Του Ιωάννη Π. Μιχανετζή, MSc

Το φαινόµενο της πειρατείας που προσφάτως έχει ανακύψει στην περιοχή ανοικτά των ακτών της Σοµαλίας και στον Κόλπο του Άντεν έχει επαναφέρει στο προσκήνιο ένα πρόβληµα που πρακτικά έτεινε να ξεχαστεί. Παρόλα αυτά οι γεωπολιτικές εξελίξεις και ένα κλίµα γενικότερης αστάθειας έχουν δηµιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που ευνοούν όχι µόνο τη συνέχισή του αλλά κυριότερα την εξάπλωσή του και σε άλλα µέρη του κόσµου. Του Ιωάννη Π. Μιχανετζή, MSc Το Φαινόµενο της

Σύγχρονης Πειρατείας À π

Είναι πλέον κοινώς παραδεκτό ότι ζούµε σ ένα κόσµο όπου δεν υπάρχουν ξεκάθαροι περίοδοι πολέµου ή ειρήνης, οπότε δεν υπάρχουν και ενδιάµεσοι περίοδοι ειρήνης µεταξύ τους. Παρόλα αυτά, ολόκληρος ο σύγχρονος κόσµος, µε την απειλή νέων ασύµµετρων απειλών, µοιάζει να είναι σε κατάσταση συνεχούς αναστάτωσης. Τα νέα δε είδη απειλής καθορίζουν σηµαντικά τις σχέσεις επάνω στον πλανήτη. Οι απειλές αυτές, όπως η τροµοκρατία και η σύγχρονη πειρατεία, µπορούν να συγκριθούν µε πόλεµο. Αυτό το νέο είδος «ασύµµετρου» πολέµου είναι βέβαιο, ότι δεν διέπεται από τα δόγ- µατα των θεωρητικών του Πολέµου, όπως του Mahan και του Clausewitz που µιλούσαν για τακτικές και στρατηγικές σε πλαίσια συγκροτηµένου πολέµου παλαιοτέρων εποχών. Ακόµη και τα υπάρχοντα δόγµατα για ένοπλες θαλάσσιες συγκρούσεις, που στις περισσότερες περιπτώσεις δηµιουργήθηκαν µε φόντο τον ψυχρό πόλεµο ή τοπικές αντιπαλότητες, είναι φανερό ότι αδυνατούν να καλύψουν τις εξελίξεις και όλος ο σύγχρονος κόσµος έχει βρεθεί µπροστά σε µια διαρκώς επιδεινούµενη κατάσταση, που µόνο µε παγκό- E Z H E F G H σµια συνεννόηση φαίνεται ότι µπορεί να αντιµετωπισθεί λόγω ακριβώς της ασύµµετρης φύσης των απειλών αυτών. Οι σύγχρονοι εχθροί στη θάλασσα είναι πλέον τροµοκράτες και παράνοµοι που E έχουν τη µορφή πειρατών, λαθρεµπόρων, Z φανατικών θρησκευτικών H οµάδων και των κάθε είδους έκνοµων οµάδων που αποδεικνύονται ιδιαίτερα επικίνδυνες και αποτελεσµατικές στην επαχθή δραστηριότητά τους. Ο 20ος αιώνας ουσιαστικά αποτέλεσε την περίοδο γέννησης και ανάπτυξης της τροµοκρατίας, έτσι όπως την αντιλαµβανό- µαστε σήµερα. Η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος που µέσα από το διεθνές εµπόριο και τις επικοινωνίες έγινε προσιτή στους περισσότερους ανθρώπους, βοήθησε στην εξέλιξη του φαινοµένου της τρο- µοκρατίας. Επίσης η πειρατεία, µε τον τρόπο που διεξάγεται στις µέρες µας, αποτελεί την µεγαλύτερη απειλή σήµερα στις θάλασσες. Αντίθετα µε τους πειρατές της παλαιάς εποχής, που µόνος στόχος τους ήταν ο πλουτισµός, οι σύγχρονοι πειρατές, µαζί µε την δίψα τους για πλουτισµό έχουν και ιδεολογικά ερείσµατα και υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι έχουν και πολιτική και θρησκευτική ατζέντα. Αυτός ο συνδυασµός είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τις ενεργειακές αγορές του πλανήτη, µε ό,τι συνεπάγεται αυτό για τον σύγχρονο κόσµο µας, καθώς το περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο µεταφέρεται µέσα από τα πιο επισφαλή ναυτιλιακά περάσµατα του κόσµου, όπου τα κρούσµατα πειρατείας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία έτη. [ Ιστορικό Η πρώτη ενέργεια πειρατείας της σύγχρονης εποχής, ιστορικά θεωρείται ότι ήταν η κατάληψη του πλοίου S.S. Falke to 1929, όταν επαναστάτες από τη Βενεζουέλα το κατέλαβαν στην Πολωνία και προσπάθησαν ανεπιτυχώς να ενισχύσουν τον αγώνα τους στην πατρίδα τους. Επίσης, τον Ιανουάριο του 1961, Ισπανοί και Πορτογάλοι αριστεροί επαναστάτες κατέλαβαν το επιβατηγό πλοίο Santa E F G H

