ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΧΣΔΥΝΙΚΧΝ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ Μεηαπηςσιακή διαηπιβή Καηαγπαθή ηηρ Γενεηικήρ Παπαλλακηικόηηηαρ ζε Πληθςζμούρ ηος Avena ventricosa ζηην Κύππο Κωνζηανηίνος ηέλλα Λεμεζόρ, Οκηώβπιορ 2016
ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΧΣΔΥΝΙΚΧΝ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΣΜΗΜΑ ΓΔΧΠΟΝΙΚΧΝ ΔΠΙΣΗΜΧΝ, ΒΙΟΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΠΙΣΗΜΗ ΣΡΟΦΙΜΧΝ Μεηαπηςσιακή διαηπιβή Καηαγπαθή ηηρ Γενεηικήρ Παπαλλακηικόηηηαρ ζε Πληθςζμούρ ηος Avena ventricosa ζηην Κύππο Κωνζηανηίνος ηέλλα Λεμεζόρ, Οκηώβπιορ 2016 ii
Ένηςπο έγκπιζηρ Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή Καηαγπαθή ηηρ Γενεηικήρ Παπαλλακηικόηηηαρ ζε Πληθςζμούρ ηος Avena ventricosa ζηην Κύππο Παξνπζηάζηεθε απφ Κσλζηαληίλνπ ηέιια Δπηβιέπσλ θαζεγεηήο: Αλδξέαο Καηζηψηεο Τπνγξαθή Μέινο επηηξνπήο: Βαζίιεο Φσηφπνπινο Τπνγξαθή Μέινο επηηξνπήο: Λνπθάο Καλέηεο Τπνγξαθή Σερλνινγηθφ Παλεπηζηήκην Κχπξνπ Λεκεζφο, Οθηψβξηνο 2016 iii
2016 ΣΔΛΛΑ Ρ.ΚΩΝΣΑΝΣΗΝΟΤ iv
ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Θα ήζεια πξψηα θαη πάλσ απ φια λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπσλ ηεο κεηαπηπρηαθήο απηήο εξγαζίαο, θαζεγεηή Αλδξέα Καηζηψηε θαη νη ιφγνη είλαη πάξα πνιινί: γηα ηελ επθαηξία πνπ κνπ έδσζε λα ζπλεξγαζηψ καδί ηνπ, γηα ηελ αηειείσηε ππνκνλή πνπ έδεημε, ηελ κέρξη ην ηέινο θαηαλφεζε, ηηο επνηθνδνκεηηθέο ζπδεηήζεηο πνπ είρακε θαη ηε γλψζε πνπ κνπ κεηαβίβαζε. Αλ νη πην πάλσ ιφγνη δελ είλαη αξθεηνί, ηφηε ηνλ επραξηζηψ θαη γηα ηα άιια ηόζα, επηζηεκνληθνύ θαη κε πεξηερνκέλνπ, πνπ ν θάζε θνηηεηήο κπνξεί λα απνθνκίζεη κέζα απφ ηέηνηνπ είδνπο ζπλεξγαζία. Σνλ Νηθφιαν Νηθνινπδάθε γηα ηηο πνηθίιεο δηεπθνιχλζεηο πνπ παξείρε γηα ηε δηεμαγσγή ηεο παξνχζαο έξεπλαο φπσο ηε βνήζεηά ηνπ ζε ζέκαηα επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ. Σνλ Παχιν Πνπιιαΐδε γηα ηε ζπλεξγαζία ηνπ, αιιά πξνπάλησλ ηε ζπκβνιή ηνπ ζηε δεκηνπξγία ελφο θιίκαηνο φπνπ θαλείο βξηζθφκελνο ζε έλα εξγαζηήξην κπνξεί λα δνπιέςεη. Σνλ Άγγειν Κπξαηδή γηα ηε ζπιινγή ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνχζα έξεπλα. Σα κέιε ηεο ηξηκεινχο επηηξνπήο, Γξ.Βαζίιε Φσηφπνπιν θαη Γξ.Λνπθά Καλέηε. Σνπο Γηθνύο κνπ Αλζξώπνπο. v
ΠΔΡΙΛΗΦΗ Πξνεγνχκελεο έξεπλεο ππνζηεξίδνπλ φηη ην άγξην δηπινεηδέο είδνο Avena ventricosa είλαη ν δφηεο ελφο εθ ησλ ηξηψλ γνληδησκάησλ πνπ απαληψληαη ζηα ππφινηπα επίπεδα πνιππινεηδίαο ηνπ γέλνπο Avena, ηνπ C γνληδηψκαηνο. Ζ παξνπζία ηνπ A. ventricosa ζηελ Κχπξν ζε ζπλδπαζκφ κε φηη απνηειεί είδνο «πξνηεξαηφηεηαο» γηα δηαηήξεζε απνηέιεζαλ ηελ αθνξκή ηεο παξνχζαο έξεπλαο. θνπφ ηεο έξεπλαο απνηέιεζε ε θαηαγξαθή ηεο γελεηηθήο παξαιιαθηηθφηεηαο ζε πιεζπζκνχο ηνπ A. ventricosa. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζε 6 πιεζπζκνχο πνπ ζπιιέρηεθαλ απφ δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηεο Κχπξνπ κε ζχλνιν 63 άηνκα, εθαξκφζηεθαλ νη AFLP κνξηαθνί δείθηεο. Σξία δεχγε AFLP εθθηλεηψλ θαη έλα ζχλνιν 184 εληζρπφκελσλ δσλψλ, εθ ησλ νπνίσλ νη 75 ήηαλ πνιπκνξθηθέο, έδεημαλ φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ γελεηηθήο παξαιιαθηηθφηεηαο θαηαλέκεηαη κεηαμχ ησλ πιεζπζκψλ ηνπ A. ventricosa. Αληίζεηα, κέζα ζε θάζε πιεζπζκφ ηα πνζνζηά πνιπκνξθηζκνχ είλαη ζε ρακειά επίπεδα. Παξάιιεια, ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ ηελ έληαμε ησλ 6 ππφ κειέηε πιεζπζκψλ ζε 3 γελεηηθέο νκάδεο. Ζ αλαπαξαγσγηθή βηνινγία ηνπ είδνπο αλαγλσξίδεηαη σο ν ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο πνπ εμεγεί ηα ρακειά πνζνζηά πνιπκνξθηζκνχ εληφο ησλ πιεζπζκψλ, ελψ ε νκαδνπνίεζε ζε ηξεηο γελεηηθέο νκάδεο αληαλαθιά ην δηαθνξεηηθφ πεξηβάιινλ ζπιινγήο ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ θαη ζπγθεθξηκέλα ηε ρισξηδηθή ζχλζεζε ηεο θάζε πεξηνρήο θαη ηηο δηαθνξεηηθέο θιηκαηηθέο ηνπο ζπλζήθεο. Αλαδεηθλχνληαη πιεζπζκνί ζηφρνη γηα ηελ in situ δηαηήξεζε ελψ ζρεηηθά κε ηελ ex situ πξνζέγγηζε δηαηήξεζεο πξνηείλεηαη κηθξφηεξε ζπιινγή ζπεξκάησλ απφ πεξηζζφηεξνπο δηαθνξεηηθνχο πιεζπζκνχο. πδεηνχληαη κεζνδνινγηθά ζπκπεξάζκαηα γχξσ απφ ηελ εθαξκνγή AFLP δεηθηψλ κέζα ζε έλα απηνεπηθνληαδφκελν είδνο φπσο ην A. ventricosa θαη δηαηππψλνληαη πξνεθηάζεηο ηεο παξνχζαο έξεπλαο. vi