηξνπή είλαη αλαδξνκηθή. 21

2.1.3.2 ΟΙ ΟΜΑΔΙΚΕ ΕΞΑΙΡΕΕΙ ΠΟΤ ΑΠΟΡΡΕΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 85 Οκαδηθέο εμαηξέζεηο απφ ηελ παξάγξαθν 1 ηνπ άξζξνπ 85 έρνπλ ππάξμεη θαηά θαηξνχο θαη κάιηζηα πάλσ ζε επηρεηξήζεηο ησλ νπνίσλ ην αληηθείκελν κε ην νπνίν αζρνινχληαη πνηθίιιεη (Γαγηφγινπ, 1996). Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα πεξηνξίδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ νη εμνπζίεο ηεο 1 εο παξαγξάθνπ, εμαηηίαο ηεο 3 εο θαη λα δεκηνπξγνχληαη πνιιέο επθαηξίεο ζε δηάθνξεο επηρεηξήζεηο λα ζεσξεζνχλ σο εμαηξέζεηο. Κάηη πνπ κ απηφ ηνλ ηξφπν ζα ηηο σζήζεη λα ιεηηνπξγήζνπλ κε ηξφπν αληηαληαγσληζηηθφ. Αθφκε θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ πξφθεηηαη γηα νκαδηθή εμαίξεζε ε απφθαζε πνπ έρεη ιάβεη ε Δπηηξνπή έρεη κηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή δηάξθεηα, ελψ ππάξρεη μαλά ε πηζαλφηεηα ηεο επηβνιήο ζπγθεθξηκέλσλ φξσλ θαζψο επίζεο θαη πξνυπνζέζεσλ ηηο νπνίεο πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηνπ ν αηηψλ γηα ππαγσγή ηεο εηαηξείαο ηνπ ζηηο εμαηξέζεηο. Κνηλφ ζεκείν κε ηελ αηνκηθή εμαίξεζε είλαη πσο έρνπλ θαη ηα δχν ζπζηαηηθφ ραξαθηήξα, ήηνη αλππφζηαηε αλαδξνκηθή ηζρχ. 2.1.4 ΝΟΜΙΚΕ ΤΝΕΠΕΙΕ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 85 ΑΠΟ ΑΝΣΙΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΗ ΤΜΠΕΡΙΥΟΡΑ ΣΩΝ ΕΣΑΙΡΕΙΩΝ ηελ πεξίπησζε πνπ δχν επηρεηξήζεηο απνθαζίζνπλ λα ζπλεξγαζηνχλ θαη λα ζπκπξάμνπλ ππάξρεη πηζαλφηεηα λ απεηιεζεί ν ειεχζεξνο αληαγσληζκφο, θάηη πνπ ην Δπξσπατθφ Γίθαην πξνζπαζεί λα δηαθπιάμεη. Γη απηφ ηνλ ιφγν ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο έρνπλ δεκηνπξγεζεί κέηξα, ηα νπνία απνηεινχλ ηηο ζπλέπεηεο πνπ ζα πξέπεη λ αληηκεησπίζεη νπνηαδήπνηε επηρείξεζε ιεηηνπξγήζεη κε ηξφπν βιαβεξφ γηα ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ. Οη λνκηθέο ζπλέπεηεο πνπ κπνξεί λα έρεη ε αληηαληαγσληζηηθή ζπκπεξηθνξά είλαη πξσηίζησο ε θαηαβνιή απνδεκηψζεσο, ην χςνο ηεο νπνίαο ζα πξέπεη λα θξηζεί θαη ε νπνία νξίδεηαη βάζεη ηνπ αζηηθνχ δηθαίνπ (Γαγηφγινπ, 1996). Ζ απνδεκίσζε φκσο είλαη έλα παξάδεηγκα ζπλεπεηψλ πνπ κπνξεί λα έρεη ε αληηαληαγσληζηηθή ζπκπεξηθνξά κηαο επηρείξεζεο, αιιά ππάξρνπλ θη άιιεο. 22

