ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 0
Σύγχρονη προεκτύπωση: Ποιοτικός έλεγχος και Διαχείριση ψηφιακών αρχείων Περίληψη Η παρούσα εργασία εξετάζει τις διαδικασίες ροής εργασιών ποιοτικού ελέγχου και διαχείρισης ψηφιακών αρχείων στη σύγχρονη προεκτύπωση. Αναλύεται η δομή των προεκτυπωτικών εργασιών, τα στάδια και ο ρόλος τους σε μια μονάδα γραφικών τεχνών. Διερευνάται η εξέλιξη των νέων τεχνολογιών που επιτρέπει τη διασφάλιση της ποιότητας, της ταχύτητας και της παραγωγικότητας σε όλα τα στάδια της προεκτύπωσης. Μέσα από παραδείγματα τεχνολογικών λογισμικών αυτοματισμού παρουσιάζεται η συγκρότηση της σύγχρονης προεκτύπωσης. Ειδικότερα αναλύεται η φιλοσοφία των λογισμικών preflight και οι λύσεις που προσφέρουν στον χρήστη όχι μόνο σε επίπεδο ανάγνωσης σφαλμάτων αλλά και επιδιόρθωσής τους. Τέλος, τίθεται το ζήτημα της εξέλιξης της προεκτύπωσης και αν θα επέλθουν νέοι αυτοματισμοί που μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω ενσωματοποίηση των προεκτυπωτικών εργασιών σε άλλα στάδια στη ροή εργασιών της εκτύπωσης. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 1
Περιεχόμενα Εισαγωγή...3 1. Ορισμός και ευρύτερος προσδιορισμός του κλάδου των Γραφικών Τεχνών...4 2. Ορισμός, χαρακτηριστικά και σύγχρονη συγκρότηση της προεκτύπωσης...5 3. Συστήματα Ελέγχου και Ροής Εργασιών (Workflow Systems)...8 4. Τεχνολογίες ελέγχου ψηφιακών αρχείων Preflight...11 5. Εξελίξεις, νέες τεχνολογίες και σκέψεις για το μέλλον της προεκτύπωσης...14 Συμπεράσματα...16 Βιβλιογραφικές Αναφορές...17 ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 2
Εισαγωγή Η μορφή της σύγχρονης προεκτύπωσης έχει εξελιχθεί σε τέτοιο σημείο που δίνει τη δυνατότητα στον σημερινό χρήστη να εκμεταλλεύεται τα εργαλεία των λογισμικών ποιοτικού ελέγχου για τη διαχείριση των αρχείων του, κάτι που παλαιότερα γινόταν σε πολύ αργούς ρυθμούς και απαιτούσε μεγαλύτερη εξειδίκευση. Τα κεφάλαια που ακολουθούν παρουσιάζουν αυτήν την εξέλιξη των γραφικών τεχνών στις προεκτυπωτικές εργασίες ως εξής: Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στον ορισμό του κλάδου των Γραφικών Τεχνών, την οργάνωσή τους και την άμεση σχέση τους με την αγορά. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται ο ορισμός και τα χαρακτηριστικά της προεκτύπωσης, η ροή της παραγωγής των εργασιών και η παρουσία των σημερινών ηλεκτρονικών καταστημάτων προεκτύπωσης. Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει τη σημασία και τη λειτουργία των συστημάτων ελέγχου και ροής εργασιών και το τέταρτο κεφάλαιο εστιάζει συγκεκριμένα στην εξέταση των τεχνολογιών ελέγχου ψηφιακών δεδομένων, γνωστών ως preflight λογισμικών. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται παραδείγματα εργαλείων ποιοτικού ελέγχου και διαχείρισης ψηφιακών δεδομένων των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων στην προεκτύπωση καθώς και οι σκέψεις που προκαλεί η συνεχιζόμενη τεχνολογική ανάπτυξη για το μέλλον των προεκτυπωτικών εργασιών. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 3
1. Ορισμός και ευρύτερος προσδιορισμός του κλάδου των Γραφικών Τεχνών Ο κλάδος των Γραφικών Τεχνών περιλαμβάνει το σύνολο των εργασιών σχεδίασης, επιμέλειας, παραγωγής και εκτέλεσης κάθε είδους εντύπων. Ο όρος προσδιορίζει το πλήθος αυτών των διαδικασιών από τον άρτιο συνδυασμό των αισθητικών, τεχνολογικών και παραγωγικών χαρακτηριστικών ως την ολοκλήρωση του τελικού προϊόντος. Η επιστήμη των Γραφικών Τεχνών, ακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις, έχει οδηγηθεί σε ένα περιβάλλον συνύπαρξης εξειδικευμένων λογισμικών τόσο στην εκδοτική διαδικασία όσο και στη διαχείριση της πληροφορίας και του περιεχομένου. Μέσω των συστημάτων σύγχρονων δικτυακών πλατφόρμων δεν επιτυγχάνεται μόνο η οπτική επικοινωνία, αλλά και η δυναμική παρουσίαση του περιεχομένου. (Γεωργιάδου, Πολίτης, 2015). Καθώς ο κλάδος των Γραφικών Τεχνών συνδέεται άμεσα με τη