ΕΚΦΕ Αχαρνών Εγγλεζάκη Φρίντα
ηόρνη Σην ηέινο απηήο ηεο δξαζηεξηόηεηαο νη καζεηέο ζα κπνξνύλ: Να δηαθξίλνπλ νμέα, βάζεηο θαη άιαηα κε ηε ρξήζε δηαιύκαηνο δείθηε. Να δηαρωξίδνπλ νπζίεο ζε όμηλεο θαη νπδέηεξεο κε ηε ρξήζε περακεηξηθνύ ραξηηνύ. Να ηαπηνπνηνύλ βάζεηο ρξεζηκνπνηώληαο CO 2 αέξην. Να ηαπηνπνηνύλ ηόληα αινγόλωλ από ην ρξώκα ηνπ ηδήκαηνο πνπ θαηαβπζίδεηαη ρξεζηκνπνηώληαο ωο αληηδξαζηήξην δηάιπκα ληηξηθνύ αξγύξνπ. Καλόλεο αζθαιείαο διαβπωτικό επιβλαβέρ τοξικό εύφλεκτο Τν δηάιπκα ηνπ ληηξηθνύ αξγύξνπ είλαη δηαβξσηηθό, γηα απηό ζπληζηάηαη ε ρξήζε ειαζηηθώλ γαληηώλ. Αθνινπζείζηε ηηο νδεγίεο κε πξνζνρή. Ο ρεηξηζκόο ησλ γπάιηλσλ ζπζθεπώλ πξέπεη λα γίλεηαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή γηα ηελ απνθπγή αηπρεκάησλ από ζπαζκέλν γπαιί. Να δηαηεξείηε ηνλ πάγθν εξγαζίαο θαζαξό. Υξήζηκεο ζεκεηώζεηο ζεωξίαο ρεκαηηζκόο ηδεκάηωλ Ο ληηξηθόο άξγπξνο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ αινγόλσλ κηα θαη δίλεη ραξαθηεξηζηηθά ηδήκαηα κε απηά. Οη αληηδξάζεηο νη νπνίεο γίλνληαη είλαη νη εμήο: Cl - + Ag + AgCl ιεπθό ίδεκα Br - + Ag + AgBr ππνθίηξηλν ίδεκα I - + Ag + AgI θίηξηλν ίδεκα Αλίρλεπζε αεξίνπ CO2 Τν πδξνμείδην ηνπ αζβεζηίνπ (αζβεζηόλεξν) απνηειεί έλα από ηα θαιύηεξα αληηδξαζηήξηα γηα ηελ αλίρλεπζε ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Aληηδξά κε απηό δεκηνπξγώληαο ζόισκα ζην δηάιπκα θαζώο ζρεκαηίδεηαη ην δπζδηάιπην άιαο ηνπ αλζξαθηθνύ αζβεζηίνπ, ην νπνίν ζηε ζπλέρεηα δηαιύεηαη θαη πάιη αλ παξαηαζεί ε αληίδξαζε (ζπάληα κπνξεί λα ην δεη θαλείο ζε ζπλζήθεο εξγαζηεξίνπ). Οη αληηδξάζεηο νη νπνίεο γίλνληαη είλαη νη εμήο: CO 2 + Ca(OH) 2 CaCO 3 + H 2 O CO 2 + CaCO 3 + H 2 O Ca (HCO 3 ) 2 2
Η ρξωκαηηθή θιίκαθα ph ηνπ δηεζλή δείθηε) Τα πεξηζζόηεξα δηαιύκαηα δηαθξίλνληαη ζε όμηλα, αιθαιηθά θαη νπδέηεξα κε βάζε ηηο ρεκηθέο ηνπο ηδηόηεηεο. Η ηζρύο ηεο νμύηεηαο ή ηεο αιθαιηθόηεηαο απηώλ εθθξάδεηαη κε ηελ θιίκαθα ηνπ ph. Γηαιύκαηα κε ηηκή ph= 7 ζεσξνύληαη νπδέηεξα. Γηαιύκαηα κε ηηκή ph> 7 ζεσξνύληαη βαζηθά. Όζν κεγαιύηεξε ε ηηκή ηνπ ph ηόζν πην ηζρπξή ζεσξείηαη ε βάζε. Γηαιύκαηα κε ηηκή ph< 7 ζεσξνύληαη όμηλα. Όζν πην κηθξή ε ηηκή ηνπ ph ηόζν πην ηζρπξό ζεσξείηαη ην νμύ. Δείθηεο Φαηλνινθζαιεΐλεο ph<7 ph>7 Ο δείθηεο θαηλνινθζαιεΐλεο παξακέλεη άρξσκνο όηαλ πξνζηίζεηαη ζε νμύ ελώ κεηαηξέπεηαη ζε κσβ ζε αιθαιηθό πεξηβάιινλ. ε απηή ηελ πεηξακαηηθή δξαζηεξηόηεηα ζαο δίλνληαη 7 πιαζηηθά θηαιίδηα ηα νπνία είλαη καξθαξηζκέλα κε ηα γξάκκαηα (A, B, C, D, E, F θαη G) θαη πεξηέρνπλ ην θαζέλα από απηά ηελ άγλωζηε νπζία πξνο ηαπηνπνίεζε (πίλαθαο 1). Καιείζηε λα αθνινπζήζεηε ηα θαηάιιεια βήκαηα αθνινπζώληαο ηηο νδεγίεο ηνπ δηαγξάκκαηνο ξνήο γηα λα ηαπηνπνηήζεηε