Γεπηεξεπφλησο βάζεη ηνπ δεκνζίνπ δηθαίνπ έλλνκεο ζπλέπεηεο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ είλαη δηάθνξεο δηνηθεηηθέο θπξψζεηο φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ε επηβνιή πξνζηίκνπ, θαζψο επίζεο θαη ρξεκαηηθή πνηλή. Όια απηά φκσο νξίδνληαη θάζε θνξά απφ ηελ Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ. Απηέο νη ζπλέπεηεο πξνθχπηνπλ ζην εζσηεξηθφ κηαο ρψξαο. Τπάξρνπλ φκσο θαη θνξέο πνπ ην εκπφξην ζίγεηαη θαη απηφ μεπεξλάεη ηα εγρψξηα ζχλνξα. απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ηα δηάθνξα θξάηε κέιε πνπ απνηεινχλ ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα αλαγθάδνληαη λα ιάβνπλ κέηξα πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζνπλ λα δηαζθαιίζνπλ ηελ εζσηεξηθή θαη ηελ εμσηεξηθή ηνπο αζθάιεηα (Γαγηφγινπ, 1996). Πξφθεηηαη γηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα πξαγκαηνπνηεζεί ε κεηαθνξά ηνπ απαξαίηεηνπ εμνπιηζκνχ απφ ηελ κηα ρψξα ζηελ άιιε, νχησο ψζηε λα κπνξέζνπλ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ απνθπγή ζνβαξψλ εζσηεξηθψλ ή εμσηεξηθψλ θηλδχλσλ. Μ απηφ ηνλ ηξφπν ηα θξάηε κέιε ηεο Κνηλφηεηαο πξνζπαζνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ εηξήλε αλάκεζά ηνπο. Όκσο αλ πξνθχςεη θάπνηα πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ηίζεηαη δήηεκα λφζεπζεο ηνπ αληαγσληζκνχ ζ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, ηφηε αλαγθαζηηθά ε Δπηηξνπή ζε ζπλδπαζκφ κε ην θξάηνο πνπ παξαβηάδεη ηε πλζήθε, αλαγθάδνληαη λα ινγνδνηήζνπλ θαη λα βξνπλ έλαλ ηξφπν πνπ ζα ζηακαηήζεη ηε λφζεπζε. Γηαθνξεηηθά αλ δελ κπνξέζνπλ λα βξνπλ έλαλ ηξφπν απφ θνηλνχ παξεκβαίλεη ην Γηθαζηήξην. Ζ απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ζ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο θαη βάζεη ηεο πλζήθεο ιακβάλεηαη θεθιεηζκέλσλ ησλ ζπξψλ. Όκσο απηέο νη πεξηπηψζεηο πξνθχπηνπλ θπξίσο φηαλ ε Δπηηξνπή ή θάπνην θξάηνο κέινο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ζεσξεί φηη θάπνην άιιν θξάηνο δελ ζπκκνξθψλεηαη κε ηνπο θαλφλεο ηεο πλζήθεο. Σφηε ππάξρεη ε δπλαηφηεηα άκεζεο πξνζθπγήο ζην Γηθαζηήξην πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη ζηελ ζπλέρεηα άκεζε ζπκκφξθσζε απφ ηελ πιεπξά ηνπ θξάηνπο πνπ ιεηηνπξγεί παξαβαηηθά. 2.2 Η ΝΟΜΙΜΗ ΑΠΑΓΟΡΕΤΗ ΣΗ ΚΑΣΑΦΡΗΗ ΣΗ ΔΕΠΟΖΟΤΑ ΘΕΗ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 86 ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ν αζέκηηνο αληαγσληζκφο κπνξεί λα κελ είλαη ηφζν εκθαλήο φπσο απηφο γίλεηαη γλσζηφο ζην άξζξν 85 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Αιιά κπνξεί λα εκθαλίδεηαη κέζα απφ ηνλ ηξφπν πνπ ρξεζηκνπνηεί ηελ 23

