ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ

Σχετικά έγγραφα
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ & ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

gr

«ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ» «ΤΙ ΝΕΟΤΕΡΟ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ» Ερμηνεία και αξιολόγηση

ΛΙΠΙΔΙΑ - ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ. ΛΙΠΙΔΙΑ Τι είναι; - Λειτουργίες. Η. ΜΥΛΩΝΗΣ Κλινική Χημεια Λιπίδια-Λιποπρωτεϊνες - May 12, 2015 ΛΙΠΙΔΙΑ - ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Υπερλιπιδαιµίες Μεταβολισµός λιπιδίων. Μαρίνα Νούτσου Επιµελήτρια Α Παν. Παθολογικής Κλινικής Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο Αθήνας

Μεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες. Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο

ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΦΙΓΓΟΛΙΠΙΔΙΩΝ & ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

Ανακεφαλαιώνοντας, οι διάφορες ρυθµίσεις ώστε να µη γίνεται ταυτόχρονα και βιοσύνθεση και β-οξείδωση είναι οι ακόλουθες: Ηγλυκαγόνηκαιηεπινεφρίνη

Παιδιά με διαβήτη. Παρά την καλή θρέψη γινόταν προοδευτικά πιο αδύναμα και καχεκτικά Ήταν ευπαθή στις λοιμώξεις Πέθαιναν από κατακλυσμιαία οξέωση

Μεταβολισµός λιπιδίων υσλιποπρωτειναιµίες

ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά.

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΛΙΠΟΕΙ ΩΝ

PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H βιολογική σημασία των λιποειδών είναι μεγάλη : Eίναι δομικές μονάδες των μεμβρανών και συμμετέχουν στις

Λίπη. Λιπίδια και Άσκηση. Ταξινόμηση λιπών. Λιπαρά οξέα

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ

Γράφει: Ζιώζιου Εύα, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων τροφίμων

ΠΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ. ΚΕ 0918 «Βιοχημική Αξιολόγηση Αθλητών» 10η Διάλεξη: «Άσκηση και λιπίδια»

Θέµατα ιάλεξης ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ- Λίπη και αθηροσκλήρυνση. Μεσογειακή ίαιτα. Λίπη και αθηροσκλήρυνση: Ο ρόλος της άσκησης

ΠΕΨΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ & ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ I

Λιπίδια Λιποπρωτεΐνες

Proprotein convertase subtilisin / kexin type 9 interaction with plasma lipoproteins in subjects with high Lipoprotein (a) levels

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΛΙΠΟΔΙΑΣΠΑΣΗ & ΛΙΠΟΣΥΝΘΕΣΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

Διαβητική περιφερική αρτηριοπάθεια και νευροπάθεια Οφέλη από τη ρύθμιση των λιπιδίων. Σ. Λιάτης

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος


ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Αύξηση παραγωγής ουρίας γίνεται : Όταν υπάρχει περίσσεια αµµωνίας (που πρέπει να αποβληθεί από τον οργανισµό). ηλαδή όταν αυξάνει ο ρυθµός

Μαρία Μουκταρούδη Παθολογος Επιμελήτρια Β

ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ II ΚΕΤΟΝΟΣΩΜΑΤΑ

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΗΤΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Θέµατα ιάλεξης ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ. Λίπη. Ταξινόµηση λιπών. Τριακυλογλυκερόλες ή τριγλυκερίδια. Λιπαρά οξέα

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος.

Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλ.Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Εισαγωγή στη Διατροφή

Υπολειπόμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος. Πώς υπολογίζεται, πώς αντιμετωπίζεται

PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Oι υδατάνθρακες αποτελούν την τάξη των θρεπτικών υλών που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στη φύση και στα

Μεταβολισμός του γλυκογόνου. Μεταβολισμός των υδατανθράκων κατά την άσκηση. Από που προέρχεται το μυϊκό και ηπατικό γλυκογόνο;

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

12.1. Ταξινόμηση Σημασία των λιπών Χημική δομή και χημικές ιδιότητες των λιπών

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

O ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΣΤΕΡΩΝ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ (CETP) ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ HDL ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΝΙΚΟΤΙΝΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΟΕΙΔΩΝ Οι μεταβολικές πορείες της βιοσύνθεσης και αποικοδόμησης των λιποειδών, μπορούν να διακριθούν στις ακόλουθες

