Ο Δρόμος προς την Ανοιχτή Καινοτομία στον Κλάδο του Επίπλου: Ανάπτυξη Οικολογικού & Έξυπνου Επίπλου - GSF

Ο Δρόμος προς την Ανοιχτή Καινοτομία στον Κλάδο του Επίπλου: Ανάπτυξη Οικολογικού & Έξυπνου Επίπλου - GSF Δρ. Παπαδόπουλος Ι., Καραγκούνη Γλ.MSc., Γαλαγάλας Α. Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου, Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών, ΤΕΙ Θεσσαλίας Καρδίτσα, Ελλάδα papad@teilar.gr, karagg@teilar.gr; alexgal@teilar.gr Δρ. Τρίγκας Μ. Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, Ελλάδα mtrigkas@for.auth.gr Περίληψη - Η παρούσα εργασία περιγράφει το ερευνητικό έργο ανάπτυξης Έξυπνου και Οικολογικού επίπλου (GSF) του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένου Μάρκετινγκ, Διοίκησης και Οικονομίας του Τμήματος Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου κι Επίπλου του ΤΕΙ Θεσσαλίας. Το βασικό παραδοτέο αποτελεί ένα έξυπνο έπιπλο κύριας εισόδου κατασκευασμένο από φυσικό ξύλο, οικολογικά και ανακυκλώσιμα υλικά αυτοματισμών και ΤΠΕ και με μεθόδους παραγωγής που υπόκεινται σε αυστηρά οικολογικά κριτήρια όσο αφορά στην ενέργεια, το νερό, τις εκπομπές και την απώλεια υλικού. Η εργασία καταδεικνύει την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων ενδιαφερομένων, τόσο του κλάδου του επίπλου όσο κι έξω από αυτόν. Η επιτυχία του ερευνητικού έργου στηρίζει τη θέση των συμμετεχόντων ερευνητών ότι η αξιοποίηση της αναδυόμενης τάσης χρησιμοποίησης των ΤΠΕ σε συνδυασμό με την τάση για οικολογικά προϊόντα επίπλου μπορεί να προσφέρει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην βιομηχανία επίπλου έναντι των οικονομιών κλίμακας που αναπτύσσουν κύρια επιχειρήσεις της Ασίας ή πολυεθνικές. Λέξεις κλειδιά: οικολογικό έπιπλο; έξυπνο έπιπλο; πράσινη επιχειρηματικότητα; καινοτομία; ανάπτυξη νέου προϊόντος, έρευνα αγοράς I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παγκόσμια αγορά των επίπλων την τελευταία δεκαετία (2003-2012), εμφανίζει μια σταθερά ανοδική πορεία (εκτός των ετών 2008 και 2009 εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης), με την παραγωγή αυτών να σημειώνει αύξηση κατά 60% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία και την αξία αυτών να ανέρχεται στα 361 δισεκατομμύρια [1]. Το ¼ της παγκόσμιας παραγωγής επίπλων, γίνεται στην Ε.Ε. των 28. Στο πλαίσιο αυτό πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία που ανήκουν και στους 10 μεγαλύτερους κατασκευαστές επίπλων στον κόσμο, με μερίδιο 13% της παγκόσμιας παραγωγής και 60% της Ε.Ε. [2]. Παυλής Γρηγόριος, Μηχανικός Αυτοματισμών, Καρδίτσα, Ελλάδα gpavlis@controlnet.gr Μπάμπαλης Αθανάσιος, Σχεδιαστής Επίπλων, Θεσ/νίκη, Ελλάδα athanasios@ababalis.com Δρ. Σιδεράς Αδαμάντιος, Τεχνολόγος Ξύλου, asideras@for.auth.gr Αρκετές έρευνες [3], [4], [5] καταδεικνύουν την καινοτομία, τη διαφοροποίηση και τον προσανατολισμό προς την εξωστρέφεια ως κατάλληλες στρατηγικές των επιχειρήσεων για να αντιμετωπίσουν την ύφεση και να αναπτύσσονται τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν συγκεκριμένες ικανότητες και να αξιοποιήσουν τις νέες ευκαιρίες. Τα τελευταία χρόνια ένας σημαντικός παράγοντας ενίσχυσης της καινοτομίας στον κλάδο του επίπλου είναι η ανάγκη να ανταποκριθεί σε νέες αξίες των καταναλωτών όπως, η ενεργός συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος, αγοράζοντας προϊόντα του οι χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες και η διαδικασία παραγωγής τους περιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον [6], [7]. Η βιομηχανία επίπλων έχει επενδύσει στην παραγωγή φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων. Στο πλαίσιο αυτό, μερικές από τις στρατηγικές που αναπτύσσονται από του κατασκευαστές επίπλων στην Ε.Ε. κατευθύνονται προς την αύξηση της χρήσης πιστοποιημένης ξυλείας προερχόμενη από αειφορικά διαχειριζόμενα δάση (FSC και PEFC), chains of custody, επενδύσεις σε ερευνητικά προγράμματα για τη μείωση των VOCs όπως η φορμαλδεΰδη, χρήση ανακυκλώσιμου ξύλου, βιοδιασπώμενα υλικά κ.λ.π. [1]. Έτσι, τα πράσινα προϊόντα που εμφανίζονται σταδιακά στις αγορές υποχρεώνουν τους σχεδιαστές προϊόντων να ενσωματώσουν περιβαλλοντικά κριτήρια στην παραγωγική διαδικασία και τα τελικά προϊόντα [8], [9]. Σε σχετική έρευνα [1] επισημαίνεται, αναφορικά με τις τεχνολογικές καινοτομίες, ότι μέχρι πριν μερικά χρόνια ο μηχανολογικός εξοπλισμός αποτελούσε το μοναδικό μέτωπο της έρευνας στον κλάδο επίπλου, ενώ σήμερα σημαντικό ρόλο παίζει η έρευνα και στις ΤΠΕ, με τις εφαρμογές των έξυπνων κινητών και των ασύρματων τηλεχειριστηρίων να χρησιμοποιούνται για λειτουργίες των επίπλων και των κατοικιών, και τη χρήση ψηφιακού υλικού για την προώθηση 81