δχλακε θαη ηελ ζέζε πνπ έρεη κηα επηρείξεζε εληφο ηνπ θιάδνπ πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη. Πην ζπγθεθξηκέλα, έλαο ηξφπνο εκθάληζεο ηνπ αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ είλαη ε θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεο πνπ θαηέρεη κηα επηρείξεζε εληφο ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη. ηελ πξνζπάζεηά ηεο ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα λα πξνζηαηεπηεί αθφκε θη απφ απηή ηελ κνξθή αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ έρεη δεκηνπξγήζεη ην άξζξν 86 ηεο πλζδκ. Ο λφκνο ζην θνηλνηηθφ δίθαην νξίδεη πσο κηα επηρείξεζε έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζεη ηελ δεζπφδνπζα ζέζε ηεο ζηελ αγνξά θαη κπνξεί λα ηελ ρξεζηκνπνηήζεη θαηά βνχιεζε πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα επηηχρεη ηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ζέζεη ζηνλ εαπηφ ηεο (Γαγηφγινπ, 1996). Άιιν φκσο είλαη ε απιή θαηνρή ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεο θαη ηειείσο δηαθνξεηηθφ δήηεκα είλαη ε θαηάρξεζε απηήο. χκθσλα κε ην άξζξν 86 ηεο πλζήθεο πνπ έρεη δεκηνπξγήζεη ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα απηφ πνπ απαγνξεχεηαη είλαη ε θαηάρξεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεσο απφ κηα ή πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο. Απηέο ζα πξέπεη λα θαηέρνπλ ζεκαληηθφ κέξνο ηεο αγνξάο ζηελ νπνία δξαζηεξηνπνηνχληαη. Απφ ηελ ζηηγκή πνπ ην ζπγθεθξηκέλν άξζξν έρεη δεκηνπξγεζεί γηα νιφθιεξε ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα πξνζπαζεί λα πξνζηαηεχζεη ηελ επξσπατθή αγνξά. Απηφο είλαη θαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ην ζπγθεθξηκέλν άξζξν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά θαη κφλν απφ ηελ ζηηγκή πνπ ζίγεη δεηήκαηα ζρεηηθά κε ην επξσπατθφ εκπφξην πνπ δηακείβεηαη κεηαμχ ησλ ρσξψλ ηεο Έλσζεο (Γαγηφγινπ, 1996). Έλα άιιν ραξαθηεξηζηηθφ πνπ έρεη ην άξζξν 86 είλαη πσο αλαθέξεηαη ζε αγνξέο εληφο ησλ νπνίσλ δελ δξαζηεξηνπνηνχληαη πνιιέο επηρεηξήζεηο ηνπ ηδίνπ θιάδνπ θη έηζη έρεη δεκηνπξγεζεί νιηγνπψιην, είηε αγνξέο εληφο ησλ νπνίσλ δελ δξαζηεξηνπνηείηαη θακία άιιε επηρείξεζε θαη κ απηφ ηνλ ηξφπν έρεη δεκηνπξγεζεί κνλνπψιην εληφο ηνπ νπνίνπ ε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε θαηέρεη ηελ δεζπφδνπζα ζέζε ηνπ θιάδνπ. Γηα λα ζεσξεζεί πσο κηα επηρείξεζε έρεη θαηνξζψζεη λα θεξδίζεη ηελ δεζπφδνπζα ζέζε ζα πξέπεη λα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα επεξεάζεη ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ παξαθσιχνληάο ηνλ (Γαγηφγινπ, 1996). Αθφκε θη αλ θάηη ηέηνην δελ ηζρχεη