À π Maria ανοιχτά της Βραζιλίας και προσπάθησαν ανεπιτυχώς να το οδηγήσουν στην Αγκόλα και να εγκαθιδρύσουν εξόριστη Πορτογαλική Κυβέρνηση. Το γεγονός όµως που έφερε στο προσκήνιο το θέµα της πειρατείας λόγω της τεράστιας προβολής του από τα ΜΜΕ, ήταν η κατάληψη του Ιταλικού κρουαζιερόπλοιου Achille Lauro τον Οκτώβριο του 1985 από αντάρτες του Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLF) κατά την αναχώρησή του από το λιµάνι της Αλεξάνδρειας. Οι πειρατές απαίτησαν την απελευθέρωση 50 Παλαιστινίων κρατουµένων από τις αρχές του Σύλληψη Σοµαλών πειρατών από οµάδα των ΟΥΚ ενώ συνοδεύονται για επιβίβαση στη Φρεγάτα Rheinland-Pfalz του Γερµανικού Ναυτικού. Παράδοση λύτρων σε εµπορικό σκάφος που κρατούν Σοµαλοί πειρατές µε τη µέθοδο του αλεξιπτώτου. Ισραήλ και κατάφεραν να διαφύγουν από το πλοίο, για να συλληφθούν κατά τη διαφυγή τους, από τις Ιταλικές αρχές στη Σικελία µε τη συνδροµή της Αµερικανικής Κυβέρνησης. Το περιστατικό αυτό δε, δηµιούργησε µία επικάλυψη µεταξύ των εννοιών της τρο- µοκρατίας µε την πειρατεία, προκαλώντας την ιεθνή Κοινότητα να αναθεωρήσει τις έννοιες όπως πήγαζαν από τις µέχρι τότε ιεθνείς Συνθήκες. Ενώ στη µεγαλύτερη διάρκεια του 20ου αιώνα τα κρούσµατα πειρατείας είναι σπάνια και µεµονωµένα, στη δεκαετία του 80 αρχίζει σταδιακά πειρατική δραστηριότητα εναντίον εµπορικών πλοίων στα Στενά της Ινδονησίας (Malacca Straights) και στο σύµπλεγµα των Φιλιππίνων από υποκινούµενες πειρατικές οµάδες µε στόχο τα φορτία των πλοίων, ενώ το παρακλάδι των Τίγρεων Ταµίλ στη Σρι Λάνκα, οι «Θαλάσσιοι Τίγρεις», επιδόθηκαν συστηµατικά στην πειρατεία πλοίων που διέπλεαν την περιοχή τους στη δεκαετία του 90, σκοτώνοντας τις περισσότερες φορές τα πληρώµατά τους. Με την έλευση του νέου αιώνα, η πειρατεία λαµβάνει πλέον τεράστιες διαστάσεις µε επεισόδια σε πολλά µέρη του κόσµου µε κυριότερες εστίες, ολόκληρη την περιοχή της Ινδονησίας και των Φιλιππίνων, την Ερυθρά Θάλασσα, τον κόλπο του Άντεν και το Κέρας της Αφρικής, τον κόλπο της Γουινέας ανοιχτά της Νιγηρίας και τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Κολοµβίας και της Βενεζουέλας. Σή- µερα, η υπ αριθµόν ένα επικίνδυνη περιοχή για την εκδήλωση πειρατείας και τροµοκρατικών χτυπηµάτων εναντίον εµπορικών και πολεµικών πλοίων θεωρείται η θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Σοµαλίας, στο Κέρας της Αφρικής και στον κόλπο του Άντεν. Πριν κλείσουµε την σύντοµη ιστορική αναφορά, αξίζει να σηµειώσουµε τις απόπειρες αµιγών τροµοκρατικών χτυπηµάτων εναντίον πολεµικών πλοίων, που εντάσσονται δικαιωµατικά στην κατηγορία της θαλάσσιας τροµοκρατίας µε όλα τα χαρακτηριστικά εκείνα που τους