των πωλήσεων, συμβάλλοντας στην ικανοποίηση των απαιτήσεων των καταναλωτών για άνεση και εύκολη χρηστικότητα αυτών. II. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Το ερευνητικό έργο GSF αφορά σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ανάπτυξης καινοτομίας στον κλάδο του επίπλου με άξονες τη σχεδίαση, την τεχνολογία, την οικολογία και την οικονομική διαχείριση της καινοτομίας. Ο κλάδος του επίπλου που χαρακτηρίζεται από τον OECD ως κλάδος χαμηλής τεχνολογίας, τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχει υιοθετήσει την έννοια της «ανοιχτής καινοτομίας» όπου ένας μεγάλος (συνήθως) αριθμός άμεσα ενδιαφερομένων συνεργάζεται για να παραχθεί καινοτομία με στόχο τη δημιουργία διαφοροποίησης και ισχυρού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Παρόλα αυτά ο κλάδος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από πολύ μικρά ποσοστά καινοτομίας, ενώ επιμέρους προσπάθειες σε ατομικό ή εταιρικό επίπεδο δεν είναι ικανές να εξασφαλίσουν την αλλαγή πορείας του κλάδου. Ο σκοπός του έργου GSF βασίστηκε στην αξιοποίηση του ελλείμματος της αγοράς και της ευκαιρίας να αναπτυχθούν νέα προϊόντα επίπλων που να συνδυάζουν την οικολογία και τη νέα τεχνολογία, να καλύψουν νέες ανάγκες των καταναλωτών. Ταυτόχρονα, βασικές επιδιώξεις του έργου ήταν να αναπτυχθούν καινοτόμες τάσεις στη βιομηχανία επίπλου ώστε να: α) ενισχυθεί η σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή, β) στραφεί και την πράσινη ανάπτυξη, γ) αξιοποιηθεί η υψηλή τεχνολογία και να εφαρμοστεί στην πράξη, δ) ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, ε) δημιουργηθούν νέες αγορές και συνεργασίες και στ) αναπτυχθεί ο κλάδος αυτός αναπτύσσοντας νέα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Ακολουθήθηκαν οι βασικές αρχές και η μεθοδολογία της ανάπτυξης νέων προϊόντων των Ulrich & Eppinger [10], για να μεταφερθεί γνώση βασισμένη στην έρευνα και ανάπτυξη με ταυτόχρονη ενίσχυση της ανοιχτής καινοτομίας μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων. Το έργο περιλάμβανε έξι (6) βασικά υποέργα που αφορούσαν: α) την οργάνωση της διαδικασίας ανάπτυξης προϊόντων οικολογικών και έξυπνων επίπλων GSF - Προκαταρτικές εργασίες, β) τον εντοπισμό της αγοράς προϊόντων GSF στην Ελλάδα και των τάσεων αυτής, γ) το σχεδιασμό, δ) την τεχνολογία παραγωγής των GSF, ε) τις οικονομικές αναλύσεις και στ) την ολοκληρωμένη προώθηση και επικοινωνία των GSF. Για την υλοποίηση του έργου αυτού συνεργάστηκαν μεθοδικά και αποτελεσματικά ερευνητική ομάδα 23 επιστημόνων προερχόμενων από το ΤΕΙ Θεσσαλίας (Τμήματα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου, Διοίκησης Επιχειρήσεων), το Οικονομικό Παν/μιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, αλλά ελεύθεροι επαγγελματίες (όπως εξειδικευμένοι σε τεχνολογίες πληροφορικής, σχεδιαστές επίπλων κά), καθώς και απόφοιτοι. III. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Καινοτομία και Ανάπτυξη Προϊόντος επίπλου Στην ευρύτερή της έννοια και για την πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η καινοτομία αναφέρεται κύρια στην αναδιάρθρωση των παραγωγικών μεθόδων που βασίζονται σε εξελιγμένα συστήματα CIM ή την εισαγωγή καινούριων υλικών που έχουν αναπτυχθεί από άλλες εταιρείες. Το design εξακολουθεί να διατηρεί τη μερίδα του λέοντος στη ΕΕ με ηγέτες τους Ιταλούς, Ισπανούς και Σκανδιναβούς. Η ευκολότερη μεταφορά, η καινοτομία που σχετίζεται με καλύτερες οικονομίες κλίμακας, οι γρηγορότερες παραδόσεις (ανάπτυξη των logistics) μαζί με το design αποτελούν τις κύριες πηγές ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Τα τελευταία χρόνια αναδύεται και το έξυπνο έπιπλο ως αποτέλεσμα της αξιοποίησης των ΤΠΕ. Από την άλλη πλευρά, αυξάνει και η ευαισθητοποίηση για περιβαλλοντικά θέματα. Πράσινο έπιπλο Το οικολογικό ή πράσινο έπιπλο ορίζεται γενικά ως το έπιπλο που σχεδιάζεται για να ελαχιστοποιήσει την περιβαλλοντική επίδραση στη διάρκεια του κύκλου ζωής του [11], [12], [13]. Σύμφωνα με έρευνες [14], [15] τα συνήθη οικιακά έπιπλα και τα δομικά υλικά από ξύλο αναδύουν τοξικά κι επικίνδυνα αέρια και επηρεάζουν την υγεία των ανθρώπων. Εκπομπές φορμαλδεΰδης, οργανικών διαλυτών, πτητικών οργανικών συστατικών (VOC's) κλπ μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες όπως γενετικές ανωμαλίες και καρκίνο. Παράλληλα, ένα αναδυόμενο ερευνητικό πεδίο εστιάζει στην περιβαλλοντική φιλικότητα των προϊόντων με βάση το ξύλο και την παραγωγή τους. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα Life Environmental Eco-friendly furniture project, είχε ως στόχο την ανάπτυξη πρωτοτύπων επίπλων που σχετίζονται με την περιβαλλοντική προστασία σε όλη τη διάρκεια ζωής τους [13]. Παρόλα αυτά, έως σήμερα δεν έχει σχετιστεί το οικολογικό design άμεσα με τις ανάγκες της τρίτης ηλικίας τουλάχιστον σε ερευνητικό επίπεδο. Έξυπνο έπιπλο Πρόκειται για μια αρκετά νέα προσέγγιση της καινοτομίας επίπλου. Η έννοια αρχικά χρησιμοποιήθηκε για τα έπιπλα που υφίστανται μετατροπές (από μία μορφή σε άλλη) και στην συνέχεια για τα διαδραστικά έπιπλα [16], [17]. Με την αξιοποίηση των ΤΠΕ τα έξυπνα έπιπλα μπορούν να μεταβάλουν ένα συμβατικό χώρο σε έξυπνο σημείο με συστήματα υπολογιστών. Για παράδειγμα, το περιβάλλον Ubiquitous Computing (UmpiComp) έχει αναπτυχθεί για να τέτοιες εφαρμογές ενώ παράλληλα εξασφαλίζει την «αόρατη» παρουσία τους στο χρήστη have been developed to apply computing systems to our everyday living environment, making them at the same time "invisible to the user [18], [19]. Ο αριθμός τέτοιων εφαρμογών αυξάνει. Ως παραδείγματα αναφέρονται η Τραπεζαρία εφαρμογής διατροφής που ανέπτυξε μια ερευνητική ομάδα από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ταιβάν [20] και τα έργα «Drift Table» και «Key Table» στο πλαίσιο των οικιακών τεχνολογιών, Equator 82