διαφήμιση και τις αυξανόμενες απαιτήσεις της, οφείλει να εξελίσσεται και να στηρίζει την εκάστοτε ανάγκη του εμπορικού προϊόντος για προβολή. Ο Αποστολάκης (2015) αναφέρει ότι όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες, ανεξαρτήτως παλαιότητας και καταναλωτικού κοινού που απευθύνονται, οφείλουν να προβάλλονται με το κατάλληλο αισθητικό και λειτουργικό προφίλ. Οι γραφικές τέχνες είναι ένα εργαλείο του εμπορικού marketing για την επίτευξη της διαφήμισης, προβολής και τελικής επιλογής αγοράς από τον καταναλωτή. Επομένως σε έναν ευρύτερο προσδιορισμό του κλάδου των Γραφικών Τεχνών άρρηκτα συνδεδεμένου με το εμπόριο και τις απαιτήσεις του, απαιτούνται χαρακτηριστικά όπως: η ταχύτητα, η ποιότητα εκτύπωσης, η ευελιξία στην επιλογή υλικών και εναλλακτικών μεθόδων εκτύπωσης, η ελαχιστοποίηση σφαλμάτων για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, το χαμηλό κόστος παραγωγής, η παραγωγική λειτουργία και η χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον. Το πλήθος αυτών των χαρακτηριστικών οργανώνονται σε μια μονάδα Γραφικών Τεχνών μέσα από τρία παραγωγικά στάδια: την Προεκτύπωση/Δημιουργικό, την Εκτύπωση και την Μετεκτύπωση. Αυτοί οι επιμέρους τομείς θα πρέπει να συνεργαστούν κατάλληλα ώστε να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα (Αποστολάκης, 2015). Ο πρώτος τομέας της προεκτύπωσης αναλύεται στο επόμενο κεφάλαιο. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 4
2. Ορισμός, χαρακτηριστικά και σύγχρονη συγκρότηση της προεκτύπωσης Στον τομέα της προεκτύπωσης οργανώνονται και διαμορφώνονται όλα τα πρωτότυπα, δηλαδή το αρχικό υλικό (εικόνες, κείμενα, γραφικά, μακέτες) που προέρχεται από το στάδιο του δημιουργικού. Το δημιουργικό στάδιο περιλαμβάνει τον σχεδιασμό του εντύπου από τη σύλληψη της αρχικής ιδέας μέχρι τον εικαστικό και δημιουργικό σχεδιασμό και την γραφιστική επιμέλεια. (Γεωργιάδου, Πολίτης, 2015). Σύμφωνα με τον Αποστολάκη (2015), το στάδιο του Δημιουργικού/Προεκτύπωσης φροντίζει αρχικά την αισθητική και επικοινωνιακή λειτουργία του εντύπου, συνδυάζοντας τα πρωτότυπα και κατασκευάζοντας την ψηφιακή μορφή της μακέτας. Στην συνέχεια, τα ψηφιακά αρχεία ελέγχονται ως προς την τεχνική τους αρτιότητα, επεξεργάζονται και εξάγονται στην κατάλληλη ψηφιακή μορφή αναλόγα με την εκτυπωτική μέθοδο που θα ακολουθηθεί. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν οδηγήσει στην κατάργηση πολλών σταδίων της παραδοσιακής προεκτύπωσης-φωτοαναπαραγωγής καθώς πριν την εξέλιξη της ηλεκτρονικής τυπογραφίας και επεξεργασίας ο κυριότερος φορέας πληροφοριών ήταν το φιλμ των γραφικών τεχνών. Σήμερα έχει ελαχιστοποιηθεί η χρήση του στα ενδιάμεσα στάδια της προεκτύπωσης και έχει αντικατασταθεί από ψηφιακά δεδομένα. Στην περίπτωση των ψηφιακών εκτυπώσεων δεν απαιτείται πλέον εκτυπωτική πλάκα καθώς το θέμα τυπώνεται άμεσα στο εκτυπωτικό υπόστρωμα, Computer to Print (Γεωργιάδου, Πολίτης, 2015). Η υλοποίηση των προεκτυπωτικών εργασιών προσδιορίζεται από τη χρήση σταθμών ψηφιακής επεξεργασίας, στους οποίους διασυνδέονται δεδομένα μονάδων εισόδου (σαρωτές, φωτογραφικές μηχανές) και εξόδου (εκτυπωτές, εικονοθέτες). Σύμφωνα με τις προδιαγραφές που δόθηκαν από το στάδιο του δημιουργικού, τα πρωτότυπα φωτογραφίζονται ή ψηφιοποιούνται ώστε να αποκτήσουν ενιαία ψηφιακή μορφή (Είσοδος). Στη συνέχεια γίνονται οι απαραίτητες επεξεργασίες στους σταθμούς ηλεκτρονικής προεκτύπωσης που αφορούν τις προδιαγραφές του σχεδιασμού των δεδομένων στο στάδιο του δημιουργικού (Επεξεργασία). Τέλος ακολουθεί η παραγωγή των δεδομένων των εντύπων σε τελικά ψηφιακά δεδομένα (Έξοδος) (Γεωργιάδου, Πολίτης, 2015). Η ροή της παραγωγής στην προεκτύπωση φαίνεται αναλυτικά στο διάγραμμα που παρατίθεται στην επόμενη σελίδα (Εικόνα 1). Μια μορφή σύγχρονης συγκρότησης ηλεκτρονικών καταστημάτων προεκτύπωσης αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στο χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου. Ο Δημάκης (2014) αναφέρεται στην τεχνολογία Web-to-Print ως ένα πλήρες κατάστημα προεκτύπωσης, στο οποίο ο χρήστης μπορεί μέσω μιας ιστοσελίδας να διαλέξει προσχεδιασμένες φόρμες εντύπων (templates), να τις παραμετροποιήσει προσθέτοντας δικές του εικόνες, κείμενα και αφού ελέγξει το τελικό αποτέλεσμα να ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 5