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ. ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική

Δυσλιπιδαιμία Μεταβολικό Σύνδρομο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Β ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΙΠΙΔΙΩΝ. Νικόλαος Κ. Γατσέλης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας.! Παθολογική Κλινική & Οµώνυµο Ερευνητικό Εργαστήριο Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας

Υπερλιπιδαιμία και Άσκηση

11.1. Αποικοδόμηση των αμινοξέων Πρωτεολυτικά ένζυμα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι

Παιδιά με διαβήτη. Παρά την καλή θρέψη γινόταν προοδευτικά πιο αδύναμα και καχεκτικά Ήταν ευπαθή στις λοιμώξεις Πέθαιναν από κατακλυσμιαία οξέωση

Εκπαιδευτικό βιβλιαράκι για ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία και επαγγελματίες υγείας DR. LEIV OSE

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τµήµα Επιστήµης ιαιτολογίας- ιατροφής. ιατροφής Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών. ιδακτορική ιατριβή

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης

Εκπαιδευτικό βιβλιαράκι για ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία και επαγγελματίες υγείας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. Βιοενεργητική & Μεταβολισµός: Μιτοχόνδρια, Χλωροπλάστες & Υπεροξειδιοσώµατα

ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Μ.Π.Σ. ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Διδακτορική Διατριβή

BITAMINEΣ Ένας σημαντικός σταθμός στη διαιτολογία ήταν η ανακάλυψη, στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, των βιταμινών και του σημαντικού ρόλου

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1]

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΝΗΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΡΑΦΕΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Tον ανθρώπινο µεταβολισµό το χαρακτηρίζουν δύο στάδια. Tοπρώτοείναιηκατάστασητουοργανισµούµετά

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία ΙI. Κυκλοφορικό Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ.

ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ

HDL και αθηρωµατική νόσος: Από την Επιδηµιολογία στη Βιολογία και στην κλινική πράξη Δηµήτρης Καρδάσης, PhD

Μελέτη της επίδρασης της νιασίνης στη φαρμακολογική δράση της μετφορμίνης

ΓENIKA ΣTOIXEIA. Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό.

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία ΙI. Κυκλοφορικό. Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ.

ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΑ ΛΙΠΙΔΙΑ, ΔΟΜΗ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ & ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ

Η HDL ως καινοτόμος φαρμακολογικός στόχος: Διδάγματα από μελέτες έκθεσης πειραματόζωων σε χαμηλή θερμοκρασία.

Ενδοκρινής Μοίρα του Παγκρέατος. 21/5/18 Ε. Παρασκευά, Εργ. Φυσιολογίας, Τµήµα Ιατρικής Π.Θ.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ ΥΠΟΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΙΚΤΗ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια)

Ι ΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2 Ο ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ. ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΚΡΗΤΗΣ 4 ο ΕΞΑΜΗΝΟ. Νοέµβρης 2004 Σητεία, Κρήτη

αθηρωμάτωση apo-b apoυπερχοληστερολαιμία υπερχοληστερολαιμία υπερχοληστερολαιμία τριγλυκερίδ βλάβη των αγγείων ΗDL - καλή χοληστερίνη

Δ. Επίσης, κατά τη διάρκεια ασθένειας, φλεγμονής, χειρουργίου ή τραύματος οι ανάγκες μας σε ενέργεια αυξάνονται ανάλογα με την περίπτωση.