IRC [21]. Σε αντίθεση με το οικολογικό έπιπλο, το έξυπνο έπιπλο για ηλικιωμένους είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενος πεδίο τόσο σε ερευνητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο [22]. Η τρίτη ηλικία αποτελεί κύρια πρόκληση για τις βιομηχανίες και τις εταιρείες γιατί παρέχουν ευκαιρίες σε επίπεδο τεχνικής και κοινωνικής καινοτομίας και την ανάδειξη εξειδικευμένων αγορών και μπορούν να μετατρέψουν εμφανείς κρίσεις σε ευκαιρίες π.χ. [23] με την εκμετάλλευση προσδοκιών και απαιτήσεων. Η βιομηχανία επίπλου αρχίζει να υιοθετεί γνώσεις από άλλους τομείς όπως η γερο(ντο) τεχνολογία και οι ΤΠΕ και να τις συνδυάζει με το design για να δημιουργήσει νέες και διαφοροποιημένες κατηγορίες προϊόντων, π.χ. [24]. Η ΕΕ επίσης εστιάζει στην ανάπτυξη έξυπνων επίπλων για την τρίτη ηλικία, π.χ. [25], σε μια προσπάθεια να δοθεί μια ευκαιρία στις βιομηχανίες επίπλου της Ευρώπης να καινοτομήσουν και να διαφοροποιηθούν. Η βιομηχανία επίπλου μπορεί είτε να υιοθετήσει κάποια από τα υπάρχοντα προϊόντα ή να δημιουργήσει καινούρια για να ικανοποιήσει τις νέες αισθητικές, αντιληπτικές, γνωστικές και ψυχομετρικές ικανότητες των ατόμων τρίτης ηλικίας [26], [27]. IV. Η έρευνα αγοράς ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ - ΣΤΟΧΟΥ Στην έρευνα αγοράς που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος αυτού σε τυχαίο δείγμα 399 ερωτώμενων καταναλωτών από διάφορες περιοχές της χώρας έγινε αναλυτική καταγραφή των απόψεων των επιχειρήσεων επίπλων, καθώς και των καταναλωτών σχετικά με τα οίκολογικά έπιπλα, με σκοπό τη σαφή διατύπωση των κριτηρίων με βάση τα οποία προσδιορίζεται η αγορά στόχος, καθώς και τον προσδιορισμό των ευνοϊκών και ανασταλτικών παραγόντων ανάπτυξης οικολογικών και έξυπνων επίπλων, ώστε να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις για το σχεδιασμό και κατασκευή του τελικού προϊόντος. Πραγματοποιήθηκε η ενδεδειγμένη επεξεργασία των δεδομένων και η στατιστική τους ανάλυση με τη χρήση του προγράμματος SPSS [28], [29] και προέκυψαν πολλά και χρήσιμα συμπεράσματα, μικρό μέρος των οποίων παρουσιάζονται στη συνέχεια. To 41,6% των καταναλωτών της έρευνας δήλωσε ότι πως η περιβαλλοντική προστασία αποτελεί βασικό κριτήριο στις αγορές που πραγματοποιεί, ενώ το 21,3% ότι αυτή αποτελεί το βασικότερο κριτήριο αγορών. Μόνο το 12,5% τη θεωρεί αυτή ως μη σημαντική. Η πλειοψηφία των καταναλωτών επίπλων της τρίτης ηλικίας, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα τεχνολογικά, οικολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά που μπορεί να ενσωματώνει ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο, δήλωσαν ότι η αγορά ενός τέτοιου επίπλου, θα τους ενδιέφερε από "αρκετά" (41,6%) έως "πάρα πολύ" (28,6%). Επίσης, η σχετική πλειοψηφία (27,4%) των παραπάνω ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι διατεθειμένη να πληρώσει επιπλέον 5-10% της τιμής που έχει ένα συμβατικό έπιπλο για να αγοράσεις ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο. Αν σε αυτό το ποσοστό προσθέσουμε και αυτούς οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν από 1-5% επιπλέον (22,4%) και από 11-15% επιπλέον (18,6%), τότε ένα ποσοστό της τάξεως του 68% των συμμετεχόντων στην έρευνα, είναι διατεθειμένο να πληρώσει έως και 15% περισσότερο σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο. Όλα τα παραπάνω φανερώνουν ότι υπάρχει μια "κρίσιμη" μάζα του καταναλωτικού κοινού για την ανάπτυξη της αγοράς των "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων και στη χώρα μας, στην οποία θα μπορούσαν να εστιάσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην παρούσα περίοδο της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, το είδος του προϊόντος στο οποίο κατευθύνει η παρούσα έρευνα δημιουργεί προϋποθέσεις και για πωλήσεις σε αγορές πέραν της εθνικής (εξωστρέφεια). Τέλος η έρευνα υποδεικνύει ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την συγκεκριμένη εξειδικευμένη αγορά (Niche market) ιδιαίτερα στην περίοδο ανάκαμψης της οικονομίας. Επομένως η στροφή στη συγκεκριμένη αγορά οδηγεί σε βέβαιη απόκτηση σημαντικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. Ο εντοπισμός της αγοράς στόχου Με βάση την έρευνα αγοράς προσδιορίστηκε ως αγορά στόχος άνδρες και γυναίκες της τρίτης ηλικίας, δηλ. άνω των 60-65 ετών που βρίσκονται όμως σε ικανοποιητική κατάσταση υγείας και ζωτικότητας και μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στον κοινωνικό τους περίγυρο και απασχολούνται με ελαστικό ωράριο της επιλογής τους τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, χωρίς φυσικά να αποκλείονται και άλλες ηλικιακές ομάδες [30]. Η συγκεκριμένη αγορά στόχος επιλέχθηκε στο συγκεκριμένο ερευνητικό έργο, καθώς από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας έχει προκύψει ότι η τρίτη ηλικία αποτελεί πλέον ένα αγοραστικό κοινό με διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον τόσο εξαιτίας της αύξησης του μεγέθους του, όσο και λόγω των προκλήσεων που δημιουργούνται στους σχεδιαστές και παραγωγούς προϊόντων για την ομάδα αυτή. Ο συγκεκριμένος πληθυσμός εγείρει προκλήσεις πολιτιστικές, οικονομικές, οργανωτικές και σχεδιαστικές. Παράλληλα η δημογραφική γήρανση αποτελεί και απειλή: οι αγορές ανησυχούν για την οικονομική και δημοσιονομική αστάθεια που δημιουργείται από την έλλειψη ηλικιακών ισορροπιών των αγοραστικών ομάδων. Δεδομένης της οικονομικής κρίσης που βιώνει τόσο η Ελλάδα, όσο και η Ευρώπη (κι ο κόσμος) γενικότερα, η έντονη πίεση στις επιχειρήσεις επιβάλλει την αναζήτηση νέων οδών για άνοιγμα αγορών και τη μετατροπή των απειλών σε ευκαιρίες. Είναι γεγονός ότι, σε παγκόσμια κλίμακα, από το 1950 το ποσοστό των ηλικιωμένων αυξάνεται σταθερά (από 8% το 1950 στο 11% το 2009, και αναμένεται να φτάσει το 22% το 2050. Συγκεκριμένα για την εικοσαετία 1995-2025 αναμένεται αύξηση κατά 49% στον αριθμό των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών στην Ευρώπη, 82% στις ΗΠΑ και 77% στην Ιαπωνία [31].Το φαινόμενο αυτό της γήρανσης του πληθυσμού είναι εντονότερο στη νότια Ευρώπη όπου και 83

