ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 27.9.2013 COM(2013) 661 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟ 2012 {SWD(2013) 344 final} EL EL
Πίνακας περιεχομένων 1. Εισαγωγή... 3 2. Χρηματοοικονομική κατάσταση του Ταμείου στις 31 Δεκεμβρίου 2012... 3 2.1. Χρηματοδοτικές ροές του Ταμείου... 3 2.2. Σημαντικές πράξεις... 5 2.3. Σημαντική συναλλαγή μετά την ημερομηνία κοινοποίησης... 6 2.4. Παρουσίαση των λογαριασμών... 6 2.4.1. Βάση κατάρτισης... 6 2.4.2. Οικονομικές καταστάσεις του Ταμείου προ της ενοποίησης στις 31 Δεκεμβρίου 20126 3. Πληρωμές προς ή από το Ταμείο... 13 3.1. Νομική βάση των πληρωμών από τον γενικό προϋπολογισμό προς το Ταμείο... 13 3.2. Πληρωμές προς ή από τον γενικό προϋπολογισμό κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους... 13 3.2.1. Τροφοδότηση του Ταμείου... 13 3.2.2. Τόκοι από τις τοποθετήσεις των ρευστών διαθεσίμων του Ταμείου... 14 4. Υποχρεώσεις του Ταμείου... 16 4.1. Πληρωμές για αθέτηση υποχρεώσεων... 16 4.2. Αμοιβή της ΕΤΕπ... 17 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 480/2009 του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2009 1 (κωδικοποιημένη έκδοση), ιδρύθηκε Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις («το Ταμείο») που έχει ως στόχο την εξόφληση των πιστωτών της Ένωσης σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων των δικαιούχων δανείων που έχει χορηγήσει ή εγγυηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού, η Επιτροπή ανέθεσε τη χρηματοοικονομική διαχείριση του Ταμείου στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EΤΕπ) βάσει συμφωνίας που υπεγράφη μεταξύ της Κοινότητας και της ΕΤΕπ στις 23 Νοεμβρίου 1994 στις Βρυξέλλες και στις 25 Νοεμβρίου 1994 στο Λουξεμβούργο («η συμφωνία»), στη συνέχεια δε τροποποιήθηκε στις 17/23 Σεπτεμβρίου 1996, στις 8 Μαΐου 2002, στις 25 Φεβρουαρίου 2008, στις 20 Οκτωβρίου 2010 και στις 9 Νοεμβρίου 2010. Βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 2 της συμφωνίας, η EΤΕπ υποβάλλει κατ έτος στην Επιτροπή, πριν από την 1η Μαρτίου, ετήσια έκθεση σχετικά με την κατάσταση και τη διαχείριση του Ταμείου («κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων») και τη δημοσιονομική κατάσταση του Ταμείου για το προηγούμενο έτος («δήλωση χρηματοοικονομικής κατάστασης του Ταμείου»). Περισσότερες λεπτομέρειες της έκθεσης που για το έτος 2012 παρατίθενται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD). Επιπλέον, το άρθρο 8 του κανονισμού προβλέπει ότι η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, μέχρι την 31η Μαΐου του επόμενου έτους, έκθεση σχετικά με την κατάσταση του Ταμείου και τη διαχείρισή του για κάθε οικονομικό έτος. 2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΣΤΙΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012 Η χρηματοοικονομική κατάσταση του Ταμείου είναι το άθροισμα όλων των χρηματοδοτικών ροών από την ίδρυση του Ταμείου, το 1994. 2.1. Χρηματοδοτικές ροές του Ταμείου Το συνολικό ποσό των διαθεσίμων του Ταμείου ανερχόταν σε 2.021.926.202,00 ευρώ (βλ. τμήμα 3 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής: Δήλωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του Ταμείου στις 31 Δεκεμβρίου 2012, όπως υποβλήθηκε από την ΕΤΕπ). Παρακάτω παρατίθεται το άθροισμα των χρηματοδοτικών ροών από ιδρύσεως του Ταμείου: Ταμείο Εγγυήσεων Υπόλοιπο στις 31.12.2012 Υπόλοιπο στις 31.12.2011 Μεταβολή ποσά που εισφέρθηκαν στο Ταμείο από τον προϋπολογισμό διαδοχικά ετήσια καθαρά αποτελέσματα 3.540.394.500,00 3.384.734.500,00 155.660.000,00 846.343.661,55 802.354.046,04 43.989.615,51 1 ΕΕ L 145 της 10.6.2009, σ. 10 («ο κανονισμός»). 3
