Fact Sheet 1 Χρησιμοποιώντας στοιχεία που καθοδηγούν τη λήψη αποφάσεων Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, και οι επιλογές παρέμβασης για την υποστήριξη ενός παιδιού με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος-ΔΑΦ (Autism Spectrum Disorder - ASD) είναι επίσης πολλές και ποικίλες. Η απόφαση για τον καλύτερο τρόπο προσέγγισης μπορεί να είναι δύσκολη τόσο για τους επαγγελματίες υγείας, όσο και τους γονείς, λόγω του ότι υπάρχουν τόσες πολλές επιλογές. Ορισμένες παρεμβάσεις προβάλλονται ενεργά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο, και ενώ αυτά τα μέσα καθιστούν τις πληροφορίες πολύ προσιτές, ορισμένες από αυτές στερούνται αξιοπιστίας. Σημαντικές διαφορές απόψεων - ακόμη και διαμάχη - περιβάλλουν συγκεκριμένα είδη παρεμβάσεων και την αποτελεσματικότητα που έχουν στον αυτισμό. Τα χαρακτηριστικά του αυτισμού και η έλλειψη σαφών αποδείξεων για τα αίτιά του, συμβάλλουν στο να καθίσταται ο αυτισμός «μαγνήτης για περίεργες θεραπείες» (Matson, 2007,p. 208). Όταν διαγιγνώσκεται αυτισμός σε παιδί, αυτό μπορεί κλονίσει τους γονείς του σε τέτοιο βαθμό που πιθανώς να αποκτούν «ισχυρά κίνητρα για να δοκιμάσουν κάθε ελπιδοφόρα θεραπεία, πράγμα που τους καθιστά ευάλωτους σε πολλά υποσχόμενες «θεραπείες» (Herbert, Sharp, & Gaudiano, 2002). Ως αποτέλεσμα, υπάρχει μια αυξανόμενη ανάγκη οι γονείς και οι επαγγελματίες υγείας να αξιολογούν αυστηρά κάθε πιθανή παρέμβαση, όταν πρόκειται να αποφασίσουν ποια προσέγγιση (-εις) να χρησιμοποιήσουν. Η αυστηρή αξιολόγηση των προσεγγίσεων απαιτεί την εξέταση των αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν ή διαψεύδουν μια συγκεκριμένη προσέγγιση. Αυτή η διαδικασία αποκαλείται συχνά τεκμηριωμένη πρακτική. Τι είναι η τεκμηριωμένη πρακτική; Η τεκμηριωμένη πρακτική περιλαμβάνει τη συνειδητή και ρητή χρήση της καλύτερης υφιστάμενης απόδειξης σε ότι αφορά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη φροντίδα, την εκπαίδευση και την ιατρική περίθαλψη ενός ατόμου. Πρέπει να αναρωτηθούμε: «Κάνω αυτό που είναι σωστό με το σωστό τρόπο, με το κατάλληλο πρόσωπο την κατάλληλη στιγμή στο σωστό μέρος για το σωστό αποτέλεσμα - και είμαι το κατάλληλο πρόσωπο για να το κάνει;... και γίνεται με σωστό κόστος;» (Cusick, 2001, σ. 103). Για τους επαγγελματίες υγείας (π.χ. γιατρούς, θεραπευτές, δασκάλους), αυτό περιλαμβάνει την εξέταση των διαθέσιμων αποδεικτικών στοιχείων, σε συνδυασμό με την επαγγελματική εκτίμηση των αναγκών του ατόμου και της οικογένειάς του. Είναι σημαντικό οι γονείς και οι επαγγελματίες υγείας να κατανοούν ευρέως το φάσμα των διαθέσιμων προσεγγίσεων, τα αποδεικτικά στοιχεία υπέρ ή κατά της χρήσης τους και να κατανοούν ποια παιδιά στο αυτιστικό φάσμα είναι πιο πιθανό να επωφεληθούν από την παρέμβαση. Γιατί είναι τα αποδεικτικά στοιχεία σημαντικά; Ορισμένες θεραπείες έχουν αποδειχθεί επιβλαβείς για παιδιά με αυτισμό. Είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας τα διαθέσιμα μέσα να χρησιμοποιούνται κατά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο για ένα συγκεκριμένο παιδί αυτό εξασφαλίζει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για