προσδίδουν τον χαρακτηρισµό "ασύµµετρες" επιθέσεις, καθιστώντας τις απειλές αυτές µέρος των αναγνωρισµένων απειλών για όλους τους Πολεµικούς Στόλους του κόσµου. Τον Ιανουάριο του 2000 στο λιµάνι του Άντεν της Υεµένης, έγινε αποτυχηµένη απόπειρα επίθεσης αυτοκτονίας της al-qaida εναντίον του Αµερικάνικου Αντιτορπιλικού USS The Sullivans, ενώ στις 12 Οκτωβρίου 2000 πάλι η al-qaida εξαπέλυσε επίθεση αυτοκτονίας µε λέµβο φορτωµένη µε εκρηκτικά, στο Αµερικάνικο Αντιτορπιλικό USS Cole µέσα στο ANAXAITI H/INTERCEPTION π À π - À À 2009 67

ίδιο λιµάνι µε αποτέλεσµα 17 νεκρούς και 39 τραυµατίες µέλη του πληρώµατος, καθώς και εκτεταµένη ζηµιά στα πλευρά του πλοίου. Παρόµοια τακτική έχουν χρησιµοποιήσει οι «Θαλάσσιοι Τίγρεις» των Ταµίλ εναντίον πολεµικών πλοίων του Ναυτικού της Σρι Λάνκα, καθώς και η Χαµάς εναντίον πολεµικών πλοίων του Ναυτικού του Ισραήλ. Νηοψία από προσωπικό του αµερικανικού ναυτικού σε µητρικό σκάφος πειρατών. [ Σύγχρονη Πειρατεία Είναι γνωστό ότι περισσότερο από τα δύο τρίτα του παγκόσµιου εµπορίου, αξίας περισσότερων από 2 τρισεκατοµµυρίων δολαρίων ετησίως, διεξάγεται µέσω της διεθνούς ναυτιλίας. Αυτό καθιστά την διεθνή ναυτιλία ζωτικής σηµασίας παράγοντα για την παγκόσµια οικονοµία και την παγκόσµια ασφάλεια. υστυχώς όµως, λόγω του τεράστιου όγκου υλικών που διακινούνται µε τη διεθνή ναυτιλία, έχει γίνει ευκολότερη και η διακίνηση παράνοµων υλικών όπως ναρκωτικά, οπλισµός και υλικά µαζικής καταστροφής. Η παράνοµη αυτή δραστηριότητα σε συνδυασµό µε πολιτική, κοινωνική και οικονοµική αστάθεια σε ορισµένες περιοχές της γης µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ιεθνή Κοινότητα, δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη µιας σειράς άλλων παράνοµων δραστηριοτήτων όπως είναι η πειρατεία, η οποία στην εποχή µας είναι η µεγαλύτερη απειλή εναντίον της διεθνούς ναυσιπλοΐας. Η σύγχρονη διεθνής πειρατεία νοµικά ορίζεται στο Άρθρο 15 της Συνθήκης της Γενεύης για τις Ανοιχτές Θάλασσες του 1958 και από το Άρθρο 101 της Συνθήκης των Ηνωµένων Εθνών για το ίκαιο της Θάλασσας του 1982 (UNCLOS: United Nations Convention on the Law of the Sea). Και οι δύο Συνθήκες στηριζόµενες στο διεθνές εθιµικό δίκαιο, ορίζουν ως πράξη πειρατείας την εγκληµατική ενέργεια των επιβατών ή του πληρώµατος Άγηµα από τη Φρεγάτα «Ψαρά» ενώ εκτελεί σύλληψη υπόπτων για πειρατεία. Ελληνικών συµφερόντων τάνκερ όπως φαίνεται µέσα από διόπτρα ηµέρας της Φρεγάτας «Ψαρά» 68 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À π ενός πλοίου ή αεροσκάφους εναντίον ενός άλλου πλοίου ή αεροσκάφους, των επιβατών και του πληρώµατος αυτού και του φορτίου του, προς ίδιο όφελος, σε ιεθνή Ύδατα ή σε ιεθνή Εναέριο Χώρο. Ο όρος όµως «προς ίδιο όφελος» στις συνθήκες αυτές, περιόριζε την ερµηνεία, στις επιθέσεις που γίνονται µε την πρόθεση της ληστείας και περιόριζε την ικανότητα των Εθνών να επεµβαίνουν σε πολιτικά υποκινούµενες επιθέσεις εναντίον πλοίων και σε µη ιεθνή Ύδατα. Πράγµατι, µε την τροµοκρατική-πειρατική επίθεση στο Achille Lauro τον Οκτώβριο του 1985, καταδείχθηκε η ανεπάρκεια της Συνθήκης αυτής, διότι η επίθεση έγινε για πολιτικούς λόγους και όχι για ίδιο όφελος των τροµοκρατών, έγινε στα χωρικά ύδατα της Αιγύπτου και έγινε µέσα από το ίδιο το πλοίο, από επιβάτες. Οι Η.