Γ Ε Ν Ι Κ Η Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ε Ι Α Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Σ - Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΜΕΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Τμήμα Υποδομών ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Γ Ε Ν Ι Κ Η Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ε Ι Α Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Σ - Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΜΕΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Τμήμα Υποδομών ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Παρασκευή, 19 Ιουνίου 2015 Αριθμός Δελτίου: 167

ME MIA MATIA... 3 Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ... 4 G7: ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΤΟΥ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ... 4 ΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΜΠΟΥΚΑΛΙΑ ΝΕΡΟΥ ΣΟΒΑΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ... 6 ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ... 8 ΠΗΓΕΣ... 10 2

ME MIA MATIA G7: ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΤΟΥ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΜΠΟΥΚΑΛΙΑ ΝΕΡΟΥ ΣΟΒΑΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ Οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων της Ομάδας των Επτά ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη συμφώνησαν κατά τη Σύνοδο της G7 στο να προχωρήσουν στην απαγκίστρωση των οικονομιών τους από τα ορυκτά καύσιμα και τάχθηκαν υπέρ του καθορισμού ενός στόχου σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να περιορίσουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας παγκοσμίως κατά δύο βαθμούς Κελσίου, σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου. Ο προβληματισμός που αφορά στην επιβάρυνση του πλανήτη από τη χρήση των εμφιαλωμένων πλαστικών μπουκαλιών νερού, ειδικά της ατομικής συσκευασίας, συνεχίζει να απασχολεί τους πολίτες του κόσμου. Στην πόλη Κόνκορντ της πολιτείας της Μασαχουσέτης έχει ήδη εφαρμοστεί απαγόρευση με τη συνοδεία χρηματικού προστίμου. ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ Το ακρυλαμίδιο είναι μια χημική ένωση που συναντάμε στα ψητά, αλλά και σε πολλά σνακ, ακόμη και στο λευκό ψωμί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποιεί τους καταναλωτές για τις επιβλαβείς συνέπειες, ακόμη και για καρκίνο. Υπεύθυνη Σύνταξης: Κλαίρη Μαργέλη 3

Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Ένα αποτύπωμα από το μικρόκοσμο της καθημερινότητας (Για όσους θα θέλατε να δώσετε τη δική σας οπτική στο «Βλέμμα στο περιβάλλον» ευπρόσδεκτες οι φωτογραφίες σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: clary. margeli@gmail.com) Επρόβαλε το καλοκαίρι φωτογραφία: Α-Μ.Χ-Μ. G7: ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΤΟΥ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ Οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων της Ομάδας των Επτά ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη συμφώνησαν κατά τη Σύνοδο της G7 στο να προχωρήσουν στην απαγκίστρωση των οικονομιών τους 4

από τα ορυκτά καύσιμα και τάχθηκαν υπέρ του καθορισμού ενός στόχου σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να περιορίσουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας παγκοσμίως κατά δύο βαθμούς Κελσίου, σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου. Στο τελική ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά το τέλος της Συνόδου της G7 στη Βαυαρία, οι ηγέτες επισήμαναν ότι τάσσονται υπέρ μια μείωσης σε παγκόσμιο επίπεδο των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου «στο μέγιστο βαθμό», κατά 40% έως 70% έως το 2050 σε σύγκριση με το 2010. Να σημειωθεί πως ο ίδιος στόχος είχε αποφασιστεί και πριν από έξι χρόνια στη σύνοδο κορυφής στην Κοπεγχάγη για το παγκόσμιο κλίμα, ωστόσο υπήρχε πρόβλημα στην υλοποίηση. «Δεσμευόμαστε να αναλάβουμε το ρόλο που μας αναλογεί, προκειμένου να έχουμε μακροπρόθεσμα μία παγκόσμια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και θα καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες για την αναδιάρθρωση του ενεργειακού τομέα έως το 2050», τονίζεται στην ανακοίνωση. Οι ευρωπαϊκές χώρες της G7 (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Βρετανία) συμφώνησαν στην υιοθέτηση ενός φιλόδοξου σχεδίου, προκειμένου να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα προς τη Σύνοδο του Παρισιού για το κλίμα που αναμένεται να διεξαχθεί το Δεκέμβριο του 2015. Η Ιαπωνία, ο Καναδάς και, σε ένα μικρότερο βαθμό, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους. «Χρειαζόμαστε μια σημαντική μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και για αυτό υποστηρίζουμε ότι χρειαζόμαστε μέσα σε αυτόν τον αιώνα τη σταδιακή απεξάρτηση από τον άνθρακα στην παγκόσμια οικονομία. Συμφωνούμε ότι για να επιτύχουμε τον παγκόσμιο κλιματικό στόχο πρέπει να μειώσουμε κατά πολύ τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα», δήλωσε χαρακτηριστικά η γερμανίδα καγκελάριος. 5