δώσει εντολή εκτύπωσης. Αυτή η διαδικασία δεν απαιτεί από τον χρήστη την γνώση περίπλοκων σχεδιαστικών λογισμικών αντιθέτως προσφέρει μια εύχρηστη εφαρμογή κατανοητή από όλους. Μ αυτόν τον τρόπο επιχειρείται μια πιο πελατοκεντρική παραγωγική διαδικασία, όπου ο χρήστης/πελάτης γίνεται ταυτόχρονα και δημιουργός. Εικόνα 1: Ροή παραγωγής στο στάδιο της Προεκτύπωσης (Prepress Workflow) (Πηγή: Γεωργιάδου, Πολίτης, 2015). ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 6
Στην αυτοματοποίηση της ροής εργασιών μέσω έξυπνων templates αναφέρεται και άρθρο της GaOnline (2014). Τα Esko Automation Engine smart workflow tickets οδηγούν έξυπνα τους σχεδιασμούς με πολύ μικρή παρέμβαση από τους χειριστές, από τον σχεδιασμό ως τους έτοιμους προς εκτύπωση τσίγκους. Ο αυτοματισμός εκτείνεται πέρα από την εκτύπωση και το φινίρισμα ως και την ενοποίηση με το brand design στην αρχή και τα logistics στο τέλος. Με τα νέα modules, η ροή προεκτύπωσης αποτελεί τον πυρήνα που ενοποιεί τα εξωτερικά δεδομένα από οποιαδήποτε πηγή με την ροή της παραγωγής συσκευασίας. Όπως αναφέρει ο Αποστολάκης (2015) οι καινοτομίες που εισήγαγε η ηλεκτρονική προεκτύπωση απογείωσαν τις δυνατότητες των γραφιστικών εργασιών στις παραγωγικές δραστηριότητες: Πληκτρολόγηση κειμένων με εύκολη διόρθωση σε οποιαδήποτε στιγμή (editing), ταχύς και ακριβής σχεδιασμός, επεξεργασία εικόνας σε πραγματικό χρόνο, ηλεκτρονική αποθήκευση, διαχείριση και ανάκτηση ψηφιακών αρχείων από απόσταση, άμεση εκτύπωση και έλεγχος δοκιμίων, ψηφιακή έξοδος δεδομένων χωρίς απώλειες. Ο γραφίστας, ως πρόσωπο-κλειδί στον κλάδο της προεκτύπωσης δεν έχει πάντα όλες τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις ώστε να διασφαλίζεται η άρτια παραγωγική διαδικασία ως την εκτύπωση (Αποστολάκης, 2015). Για την ομαλή λειτουργία μιας επιχείρησης γραφικών τεχνών κρίνονται απαραίτητα ο ποιοτικός έλεγχος και η εποπτεία σε όλα τα στάδια παραγωγής. Βάσει αυτής της ανάγκης δημιουργήθηκαν τα Συστήματα Ελέγχου και Ροής Εργασιών που εξετάζονται στο επόμενο κεφάλαιο. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 7
3. Συστήματα Ελέγχου και Ροής Εργασιών (Workflow Systems) Ο τομέας της προεκτύπωσης παρά τον αριθμό των αυτοματοποιήσεων που έχουν βελτιώσει τη ροή και την ταχύτητα της παραγωγής, καλείται στη σύγχρονη εποχή να διαχειριστεί πολλές εξειδικευμένες εργασίες στον ελάχιστο δυνατό χρόνο χωρίς σφάλματα και απώλειες δεδομένων. Προϋπόθεση για την εύρρυθμη λειτουργία όλων των εργασιών και τη διασφάλιση της παραγωγικότητας είναι η συνεχής παρακολούθηση και ο έλεγχος ποιότητας. Αυτές τις αρμοδιότητες ανέλαβαν τα Συστήματα Ελέγχου και Ροής Εργασιών (Workflow Systems). Ο Αποστολάκης (2015) αναφέρεται στα συστήματα αυτά ως μια οργανωμένη πλατφόρμα αμφίδρομης επικοινωνίας των παραγωγικών διαδικασιών μιας εκτυπωτικής μονάδας δομημένης σε ψηφιακά συστήματα και στα εξειδικευμένα λογισμικά που αυτά προσφέρουν: Καλύτερη επικοινωνία και εξυπηρέτηση των πελατών (λήψη αρχείων μέσω FTP, e-mail, online παραγγελίες) Συνεργασία των εργαζομένων σε όλα τα στάδια παραγωγής. Αύξηση της ταχύτητας και αυτοματοποίηση των απλών εργασιών. Μείωση των σφαλμάτων. Οργάνωση του πελατολογίου και ευρετήριο εντολών εργασιών. Έλεγχος και εποπτεία όλων των παραγωγικών σταδίων, από την ανάθεση μέχρι την παράδοση του τελικού προϊόντος. Ταχύτατη οργάνωση και έλεγχος των ψηφιακών αρχείων στην προεκτυπωτική διαδικασία. Πλήρης αρχειοθέτηση των ολοκληρωμένων εργασιών σε servers ή cloud systems. Μείωση του χρόνου και του κόστους παραγωγής. Στην Εικόνα 