το παιδί και την οικογένεια. Είναι σημαντικό τα αποδεικτικά στοιχεία να παρέχουν ενημέρωση ώστε να είναι κατανοητά τα αίτια και τα χαρακτηριστικά του αυτισμού. Αυτό θα έχει άμεση επίπτωση στο είδος της επιλεγείσας παρέμβασης. Είναι ζωτικής σημασίας να παρέχονται ακριβείς πληροφορίες διότι ευρέως διαδεδομένες απόψεις, που είναι όμως ανακριβείς, μπορεί να οδηγήσουν σε άχρηστες και επικίνδυνες Using evidence to guide decision making - Greek positivepartnerships.com.au 1
πρακτικές. Για παράδειγμα, αν η κοινωνία πιστεύει ότι ο αυτισμός προκαλείται από την κατοχή του πάσχοντος από τον «διάβολο», η πιθανή επιλογή θεραπείας θα είναι ο εξορκισμός. Περιττό να πούμε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν την αιτία ή την θεραπεία σε αυτό το παράδειγμα. Όμως, η έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων δεν εμπόδισε αυτού του είδους τη θεραπεία να χρησιμοποιείται στην εποχή μας. Ένα άλλο παράδειγμα του κινδύνου αυθαίρετων υποθέσεων και της έλλειψης επιστημονικών αποδείξεων, είναι η ψυχαναλυτική ερμηνεία του αυτισμού (ευρέως αποδεκτή μεταξύ της δεκαετίας του 1950 και τα τέλη της δεκαετίας του 1970), η οποία ισχυριζόταν ότι ο αυτισμός προκαλείται από αδιάφορες «ψυχρές μητέρες». Η ψυχαναλυτική θεραπεία αποδείχτηκε χαρακτηριστικά αναποτελεσματική και πολλά παιδιά με αυτισμό κλείστηκαν σε ιδρύματα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Τι είναι τα αποδεικτικά στοιχεία και έχουν όλα δημιουργηθεί σε ισότιμη βάση; Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι τεκμηριωμένες πληροφορίες για την αποτελεσματικότητα μιας προσέγγισης. Στην καλύτερη περίπτωση, τα αποδεικτικά στοιχεία είναι το αποτέλεσμα ισχυρών ερευνητικών μεθόδων που είναι αξιόπιστες, αντιπροσωπευτικές και χωρίς προκαταλήψεις. Δεν είναι όλες οι ερευνητικές μέθοδοι έρευνας ίσης αξίας και ως εκ τούτου υπάρχουν διάφορα επίπεδα των αποδεικτικών στοιχείων (Perry & Condilac, 2003). Η έρευνα μπορεί να διεξάγεται σε συνεχή κύκλο από ανέκδοτη έρευνα ή έρευνα με βάση τη μαρτυρία, που αποτελεί το πιο αδύναμο είδος αποδεικτικών στοιχείων (αλλά συχνά πολύ πειστική συναισθηματικά), έως και μια τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με πλασέμπο δοκιμασία, που αποτελεί το ισχυρότερο είδος αποδεικτικών στοιχείων. Επίπεδα αποδεικτικών στοιχείων Ισχυρό Ασθενές 1. Συστηματική ανασκόπηση όλων των σχετικών τυχαιοποιημένων δοκιμών ελέγχου. 2. Τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με πλασέμπο δοκιμασία (δηλ. οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν τυχαία για τη θεραπεία και τις ομάδες έλεγχου, και ούτε οι συμμετέχοντες ούτε οι ερευνητές γνωρίζουν σε ποια ομάδα ανήκουν οι συμμετέχοντες). 3. Μελέτη ομάδας πληθυσμού (δηλ. μια μελέτη που μετρά την επίδραση μιας παρέμβασης με την αντιπαράθεση των αποτελεσμάτων μιας ομάδας ανθρώπων οι οποίοι υποβάλλονται σε θεραπεία σε σχέση με μια ομάδα που δεν υποβάλλεται). 4. Μελέτη πολλαπλών περιπτώσεων (δηλ. μελέτη η οποία αναφέρει τα αποτελέσματα μιας παρέμβασης σε έναν αριθμό ατόμων). 5. Μελέτη μοναδικής περίπτωσης (δηλ. μελέτη η οποία περιγράφει τη βελτίωση που παρουσίασε ένα άτομο μετά από μια παρέμβαση). 6. Γνωματεύσεις 7. Ανέκδοτες / μαρτυρίες αποδείξεις (δηλ. μετά από σύσταση άλλου γονέα ή θεραπευτή). Όσο ψηλότερα σε αυτή την ιεραρχία / επίπεδο βρίσκονται τα αποδεικτικά στοιχεία, τόσο πιο αξιόπιστα και ελεύθερα από προκαταλήψεις είναι τα αποτελέσματα, με το επίπεδο 1 να είναι το πιο αξιόπιστο επίπεδο αποδεικτικών στοιχείων. 2