Π.Α. και άλλες χώρες που µπορεί να είχαν ενδιαφέρον να επέµβουν, στερήθηκαν της εξουσίας να ενεργήσουν σύµφωνα µε το ιεθνές ίκαιο. Το 1988 υπεγράφη από τη ιεθνή Κοινότητα η Συνθήκη της Ρώµης για τον Περιορισµό των Παράνοµων ραστηριοτήτων εναντίον της Ασφάλειας των Θαλασσίων Μεταφορών, που έδινε τη δυνατότητα στη ιεθνή Κοινότητα να επέµβει και στις παραπάνω περιπτώσεις. Με το Πρωτόκολλο του 2005 συµπληρώθηκε και ενισχύθηκε περαιτέρω η Συνθήκη της Ρώµης του 1988 και σήµερα καλύπτει όλες τις παράνοµες ενέργειες που θα µπορούσαν να διεξαχθούν στη θάλασσα, µεταξύ των οποίων είναι η απόρριψη οποιωνδήποτε αποβλήτων και η παράνοµη µεταφορά ΠΒΧ (Πυρηνικών, Βιολογικών, Χη- µικών) υλικών, παρέχοντας επιπλέον στη ιεθνή Κοινότητα το πλαίσιο για τους τρόπους µε τους οποίους είναι δυνατόν να επέµβει. Η ευκολία µε την οποία οµάδες ανθρώπων µπορούν να προµηθευτούν οπλισµό, καθώς και τον υπόλοιπο αναγκαίο εξοπλισµό για την διεξαγωγή επιχειρήσεων προσβολής καταλήψεως εµπορικών πλοίων που διαπλέουν µια συγκεκριµένη περιοχή, είναι το «κλειδί» που ξεκλειδώνει σήµερα ένα από τα µοντέρνα ANAXAITI H/INTERCEPTION π À π - À À 2009 69

Αξίζει να σηµειώσουµε σε αυτό το σηµείο, ότι πρώτος ιοικητής της πολυεθνικής Ευρωπαϊκής Ναυτικής ύναµης EUNAVFOR που ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά αναβαθµίζοντας τον γεωστρατηγικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν από 8 εκεµβρίου 2008 έως 6 Απριλίου 2009, ο Αρχιπλοίαρχος Α. Παπαϊωάννου Π.Ν. που επέβαινε επί της φρεγάτας ΨΑΡΑ (F-454). Παράλληλα, ιοικητής της ιεθνούς πολυεθνικής Ναυτικής ύναµης CTF-151 είναι από τις 2 Μαΐου µέχρι τώρα (2/6/09) ο Τούρκος Υποναύαρχος Caner Bener, που επιβαίνει επί Αµερικάνικου πολεµικού πλοίου. Επίσης στην περιοχή ήδη δραστηριοποιούνται πλοία του Ναυτικού της Ρωσίας, της Κίνας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και της Σιγκαπούρης, των οποίων τα γεωπολιτικά και εµπορικά συµφέροντα επίσης πλήττονται βαριά από την πειρατεία. Μέλος πληρώµατος σκάφους επιφανείας µε πυροβόλο τύπου Gatling των 25 mm. Σύλληψη Σοµαλών πειρατών από άγηµα σκάφους του Γερµανικού Ναυτικού. «κουτιά της Πανδώρας». Αν σε αυτό προστεθούν και άλλοι καθοριστικοί παράγοντες όπως η αδυναµία της ιεθνούς Κοινότητας να περιορίσουν χρονίζουσες τοπικές συγκρούσεις που έχουν οδηγήσει σε ολοκληρωτική διάλυση κάποιων χωρών και µεγάλες πληθυσµιακές οµάδες σε εξαθλίωση, συνεπικουρούµενες από τον συνεχώς αυξανόµενο πολιτικό και θρησκευτικό φανατισµό, είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς γιατί έχουµε έξαρση του φαινοµένου της πειρατείας στις περιοχές που αναφέρθηκαν παραπάνω. Παράλληλα, αναλύοντας µε περισσότερη λεπτοµέρεια τις γεωπολιτικές ισορροπίες στα σηµεία του πλανήτη µε έντονη δραστηριότητα πειρατών, διαπιστώνει κανείς ότι ακριβώς σε αυτές τις περιοχές µε εντατική κυκλοφορία εµπορικών πλοίων, διεξάγεται έντονος ανταγωνισµός για τον έλεγχο είτε των πλουτοπαραγωγικών πηγών που βρίσκονται εκεί, είτε για τον έλεγχο των οδών µεταφοράς των αγαθών αυτών από τους τόπους παραγωγής τους που βρίσκεται σχετικά κοντά σε αυτές. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι η περιοχή του Αραβικού Κόλπου και οι συγκεκριµένες περιοχές της Ανατολικής και υτικής Αφρικής είναι οι περιοχές µε τεράστια κοιτάσµατα πετρελαίου τα οποία εποφθαλµιούν κυρίως οι Η.Π.Α. και η Κίνα. Στο διεθνές συνέδριο για την πειρατεία και τα εγκλήµατα στη θάλασσα που έγινε στη Kuala Lumpur της Μαλαισίας στις 18 και 19 Μαΐου 2009, συζητήθηκαν εκτενώς οι εξελίξεις στο πεδίο της διεθνούς πειρατείας, αλλά κυρίως εκφράστηκε πλέον οµόφωνα από όλα τα εµπλεκόµενα κράτη, η επιθυµία να υπάρξει συνεννόηση και από κοινού εντατική αντιµετώπιση του προβλήµατος στη ρίζα του και ολοκληρωµένα, µε στρατηγική. Άλλωστε, ήδη η ιεθνής Κοινότητα, εφαρµόζοντας τις παραπάνω ιεθνείς Συνθήκες και τις πρόσφατες σχετικές αποφάσεις του Συµβουλίου Ασφαλείας των Ηνωµένων Εθνών (αποφάσεις 1814/08, 1816/08, 1838/08, 1846/08, 1851/08, 1863/09), έχει αναλάβει δράση, µε άµεση και ενεργή εµπλοκή της ιεθνούς Κοινότητας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, µε την ενεργοποίηση των πολυεθνικών Συµµαχικών CTF-150 και CTF-151 (CTF:Coalition Task Forces), της Ευρωπαϊκής Ναυτικής ύναµης EUNAVFOR (European Union Naval Force, Operation «ATALANTA») και των Νατοϊκών SNMG-1 και SNMG-2 (Standing NATO Maritime Groups) αντίστοιχα, στην περιοχή της Σοµαλίας και του κόλπου του Άντεν. [ Η περίπτωση της Σοµαλίας Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη της πειρατείας σε µια περιοχή είναι η εξαθλίωση που σε συνδυασµό µε την έλλειψη οργανωµένου κράτους, δηµιουργούν πρακτικά το υπόβαθρο για τη συγκεκριµένη δραστηριότητα. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι κοινά σε οποιοδήποτε σηµείο της γης υπάρχει πειρατεία. Όµως, κάθε πειρατική δραστηριότητα υποδαυλίζεται και επηρεάζεται από τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής προσδίδοντας τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στη ριζική αντιµετώπιση του προβλήµατος. Για παράδειγµα, στη υτική Αφρική, η ασυδοσία των πετρελαϊκών εταιρειών δηµιούργησε το υπόβαθρο για την ανάπτυξη της πειρατείας σε συνδυασµό µε το γεωπολιτικό παιχνίδι των Η.Π.Α. και της Κίνας στην περιοχή για τα πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσµατα της Νιγηρίας. Στη Σοµαλία η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Το Κέρας της Αφρικής είναι δεδηλωµένα «Γεωστρατηγικό Σηµείο Ενδιαφέροντος» για τις Η.Π.Α και τις υπόλοιπες Μεγάλες υνάµεις της εποχής µας, µιας και από την περιοχή διέρχονται ετησίως περισσότερα από 22.000 εµπορικά πλοία. Η συλλογιστική είναι απλή, σύµφωνα µε τη γεωπολιτική θεωρία: Όποιος ελέγχει το πέρασµα, ελέγχει και το πιο σηµαντικό κοµµάτι του παγκοσµίου εµπορίου, άρα και της παγκόσµιας οικονο- µίας. Επιπλέον, στην ίδια περιοχή βρίσκονται τα πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσµατα του Σουδάν και του Τσαντ, τα οποία επιθυµούν διακαώς να ελέγξουν η Κίνα και οι Η.Π.