2 της επόμενης σελίδας, παρουσιάζεται ένα απλό μοντέλο λειτουργίας μιας μονάδας Γραφικών που βασίζεται στην ψηφιακή ροή λειτουργιών (workflow system). Το ψηφιακό υλικό και οι εντολές εργασιών δίνονται από τον πελάτη στο προεκτυπωτικό τμήμα, το οποίο επιμελείται και δημιουργεί την μακέτα. Στη συνέχεια το ψηφιακό υλικό ελέγχεται για την τεχνική αρτιότητά του (preflighting) και οριστικοποιείται μέσω της εκτύπωσης δοκιμίων, για να οδηγηθεί σε ψηφιακή μορφή στο σύστημα εγγραφής εκτυπωτικών πλακών (Computer to Plate, CTP) για την κατασκευή εκτυπωτικής πλάκας. Από εκεί σειρά έχει η εκτυπωτική μονάδα που με βάση τα δοκίμια της προεκτύπωσης θα τυπώσει το εκάστοτε έντυπο (Αποστολάκης, 2015). ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 8
Εικόνα 2: Βασικό διάγραμμα του Συστήματος Ροής Εργασιών (πηγή: http://leungyau.net/eng/workflow.html) Το Pinect Digital Frotend, που αναπτύχθηκε πρόσφατα από την Heidelberg υποστηρίζει την απρόσκοπτη ενσωμάτωση των συστημάτων ψηφιακής εκτύπωσης Linoprint CV/CP στη ροή εργασιών ενός τυπογραφείου. Αυτό σημαίνει πως η διαχείριση όλων των εκτυπωτικών εργασιών μπορεί να γίνεται κεντρικά σε ένα σύστημα ροής εργασιών ανεξαρτήτως της επιλεγμένης παραγωγικής εργασίας. Τα συστήματα Linoprint μπορούν να ελέγχονται και να λειτουργούν σε ανεξάρτητη βάση προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα διαμόρφωσης μιας υπερσύγχρονης κονσόλας ελέγχου και υψηλού βαθμού αυτοματισμού στα τυπογραφεία για την παραγωγή των εκτυπωτικών εργασιών. Για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας, ο preflight έλεγχος, η χρωματική διαχείριση και το μοντάζ έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης ως συνδεδεμένες ακολουθίες (linked sequences) (GaOnline, 2015). Πρόσφατη είναι και η αναφορά στην εξέλιξη της εταιρείας Durst στην παρουσία της στην Label- Expo2015. Η εταιρεία εισηγήθηκε το ζήτημα βελτιστοποίησης της ροής εργασίας και παρουσίασε το δικό της λογισμικό επεξεργασίας εικόνας για ενεργοποίηση άμεσης επεξεργασίας παραγγελιών και έλεγχο εκτυπωτικών δεδομένων μέσω ενός web browser, εξασφαλίζοντας έτσι γρήγορη ανταπόκριση και επιτρέποντας αποκεντρωμένες διαδικασίες παραγωγής («Labelexpo 2015: Εντυπωσιακή παρουσία της Durst», 2015). Ο Αποστολάκης (2015) αναφέρεται στο Material Requirement Planning (MRP), ένα αυτοποιημένο σύστημα πληροφοριών, σχεδιασμού και ελέγχου, ως σημαντικό στοιχείο για τον προγραμματισμό των αναγκών της εκτυπωτικής μονάδας σε υλικά. Το MRP διαχειρίζεται με αποτελεσματικότητα τις πρώτες ύλες (χαρτί, χαρτόνι, μελάνια, αναλώσιμα, υλικά συσκευασίας, ανταλλακτικά) δίνοντας ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 9
έμφαση στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων του προγραμματισμού παραγωγής σε σχέση με τους εξωτερικούς προμηθευτές και τη δυναμικότητα της παραγωγικής μονάδας (Δημοπούλου-Δημάκη, 2002). Εκτός από τον έλεγχο της ροής εργασιών μέσω του πλήθους των συστημάτων που εφαρμόζονται αναλόγως των αναγκών της κάθε επιχείρησης, υπάρχει και η ανάγκη ελέγχου των ψηφιακών δεδομένων που θα ενταχθούν σε αυτήν τη ροή. Η παγκόσμια επιτροπή Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών (CGATS) έχει θεσπίσει αυστηρές προδιαγραφές στην υλοποίηση ψηφιακών αρχείων, διατηρώντας και εξελίσσοντας το αρχείο PFD/X μέχρι σήμερα (Αποστολάκης, 2015). Η διασφάλιση της ποιότητας των ψηφιακών αρχείων οδήγησαν στην αναγκαιότητα και καθιέρωση μηχανισμών ελέγχου όπως το Preflight, το οποίο εξετάζεται στο επόμενο κεφάλαιο. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 10
