Η διαχείριση ενός δάσους αναφέρεται στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας που αναπτύσσεται για την εκπλήρωση των ανθρώπινων αναγκών από το δάσος. Περιλαμβάνει: το σχεδιασμό της δραστηριότητας την εκτέλεση (υλοποίηση) των σχεδιασθέντων τον έλεγχο των αποτελεσμάτων Η Δασική Διαχειριστική λαμβάνει υπόψη το σύνολο των φαινομένων της διαχείρισης, αλλά περιορίζεται στο σχεδιασμό της δασοπονικής (οικονομικής) δραστηριότητας 1 Το πεδίο δράσης της περιλαμβάνει: την οργάνωση της παραγωγής προσφοράς των δασικών αγαθών, μέχρι τη διάθεση αυτών στην αγορά (πρωτογενής τομέας) την εμπορία, επεξεργασία και μεταποίηση του ξύλου και των άλλων δασικών προϊόντων (δευτερογενής τομέας) την παροχή υπηρεσιών δασικής φύσεως (τριτογενής τομέας) Το πεδίο δράσης της Δασικής Διαχειριστικής είναι υποσύνολο του πεδίου δράσης της και περιλαμβάνει το σχεδιασμό της δασοπονικής δραστηριότητας παραγωγής δασικών αγαθών και υπηρεσιών στο επίπεδο της δασικής εκμετάλλευσης (δάσους). 2
Απόψεις συγγραφέων για το αντικείμενο της Δασικής Διαχειριστικής Αντικατοπτρίζουν απόψεις που επικράτησαν κατά καιρούς στη δασοπονία των χωρών των συγγραφέων. Ελληνική βιβλιογραφία: 1. Κοντός (1938) Η δασική διαχειριστική είναι η επιστήμη που ασχολείται «πρώτον μεν τους σκοπούς τους οποίους μπορεί να ικανοποιήσει η δασοπονία και δεύτερον με την οργάνωση της, δηλ. των συντελεστών αυτής εδάφους, κεφαλαίου και εργασίας, ιδίως δε της κατά χώρο και χρόνο τάξης αυτής κατά τέτοιο τρόπο ώστε να πετυχαίνεται πληρέστερα ο επιδιωκόμενος από τη δασοπονία σκοπός» Σχολιασμός: Αναφέρεται γενικότερα στη δασοπονία, παρά στη δασική διαχειριστική και δεν συνδέει το αντικείμενο της με τη διαχειριστική μονάδα (δασική εκμετάλλευση ή δάσος) Δεν διευκρινίζεται η «ασχολία» της δασικής διαχειριστικής με τους σκοπούς της 3 2. Γεωργόπουλος (1963) Θεωρεί ως αντικείμενο της δασικής διαχειριστικής «την με βάση ενός σχεδίου παντοειδή οργάνωση της, μέσα στο πνεύμα της αειφορίας (διαρκής ίση παραγωγή) για την επιτυχία του δασοπονικού σκοπού» Οικονομική οργάνωση χρόνο τάξη) Τεχνική οργάνωση χώρο τάξη) Καθορισμός λήμματος 4
2. Γεωργόπουλος (1963) Οικονομική οργάνωση χρόνο τάξη) Τεχνική οργάνωση χώρο τάξη) Καθορισμός λήμματος Σχολιασμός : Από την αειφορία πηγάζουν οι σκοποί; Η αειφορία αποτελεί βασική αρχή της, αλλά δεν καθορίζει τους σκοπούς της. Καθορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να εκπληρώνονται οι σκοποί. Τελικός στόχος της διαχείρισης είναι ο καθορισμός του λήμματος; Στόχος και αντικείμενο της διαχείρισης είναι η ορθολογική οργάνωση των συντελεστών της παραγωγής στη δασοπονία. 5 Βλέπει τη δασική διαχειριστική ως μια διαδικασία σχεδιασμού της που περιλαμβάνει τα στοιχεία του σχήματος: αρχή της ) οργάνωση της 6
αρχή της ) οργάνωση της 7 αρχή της ) οργάνωση της Η τεχνική οργάνωση είναι κατά βάση οικονομική, καθώς προβλέπει μέτρα που πρέπει να αξιολογηθούν με οικονομικά κριτήρια, ως προς τις επιπτώσεις τους, τόσο στη διαμόρφωση της αειφορίας, όσο και στην εκπλήρωση των σκοπών. 8
αρχή της ) οργάνωση της Οι αμφίδρομες σχέσεις μεταξύ των στοιχείων τονίζουν την αλληλεξάρτηση μεταξύ τους. Π.χ., η διαμόρφωση της αειφορίας εξαρτάται από τα μέσα που διατίθενται και από τις επιδιώξεις που υπάρχουν κάθε φορά, ή οι αντιλήψεις για την αειφορία επηρεάζουν τόσο τα μέτρα, όσο και τον τρόπο ή και το βαθμό επιτυχίας των στόχων. Η τεχνική οργάνωση είναι κατά βάση οικονομική, καθώς προβλέπει μέτρα που πρέπει να αξιολογηθούν με οικονομικά κριτήρια, ως προς τις επιπτώσεις τους, τόσο στη διαμόρφωση της αειφορίας, όσο και στην εκπλήρωση των σκοπών. 9 4. Ελευθεριάδης (2004) Η Δασική Διαχειριστική είναι ο κλάδος της δασικής επιστήμης που χρησιμοποιεί βιολογικές, τεχνικές και οικονομικές γνώσεις για να οικοδομήσει την καλύτερη οργάνωση της και να επιτύχει έναν καθορισμένο δασοπονικό σκοπό. Συμπερασματικά: Η Δασική Διαχειριστική έχει ως αντικείμενο την οικονομική και τεχνική οργάνωση της δασοπονικής δραστηριότητας παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών, μέσα στο πνεύμα της αειφορίας, για την καλύτερη εκπλήρωση των δασοπονικών σκοπών. Οι δασοπονικοί σκοποί συνδέονται με τις ωφέλειες (αγαθά και υπηρεσίες) που προσφέρει σήμερα το δάσος, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας. Η ταυτόχρονη εκπλήρωση περισσότερων στόχων (αναγκών) από το δάσος δημιουργεί μια κατάσταση ανταγωνισμού και θέτει αυξημένες απαιτήσεις στην οργάνωση της διαχείρισης (επιλογή κριτηρίων αξιολόγησης, αποτίμηση ποιοτικών μεταβλητών, ). Το αποτέλεσμα του σχεδιασμού της δασοπονικής δραστηριότητας παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών σε ένα δάσος είναι το διαχειριστικό σχέδιο. 10