ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR4220023 Ανάφη: Ανατολικό και βόρειο τμήμα και γύρω νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Θάνος Καστρίτης ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009
Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Καστρίτης Θ. (2009). Σχέδιο δράσης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR4220023 Ανάφη: Ανατολικό και βόρειο τμήμα και γύρω νησίδες». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Kastritis T. (2009). Action Plan for the Special Protection Area «GR4220023 Anafi: Anatoliko kai voreio tmima kai guro nisides». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΣΤΟΧΟΣ...3 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ...4 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...6 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...7 6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1...10 7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ...11 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...12 ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR4220023 Ανάφη: Ανατολικό και βόρειο τμήμα και γύρω νησίδες». Για το σκοπό αυτό προτείνονται κατάλληλα διαχειριστικά και θεσμικά μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ. 2. ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι η παροχή γενικών κατευθύνσεων για την αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR4220023 Ανάφη: Ανατολικό και βόρειο τμήμα και γύρω νησίδες», ιδίως σε ότι αφορά τη διατήρηση των ειδών χαρακτηρισμού της. Έτσι, προτείνονται κατάλληλα μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ, με τελικό στόχο την επίτευξη Ικανοποιητικού Καθεστώτος Προστασίας στην περιοχή. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η οριοθέτηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας περιλαμβάνει το ανατολικό βραχώδες τμήμα του νησιού της Ανάφης (Κάλομος), το βόρειο τμήμα, στο Ακρωτήριο Βόρειο, καθώς και την παρακείμενη νησίδα. Επίσης στην ΖΕΠ περιλαμβάνονται οι νησίδες Φτενά, Παχειά και Μακρά. Η συνολική έκταση της ΖΕΠ είναι 585 εκτάρια. Η Ανάφη αποτελεί τυπικό νησί των Κυκλάδων και στο σύνολό του καλύπτεται από φρύγανα. Στο ανατολικό τμήμα του συναντώνται απότομοι βραχώδεις κρημνοί. Οι γειτονικές νησίδες καλύπτονται και αυτές από φρύγανα. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4
Χάρτης 1. Όρια Ζώνης Ειδικής Προστασίας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5
GR4220023 ΑΝΑΦΗ: ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΝΗΣΙΔΕΣ ; 4010000 4020000 4030000 4040000 GR4220023 GR4220023 ΤΚΣ:GR4220002 ΤΚΣ:GR4210011 GR4220023 ΤΚΣ:GR4210011 GR4220023 ΤΚΣ:GR4210011 ΖΕΠ:GR4220023 Ν. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ Ν. ΚΥΚΛΑΔΩΝ GR4220023 GR4220023 650000 660000 670000 Προτε νόμενη Οριογραμμή ΖΕΠ Οριογραμμή ΖΕΠ Κο νή οριογραμμή ΤΚΣ & ΖΕΠ Οριογραμμή ΤΚΣ ΚΛΙΜΑΚΑ 1:100.000 EΓΣΑ87 Συντάκτες χάρτη: Άρης Μανωλόπουλος, Victoria Saravia
Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 1. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR4220023 Ανάφη: Ανατολικό και βόρειο τμήμα και γύρω νησίδες»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία 100 Falco eleonorae Μαυροπετρίτης Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ε.Ε. Πίνακας 2. Είδη οριοθέτησης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR4220023 Ανάφη: Ανατολικό και βόρειο τμήμα και γύρω νησίδες»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 14 Phalacrocorax aristotelis. Θαλασσοκόρακας >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 93 Hieraaetus fasciatus Σπιζαετός >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 192 Larus audouinii Αιγαιόγλαρος >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Μαυροπετρίτης Falco eleonorae Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Το είδος εξαπλώνεται στο Αιγαίο με έξι σημαντικές συγκεντρώσεις σε βόρειο Αιγαίο, Σποράδες, ανατολικές Κυκλάδες, Αντικύθηρα, νοτιοδυτικά Δωδεκάνησα και τις δορυφορικές νησίδες της ανατολικής Κρήτης. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε 12.300 ζευγάρια. Στην περιοχή μελέτης το είδος αναπαράγεται στο βραχώδες ανατολικό τμήμα του κυρίως νησιού (115 ζευγάρια), καθώς και στις νησίδες Παχειά (155 ζευγάρια) και Μακρά (20 ζευγάρια). Επομένως συνολικά στην περιοχή μελέτης αναπαράγονται 290 ζευγάρια Μαυροπετρίτη. Οικολογία. Ο Μαυροπετρίτης φωλιάζει σε απομονωμένες νησίδες το Αιγαίου με απόκρημνα παράκτια βράχια σε σχισμές και κοιλότητες αλλά και στο έδαφος κάτω από μεγάλες πέτρες ή θάμνους. Το είδος τρέφεται ιπτάμενα έντομα την άνοιξη και με μεταναστευτικά μικρόπουλα αργά το καλοκαίρι και το φθινόπωρο όταν φωλιάζει. Θαλασσοκόρακας Phalacrocorax aristotelis Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Σχεδόν Απειλούμενο Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7
Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Θαλασσοκόρακας εξαπλώνεται σε όλες τις ελληνικές θάλασσες αν και οι σημαντικότερες αποικίες του είδους εντοπίζονται στο βόρειο Αιγαίο, τις Σποράδες, τα βόρεια Δωδεκάνησα και τις ακτές της βόρειας Κρήτης. Αντίθετα το είδος είναι σπανιότερο στο Ιόνιο και το Κρητικό πέλαγος. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε 1.000-1.200 ζευγάρια. Το είδος εντοπίστηκε τόσο στο κυρίως νησί, όσο και στις νησίδες που πλαισιώνουν την Ανάφη. Για το σύνολο της περιοχής μελέτης ο πληθυσμός υπολογίζεται σε 20-30 ζευγάρια. Οικολογία. Ο Θαλασσοκόρακας φωλιάζει σε παράκτια βράχια, συχνά σε απρόσιτες, απόκρημνες θέσεις τόσο στις ακτές της ηπειρωτικής χώρας και στα μεγάλα νησιά όσο και σε μικρές ακατοίκητες νησίδες. τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με ψάρια τα οποία συλλαμβάνει με κατάδυση η οποία φτάνει μέχρι τα 50m. Σπιζαετός Hieraaetus fasciatus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Τρωτό Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Σπιζαετός εντοπίζεται κυρίως στην δυτική και νότια Ελλάδα, καθώς και την Πελοπόννησο. Από τα νησιά εξαπλώνεται σε όλο το Αιγαίο και την Κρήτη με καλούς πληθυσμούς σε ορισμένα νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε 85-105 ζευγάρια. Στην Ανάφη εντοπίστηκε μια επικράτεια του είδους, η οποία περιλαμβάνει το ανατολικό βραχώδες απόκρημνο τμήμα του νησιού. Η περιοχή τροφοληψίας του είδους προφανώς περιλαμβάνει ολόκληρο το νησί και προφανώς και τις γύρω νησίδες. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8
Οικολογία. Το είδος στην Ελλάδα απαντάται σε μεσογειακά, νησιωτικά οικοσυστήματα. Φωλιάζει πάντα σε βράχια είτε σε εσωτερικούς γκρεμούς είτε σε παράκτιες περιοχές πάνω από την θάλασσα. Ο βιότοπος τροφοληψίας του περιλαμβάνει κυρίως φρυγανότοπους και θαμνώνες με μακί αλλά και νεαρά αραιά δάση κοντά σε καλλιέργειες ή υγροτόπους. Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά και λιγότερο με ερπετά και σαύρες. Larus audouinii Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Παγκόσμιος Κόκκινος Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Κατάλογος Κατάλογος IUCN Τρωτό Σχεδόν Απειλούμενο Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Αιγαιόγλαρος εξαπλώνεται κυρίως σε νησίδες του ανατολικού Αιγαίου με σημαντικότερες αποικίες στα βόρεια Δωδεκάνησα. Επίσης απαντάται στις βόρειες Σποράδες, τις ανατολικές Κυκλάδες και δορυφορικές νησίδες βορείως της Κρήτης. Αναπαραγωγή του είδους έχει επίσης καταγραφεί και στις ανατολικές ακτές των Κυθήρων. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε 750-900 ζευγάρια. Στην Παχειά έχει καταγραφεί αποικία Αιγαιόγλαρου, αποτελούμενη από 10 περίπου ζευγάρια. Οικολογία. Ο Αιγαιόγλαρος φωλιάζει στο έδαφος σε μικρές απομονωμένες νησίδες με αραιούς θάμνους και χαμηλή βλάστηση. Τρέφεται κυρίως με πελαγικά είδη τα οποία συλλαμβάνει κυρίως την νύχτα. Ωστόσο σε αρκετές περιοχές της κατανομής του έχει προσαρμοστεί στις αλιευτικές δραστηριότητες του ανθρώπου και ακολουθεί τις τράτες τρεφόμενος από τα υπολείμματα των καλάδων. Η πρακτική αυτή να αποτελεί βασική μέθοδο διατροφής που παρατηρείται όλο και περισσότερο στο Αιγαίο. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9
6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1 Ανανεώσιμες μορφές ενέργειας: Αιολικά Πάρκα Εισαγωγή ειδών εισβολέων Ρύπανση από αγροχημικά που απορρέουν στους υδάτινους αποδέκτες, υφαλμύρωση αποδεκτών Οχλούσες δραστηριότητες αναψυχής 1: Η κατηγοριοποίηση ορολογία των απειλών ακολουθεί την αντίστοιχη του BirdLife International, σύμφωνα και με τις τροποποιήσεις και τις περιγραφές του προγράμματος «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας» (Δημαλέξης κ.α., 2009) ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10