4. Τεχνολογίες ελέγχου ψηφιακών αρχείων - Preflight Το preflighting είναι ένα λογισμικό που ελέγχει τα ψηφιακά αρχεία που ολοκληρώνονται από τη διαδικασία της προεκτύπωσης, με σκοπό να εντοπίζει και να διορθώνει σφάλματα, προτού αυτά περάσουν στην παραγωγική διαδικασία (RIP, εκτύπωση, περάτωση). Αυτά τα σφάλματα αφορούν συνήθως αρχεία και γραμματοσειρές που λείπουν, εικόνες χαμηλής ανάλυσης, κείμενα που προεξέχουν των πλαισίων τους και πολλές ακόμα συνθήκες ( InDesign Help/Preflighting files before handoff, n.d.). Στην Εικόνα 3 παρουσιάζεται μια έρευνα με τα πιο συχνά σφάλματα των χρηστών. Εικόνα 3: Τα πιο συχνά λάθη που αντιμετωπίζουν οι preflight έλεγχοι (πηγή: http://www.graphics.com/news-old/enfocus-pitstop-pro-updated-pdfpreflighting-and-editing) Το λογισμικό σχεδιάστηκε για αποκλειστική χρήση σε προεκτυπωτικές μονάδες γραφικών τεχνών και ο ρόλος του είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην εξέλιξη της παραγωγικής διαδικασίας. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι η αξιοπιστία, η ταχύτητα λειτουργίας, η συμβατότητα και η ευκολία χειρισμού. Το λογισμικό περιλαμβάνει όλα τα σύγχρονα πρότυπα ISO Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, όπως προδιαγραφές αρχείων PDF/X, χρωματικές σκάλες, Spot Colors (Pantone). Η λειτουργία του προσφέρει γρήγορα αποτελέσματα χωρίς να διακόπτει την ψηφιακή ροή των δεδομένων με καθυστερήσεις. Είναι συμβατό με όλες τις πλατφόρμες λειτουργικών συστημάτων (Windows, Mac, Unix) και με τις ανανεωμένες εκδόσεις των λογισμικών σχεδιασμού και προβολής των αρχείων PDF. Επίσης, είναι απλό στη χρήση προσφέροντας έτσι ευκολία χειρισμού κι από άτομα που δεν διαθέτουν εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις γραφιστικής (Αποστολάκης, 2015). ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 11
Εκτός από τους μηχανισμούς ελέγχου και ανατροφοδότησης, τα λογισμικά preflighting παρέχουν και μηχανισμό διόρθωσης των τρέχοντων σφαλμάτων κάθε αρχείου PDF. Η λειτουργία διόρθωσης επεμβαίνει στα ψηφιακά δεδομένα του αρχείου αλλάζοντας τις παραμέτρους που απαιτούνται, όπως αλλαγή των γραφικών επιπέδων (layers), αλλαγή των πολύ λεπτών γραμμών και σχημάτων (outlines), ενσωμάτωση των γραμματοσειρών και αλλαγή χρωματικής κλίμακας (RGB σε CMYK). Οι διορθώσεις αυτές εξοικονομούν πολύτιμο χρόνο στο χρήστη αλλά υπάρχουν και σφάλματα για τα οποία παρέχεται προειδοποίηση αλλά όχι άμεση λύση, όπως η χρήση χαμηλής ανάλυσης φωτογραφιών και τα ελλιπή ξακρίσματα και σημεία κοπής της σελίδας (Αποστολάκης, 2015). Τo πρώτο στάδιο για την πραγματοποίηση ενός ελέγχου preflight είναι η ενεργοποίηση του λογισμικού και το άνοιγμα του ψηφιακού αρχείου προς έλεγχο. Στην συνέχεια ο χρήστης επιλέγει τις προδιαγραφές, βάσει των οποίων πραγματοποιείται ο έλεγχος, και ακολουθεί μια αναφορά των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν. Τα σφάλματα διορθώνονται άμεσα ή έμμεσα, το αρχείο επανελέγχεται και εξάγεται ως τελικό αρχείο προς εκτύπωση. Οι μορφές που συναντώνται τα λογισμικά preflight ποικίλλουν. Είτε είναι ενσωματωμένα στο πρόγραμμα της σελιδοποίησης (Adobe Indesign), είτε ως επέκταση (Plugin) στο πρόγραμμα προβολής (Adobe Reader Pro), είτε ως λογισμικά που λειτουργούν αυτόνομα ή και ενδοδικτυακά με την προεκτυπωτική μονάδα (Stand-alone/Server-based), είτε ακόμα και ενσωματωμένα σε ένα ολόκληρο σύστημα ψηφιακής διαχείρισης προεκτύπωσης (Agfa Apogee Prepress). Στη συνέχεια, αναλύονται ειδικότερα δύο γνωστά λογισμικά preflight που χρησιμοποιούνται και εξελίσσονται τα τελευταία χρόνια. To PitStop Pro είναι ένα plugin για το πρόγραμμα προβολής Adobe Acrobat που παρέχει διαδραστικές αλλά και αυτοματοποιημένες λειτουργίες επεξεργασίας που καθιστούν δυνατή την προηγμένη επεξεργασία και διόρθωση PDF μέχρι την τελευταία στιγμή του κύκλου της προεκτύπωσης, με πλήρη παρακολούθηση των αλλαγών που πραγματοποιούνται στο αρχείο. Οι preflight ικανότητές του εντοπίζουν, διορθώνουν και επισημαίνουν τα λάθη και παράλληλα παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας κριτηρίων για να γίνονται στη συνέχεια αυτόματες αλλαγές σε όλο το έγγραφο. Οι χρήστες μπορούν να επιλέγουν και να επεξεργάζοναι αυτά τα στοιχεία του PDF (κείμενα, διανυσματικά αντικείμενα, εικόνες ράστερ, χρωματικά προφίλ) και να αλλάζουν τις ιδιότητές τους (ενσωμάτωση γραμματοσειρών, χρωματικοί χώροι, μέγεθη, θέσεις και αναλύσεις εικόνων και προφίλ ICC). Υπάρχει επίσης και η δυνατότητα εισαγωγής χρωματικής βιβλιοθήκης με υποστήριξη του Pantone Plus. Ο έλεγχος για την κάλυψη μελάνης (Ink Coverage Preflight) περιλαμβάνει παραμέτρους όπως η διαφάνεια, ρυθμίσεις επιτυπώσεως, επικαλυπτόμενων αντικειμένων ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 12