ανακτηθέντα ποσά από πληρωμές του Ταμείου για αθετήσεις υποχρεώσεων λοιποί πληρωτέοι λογαριασμοί (περιλαμβανομένων των εγγυήσεων που έχουν καταπέσει αλλά δεν έχουν ακόμη καταβληθεί και των διαχειριστικών τελών της ΕΤΕπ) εισπραχθείσες προμήθειες για καθυστερημένες ανακτήσεις ποσών (το 2002) καταπτώσεις εγγυήσεων από τους πόρους του Ταμείου (περιλαμβανομένων των εγγυήσεων που έχουν καταπέσει αλλά δεν έχουν ακόμη καταβληθεί) διαδοχικές επανακαταβολές στον προϋπολογισμό (περιλαμβανομένης έκτακτης επανακαταβολής στον προϋπολογισμό μετά την προσχώρηση νέων κρατών μελών) προσαρμογή αποτίμησης χαρτοφυλακίου σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ Λογιστική αξία του Ταμείου 578.854.353,78 576.705.008,19 2.149.345,59 18.819.492,23 770.809,98 18.048.682,25 5.090.662,91 5.090.662,91 0,00 519.866.214,55 (477.860.856,19) (42.005.358,36) (2.501.391.526,79) (2.501.391.526,79) 0,00 53.681.272,87 (34.197.488,08) 87.878.760,95 2.021.926.202,00 1.756.205.156,06 265.721.045,94 Η λογιστική αξία του Ταμείου αυξήθηκε κατά περίπου 266 εκατ. ευρώ το 2012. Αυτό εξηγείται από: Αύξηση της επιχορήγησης από τον προϋπολογισμό (ποσό τροφοδότησης) ύψους 156 εκατ. ευρώ για την προσαρμογή του Ταμείου στο ποσό-στόχο 9% 4
των καθαρών εσόδων από χρηματοπιστωτικές πράξεις που ανήλθαν σε 44 εκατ. ευρώ των ανακτηθέντων ποσών από πληρωμές του Ταμείου για αθετήσεις υποχρεώσεων ύψους 2 εκατ. ευρώ ποσού πληρωτέου ύψους 18 εκατ. ευρώ το οποίο συνίσταται κυρίως σε καταπτώσεις εγγυήσεων του Ταμείου (η πληρωμή πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2013) της αποτίμησης του χαρτοφυλακίου που αυξήθηκε κατά 88 εκατ. ευρώ λόγω της μεταβλητότητας των τιμών στο πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Μείωση της παρέμβασης του Ταμείου για την κάλυψη μη καταβολής πληρωμών εκ μέρους της Συρίας συνολικού ύψους 42 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 18 εκατομμύρια εκκρεμούν ακόμη προς πληρωμή στις 31 Δεκεμβρίου 2012 (λοιποί πληρωτέοι λογαριασμοί). 2.2. Σημαντικές πράξεις 1) Τον Ιανουάριο 2012, η συνεισφορά του προϋπολογισμού στο Ταμείο υπολογίστηκε βάσει των άρθρων 3 και 5 του κανονισμού: Το άρθρο 3 του κανονισμού 2 προβλέπει ότι το ποσό του Ταμείου πρέπει να ανέρχεται σε ένα ποσό-στόχο ίσο με το 9% του συνόλου των τρεχουσών κεφαλαιακών υποχρεώσεων που απορρέουν από κάθε πράξη, συν τους οφειλόμενους και μη καταβληθέντες τόκους. Στο άρθρο 5 του κανονισμού ορίζεται ότι το ποσό που πρέπει να μεταφερθεί από τον προϋπολογισμό στο Ταμείο το έτος n + 1 υπολογίζεται με βάση τη διαφορά μεταξύ του ποσού-στόχου και της αξίας των καθαρών στοιχείων ενεργητικού του Ταμείου στα τέλη του έτους n - 1, υπολογιζόμενο στις αρχές του έτους n. Για την προσαρμογή του Ταμείου στο 9% του συνόλου των τρεχουσών κεφαλαιακών υποχρεώσεων, ένα ποσό ύψους 155,66 εκατ. ευρώ εγγράφηκε στον προϋπολογισμό του 2013 για τη συνεισφορά στο Ταμείο. Στις 31.12.2011, το ποσόστόχος ανερχόταν στα 1.911,09 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 9% των συνολικών τρεχουσών εγγυημένων πράξεων (21.234,34 εκατ. ευρώ). Η διαφορά μεταξύ του ποσού-στόχου και του καθαρού ενεργητικού του Ταμείου ύψους 1.755,43 εκατ. ευρώ στις 31.12.2011 ισοδυναμούσε με 155,66 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό ζητήθηκε για την τροφοδότηση του Ταμείου το 2013 και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Νοέμβριο του 2012. Συνεπώς, αναγνωρίσθηκε ως απαίτηση του Ταμείου από τον προϋπολογισμό. 2 Ο κανονισμός προβλέπει ότι οι πράξεις που αφορούν τις προς ένταξη χώρες οι οποίες καλύπτονται από το Ταμείο εξακολουθούν να καλύπτονται από την εγγύηση της ΕΕ μετά την ημερομηνία ένταξης. Ωστόσο, από την εν λόγω ημερομηνία και μετά παύουν να είναι εξωτερικές δράσεις της ΕΕ και καλύπτονται απευθείας από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι πλέον από το Ταμείο. 5