απφιπηα, κφλν ε χπαξμε ηεο αληηθεηκεληθήο πηζαλφηεηαο επαξθεί γηα λα ζεσξείηαη βάζεη επξσπατθνχ δηθαίνπ πσο κηα επηρείξεζε θαηέρεη δεζπφδνπζα ζέζε ζηνλ θιάδν πνπ αλήθεη. Σν ζπγθεθξηκέλν άξζξν έρεη αλάγθε ηελ χπαξμε κηαο θνηλήο αγνξάο εληφο ηεο νπνίαο δξαζηεξηνπνηείηαη ε επηρείξεζε, φπσο επίζεο θαη νη αληαγσληζηέο πνπ θηλδπλεχνπλ. Δλαιιαθηηθά ε δεζπφδνπζα ζέζε κπνξεί λα πθίζηαηαη ζην κεγαιχηεξν κέξνο κηαο αγνξάο πνπ ππάξρεη κέζα ζε πεξηζζφηεξεο απφ 24

κηα ρψξεο θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. ε θάζε πεξίπησζε φκσο είλαη απαξαίηεην λα γίλεηαη αλαθνξά ζε ζρέζε κε ηελ αγνξά εληφο ηεο νπνίαο αλήθεη ην πξντφλ πνπ παξάγεη ε επηρείξεζε, ηελ ιεγφκελε νηθεία αγνξά. Ζ νηθεία αγνξά είλαη απηή εληφο ηεο νπνίαο ππάξρνπλ ίδηα πξντφληα κ εθείλν πνπ παξάγεη ε επηρείξεζε θαη ην νπνίν εκπνξεχεηαη, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ αγαζψλ πνπ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο ππνθαηάζηαηα απηνχ ηνπ αγαζνχ. Μ απηφ ηνλ ηξφπν απμάλεηαη ν αξηζκφο ησλ αγνξψλ, φπσο επίζεο θαη ησλ αγαζψλ, κε ηα αληαγσλίδεηαη ην αγαζφ θάζε εηαηξείαο. Ο εληνπηζκφο ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο πνπ έρεη κηα επηρείξεζε είλαη θάηη ην νπνίν δελ κπνξεί λα γίλεη εχθνια θάζε θνξά, αιιά αληηζέησο ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ν βαζκφο δπζθνιίαο απμάλεηαη ζεκαληηθά επεηδή θαη ν αξηζκφο ησλ πξντφλησλ πνπ αληαγσλίδεηαη έλα ζπγθεθξηκέλν πξντφλ κπνξεί λα είλαη πάξα πνιχ κεγάινο. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε αγνξά πνπ αληαγσλίδεηαη έλα πξντφλ, ηφζν δπζθνιφηεξν είλαη λα απνθαζηζηεί ηειηθά ην αλ απηφ θαηέρεη ηελ δεζπφδνπζα ζέζε. Γηαθνξεηηθά ζηελ πεξίπησζε πνπ πξφθεηηαη γηα κηα κηθξή αγνξά απνθαζίδεηαη πνιχ επθνιφηεξα ε ζέζε πνπ θαηέρεη ην πξντφλ εληφο ηεο νηθείαο αγνξάο ηνπ. 2.2.1 ΠΕΡΙΠΣΩΕΙ ΚΑΣΑΦΡΗΗ ΔΕΠΟΖΟΤΑ ΘΕΕΩ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 86 Κάζε θνξά πνπ κηα επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί ηελ δεζπφδνπζα ζέζε πνπ θαηέρεη εληφο ηνπ θιάδνπ ηεο δελ ζεκαίλεη απηνκάησο πσο πξφθεηηαη γηα πεξίπησζε θαηάρξεζεο ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεψο ηεο θη απηφ επεηδή ππάξρνπλ θάπνηα πεξηζψξηα γηα κηα επηρείξεζε λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο δπλαηφηεηεο, ηελ εμνπζία θαη ηα πιενλεθηήκαηα πνπ ηεο πξνζθέξεη ε δεζπφδνπζα ζέζε ηεο (Γαγηφγινπ, 1996). Τπάξρνπλ φκσο πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο κηα επηρείξεζε μεπεξλάεη απηά ηα επηηξεπηά φξηα θαη ηφηε γίλεηαη πξάγκαηη ιφγνο γηα θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο. Σέηνηεο πεξηπηψζεηο είλαη νη θάησζη (Γαγηφγινπ, 1996): Όηαλ κηα επηρείξεζε επηβάιεη ηηκέο πνπ δελ είλαη δίθαηεο γηα ηελ αγνξά ή ηελ πψιεζε ή αθφκε θαη γηα άιινπο φξνπο ζπλαιιαγψλ κε ηελ ρξήζε ηξφπσλ άκεζσλ ή έκκεζσλ. 25