εκτιμάται ότι έως το έτος 2050 το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών θα ανέρχεται σε 32,5%. Αυτή η ηλικιακή ομάδα αναμένεται να φτάσει από 87.5 εκατομμύρια το 2010 στα 152,6 εκατομμύρια το 2060 στην ΕΕ. Αντίστοιχα οι άνω των 80 θα τριπλασιασθούν (από 23,7 εκ. το 2010, σε 62,4 το 2060). V. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ & ΕΞΥΠΝΟΥ ΕΠΙΠΛΟΥ Η ανάγκη να συνδυασθούν οι υπάρχουσες και άδηλες ανάγκες κι απαιτήσεις όπως αυτές εντοπίσθηκαν από την έρευνα αγοράς και τις συναντήσεις με τους σχεδιαστές του Τμήματος απαιτούσε συνδυαστικές ικανότητες πολλών τομέων. Για το λόγο αυτό, σε αυτή τη φάση του έργου, η ερευνητική ομάδα συνεργάστηκε με εξειδικευμένη εταιρία αυτοματισμών και ΤΠΕ. Επομένως χρειάσθηκε να συνδυασθούν γνώσεις και ικανότητες από την τεχνολογία ξύλου, τις ΤΠΕ, την τεχνολογία επίπλου, το design, τα ηλεκτρονικά, διαχείρισης ανάπτυξης νέου προϊόντος και καινοτομίας, μάρκετινγκ και όλων των σχετικών ερευνητικών μεθόδων για να σχεδιαστεί και στη συνέχεια να παραχθεί το καινοτόμο έξυπνο και οικολογικό έπιπλο. Η ομάδα κατέγραψε τα χαρακτηριστικά: α) από την έρευνα αγοράς και τις υποδείξεις των καταναλωτών (δηλωμένες και άδηλες), β) που αποτελούν περιορισμούς από την οικολογική ταυτότητα του επίπλου, γ) την διαδραστικότητα που επιχειρείται, δ) τις ποικίλες ενδείξεις των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα (π.χ. περιορισμούς που επιβάλλονται για μαζική παραγωγή και θέματα κόστους) και ε) περιορισμούς που θέτει το ίδιο το έπιπλο όπως π.χ. εργονομίας, αισθητικής κλπ. Ακολούθησε μια σειρά συζητήσεων για το είδος του επίπλου με τη χρήση των μεθόδων του καταιγισμού ιδεών και ελέγχων των βασικών κριτηρίων. Σε αυτή τη φάση οι σχεδιαστές δημιούργησαν μια σειρά από ενδεικτικά σχέδια. Στο τέλος επικράτησαν τρεις επιλογές με διακριτά χαρακτηριστικά που ικανοποιούσαν την πλειοψηφία των αρχικών στόχων της ομάδας: ένας καναπές, ένα τραπεζάκι καφέ κι ένα έπιπλο κύριας εισόδου. Τα σχέδια παρουσιάστηκαν στην ομάδα σε σχέδια δισδιάστατα και τρισδιάστατα με την μεγαλύτερη εφικτή ανάλυση. Η τελική επιλογή αφορούσε στο έπιπλο εισόδου με τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά: α) φυσικό ξύλο ως βασικό υλικό, β) ανακυκλούμενα υλικά, γ) λειτουργίες: καθρέπτης που μετατρέπεται σε οθόνη πληροφόρησης (π.χ. για αξεσουάρ και πανωφόρι, υπενθύμιση φαρμάκων ή γευμάτων κλπ), δ) αποθηκευτικός χώρος για μικρά αντικείμενα, έγγραφα (π.χ. γράμματα, συνταγές κλπ) σε διάδραση με την παρεχόμενη πληροφόρηση από τον καθρέπτη, ε) αντίστοιχα για κλειδιά και γυαλιά, στ) τροχήλατο καροτσάκι με αποθηκευτικό χώρο που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως κάθισμα ή υποστηρικτικό μέσο για στήριξη ή μεταφορά φορτίου και ζ) κρεμάστρες με αισθητήρες για αντικείμενα όπως επανωφόρια, ομπρέλες κλειδιά κλπ. Ο σχεδιασμός του θα έδινε τη δυνατότητα να προστίθενται ή να αφαιρούνται στοιχεία επιτρέποντας την αγορά όσων στοιχείων χρειάζεται ο κάθε χρήστης. Επιπλέον, η οθόνη θα μπορούσε να δέχεται πρόσθετη πληροφόρηση, όπως ειδήσεις ή να συνδέεται με άλλα έξυπνα περιβάλλοντα π.χ. να αντιδρά σε περιπτώσεις κινδύνου ή αφύσικων καταστάσεων. Παράδειγμα δυνατοτήτων είναι η ικανότητα του καθρέφτη να αναγνωρίζει πρόσωπα και να τους παρέχει την κατάλληλη πληροφόρηση π.χ. να πάρουν ομπρέλα αν ο καιρός έξω είναι βροχερός. Πέραν τον υποδείξεων για τα κατάλληλα υλικά, προτάθηκαν και μέθοδοι εξοικονόμησης ενέργειας. Παράλληλα, η εταιρεία αυτοματισμών και ΤΠΕ έπρεπε να προτείνει αντίστοιχα οικολογικά υλικά για το δικό της τμήμα εργασίας και να υποδείξει τους κατάλληλους τρόπους ενσωμάτωσής τους στο έπιπλο ώστε να είναι πρακτικά «αόρατα». Η τελική σχεδιαστική πρόταση παρουσιάζεται στην Εικόνα 1. Η ομάδα αποφάσισε να ονομάσει το έπιπλο «Καρδιά» για να τονίσει το σημαντικό του ρόλο στην καθημερινή ζωή των ατόμων τρίτης ηλικίας. ΕΙΚΟΝΑ 1: Το τελικό κατασκευαστικό σχέδιο του οικολογικού και έξυπνου επίπλου εισόδου «Καρδιά» VI. Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ & ΕΞΥΠΝΟΥ ΕΠΙΠΛΟΥ Οι γνώσεις και οι ικανότητες των ερευνητών της ομάδας ήταν ξανά αναγκαίες σε αυτή τη φάση παραγωγής του πρωτοτύπου επίπλου. Υπήρξαν σημαντικές δυσκολίες και προκλήσεις στην προσπάθεια εφαρμογής των έξυπνων διαδραστικών λύσεων σε ένα οικολογικό έπιπλο λόγω των περιορισμών που θέτει αυτή η συνθήκη και αφορούν στα υλικά, το σχεδιασμό των διαδρομών τους και την ενσωμάτωσή τους κατά την παραγωγή. Έγιναν αρκετές συναντήσεις (try-and-error efforts) με συμμετοχή ερευνητών από όλα τα εργαστήρια ώσπου να επιτευχθεί η βέλτιστη λύση. Αξίζει να αναφερθεί ότι επρόκειτο για μια εξαιρετικά επαναληπτική διαδικασία γιατί πολλές από τις αρχικές προτάσεις έπρεπε να αναθεωρηθούν εξαιτίας των 84