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Συστατικό κυτταρικών μεμβρανών (αυξάνει ή ρυθμίζει τη ρευστότητα της κυτταρικής μεμβράνης) Αποθήκευση και μεταφορά με τη μορφή εστέρων

ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΟΡΜΟΝΕΣ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου

Θέματα πριν τις εξετάσεις. Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Transcript:

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 7η ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ 1

ΛIΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τα λιπoειδή, συνήθως παρoυσιάζovται συvδεδεμέvα με άλλες εvώσεις. Ήδη αvαφέρθηκαν τα γλυκoλιπoειδή (γλυκολιπίδια). Άλλητάξημε τηvoπoία βρίσκovται εvωμέvα τα λιπoειδήείvαι oι πρωτεΐvες: πρωτεo-λιπoειδήή πρωτεολιπίδια(κυρίαρχo τμήμα τo λιπoειδικό) και λιπoπρωτεΐvες(κυρίαρχo τo πρωτεϊvικό). 2

ΛIΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Σε αvτίθεση με τις γλυκoπρωτεΐvες και τα γλυκoλιπoειδή, oι λιπoπρωτεΐvες(και τα πρωτεoλιπoειδή) δεv έχoυv κύριoυς χημικoύς δεσμoύς μεταξύ τωv λιπoειδώv και τωv πρωτεϊvώv. Απoτελoύvσύμπλoκες εvώσεις, πoυσχηματίζovται από τηv συναρμογή τωv λιπoειδώv ενδιάμεσα σε oρισμέvες πρωτεΐvες(απo-λιπoπρωτεΐvες) και oι oπoίες σταθερoπoιoύvται με δευτερεύovτες δεσμoύς (μη-πολικούς: υδρόφoβoυς κλπ). 3

ΛIΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Λιπoπρωτεΐvες μεταφoράς Η δυvατότητα τωv συμπλόκωv αυτώv vα μεταβάλλoυv τη σύστασή τoυς, απoτελεί έvα από τoυς κύριους λειτoυργικoύςρόλoυςτωvλιπoπρωτεϊvώv, πoυ είvαι η μεταφoρά και ανταλλαγή τωv λιπoειδώv. Λιπoπρωτεΐvες μεμβρανών Είναι συστατικο των μεμβρανών. 4

ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Βρίσκovταικυρίως στoπλάσμα και οι κυριότερες δράσεις τους είναι: η μεταφoρά τωv αδιάλυτωv στo vερό λιπoειδώv με τoαίμα από ιστό σε ιστό και η συμμετοχή στο μεταβολισμό των λιποειδών. Στα σύμπλoκα τωv λιπoπρωτεϊvώv, oι πεπτιδικές αλυσίδες του πρωτεϊνικού μέρους(απο-πρωτεΐνη) έχoυv τις υδρόφιλες περιoχές στηv εξωτερική επιφάvεια, εvώ τις υδρόφoβες στo εσωτερικό. 5

Δομή λιποπρωτεΐνης 6

Λιποπρωτεΐνες Σωματίδια που βρίσκονται στο πλάσμα του αίματος και μεταφέρουν λιπίδια. Κατηγορίες λιποπρωτεϊνών: Χυλομικρά: προσλαμβάνουν λιπίδια από το λεπτό έντερο μέσω των λεμφαγγείων, Λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας(vldl), Λιποπρωτεΐνες ενδιάμεσης πυκνότητας (IDL), Λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL), Λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL), Λιποπρωτεΐνες πολύ υψηλής πυκνότητας (VHDL). 7

Υπερφυγοκέντρηση λιποπρωτεϊνών ΑΡΧΙΚΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΣΤΙΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ 1950 ΚΑΙ 1960 8

Η κατανομή των λιποπρωτεϊνών στο σωλήνα της υπερφυγοκέντρησης ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 9

10

Αποπρωτεΐνες Σημαντικό ρόλο στη μεταβολική τύχη των λιποπρωτεϊνών παίζειτοπρωτεϊνικόκομμάτι, δηλαδή η απο-(λιπο)πρωτεΐνη, με ρόλους: Τησυμμετοχήτουςστηναναγνώριση τωνλιποπρωτεϊνών από μεμβρανικούς υποδοχείς των κυττάρων. Σαν συμπαράγοντας στις μεταβολικές πορείες και την ανταλλαγή λιποειδών με τους ιστούς. 11

Αποπρωτεΐνες Η ενζυμική δράση που διαθέτουν, πολλές από αυτές, πιστεύεται ότι εξηγεί σημαντικούς παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς. Οι διάφορες περιπτώσεις υπερλιπιδαιμίαςπροκαλούνται όταν υπάρχει αδυναμία σχηματισμού των λιποπρωτεϊνών ή αυτός γίνεται ελαττωματικός, λόγω προβλημάτων: Στις αποπρωτεΐνες είτε στα λιποειδή ή Αδυναμία απομάκρυνσης λιποπρωτεϊνών από το αίμα. 12