7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Γενικές προϋποθέσεις για την ορθή διαχείριση των ελληνικών ΖΕΠ: Εθνικός Συντονισμός Διαχείρισης Παρακολούθησης των ΖΕΠ με κατάλληλο μηχανισμό διοικητικής και επιστημονικής υποστήριξης. Χαρτογράφηση πυρήνων κατανομής και κρίσιμων ενδιαιτημάτων των ειδών χαρακτηρισμού στο σύνολο των ΖΕΠ. Καθορισμός Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς για τα είδη χαρακτηρισμού (FRVs) στο σύνολο των ΖΕΠ. Παρακολούθηση πληθυσμιακών τάσεων των ειδών προτεραιότητας των ΖΕΠ. Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα είδη χαρακτηρισμού. Απαγόρευση εισαγωγής αλλόχθονων ειδών ή υβριδίων. Χαρτογράφηση και οριοθέτηση υγροτόπων εντός των ΖΕΠ. Απαγόρευση χρήσης μολύβδινων βολίδων στους υγροτόπους. Υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης για τα έργα των κατηγοριών Α1,Α2,Β3 στην διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ειδικών ομάδων χρηστών της περιοχής. Ειδικά μέτρα για την περιοχή: Μέτρο Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείριση για τη ΖΕΠ Έλεγχος της επισκεψιμότητας στις νησίδες αναπαραγωγής Καταπολέμηση των αρουραίων στις νησίδες αναπαραγωγής Μελέτη των επιπτώσεων των αλιευτικών εργαλείων στην βιωσιμότητα των θαλασσοπουλιών Αποκλεισμός χωροθέτησης Αιολικών Πάρκων Έλεγχος της λαθραλιείας, προστασία των ιχθυαποθεμάτων και χαρακτηρισμός των βασικών πεδίων διατροφής ως αλιευτικά καταφύγια ή θαλάσσια πάρκα Προτεραιότητα Υψηλή Υψηλή Υψηλή Ενδιάμεση Υψηλή Υψηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11
8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Alivizatos, H. & S. Bourdakis, 2002. Diet and Breeding Success of the Bonelli s Eagle (Hieraaetus fasciatus) in Greece: Preliminary Data. International Hawkwatcher No 5: 3-6. BirdLife International, 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife Conservation series No. 12. BirdLife International. Cambridge. Bourdakis S. & Vareltzidou, S. 2000. Greece pp 261-333. In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds. 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p. 791. Bourdakis, S. & S.M. Xirouchakis, 2009. The Bonelli s eagle (Hieraaetus fasciatus) in Greece. In: V. Hernadez (ed). The Bonelli's eagle. Ecology, behaviour and conservation. (in press). Cramp. S & K.E.L. Simmons 1980. (eds). Handbook of the Birds of Europe the Middle East and North Africa. The Birds of the Western Palearctic. Dimalexis, A., Xirouchakis, S., Latsoudis, P., Portolou, D., Karris, G., Georgiakakis P., Fric, J., Barboutis, C., Bourdakis, S., Kakalis, E., Ivovic, M. & T. Kominos 2007. Breeding distribution and population status of the Eleonora s falcon (Falco eleonorae) in Greece. Journal of Ornithology 149: 23-30. Gallo-Orsi, U. 2003. Species Action Plans for the conservation of seabirds in the Mediterranean Sea: Audouin's gull, Balearic shearwater and Mediterranean shag. Scientia Marina 67 (SUPPLEMENT 2) : 47-55. Gensbol, B. & Thiede, W. 2008. Birds of Prey. Collins. Goutner, V., Portolou, D., Papakonstantinou, K., Tsiakiris, R., Pavlidis, A., Zogaris, S., Kominos, T., Galanaki, A. & D. Oro 2000. Nest site characteristics of Audouin's Gull in the eastern Mediterranean. Waterbirds 23: 74-83. Gremillet, D., Argentin, G., Schulte, B. & B.M. Culik. 1998. Flexible foraging techniques in breeding Cormorants Phalacrocorax carbo and Shags Phalacrocorax aristotelis: Benthic or pelagic feeding? Ibis 140: 113-119. Handrinos, G. & Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. Helm. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12
Ristow D., Conrad B., Wink C. & M. Wink 1980. Pesticide residues of failed eggs of Eleonora's Falco ( Falco eleonorae ) from Aegean colony. Ibis 122: 74-76. Ristow D., Wink M., 1985 Breeding success and conservation management of Eleonora's Falcon. In: Newton I. & R. Chancellor ( eds.) Conservation Studies of Raptors. ICBP Technical Publication No 5, Cambridge, UK. pp. 147-152. Tucker, G.M. & Evans, M.I. 1997. Habitats for Birds in Europe. BirdLife Conservation Series No. 6. BirdLife International. Tucker, G.M. & Heath, M.F. 1994. Birds in Europe: their conservation status. BirdLife Conservation Series no 3. BirdLife International. Cambridge. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους. 2004. Προδιαγραφές οριοθέτησης Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Δημαλέξης Τ., Καστρίτης Θ., Μανωλόπουλος Α., & Κ. Γρίβας. 2009. Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Τελική Έκθεση, ΥΠΕΧΩΔΕ. Χανδρινός, Γ. 1992. Το Κόκκινο Βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Χανδρινός Γ., Καστρίτης Θ. 2009. Πουλια Στο: Α. Λεγάκις & Π. Μαραγκού (επιμ.) (2009). Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία. Αθήνα (υπό έκδοση). ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13