Η κατανόηση της μεθοδολογίας της έρευνας μπορεί να είναι δύσκολη και μπορεί να σας βοηθήσει αν επικοινωνήσετε με το σύλλογο αυτισμού της Πολιτείας/Περιοχής σας ή αν συμβουλευτείτε άλλες αξιόπιστες πηγές όπως η επιθεώρηση Australian Government s review (Roberts & Prior, 2006; Prior et al., 2011) και ιστοσελίδες όπως η Ανατρέφοντας Παιδιά με Αυτισμό (Raising Children with Autism) και η ιστοσελίδα «Έρευνα Αυτισμού» (Research Autism) στο Ηνωμένο Βασίλειο, για πληροφορίες σχετικά με την έρευνα διαφορετικών παρεμβάσεων και τη δύναμη των αποδεικτικών στοιχείων. Οι οδηγίες για την εξέταση της ποιότητας των αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με την προσέγγιση, περιλαμβάνουν τα εξής: Να είστε προσεκτικοί αν η έρευνα διεξάγεται από τα ίδια άτομα που έχουν σχεδιάσει την προσέγγιση της θεραπείας ή άτομα που αναμένεται να επωφεληθούν από την επιτυχία της. Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί με τις προσεγγίσεις που ισχυρίζονται ότι θεραπεύουν τον αυτισμό. Να θυμάστε ότι οι βραχυπρόθεσμες βελτιώσεις που παρατηρήθηκαν σε μια ερευνητική μελέτη, μπορεί να μην ισοδυναμούν με μακροπρόθεσμες βελτιώσεις. Να είστε επιφυλακτικοί αν τα αποδεικτικά στοιχεία βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ανέκδοτες πληροφορίες ή μαρτυρίες. Αυτές μπορεί συχνά να είναι αρκετά εξαναγκαστικές συναισθηματικά, αλλά δεν μπορούν να εμφανίσουν την ποικιλία των αποτελεσμάτων που καταγράφτηκαν για όλους όσους έχουν υποβληθεί στην παρέμβαση. Να προσέχετε την ποιότητα των πραγματικών περιστατικών και των στοιχείων. Μερικές φορές, αποδεικτικά στοιχεία που είναι κακής ποιότητας μπορεί να εμφανίζονται σωστά λόγω της γλώσσας που χρησιμοποιείται ή της παρουσίασης «στατιστικών», ή άλλων αριθμητικών στοιχείων που δείχνουν βελτίωση. Ελέγξτε τι σημαίνουν στην πραγματικότητα αυτά τα στοιχεία και αποφασίστε εάν δείχνουν μια αλλαγή που θα είχε νόημα για ένα παιδί με ΔΑΦ. Να είστε ενήμεροι ότι ακριβώς επειδή πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν μια προσέγγιση, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση της. Φροντίστε να ελέγξετε ποιοι συμμετείχαν στην έρευνα και εάν το παιδί / μαθητής σας εμπίπτει σε αυτήν την ομάδα. Για παράδειγμα, έρευνα με παιδιά με ΔΕΠΥ (Διαταραχή με Ελλειμματική Προσοχή-Υπερ κινητικότητα) δεν είναι αναγκαστικά κατάλληλη για παιδιά με αυτισμό. Ομοίως, μια έρευνα για την Αυτιστική Διαταραχή μπορεί να μην είναι εφαρμόσιμη σε παιδιά με σύνδρομο Asperger. Τι αποδεικτικά στοιχεία υπάρχουν στο πεδίο του αυτισμού; Το πεδίο της έρευνας για τον αυτισμό διευρύνεται σε όλο τον κόσμο και μπορεί να εξεταστεί σε δύο κατηγορίες: Έρευνα που αξιολογεί συγκεκριμένα προγράμματα -τα αποδεικτικά στοιχεία αυτού του είδους μας επιτρέπουν