Α. Όµως, αυτό που πρακτικά οδήγησε 70 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À π στη ραγδαία εξάπλωση του φαινοµένου της πειρατείας στη συγκεκρι- µένη περιοχή ήταν το κενό που δηµιουργήθηκε από την εµφύλια σύρραξη στη Σοµαλία. Από το 1991, η χώρα βρίσκεται ακυβέρνητη, µε τον κρατικό και κοινωνικό ιστό σε πλήρη διάλυση. Η οικονοµία είναι εντελώς κατεστραµµένη, ενώ η χώρα είναι χωρισµένη σε περιοχές επιρροής πολέµαρχων που έχουν ουσιαστικά επιβάλλει ένα είδος φεουδαρχικού συστήµατος. Οι Ένοπλες υνάµεις και τα Σώµατα Ασφαλείας πρακτικά, είναι ανύπαρκτα. Οι προσπάθειες του Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών να επιβάλλουν ειρήνευση και οµαλότητα έχουν στεφθεί από παταγώδη αποτυχία τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ οι τελευταίες προσπάθειες της Αφρικανικής Ένωσης (African Union), µε την επιχείρηση AMISOM (African Mission Somalia) δεν φαίνεται να έχει απτά αποτελέσµατα. To Ιταλικό σκάφος Comandante Bettica σε αποστολή συνοδείας εµπορικού σκάφους. Οι κάτοικοι των παραθαλάσσιων οικισµών που ασχολούνταν αποκλειστικά µε την αλιεία, σταδιακά αποδυναµώθηκαν λόγω των συγκρούσεων, αλλά κυρίως έχασαν τους ψαρότοπούς τους. Αυτό συνέβη διότι µε την έλλειψη αστυνόµευσης και επιτήρησης στη θάλασσα, τα µεγάλα ωκεάνια αλιευτικά της Κίνας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και άλλων χωρών µε µεγάλους αλιευτικούς στόλους, κυριολεκτικά σάρωσαν έναν από τους πιο πλούσιους ψαρότοπους της γης. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι για την Σοµαλία έχει αναγνωριστεί ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη) 200 νµ από τη ιεθνή Κοινότητα αλλά για πολλά χρόνια οι αλιευτικές εταιρείες δεν σεβάστηκαν αυτή την αναγνώριση λόγω των εξαιρετικής ποιότητας και ποσότητας αλιευµάτων µέσα στη ζώνη αυτή. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι διάφορες εταιρείες από τα λεγόµενα «ανεπτυγµένα» κράτη του κόσµου χρησιµοποίησαν ανενόχλητα τα νερά ανοιχτά της Σοµαλίας για πόντιση τοξικών και χηµικών αποβλήτων διαταράσσοντας ανεπανόρθωτα το θαλάσσιο οικοσύστηµα της περιοχής. Έτσι, έχοντας χάσει την πηγή βιοπορισµού τους και υποκινούµενοι επιπλέον πολιτικά και θρησκευτικά, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους που επί πολλές γενιές ασχολούνταν αποκλειστικά µε την αλιεία, στράφηκαν στην πειρατεία. Οι πειρατές όµως της Σοµαλίας δεν είναι µόνο οι απλοί ψαράδες που έχασαν την κύρια πηγή βιοπορισµού τους. Η αποτελεσµατικότητα των πειρατικών επιχειρήσεων και ο τρόπος µε τον οποίο δρουν, καταδεικνύουν ότι µαζί µε τους πρώην ψαράδες που ξέρουν καλά τη θάλασσα, υπάρχουν και πρώην στεριανοί αντάρτες που κουράστηκαν να πολεµούν χρόνια χωρίς αποτέλεσµα και όφελος και γνωρίζουν καλά τα όπλα και τις οδούς εφοδιασµού αυτών, καθώς και οι ειδικοί σε ηλεκτρονικά, επικοινωνίες και σύγχρονες τεχνολογίες που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση των συγκεκριµένων πειρατικών επιχειρήσεων, Μέλος της οµάδας των ΟΥΚ του αγήµατος ασφαλείας της Φρεγάτας «Ψαρά» ενώ επιτηρεί την επιβίβαση Σοµαλών ύποπτων για πειρατεία στο σκάφος του γερµανικού Ναυτικού Rheinland-Pfalz.