Όηαλ ε επηρείξεζε πεξηνξίδεη ην χςνο ηεο παξαγσγήο ηεο, ζπλεπψο θαη ησλ δηαζέζηκσλ αγαζψλ ή ηεο ηερλνινγηθήο αλάπηπμεο πνπ έρεη παξά ην γεγνλφο φηη κ απηφ ηνλ ηξφπν θαηαιήγεη λα δεκηψλεη ηνπο ίδηνπο ηνπο θαηαλαισηέο. Όηαλ ελψ ππάξρνπλ ηζνδχλακνη πάξνρνη θάπνηνπ αγαζνχ ρξεζηκνπνηνχληαη άληζνη φξνη πξνθεηκέλνπ νη αληαγσληζηέο ζε βξεζνχλ ζε δπζθνιφηεξε ζέζε. Όηαλ απφ ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ πξνζθέξνπλ ην αγαζφ επηβάιινληαη επηπξφζζεηεο ππεξεζίεο, πνπ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ είλαη ζρεηηθέο κε ην ζπγθεθξηκέλν αγαζφ. Δηδηθά ην γεγνλφο φηη απφ ηελ πιεπξά ηνπο νη επηρεηξήζεηο θαζηζηνχλ απαξαίηεηε ηελ απνδνρή απηψλ ησλ άζρεησλ ππεξεζηψλ είλαη έλαο επηβαξπληηθφο παξάγνληαο γηα εθείλεο. Απηά είλαη κεξηθά απφ ηα πην ζπλεζηζκέλα ίζσο παξαδείγκαηα ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν κηα επηρείξεζε κπνξεί ελ αγλνία ηεο λα ππεξβεί ηα φξηα θαη λα κελ ην ζπλεηδεηνπνηήζεη. Αθφκε θη αλ γίλεη αληηιεπηφ φκσο πσο απφ ηελ δηθή ηεο πιεπξά κηα επηρείξεζε έρεη παξαβεί ηα λνκηθά φξηα πνπ έρνπλ ηεζεί ζα εμαθνινπζεί λα είλαη δχζθνιν γηα ηελ Δπηηξνπή, αιιά θαη γηα ηνπο αληαγσληζηέο λα ην δηαπηζηψζνπλ, πφζν κάιινλ λ απνδείμνπλ πσο φλησο έρεη γίλεη θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο κηαο εηαηξείαο. Γη απηφ ηνλ ιφγν θαη νη ζρεηηθέο απνθάζεηο είλαη ιίγεο (Γαγηφγινπ, 1996). Ζ θαηάρξεζε πάλησο είλαη άιιε κηα έλλνηα εληειψο αληηθεηκεληθή θαη κπνξεί λα κελ έρεη θακία απνιχησο ζρέζε κε ηελ ππνθεηκεληθή ζηάζε πνπ κπνξεί λα δηαηεξνχλ εθείλνη πνπ πξνβαίλνπλ ζηελ θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεψο ηνπο. 2.2.2 ΤΝΕΠΕΙΕ ΣΗ ΚΑΣΑΦΡΗΗ ΔΕΠΟΖΟΤΑ ΘΕΕΩ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΆΡΘΡΟΤ 86 Μέζσ ηνπ άξζξνπ 86 θάζε θνξά πνπ κηα επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί ηελ δεζπφδνπζα ζέζε ηεο κε ηξφπν επηβιαβή γηα ηνλ αληαγσληζκφ ππάξρνπλ θάπνηεο ζπλέπεηεο πνπ πξέπεη λ αληηκεησπίζεη απηή ε επηρείξεζε. Οη ζπλέπεηεο απηέο βάζεη ηνπ λφκνπ κπνξεί λα είλαη αζηηθνχ δηθαίνπ, πνηληθνχ ή δεκνζίνπ (Γαγηφγινπ, 1996). Ο πξψηνο βαζκφο ζπλέπεηαο αλήθεη ζην αζηηθφ δίθαην θαη έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ αθχξσζε 26