να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα μιας συγκεκριμένης προσέγγισης / προγράμματος / παρέμβασης. Έρευνα που προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά ή τα βαθύτερα αίτια του αυτισμού - μας πληροφορεί για τις ικανότητες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό στοιχεία που στη συνέχεια τίθενται σε πρακτική εφαρμογή. Για παράδειγμα, έρευνα που δείχνει ότι τα άτομα με αυτισμό έχουν ισχυρές οπτικό-χωρικές ικανότητες, έδωσε στοιχεία για την εκτεταμένη χρήση μιας στρατηγικής οπτικής υποστήριξης σε άτομα με ΔΑΦ. 3
Παρότι η βάση των αποδείξεων επεκτείνεται, υπάρχουν ακόμα πολλές δυσκολίες για τον εντοπισμό και εφαρμογή της πρακτικής βάσει αποδεικτικών στοιχείων. Πρώτον, εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στα αποδεικτικά στοιχεία και η ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων είναι αποσπασματική. Επιπλέον, η ετερογένεια του αυτιστικού πληθυσμού σημαίνει ότι ορισμένες προσεγγίσεις είναι κατάλληλες μόνο για μερικά παιδιά με ΔΑΦ. Αυτή η ποικιλομορφία καθιστά επίσης δύσκολο να εφαρμοσθούν τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία σε ένα συγκεκριμένο παιδί του αυτιστικού φάσματος. «Το γεγονός ότι κάποιος πάσχει από αυτισμό δεν σας λέει ακριβώς πώς να θεραπεύσετε το εν λόγω άτομο ή πώς να το διδάξετε, αλλά αποτελεί ένδειξη για το προς ποια κατεύθυνση να ερευνήσετε» (Jordan,2001, p. 6). Πώς μπορώ να αποφασίσω για μια συγκεκριμένη προσέγγιση; Επενδύστε χρόνο για να μάθετε όσο περισσότερα μπορείτε για την ποικιλία των διαθέσιμων παρεμβάσεων. Βεβαιωθείτε ότι έχετε τις πιο σωστές και ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα. Ακολουθούν μερικές καλές οδηγίες: Προσέγγιση Διαχείρισης Κινδύνων για την επιλογή παρεμβάσεων. Προσαρμογή του «Αυτισμός-Κουήνσλαντ» (Autism Queensland ) του Αναπληρωτή Καθηγητή Roger Hughes & Damian Shield. Griffith University (2006). 1. Να μην βλάπτει Μήπως η παρέμβαση θέτει σε κίνδυνο την σωματική / συναισθηματική / κοινωνική συμπεριφορά/ κατάσταση του ατόμου; 2. Κόστος Ποιο είναι το οικονομικό, κοινωνικό και συναισθηματικό κόστος για την οικογένεια; Το κόστος των χαμένων ευκαιριών; 3. Οφέλη Υπάρχουν αποδείξεις του οφέλους; Ανέκδοτες ή μετρήσιμες; Τα οφέλη υπερβαίνουν το κόστος /τους κινδύνους; 4. Διάρκεια Αυτή η αλλαγή / παρέμβαση απαιτείται για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ή για πάντα; 5. Αληθοφάνεια Υπάρχει μια λογική βάση για τη θεραπεία; 6. Πρακτικότητα Υπάρχει πρωτόκολλο; Μπορεί η αλλαγή / παρέμβαση να εφαρμοστεί και να διατηρηθεί; 7. Περιεχόμενο Γνωρίζετε τι αλλαγές γίνονται; Γνωρίζετε το προϊόν ή τι συνεπάγεται η πορεία της παρέμβασης; 4
Τι συμβαίνει με τις προσεγγίσεις χωρίς αποδεικτικά στοιχεία; Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος στην δοκιμή μιας νέας προσέγγισης ή κάποιας που έχει περιορισμένα αποδεικτικά στοιχεία. Αυτό, ωστόσο, δε συμβαίνει πάντα. Αποδείχθηκε ότι μερικές προσεγγίσεις που στερούνται αποδεικτικών στοιχείων έχουν αρνητικές επιπτώσεις. Είναι σημαντικό να θυμάστε την πιθανότητα βλάβης. Αυτή μπορεί να είναι άμεση βλάβη στο παιδί (π.