2) Στις 20.2.2012, το ποσό των 260,17 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στο ποσό τροφοδότησης για το 2012 μεταφέρθηκε από τον προϋπολογισμό στο Ταμείο (βλ. λεπτομέρειες στην παράγραφο 3.2.1 για την τροφοδότηση του Ταμείου). 3) Από τον Νοέμβριο του 2011, η ΕΤΕπ αντιμετωπίζει καθυστερήσεις των πληρωμών για τα κρατικά δάνεια της Συρίας 3. Ως εκ τούτου, και σύμφωνα με τη σύμβαση εγγύησης μεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ, η ΕΤΕπ έχει ζητήσει την κατάπτωση 4 εγγυήσεων του Ταμείου Εγγυήσεων της ΕΕ το 2012 για συνολικό ποσό ύψους 42 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν ανακτηθεί 2,15 εκατ. ευρώ (βλ. σημείο 4.1 Πληρωμές για αθέτηση υποχρεώσεων). 2.3. Σημαντική συναλλαγή μετά την ημερομηνία κοινοποίησης Στις 20 Φεβρουαρίου 2013, το ποσό των 155,66 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στην τροφοδότηση για το 2013, μεταφέρθηκε από τον προϋπολογισμό στο Ταμείο. 2.4. Παρουσίαση των λογαριασμών 2.4.1. Βάση κατάρτισης Οι οικονομικές καταστάσεις του Ταμείου (καθώς και οι προ της ενοποίησης οικονομικές καταστάσεις) έχουν καταρτιστεί σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες που θεσπίστηκαν από τον Υπόλογο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και συγκεκριμένα σύμφωνα με τον λογιστικό κανόνα 11 «Χρηματοπιστωτικά μέσα», όπως εξηγείται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD). 2.4.2. Οικονομικές καταστάσεις του Ταμείου προ της ενοποίησης στις 31 Δεκεμβρίου 2012 Οι οικονομικές καταστάσεις του Ταμείου προ της ενοποίησης καταρτίζονται προκειμένου να συμπεριληφθούν λογιστικές πράξεις οι οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται στις οικονομικές καταστάσεις του Ταμείου που καταρτίστηκαν από την ΕΤΕπ (βλ. έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). Η ανάγκη συμπερίληψης των εν λόγω πράξεων οφείλεται στις διαδοχικές αθετήσεις υποχρεώσεων που προέκυψαν από την ίδρυση του Ταμείου. Αν ο δικαιούχος μιας δανειακής πράξης που καλύπτεται από εγγύηση του Ταμείου αθετήσει τις υποχρεώσεις του, στον ισολογισμό προ της ενοποίησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται τυχόν ληξιπρόθεσμες οφειλές συν οι οφειλόμενοι τόκοι υπερημερίας και άλλες λογιστικές οφειλές 4 έως την πλήρη εξόφληση των ποσών που οφείλονται στο Ταμείο. Έτσι, στο τέλος του έτους θα υπάρχει μια πλήρης σειρά οικονομικών καταστάσεων για το Ταμείο προς ενσωμάτωση στον ενοποιημένο ισολογισμό της ΕΕ. Στις 31.12.2012, υπάρχουν αθετήσεις πληρωμών για συριακά δάνεια που καλύφθηκαν από το Ταμείο και καταγράφονται στις προ της ενοποίησης οικονομικές καταστάσεις ως κυκλοφορούν ενεργητικό (υποκατάστατα δάνεια) συνολικού ύψους 21.873.627,24 ευρώ, καθώς και μία κατάπτωση εγγύησης για τον ίδιο υπερήμερο οφειλέτη συνολικού ύψους 17.982.385,53 ευρώ, η οποία καταγράφεται στις προ της ενοποίησης οικονομικές καταστάσεις στις άλλες απαιτήσεις (και το ισόποσο στις 3 Λόγω, εν μέρει, του γεγονότος ότι οι μεταφορές κεφαλαίων προς την ΕΤΕπ από τη Συρία δεν εκτελούνται από τις ανταποκρίτριες τράπεζες ως αποτέλεσμα μιας σειράς διαφορετικών καθεστώτων κυρώσεων. 4 Στις άλλες λογιστικές οφειλές περιλαμβάνονται οι διαφορές συναλλαγματικής ισοτιμίας, αν υπάρχουν, οι οποίες εγγράφονται στις άλλες υποχρεώσεις (κυρίως τα τέλη είσπραξης που οφείλονται στην ΕΤΕπ). 6