Αποπρωτεΐνες Τα πρωτεϊνικά μόρια των λιποπρωτεϊνών, έχουν μοριακά βάρη από 6.000 (ApoC-I) έως 550.000 (ApoB-100). Η σύστασή τους διαφέρει στις διάφορες κατηγορίες των λιποπρωτεϊνών. Για παράδειγμα η HDL έχει περισσότερη απολιποπρωτεΐνη ApoA-I, αλλά και σε μικρότερα ποσά περιέχει ApoA-II, ApoA-IV και ApoD. Η LDL περιέχει κυρίως ApoB-100. Στην IDL και VLDL η ApoB- 100 δεν αποτελεί το κυριότερο κλάσμα, ενώ υπάρχουν οι αποπρωτεΐνες ApoC-I, ApoC-II και ApoC-III. 13

Οι αποπρωτεΐνες Ταξινομούνται αλφαβητικά(a έως E). Το όνομα ακολουθείται από αριθμό με βάση την σειρά έκλουσης από στήλες χρωματογραφίας. μεγάλες: apob(β-48 and B-100) αθηρογόνες μικρότερες: apoa-i, apoc-ii, apoe Είναι «υπεύθυνες» για την αναγνώριση των λιποπρωτεϊνών από τους υποδοχείς τους. 14

Αποπρωτεΐνες A-I (28,300)- κύρια αποπρωτεΐνη της HDL 90 120 mg% στο πλάσμα Ενεργοποιεί την LCAT (lecithin : cholesterol acyl-transferase) A-II (8,700) διμερές, κυρίως στην HDL 30 50 mg %.Ενεργοποιεί τις ηπατικές λιπάσες B-48 (240,000) βρίσκεται μόνο στα χυλομικρά <5 mg %.Προκύπτει από το γονίδιο της apo-b-100 με τροποποίηση του RNA. Στερείται την δομή του υποδοχέα της LDL που έχει η apo-b-100 B-100 (500,000) Κύρια πρωτεΐνη της LDL 80 100 mg %. Δεσμεύεται στον υποδοχέα LDL 15

Αποπρωτείνες C-I (7,000) βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, HDL 4 7 mg %; Ίσως ενεργοποιεί την LCAT. C-II (8,800) βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, HDL. 3 8 mg %; Ενεργοποιεί την λιποπρωτεϊνικήλιπάση. C-III (8,800) βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, IDL, HDL. 8-15 mg %; Αναστέλλει την λιποπρωτεϊνική λιπάση. D (32,500) βρίσκεται στην HDL. 8 10 mg %.Καλείται και μεταφορέας του εστέρα της χοληστερόλης (cholesterol ester transfer protein, CETP). E (34,100) βρίσκεται στα χυλομικρά, VLDL, IDL HDL 3 6 mg %; Δεσμεύεται στον υποδοχέα LDL. H (50,000) βρίσκεται στα χυλομικρά; Γνωστή σανb-2-glycoprotein I (εμπλέκεται στον μεταβολισμό των TG). 16

17

ΧΥΛΟΜΙΚΡΑ Χυλoμικρά(Chylomicrons). Κατατάσσονται και αυτά στις λιπoπρωτεΐvες. Μεταφέρουν τα λιποειδή της τροφής (δηλαδή τα εξωγενή λιποειδή) από το έντερο στους ιστούς. Σχηματίζονται στο βλεννογόνο του εντέρου. Μεταφέρονται με το λεμφικό σύστημα στο αίμα, παραλαμβάνονται από μύες και λιπώδη ιστό. Στους μύες και το λιπώδη ιστό με τη δράση της λιποπρωτεϊνικήςλιπάσηςπου ενεργοποιείται από την πρωτεΐνη ApoC-II, υδρολύονταισε μεγάλο βαθμό τα τριγλυκερίδιάτους και επανέρχονται στην κυκλοφορία με τη μορφή των αποπρωτεϊνών, οι οποίες τελικά δεσμεύονται στο ήπαρ. 18

ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Πoλύχαμηλήςπυκvότητας (Very LowDensity Lipoproteins, VLDL. Τροφοδοτούν τους ιστούς με τριγλυκερίδια. Ενδιάμεσηςπυκνότητας (IntermediateDensity Lipoproteins, IDL). Προκύπτουν από τις VLDL. Χαμηλής πυκvότητας (Low Density Lipoproteins, LDL). Προκύπτουν από τις IDL και τροφοδοτούν τους ιστούς με χολοστερόλη. Υψηλής πυκvότητας (High Density Lipoproteins, HDL). Σχηματίζονται στους διάφορους ιστούς και επαναφέρουν στο ήπαρ την περίσσεια της ενδογενούς χοληστερόλης. 19

ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Οι LDL, IDL και VLDL είναι ομοειδείς και μεταφέρουν ενδογενή λιποειδή (τριγλυκερίδια, χοληστερόλη, φωσφολιποειδή) στους ιστούς από το ήπαρ. Οι VLDL σχηματίζονται στο ήπαρ και τα λιπαρά οξέα των τριγλυκεριδίωντους παραλαμβάνονται από το λιπώδη και άλλους ιστούς με τη δράση της λιποπρω-τεϊνικής λιπάσης. Μετατρέπονται σε IDL και LDL. Οι LDL τροφοδοτούν τους ιστούς με χοληστερόλη, προσλαμβάνονται με ενδοκύτωσηαπό τα κύτταρα αφού προσδεθούν σε μεμβρανικούςυποδοχείς μέσω των ApoB-100 και ApoE πρωτεϊνών τους. 20

Διακίνηση λίπους Η δεξαμενή της χοληστερόλης τροφοδοτείται από:αυτή που απορροφάται από την τροφή και αυτή που βιοσυντίθεταιστο ήπαρ και το λεπτό έντερο. Όταν η πρόσληψη από την τροφή μειώνεται, τότε αυξάνεται η βιοσύνθεσή της και αντίστροφα. Η χοληστερόλη που βιοσυντίθεται, μεταφέρεται από το ήπαρ και το λεπτό έντερο στους περιφερειακούς ιστούς με τις λιποπρωτεΐνεςvldl, IDL και LDL. Η VLDL μετατρέπεται σε IDL και LDL, με απομάκρυνση τριγλυκεριδίων και της ApoC. 21

Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών Χυλομικρά(διακινούν λιπίδια από τη διατροφή) Πυκνότητα <<1,006, Διάμετρος80-500 nm, Φέρουν διαιτητικά τριγλυκερίδια, apob-4, apoa-i, apoa-ii, apoa-iv, apoc-ii/c-iii, apoe, Δεν «κινούνται» στην ηλεκτροφόρηση. 22

Χυλομικρά Σχηματίζονται μέσω εξώθησης των ανασυνδυασμένων λιπιδίων από τα κύτταρα του βλεννογόνου του εντέρου προς τα χυλοφόρα αγγεία. Κινούνται μέσω του θωρακικού πόρου προς τα φλεβικά αγγεία του ήπατος. Διασπώνται σε «υπολείμματα»(remnants) με την δράση της λιποπρωτεϊνικήςλιπάσης (LpL) που βρίσκεται στα ενδοθήλια των τριχοειδών αγγείων. Τα remnants προσλαμβάνονται από τα ηπατικά κύτταρα λόγω αναγνώρισης των apoe-iii, apoe-iv. 23

Chylomicron metabolism 24

Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών VLDL Πυκνότητα >1,006, Διάμετρος30-80nm, Ενδογενή τριγλυκερίδια, apob-100, apoe, apoc-ii/c-iii, Σχηματίζεται στο ήπαρ ως «γυμνές -nascent»vldl (περιέχει μόνο TGs, apoe και apob). 25

- Οι «γυμνέςnascent»vldls αλληλεπιδρούν με τηνhdl για να «ωριμάσουν» (προστίθεται χολοστερόλη, apoc- II και apoc-iii). -Οι VLDLs μετατρέπονται από τις λιποπρωτεϊνικές λιπάσες(lpl) σε IDL που διασπώνται περαιτέρω (hepatic triglyceride lipase - HTGL) σε LDLs. VLDL 26 VLDL metabolism

Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών IDL (intermediate density lipoproteins), Πυκνότητα: 1,006 1,019, Διάμετρος: 25-35nm, Εστέρες χοληστερόλης και τριγλυκερίδια, apob-100, apoe, apoc-ii/c-iii. 27

Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών LDL (low density lipoproteins) Πυκνότητα: 1,019 1,063, Διάμετρος: 18-25nm, Εστέρες χοληστερόλης apob-100, < 130 mg/dlεπιθυμητή, 130-159 είναι οριακή, και >160 είναι υψηλή. Μόριο LDL 28

Τα κύτταρα παίρνουν χοληστερόλη για τη βιοσύνθεση μεμβρανών, ως εξής: Η LDL δεσμεύεται σε ειδικούς υποδοχείς στην κυτταρική μεμβράνη, που είναι γλυκοπρωτεΐνες που την διαπερνούν. Οι υποδοχείς αυτοί βιοσυντίθενταιαπό το κύτταρο, μεταφέρονται στη μεμβράνη και συνδέονται με ειδικές περιοχές τής (καλυμμένα κοιλώματα - coated pits). Διακίνηση χοληστερόλης 29

Ενδοκύττωση χοληστερόλης Τα καλυμμένα κοιλώματα δρουν σα μοριακό φίλτρο που επιτρέπει την είσοδο στο κύτταρο μόνο μερικών πρωτεϊνών της περικυτταρικήςμεμβράνης (δηλαδή των υποδοχέων). Σε κάθε τέτοιο σχηματισμό υπάρχουν περίπου 1.000 υποδοχείς που ακολουθούν την ίδια μεταβολική πορεία και με ενδοκύττωση εισέρχονται στο ίδιο ενδοσωμάτιο ή κυστίδιο (endocytic vesicle). Μετά τη σύνδεση της LDL στον υποδοχέα, γίνεται ενδοκύττωση 30

Ενδοκύττωση χολοστερόλης Τελικά οι υποδοχείς και οι LDL μεταφέρονται στα λυσοσώματα. Εκεί συμβαίνουν δύο διεργασίες: Οι εστέρες της χοληστερόλης υδρολύονταισε ελεύθερη χοληστερόλη για να χρησιμοποιηθούν στο κύτταρο, ενώ οι απο-πρωτεΐνες υδρολύονται προς τα αμινοξέα τους. Οι υποδοχείς της LDL δεν καταστρέφονται αλλά μεταφέρονται στην περικυτταρικήμεμβράνη (με μεταφορικά κυστίδια). Δεσμευμένοι ή ελεύθεροι, οι υποδοχείς πραγματοποιούν μια τέτοια πορεία κάθε 10 minκαι συνολικά πολλές εκατοντάδες πορείες στις 20 hrs που διαρκεί η ζωή τους. 31

Χαρακτηρίστηκε από τους M. Brown καιj. Goldstein (Nobel prize, 1985), μέσω ερευνών για την οικογενειακή υπερ-χοληστερολαιμία. Ο υποδοχέας χαρακτηρίζεται επίσης ως B/E receptor λόγω της ικανότητάς του να αναγνωρίζει σωματίδια που περιέχουν μαζί apo-b και E. Η δραστηριότητά του είναι ισχυρή στο ήπαρ. Ο υποδοχέας της LDL 32

Ρύθμιση χολοστερόλης Όταν το κύτταρο δεν έχει ανάγκη χοληστερόλης, αναστέλλεται η βιοσύνθεση νέων ποσοτήτων και υποδοχέων της LDL.Η ρύθμιση διαταράσσεται κυρίως σε περιπτώσεις κληρονομικών ασθενειών, με αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Τα προβλήματα δημιουργούνται από την αδυναμία σύνθεσης ή από την ελαττωματική σύνθεση των εξωτερικών τμημάτων του υποδοχέα LDL, οπότε δε γίνεται σύνδεσή της με τον υποδοχέα της. Εναλλακτικά, των εσωτερικών τμημάτων του υποδοχέα, οπότε γίνεται σύνδεση της LDL με τον υποδοχέα, αλλά δε γίνεται η μεταφορά της στο εσωτερικό του κυττάρου. 33