χ. παρενέργειες ή τοξικές αντιδράσεις σε συγκεκριμένες θεραπείες) ή να βλάψει την οικογένεια (π.χ. στην περίπτωση χρήσης της διευκόλυνσης στην επικοινωνία, όπου οι γονείς ψευδώς κατηγορήθηκαν για κακομεταχείριση των αυτιστικών παιδιών τους). «Είναι σημαντικό να εξεταστεί αν η αναπόδεικτη θεραπεία είναι συνεπής με τις θεωρίες και τις αρχές που συνδέονται με τις αποτελεσματικές θεραπείες» (Perry & Condilac, 2003, p. 9). Αξίζει να ελέγχεται κάθε πρόγραμμα έναντι των παραγόντων που θεωρούνται ουσιώδους σημασίας για την αποτελεσματικότητα. Αυτοί οι «απαραίτητοι παράγοντες» συμφωνήθηκαν από συγγραφείς όπως οι Roberts & Prior (2006), Dawson & Osterling (1997) και Iovannone et al, (2003), και περιλαμβάνουν: -εξατομικευμένη υποστήριξη και υπηρεσίες -συστηματική καθοδήγηση και στρατηγικές γενίκευσης Πού μπορώ να έχω πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία για μια συγκεκριμένη προσέγγιση; Raising children network (Δίκτυο ανατροφής παιδιών) (http://raisingchildren.net.au/children_with_a utism/children_with_autism_landing.html ) Research Autism (Έρευνα Αυτισμού) (www.researchautism.net ) Ανασκοπήσεις Cochrane που διατίθενται από το Cochrane Collaboration (www.cochrane.org ) και διερευνούν τα στοιχεία υπέρ και κατά της αποτελεσματικότητας και της καταλληλότητας μιας θεραπείας. Οι γονείς και οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να ερευνήσουν στην PubMed ή παρόμοιες βάσεις δεδομένων (μέσω βιβλιοθηκών ή επαγγελματικών οργανώσεων) για να εντοπίσουν ερευνητικά άρθρα πάνω σε συγκεκριμένες προσεγγίσεις. Επικοινωνήστε με την τοπική σας οργάνωση αυτισμού, η οποία μπορεί να προσφέρει πληροφορίες σχετικά με τις προσεγγίσεις και να σας κατευθύνει σε κατάλληλες πηγές πληροφοριών. -εξαιρετικά δομημένο και υποστηρικτικό μαθησιακό περιβάλλον -πρόγραμμα σπουδών ειδικά για ΔΑΦ -υποστηριζόμενη μετάβαση μεταξύ των διαφορετικών περιβαλλόντων -λειτουργική προσέγγιση στη διαχείριση της συμπεριφοράς -συμμετοχή της οικογένειας 5
Αναφορές στη βιβλιογραφία Cusick, Α. (2001). OZ OT EBP 21C: Australian occupational therapy, evidence-based practice and the 21st century (Η Αυστραλιανή εργοθεραπεία, η τεκμηριωμένη πρακτική και ο 21ος αιώνας). Australian Occupational Therapy Journal, 48, 102-117. Dawson, G. & Osterling, J. (1997). Early intervention in autism (Πρώιμη παρέμβαση στον αυτισμό) στο Μ. Ι. Gurulnick (επιμ.).the effectiveness of early intervention, (σελ. 307-326). Βαλτιμόρη: Brookes Publishing. Herbert, J. D. Sharp, I. R. & Gaudiano, B. A. (2002). Separating fact from fiction in the etiology and treatment of autism: A scientific review of the evidence (Διαχωρισμός αλήθειας και μύθου στην αιτιολογία και θεραπεία του αυτισμού: Μια επιστημονική επανεξέταση των αποδεικτικών στοιχείων). The Scientific Review of Mental Health Practice, 1 (1). Ανακτήθηκε την 23 Ιανουαρίου 2009, από: www.srmhp.org/0101/autism.html. Iovannone, R., Dunlap, G., Huber, H. & Kincaid, D. (2003). Effective educational practices for students with autism spectrum disorders (Αποτελεσματικές εκπαιδευτικές πρακτικές για μαθητές με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος). Focus on Autism and Other Developmental Disabilities,18 (3), 150-165. Jordan, R. (2001). Multidisciplinary work for children with autism (Διεπιστημονική εργασία για παιδιά με αυτισμό). Educational and Child Psychology, 18 (2), 5-14. Μελετών και του Οδηγού Πρακτικής). Toronto: Children s Mental Health Ontario. Ανακτήθηκε την 23 Ιανουαρίου 2009, από: www.kidsmentalhealth.ca/resources/evidence_based_pract ices.php#autism1 Prior, M., Roberts, J. M.A., Rodger, S., Williams, K.