ηεο δηθαηνπξαμίαο πνπ έρεη γίλεη ππφ ην πξίζκα πσο απηή είλαη παξάλνκε βάζεη ηνπ άξζξνπ 86. Βάζεη ηνπ άξζξνπ 86 ε αθπξφηεηα κηαο ηέηνηαο πξάμεσο ζηεξίδεηαη ζην φηη κέζσ ηεο ζπκθσλίαο πνπ έρεη πξαγκαηνπνηεζεί θαηαρξάηαη ηελ δεζπφδνπζα ζέζε ηεο ζηελ αγνξά ε εηαηξεία. Ζ αθπξφηεηα φκσο δελ επέξρεηαη απφ κφλε ηεο. Γηα λα γίλεη θάηη ηέηνην πξνυπνηίζεηαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ εζληθνχ λνκνζέηε λα έρεη κεξηκλήζεη επί ηνπ ζέκαηνο (Γαγηφγινπ, 1996). Απηφ ζεκαίλεη πσο ε αθπξφηεηα απνξξέεη απφ ην εζληθφ δίθαην πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί ζην εζσηεξηθφ ηεο θάζε ρψξαο. Άξα ε επζχλε κεηαηνπίδεηαη ζηελ θάζε ρψξα μερσξηζηά πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα γίλεη ε θαηάιιειε νξηνζέηεζε πεξί ζπλεπεηψλ πνπ ζα έρεη ε θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο. Μηα άιιε κνξθή αζηηθνχ δηθαίνπ πνπ ππάξρεη θαη ε νπνία κπνξεί λα επηβιεζεί εμαηηίαο ηνπ άξζξνπ 86 είλαη ε απνδεκίσζε. Σν αλ ζα ππάξμεη απηνχ ηνπ είδνπο ε πνηλή είλαη θάηη πνπ απνθαζίδεηαη απφ ην εγρψξην δίθαην ηεο θάζε ρψξαο μερσξηζηά. Ζ απνδεκίσζε πνπ ζα απνθαζηζηεί κπνξεί λα πξννξίδεηαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ δεκηψζεθαλ εμαηηίαο ηεο παξαβίαζεο ηεο επηρείξεζεο πνπ θαηέρεη ηελ δεζπφδνπζα ζέζε, ελαιιαθηηθά κπνξεί λα νξηζηεί απιά ε θαηαβνιή απνδεκίσζεο απφ ηελ επηρείξεζε πνπ θαηαρξάζηεθε ηελ ζέζε ηεο ζηελ αγνξά θαη παξαβίαζε ηνλ επξσπατθφ λφκν. 2.3 ΔΙΑΥΟΡΕ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΣΗΣΕ ΑΝΑΜΕΑ ΣΑ ΆΡΘΡΑ 85 ΚΑΙ 86 ΣΗ ΤΝΘΕΚ Αλάκεζα ζηα άξζξα 85 θαη 86 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηνο ππάξρνπλ θάπνηεο νκνηφηεηεο, αιιά θαη θάπνηεο δηαθνξέο. Απηφο είλαη θαη έλαο απφ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά σο έλα βαζκφ απηά ηα δχν άξζξα. Σν άξζξν 86 ζε ζρέζε κε ην άξζξν 85 δελ αλαθέξεηαη ζε θακία εμαίξεζε θάηη πνπ ζηελεχεη ηα πεξηζψξηα ειηγκψλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ηίζεηαη δήηεκα θαηάρξεζεο ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο (Γαγηφγινπ, 1996). Απφ ηελ δηθή ηνπ πιεπξά ην άξζξν 86 δελ δέρεηαη εμαηξέζεηο ζε θακία πεξίπησζε. Οχηε αηνκηθέο, νχηε νκαδηθέο, ελ αληηζέζεη κε ην άξζξν 85 πνπ πξνβιέπεη θάπνηεο πεξηπηψζεηο σο εμαηξέζεηο. Άιιε κηα ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζά ηνπο είλαη πσο ην άξζξν 85 δελ 27