ηηο άγλωζηεο νπζίεο πνπ πεξηέρνληαη ζε θάζε δηάιπκα. ΠΙΝΑΚΑ 1 ΤΚΕΤΕ ΟΤΙΑ ΠΡΟ ΑΝΣΙΔΡΑΣΗΡΙΑ ΣΑΤΣΟΠΟΙΗΗ Σηαηώ κε δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο (14) NaOH (aq) AgNO 3 (aq) Γνθηκαζηηθνί ζσιήλεο κεγάινη (2) HCl (aq) Γείθηεο θαηλνινθζαιεΐλε Καιακάθη πιαζηηθό NaCl (aq) Πιαζηηθά γάληηα (1δεπγάξη) KBr (aq) Γπαιηά αζθαιείαο (1) KI (aq) Περακεηξηθό ραξηί H 2 O απηνληζκέλν Μαξθαδόξνο Ca(OH) 2 θνξεζκέλν 3
Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία Αθνινπζνύκε ην ΒΗΜΑ 1 ηνπ δηαγξάκκαηνο ξνήο. 1. Σεκεηώλνπκε κε ηνλ καξθαδόξν ηνπο 7 δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο κε ηα γξάκκαηα A, B, C, D, E, F θαη G. 2. Σηε ζπλέρεηα πξνζζέηνπκε ζε θάζε δνθηκαζηηθό ζσιήλα πεξίπνπ 3 κε 4mL από ην θάζε δηάιπκα πξνο ηαπηνπνίεζε, πξνζέρνληαο λα αληηζηνηρνύλ ηα γξάκκαηα ησλ δηαιπκάησλ κε απηά ησλ δνθηκαζηηθώλ ζσιήλσλ. 3. Πξνζζέηνπκε κεξηθέο ζηαγόλεο (4-5) δείθηε θαηλνινθζαιεΐλεο ζε θάζε δνθηκαζηηθό ζσιήλα θαη ζεκεηώλνπκε ηηο παξαηεξήζεηο καο (αιιαγή ρξώκαηνο ηνπ δείθηε). 4. Τέινο γξάθνπκε ηα γξάκκαηα ησλ νπζηώλ ζηα αληίζηνηρα θνπηηά ηνπ δηαγξάκκαηνο ξνήο (ΒΗΜΑ1). Αθνινπζνύκε ηα ΒΗΜΑΤΑ 2 θαη 3 ηνπ δηαγξάκκαηνο ξνήο. 5. Χξεζηκνπνηνύκε θαζαξνύο δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο θαη επαλαιακβάλνπκε ηα παξαπάλσ ζηάδηα 1 θαη 2. 6. Χξεζηκνπνηώληαο ην περακεηξηθό ραξηί βξίζθνπκε θαηά πξνζέγγηζε ηελ ηηκή ηνπ ph ηνπ θάζε δηαιύκαηνο θαη ηα δηαρσξίδνπκε ζε όμηλα θαη νπδέηεξα, (ΒΗΜΑ 2) ηνπ δηαγξάκκαηνο. 7. Τέινο ηαπηνπνηνύκε όια ηα νπδέηεξα δηαιύκαηα πξνζζέηνληαο 4-5 ζηαγόλεο ληηξηθνύ αξγύξνπ (AgNO 3 ) ζεκεηώλνληαο ηηο παξαηεξήζεηο καο ζην δηάγξακκα (ΒΗΜΑ 3). Αθνινπζνύκε ην ΒΗΜΑ 4 ηνπ δηαγξάκκαηνο ξνήο. 8. Παίξλνπκε ηνπο δύν κεγάινπο δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο θαη πξνζζέηνπκε ζηνλ θαζέλα πεξίπνπ 4-5mL από ηα βαζηθά δηαιύκαηα, ηα νπνία δηαρσξίζακε από ηα ππόινηπα κε ηνλ δείθηε θαηλνινθζαιεΐλε, (ΒΗΜΑ1). 9. Χξεζηκνπνηώληαο ην θαιακάθη εθπλένπκε κέζα ζε θάζε δνθηκαζηηθό ζσιήλα αέξην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO 2 ) κέρξη λα παξαηεξήζνπκε θάπνηα αιιαγή ζην δηάιπκα. 4
Φύιιν εξγαζίαο Όλνκα καζεηή:-------------------------------------------------------------------------------------- Σάμε: ---------------------------------- Ηκεξνκελία: ------------------------------------------------------ 1. Να ζπκπιεξώζεηε ηνλ παξαθάησ πίλαθα Δηάιπκα A B C D E F G Υεκηθόο ηύπνο ηαπηνπνηεκέλεο νπζίαο Όλνκα ηαπηνπνηεκέλεο νπζίαο 2. Να ζπκπιεξσζνύλ νη ρεκηθέο αληηδξάζεηο: NαCl + AgNO 3 + KBr + AgNO 3 + KI + AgNO 3 + 3. Να γξάςεηε ηα νλόκαηα θαη ην ρξώκα ησλ ηδεκάησλ:. Όλνκα ηδήκαηνο Υξώκα ηδήκαηνο ΑgCl AgBr AgI 5