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις χαιρέτισαν τη συγκεκριμένη δήλωση χαρακτηρίζοντας τη «βήμα προόδου». Ωστόσο γνωρίζουν πολύ καλά ότι πρόκειται μόνο για μια δήλωση προθέσεων. Μένει να φανεί κατά πόσο θα υλοποιηθούν οι προθέσεις αυτές στο άμεσο μέλλον. «Για την κ. Μέρκελ αυτό θα γίνει τις επόμενες μέρες όταν θα πρέπει να ληφθούν οι απαραίτητες αποφάσεις για τη μείωση της χρήσης του άνθρακα στη Γερμανία. Για τις άλλες χώρες μια αντίστοιχη απόφαση θα ληφθεί το αργότερο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα. Εκεί θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες, οι οποίοι θα προβλέπουν την υλοποίηση όσων ανακοινώθηκαν εδώ», εκτιμά ο Κρίστοφ Μπαλς από την περιβαλλοντική οργάνωση Germanwatch. ΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΜΠΟΥΚΑΛΙΑ ΝΕΡΟΥ ΣΟΒΑΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ 250.000.000.000 πλαστικά μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού καταναλώνονται κάθε χρόνο, παγκοσμίως, από τα οποία μόνο το 24% ανακυκλώνεται. 151.000.000.000 βαρέλια πετρελαίου χρειάζονται και 22.500.000 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα παράγονται, για να κατασκευαστούν τα παραπάνω μπουκάλια. 8.000 πλαστικά μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού πετιούνται κάθε δευτερόλεπτο στα σκουπίδια. 200.000.000.000 δολάρια ξοδεύονται κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο, για αγορά εμφιαλωμένου νερού. Αν μόνο ένας άνθρωπος σταματούσε να αγοράζει εμφιαλωμένο νερό, θα ανακούφιζε το 6

περιβάλλον από περίπου 200 πλαστικά μπουκάλια το χρόνο. Τα παραπάνω δεδομένα οδηγούν σε έναν προβληματισμό για τη διαδεδομένη πλέον συνήθεια αγοράς και χρήσης των εμφιαλωμένων μπουκαλιών νερού ατομικής χρήσης. Στη χώρα μας μια απλή παρατήρηση επιβεβαιώνει τη διάδοση αυτής της τακτικής, που όπως φαίνεται δρα ενάντια στη μακροπρόθεσμη προστασία της φύσης. Γεγονός που για τους πιο ευαισθητοποιημένους ανοίγει ένα διάλογο για εναλλακτικές πρακτικές, λιγότερο επιζήμιες στο περιβάλλον. Κόνκορντ της Μασαχουσέτης. Ο νόμος τέθηκε σε ισχύ την πρώτη μέρα του 2013, μετά από μια τριετή καμπάνια για τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων και της ταυτόχρονης ενθάρρυνσης χρήσης πόσιμου νερού από το δίκτυο ύδρευσης. Και αυτό ως μια προοπτική ελάφρυνσης του πλανήτη από το βάρος της ρύπανσης και με αρχή την προσπάθεια απομάκρυνσης της συνήθειας χρήσης του εκ πρώτης όψεως αθώου πλαστικού μπουκαλιού νερού. Τουλάχιστον στη μικρή του συσκευασία. Οι παραβάτες κινδυνεύουν με πρόστιμο 20 ευρώ, ενώ σε περίπτωση που συλληφθούν ξανά το πρόστιμο διπλασιάζεται. «[Για την εκστρατεία αυτή] Εμπνεύστηκα από τον εγγονό μου, που μου είπε για ένα νησί από πλαστικά απορρίμματα στον Ειρηνικό Ωκεανό», τονίζει η Τζιν Χιλ που ηγήθηκε της πρωτοβουλίας αυτής, καταλήγοντας στο ότι «πρέπει να κάνουμε τους ανθρώπους να απομακρυνθούν από τη λογική της αγοράς εμφιαλωμένου νερού και να σκεφτούν όλες τις άλλες εναλλακτικές λύσεις». Την πώληση πλαστικών φιαλών νερού χωρητικότητας κάτω του ενός λίτρου απαγόρευσε η δημοτική Αρχή της πόλης 7