και επιπέδων, ενώ το σταγονόμετρο (Eyedropper) επιτρέπει στο χρήστη να ελέγχει χειροκίνητα την ποσότητα κάλυψης μελάνης. Οι καινοτόμες λειτουργίες στην έκδοση 12 προέρχονται από την ενσωμάτωση της τεχνολογίας Monotype Baseline. Πρόκειται για μια βιβλιοθήκη που βασίζεται σε Cloud με πάνω από 30.000 γραμματοσειρές και υποστήριξη για πάνω από 40 λατινογενής και μη γλώσσες. Η Monotype Baseline παρέχει πρόσβαση σ αυτήν τη βιβλιοθήκη σε OEMs, ISVs και προγραμματιστές και μαζί με τη λειτουργικότητα για τη διαχείριση των χρηστών και τον έλεγχο ταυτότητας, η τιμολόγηση και η αναφορά χρήσης των γραμματοσειρών, χρησιμοποιούνται σε προϊόντα και υπηρεσίες των εταίρων. Η Enfocus φαίνεται να είναι ο πρώτος πάροχος αυτής της λύσης για ενσωμάτωση και έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να τη χρησιμοποιεί για το preflighting ( Enfocus PitStop Pro Updated for PDF Preflighting and Editing, 2013). Η ArtPro είναι κομμάτι μιας σημαντικής αναβάθμισης της σουίτας λογισμικού για το σχεδιασμό και την προεκτύπωση συσκευασιών της Esko, η οποία λανσαρίστηκε στην drupa 2012 (GaOnline, 2012). Τα εργαλεία QC (ποιοτικού ελέγχου) για τη συσκευασία, όπως το preflighting, επαληθεύουν τα εισερχόμενα σχέδια σε σχέση με ένα προφίλ, ώστε οποιοδήποτε θέμα εντοπίζεται σε πρώτο στάδιο και μειώνονται τα λάθη σε δοκίμια, τσίγκους ή ακόμα και σταματήματα στο πιεστήριο και προβλήματα μεταξύ πελάτη και εταιρείας. Αυτή η εξοικονόμιση χρόνου και η ευκολία εύρεσης σφαλμάτων δίνουν ώθηση στην παραγωγικότητα του χρήστη. Οι υπηρεσίες preflight καθιερώνονται σε όλο και περισσότερες επιχειρήσεις, οποιασδήποτε δυναμικής καθώς οι επιδράσεις χρήσης τους είναι μόνο θετικές: εξοικονόμηση χρόνου, μείωση κόστους, ακριβής τήρηση προγράμματος παραγωγής, εγγύηση στην ποιότητα του τελικού προϊόντος, έμφαση στη δημιουργικότητα και καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών (Αποστολάκης, 2015). Στην μετέπειτα εξέλιξη της προεκτύπωσης αναμένονται σίγουρα πολλές ακόμα επιπρόσθετες τεχνολογίες στη χρήση του preflight τόσο για τους απλούς χρήστες όσο και για τους εξειδικευμένους γραφίστες. Σκέψεις για τις νέες τεχνολογίες για το μέλλον της προεκτύπωσης πραγματεύεται το επόμενο κεφάλαιο. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 13
5. Εξελίξεις, νέες τεχνολογίες και σκέψεις για το μέλλον της προεκτύπωσης Οι νέες τεχνολογίες ολοένα και εξελίσσονται τα τελευταία χρόνια, μεγαλώνοντας την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των κατασκευαστικών εταιρειών ψηφιακών μηχανημάτων εκτυπώσεων και καλύπτοντας όλο και περισσσότερο τις απαιτητικές ανάγκες των πελατών. Μερικές από αυτές τις καινοτομίες των εταιρειών αναφέρθηκαν στις προηγούμενες ενότητες. Παρακάτω αναφέρονται κάποιες επιπλέον που παρουσιάστηκαν τα τελευταία δύο χρόνια. Στην Labelexpo 2015, η HP Indigo παρουσίασε μια νέα λύση ψηφιακής χρωματικής προσομοίωσης, το λογισμικό Color Automation Package, το οποίο χρησιμοποιεί το inline φασματοφωτόμετρο του πιεστηρίου και τις νέες δυνατότητες HP Indigo Labels & Packaging Print Server από την Esko. Αυτή η λύση προσφέρει στους ετικετοποιούς μια γρήγορη και εύκολη διαδικασία προσομοίωσης των εταιρικών χρωμάτων από την πρώτη μέχρι και την τελευταία ετικέτα. Όπως αναφέρει το άρθρο της GaOnline (2015) παρουσιάστηκαν από την ίδια εταιρεία και λύσεις ψηφιακής ροής εργασιών, όπως Web-to-Print, σχεδιασμένες για την παραγγελία ετικετών και συσκευασιών, καθώς και νέα εργαλεία εκτύπωσης δοκιμίων, προεκτύπωσης