υποχρεώσεις δεδομένου ότι η πληρωμή πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2013). Συνεπώς, το συνολικό ύψος του ισολογισμού προ της ενοποίησης ανέρχεται σε 2.061.782.214,77 ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι προ της ενοποίησης λογαριασμοί αντικατοπτρίζουν την απόφαση του υπόλογου της Επιτροπής στις 31 Ιανουαρίου 2013, με ισχύ από τις οικονομικές περιόδους που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2012 ή μετέπειτα, να απεικονίζονται τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων ως κυκλοφορούν/μη κυκλοφορούν ενεργητικό ανάλογα με την εναπομένουσα διάρκειά τους και όχι πλέον ως κυκλοφορούν ενεργητικό. Για λόγους σύγκρισης, η διάκριση μεταξύ κυκλοφορούντων/μη κυκλοφορούντων στοιχείων εφαρμόστηκε και στα αριθμητικά στοιχεία του 2011. Ωστόσο, ο ισολογισμός που παρουσιάζεται στο έγγραφο εργασίας (SWD) 5 δεν αντικατοπτρίζει την απόφαση του υπολόγου. Η απόφαση πράγματι εκδόθηκε πολύ αργά για να ενσωματωθεί στους λογαριασμούς του Ταμείου Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις, οι οποίοι είχαν παρασχεθεί από την ΕΤΕπ για το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. 5 Τμήμα 3 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής: Δήλωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του Ταμείου στις 31 Δεκεμβρίου 2012 7
2.4.2.1. Ταμείο Εγγυήσεων: ισολογισμός προ της ενοποίησης Ο ισολογισμός προ της ενοποίησης αντιστοιχεί στον ισολογισμό που καταρτίζεται προκειμένου να ενσωματωθεί στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της ΕΕ. Οι βασικές αλλαγές επεξηγούνται στις σημειώσεις του ισολογισμού. Ισολογισμός: Απαιτήσεις σε ευρώ 2012 2011 ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μακροπρόθεσμες επενδύσεις 1.347.503.201,55 994.147.018,00 Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ (Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία) κόστος 1.277.457.029,68 986.847.999,50 Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ αναλογιστική διαφορά 1.937.127,51 1.281.526,63 Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ προσαρμογή στην εύλογη αξία 52.128.946,59 (11.104.971,28) Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ δεδουλευμένα 15.980.097,77 Σύνολο μη κυκλοφορούντος ενεργητικού 1.347.503.201,55 17.122.463,15 994.147.018,00 ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Βραχυπρόθεσμες επενδύσεις 268.067.766,99 200.405.636,14 Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ (Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία) κόστος Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ αναλογιστική διαφορά Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ προσαρμογή στην εύλογη αξία Χαρτοφυλάκιο ΔΠΠ δεδουλευμένα 265.916.314,50 220.037.760,00. (2.383.541,31) (368.459,65) 1.540.460,39 (23.084.885,85) 2.994.533,41 3.821.221,64 Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις 196.117.402,09 260.170.000,00 Συνεισφορές από τον 155.660.000,00 260.170.000,00 8
προϋπολογισμό της ΕΕ Υποκατάστατα δάνεια 21.873.627,24 - Άλλες απαιτήσεις: κατάπτωση εγγύησης 17.982.385,53 - Άλλες απαιτήσεις: τοκομερίδιο 601.389,32 - Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 250.093.844,14 301.482.501,92 Τρεχούμενοι λογαριασμοί 8.074.235,40 1.340.446,23 Βραχυπρόθεσμες καταθέσεις ονομαστική αξία Δεδουλευμένοι τόκοι επί βραχυπρόθεσμων καταθέσεων 242.000.000,00 299.600.000,00 19.608,74 542.055,69 Σύνολο κυκλοφορούντος ενεργητικού 714.279.013,22 762.058.138,06 ΣΥΝΟΛΟ 2.061.782.214,77 1.756.205.156,06 Ισολογισμός: Υποχρεώσεις σε ευρώ 2012 2011 6 Α. ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Κεφάλαια (Ταμείο Εγγυήσεων) 1.039.002.973,21 883.342.973,21 Καταβληθείσες συνεισφορές 883.342.973,21 623.172.973,21 Συνεισφορές που χορηγήθηκαν αλλά δεν καταβλήθηκαν ακόμη 155.660.000,00 260.170.000,00 Αποθεματικά 53.681.272,87 (34.197.488,08) Πρώτη εφαρμογή αποθεματικό σε εύλογη αξία Μεταβολή επί της εύλογης αξίας των στοιχείων ΔΠΠ 11.865,89 (7.630,95) 53.669.406,98 (34.189.857,13) 6 Ένα λάθος αναφοράς παρεισέφρησε στην έκθεση 2011 στο επίπεδο των κεφαλαίων και του σωρευτικού πλεονάσματος, χωρίς επίπτωση στο συνολικό ποσό που έπρεπε να αναφερθεί. Τα συγκριτικά αριθμητικά στοιχεία για το 2011 έχουν διορθωθεί αναλόγως. 9