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ Το ακρυλαμίδιο είναι μια χημική ένωση που συναντάμε στα ψητά, αλλά και σε πολλά σνακ, ακόμη και στο λευκό ψωμί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποιεί τους καταναλωτές για τις επιβλαβείς συνέπειες, ακόμη και για καρκίνο. Τηγανητές πατάτες, λουκάνικα, τσιπς. Πολύ συχνά όσοι θέλουν να κάνουν δίαιτα αποφεύγουν αυτές τις τροφές, αντικαθιστώντας τες με ψωμί και διάφορα υποκατάστατά του. Ωστόσο ακόμη και στους κόκκους σιτηρών μπορεί κανείς να εντοπίσει ποσότητα ακρυλαμιδίου, μιας χημικής ένωσης που απαντάται, σε μικρότερη ή περισσότερη ποσότητα στο μαγειρεμένο φαγητό. Αλλά και στους καβουρδισμένους κόκκους καφέ ή στα μπισκότα. Η ΕFSA ύστερα από έρευνες που διήρκεσαν περίπου 13 χρόνια επιβεβαίωσε τις αρχικές υποθέσεις της αναφορικά με την καρκινογόνο δράση του ακρυλαμιδίου. Το ακρυλαμίδιο έχει την ικανότητα να αλλοιώνει υγιή κύτταρα, οδηγώντας σε καρκινογενέσεις. Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί ακόμη να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο νευρικό σύστημα. Ακρυλαμίδιο μπορεί να εντοπίσει κανείς τόσο σε σπιτικά φαγητά, όσο και σε φαγητά εστιατορίων, καθώς και σε συσκευασμένα τρόφιμα που κυκλοφορούν στην αγορά. Aκόμη και στο απλό ψωμί υπάρχει ποσότητα ακρυλαμιδίου. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) πρόσφατα εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τις επιβλαβείς για τον ανθρώπινο οργανισμό συνέπειες του ακρυλαμιδίου. Το ακρυλαμίδιο σχηματίζεται από τη χημική ένωση σακχάρων και του αμινοξέως ασπαραγίνη και είναι συστατικό στοιχείο πολλών τροφίμων. Η χημική διαδικασία κατά την οποία παράγεται είναι υπεύθυνη για τη νόστιμη γεύση των φαγητών. Σε κάποια τρόφιμα 8

βέβαια, η συγκέντρωση ακρυλαμιδίου αυξάνεται όταν αυτά μαγειρευθούν σε πολύ υψηλή θερμοκρασία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των αμυλούχων τροφών. Τέτοιες είναι οι πατάτες ή το λευκό ψωμί. Όταν μαγειρευτούν σε υψηλές θερμοκρασίες αποκτούν μια καφετί απόχρωση, η οποία είναι ιδιαίτερα αγαπητή και δυνητικά επικίνδυνη. Η ίδια χημική διεργασία συναντάται στο ψήσιμο στα κάρβουνα ή στο φούρνο, αλλά και στο τηγάνισμα. τα τρόφιμα και να αποφεύγουν το υπερβολικό ψήσιμο ή τηγάνισμα. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τους γερμανούς ειδικούς, το μαγείρεμα φαγητού σε λιγότερους από 180 βαθμούς Κελσίου μειώνει σημαντικά τη συγκέντρωση ακρυλαμιδίου και ως τούτου προτείνεται ως ιδανικός. Σύμφωνα με τον Μπερντ Σέφερ από τη γερμανική υπηρεσία, δεν είναι εύκολο να εντοπίσει κανείς την ακριβή ποσότητα ακρυλαμιδίου στα τρόφιμα που κυκλοφορούν στην αγορά, ενώ προς το παρόν σχετικές ενδείξεις υπάρχουν μόνο σε ορισμένα προϊόντα. Σύμφωνα με την EFSA η παντελής έλλειψη ή εξαφάνιση του ακρυλαμιδίου από το ζεστό φαγητό είναι πρακτικά αδύνατη. Ωστόσο υπάρχουν τρόποι ώστε οι καταναλωτές να μειώσουν τις επιβλαβείς συνέπειες. Το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αποφυγής Κινδύνων της Γερμανίας συνιστά για παράδειγμα στους καταναλωτές να ζεσταίνουν ελαφρώς Παράλληλα «σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα το ακρυλαμίδιο είναι δυνατό να προκαλέσει καρκίνο, ωστόσο τα ακριβή αίτια δεν είναι ακόμη σαφή» εξηγεί ο Σέφερ. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο Σέφερ, θα ήταν λάθος να καταλήξουμε στο ακραίο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση ψητών ή ζεσταμένων τροφίμων ευθύνεται αναγκαστικά για την εμφάνιση καρκίνου. «Παρά το ότι το ακρυλαμίδιο αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ωστόσο η 9

ασθένεια αυτή είναι συνάρτηση πολλών σύνθετων παραγόντων, φυσικών και επίκτητων». ΠΗΓΕΣ http://www.inewsgr.com/97/gia-meiosi- ton-ekpobon-dioxeidiou-tou-anthraka- desmeftikan-oi-g7.htm http://www.dw.de http://www.lifegreen.gr/portal/el/nea/oiko logika-nea 10