και αυτοματισμών. Στην ίδια έκθεση συμμετείχε και η εταιρεία Unimag, η οποία παρουσίασε μεταξύ άλλων εξατομικευμένες επιδείξεις των δυνατοτήτων των prepress συστημάτων Automation Engine και Web- Center. Τα συστήματα συνδυάζονται για την αποφυγή των σφαλμάτων στην προεκτύπωση και την ελαχιστοποίηση των διαδικασιών οργάνωσης όλων των σταδίων από την παραγγελιοληψία μέχρι και την εκφώτιση πλακών. Σημαντική ήταν και η παρουσίαση της μηχανής TruePressJet L350UV (Εικόνα 4), τεχνολογίας injekt για εκτυπώσεις χάρτινων και πλαστικών υλικών με έμφαση στο εξαιρετικό σύστημα χρωματικής διαχείρισης που εκτελεί (GaOnline, 2015). Εικόνα 4: LabelExpo 2015, TruePress Jet L350UV (πηγή: https://www.facebook.com/unimag-ike- 1609988652607688/?fref=photo ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 14
Στην εταιρεία Forlabels A.E. έγινε η πρώτη εγκατάσταση εικονοθέτη ThermoFlexX στην Ελλάδα. Εκτός από την αύξηση της παραγωγικότητας, τη βελτίωση των χρόνων παραγωγής και την υψηλή ποιότητα απεικόνισης, η εταιρεία ωφελήθηκε και από τη χρήση του λογισμικού MultiPlate. Με μια ανοιχτή διασύνδεση δικτύου, οι εικονοθέτες ThermoFlexX έχουν τη δυνατότητα εγγραφής αρχείων 1bit TIFF που λαμβάνουν από οποιοδήποτε σύστημα προεκτύπωσης με τη βοήθεια του λογισμικού MultiPlate. Οι εργασίες οδηγούνται με ένα εύκολο στη χρήση γραφικό περιβάλλον μέσω MultiPlate στο οποίο γίνεται βελτιστοποίηση της κάλυψης του κλισέ. Το λογισμικό αυτό περιλαμβάνει χαρακτηριστικά λειτουργικότητας hot-folder, αυτόματης οργάνωσης εργασίας, file-cropping, gap customization και step and repeat (GaOnline, 2014). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έκθεσης Drupa Global Insights πολλά internet-enabled εργαλεία όπως το Web-to-Print, η εκτύπωση μεταβλητών δεδομένων, η interactive εκτύπωση (Augmented Reality-AR), τα QR Codes και η εκτύπωση ηλεκτρονικών, θα επηρεάσουν σημαντικά τους περισσότερους τομείς της εκτυπωτικής βιομηχανίας. Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου, η στροφή προς τη μαζική παραμετροποίηση και ο αυτοματισμός των ροών εργασίας δείχνει την επιρροή που έχει το διαδίκτυο στις εκτυπωτικές διαδικασίες. Οι εταιρείες έχουν ανάγκη πλέον από ικανούς IT και οι λιθογράφοι θα πρέπει να αποδεχθούν την παραγματικότητα ενός διαδικτυακού, πολυκαναλικού ψηφιακού μέλλοντος, να αλλάξουν την προσέγγισή τους και να επενδύσουν ανάλογα (GaOnline, 2014). Σε ένα πρόσφατο συνέδριο της Kodak GUA 2015, o Dennis André Thomsen (n.d.) συμμετείχε σε μια συζήτηση για το πώς θα είναι η προεκτύπωση το 2016. Σύμφωνα με το άρθρο του, εξεπλάγη όταν οι περισσότερες απαντήσεις από το πάνελ που συμμετείχε κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η προεκτύπωση δεν θα υπάρχει το 2016. Υποστηρίχθηκε ότι οι εργασίες της προεκτύπωσης θα πρέπει να αντικατασταθούν με ευφυή RBA s (Rules Based Automation). Τα RBA s είναι η πιο πρόσφατη εξέλιξη στον τομέα της αυτοματοποίησης της ροής εργασίας, μια background διαδικασία που χρησιμοποιεί κανόνες για να προκαλέσει συγκεκριμένες ενέργειες όταν συμβαίνουν συγκεκριμένα γεγονότα. Έτσι η προσδοκία είναι να εκπαιδευτούν οι σημερινοί τυπογράφοι ως μηχανικοί αυτοματισμών για τα περισσότερα από όσα σήμερα θεωρούνται προεκτυπωτικές εργασίες. Ο Thomsen αμφιβάλλει για το χρονοδιάγραμμα του 2016 για έναν τέτοιο βαθμό πλήρους αυτοματοποίησης. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 15