Σωρευτικό πλεόνασμα/έλλειμμα 906.288.860,95 864.136.059,99 Αποτελέσματα εις νέον 906.288.860,95 864.136.059,99 Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης 43.929.330,40 42.152.800,96 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 2.042.902.437,43 1.755.434.346,08 ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Πληρωτέοι λογαριασμοί 18.879.777,34 770.809,98 Κατάπτωση εγγύησης πληρωτέα 17.982.385,53 Άλλα 837.106,70 770.809,98 Άλλα (τέλη διεκπεραίωσης) 60.285,11 - Σύνολο βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 18.879.777,34 770.809,98 ΣΥΝΟΛΟ 2.061.782.214,77 1.756.205.156,06 Σημειώσεις του ισολογισμού: Οι «Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις» περιλαμβάνουν το ποσό τροφοδότησης για το 2013 που αναμένεται να καταβληθεί στο Ταμείο από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στις αρχές του 2013. Επίσης, περιλαμβάνουν τα υποκατάστατα δάνεια, για τα οποία το Ταμείο έχει ήδη πληρώσει ως εγγυητής, καθώς και τα ποσά εγγυήσεων που κατέπεσαν αλλά δεν καταβλήθηκαν ακόμη (πληρωμή τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2013). Τα ποσά αυτά περιλαμβάνουν το κεφάλαιο, τους τόκους και τα πρόστιμα που οφείλονται στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την αποδέσμευση της εγγύησης του Ταμείου. Οι «άλλες απαιτήσεις» αντιπροσωπεύουν τοκομερίδια που οφείλονται αλλά δεν έχουν καταβληθεί κατά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού. Η διαφορά στο «σωρευτικό πλεόνασμα» στα ίδια κεφάλαια σε σχέση με την οικονομική κατάσταση του Ταμείου που παρουσιάζεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής οφείλεται στις αλλεπάλληλες αποπληρωμές εγγυήσεων που έχουν καταπέσει και προστίμων οφειλόμενων στο Ταμείο. Οι «πληρωτέοι λογαριασμοί» το 2012 περιλαμβάνουν τις καταπτώσεις εγγυήσεων που δεν έχουν πληρωθεί κατά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού, τα δεδουλευμένα τέλη είσπραξης που οφείλονται στην ΕΤΕπ μετά την καταβολή των οφειλόμενων στο Ταμείο προστίμων, τη διαχειριστική αμοιβή της ΕΤΕπ και τα έξοδα ελέγχου. Το 2012 και το 2011 η Επιτροπή δεν κατέγραψε απομειώσεις σχετικά με τα κρατικά ομόλογα και τα ομόλογα που διαθέτουν κρατική εγγύηση χωρών της ΕΕ και περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο του Ταμείου. 10
Η έκθεση του Ταμείου στον κίνδυνο αδυναμίας εξόφλησης των υποχρεώσεων του Δημοσίου ανά χώρα της ΕΕ παρατίθεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. 2.4.2.2. Ταμείο Εγγυήσεων: λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος προ της ενοποίησης Κατά τον ίδιο τρόπο με τον ισολογισμό, ο λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος προ της ενοποίησης καταρτίζεται για συμπερίληψη στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της ΕΕ. Οι κύριες προσαρμογές επεξηγούνται στη σημείωση του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος προ της ενοποίησης Ενοποιημένος λογαριασμός οικονομικού αποτελέσματος σε ευρώ 2012 2011 Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις 47.722.795,64 44.976.268,71 Έσοδα από τόκους Έσοδα από τόκους επί μετρητών και ισοδυνάμων τους 2.152.817,58 4.118.369,38 Έσοδα από τόκους επί στοιχείων ΔΠΠ 36.869.194,02 40.771.673,71 Άλλα έσοδα από τόκους 104.765,51 86.225,62 Κέρδη από την πώληση στοιχείων ΔΠΠ 8.596.018,53 Δαπάνες χρηματοοικονομικών πράξεων (3.793.465,24) (2.823.467,75) Ζημίες από την πώληση στοιχείων ΔΠΠ (2.781.347,56) (1.940.019,61) Άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα (1.012.117,68) (883.448,14) Εκ των οποίων: διαχειριστική αμοιβή (805.306,70) (739.809,98) Εκ των οποίων: τέλη διεκπεραίωσης (60.285,11) Πλεόνασμα από μη λειτουργικές δραστηριότητες 43.929.330,40 42.152.800,96 Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης 43.929.330,40 42.152.800,96 Σημειώσεις στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος προ της ενοποίησης: 11