Κύριες κατηγορίες λιποπρωτεϊνών HDL (high density lipoproteins) Πυκνότητα: 1,063-1,210, Σωματίδια: 5-12nm, Εστέρες χοληστερόλης και φωσφολιπίδια, apoa-i, apoa-ii, apoc-ii/c-iii, apoe. 34

Δράσεις της HDL Μεταφέρει πρωτεΐνη σε άλλες λιποπρωτεΐνες. Προσλαμβάνει λίπη από άλλες λιποπρωτεΐνες. Προσλαμβάνει χοληστερόλη από τις κυτταρικές μεμβράνες. Μετατρέπει τη χοληστερόλη σε εστέρες της χοληστερόλης μέσω της δράσης της LCAT. Μεταφέρει εστέρες της χοληστερόλης σε άλλες λιποπρωτεΐνες και μαζί τους αποδίδουν στο ήπαρ (αναφέρεται ως «αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης»). 35

HDLs Υπάρχουν διάφορες υποοικογένειες ΔισκοειδήςHDL : Περιέχει χοληστερόλη, φωσφολιπίδια, apoa-i, apoa-ii, apoe και έχει δισκοειδή σχήμα Σχηματίζεται στο ήπαρ και το έντερο Αλληλεπιδρά με τα υπολείμματα των χυλομικρών (chylomicra remnants)και lecithin-cholesterol acyl transferase (LCAT) για να σχηματίσει τηνhdl 3 36

HDL3 HDLs Αποτελείται από χοληστερόλη, εστέρες χοληστερόλης, φωσφολιπίδια και apoa, apoe. Αλληλεπιδρά με τις κυτταροπλασματικέςμεμβράνες για να απομακρύνει χοληστερόλη. Αντιδρά με την LCAT (βλέπε σχήμα επόμενης διαφάνειας, για μετατροπή τηςhdl 3 σεhdl 2a (υψηλή συγκέντρωση σε apoe και εστέρες της χολοστερόλης). 37

Η πλούσια σε εστέρες της χολοστερόλης HDL 2a μετατρέπεται στη συνέχεια σε πλούσια σε τριγλυκερίδια HDL 2b μέσωτης μεταφοράς εστέρων της χολοστερόλης προς την VLDL και λήψης τριγλυκεριδίων από την VLDL. 38

ATP-binding cassette transporter ABCA1 Lecithin-cholesterol acyltransferase LCAT Phospholipid transfer protein PLTP Cholesteryl ester transfer protein CETP Endothelial lipase gene LIPG Hepatic lipase LIPC Lipoprotein lipase LPL Low density lipoprotein receptor LDLR Scavenger receptor class B, type I (SR-BI) 39

HDL metabolism 40

Λιποπρωτεΐνες(a)- Lp(a) Μία άλλη αθηρογόνος (παθογόνος) οικογένεια λιποπρωτεϊνών (τουλάχιστον 19 άλληλοι). Αποτελούνται από LDL και μία πρωτεΐνη που καλείται (a). Ηapo-A είναι ομοιοπολικά συνδεδεμένη με την apob-100 μέσω ενός δισουλφιδικού δεσμού. Μεγάλος κίνδυνος και συσχέτισή της με πρώιμη στεφανιαία νόσο και με έμφραγμα αν > 20mg/dL. 41

Δίαιτα (diet) Πηγές χολοστερόλης, βιοσύνθεση και καταβολισμός της βρίσκεται μόνο στα ζωικά λίπη Βιοσύνθεση (biosynthesis) συντίθεται στο ήπαρ από Ac-CoA η βιοσύνθεση αναστέλλεται από την επαναπρόσληψη LDL από το ήπαρ Διάσπαση (degradation) προκύπτει μόνο στο ήπαρ η χοληστερόλη μετατρέπεται σε χολικά άλατα 42