περιορισμών που προκύπταν κύρια από το συνδυασμό των ΤΠΕ με τα οικολογικά στοιχεία του προϊόντος. Το πρωτότυπο (Εικόνα 2) κατασκευάστηκε κύρια από Αμερικάνικη μασίφ βαλανιδιά άριστης ποιότητας, ενώ όλα τα άλλα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν από ανακυκλωμένα ή ανακυκλούμενα υλικά. ΕΙΚΟΝΑ 2: Το τελικό οικολογικό και έξυπνο έπιπλο εισόδου «Καρδιά» Όσον αφορά στο κομμάτι των ΤΠΕ, το σύστημα αποτελούνταν από ένα Android tablet, αισθητήρες και ένα PLC. Χρησιμοποιήθηκε η JAVA σε περιβάλλον Eclipse με τη χρήση των εργαλείων Android Development Tools (ADT) που επεκτείνει την IDE Eclipse για την ανάπτυξη των έργων Android. Για την αναγνώριση προσώπων χρησιμοποιήθηκε ο ανοιχτός κώδικας OpenCV library. Στον Πίνακα 1 παρατίθενται οι εκδόσεις των βασικών στοιχείων και των plug-ins που χρησιμοποιήθηκαν. Ο καθρέπτης γίνεται οθόνη όταν του ζητηθεί αλλά μόνον για συγκεκριμένους χρήστες. Το σύστημα αναγνωρίζει το χρήστη από το πρόσωπο (Εικόνα 3) κι αντιδρά με ένα μήνυμα χαιρετισμού όπως π.χ. «Γεια σου Νίκο!». Αυτό συμβαίνει μόνον με κανονική χρήση του καθρέφτη κι όχι για παράδειγμα κάθε φορά που ο χρήστης περνά από μπροστά. Υπάρχουν συγκεκριμένα σύμβολα για κάθε λειτουργία όπως π.χ. για την πρόβλεψη του καιρού και τις υπενθυμίσεις. Οι ενσωματωμένοι αισθητήρες σε διάφορα μέρη του επίπλου υπενθυμίζουν για αντικείμενα όπως κλειδιά, πορτοφόλι, καπέλο, ομπρέλα κι επανωφόρι. Το σύστημα έχει προγραμματισθεί να κάνει προτάσεις σε διάφορες περιπτώσεις. Για παράδειγμα: αν ο καιρός είναι κρύος και ο χρήστης πήρε τα κλειδιά αλλά όχι το παλτό, το σύστημα θα τον προειδοποιήσει ότι δεν πήρε πανωφόρι αν και ο καιρός είναι κρύος. ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Εκδόσεις των βασικών στοιχείων και των plug-ins 1 2 3 4 5 6 Description Edition Namespace 4.2.1.v20130118-173121- Eclipse org.eclipse.platfor 9MF7GHYdG0B5kx4E_Skf Platform m ZV-1mNjVATf67ZAb7 Eclipse Java Development Tools Android Development Toolkit Android Developer Tools Android SDK Build Tools Picasso Image Loader 3.8.2.v20130116-090414-8-8nFu3FNOfwKLRuqgXKIy9 z0i83 23.0.4.1468518 23.0.2.1259578 org.eclipse.jdt 4.4.2 API 19 2.4.0 com.android.ide.e clipse.adt.feature com.android.ide.e clipse.adt.package.feature com.squareup.pica sso.picasso 7 OpenCV 2.4.9 org.opencv Η ερευνητική ομάδα διερευνά την προσθήκη λειτουργιών πέραν αυτών που ενσωματώθηκαν στο πρωτότυπο. Ενδεικτικά, το σύστημα μπορεί να χρησιμοποιεί προφορική επικοινωνία αντί γραπτής, να συνδεθεί σε κοινωνικά δίκτυα (π.χ. facebook), να υπάρξει διάδραση με άλλες λειτουργίες του σπιτιού όπως για παράδειγμα με τον συναγερμός, να χρησιμοποιηθούν RFID tags σε αντικείμενα όπως τσάντες, κλειδιά, γυαλιά κλπ με την προϋπόθεση τα αντικείμενα αυτά να είναι στον ίδιο χώρο με την «Καρδιά». Η συναρμολόγηση έγινε με συνθήκες κανονικής παραγωγικής μονάδας. Έλεγχοι ποιότητας έγιναν στο Διαπιστευμένο εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου του Τμήματος (Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου κι Επίπλου) με τη βοήθεια της εταιρείας αυτοματισμών και ΤΠΕ. ΕΙΚΟΝΑ 3: Εισαγωγή ενός νέου προσώπου αναγνώρισης του οικολογικού και έξυπνου επίπλου εισόδου «Καρδιά» Η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε καθ όλη τη διάρκεια του ερευνητικού έργου καταγράφηκε ως πρότυπο εγχειρίδιο κατασκευής μαζικής ή μερικής παραγωγής του προτεινόμενου επίπλου. Ορίσθηκε το γενικό πλαίσιο της τεχνολογίας παραγωγής και συναρμολόγησης ενώ προτάθηκαν διάφορα 85

είδη φυσικής ξυλείας και οικολογικών υλικών για εναλλακτικές κατασκευές. Επιπλέον καταγράφηκε η εμπειρία όσο αφορά στην ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας και νερού όπως και για τον περιορισμό ρύπων και φύρας. Τα τελικά τεχνικά και κατασκευαστικά σχέδια υποβλήθηκαν στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) για την κατοχύρωση βιομηχανικού σχεδίου και πατέντας. VII. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ & ΕΞΥΠΝΟΥ ΕΠΙΠΛΟΥ Με βάση εμπεριστατωμένη οικονομική ανάλυση που πραγματοποιήθηκε έγινε μεταξύ άλλων και η εκτίμηση της ανάλυσης κόστους οφέλους του προϊόντος GSF που αποδείχθηκε θετική και ικανοποιητική η απόδοσή του. Με βάση τους υπολογισμούς των ταμειακών ροών και την οικονομική ανάλυση αυτών, εκτιμήθηκε ότι ο IRR (συντελεστής εσωτερικής απόδοσης) της επένδυσης καθώς και η ΚΠΑ της επένδυσης με επιτόκιο 0,4% είναι τα παρακάτω για 3 διαφορετικά σενάρια (10, 5 και 3 ετών). Έτσι, Για διάστημα 10 ετών λαμβάνοντας υπόψη και τα δύο έτη κατασκευής: IRR = 69% και Κ.Π.Α. = 161.066 Για διάστημα 5 ετών λαμβάνοντας υπόψη το ένα έτος κατασκευής: IRR = 64% και Κ.Π.Α. = 96.688 Για διάστημα 3 ετών λαμβάνοντας υπόψη το ένα έτος κατασκευής: IRR = 49% και Κ.Π.Α. = 27.300 Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η επιχείρηση που θα παράξει τα GSF προϊόντα δεν έχει ανάγκη εξωτερικού δανεισμού για κεφάλαια κίνησης με βάση τις πωλήσεις που πραγματοποιήσει, καθώς δεν απαιτούνται ιδιαίτερες επενδύσεις για την παραγωγή του τους. Το GSF προϊόν που θα περιλαμβάνεται στο χαρτοφυλάκιο της επιχείρησης, υπολογιζόμενο με ένα ποσοστό καθαρού κέρδους 15% μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμο. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ακόμη θετικότερα αν ληφθεί υπόψη ότι για το κόστος προμήθειας των ηλεκτρονικών τμημάτων του παρόντος προϊόντος χρησιμοποιήθηκαν τα πραγματικά δεδομένα (τιμές 2014) της αγοράς με βάση την τεχνολογία και τις προδιαγραφές των μοντέλων του 2013. Επειδή όμως η τεχνολογία και ο ανταγωνισμός εξελίσσονται με ταχείς ρυθμούς, οι τιμές αυτών θα είναι μειωμένες μέχρι και ποσοστού 60%! Αυτό έχει ως συνέπεια το συνολικό κόστος παραγωγής να μειωθεί κατά 40% κι έτσι το GSF προϊόν να γίνει ακόμη περισσότερο ανταγωνιστικό και να εμφανιστούν καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του οικολογικού και έξυπνου επίπλου «καρδιά» εστιάζονται κυρίως στα εξής χαρακτηριστικά: Ανήκει στην πρώτη γενιά έξυπνων επίπλων σε παγκόσμια κλίμακα, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα αποδοχής του αρχικά από το Ευρωπαϊκό κοινό. Απευθύνεται στην τρίτη ηλικία ως κύρια αγορά-στόχο, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του καταναλωτικού κοινού κι επιπλέον αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών και καταναλωτών προϊόντων προσαρμοσμένης τεχνολογίας. Συμβάλει σημαντικά στην ανεξαρτητοποίηση των χρηστών ως προς: α) την υπενθύμιση σημαντικών γεγονότων αλλά κι αντικειμένων όπως τα κλειδιά και το πανωφόρι ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, β) την υποστήριξη σε καθημερινές ανάγκες (π.χ. ψώνια) με το τροχήλατο σκαμπό με αποθηκευτικό χώρο, γ) την υποβοήθηση στην κίνηση εντός του σπιτιού με την επιφάνεια καθίσματος και το χερούλι στήριξης, δ) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν μικρό κάθισμα εισόδου. Η πολυχρηστικότητά του συνδυάζεται με την ευκολία χρήσης και τη φιλικότητα ως προς το χρήστη ανάγκη ιδιαίτερα επιτακτική στα άτομα τρίτης ηλικίας. Οι προδιαγραφές του εγγυώνται ασφάλεια τόσο σωματική όσο και πνευματική. Το έπιπλο είναι επίσης ελκυστικό για οικογένειες με εργαζόμενους γονείς, καθώς οι υπενθυμίσεις μπορούν να αφορούν παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο Η εξ ολοκλήρου οικολογική του κατασκευή αποτελεί αιτία προσέλκυσης των καταναλωτών που είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα προστασίας της φύσης και των φυσικών πόρων τόσο της τρίτης ηλικίας όσο κι άλλων ομάδων. Το έπιπλο υπερκαλύπτει τις συνήθεις απαιτήσεις των χρηστών για ευκολία συντήρησης, καθαριότητας, ασφάλειας, υποβοήθηση ατόμων με κινητικές δυσκολίες κλπ. Το έπιπλο μπορεί να προσαρμοσθεί σε όλους τους χώρους ανεξάρτητα από τη διακόσμηση και το μέγεθός τους. Η χρήση ξυλείας προέρχεται από πιστοποιημένα αειφορικά διαχειριζόμενα δάση κ.ά. VIII. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ & ΕΞΥΠΝΟΥ ΕΠΙΠΛΟΥ Η σημασία του μάρκετινγκ είναι αναμφισβήτητο γεγονός για την αποτελεσματική λειτουργία και αποδοτικότητα των επιχειρήσεων, καθώς απ αυτό ξεκινά μια επιχείρηση και τελειώνει με την πώληση με κύριο στόχο την ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών και τη δημιουργία ευχαριστημένων και -γιατί όχι- ενθουσιασμένων πελατών. Ταυτόχρονα το μάρκετινγκ «φροντίζει για την καλή φήμη (της επιχείρησης), την άριστη επικοινωνία, την πραγματοποίηση των υποσχέσεών της, την εντιμότητά της, την προστασία του περιβάλλοντος και την υγιεινή, ασφάλεια και ικανοποίηση των εργαζομένων της» [32]. Στα πλαίσια του σχεδιασμού μάρκετινγκ του εν λόγω προϊόντος, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία [[33], [34], [35], [36]. [37] κά) σχετικά με τις διαδικασίες επιλογής εναλλακτικών στρατηγικών του μάρκετινγκ, έχουν τεθεί προς επίτευξη οι εξής στόχοι: α) το αποτελεσματικό branding των προϊόντων, β) το χτίσιμο σχέσης και συναισθηματικού δεσίματος με τους πελάτες, γ) η επίτευξη ικανής 86

διαφοροποίησης, δ) η κατανόηση της ύπαρξης διαφορετικών «ομάδων» πελατών, οι οποίες έχουν διαφορετικές ανάγκες μεταξύ τους και ε) η υιοθέτηση βασικών πρακτικών και φιλοσοφίας Marketing σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Η βασική στρατηγική της επιχείρησης που θα παράξει οικολογικά και έξυπνα έπιπλα θα εστιαστεί στη διαφοροποίηση. Έτσι, αυτή θα χτίσει και θα επικοινωνήσει συγκεκριμένα τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρουν τα GSF, ανάλογα με τις ανάγκες αλλά και το είδος του κάθε πελάτη. Τέλος, οι προτεινόμενες στρατηγικές προβολής των GSF επικεντρώνονται τα εξής εργαλεία: δημιουργία Ιστοσελίδας, σχεδιασμός Ενημερωτικού Φυλλαδίου, χορηγίες και ειδικές προσφορές σε διάφορες εκδηλώσεις, άρθρα σε θεματικά ηλεκτρονικά περιοδικά, e-mail marketing, διαφήμιση μέσω Internet, χρήση της τεχνολογίας και των Social Media, βελτιστοποίηση στις μηχανές αναζήτησης- Search Engine Optimization (SEO), χορηγίες σε αθλητικά σωματεία ΑΜΕΑ, video Marketing, ειδικές προσφορές, κά. IX. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον και η ανάγκη για έντονα διαφοροποιημένα και καινοτόμα προϊόντα στη βιομηχανία επίπλου επιτάσσουν την ανάπτυξη συνεργατικής έρευνας μεταξύ διαφορετικών περιοχών εξειδίκευσης πέραν από τα στενά όρια του κλάδου. Το ερευνητικό πρόγραμμα GSF μπορεί να αποτελέσει μια παραδειγματική ολοκληρωμένη διαδικασία ανάπτυξης νέου προϊόντος με την καταγραφή των φάσεων και διαδικασιών ανοιχτής καινοτομίας που ακολουθήθηκαν για την επίτευξη του καινοτόμου έξυπνου και ταυτόχρονα οικολογικού επίπλου. Μέσω του ερευνητικού έργου επιτεύχθηκαν επιπλέον οι πρώτες επαφές του παραδοσιακού κλάδου επίπλου στην Περιφέρεια Θεσσαλίας με επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας με κύριο έργο τη δημιουργία ενός καινοτόμου προϊόντος, πέραν των γνωστών υποστηρικτικών υπηρεσιών σε θέματα παραγωγής και μηχανοργάνωσης. Αυτή η νέα μορφή συνεργασίας μπορεί να θεωρηθεί καινοτομική για τον κλάδο σε περιφερειακό και πιθανά και σε εθνικό επίπεδο. Το κύριο απτό αποτέλεσμα και παραδοτέο του ερευνητικού έργου είναι το πρωτότυπο οικολογικό και ταυτόχρονα έξυπνο έπιπλο υποστηριζόμενο από ένα αναλυτικό εγχειρίδιο