Συμπεράσματα Οι γρήγοροι ρυθμοί τεχνολογικής εξέλιξης έχουν επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό τον τομέα των προεκτυπωτικών εργασιών, ώστε όλες οι άλλοτε κοπιαστικές και χρονοβόρες διαδικασίες τείνουν να αυτοματοποιηθούν πλήρως. Το πλήθος των λογισμικών ποιοτικού ελέγχου και διαχείρισης ψηφιακών δεδομένων παρέχουν όχι μόνο την ευκολία εύρεσης σφαλμάτων αλλά και γρήγορης διόρθωσής τους, κάτι που κάνουν τον χρήστη των εργασιών περισσότερο επόπτη και χειριστή παρά τεχνίτη. Αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό δεδομένου του κέρδους παραγωγής και χρόνου προς απασχόληση με πιο δημιουργικούς τομείς (που δεν έχουν αυτοματοποιηθεί ακόμη) στη ροή εργασίας. Αυτές οι εξελίξεις επηρεάζουν άμεσα και τα επαγγέλματα του χώρου, στα οποία γίνεται απαραίτητη η γνώση των ειδικών προγραμμάτων, η συνεχής παρακολούθηση σεμιναρίων και εκπαιδεύσεων στις νέες τεχνολογίες ή ακόμα και σε θέματα προγραμματισμού. Και όσο η τεχνολογία αναπτύσσεται, νέες λειτουργίες έρχονται στο προσκήνιο που τείνουν να ενσωματώνουν πολλές διαδικασίες ταυτόχρονης λειτουργίας και παραγωγής στις οποίες δεν απαιτείται ο χειρισμός από πολλούς εργαζόμενους. Αυτή είναι άλλωστε η γνωστή επίπτωση της προσθήκης αυτοματισμών σε πολλά επαγγέλματα, όπου ένα πολυμηχάνημα αντικαθιστά σε μεγάλο βαθμό το ανθρώπινο δυναμικό. Είτε οδηγηθεί η προεκτυπωτική εργασία σε πλήρη αυτοματισμό ή συνένωση με άλλες εργασίες της ροής των εκτυπωτικών διαδικασιών είτε όχι, το σημαντικό είναι η εκμετάλλευση των νέων δυνατοτήτων θετικά και δημιουργικά και η αναζήτηση εξέλιξης και αναβάθμισης του προεκτυπωτικού τομέα όχι μόνον μέσω των μηχανήματων αλλά και μέσω της ανθρώπινης παραγωγικότητας και εφευρετικότητας. ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 16
Βιβλιογραφικές Αναφορές Αποστολάκης, Ι. Π. (2015). Σύγχρονη Διαχείριση και Ποιοτικός Έλεγχος ψηφιακών Αρχείων στην Προεκτύπωση (Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία). Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα. Γεωργιάδου, Ε. & Πολίτης, Α. (2015). ΕΔΥ Τεχνολογία Γραφικών Τεχνών - ΓΤΠ60. Ανακτήθηκε 8 Νοεμβρίου, 2015, από http://eeyempilot.eap.gr/wiki_gtp60/index.php/αρχική_σελίδα Δημάκης, Β. (2014, 3 Σεπτεμβρίου). Web-to-Print. Ανακτήθηκε 8 Νοεμβρίου, 2015, από http://www.cmykmag.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=372&itemid=24 Δημοπούλου-Δημάκη, Ι. (2002). Κοστολόγηση. Αθήνα: Interbooks Enfocus PitStop Pro Updated for PDF Preflighting and Editing. (2013, 10 Σεπτεμβρίου). Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://www.graphics.com/news-old/enfocus-pitstop-proupdated-pdf-preflighting-and-editing GaOnline. (2015, 22 Οκτωβρίου). Καινοτομίες για τις ετικέτες και τις συσκευασίες από την HP Indigo. Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/site/hpindigo-labelexpo15 GaOnline. (2015, 20 Οκτωβρίου). Η Unimag στην Labelexpo 2015. Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/site/unimag-labelexpo15 GaOnline. (2015, 3 Αυγούστου). Η Heidelberg και η Ricoh ενδυναμώνουν την πολύχρονη συνεργασία τους. Ανακτήθηκε 8 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/site/heidelberg-linoprint GaOnline. (2014, 24 Σεπτεμβρίου). Η ζήτηση για εκτυπώσεις αλλάζει, ποιό είναι το μέλλον του κλάδου; Ανακτήθηκε 8 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/site/drupa-global-insight GaOnline. (2014, 28 Μαρτίου). Οι λύσεις της Esko στην Ipex 2014 απευθύνονται στις σημερινές τάσεις. Ανακτήθηκε 8 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/site/esko-ipex14/ GaOnline. (2014, 20 Μαρτίου) Στη Forlabels A.E. η πρώτη εγκατάσταση ThermoFlexX στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/site/forlabels-thermoflexx GaOnline. (2012, 9 Μαΐου). 20 χρόνια Artpro! Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://gaonline.gr/2012/05/20yrs-artpro InDesign Help / Preflighting files before handoff (n.d.). Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από https://helpx.adobe.com/indesign/using/preflighting-files-handoff.html ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 17
Labelexpo 2015: Εντυπωσιακή παρουσία της Durst. (2015, 7 Νοεμβρίου). Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://www.graphicarts.gr/portal/showitem.php?artlid=7471 Thomsen, D.A. (n.d). How will Pre-Press Look in 2016? Ανακτήθηκε 9 Νοεμβρίου, 2015, από http://printvis.com/how-will-pre-press-look-in-2016 ΓΤΠ60 Θ1 10/11/15 18