& Sutherland, R.(2011). A review of the research to identify the most effective models of practice in early intervention of children with autism spectrum disorders (Ανασκόπηση της έρευνας για τον εντοπισμόι των πιο αποτελεσματικών μοντέλων πρακτικής στην έγκαιρη παρέμβαση για παιδιά με διαταραχές αυτιστικού φάσματος). Australian Government Department of Families, Housing, Community Services and Indigenous Affairs, Australia. Ανακτήθηκε 11 Μαΐου 2012 από: www.fahcsia.gov.au/sa/disability/progserv/people/helpingc hildrenwithautism/pages/default.aspx Roberts, J. M. A. & Prior, M. (2006). A review of the research to identify the most effective models of practice in early intervention of children with autism spectrum disorders (Ανασκόπηση της έρευνας για τον εντοπισμόι των πιο αποτελεσματικών μοντέλων πρακτικής στην έγκαιρη παρέμβαση για παιδιά με διαταραχές αυτιστικού φάσματος). Australia: Australian Government Department of Health and Ageing. Ανακτήθηκε την 23 Ιανουαρίου 2009, από: www.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/content/me ntal-pubs-r-autrev Matson, J. L. (2007). Determining treatment outcome in early intervention programs for autism spectrum disorders. A critical analysis of measurement issues in learning based interventions (Καθορισμός θεραπευτικού αποτελέσματος σε προγράμματα πρώιμης παρέμβασης σε Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος. Μια κριτική ανάλυση θεμάτων μετρήσεων μάθησης που βασίζεται σε παρεμβάσεις). Research in Developmental Disabilities, 28, 207-218. Morris, Β. Κ. (2008). Evidence Based Autism Interventions (Παρεμβάσεις στον αυτισμό που βασίζονται σε αποδείξεις). Ανακτήθηκε την 23 Ιανουαρίου 2009, από: www.autismhelp.org. National Autistic Society (2007). Approaches to Autism: An easy to use guide to many and varied approaches to autism (Προσεγγίσεις στον Αυτισμό: Ένας ευχρηστος οδηγός για πολλές και ποικίλες προσεγγίσεις του αυτισμού). Λονδίνο: National Autistic Society. Perry, A. & Condilac, R. (2003). Evidence-Based Practices for Children and Adolescents with Autism Spectrum Disorders. Review of the Literature and Practice Guide. (Τεκμηριωμένες Πρακτικές για παιδιά και εφήβους με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος. Επισκόπηση των The Positive Partnerships initiative is funded by the Australian Government Department of Education and Training through the Helping Children with Autism Package and is delivered by Autism Spectrum Australia. The views expressed in this publication do not necessarily represent the views of the Australian Government or the Australian Government Department of Education and Training. 6