οδηγιών παραγωγής του σε βιομηχανική κλίμακα. Τα τελικά αποτελέσματα ικανοποίησαν το αρχικό όραμα της βασικής ερευνητικής ομάδας και δικαίωσαν την επιλογή του συνεργατικού σχήματος. Πιο συγκεκριμένα, το έργο απέδωσε α) συγκεκριμένη τεχνογνωσία πάνω σε οικολογικό και έξυπνο έπιπλο, β) τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με όλη τη σχετική νομοθεσία γ) μια ολοκληρωμένη μελέτη σχεδιασμού οικολογικού-έξυπνου επίπλου, δ) πατέντα του συγκεκριμένου μοντέλου και κατοχυρωμένο βιομηχανικό σχέδιο ε) κωδικοποιημένη γνώση με βάση την εμπειρία από το έργο και αντίστοιχο μαθησιακό υλικό για βελτίωση των σχεδιαστικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων, αριστοποίηση της συνεργατικής έρευνας, της δικτύωσης και της ευρύτερης διαδικασίας Ανάπτυξης Νέου Προϊόντος στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη βιομηχανία επίπλου γενικότερα. Θα ήταν παράλειψη εάν δεν αναφερθούν τα οφέλη για τους καταναλωτές. Η δημιουργία εξελιγμένων επίπλων με οικολογική προσέγγιση προάγουν το ευ ζειν, εξασφαλίζουν σε περιπτώσεις θεμάτων υγείας και υποστηρίζουν την τάση των ατόμων τρίτης ηλικίας να ζουν ανεξάρτητοι. Το έργο κατέδειξε ακόμη τις δυσκολίες και την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος ανάπτυξης προϊόντων για τα άτομα τρίτης ηλικίας, εφόσον ακόμη υπάρχει μεγάλη έλλειψη γνώσης για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας στόχου. Πολλά σημεία έπρεπε να προσεγγισθούν από διαφορετικές πλευρές. Αυτό επιτεύχθηκε με την ανάπτυξη του μοντέλου ανοιχτής καινοτομίας εφόσον οι συμμετέχουσες ομάδες έφεραν γνώση κι εμπειρίες από την δική τους οπτική γωνία. Περιορισμοί και περαιτέρω έρευνα Αυτή τη χρονική περίοδο, η σημαντικότερη τροχοπέδη σήμερα για την μαζική παραγωγή του καινοτόμου επίπλου εισόδου «καρδιά» έγκειται στην δεινή κρίση που ταλανίζει την Ελλάδα και το ιδιαίτερα ασταθές πολιτικά και συνακόλουθα επιχειρηματικό πλαίσιο. Η κατάσταση αυτή επηρεάζει ικανούς κατασκευαστές μαζικής παραγωγής επίπλου αρνητικά ώστε να διστάζουν να επενδύσουν σε παραγωγή μιας καινοτομίας που δεν εξασφαλίζει άμεσα οφέλη και κέρδη.. Η κακή κατάσταση της εσωτερικής αγοράς, η οποία ταλανίζεται από τα capital controls, την υψηλή ανεργία και το έντονο πρόβλημα ρευστότητας δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την επενδυτική απόφαση παραγωγής της καινοτομίας. Παράλληλα, οι περιορισμοί στις τραπεζικές συναλλαγές σε συνδυασμό με τις μειωμένες αντοχές των επιχειρήσεων και την αυξανόμενη δυσπιστία των πελατών του εξωτερικού αυξάνουν τις αμφιβολίες των παραγωγών για την επιτυχία του καινοτόμου εγχειρήματος. Πέραν των σημαντικών αυτών προβλημάτων, η ανάλυση αγοράς και η μελέτη του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος δεν κατέδειξαν άλλους σημαντικούς φραγμούς στην αγορά. Μελλοντικά σχέδια ανάπτυξης Ήδη σχεδιάζεται η δεύτερη βελτιωμένη έκδοσή του οικολογικού και έξυπνου επίπλου «Καρδιά» με νέες καινοτομίες τόσο στο κατασκευαστικό όσο και στο λειτουργικό (software) μέρος του και αφορούν κυρίως: την αντικατάσταση της οθόνης (tablet) με ένα σύστημα από καθρέπτη, όπου θα προβάλλονταν οι πληροφορίες και ξεχωριστή(κρυφή) κάμερα ώστε το έπιπλο να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με ένα γνώριμο οικιακό έπιπλο. την εισαγωγή περισσότερης αλληλεπίδρασης των χρηστών μέσω λεκτικών εντολών την εξατομίκευση του περιβάλλοντος ανάλογα με τον χρήστη. τη σύνδεση με κοινωνικά δίκτυα (facebook, twiter, instagram, κ.τ.λ.) και email server. την χρήση RFID και αρκετά άλλα! 87

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ H παρούσα έρευνα έχει συγχρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο - ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Ερευνητικό Χρηματοδοτούμενο Έργο: ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙΙ. Επένδυση στην κοινωνία της γνώσης μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Centre for European Policy Studies (CEPS), Centre for Industrial Studies (CSIL) and Demetra and Economisti Associati (2014). The EU Furniture Market Situation and a Possible Furniture Products Initiative Final Report Submitted To the European Commission Dg Enterprise and Industry Within Framework Contract /Entr/008/006 [2] European Commission (2013), A Blueprint for the EU Forest-based Industries (woodworking, furniture, pulp & paper manufacturing and converting, printing), SWD(2013)343; and Communication from the Commission, A new EU Forest Strategy: for forests and the forest-based sector, COM(2013)659 final. [3] Petrakis, P., Kostis, P. and Valsamis, D. 2015, Innovation and competitiveness: Culture as a long-term strategic instrument during the European Great Recession, Journal of Business Research, Vol. 68, No. 7, pp. 1436-1438. [4] Trigkas M., Papadopoulos I., Karagouni G. and Kyriazis V. 2014, Are Greek SME's Innovative Activities Resilient to Economic Crisis?, Proceedings of the2nd International Conference on Contemporary Marketing Issues Athens, Greece June 18-20, pp.229-238 [5] Kumar, V.,Mudambi, R. and Gray, S. 2013, Internationalization, Innovation and Institutions: The 3 I's Underpinning the Competitiveness of Emerging Market Firms, Journal of International Management, Vol. 19, No. 3, pp. 203-206. [6] Fankhauser, S., Bowen, A., Calel, R., Dechezleprêtre, A., Grover, D., Rydge, J. and Sato, M. 2013, Who will win the green race? In search of