Στα «Άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα» περιλαμβάνεται η διαχειριστική αμοιβή της ΕΤΕπ, τα έξοδα ελέγχου και τα δεδουλευμένα τέλη είσπραξης που οφείλονται στην ΕΤΕπ μετά την καταβολή των οφειλόμενων στο Ταμείο προστίμων 12
3. ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΠΡΟΣ Η ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ Στην παρούσα ενότητα περιγράφονται οι χρηματοδοτικές ροές προς ή από το Ταμείο. 3.1. Νομική βάση των πληρωμών από τον γενικό προϋπολογισμό προς το Ταμείο Ο κανονισμός τροποποιήθηκε το 2007 7 προκειμένου να διασφαλίσει την αποτελεσματικότερη χρήση των δημοσιονομικών πόρων με την τροφοδότηση του Ταμείου βάσει του παρατηρούμενου ύψους των εγγυημένων δανείων. Το ποσό-στόχος είναι το 9% των τρεχόντων δανείων και εγγυημένων δανείων, συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών πράξεων που καλύπτονται (ΕΤΕπ, ΜΧΣ, δάνεια Ευρατόμ) εκτός ΕΕ. Η διαφορά μεταξύ του ποσού-στόχου και της αξίας των καθαρών στοιχείων ενεργητικού του Ταμείου οδηγεί σε τροφοδότηση του Ταμείου από τη γραμμή προϋπολογισμού 01040114 «Τροφοδότηση του Ταμείου Εγγυήσεων» ή στην καταβολή από το Ταμείο στον προϋπολογισμό σε περίπτωση πλεονάσματος. Το ποσό που διατίθεται για τη χρηματοδότηση του Ταμείου προέρχεται από τη γραμμή προϋπολογισμού 01040114 «Τροφοδότηση του Ταμείου Εγγυήσεων» του τομέα 4 (Εξωτερικές σχέσεις). Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή εξέδωσε, το 2013, νομοθετική πρόταση για την εξωτερική εντολή της ΕΤΕπ για την περίοδο 2014-2020, η οποία συζητείται επί του παρόντος στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Τα αποτελέσματα των συζητήσεων αυτών θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα ποσά που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Εγγυήσεων, καθόσον το μέγεθός του συνδέεται άμεσα με τα οφειλόμενα ποσά που καλύπτονται. 3.2. Πληρωμές προς ή από τον γενικό προϋπολογισμό κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους 3.2.1. Τροφοδότηση του Ταμείου Βάσει των τρεχουσών εγγυημένων πράξεων ύψους 16.360,73 εκατ. ευρώ στις 31.12.2010, ποσό 260,17 εκατ. ευρώ εγγράφηκε στην γραμμή προϋπολογισμού 01040114 «Τροφοδότηση του Ταμείου Εγγυήσεων» στην κατάσταση δαπανών του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το έτος 2012. Το ποσό αυτό καταβλήθηκε εφάπαξ από τον προϋπολογισμό στο Ταμείο στις 20 Φεβρουαρίου 2012. 7 Κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 89/2007 του Συμβουλίου, της 30ής Ιανουαρίου 2007, για τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2728/94 περί ιδρύσεως Ταμείου Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις, ΕΕ L 22 της 31.1.2007, σ. 1. 13
3.2.2. Τόκοι από τις τοποθετήσεις των ρευστών διαθεσίμων του Ταμείου 3.2.2.1. Επενδυτική πολιτική Οι τοποθετήσεις των ρευστών διαθεσίμων του Ταμείου πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές διαχείρισης που προβλέπονται στο παράρτημα της συμφωνίας, όπως τροποποιήθηκε 8. Συνεπώς, το 20% των κεφαλαίων του Ταμείου πρέπει να επενδύεται σε βραχυπρόθεσμες επενδύσεις (έως και ενός έτους). Οι επενδύσεις αυτές περιλαμβάνουν τίτλους κυμαινόμενου επιτοκίου, ανεξάρτητα από τη διάρκειά τους, καθώς και τίτλους σταθερού επιτοκίου με ανώτατη εναπομένουσα διάρκεια ενός έτους, ανεξάρτητα από την αρχική διάρκειά τους. Ο λόγος είναι