είλαη ηφζν απφιπην αθνχ πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα ζηηο επηρεηξήζεηο λα ζεσξεζνχλ σο κηα εμαίξεζε θαη λα κελ αληηκεησπίζνπλ λνκηθφ πξφβιεκα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά φκσο ην άξζξν 86 είλαη απφιπην θαη δελ ππάξρεη θακία πεξίπησζε γηα εμαίξεζε κηαο εηαηξείαο απφ ηηο πνηλέο πνπ πξνβιέπνληαη γηα ηελ θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο. εκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζην άξζξν 85 θαη ζην άξζξν 86 είλαη πσο ην άξζξν 85 έρεη θάπνηεο πεξηπηψζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο εμαηξέζεηο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά φκσο ην άξζξν 86 αλαθέξεη πσο ε θαηάρξεζε κπνξεί λα κελ είλαη θαηάρξεζε επεηδή είλαη δηθαηνινγεκέλε εμαηηίαο ησλ ζπλζεθψλ πνπ επηθξαηνχλ, ελαιιαθηηθά κπνξεί λα κελ ζεσξείηαη σο θαηάρξεζε επεηδή ην ίδην ην θξάηνο αλαγθάδεη ηελ ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε λα ιεηηνπξγήζεη κ απηφ ηνλ ηξφπν (Γαγηφγινπ, 1996). Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ε θαηάρξεζε ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο δελ ζεσξείηαη σο θαηάρξεζε εμαηηίαο εμσγελψλ παξαγφλησλ πνπ πξνθχπηνπλ. Οκνηφηεηα ησλ δχν άξζξσλ είλαη πσο ε ηζρχο ηνπο είλαη άκεζα θαη απφιπηε ηελ ίδηα ζηηγκή (Γαγηφγινπ, 1996). Δκπξάθησο ππάξρεη άιιε κηα νκνηφηεηα αλάκεζα ζηα δχν άξζξα: Μπνξεί ε νπνηαδήπνηε επηρείξεζε λα απνθχγεη ηνπο πεξηνξηζκνχο κε ηελ ρξήζε άιισλ ζεκείσλ ηνπ λφκνπ. ηελ πεξίπησζε ηνπ άξζξν 85 νη εμαηξέζεηο αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 3, ελψ ζηελ πεξίπησζε ηνπ άξζξνπ 86 ε κνλαδηθή πεξίπησζε απνθπγήο λνκηθήο δηψμεσο πεξί θαηάρξεζεο ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεο πθίζηαηαη ζην άξζξν 90, παξάγξαθνο 2 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο (Γαγηφγινπ, 1996). Άιιε κηα ζεκαληηθή νκνηφηεηα πνπ θαίλνληαη λα έρνπλ ην άξζξν 85 θαη ην άξζξν 86 είλαη πσο θάζε θνξά κεξίδην ηεο επζχλεο γηα επηβνιή ηνπ άξζξνπ θαη ηελ πνηληθνπνίεζε ηεο θαηαρξήζεσο ηεο δεζπφδνπζαο ζέζεσο έρνπλ ηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηνο. 2.4 ΣΟ ΚΑΝΟΝΙΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΠΕΡΙ ΑΝΣΑΓΩΝΙΜΟΤ ΒΑΕΙ ΣΟΤ ΚΑΝΟΝΙΜΟΤ ΑΡΙΘ. 1/2003 Ο Καλνληζκφο ζρεηηθά κε ηνλ αληαγσληζκφ ρξεηάζηεθε λ αιιάμεη μαλά ην 2003. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Καλνληζκνχ 17/62 ήηαλ πσο θαζηεξσλφηαλ έλα ζχζηεκα κε ην νπνίν θνηλνπνηνχληαλ αλαγθαζηηθά νη ζπκπξάμεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαλ, ελψ ε Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ νξηδφηαλ σο ε κφλε αξκφδηα γηα λα εθαξκφζεη ην ηφηε 28