environmental competitiveness and innovation, Global Environmental Change, Vol. 23, No. 5, pp. 902-913. [7] Papadopoulos, I., Karagouni, G., Trigkas, M. and Platogianni, E. 2010, Green Marketing. The case of Greece in certified and sustainable managed timber products, EuroMed Journal of Business, Vol. 5, No 2, pp. 166-190. [8] Lewis, H., J. Gertsakis, "Design & Environment. A Global Guide to Designing Greener Goods", Greenleaf Publishing, Sheffield, UK, 2001. [9] Shapiro, K., A. White, "Right from the start: product stewardship through life-cycle design", Corporate Environmental Strategy, Vol. 6, 1999, pp. 14 23. [10] Ulrich, K. and Eppinger, S. 2000, Product Design and Development, 2nd edition, Mc Graw-Hill, New York. [11] Albino, V., Balice, A. and Dangelico, M. 2009, Environmental strategies and green product development: an overview on sustainability driven companies, Business Strategy and the Environment, Vol. 18, No. 2, pp. 83-96. [12] Alhola, Katriina Parikka, 2008, Promoting environmentally sound furniture by green public procurement, Ecological Economics, Vol. 68, No. 1-2, pp. 472-485 [13] Progetto Life Ambiente Ecofriendly Furniture, 2005, LIFE00 ENV/IT/ 000034, http://life-ambiente-ecofriendlyfurniture. Consorzio casa toscana.it/html/index.php?newlang=eng [14] Mantanis, G. and Ntalos, G. 2007, Levels of formaldehyde in recently constructed residences, Epipleon, Issue 28, 5/2007. [15] Mantanis, G. 2007, Levels of formaldehyde in recently constructed residences, Presentation, Workshop during the furniture trade show «FURNIMA» (28-4-2007), Exhibition Centre HELEXPO, Thessaloniki. [16] Tokuda, Y., Iwasaki, S., Sato, Y., Nakanishi, Y. and Koike, H. 2003, Ubiquitous Display for Dynamically Changing Environments, Conference on Human Factors in Computing Systems archive, CHI '03 extended abstracts on Human factors in computing systems, pp. 976 977. [17] Zongdeng Zh. and Wenjin L. 2010, The Innovative Design Method of Intelligent Furniture Intelligent System Design and Engineering Application, International Conference on ISDEA, Vol. 2, pp. 673-677. [18] Wuliji D. 2009, Creative design of intelligent children furniture, IEEE 10th Int. Conf. on Computer- Aided Industrial Design & Conceptual Design, pp. 1345-1348. [19] Weiser, M. (1993), Some Computer Science Problems in Ubiquitous Computing, Communications of the ACM. [20] Chang, S., Liu, H., Chu, J., Hsu, C., Chen, T., Lin, C., Chen, Y. and Huang, P. 2006, The diet-aware dining table: Observing dietary behaviors over a tabletop surface, PERVASIVE 2006, pp. 366--382 [21] Boucher, A., Pennington, S., Beaver, J., and Gaver, B., (2006). Designing Electronic Furniture for the Curious Home. Convivio Webzine (Issue 1), http://webzine.convivionetwork.net/ [22] Guennoun, M. and El-Khatib, K. 2009, Securing medical data in smart homes. In Medical Measurements and Applications, 2009. MeMeA 2009. IEEE International Workshop, pp. 104-107. [23] Kohlbacher, F. and Herstatt, C. (Eds.). 2008, The Silver Market Phenomenon: business opportunities in an era of demographic change, Springer Science & Business Media. [24] Goodacre, K., McCreadie, C., Flanagan, S. and Lansley, P. 2007, Enabling Older People to Stay at Home: How Adaptable are Existing Properties?, The British Journal of Occupational Therapy, Vol.70, No.1, pp. 5-15. [25] Wider project, 2014, Green Growing of SMEs: Innovation and Development in the Energy Sector in the Mediterranean Area, European project http://www.wider-project.eu [26] Rogers, A. and Fisk, D. 2010, Toward a psychological science of advanced technology design for older adults, The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, gbq065. [27] Schäfer, S., Huxhold, O. and Lindenberger, U. 2006, Healthy mind in healthy body? A review of sensorimotor cognitive interdependencies in old age, European Review of Aging and Physical Activity, Vol.3, No. 2, pp. 45-54. [28] Σιώμκος, Γ.Ι., Α.Ι. Βασιλικοπούλου, "Εφαρμογή Μεθόδων Ανάλυσης στην Έρευνα Αγοράς", Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα, Κεφάλαιο 7, 2005, σελ. 285-312. [29] Norusis, M. "A guide of data analysis with SPSS 12.0", Kleidarythmos Eds, Athens, 2007. [30] Papadopoulos, I., Trigkas, M., Karagouni, G., Papadopoulou, A., Moraiti, V., Tripolitsioti, A. and Platogianni, E. 2014, Building the green-smart way: exploring conditions for green and smart furniture manufacturing for people in the third age, 7th Annual EuroMed Conference of the EuroMed Academy of Business, Kristiansaad, Norway, pp. 1215 1231 [31] Dishman, E., (2004). Inventing Wellness Systems for Aging-in-Place. Computer Magazine Published by IEEE Computer Society. [32] Παπαδόπουλος, Ι. (2010). Μάρκετινγκ επίπλων και προιόντων ξύλου. Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. [33] Porter, M., 1980, Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors, New York: Free Press, Chapter 2. [34] Kotler, P., 2000, Μάρκετινγκ Μάνατζμεντ Ανάλυση, Σχεδιασμός, Υλοποίηση και Έλεγχος, Εκδοτικός οίκος Interbooks, Αθήνα, Κεφάλαιο 3. [35] Doyle, P., 1998, Marketing Management and Strategy, 2nd edition, Prentice-Hall Europe, Chapter 3. [36] Aaker, D.A., 2001, Strategic Market Planning, 6th edition, New York, NY: John Wiley & Sons, Chapter 2. [37] Σιώμκος, Γ.Ι., 2004, Στρατηγικό Μάρκετινγκ, B Έκδοση, Εκδόσεις Σταμούλης Α.Ε., Αθήνα, Κεφάλαια 1 & 2. 88