ότι οι τίτλοι σταθερού επιτοκίου εξοφλούνται στη λήξη τους στο 100% της ονομαστικής τους αξίας, ενώ οι τίτλοι κυμαινόμενου επιτοκίου συνήθως μπορούν να πωληθούν ανά πάσα στιγμή σε τιμή που πλησιάζει το 100%, ανεξάρτητα από την εναπομένουσα διάρκειά τους, εφόσον το πιστωτικό περιθώριό τους αντανακλά τα πιστωτικά χαρακτηριστικά τους. Προκειμένου να διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ των διαφόρων μέσων εξασφάλισης της απαιτούμενης ρευστότητας, ένα ελάχιστο ποσό 100 εκατ. ευρώ τηρείται σε μέσα χρηματαγοράς, ιδίως τραπεζικές καταθέσεις. Ο κατάλογος των τραπεζών που είναι εξουσιοδοτημένες να δέχονται τις καταθέσεις καταρτίζεται κατόπιν κοινής συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής και της ΕΤΕπ. Ο κατάλογος αναθεωρείται σε τακτική βάση υπό το πρίσμα των μεταβολών στην πιστοληπτική διαβάθμιση των τραπεζών. Διαθέτουν όλες αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας από την Moody's τουλάχιστον Ρ1 για τις βραχυπρόθεσμες επενδύσεις ή ισοδύναμη αξιολόγηση από την Standard & Poor s ή την Fitch. Οι τοποθετήσεις που πραγματοποιούνται σε αυτές διέπονται από κανόνες που αποσκοπούν στην εξασφάλιση ανταγωνιστικής απόδοσης και αποφυγής της συγκέντρωσης των κινδύνων. 3.2.2.2. Αποτελέσματα Η απόδοση του Ταμείου σε απόλυτες τιμές ανήλθε σε +7,7963% κατά τη διάρκεια του έτους. Το 2012, ο συνδυασμός χαμηλής ανάπτυξης και ανακατανομών χαρτοφυλακίου που οφείλονται σε ανησυχίες σχετικά με τον κίνδυνο κρατικής αφερεγγυότητας στις χώρες της περιφέρειας ώθησε τις αποδόσεις του χρέους κρατών με υψηλή αξιολόγηση σε άνευ προηγουμένου χαμηλά επίπεδα. Ο χρηματοπιστωτικός κατακερματισμός μεταξύ κέντρου και περιφερειακών χωρών κορυφώθηκε από την άποψη της φυγής κεφαλαίων από την περιφέρεια. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΚΤ διαδραμάτισε ζωτικό ρόλο για τα κρατικά ομόλογα το 2012. Κατά το πρώτο τρίμηνο, οι ενέσεις απεριόριστης ρευστότητας και οι δύο 8 Όπως τροποποιήθηκε από τη συμπληρωματική συμφωνία αριθ. 1 της 17ης/23ης Σεπτεμβρίου 1996, τη συμπληρωματική συμφωνία αριθ. 2 της 26ης Απριλίου/8ης Μαΐου 2002, τη συμπληρωματική συμφωνία αριθ. 3 της 25ης Φεβρουαρίου 2008 και τη συμπληρωματική συμφωνία αριθ. 4 της 9ης Νοεμβρίου 2010. 14
τριετείς μακροπρόθεσμες πράξεις αναχρηματοδότησης (LTRO) μετρίασαν τα προβλήματα χρηματοδότησης από μέρους των τραπεζών και διευκόλυναν την τοποθέτηση χρεογράφων ορισμένων κρατών, ιδίως της Ισπανίας και της Ιταλίας. Στη συνέχεια, με την εξαγγελία του προγράμματος αγοράς κρατικού χρέους (Άμεσες Νομισματικές Συναλλαγές ή OMT), η ΕΚΤ κατόρθωσε να περιορίσει ουσιαστικά τις αποκλίσεις στις αποδόσεις των πλέον ευάλωτων κρατών μελών της ζώνης του ευρώ προς το τέλος του έτους. Τα αποτελέσματα του Ταμείου επηρεάστηκαν θετικά από τις εξελίξεις αυτές, καθώς και από άλλα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της κρίσης (βλ. τμήμα 1.4. «Αποτελέσματα» του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για περισσότερες λεπτομέρειες). 3.2.2.3. Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις Το 2012, τα έσοδα από τόκους σε μετρητά ή ισοδύναμα μετρητών και από επενδύσεις σε τίτλους ανήλθαν συνολικά σε 47.722.795,64 ευρώ, που κατανέμονται ως εξής: Περιγραφή: 2012 2011 Έσοδα από τόκους επί μετρητών και ισοδυνάμων τους εισπραχθέντες τόκοι επί βραχυπρόθεσμων καταθέσεων μεταβολή στους δεδουλευμένους τόκους επί βραχυπρόθεσμων καταθέσεων 2.152.817,58 4.118.369,38 2.660.950,98 3.797.877,59 (522.446,95) 302.578,68 τόκοι στους τρεχούμενους τραπεζικούς λογαριασμούς 14.313,55 17.913,11 Έσοδα από τόκους επί στοιχείων ΔΠΠ 36.869.194,02 40.771.673,71 εισπραχθέντες τόκοι - διαθέσιμοι προς πώληση τίτλοι μεταβολή στους δεδουλευμένους τόκους - διαθέσιμοι προς πώληση τίτλοι 38.824.106,90 41.853.323,85 (1.367.664,30) (650.729,87) υπό/υπέρ το άρτιο (587.248,58) (430.920,27) Έσοδα από δανειοδοτικές δραστηριότητες χρεογράφων Κέρδη από την πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού 104.765,51 86.225,62 8.596.018,53-15