Χολικά άλατα από τη χοληστερόλη Σχηματίζονται από την χοληστερόλη στο ήπαρ. Αποθηκεύονται στη χοληδόχο κύστη ως χολικά άλατα νατρίου ήκαλίου.αξιοποιούνται κατά την πέψη του λίπους ως «απορρυπαντικά» για τη γαλακτοματοποίηση του. Περιοριστική στο ρυθμό παραγωγής τους είναι η μετατροπή της χολοστερόλης σε 7-alpha χοληστερόλη από την 7-aυδροξυλάση. 43

44

Χολικά οξέα και άλατα Το χολικό οξύ και τα άλατα είναι τα κύρια συστατικά της χολής. Το χολικό οξύ, το χενο-δεοξυχολικό οξύ και τα άλατά τους αναφέρονται ως «πρωτογενή» ή «primary bile acids», επειδή παράγονται στο ήπαρ και όχι στο έντερο από επίδραση βακτηρίων.τα χολικά οξέα μετατρέπονται σε σύμπλοκαμε γλυκίνη και ταυρίνη(στους ανθρώπους η σχέση συμπλόκων γλυκίνης προς ταυρίνη είναι 3:1) για να είναι πιο διαλυτά. 45

46

Χολικά οξέα και άλατα Τα προϊόντα πέψης του λίπους απορροφούνται στα πρώτα 100 cm του λεπτού εντέρου.τα χολικά άλατα και οξέα απορροφούνται σε μεγάλο βαθμό στον ειλεό και επιστρέφουν στο ήπαρ μέσω της πυλαίας κυκλοφορίας (95 to 99%).Αυτό καλείται εντεροηπατική κυκλοφορία. Περίπου 500 mg ημερησίως δεν απορροφούνται αλλά αποβάλλονται με τα περιττώματα.μέσω αυτών γίνεται η συστηματική αποβολή χοληστερόλης από τον οργανισμό. 47

48

Ο χαρακτήρας «απορρυπαντικού» που διαθέτουν οφείλεται στον ταυτόχρονα πολικό και άπολοχαρακτήρα του μορίου τους. Η παρουσία ενός υδροξυλίου (ή σουλφομάδας) στο τελικό καρβοξύλιοτης «ουράς» τους δίνει την υδροφιλικήπλευρά, ενώ ο στεροειδήςπυρήνας προσφέρει την υδροφοβική πλευρά. Χολικά οξέα και άλατα Μικτό μικκύλιο χολικών αλάτων, με τριγλυκερίδια και παγκρεατικές λιπάσες. 49

Αθηροσκλήρωση (Atherosclerosis) Σκλήρυνση των αρτηριών λόγω της εναπόθεσης αθηρώματος.οι καρδιακές παθήσεις που προκύπτουν λόγω των στενώσεων είναι κύρια αίτια θανάτου (π.χ. εμφράγματα). Εμφανίζεται λόγω της εναπόθεσης εστέρων της χολοστερόλης στα τοιχώματα των αγγείων (αρτηριών).η αθηροσκλήρωση συσχετίζεται με υψηλή συγκέντρωση οξειδωμένης LDL και χαμηλές συγκεντρώσεις HDLs. 50

Αθηροσκλήρωση (Atherosclerosis 51

Photograph of an arterial plaque 52

ΤΙΜΕΣ ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ Ολική χοληστερόλη: Επιθυμητό λιγότερη από200 mg/dl; 200 239 mg/dl θεωρείται οριακή και πάνω από 240 mg/dl θεωρείται υψηλή (απαιτεί φαρμακευτική αγωγή). HDL: Συγκέντρωση κάτω από 40mg/dLείναι χαμηλή.στις γυναίκες απαιτείται συγκέντρωση τουλάχιστον 45mg/dL. 53

54

ΤΙΜΕΣ ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ LDL: Κάτω από 100 mg/dlείναι επιθυμητή, σχετικά καλή η τιμή 100 129 mg/dl(αν συνυπάρχει διαβήτης απαιτείται τιμή κάτω από 110), οριακή μεταξύ130-159 mg/dl, υψηλή 160 189 mg/dlκαι πολύ υψηλή πάνω από 190 mg/dl. Λόγος Ολικής Χολ./HDL (ονομάζεται και αθηρωματικός δείκτης): Ζητούμενο να είναι κάτω από 4,0 στους ενήλικες άρρενες και 3,8 στις γυναίκες. 55