Πειρατές ενώ έχουν καταλάβει κινεζικό αλιευτικό σκάφος. Έχουν αναφερθεί επιθέσεις πειρατών έως και 600 ναυτικά µίλια από τις ακτές της Σοµαλίας προς τον Ινδικό Ωκεανό, η ζώνη όµως των 300 ναυτικών µιλίων από τις ακτές είναι η πιο επικίνδυνη. Το πλήρωµα της Φρεγάτας «Ψαρά» που στις 12 Απριλίου συµπλήρωσε 4 µήνες παρουσίας στη διοίκηση της Ευρωπαϊκής ύναµης EUNAVFOR ATALANTA. οι οποίοι πολλές φορές δεν είναι καν Σοµαλοί. Είναι ενδεικτικό της αποτελεσµατικότητας αυτού του συνδυασµού, το γεγονός ότι έχουν γίνει πολλαπλά πειρατικά χτυπήµατα σε εµπορικά πλοία, αρκετές εκατοντάδες µίλια µακριά από τις ακτές της Σοµαλίας. Έχοντας υπόψη την παραπάνω σύνθεση των οµάδων των Σοµαλών πειρατών, γίνεται αντιληπτό ότι η συγκεκριµένη πειρατική δραστηριότητα, αποτελεί σοβαρότατη απειλή για το διεθνές εµπόριο και τις ενεργειακές πηγές, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Ο τρόπος µε τον οποίο δρουν οι σύγχρονοι πειρατές σε αυτήν την περιοχή του πλανήτη µας είναι ήδη γνωστός στις πολυεθνικές Ναυτικές υνάµεις και για τον λόγο αυτό, έχουν προσαρµόσει τις τακτικές τους ανάλογα. Συνήθως, η οµάδα των πειρατών διαθέτει ένα µεγαλύτερο πλοίο (µεγάλο αλιευτικό ή µικρό εµπορικό), ως πλοίο-βάση (mothership), από το οποίο είναι δυνατόν να επιχειρήσουν µικρότερα σκάφη. Αυτά τα µικρότερα σκάφη είναι συνήθως ταχύπλοα σκάφη µε πολύ δυνατές µηχανές για να µπορούν να προσβάλλουν το εµπορικό πλοίο, πριν αυτό αυξήσει ταχύτητα και διαφύγει. Όµως έχουν παρατηρηθεί και κάθε είδους βάρκες µε απλές µηχανές που απλά στήνουν "καρτέρι" στα διερχόµενα εµπορικά πλοία κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το ανέβασµα στα πλοία πραγµατοποιείται µε ανεµόσκαλες ή σχοινιά τα οποία ρίπτονται µε άγκιστρα. Αυτό καταδεικνύει ότι ο εξοπλισµός των πειρατών είναι σχετικά απλός και εντυπωσιάζει το γεγονός ότι καταφέρνουν τέτοια αποτελέσµατα µε αυτά, όπως θα δούµε παρακάτω. Μόλις το πλοίο καταληφθεί, οδηγείται σε σηµεία κοντά στις ακτές της Σοµαλίας (π.χ. στην παράκτια πόλη Eyl της επαρχίας Puntland στην ανατολική ακτή, που θεωρείται ένα από τα µεγαλύτερα ορµητήρια πειρατών στη Σοµαλία), όπου οι πειρατές ζητούν αρκετά εκατοµµύρια δολάρια ως λύτρα για να απελευθερώσουν πλήρωµα και πλοίο. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί η κατάληψη του εµπορικού πλοίου τύπου ro-ro, του MV FAINA στις 25 Σεπτεµβρίου 2008, από 50 Σο- µαλούς πειρατές. Το πλοίο µετέφερε 33 άρµατα τύπου T-72 και άλλα οπλικά συστήµατα και πυροµαχικά, από την Ουκρανία στην Κένυα (κατά άλλους στο Σουδάν). Πολεµικά πλοία του Αµερικάνικου και Ρωσικού Ναυτικού, επιτηρούσαν στενά το πλοίο για να αποφευχθεί τυχόν εκφόρτωση του σηµαντικότατου αυτού φορτίου, µε ανεπανόρθωτες συνέπειες για τις ισορροπίες στην περιοχή. Το πλοίο µε το πλήρωµά του, παρέµεινε στην κατοχή των πειρατών µέχρι τις 5 Φεβρουαρίου 2009, όταν πληρώθηκε το ποσόν των 3.200.000 $ από την πλοιοκτήτρια εταιρεία για την απελευθέρωσή του. Τις ίδιες περίπου ηµέρες (15 Νοεµβρίου 2008), κατελήφθη το Σαουδαραβικών συµφερόντων πετρελαιοφόρο tanker Sirius Star µε φορτίο 2.000.000 βαρελιών αργού πετρελαίου, που αποτελεί το µεγαλύτερο πλοίο που έχει καταληφθεί ποτέ από πειρατές. Το πλοίο απελευθερώθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2009, µετά την καταβολή λύτρων ύψους 3.000.000 $. Με την επιτυχία που γνωρίζουν οι πειρατές, όλο και περισσότεροι άνθρωποι από τις κατηγορίες που περιγράψαµε παραπάνω, οδηγούνται σε αυτή την παράνοµη δραστηριότητα, αποκοµίζοντας τεράστια ποσά, και απολαµβάνοντας πολυτέλειες, πρωτόγνωρες για την περιοχή, δη- µιουργώντας ακόµα µεγαλύτερη αποσταθεροποίηση και κάνοντας την περιοχή πόλο έλξης κάθε είδους παράνοµης δραστηριότητας, όπως εµπόριο ναρκωτικών, διακίνησης όπλων, λαθρεµπορίου, πορνείας και άλλων. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι χρήµατα και υλικά από τις πειρατικές επιδροµές, οδηγούνται προς ενίσχυση της ήδη τεταµένης κατάστασης στην περιοχή της Ανατολικής Αφρικής, εξοπλίζοντας τους κάθε λογής πολέµαρχους και φανατικούς, συντελώντας στη συνεχιζόµενη αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής, αποτελώντας ουσιαστικά µέρος του µεγαλύτερου προβλήµατος ασφάλειας της 72 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À π εποχής µας που είναι γενικά και η τροµοκρατία. Σε αυτό το σηµείο, αξίζει να αναφέρουµε µερικές στατιστικές σχετικά µε τη δραστηριότητα των πειρατών στη Σοµαλία. Το έτος 2008, αναφέρθηκαν 115 επιθέσεις πειρατών εναντίον εµπορικών πλοίων, εκ των οποίων περίπου το 40% ήταν επιτυχείς, λαµβάνοντας υπόψη ότι η ιεθνής Κοινότητα δεν είχε ακόµα δραστηριοποιηθεί τόσο εντατικά.. Κατά το πρώτο τετράµηνο του 2009, αναφέρθηκαν 81 πειρατικές επιθέσεις, εκ των οποίων οι 25 ήταν επιτυχείς για τους πειρατές, σηµειώνοντας αύξηση 650% των επιθέσεων σε σχέση µε την ίδια περίοδο του 2008. Κατά το ίδιο χρονικό διάστηµα υπήρξε µείωση του ποσοστού των επιτυχιών των πειρατικών επιθέσεων στο 23%, το οποίο είναι ενθαρρυντικό όσον αφορά τις προσπάθειες των ιεθνών Ναυτικών υνάµεων στην περιοχή, που όλο και συχνότερα αποτρέπουν τις πειρατικές επιθέσεις λόγω της έγκαιρης επέµβασής τους και της γενικότερης παρουσίας τους. Η ραγδαία όµως αύξηση των επιθέσεων, είναι ενδεικτική του ότι, όλο και περισσότεροι άνθρωποι "εξωθούνται" προς την παράνοµη και επικίνδυνη αυτή δραστηριότητα. [ Επίλογος Αναλύοντας προσεκτικότερα το γενικότερο πρόβληµα της πειρατείας και ειδικότερα το πρόβληµα στη Σοµαλία, διαπιστώνουµε ότι η κατάσταση αποτελεί πλέον ένα από τα σηµαντικότερα ιεθνή προβλήµατα που «αγγίζει» όλες τις χώρες του κόσµου. Η ιεθνής Κοινότητα, δυστυχώς φάνηκε ότι δεν προέβλεψε την κατάσταση που θα προέκυπτε στη Σοµαλία από την διαιώνιση της εσωτερικής εµφύλιας αντιπαλότητας. Οι πειρατές προέκυψαν ακριβώς από αυτή, την υποκινούµενη ή όχι, συνεχιζόµενη αποσταθεροποίηση της περιοχής προκειµένου να εξυπηρετηθούν τα όποια γεωπολιτικά συµφέροντα των ισχυρών. Όµως η κατάσταση φαίνεται ότι µπορεί να πάρει διαστάσεις που, αν δεν ελεγχθούν, µπορούν να οδηγήσουν σε ευρύτερη παγκόσµια αποσταθεροποίηση, λόγω των οικονοµικών συνεπειών της κατάστασης. Το πρόβληµα απαιτεί ριζική αντιµετώπιση και όχι στρατιωτικά µέτρα που από ότι φαίνεται µόνο επιδερµικά αντιµετωπίζουν τη κατάσταση και µόνο εν µέρει. Η ιεθνής Κοινότητα πρέπει να δει το πρόβληµα στην ουσία του και να αναλάβει κατάλληλες δράσεις ώστε η Σοµαλία να γίνει κράτος κυρίαρχο και δηµοκρατικό, µε οργανωµένες δυνάµεις ασφαλείας και Ένοπλες υνάµεις. Με τις προϋποθέσεις αυτές θα δηµιουργηθούν οι υποδοµές εκείνες που θα καλυτερέψουν τη ζωή των ανθρώπων ώστε να αποκηρύξουν την πειρατεία και να ζήσουν ειρηνικά και µε ασφάλεια, χρησιµοποιώντας αποτελεσµατικά τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του τόπου τους. Ο διοικητής της EUFOR ATALANTA Αρχιπλοίαρχος Αντώνης Παπαϊωάννου στο σκάφος του κινεζικού Ναυτικού PLA NAVY SHIP WUHAN 169, σε ανταπόδοση της αντίστοιχης επίσκεψης του Κινέζου Υποναυάρχου RADM DU JINGCHEN στη Φ/Γ ΨΑΡΑ την 22 Μαρτίου 2009. Άγηµα των ΟΥΚ ενώ πραγµατοποιεί έλεγχο σε ύποπτο για πειρατεία σκάφος.