Τόκοι από τις τοποθετήσεις των ρευστών διαθεσίμων του Ταμείου 47.722.795,64 44.976.268,71 Οι τόκοι αυτοί περιλαμβάνονται στα αποτελέσματα του οικονομικού έτους. 3.2.2.4. Δαπάνες χρηματοοικονομικών πράξεων Οι δαπάνες χρηματοοικονομικών πράξεων ανέρχονται σε 3.793.465,24 ευρώ, εκ των οποίων 2.781.347,56 ευρώ σχετίζονται με ζημίες από τις πωλήσεις των διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων ενεργητικού. Οι υπόλοιπες περιλαμβάνουν τη διαχειριστική αμοιβή της ΕΤΕπ ύψους (805.306,70) ευρώ, άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα ύψους (114.725,87) ευρώ, αμοιβές εξωτερικού ελέγχου ύψους (31.800,00) ευρώ και τέλη διεκπεραίωσης ύψους (60.285,11) ευρώ. 4. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Οι υποχρεώσεις του Ταμείου αντιστοιχούν σε όλες τις χρηματοδοτικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει το Ταμείο. 4.1. Πληρωμές για αθέτηση υποχρεώσεων Καταπτώσεις εγγυήσεων του Ταμείου Εγγυήσεων λόγω μη καταβολής πληρωμών Ύστερα από την επιδείνωση της κατάστασης στη Συρία, το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είχαν λάβει ορισμένες αποφάσεις το 2011 όσον αφορά τη χώρα. Συγκεκριμένα, απαγόρευσαν τις εκταμιεύσεις από την ΕΤΕπ σε σχέση με υφιστάμενες δανειακές συμφωνίες και ανέστειλαν τις συμβάσεις τεχνικής βοήθειας της ΕΤΕπ για κρατικά έργα στη Συρία. Η απόφαση εδραιώθηκε στη συνέχεια με την απόφαση 2011/782/ΚΕΠΠΑ της 1ης Δεκεμβρίου 2011 και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 36/2012 του Συμβουλίου της 18ης Ιανουαρίου 2012. Κατά συνέπεια, καμία νέα πράξη χρηματοδότησης δεν πραγματοποιήθηκε από την ΕΤΕπ από το Μάιο του 2011 και όλες οι εν εξελίξει εκταμιεύσεις και υπηρεσίες τεχνικής βοήθειας στην Αραβική Δημοκρατία της Συρίας έχουν ανασταλεί από τον Νοέμβριο του 2011 μέχρι νεωτέρας. Ενώ τα τελευταία χρόνια η Συρία εξυπηρετούσε πλήρως και εγκαίρως τα δάνειά της στην Τράπεζα, από τον Νοέμβριο του 2011 η ΕΤΕπ αντιμετωπίζει καθυστερήσεις στις πληρωμές για τα κρατικά δάνεια της Συρίας 9. Ως εκ τούτου, και σύμφωνα με τη σύμβαση εγγύησης μεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ, η ΕΤΕπ έχει ζητήσει την κατάπτωση 4 εγγυήσεων του Ταμείου Εγγυήσεων της ΕΕ το 2012 για συνολικό ποσό ύψους 42 εκατ. ευρώ). Δύο πληρωμές έγιναν το 2012 (24 εκατ. ευρώ) και 9 Λόγω, εν μέρει, του γεγονότος ότι οι μεταφορές κεφαλαίων προς την ΕΤΕπ από τη Συρία δεν εκτελούνται από τις ανταποκρίτριες τράπεζες ως αποτέλεσμα μιας σειράς διαφορετικών καθεστώτων κυρώσεων. 16
ανακτήθηκαν 2,1 εκατ.ευρώ. Η πληρωμή για τις άλλες 2 καταπτώσεις (17,9 εκατ. ευρώ) προβλέπεται να γίνει το πρώτο τρίμηνο του 2013. Γεγονότα μετά την ημερομηνία κοινοποίησης Έως τις 30 Απριλίου 2013, έχουν πραγματοποιηθεί τρεις επιπρόσθετες καταπτώσεις εγγυήσεων για αθετήσεις πληρωμών στη Συρία συνολικού ύψους 16,2 εκατ. ευρώ. 4.2. Αμοιβή της ΕΤΕπ Η δεύτερη συμπληρωματική συμφωνία που υπεγράφη στις 26 Απριλίου και στις 8 Μαΐου 2002 προβλέπει ότι η αμοιβή της τράπεζας υπολογίζεται με την εφαρμογή σε κάθε διαδοχικό τμήμα των περιουσιακών στοιχείων του Ταμείου της φθίνουσας ετήσιας προμήθειας που αντιστοιχεί σε κάθε ένα από αυτά. Η αμοιβή αυτή υπολογίζεται με βάση τον ετήσιο μέσο όρο των περιουσιακών στοιχείων του Ταμείου. Η αμοιβή της Τράπεζας για το 2012 ορίστηκε σε 805.306,70 ευρώ και εγγράφηκε στο λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος και στους μεταβατικούς λογαριασμούς (παθητικό) του ισολογισμού. 17